I5DAG21 MW 194T
PAG. 3
Ha
S NIJ/ERHEIDS-
ONDEtWIJS
II. Orginisatie
tie «1 vooral in de latere
n ois Nijverheidsonderwijs
ien duiélijk het doelbewuste
door eei zoo nauw mogelijke
an de coluties in de bedrijfs-
toekomi van jong Nederland
d te omtiinen met goede zorgen,
teger tij<en de Ambachtsschool
)1 voor .immerlieden, schilders,
lankwerlers, het programma van
Ambachsschool omvat heel wat
fctrotechiiek en het instrument-
'i motorrijuig- en rijwielherstellen,
1 l- en ehctrisch lasschen, de ma-
pewerkiig en de electrische verf
ijn altenaal begrippen, die thans
rheidsonderwijs burgerrecht heb-
uitbreiding van het lesrooster is
(J eering in scholen gekomen. We
t>r.eeiis eenige no?mcn- Grafische
chinistenscholen, Dagnijverheids-
!Eil,r schippers, vakscholen voor
leerlooiers, kleermakers,
rs, schilders, textielwerkers, sla-
in zilversmeden, winkelpersoneel,
dan te voegen de Middelbare
icholen, die uiteraard in nog hoo-
intact hebben met de eischen der
iustrie, en de Kunstnijverheid-
VULL
af te
br<
go
Zenuwachtig?
Ttlijnliakdt'i
ZanuuAaGCeXten
vo deeling betreft, hebben we reeds
het drieërlei van Lager, Uitge-
Middelbaar N.O. Onder de
vallen de dagambachts- en vak
avondscholen voor jongens, fa
Zi
pro
de gr
culler
beti0, visscherij- en binnenvaart
en het meerendeel der dagmeisjes
getal 100, in ons eerste artikel ge-
i één jaar tijds (1939) door de
Ia an 4 Amb.scholen en de omzet-
sste ksrietvlechtschool in een dagam-
ring t bereikt Dit als een bewijs, hoe
e npo der toeneming in de laatste
Onder de derde groep
indt men de M.T.S., textielscho-
ten; ijverheidsscholen, de mijnbouw-
evaar aart- en machinistenscholen en
nori ïolen voor leeraren(essen). Tus-
v;en de M. scholen is geplaatst
be gebleken groep U.L.-scholen,
el bij de L.-scholen aansluiten.
J ooren de electrotechn. school
eenige machinistenscholen,
opleiding van grond- en boord-
idigen bij de burgerlijke lucht-
_£ar hun bestemming, leveren de
17 den grondslag voor geschoolde
werkbazen en kleine patroons;
olen de voorbereiding voor tee-
pzichters en werkmeesters; de
hoog holen constructeurs, techn. amb-
beambten, chemici, afdeel:ngs-
ware: jfsleiders, aannemers.
Êewi deze wel wat droge opsomming
A zien dat ons N.O. gericht is op
ige bezetting van het bedrijfs-
ook om de aandacht te richien
Lek grijke posities, welke Jongelui ook
volgen van Hooger Technisch
te 01 kunnen bereiken. Op de leerplan-
ftj uiteraard niet in bijzonderheden
i 20|zen erop, dat in de ambachtsscho-
eenhn de helft der schooltijden be-
schipLj. practische oefeningen in de uit-
V jeruste werkplaatsen, waar ook
Itelijk bevoegde leerkrachten lei-
•plein,
ebrai
stole
n thans tot het leerlingstel-
ij de gewone avondscholen (303,
,000 leerlingen) betrokken zijn. Dit
ip een overeenkomst tusschen
de patroon, de wettelijke ver-
__r van den leerling en het be-
ereeniging, die de opleiding regelt
door het Rijk gesubsidieerd
bedrijf, waar de leerling werkt,
tigd zijn in een gemeente, waar
derwijs gegeven wordt. Het stel-
ijv. de vakken wagen- en meubel-
neden, kleermaker, letterzetter,
machinebankwerker, metaal-
njetelmaker, modelmaker, fraisen,
de U en jjzergieten; voorts het electri-
'el 'netselen, behangen en stoffeeren,
">n n, en verder eenige vakken in
de opleiding der vestigingswet
ntde Eens per jaar is er een onver-
l ve^aamheidsonderzoek voor leerlin-
eertijd is verstreken, eindigend in
la, dat wettelijk beschermd is. De
Maalmoeten na voleinding van de leer-
r tejnst zelfstandig proefwerk maken
2t^,®Flingstelsel dateert van 1910, toen in
des# eerste overeenkomst werd geslo-
»e oje jaren later volgden N.-Holland
?ek f>urg. Tot 1929 bleef het tot deze
ige lrkt; slechts 200 leerlingen waren
kken. In Maart 1941 was een groote
20 leerlingstelsels met 4400
n?.'n 1 In dit jaar zullen het er 30 worden
Zljn ingens en 1 voor meisjes). Van deze
F 6 landelijk, 11 regionaal en 13
n, d tal werkgevers, dat leerlingen in
ontk ïeeft, is ruim 1600. De meeste (829)
het typografisch bedrijf; verder
rlingstelsel, te oordeelen naar het
ingen, inzonderheid in Drenthe en
land, ook (e Eindhoven Cbij
en Hengelo gewild. (Het omvat
>leiding tot gezinshulp).
'ondscholen. Men heeft twee typen:
e, voor verschillende ambachten,
mende met de cagscholen en avond-
4oor een bepaald vak (behangers,
rs, schoenmakers, typografen, bak-
4_ja>ers en winkelpersoneel). Deze scho-
jezin en samen pin. 42,000 leerlingen,
d nog te wijzei op het werkplaats-
iderwijs in da{- of vakscholen. Dit
ziek^ d voor jongelu, die tengevolge van
jonj lisatie in vele bedrijven gedurende
idenaa,k niet in de gelegenheid zijn, om
lev< 1 z ij d i g in hui vak te bekwamen
EN nderwijs heeft nlatie met de eischen
ivaamheid inge'olge de Vestigings-
J' bedrijf.
tunstnijveneidsonderwijs
te lijk bekend, teigevolge der op dit
aaal, 'erkregen vordeingen (inzonderheid
-productie met rtistieke ontwerpen)
stig kunnen omwikkelen. Het leidt
e Z( ïige teekenaars, ook reclame-vaklie-
=n d werpers en kustenaars in allerlei
op. Sommige leien ook op tot kunst-
of beeldhouwr, voor examen
ten en voor N.Gacten met artistie-
In het topjar 1938 telde deze
N.Q. 1833 leerlhgen met 148 leer-
i- gemidceldl leerkracht per 12
en enkel wooid o-er de leerkrachten.
e). beschikt ov«r en groot aantal be-
BRu
GEREFORMEERD
SCHOOLVERBAND
Algemeene vergadering te
Utrecht
Referaat Prof. Dr. J. Waterink
Onder presidium van prof dr. J. S e v e r ijn
van Utrecht kwam Gereformeerd School
verbandheden in K. en W. te Utrecht in 35e
algemeene vergadering bijeen.
De voorzitter pende hedenmorgen om half
elf de drukbezochte vergadering op gebruike
lijke wijze en sprak een openingswoord waar
in hij de aanwezigen het welkom toeriep en
het plotseling overleden oud-lid van de com
missie van uitvoering, wijlen den heer J-
Nauta te Amsterdam, herdacht.
Hierna kwamen de jaarverslagen aan de
orde die bereids in het orgaan De Geref.
School zijn opgenomen. Aan dat van den
secr., den heer J. Bos. van 's-Graverthage,
ontleenen we dat het aantal districten gelijk
bleef. De kweekschool te Leeuwarden, de
eenige aangesloten ongesubsidieerde kweek
school, moest worden opgehev. 8 Scholen
traden toe en 1 (die te Sauwerd) moest wor
den afgeschreven. Het aantal aangesloten
scholen bedraagt thans 419 met 1863 vcr-
-plichte onderwijzers en 68.215 leerlingen.
Over het vorig vereenigingsjaar waren deze
cijfers resp. 412, 1846 en 67.181.
Aan het rapport van den paedagogischen
adviseur prof. dr. J. Waterina van Am
sterdam, ontleenen we dat een groot aantal
adviezen gegeven werd en dat het aantal
candidaen voor de M.O.-acte thans 73 be
draagt. In 1940 slaagden 2 candidaten voor
e acte M.C. A
Beslyoten is de volgende jaarvergadering
te houden op 13 Mei 1942 te Utrecht.
Nadat het rapport inzake het onderling
schoolbezoek en he voorstel van de commis
sie van uitvoering om, met de Ver. voor Chr.
Nat. Schoolonderwijs voor den tijd van 3 jaar
een accoord van samenwerking aan te gaan is
betrekking tot het examen voor de aanteeke-
ning Geloofsleer op het diploma van den
Schoolraad, werd de morgenvergadering ge
sloten.
Middagvergadering.
In de middagvergadering kwam in behan-
eling het referaat van prof. dr. J. Wate
rink over: „De school aan de ouders".
De school aan de ouders.
Na een definitie van de uitdrukking „vrij
heid van onderwijs" en een formuleenng van
het principe „de school aan de ouders", waar
bij spr. een historisch overzicht gaf van de
wording dezer begrippen heeft hij gewaar
schuwd voor twee dingen:
le. voor de voorstel li
eerst tóén „de school"
ders kwam, toen eenm»
geformuleerd;
2e. voor de gedachte, c
jaren af, nu ook werk»!
christelijke scholen alle 0
de ouders het bestuui in
Dan komende tot den
den, merkte spr. op, d<
vrijheid van onderwijs"
gerealiseerd vóór de scho
ouders" komen kan, zeke
liberalen in de Grondwe'
zeker tegen den zin dei
Voorts wees spr. op d«
nald en Lamennais, die z
op het recht Gods enj
den eisch Gods, èn de ore
natuur óf geheel óf vrijwel geheel gelijk
stellen. Het „droit de n^turt" ais tc-. recht,
door God gewild, is voor de Lamennais en
de zijnen normatief.
Dit „natuurrecht" is veelszins de grondslag
van de Lamennais' beschouwingen, evenals
van die van de Bonald. Voor de wet, zooals die
zijn moet, zijn dan ook de bronnen: „de Hei
lige Schrift" en „de orde voor het leven". De
Bonald wilde aan zijn vaderland een nieuwe
wetgeving, „de oorspronkelijke wetgeving"
schenken.
Deze roep om vrijheid klonk als de stem der
liberalen; zij was tevens een oproep aan ons
christenvolk èn aan onze regeering.
Ziehier nu de bron voor de opvattingen vati
het R.K. Kamerlid Heydenrijck (een der eer
sten die over „de school aan de ouders"
schreef), maar ook woorden, waarmede in het
algemeen genomen èn de liberalen krachtens
hun staatsopvatting èn Groen van Prinsterei
ils anti-revolutionair het eens konden zijn.
Spr. gaat dan Calvijn's opvattingen ten deze
na, die evenals alle Reformatoren zich bindt
Rom. 2 14. Wanneer men het Ned. pro
bleem van schoolwetgeving der 19de eeuw ver
plaatst denkt in deze opvattingen, zou dun
daaruit wel iets anders kunnen volgen dan
dit, dat de overheid wetten heeft te geven,
waardoor voor de ouders het recht wordt ge-
waarborg.! hun kinderen op te voeden en te
onderwijzen naar den eisch des Verbonds; en
dat ook op scholen waarvoor zij zelve de
verantwoordelijkheid kunnen aanvaarden?
4a een bespreking van wat de Calvinisten
hun school in Amerika bereikten (waarbij
voor hen als regel gold: de school aan
de ou »crs), bezag Prof. Waterink dit beginsel
het licht der H. Schrift, en stelde de
vraag: wat is, gegeven de ontwikkeling der
historie, zooals wij die kennen, de school-
die het meest beantwoordt aan de
eisch, die de Schrift stelt aan die ouders in
zake de opvoeding hunner kinderen? Spreker
kwam tot de conclusie, dat in de doorgaande
gedachte der H. Schrift de opvoeding de taak
van de ouders en in e eerste 3 jaren speciaal
taak der moeders is. Heel de Schrift door
worden de ouders verantwoordelijk gesteld
de opvoeding. Dit gegeven, kon het niet
uitblijven, of taak en roeping der ouders
kwamen in botsing met de practijk van het
staatsonderwijs.
De vraag moest nu wel opkomen, welke
zijn ten aanzien van het onderwijs de rechten
van den staat en welke zijn de rechten van
de ouders? Het antwoord! op die vraag werd
gegeven in de leuze: de school worde aan de
ouders teruggegeven."
„De school aan de ouders", want, zoo zeide
Heemskerk het in zijn referaat voor het
nationaal christelijk schoolcongres, „op de
ouders rust de taak van de opvoeding der
kwame leerkrachten; de dagscholen alleen
over ruim 1700, de avondscholen over bijna
3000. Dat wil dus zeggen, dat voor de eerste
groep, met 34,000 leerlingen, elke 20 leerlin
gen een leeraar ten dienste staat, en voor de
tweede groep, met plm. 42,000 leerlingen,
elke 14 leerlingen een leeraar. Ook uit deze
verhoudingen blijkt, dat ons N.O. over de
voorwaarden beschikt om goed en rustig les
te geven. De aanvullende opleiding van leer
krachten geschiedt door het Ned. Instituut
voor opleiding van leerkrachten bij het N.O.
goede praktijk in hét bedrijfsleven is voor
•ele vakleeraren een onmisbare eisch.
In een slotartikel willen we nóg een en
ander bezien over de vakopleiding, welke pas
in de laatste jaren gaande, en waarby onze
middenstand nauw betrokken is.
kinderen. Dit is hun recht, omdat het van
Godswege hun plicht is. Recht en plicht zijn
hier onafscheidelijk verbonden".
Dan komende tot de verhouding jegens de
overheid wees spr_ af de gedachte- dat de
overheid zich met de taak van het onderwijs
niet heeft te bemoeien en dus aan de ouders
maar heeft over te laten, wat zij met de scho
len wenscheivte doen. Uitspraken als van Dr.
Kuyper, het Nat. Chr. Schoolcongres, zelfs de
praktijk der Geref. vaderen wezen dit wel
anders uit. Zoo sluit z.i. het beginsel „de
school aan de ouders" in, dat de overheid de
subjectieve rechten der ouders op de opvoe
ding wettelijk vastlegge en make tot bij de
wet geregeld recht (Calvijn), maar ook, dat zij
wettelijke bepalingen make daartoe strekken
de, dat de school, welke door de ouders wordt
bestuurd en beheerd, onderwijs geve, dat,
wat den zakelijken omvang betreft, beant
woordt aan eischen door de Overheid te stel
len; de begrenzing dezer eischen is gegeven
in de reëele cultuursituatie van het heden: de
Overheid eische algemeen vormend onder
wijs, mar ga daar ook niet boven uit.
Na aangetoond te hebben, dat de school der
ouders een Nederlandsch cultuurgoed is te
achten, heeft Prof. Waterink tenslotte gespro
ken over de ouders en hun school t.o.v. be
stuur en leerkrachten. Z.i. is de kring van de
school, waarin van souvereiniteit sprake kan
zijn, de totaliteit, die omsloten wordt door de
lijn, die loopt van den eenvoudigsten ouder,
die lid is van de schoolvereeniging, via het
bestuur en het schoolpersoneel tot het jongste
en domste kind op school. Daarom heeft de
school in engeren zin tegenover de ouders
dan ook geen enkele souvereiniteit.
Maar dit beteelkent niet, dat zij ook niet een
eigen taak heeft. In zaken van de methode
van onderwijs moet de school beslissen in
overeenstemming met de haar bekende eischen
van practische opvoedkunde en wetenschap
pelijke paedagogiek, door het inzicht van de
school zelve tot hoogere eenheid samen ge
bracht.
De beslissing in deze zaken gaat wel in
overleg met het bestuur, maar voor de me
thode van onderwijs draagt het hoofd van de
school met zijn personeel de verantwoorde
lijkheid. En hun moet het dragen van de ver
antwoordelijkheid mogelijk gemaakt worden,
doordien zij vrij kunnen beslissen.
Met te wijzen op het groote voorrecht dat
gelegen is in het door hem verdedigde prin
cipe voor ons volk, eindigde spr. zijn met
groote aandacht gevolgde en sterk gedocu
menteerde rede.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN
Herkingen. Herv. school. Tot tijdel.
hoofd (vac. M. v. d. Vlied, die met pensioen
gaat): de heer W. v. d. Haar
Leeuwarden. Chr. sdhool. Marg. de
Heerstr. Tot hoofd: de heer J. Hoogland,
onderw. Chr. school, Keizersgr- 41 te A'd'am.
Financieele Berichten
Weekstaat Nederlandsche Bank
Schaikistpapler met 38 millioen rermirderd
In de afgeloopen week is blijkens de week- j
Coöp. Centr. Boerenltnbank
Het verslag over 1940 van de aöperatieve
Centrale Boerenleenbank te Einoven ver
meldt onder meer het volgende: 1
In tegenstelling met den akke»uw, dte in
geringere mate van overzeesche aivoeren af
hankelijk is, werd het veredelnioedrijf, dat
voor den Nederlandschcn boerenaid zulk een
belangrijke bron van bestaan vhit, tijdelijk
tot inkrimping genoodzaakt.
Dank zij onze gunstige liquidéi-positie was
de regelmatige functionneerjng vr ons bedrijf
verzekerd. Zelfs stelden wij in e eerste oor
logsdagen extra credieten beschibar aan eeni
ge groote organisaties van zeerxtaal belang
voor het agrarisch bedrijf en voide voedsel
voorziening.
Belangrijke materieele schadn tengevolge
waarvan onze belangen zeer wo±n getroffen,
kwamen tot heden niet voor. >ck de belan
gen der aangesloten plaatseijlkeierenleenban-
ken bleven vrijwel onaangetast.Ii het tweede
en derde kwartaal van 1940 naan de spaar
gelden bij de plaatselijke bocnleenbanken
eenigermate af, doch deze bfekkelijk ge
ringe vermindering werd ruimslpots overtrof
fen door meer aflossingen o, voorschotten
en stortingen in rekening-couiit. De toene
ming met ca. 4 millioen dl beschikbare
middelen der locale banken 1. de Centrale
zal waarschijnlijk grootendeels Et gevolg zijn
van de inkrimping der vecslaps en bedrijfs
voorraden.
In 1940 traden geen nieuwe berenleenbanken
toe, zoodat het aantal ongewijJgi 568 bedroeg.
Beursoveizicht
EEN LUSTELOOZE BEURS
Weinig veranderde koersen
OliVs iets lager; beleggingsmarkt
ongeveer prijshoudend
De beurs vertoonde ook gisteren niet het
minste spoor van opleving en de koersen wa
ren weinig veranderd. Olie's liepen onder
beurs eenige punten achteruit n.l. van 245 tot
242. Nederl. Scheepvaart Unies waren even
eens iets lager op ongever 174%, zoodat men
eigenlijk wel van een ongeanimeerde markt
kon spreken.
Koersverbeteringen kwamen n.l. .nergens
voor. Philips hielden zich met ca. 214% aan
het peil van gisteren, terwijl Unilever op 117%
evenmin aan den vasten kant waren.
Voor Aku's bestond er wel eenige belang
stelling, doch de rechte kooplust ontbrak ook
hier. Van handel viel niet veel te merken.
Dit aandeel noteerde ongeveer 129-%.
De verschillende soorten incourante aan-
deelen mogen zich tegenwoordig al evenmin
in een eenigszins belangrijke vraag van het
publiek verheugen, met als gevolg, dat het
aanbod spoedig de overhand krijgt.
Zoo kwamen van de specifieke suikeraan-
deelen Javasche cultuur op lager peil. Bij
zondere factoren met betrekking tot Java
suikerindustrie kan men daarvoor echter niet
verantwoordelijk stellen.
Voor incourante industrieelen kan het pu
bliek moeilijk een groote mate van kooplust
aan den dag leggen, nu men vrijwel niet an
ders meer hoort praten dan over plannen tot
belastingverhooging en beknotting van uit-
keeringen.
De beurs te New York verkeert ten aanzien
van dit punt in dezelfde omstandigheden. In
het onderhandsche verkeer dat er ten onzent
In Amerikaansche fondsen plaats vindt gast
het dan ook buitengewoon stil toe. Sedert
deze fondsen uit de officieele noteering wer
den genomen, is er feitelijk in de positie
niets veranderd. Leest men de nadere bijzon
derheden aangaande de Amerikaansche be
lastingplannen, dan krijgt men wel den in
druk, dat de verlaging van de vrije grens voor
de buitengewone winstbelasting, speciaal de
zwaar gekapitaliseerde ondernemingen uit de
ijzer- en staalnijverheid, de spoorwegen en de
bedrijven van openbaar nut zal treffen. Gaat
men nu bovendien ook nog een prijs-stop in
voeren, dan is het duidelijk dat de netto-ont
vangsten waaruit de dividenden moeten wor
den betaald, verder zullen gaan dalen.
De Nederlandsche Staatsf'—^-nmarkt was
ongeveer prijshoudend.
Prolongatie 2% pet.
Wisselkoersen
OFFICIEELE WISSELKOERSEN NED. BANK
Valuta's (schriftelijk en i. t.)
AMSTERDAM 19 Mei 20 Mei
New York 1.88A I 88-A 1 88A 1 88^
Brussel 30 11 30.17 30 11 30 17
Stockholm 44 81 44.90 44.81 44 90
Zurich 43 63 43 71 43 63 43 71
Bankpapier:
New York 186% 190% 186% 190%
Brussel 30.08 30 20 30 08 30 20
Stockholm 44.76 44.94 44 76 44 94
Zurich 43.59 43 75 43 50 43 75
KOERSEN NEDERL. CLEARINGINST'TUTIT
Koersen voor stortingen op 21 Mei tegen
verplichtingen in
Belga s 30 1432 Dinar 10 scb I 3 43
ówitsersche fr 43 58 Dinar (n sch.) 4 23
FYansrhe fr 5 Turkscne p 1 45%
Lires 9 87 Lewa 2 30
Deensche kr. 36 37 PengÖ «o sch.) 36 519
Noorsrhe kr 42 82 Pengö in sch 1 45 89
iweedsche kr 44 85 Zloty (o sch.) 35
Tsjechische kr. Zloty (n sch.) 37 68
(oude schuld) 8.42 Lei 128
BEURS VAN AMSTERDAM
Officieele noteenngen. medeedeeld door de Vereenlging v. d. Effecienh
DNSDAG 20 MEI
I bieden laten *gedaan en bieden t gedaan en laten
OBLIGATIËN
VX. 11.30
STAATSLEENINGEN
Nederland
1940 1' 100 99% 9,H
1940 1* ƒ500 99 9%
1940 2* 100 96»i# 6»„
1940 blf. ƒ100 99%
1940 2' ƒ500 96%
1940 blf ƒ500 99%
1941 iOO 4 98».,',
1941 ƒ500 4 98%,
1936 100 3 91%
1936 500 3 91
1937 f iOO 3 84%
1937 f 500 3 86%,
1938 '100 3 87%
500 3 87,%
1938
f ierlandsch-Indit
1935 100 34 92* -
1935 500 3i 92 -
1937 100 3 87%
1937 500 3 89% -
937 A f1003 87 7}
A ƒ500 3 87%
uotr.
GEM. LEEN
.|U „uinoeii wat het totaal betreft. Het")
rekening-courantsaldo van het Riik daalde
van 18,1 ot 2,2 millioen. terwiil de saldi
van anderen toenamen an 164.5 tot f 175,9
millioen. Het beschikbaar metaalsaldo is
toegenomen van 322,9 tot 325,4 millioen.
Voornaamste cijfers
19 Mei
1 179.659.894 I
198.598.436
198.734.401
Ned Indié 57.977.150
1,021.891.077
zilveren munt. enz17.050.635 17,079.553
Tot. munt- cn mat. 1.038.151.877 1.038.770.O55
Baokbilj. in omloop 1.616.CEKP5 „1,616.592 545
Bankasrifin. in omloop mé|||
Rekc. saldo v. h rijk
Rekc saldo v. anderen 175.959.339
Totaal rekc. saldo's 178.170.302 182.760.803
Beschikt metaalsaldo 325.413.257 322.970.250
Schatkistpap. b. d bank 173.000.000 „221.00O.CO0
Heemaf
Aandeelhouders van Heemaf te Hengelo
worden in buitengewone algemeene vergade
ring bijeengeroepen, teneinde te beslissen
over een voorstel van het bestuur tot verwis
seling van 1,500.000.nom. pref. aandeelen
in een gelijk nom. bedrag gewone aandeelen
(ten volle deelende in de winst'van het boek
jaar 1941), onder uitkeering van 100 in
contanten per preferent aandeel van 500.
DE OLVEH VAN 1879
Neflo vooruitgang 554,246 j. 8,308,330).
De directie van de Olveh van 1879 schrijft In
haar verslag over 1940 onder meer:
Ondanks den oorlog zijn de sterfteverliezen
gering geweest, doch door de moeilijke om
standigheden. waarin vele deelnemers ver
keerden, is het royement groot geweest,, ter
wijl de productie beneden die van het vorig
jaar is gebleven.
Door de oorlogsomstandigheden is het Ne
derlandsche kantoor van het Indische geschei
den. Overeenkomstig den wensch van de ver
zekeringskamer is bij de samenstelling van
dit verslag aangenomen, dat de toestand in
Indië sinds 1 Mei 1940 onveranderd is geble
ven. De op deze wijze opgemaakte balans,
winst- en verliesrekening kunnen geen juist
beeld geven van den werkelijken toestand.
Met inachtneming hiervan worden de finan
cieele resultaten wederom bevredigend ge
acht. Het saldo bedraagt 400,211 v. j
339,1951 te bestemmen als volgt: afschrijving
op vaste eigendommen 139.481 (86,113), voor
de extra reserve 214,574 waarvan
46,156 (100,298) op nieuwe rekening wordt
overgebracht. Aan nieuwe verzekerinsen kwam
in 1940 tot stand 9,677,942 (15.708.708). De
portefeuille verminderde met f 9.123.696. De
netto vooruitgang bedroeg 554.246 '6.308.330).
zoodat het verzekerd bedrag per 31 December
1940 was gestegen tot 155.063.407. De pro
ductie aan nieuwe verzekeringen was kleiner
dan verleden jaar. Er overleden als recht-
streeksch gevolg van den oorlog, 52 verzeker
den, die voor een totaal bedrag van 49,897
waren verzekerd. De premiereserve steeg tot
37.918,926 (36.782,341); zij is geheel tegen 3%
pet berekend.
Te Rotterdam werd de opstal vernietigd van
24 leeningen, waarvan de hoofdsommen pro
resto in totaal ongeveer 521.000 bedragen.
Op grond van de sterftebasis was er op ge
rekend, dat 252 verzekeringen zouden verval
len. in werkelijkheid vervielen er 185.
Bii de verzekeringen bij leven was de ver
wachte sterfte 210 en de werkelijke 165. Door
het ontbreken van volledige Indische gegevens
kunnen' deze getallen echter niet nauwkeurig
zijn. De balans per 31 December 1940 ver
meldt aan waarborgkap (7«keriieidsfnnds)
f 845.177 (880 <>60). re=f 036.755 '519.039)
oremiereserve 37 918.926 (36 782.341). seres
uitk148.154 (136 707). eedep. in geld door
herverz.-mij en. 316,867 (323,108).
Amsterdam:
19373* 90%
1937 2'3} 90%
1937 3-4%. 3i 90%
1937 7».». 3J 90%
1937 8*.._ 3è 90%
Arnh.2. '37 3} 92ƒ
Devent "20 6 100%
Dordrecht:
1937 3« 34 91
Geld. 1* '38 3 90%§ 90%
Gouda 1*37 3J 91% l»{
"s-Gravenhage;
1936 34 94+ 4
1937 2*34 94% 4+
1937 1*3 91% lJi
1937 3«„3 91 1
1938 _3 86%* 6
Haarl. '38... 3 86% 6),
Helm.'37... 34 89 9-\
H'bosch '35 3) 92% 2%
Hilvers.5-j 24 99 9
Leiden..'37 34 91%* 1%
N.-HolL '38 3 85% 6»,
N.-H 2*'38 3 88% 8*
N.-H. 3' '38 3 84 4',
Nijm.2* '37 34 89% 91
Rotterdam.
1937 1-3'.34 87% 7%
1937 4-5*34 87»; 7'fu
1937 6*34 87 7%a
1938 1*34 87% 7'-ie
1894 3 92 5%
Tüb. 1*'37 34 91% 9ï
Utrecht (ProvJ
1937 34 98
Utrecht (Gem.):
1937 2*34 91%
1937 3*34 91%f
Zuid-Holland:
POLD. IjVATERSCH. tnz
Eernew.de 34 89 9%
BANK- en CRED.1NST.
AM.Grdcr.54 32 i9%
B.X..G.Z' 37 34 95% 6
BvOnrZak 4 93% 3+
G.Cr.10000 3 91% 1%
NBinst.5 4 93»;' 4
NBInst.44 4 93% 4
VaderL (5)4 90% 90
HYPOTHEEKBANKEN
Werkzaam in Nederland
A.Fr2%v.u 34 94%+ 8?;
Algem.... C 34 93* 3%
AlgermXY 34 98% 3%
A"ciamsche34 96 0%
Arnh EF... 3J 97* 7*
BataafsNP 4 98%»
BataafsAB 34 93'; 3*
Betuwsche34 91 2
Fr.-Gron.4 101%i 1%+
Fr.-Gr DA 34 98 8
Fr.-Gr.(34) 3 90%
'sGrav2%u 34 95 5
Gronings... 34 93 3%
HajrL A C 4 99 9%*
Haarl BD34 94%+ 4%*
Hollands A 4 »9% 9%
HöllandsL4 90% 9%
HolLm.pr 34 90%§ 94%
HollandsK 3} 93%+ 4+
Hv.Ned.M 34 94% 4
H.v Ned Q 34 94%+ 3%
Insulaire.. 41 99 9
InsulaireR 31 90%
InsulaireS34 90%
MHC2% vu 34 91% 1%
Nation. B.. 34 94 4%
NH Veen K 3* 96 6+
Noordwest 34 94 5
Overysels. 4 99 8
Residentie 34 86%t
Rotter+an. 4 s9 9
Rotterdam 3+ 90 9J%
Rotterdam 3 76
Utrechts.4 99 8%f
Utrechts K 4 100 iOO
V/est 2u 3j 96% 6%
Westl TV 34 33% 4*
Zeeuwsch 34 93 3%
Zuid 2% u 4 99 9
Zuider KL 3J 98 3%*
Z.-H0IL Z.. 34 93% 3*
V.K 2-30
Z.Joll.vu 34 93 3*
Wirkxaam in hel bullenl
HdlandBk 6 22%
HcllandBk 5 22% 2%'
Hall -Can lb 24 4'
IE-Maas6J 4 76 8
NOostfr'6i3* 85* 6
intGew.Bet lBPf
Int. Viscose.. 82%
Kiene F v Ch 119';
Kondor Mpij 366
K Beynes P 127%*
K NEdelm A 72
K Edelm Pw 68*
KHoogov.4C 127+
K..N Grofsm 162%
■baad Mollen. K- Hoogoven 140+
ua-~ "yj*" T.- a .»an.'
E. N Sch v 4 94
N Sch 'Tri 4 36
R'damSoh 4 94
R'damSch 3
^INDOÜ
AlgKunstz 5)
Berg Jurg 31
BerkPai'37 4
Dikkers4
Emb Hth. 4i
Holl. Meelf 4
K Hoogov 4
LeverZeep 47
VTouwfab 'I
Vo'lenhov 5
vVerks; jor 4
PETRC
Bsuiafsche-R
Bafaafsche3!,
SCHEEP"
St Nederl 4.
DIVERSE
VJavaHth 5i
I K.Pharmf. A 240/
KVTapijiPw 116
Kromhout A 144
I LawctBrn' l nao
Nederland
ACTIEVE FONDSEN
STAATSLEENINGEN
lek. 2e k.
»-%+
3e k.
4e k. 5e k. 0e k. 7e k.
KiMfrt Ha
99%
97%
99%
Hi*-Xt Hk--%+
91%
9H-H
H.
VK.
'401*/100ü 4 99%
'402!fl000 4 97%g
40blf 10004 99%
'41 t 1000 4 91%+ 8H.
1911„3* 91%*
Grtb O 3J 91%§
1896/1905 3 82%
Cvlnschr3 82%
Grootb 0 3 82%
3b I 1000 3 94
37 f 1000 3 84%
3P I 1000 3 89%g
N W S 2+ 70%
Grtb O 24 70%
N «der 1 a ndic h-Indii
ƒ1000 34 06
f 1000 3 90%
'A f10003 88%
BANK- EN CRED1ETINSTELLINGEN
ol Bf500A 190%
1H ƒ600 A 182%
HM 250 C 187
HM10UOC 187
HMResA
INDUSTRIEËN
K.U./100 180+ 30*-%+ 28%*-80%+ 28%*-30%+ 29%*-80+ 29%-SO 30-%+
29Ji
v.KU.+SOO 106
erkelsP A 62%»
alvéOl A 74
'alvé Ol C 73
'irSuikA 191%
okk Vt.A 182
BrUnllC 118%* 7%*-l+ 7%-l+ 7% 17% 118+ 7%*-%
ed Ford A 296+ 87
aGb al A «14% 4%*-6+3%-4%i 3*-4+ 2%-8% 2*-% 2%-% 9*-8+
bGbaf.Pw 161% 62H
MIJNBOUW
DIVEF
t. Rijt 5 100%* I VLss Kau 114%
GmEigend 4,113% 3%Vollenh.. A
Gin Eigene 93% 9 I Vollenh Pw 30
'sGravPas. 4 30%+ 100'.,Werksp s A 18*%*
Heil. igm. 4 98% 8% I Wit Fijen A 171%
Nat.Grb'30 5 100% 100% WiltFiien Ab "fi*
Nat.Grb'98 4 9696% c
Nat.Grb'37 4 90% 6%
,:i« J Dordtsch A 215%
o00* Dordtsch P 287
K Ned P A 246 4*-6%+
PETROLEUM
SPOORWEGEN
TRAMWEGEN
Haagsche 34 90% 90»,
Sam Joana 4J 30%§ 31
SemCh'15 5 41% 1',
Sem Ch.'18 5 41%» 1',
PREMIELEENINGEN
AANDEELEN
BANK- en CRED.1NST
AmsterdBnk 11» 7%
Amst.Goed b 81 81%
Holl Bk-Unie 103% 3+
Incasso Bank 117 6%
Javasche.. A 246 44
Ja-as 100 C 249 48
Javas 500 C 247 46
Kasvereenig 120% 20%
N.Bk.f 1000A 136 b
N Bk. IP C 137 37
NBvZ-Aƒ720 - 105
N H M. ƒ1000 140 37
Slavenburg's 98%* 100*
Twents.Bk A 130% 31
Twents Bk C 131% 2
UtrechtsBkv 86% 36*
INDUSTRIEËN
Allan KN fbr 86
AmstLetterg 204
Amst Droogd 231
Amst Superf 114
Berk.P afg C 60
BraatMfSoer 100
Bührmann's 130%
CalvéCpr wd 118%
Carp'sGaren 170
Cart.enPapf 178
Centr Suik C 195
Dikkers&Co 281
Drie Hfijz.C 225
Electro Z.-W 200
EmbaiHoutb 93
E.N.K.E.S179%
Exce.sior M f 3'20
Fokker VlfC 185
Gouda Pw 148
Gouda R Pw 185
Gray ter A P 137
Heemaf.A 140
Heemaf.P 165
Heineken'sA 203*
Heineken'sC 207%
Hero Conser 164%
Hoek's M.-Z 376
Holland Mlf 164*
Holl diaFPw 103
H Draad &K 244
Holl Kunstz. 168
Wit'sBlanket £36
Wiiersl H 16i%
ZH.BierbPw 76§ 81
ELEC. GAS TEL.
ANIEM Nb7 £80 I
ANIEMC 286 I
Industr. Mij 136
N -1 Gas A 2t2%
HANDEL
Alg. Vrucht 1 32%
BandaCr Pw 21%
Born.-Sum.A 18ri
Curagaosche 107%
Europa-Azië 144
Frans.-Soed- 60*
H M Güntzel 12b
Hv Holland.. 56
Hv Holl-Bom 43%*
HvReiss&Co 45
Heybroek85*
Int Cr RottA 223%
Jav Sumatra 65
Moluksche... 98
N:d Wol-Mij 73
Nw Afrik A 39*
Nw AfrikPw 75»
Ruhaak&Co 83%
Tels Co.. A 105*
MIJNBOUW
Alg Exp. Mij 49%
Bengkal Exp 67
Billiton 1* r 526%»
Billiton2* r C 469
Boetor. NV... 22%
Singkep A.... 166
PETROLEUM
Amer. Remb. 12*
K N P O A 242%
K.N PC 289
Pa nol CerL 636"
40+
RUBBER
Alg Belg Jav 71 68%
ex-dividem
Amst Tapan 79 17
Bant Plant.. 77 70
Gogo Niti116/" 4»
Indische1 3 62
LampongPw 80 80
N I R Koff 84 4
SumCaoutch 138 38
Wai Sumatra 142/ 35
SCHEEPVAART
Furness 152% 2
H S M. 1000 109 105
Java Ch J C 146% 49
M11 Zeevaart 103% 3
Neri Sch U C 178% 7b)
Niev. Goudr. 273+ 70
Si
- Maa
119
St Oostzee.... 165/
SUIKER
H v A dam C 426%
N-ISuikUnC 252
SuikerCullA 195%
Tjew Lesian 99
V Vorst Wb 17.60 17.6f
TABAK
Deli-Batav C 203%
Deli-Mij.._ C 268%
i l%-4 l%-2%
RUBBER
A dam ƒ100
A dam/lOOU 268%
Amsterd C 271
Bandar 217
Deli-Bat A 209
ieli-Bai C 218
Ken Lemb 185/
Lamo Sum 90
Majan-L A 73%
Majan-L C 77
N Noorscbe 107%
Oost-Java. 185/
Uostk 50 16O
üostk ƒ500 155
Serbadjadi 130%
Silau Sum 112/
Kubb 245
VLCO-.C 180%
H Am L A 116+
Jav Cb J A 146
K.NSM Nb 160% 69%
K Paket A 288%
N SchvU A 176- 4%*-5+
R Lloyd A 138t
St Ned A 138
89§-»i*
3§-a%/
6%§-8f
SCHEEPVAART
l%-»t 4% *V-H
N 1S U A £62
V Vorst A 119%
TABAK
Dell-Bat A 203% 2
DeliM 1000 270 2-8 70*-2 70
Senemb A 225 4 S
THEE
Pasir Karet. 101 102-
Sedep 395/ 39o'
West-Java.... 62 6!
DIVERSE CULTURES
Kerlowono. 110/
Koerinlji"6%
SoembAgoen 53
DIVERSEN
A>nst Ballast 19»%
AmstRijtuig 44
Amst.Textiel 110
Bm.eaVtv 08',
Brakke Grnd 15»
Bijenkorf P 129
GemEigd A 137%*
Gem Eig Pw 106
Gem Eiy 33.60 -8.80
Gerzon Mod 113%
Hellingmans lbi
Hth Jongen 140*
Htn Key A 116%
Hth Pont_ P 117+
Hoyng Pw 108
L -O N Veem 43%
Maxw L Gr 29%
N Eur Houlh 105
Schev Exp 87+
Tabak Enth 99
ZhSabanggr 103
Peruvian. Cp 1% 1%
SPOORWEGEN
Ned Ind A 57% 7%
TRAMWEGEN
Band, 100 12.05* 12.10
Kon N Peir I »0.- 85. -
Linde T Si f '4 -+ o2 50
LindeT St C 10.00 10.00
GELDKOERS
r.-olongatie. 2% 2%
KOERSEN VAN 2 UUR
a. Moeara Enim 260
