JUfttuif £<*ittsrijtf (üéurnnt Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken De wederopbouw aan het werk hl ïementsprijs er 3 maanden 2.47, vermeerderd met 0.15 incassokosten. Per week 19 et josse nummers 5 ct. Zaterdagnummers riet Zondagsblad 7% ct Alles bij ^Vooruitbetaling. rtentieprijzen: ct per regel Ingezonden Mede- Jieelingen 46 ct per regel Minimum i regels. Bewijsnummer 5 ct. By con tract belangrijke korting. Bur. Redactie en Administratie: BREESTRAAT 123. LEIDEN Telefoon 22710 (Na 6 uur 23166). Postbox 20. Postrek. 58936 No. 6422 WOENSDAG 7 MEI 1941 21e Jaargong Bijdragen van medewerker». Ingezon den stukken aan de Red. Abonnementen, Advertenties, enz. aan de Administratie. in. Den,, fien jaar „Onze taal" [ïerkwaarcfig en eigenlijk ook wel beschamend te moeten bedenken, ||k het "is een toch alledaagsch en fiets als onze taal zuiver te houden hermen tegen verderfelijke invloe- lebben elk oogenblik met die taal spreken, in ons schrijven, ken ook, maar ondanks dat voort- ontact missen wij blijkbaar de Jid de taal van gebreken te vrij- ligt het misschien juist aan het aar. A<lde contact? Maar dan pleit het voorgri sterker tegen ons. gewone gesprek en ook onder het 'nvan een gansch niet gewichtigen ken wij te weinig aan het hooge ïd, dat wij in onze taal bezitten. •y daaraan denken, dan beïnvloedt jl. reken en schrijven weer in zulk een IK dat wij in allerhande gewrongen es vervallen en tal van nieuwe -TBAI^en aatsteouten zijn ons gemeenschappelijk, erd-°°L van straat en weg' kantoor van huis, tuin en keuken, ook 111 het jachtige product van rujtechuteki dat krant heet. En verhe it diezl noodzakelijk blijven. Voor zulke Senigeig Is goede voorlichting voorwaarde, daarnond taalbesef, dat het zonder onder - ilen kan, schijnt schaarsch te zijn Noord het voorkomt, zoo zwak. dat ook c* en er het argwanend bespiedt en zich ers Jr door min juiste motieven laat i verleiden. NG dit alles stemt het tot dankbaar- ds te destijds het is deze maand tien ng „iden een genootschap werd opge- linderf zich de bescherming van onze taal e uit^ stelde. Taaibescherming staat niet het vasthouden aan een bepaalde °or d/ Wel wil zy tuchteloosheid en slor- Rfweren en de taal weer doen zien ren als een levend iets en als een m Ded, een volksbezit, tevens. ijk moesten wij dit genootschap dat zijn bestaan door kennis onder ons volk van de taal lende jaren overbodig mocht worden. ens geen slag ln de lucht doen en u hethouden "wij dezen wensch in. Taai- et behing zal eisch blijven, maar ook een oep ging van een toenemende en blijvende muzie tusschen het leven met zijn wisse- in zijn groei in b.v. technische 'r eenerzijds en de taal anderzijds. 1 be-J en positieve arbeid zullen ook ln ^Mrolg niet kunnen worden gemist. En n trant verwachten wy nog vrucht- (derricht van het op bescheiden wijze end genootschap. mei OM* Boter op bon 15 'n°?w^ Tetbon 15 boter of margarine. n 'hetlecretaris"generaal van landbouw en rÜ deelt het volgende mede: jrende het tydvak van Donderdag tot weJ t Zondag 25 dezer zullen wederom B e pnnen van de boter- en vetkaart recht op het koopen van boter ofmargarine. .eeierband met technische moeilijkheden, liety de inlevering der bonnen door de "nwfeten, wordt thans één bon aangewezen lg W£in den loop van de volgende week de bon bekend worden gemaakt. met „15" genummerde bon van de p lart geeft recht op het koopen van 23U c joter en de met ,45" genummerde bon NG vetkaart geeft recht op het koopen iyeen'0 gram margarine of 250 gram boter, ormidbriiiksperiode van dezen bon loopt van rdag 8 tot en met Zondag 25 dezer, ter- nog tot en met Woensdag 28 dezér op lorden gekocht. dee.andacht Wordt er op gevestigd, dat op uit H5" van de vetkaart geen boter >ek hreductie beschikbaar wordt 1 d, hetgeen wel hét geval zal zijn met __3n, die in den loop van de volgendg p Ewordt aangewezen. ijndij H p, gans en kalkoen in blik ruzie r v. H Denk aan de maximumprijzenl andSr op de bonnen van de vleeschkaart. be. verduurzaamde kip ook verduurzaamde »ans en kalko enbesch.kbaar wordt ge- .kan het wellicht geen kwaad, nog eern ^idacht te vestigen op de maximumprij- e voor dit gevogelte gelden. u__maximumprijs voor koelhuisgevogelte is darmen, 1.50. Per kilo, panklaar, dus - kop en poolen, mag de poelier hier 1 pet. opleggen, de prijs wordt dan 1.95 do. r ingeblikte gevogelte bedraagt de prijs per achthonderd gram netto. Deze prij- ïlden zoowel voor kip, als voor eend, ;n kalkoen. n va volge wijziging, opgenomen in de courant van 6 dezer van ue Melkdistri- eschikking 1941 I is de grens voor melk, te onder de-bepalingen der distributierege- ait. vastgesteld op meer dan één procent j°n ialte (oud pet.). 1 deze wijziging volgt, dat alle melk, zoo- maar boven de 1 pet. blijft, kan wor- j en. edistribueerd als melk en niet de .kwa- xie taptemelk behoeft te dragen. In andj. erjgden jaar gewijzigde Melkbesluit een zelfde bepaling voor." i Oc th| en ven 5000 opgelegd aan hy ricn inwoners van Utrecht vol| A.N,P. meldt uit Utrecht: Steó den verjaardag van den Führer van het de r -Duitsche rijk zijn, naar ons van be- d er e zijde wordt medegedeeld, bij een vc. iuitscher, woonachtig in onze stad, pe ruiten ingegooid. Daar dit geschiedde b'daj n dag, waarop van dit perceel de haken- rdevlag wapperde, daar bovendien een en voorviel op den. verjaardag'Van den i er en daar het hier „een daad betrof ge- y* tégen en Rijksduitscher, hebbende S itoriteiten, in verband'met' het da de daders niet konden worden op- r'o,"hoeten vaq 5000 Van den Grebbeberg naar de Zuiderzee n Toen we Woensdagmorgen de vroegere Grebbelinie bezochten en in het ont takelde Rhenen binnenreden, was het een fijne lentedag. Dat de strijd om den Grebbeberg er op 10 Mei.een jaar geleden fel heeft gewoed, kan blijken uit de mededeeling, dat de kern van het oude stadje met 175 huizen vrijwel totaal is Verwoest. Wageningen, dat voor de linie gelegen was, had het verlies van zijn oude centrum met 112 huizen te betreuren. Rhenen krijgt.een nieuw centrum Rondom den hoogen thans in een houten verband besloten Cuneratoren, die de om geving beheerscht, liggen de open plekken. Er wordt echter reeds weer gebouwd en ge graven; hier en daar liggen de oude funda menten evenwel nog stil te wachten. In ieder geval is de wederopbouw in gang. Deze zal tevens .worden benut om de Cunera als dominant der omgeving nog beter te doen uitkomen. Kerk en toren zullen meer ruimte om zich heen krijgen. Tevens zal de Rijks straatweg, die dwars door Rhenen loopt, maar vrij smal was, met de helft worden verbreed. Daartoe worden de in harmonieerende architectuur te herbouwen huizen iets achter uit verplaatst en komt in het midden een peervormig plein. Industrieën wo-den buiten de oude kom gebracht, terwijl een marktplein met groen ten zuiden van den Cuneratoren iet eenzame kapelletje van onbekenden oorsprong er dicht by, is ontworpen. Op een ons getoonde maquette was een en ander duidelijk en overzichtelijk uitgezet en een korte bezichtiging stelde in staat de vor deringen van de werkzaamheden gade te Door het verwijderen van de industrie uit het stadje is meer ruimte verkregen voor den herbouw van de ontworpen 150 woningen en winkels voor de getroffenen. Een complex van 28 arbeiderswoningen ten zuid-oosten van het toekomstige kerkplein is.op weg naar de voltooiing. Zoowel hier als elders vielen ons de niet onbelangrijke hoogteverschillen het terrein op. Het werk is er daardoor niet eenvoudiger op geworden; vaak moet vrij diep, soms 3 a 4 m gegraven worden om vasten grond te krygen. Diepe kelders, oude gewelven, putten, fundamenten op spaar- bogen plaatsen herhaaldelijk voor technische moeilijkheden, welke een aparte oplossing vorderen. Ook by de 28 gemeentelijke woningen hebben we daarvan de voorbeel den gezien. Niettemin schiet het werk, waar mee in Februari is begonnen, al lekker op; in Juni hoopt men er mee gereed te zijn. Thans droegen de kapspanten de driekleur. Aan den wederopbouw van Rhenen's binnenstad, die voor 2/5 verwoest werd, ter wijl aan den buitenkant een 50 60 huizen werden vernield, werken onder eenhoofdige leiding van een bouwbureau van den Weder- opbouwdienst 18 architecten. Met bijzondere eischen wordt zooveel mogelijk rekening ge houden, zoodat het in het centrum te stichten hotel, het vereenigingsgebouw en de winkels alle doelmatig en modern zullen worden ingericht. Juist om het speciale karakter der gemeente te behouden is afgezien van serie- bouw. In denzelfden gedachtengang is ook besloten om de oude stadsmuren en wallen, waarop men hier en daar gestooten is, te her stellen en er beplanting op aan te brengen. We kregen den indruk, dat het werk niet alleen in goede en bekwame handen rust, maar met voortvarendheid geleid wordt en Rhenen straks na den herbouw over zich zelf tevreden zal zyn. De vestingstad in wederopbouw Van Rhenen naar Wageningen was niet ver. By de Grebbe waren de verwoestingen van het geschutvuur en de sporen van branden aan de resten van geboywen nog duidelyk waarneembaar; puin is echter weggeruimd. Te Wageningen bleek de drukkerij van Zomer en Keuning op de oude plaats in vollen herbouw. Dat kon daar, omdat ze buiten de wallen van het middeleeuwsche vestingstadje met zijn in elkaar gedrongen bebouwing en smalle straten ligt, en dus buiten den weder opbouw van de stadskern viel. - Ook hier is deze kern ernstig gehavend. In het midden staan de resten van de kerk. Be sloten is deze te herbouwen. In de bedoeling ligt het om de Hoogstraat, die door Wage ningen voert, ter plaatse van de verwoesting te verbreeden en aan dezen verkeersweg bij het binnenkomen efi het verlaten van de stad door een speciale, ruim opgevatte bebouwing een waardig, voornaam accent te geven. Bij den ingang zal de brug worden verbreed en zullen het bolwerk, een bankgebouw en het kantongerecht de aandacht trekken. Bij' den uitgang, dus bij het bestijgen van den berg, zal de bocht uit de straat een typisch iets van straten in vestingstadjes worden ge haald. Verder zullen de vestinggracht en de bastions er van, worden hersteld, zoodat de stad omgeven zal zijn door -een gordel van Wageningen binnen de gracht is reeds weer aan het bouwen. Verleden Maandag is men met het eerste bouwblok begonnen: 4 winkelbedrijven met woningen vervangen 4 vroegere perceelen aan de Hoogstraat. Deze week volgen nog 6 winkels met woningen terwijl er aan de andere zijde van de straat eveneens 4 met een groot hoekpand zullen verrijzen. De restauratie en verbetering van de kerk, die een meer vrye ligging zal krygen en door een marktterrein zal zijn omgeven, zal spoe dig kunnen worden aanbesteed. Op de markt komt een politiebureau, terwijl het gemeente huis hooger zal worden opgetrokken. Na de noodige voorbereiding, die nog al wat voeten in de aarde had, is er beweging ZON EN MAAN Zonsopgang 8 Mei 5.56; ondergang 21.16 Maansopgang 8 Mei 17.38; ondergang 4,44 Maansopgang 9 Mei 19.02; ondergang 5.13 Eerste kwartier Zondag 4 Mei, volle maan Zondag 11 Mei, laatste kwartier Zondag 18 Mei; nieuwe maan Maandag 26 Mei. in het werk gekomen, al zal de voortgang slechts geleidelijk kunnen geschieden. Er moeten b.v. nog menschen uit voor afbraak in aanhierking komende perceelen in een nieuwe woning worden gehuisvest, wil het oude geheel kunnen verdwijnen. In Wageningen kon z.g. regiebouw worden toegepast. De centrale verwoesting, die er was, kon worden onderscheiden in drie groe pen. Voor elke daarvan is een aannemer aan het werk gezet. Deze zorgt tevens voor het verkrijgen van de noodige bekwame werk krachten. Dat is in dezen tijd niet zoo een voudig als het lijkt. In totaal werken thans een 200 man; na weinige weken zullen het er 3 400 zyn. Komen niet sterk vertragende factoren den gang van zaken bederven, dan hoopt men einde des jaars met Wageningen ge reed te zyn. Zijn oude karakter zal dan zyn gehandhaafd, terwijl aan de eischen van den nieuwen tijd, waar noodig, tevens in voldoende mate aandacht zal zijn ge schonken. Men begrypt, dat voor den wederopbouw groote hoeveelheden materialen naar de Grebbestreek moeten worden gebracht. Voor Rhenen en Wageningen kan dat ten deele te water geschieden. Heel wat moet echter per as worden aangevoerd. En dat in een tijd van benzineschaarschte! Daarom is de Wederop bouw bedacht geweest op coördinatie. Voor den wederopbouw in de Grebbelinie is nl. een aparte vervoersmaatschappij opgericht: de Mavog. Deze is gevestigd te Amersfoort. Elk der drie groepen, die te Wageningen aan het werk zyn, beschikt over 5 auto's. Van Scherpenzeel begint de victorie Scherpenzeel, waarover we nu iets gaan, zeggen, heeft heelemaal geen water; hier' moet dus alles per wiel worden aangebracht. Er zijn dan ook voor dit plaatsje alleen, waar een 200 man werken, 12 auto's in bedrijf. Van Scherpenzeel begint de victorie! Deze overwinningsroep herinneren we ons uit een periode van omstreeks 5 maanden geleden, toen de Stichting Wederopbouw Scherpenzeel tot stand kwam om te zorgen, dat indien, ondanks hypotheekfaciliteiten en bouwpremies, de eigenaren der verwoeste perceelen niet zouden bouwen, er toch ge bouwd zou worden en wel door de genoemde stichting. Scherpenzeel, dat in hoofdzaak als lintbe bouwing ter weerszijden van den weg Utrecht Ede is gelegen, was in Mei deerlijk geha vend. Thans is het echter met den wederop bouw anderen vooruit. Over een. paar maanden zullen een aantal arbeiderswoningen gereed zyn en nog een tweetal maanden daarna hoopt men het om de kerk nieuw te cre- eeren dorpspleintje met gemeentehuis, dat er in het project zeer aantrekkelijk uit ziet, gereed te hébben. De kerk zelf is reeds ,kant en klaar. Met het oog op het drukke plaatselijk verkeer is verder een tweede verkeersweg ontworpen, terwijl het bestaande tracé zal worden verruimd. Er waren te Scherpenzeel zeer bijzondere moeilijkheden te overwinnen. Vele menschen hadden hun eigen huis. Het waren vaak oude groote huizen, waarvan de exploitatie aan hun bescheiden beurzen te hooge eischen stel de. Daardoor was er op hypotheken of andere schulden te weinig afgelost. Het kwam er nu op aan kleinere woningen te stichten, die doelmatig waren en binnen de financieele draagkracht der bewoners vielen. Deze woningen we zeiden het reeds worden nu gebouwd op een afzonderlijk ter rein. De bouw geschiedt by wjjze van spre ken, „aan den loopenden band". Een groep grondwerkers begon met het graafwerk. Was dit voldoende gevorderd, dan kwamen de metselaars, die weer gevolgd werden door de timmerlui, de schilders, enz. Telkens scho- van deze groepen, op. Duidelijk was deze werkmethode aan den stand van den bouw te zien. Aan den kop stonden 5 woningen onder de kap; de vlaggen waren er Zaterdag op gekomen, zoodat we het „pannenbier" mis^ liepen. Verder was het een afdalende reeks, waarvan de laatste groep net uit de fundee ring was. Zeven weken geleden stond er van deze eerste groepen van 24 woningen nog niets; de weg, waaraan ze komen moesten, was nauwelyks gereed. In een zeer kort tijdsbestek zullen in totaal 110 woningen klaar zyn. Om het noodige tempo te kunnen ver krijgen, is by dezen bouw met machti ging van allerlei vroegere wettelijke be palingen afgeweken; zelfs de Raad van Scherpenzeel had er niet veel over te delibereeren. De nood dwong. De wonin gen die reeds alle verhuurd zijn, waren dringenden dringend noodig. Daarom niet praten, maar doen. Bouwen dus. Niet praten, maar doen, zei N ij kerk Aan het devies van den wederopbouw werden we opnieuw herinnerd, toen we na Scherpenzeel te hebben vaarwel gezegd, bur gemeester Bruins Slot. van Nykerk in het stemmige raadszaaltje aan de Haven hoor den vertellen van wat in zijn gemeente voor den wederopbouw is gedaan. Deze gemeente van 11,000 zielen was op 10 Mei geëvacueerd, op drie oude menschen na, die tenslotte toch ook nog vertrokken zyn. Op 14 Mei was de burgemeester weer terug omdat hij hoorde over plunderingen. Deze hebben ook inderdaad plaats gehad, ge lijk we in de £>laden hebben kunnen lezen. Den volgenden dag kwam het eerste contin gent geëvacueerden aan en de rest op 16 Mei. Het stadje bleek allerlei partieele, vry ge ringe beschadigingen te hebben ondergaan; groote vernielingen waren er gelukkig niet. Reeds op 15 Mei werden de puin ruimers aan het werk gezet en begonnen ze uit de vluchtoorden meegebrachte bouwvakarbeiders de beschadigde per ceelen weer waterdicht te maken. Toen de bewoners terugkeerden, was er reeds heel wat opgeruimd onder leiding van terstond aangestelde commissarissen met zekere dictatoriale bevoegdheden. Het herstelwerk was dus onmiddellijk in gang. Maar de financiën! Geld was er niet, maar desondanks werd doorgezet. Op 23 Mei steldé de raad 150,000 beschikbaar om de Glasgow en de doelen aan de Firth of Clyde gebombardeerd Het Duitsche weermachtsbericht Het opperbevel van de Duitsche weermacht maakt bekend: Het luchtwapen heeft in den afgeloopen nacht met verscheidene honderden gevechts vliegtuigen zware slagen toegebracht aan de voor den oorlog belangryke doelen in Glas gow en aan de Firth of Clyde, alsmede aan andere Engelsche havens. In wer ven en wapenbedryven werden zware vernie lingen aangericht. Industrieele en haven installaties alsmede ravitailleeringsbedryven geraakten in brand. In Zuid-Oost-Engeland schoten gevechtsvliegtuigen gisteren overdag by duikaanvallen op twee vliegvelden vier jachtvliegtuigen van het type Hurricane in brand en beschadigden een vrij groot aantal op den grond staande vliegtuigen. Tydens dëa nacht werden op een vliegveld twee vlieg tuigen op den grond vernield en volle treffers op hangars geplaats. In het zeegebied om Engeland bracht het luchtwapen een groot patrouille vaartuig, alsmede een klein koopvaardyschip tot zinken en beschadigde door het neerwer pen van bommen twee schepen. In Noord-A frik a mislukte een her nieuwde tegenaanval van de Britten by To- broek door het dappere optreden van de Duitsche en Italiaansche troepen. De vyand leed zeer zware verliezen. Een aanval van Britsche pantserwagens op Solloem werd af geslagen. Duitsche duikbommenwerpers gre pen doeltreffend in den stryd te land om Tobroek in. Duitsche en Italiaansche forma ties gevechtsvliegers bombardeerden de haven van Tobro?k. Succesrijke aanvallen van Duit sche gevechtsvliegtuigen waren bovendien ge richt op Mersa Matroe. In de Aegeïsche Zee bezetten afdee- lingen van het Duitsche leger de eilanden Mytilene en Chios. Duitsche gevechtsvlieg tuigen plaatsten in de baai van Soeda, op Kreta, volle treffers op een Britschen kruiser, brachten een groot tankschip tot zinken en beschadigden een ander tankschip zwaar. De vijand wierp in den afgeloopen naaht met vry zwakke strijdkrachten een gering aantal brisant- en brandbommen op ver scheidene plaatsen inZuidwestDuitsch- 1 a^nd. Militaire schade ontstond niet. Onder de burgerlijke bevolking vielen enkele' dooden en gewonden. Oberfeldwebel Hahn behaalde in den naoht van 4 op 5 Mei als naohtjager zijn tiende luchtoverwinning. Duitsche troepen bezetten de eilanden Lesbos en Chios Hel D.N.B. meldt uil Berlijn: In de Aegeische Zee hebben, naar hel D.N.B. zoojuist verneemt, formaties van hel Duitsche leger gisteren de eilanden Lesbos (Mytilene) en Chios bezet. BOND VAN CHR. GEREF. JONGEL. VER. IN NEDERLAND. De Afdeeling Zuid-Holland van bovenge- noemden Bond hoopt D.V. haar 31e jaarver gadering te houden op Hemelvaartsdag a.s. te Dordrecht. Vergaderd zal worden in het ge bouw Patrimonium, Lange Breestraat 24. Als sprekers zullen, optreden de heeren D. v. d. Leeden van Dordrecht en Ds. Joh. Prins van Apeldoorn. Onderwerpen: De figuur van den Apostel Johannes -en Bijbelsche Eschatologie en haar eisoh voor het heden. Op beide onderwerpen is' een bespreking opengesteld. De vergadering zal onder leiding staan van haar Voorzitter, den heer P. Monteban van 's-Gravenhage. Aanvangsuur 15 uur. Toegang vrij! menschen te helpen, wien het aan dé noodige middelen ontbrak. Of lèlter terugbetaald kon worden, was een vraag, waardoor men zich niet liet ophouden. Met bijzondere medewer king van den regeeringscommissaris van den wederopbouw kwamen de noodige materialen vry en tevens werd een bedrag van 15,000 aan contanten verkregen. Toen zijn ook de meer kapitaalkrachtigen aan het werk ge gaan en zoo is men er in geslaagd betrek- kelyk spoedig de schade uit de oorlogsdagen, waarbij enkele dagen later nog een lucht bombardement kwam, volledig te .herstellen. Dat' waren 21 totaal verwoeste, 82 zwaar, 141 licht en 94 gering beschadigde perceelen. Totaal dus 338. Dank zij de voortvarendheid van den bur gemeester, waardoor ook bijtijds de noodige. materialen nog vrij vlot konden worden ver kregen, is dit goede resultaat verkregen. Binnen enkele weken zullen alle her stellingen voltooid zyn en zal hier en daar het nieuwe en vernieuwde in het oude, aardige stedeke kunnen herinneren aan hetgeen kordaat handelen in een kort tijdsbestek tot stand wist te 'bren gen. De meubelfabriek van Tijsseling, die slacht offer werd van het bombardement, heeft ge heel voor zich zelf gezorgd en is nagenoeg kant en klaar. Het bedrijf draait reeds weer lang volledig; stilstand is er eigenlyk niet geweest Herbouw van boerderijen Ten besluite een bezoek aan Hoogland, dat gelegen is bij den aan de Zuiderzee aanleunenden linkervleugel van de Greb belinie. Hier treft ons vooral den herbouw in grooten getale van de boerderyen, welke door ons zelf vernield zyn, omdat ze voor de stelling gelegen waren en uit het schootsveld verdwijnen moesten. Van de totaal 527 verwoeste boerderijen waren er 290 in de Grebbelinie gelegen (152 in het district Veenendaal en 138 in het dis trict Amersfoort. Op 1 Januari j.l. waren er in uitvoering of aanbesteed 160, op 1 Febr. 217, op 1 Maart 254, op 1 April 294 en omstreeks half Mei hoopt men hetzelfde te kunnen zeggen van de rest. De noodstallen kunnen dan succes sievelijk worden verlaten. Verschillende boerderyen zijn reeds weer betrokken. Het bureau Boerderyen van de directie van de Wieringermeer heeft by den herbouw de leiding. Ongeveer 150 architecten zyn voor het doel ingeschakeld. Het streektype- wordt gehandhaafd en waar noodig verbeterd, ter wyl de nieuwe behuizingen zullen passen op den omvang der tegenwoordige - bedry ven. De oude boerderijen waren nog al eens te groot geworden ten gevolge van bedrijfssplitsingen in het verleden. Een der belangrykste ver beteringen is wel, dat gezorgd wordt voor brandvrije stallen door het hooi niet meer boven de stallen op te bergen. Want dan ver branden in den regel bij brand met het hooi ook de koeien. De ervaringen in de Wierin germeer hebben geleerd, dat het anders en beter kan, ook al wordt overigens het oude Saksische hildetype' behouden. Doen zich geen 'onverwachte moeilijkheden op, dan wordt'ér op gerekend, dat al het vee van den winter weer in de eigen stallen staat en dat eerlang de tientallen frissche roode daken der nieuwe hofsteden het hunne zullen bijdragen tot verlevendiging van het land schapsbeeld in de wyde vlakten rondom Hoogland. Wanneer we onze excursie overzien, mogen we zeggen, dat binnen een jaar voor den wederopbouw reeds veel is tot stand ge bracht. De talrijke medewerkers aan het wederopbouwwerk, die we hebben ontmoet, zyn allen vol goeden moed en laten zich door moeilijkheden niet uit den koers dringen. Dat die er zyn, begrypt ieder, die denkt a materialen, vervoer en werkkrachten. Hier daar is er een zekere schaarschte aan l schoolde bouwvakarbeiders. Maar er wordt gewerkt aan een oplossing van dit probleem, waarvan men zich een nuttig effect voorstelt. Gaarne hopen we er het beste van. Want het wederopbouwwerk mag niet stagneeren, op dat zoo snel mogelijk alle beschikbare krach ten zullen kunnen worden geconcentreerd op de groote vernieuwingen, die nog wachten, nadat een belangrijk déél van het matefteele verlies door den oorlog zal zijn vervangen door iets nieuws, dat ons sterker heeft ge maakt voor dè komende tyden. Kerk en Onderwijs CHR. GEREF. KERK. Beroepen: Te Maassluis, J. G. van Minnen te Huizen. (N.-H.) GEREF. GEM. Tweetal: Te Lisse, A. de Blois te Gouda en P. Honkoop te Den Haag. NED. HERV. KERK. Drietal: Te Kampen (H. van Dyk te Den Ham, G. Samson te Hoornaar en H. Schroten te Charlois. I stond i s blad 5 Mèi. De Diaconieën van de Ned. Herv. gemeen ten van Overschild, Zevenhuizen (Gron.), Burgwerd, Burum, Heeg, Warga, Enschedé, Terwolde (Geld.), Jaarsveld en Dongen zyn toegetreden als lid van de Federatie van Dia conieën in de Ned. Herv. Kerk. De auto-zending Jaarvergadering ie Amsterdam. Te Amsterdam kwam de Vereeniging voor Evangelisatie, „de Auto-Zending in Neder land", onder leiding van Ds. Y. v. d. Zee, in jaarvergadering bijeen in de consistorie der Bethelkerk. Uit het verslag van den Evangelist, den heer D. Schotvanger, bleek, dat er de eerste maanden van 1940 in verschillende plaatsen in ons land filmavonden werden ge houden waéronder die in de militaire tehui zen te Lienden en Ingen voor de gemobili seerde militairen, welke byzonder de aan dacht trokken. Begin Mei begon de openlucht-campagne met de Auto. Bezocht werden Kethel, Kra- lingscheveer, Heinenoord, Zevenhuizen, Cap- pelle a/d. IJs&el en Spijkehisse. De oorlog maakte aan deze campagne een ontijdig Zonder auto wer<ï de arbeid op andere ijze voortgezet. Iedere week werden nu op andere plaatsen openluchtsamenkomsten ge houden en wel in Krommenie, Zaandam, Pur- merend, Wormerveer en Ilpendam. Actueele onderwerpen als „Waarvoor leven wij"?, Het brood in ons leven," „De ware nood in leven", De weg naar het ware geluk", Oorlogstoestand en vredeskans", enz. werden vooraf per advertentie en strooibiljetten be kend gemaakt. In de laatste maanden van 1940 werden de bewoners van Broek in Waterland bezocht. Na lectuurverspreiding werd een kaart be zorgd waaTop bezoek werd aangekondigd. Met velen kon gesproken worden, sommigen toonden belangstelling. Eenige schippers werden weder trouwe kerkbezoekers. Nu is Noord-Holland in het algemeen voor huis bezoek aangewezen en zullen in deze zomer maanden 2300 gezinnen worden bezocht in samenwerking met de Evangelisatie Com missie. In de dagen voor het Kerstfeest werd op groote schaal een Kerstboodschap ver spreid. De colporteur de heer H a r k e m a heeft zijn arbeid geregeld kunnen voortzetten en tracht zooveel als mogelijk 'is nieuwe leden te verwerven. Uit het verslag van den penningmeester den heer J. H. F o c k bleek, dat de inkom sten de uitgaven dekten en een danktoon niet mocht ontbreken voor de liefde en steun in dit jaar van zooveel zijden ontvangen. Een commissie werd benoemd voor het nazien der boeken bestaande uit de heeren T. Snaterse en W. J. Róttger. Tevens werd rapport uitge bracht, dat de boeken van den penningmees ter waren nagezien en in orde bevonden. Tot bestuursleden werden herkozen de hee ren Ds. S. Wesbonk Ds. J. C. A. var Loon en W. J. R 11 g e r. Na de gehouden rondvraag werd deze vergadering door Ds. r. d. Zee op de gebruikelijke wijze gesloten. TER HERINNERING AAN DEN H. DOOP Van wijlen Ds. A. B. te Win k e 1 is ver schenen een gedenkboekje voor ouders, die hun kind in een der Ned. Herv. gemeenten hebben laten doopen. Het kan in elke ge meente uitgereikt worden en bevat daartoe een opdracht, waarbij de namen zyn in te vullen. Wie Ds. te Winkel door woord of geschrift gekend heeft, weet, welk een uit nemend woord hier aan ouders wordt mee gegeven. En die hem tiiet gekend hebben, zullen slechts verlangen, het boekje te kun nen uitreiken. Uitgave H. Veenman Zonen te v/ageningen. EEREDIENST EN KERKBOUW. Op Zaterdag 31 Mei a.s. houdt het instituut ryji kerkelijke en religieuse kunst in zyn gé- bouw achter St Pieter 14 te Utrecht een ten toonstelling van kerkbouw. Op 3 en 4 Juni a.s. wc dt een conferentie ge houden, welke gewyd is aan eeredienst en kerkbouw. De leiding van deze conferentie be rust bij prol dr. G. van der Leeuw te Gronin gen Verschillende sprekers staan op de agenda vermeld. Prof. dr. J. N. Bakhuizen van den Brink te Leiden zal spreken over „Oud-Chris telijke eeredienst", dr. M D. Ozinga houdt een inleiding over „Historische ontwikkeling van dtn Protestantschen kerkbouw"; de heer B. T. Boeyenga behandelt het onderwerp „Kerkbouw voor den eeredienst". ZENDINGSMIDDAG TE OEGSTGEEST Op de Buitenpla'ats „Oud-Poelgeest" te Oegstgeest zal op den Tweeden Pinkster- middag door den Gereformeerden Zendings- bond een Zendingsmiddag worden gehouden. Als sprekers treden op: ds. M. Ot t e v a n g e r te Leiden, ds. K. v a n d e P o 1 te Den Haag, ds. P. Zandt te Delft, ds J. R. C u p e r u s te Doornspijk en ds. J. vanAmstelte Lin- schoten. De samenkomst vangt aan te hall twee. By ongunstig weer in het Koetshuis. De Conferentie van ouderlingen der Gerei, kerken in de classis Barendrecht zal gehou den worden Zaterdag 17 Mei. Ds. T. F o s - van Westmaas zal een. bespreking in leiden over: „Gemeente-vergaderingen". Voorts zal worden voorzien in de komende voórzittersvacature, wegens vertrek van den heer J. Timmermans naar Leeuwarden. De conferéntie hééft plaats in de zaal der Geref. kerk te Barendrecht, 's middags hall HOOR-COMMISSIES Tegenover de onlangs door ons overgeno men ontwikkeling der bezwaren tegen z.g. hoor-commissies plaatst' „Het Schild" (R.K.) deze opmerking: „Het toeval wilde, dat we tegelyk met dit verhaal van „hoorende" en hun voorganger- •spe examineerende boerenouderlingen, in een der Haagsche Parochieklokken lazen, hoe een pastoor zijn nieuwen kapelaan by de parochianen introduceerde: „En nu zijn plaatsvervanger en opvolger: kapelaan Ons allen onbekend, maar die onbekendheid zal wel niet lang duren. Met moed en ver trouwen begint hij hier het werk, dat hem wordt opgedragen. Wij gaan hem allen met vertrouwen tegemoet. Hij komt door den bis schop, en dus van Godswege, gezonden om de plannen, die God met ieder van ons per soonlijk heeft, tot uitvoering te brengen. Moge Gods rijkste zegen rusten op zijn. ar beid tot eer van God en tot ons aller heil". „Op de stereotiepe vraag: „staat dat nu ook in den bijhel?", slaan we thans rustig de Heilige Schrift open en lezen daar (Hand. 14 23): „In. elke gemeente stelden Paulus en Barnabas, na bidden en vasten, door opleg ging der handen priesters over hen aan, én bevalen ze aan bij den Heer, in Wien ze hadden geloofd". Titus 1 5, Hier schrijft de apostel en bisschop S. Paulus aan zijn leer ling en mede-bisschop Titus: „Ik heb u op Creta achtergelaten, opdat ge zoudt voltooien wat nog onafgedaan bleef, en in iedere stad priesters zoudt benoemen, naar de eischen, welke ik u heb vastgesteld". Bij deze Schrift-uitspraken mogen wij aan- teekenen, dat de Statenvertaling in Hand. 14 23 niet rept van aanstellen, doch voor de gemeente verkiezen. Dit houdt dus de moge lijkheid in, dat de gemeente zelf koos en de apostelen deze keuze sanctionneerden. Uiter aard is in Handel. 14 ook niet sprake van priesters, doch van ouderlingen. In Titus 1 r5 worden niet „priesters benoemd", doch „ouderlingen gesteld". „EERESCHULD EN DANKBAARHEID." Ds. D. Ringnalda Jr., penningmeester van het Comité tot steun van onze Nederlandsche oorlogsgewonden „Ëeres'chuld en Dankbaar heid" verzoekt ons opname van het volgende: Sinds 13 Februari j.l. heeft Ds. Ringnalda zijn persoonlijken arbeid voor de oorlogsge wonden ingeschakeld in bovengenoemd Co mité. Vele spontane giften blijven vloeien. Het Comité werkt samen met andere organisaties. Een regeling voor werk verdeeling werd ge troffen en voldoet uitnemend. „Eereschuld en Dankbaarheid" verzorgt de geestelijke en in- tellectueele belangen der gewonden door lec tuurverspreiding, het verstrekken van studie boeken, het bekostigen van cursussen, enz. Ook verleent dit Comité materieele steun bij huwelijk en gezinsvermeerdering van gewon den, organiseert" spreekbeurten en gezellige avonden, stelt velen in staat een vulpenhou der te koopen, waaraan op de ziekbedden zooveel behoefte is, terwijl in sommige geval- ook geholpen wordt in de gezinnen. Tot nog toe werden spontane giften gestort op de persoonlijke postrekening van Ds. Ringnalda, die echter verzoekt om voortaan eventueele giften en bijdragen te storten op de postreke ning, ten name van den penningmeester van „Eereschuld en Dankbaarheid" te Drachten, onder no. 416011. GIFTEN EN LEGATEN Naar aanleiding van het feit dat hy voor het beroep naar Ee (Fr.) bedankte, ontving ds. A. v. d. Most, Ned. Herv. predikant te Farmsum (Gron.), van een onbekenden gever een gift van f 250 voor de diaconie zijner gemeente. TALMA'S SOCIALE ARBEID. Promotie Vrije Universiteit. Naar wij vernemen zal op Vrijdag 15 Mei a s. aan de Vrije Universiteit promoveeren tot doc tor in de rechtsgeleerdheid de heer J. M. V e 11 i n g a, geboren te Amsterdam, op een proefschrift getiteld: „Talma's sociale arbeid". Als -promotor zal optreden prol mr. P. A. Diepenhorst Wij voegen hieraan toe, dat het 12 Juli a.s. 25 jaren geleden is, dat oud-minister Talma te Haarlem in het Diaconessenhuis overleed. Hij werd begraven te Bennebroek, waar hij na zijn aftreden als minister in 1913 weer predikant werd bij de Ned. Herv. Gemèente. In 1864 te Angeren geboren, werd Talma in 1901 Kamerlid en in 1908 minister. ONDERWIJSBENOEMINGEN. Kralingscheveer. Chr. School Lfsselmond jht laan. Tot tijdel. onderwijzer: de neer W. V ér» schoor te "otterdam.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1941 | | pagina 1