ZOET ROGGEBROOD VRIJDAG 25 APRIL 1941 AS 25 Op den Duitschen opmarschweg naar Zuid-Griekenland De Stuka's lebben een zeer belangrijk aandeel in den strijd gehad De zender te Londen heeft gisteren mede gedeeld, dat de Britsche strijdkrachten in Griefcenland hun nieuwe stellingen verster ken. Daarentegen verneemt het D.N.B. van bevoegde zijde te Berlijn, dat een deel der Britsche troepen zich reeds verscheiden da gen in volle zee bevindt De Britsche dek- kingstrqepen, die zijn achtergebleven, heb ben geen tijd meer om nieuwe stellingen te versterken, daar de hen achtervolgende Duit- schers reeds in de stellingen van Thermopy lae binnendrongen. Met eiken stap stooten de Duitsche achter volgingstroepen in Griekenland op de sporen van de in wilde vlucht ontaarden Engel- schen terugtocht Cadavers van paarden, ver brande en vernielde gevechtswagens en auto's langs de opgepropte wegen en talrijke ge sneuvelden, voor het begraven van wie de Engelschen zich geen tijd hebben gegund, spreken een duidelijke taal omtrent het krachtige optreden van het Duitsche lucht- wapen. Engelsche en Australische soldaten verklaarden volgens D.N.B. bij hun gevan genneming, nog geheel versuft van de bom aanvallen der Duitsche duikbommenwerpers: die verschrikkelijke gieren van Göring. De buit is zeer groot Het Duitsche Nieuwsbureau meldt: Het twaalfde Duitsche leger in Griekenland heeft resuachtige hoeveelheden munitie, brandstof en uitrustingsstukken veroverd. De buit is nog niet te overzien. Het Duitsche Nieuwsbureau meldt nader, dat op een uit strategisch oogpunt belangrijke plaats van Thessalië de Britten by den over val van de Duitsche troepen geen tijd meer vonden hun tenten af te breken. Een reus achtig voor duizenden soldaten ingericht bivak met talrijke 10.5 cm stukken, hon derden tanks en auto's met materiaal, muni tie en proviand viel den Duitschers in han den. De onoverzienbare buit werd nog ver meerderd door een bevoorradingstransport, dat aan het bewuste station werd onder schept De Australische troepen in Griekenland Verzet van de Australische arbeiderspa rtij De correspondent van Unitedpress te Syd ney seint: Ten gevolge van de scherpe critiek, die ln het bijzonder uit de arbeiderspartij op de Aus tralische regeering wordt uitgeoefend, omjat ze de zending van Australische troepen naar Griekenland heeft goedgekeurd, groeit hier een strooming aan kracht, die kabinetswijzi ging wil. Men spreekt van de stichting van een nieuwe nationale regeering, wier taak het zou zijn „den noodtoestand van het oogenblik te verhelpen". De arbeiderspartij zou, naar verluidt, het voornemen hebben ln het par lement een motie van wantrouwen tegen de regeering in te dienen, die gegrond zou zijn op het feit, dat de regeering heeft verzuimd den oorlogsraad te raadplegen, voordat ze de Australische troepen „zonder voldoenden steun" naar Griekenland zond. De dagbladen publiceeren de radiorede van den Australischen minister-president uit Lon den, waarin hij het gebruik van Australische troepen in Griekenland toelicht en een „door volledige eensgezindheid gedragen nationale Inspanning" eischt. Het parlement zal na den terugkeer van den leider der arbeiderspartij John Curtin, die op het oogehblik in West Australië vertoeft, beslissen over de vraag, of een motie van wantrouwen zal worden gesteld. De Australische vice-premier Fadden heeft de Australische labourpartij uitgenoodigd naar de Londensche berichtendienst meldt, toe te treden tot de regeering. daar het „thans geen tijd is voor oneenigheden". De Bulgaren bezetten Thracië De Bulgaarsche troepen hebben bijna heel Thracië tusschen Maritsa en Stroema bezet. Gisteren rukten ze Kavalla binnen. In Mace donië zijn de vastgestelde gebieden van de eerste etappe bezet. De komende dagen wor den de steden Prilep, Britolja en Resen be zet. (D.N.B.) Roosevelt en de Britsche tegenspoed Het Zwits. Tel. Ag. meldt uit New York: De Britsche tegenslagen in Griekenland hebben in de kringen van het Witte Huis een zekere ongerustheid teweeg gebracht Deze ongerustheid betreft niet zoozeer het lot van Engeland dan wel de gevolgen, die de Engelsche tegenspoed voor de Vereenigde Staten zullen hebben. De moeite, die presi dent Roosevelt doet om ten aanzien van de situatie geruststellende woorden te spreken met het kennelijke doel het moreel van zoo wel de Britsche als de Amerikaansche natie op te houden, daarbij te verstaan gevend, dat hij tijdens zijn aanstaande week-einde te Warmsprings alle bijkomstige vraagstukken terzijde zal stellen om over belangrijke be slissingen na te denken heeft sterk de aan dacht getrokken. Van isolationnistische zijde vreest men naar aanleiding hiervan, dat Roosevelt het pad der dictatuur gaat bewan delen en het Amerikaansche volk voor uit gemaakte zaken zal plaatsen, waarbij elke terugtocht zal worden afgesneden. Bij Malta een Britsche torpedoboot. jager vernietigd Verscheidene schepen in de haven van La Valetta hebben volgens D.N.B. bij den laatsten Duitschen luchtaanval treffers gekregen. Een groote Rritsche torpedo- bootjager is vernietigd. Duitschland en de zee-engten Engelsche berichten, dat Duitschland het militaire toezicht op de Dardanellen en den Bosporus zou hebben geëischt, heeft men gis teren in de Wilhelmstrasse als typisch Brit sche propaganda gekenmerkt die de aandacht wil afleiden. Van Duitsche zijde verklaarde men, aldus A.N.P., in antwoord op een vraag, dat deze Engelsche berichten thuishooren in dezelfde groep als die omtrent druk der Duitschers op Spanje. Blijkbaar wil Engeland door zoo'n propaganda op touw te zetten de aandacht afleiden van de pijnlijke gebeurtenissen 'n Griekenland en tevens in nieuwe gebieden onrust stichten. Het vroegere Zuidslavische gezantschap te Berlijn Uit Berlijn meldt het A.N.P.: Op een vraag heeft men in de Wilhelm strasse geantwoord, dat de leden van het vroegere Zuidslavische gezantschap te Ber lijn zich nog in Zuid-Duitschland bevinden. Van betrouwbare zijde verneemt men, dat ze daar zeer goed zijn gehuisvest. Berichten, volgens welke ze in Zwitserland verblijf zou den houden zijn dus niet juist De capitulatie in Epirus en Macedonië Hoe ze tot stand kwam Het opperbevel van de Duitsche weer macht maakt bekend: Binnen het bestek van den aanval van Duitsche afdeeiingen op de flanken van het Grieksche leger in het Noorden zijn er sinds Zondag plaatselijke capitulaties ontstaan heeft het twaalfde Duitsche leger verzoeken om wapenstilstand ontvangen. Nadat Dins dag een* Grieksche delegatie ook aan bevelhebber van het Italiaansche elfde leger aan het Epirus-front om wapenstilstand vroeg capituleerde thans het heele Grieksche leger in Epirus en Macedonië, dat in het Noorden door de Italiaansche weermacht, ln het Oosten door Duitsche troepen was in gesloten en van de achterwaartsche ver bindingen afgesneden. De overgave ge schiedde tusschen de geallieerde opper commando's eenerzijds en den Griekschen opperbevelhebber anderzijds te SalonikL Dagorder van Mussolini Volgens het Italiaansche hoofdkwar tier heeft de Duce de volgende dagorder uitgevaardigd Soldaten van alle legercorpsen, strij dende aan het Grieksche front Na zes maanden van verbitterden strijd heeft de vijand de wapens neerge legd. De overwinning bekroont uwe bloe dige offers, die bijzonder ernstig warén voor de strijdkrachten te land en geeft een nieuwe glorie aan Uw vaandels. Het vaderland is nooit zoo trotsch op u ge weest. Op dit oogenblik gedenkt en be groet het Italiaansche volk bewogen zijn heldhaftige zonen, gevallen tijdens de gevechten in Albanië en betuigt zijn eeuwige dankbaarheid aan U, die hen gewroken hebt. Leve de Koning. w.g. Mussolini. GEBR. TEN HOEVE De haven van Tobroek herhaaldelijk aangevallen Engelsche aanvallen In Dessie teruggeslagen Het Italiaansche weermachtsberlcht num mer 323 luidt als volgt: De opmarsch op Grieksch gebied werd gisteren zonder ophouden tot zes uur des middags voortgezet, het uur waarop de vijandelijkheden aan het front van het negende en elfde leger werden gestaakt. Gedurende de gevechten van dez laatste dagen hebben wij omstreeks 6000 man buiten gevecht gesteld. Onder de dooden en gewon den bevonden zich omstreeks vierhonderd officieren. Onze eenheden bommenwerpers hebben in de haven van Patras en in de baai van Milo gemeerde schepen aangevallen. In het oostelijk deel van de Mlddel- landsche Zee hebben Duitsche bom menwerpers in volle zee schepen van 8000 ton aangevallen. In den nacht van Dinsdag op Woensdag hebben vliegtuigen van het Duitsche lucht- corps herhaaldelijk de vlootbasis van La Valetta (Malta) aangevallen, waardoor schade en brand werd veroorzaakt. Een torpedoboot- jager werd tot zinken gebracht. In Noord-Afrika heeft de vijand, gesteund door vliegtuigen, te Tobroek opnieuw gepoogd door de steeds nau were omsingeling heen te breken, maar hij heeft zich moeten terugtrekken, waar bij hij talrijke gevangenen en automati sche wapenen achterliet. Herhaaldelijk vielen Italiaansche en Duitsche vliegtui gen in duikvlucht de haven van Tobroek, installaties en gemeerde schepen aan. Een vaartuig werd tot zinken gebracht en tal rijke andere zwaar beschadigd. Zes vijandelijke vliegtuigen werden tijdens luchtgevechten neergeschoten. InOost-Afrika zet de vijand in Dessie zijn aanvallen voort, maar hij wordt door onze troepen in bedwang gehouden. In Amhara (Motta) beantwoordt onze artillerie het vijandelijk vuur. Hoe de ommekeer in Zuid-Slavië in zijn werk ging Een verklaring van Tswetkowitsj Tswetkowitsj, de vroegere Zuidslavische minister-president, heeft aan een specialen verslaggever van het Bulgaarsche blad Utro een uiteenzetting gegeven van dï wijze, waar op de omwenteling in Zuid-Slavië is geschied. Een geestelijk verwarde groep van twintig officieren heeft in een enkelen nacht, naar Tswetkowitsj zei, den grooten staat in den afgrond gestort en een geheel volk aan den ondergang prijsgegeven. Deze groep wilde niet begrijpen, dat de groote mogendheid Duitschland elke hindernis op den weg naar het vervullen van haar taak zou vernietigen. Zoo heeft ze Duitschland van een vriend schappelijk tot een vijandig land gemaakt ofschoon niet eens doortocht van Duitsche troepen door Zuid-Slavië was verlangd. Doch de generaals hielden vast aan hun helsche plan en door een nachtelijken putsah riepen ze het noodlot op. Tswetkowitsj werd dien nacht door den commissaris van politie tele fonisch verwittigd, dat vóór het gebouw van den ministerraad militairen bijeenkwamen. Toen Tswetkowitsj op het punt stond de aan de regeering getrouwe commandanten van de koninklijke garde op te bellen drongen drie vlieger-officieren met eenige gewapende soldaten zijn slaapkamer binnen en verklaar den, dat de Putsch zijn beslag had gekregen, waarop Tswetkowitsj met zijn vrouw werd gearresteerd en in een kamer opgesloten. Na drie dagen werden zij, vergezeld door een kapitein en eenige soldaten, naar Nisj over gebracht en daar in een villa geïnterneerd. Op 7 April doken de eerste Duitsche pantser wagens in Nisj op, hetgeen voor den kapitein en de wacht aanleiding was te vluchten, waarbij ze Tswetkowitsj en zijn vrouw mee namen met de bedoeling hen over te dragen aan het in de richting van Morava wijkende Servische leger. Onderweg gelukte het daarop aan een officier, den kapitein te bewegen Tswetkowitsj en zijn vrouw vrij te laten. Thans is hij te Nisj in volledige vrijheid. De Duitsche autoriteiten zijn zeer correct. Tenslotte zeide Tswetkowitsj, dat Cincar Mar- kowitsj, de vroegere Zuidslavische minister van buitenlandsche zaken, eveneens na den terugtocht is bevrijd en zich naar Belgrado heeft begeven. De Kroatische staat constitueert zich Unitedpress verneemt uit Rome: Naar de Messaggero uit Zagreb meldt heeft de Kroatische staatsleider dr. Pavelitsj den nieuwen minister van oorlog generaal Kwa- ternik opdracht gegeven een nieuw Kroatisch leger te vormen. Naar het blad verder be richt zal reeds in de komende dagen een eigen Kroatisch betaalmiddel in gebruik worden genomen. Voorts wordt een reeks Kroatische postzegels gedrukt Hoofdpijn Sen Akkertje. Geen Amerikaansche levensmiddelen meer naar onbezet Frankrijk Verklaring van Cordell Huil Schwelz. Press Tel. meldt uit Washing ton: Cordell Huil, de minister van buiten landsche zaken, heeft naar aanleiding van het vertrek van de twee Fransche vrachtschepen Leopoldvllle en Belvedere verklaard, dat de regeering der Veree nigde Staten niet voornemens is nog meer levensmiddelen en medicamenten naar het onbezette gebied van Frankrijk te sturen. Wil Viehy Weygond terugroepen Schweisar Pres* TeL verneemt uit Ankara: Volgens hier ontvangen berichten sou Vichy den Franschen generaal Weygand binnenkort terugroepen. De werkzaamheden der Belgische gemeenteraden verboden Voor den duur van den oorlog Reeder, de chef van het militaire bestuur, heeft in een brief aan den secretaris-generaal van het Belgische departement van binnen- landsche zaken en volksgezondheid met een beroep op de noodzaak alles te zetten op het welzijn van land en volk, afgescheiden van een volkomen loyale houding jegens de bezettingsoverheid, eraan herinnerd, dat deze stelselmatig heeft vermeden in het be stuur van België verder in te grijpen dan door de omstandigheden geboden werd. De kameT en de senaat moesten als zuiver politieke instellingen hun werkzaamheden staken evenals de provinciale raden. Ten aan zien van de gemeenteraden hopte het mili taire bestuur, dat -ij onder den drang van den toestand positief werk zouden doen. Deze verwachting is niet in vervulling gegaan. De gemeenteraden zijn met bewust misbruik van hun positie tegenover elk initiatief van de gemeentebesturen meer en meer remmend gaan werken. Zoo bleven ze in het spoor van de oude traditie, wat, zoo gaat de brief verder, indruischt tegen het besef van ver antwoordelijkheid, dat thans ieder vervuiler van een openbaar ambt moet bezielen. Reeds lang vertegenwoordigen de gemeen traden in hun huidige samenstelling niet meer de openbare meening, die sinds 10 Mei een grondigen ommekeer heeft ondergaan. Algemeene raadsverkiezingen kunnen nu niet worden uitgeschreven. Derhalve dient de vertegenwoordiging van de gemeentebelangen voorloopig aan burgemeesters en schepenen te worden toevertrouwd. Om een vlotten gang van zaken .e verzekeren en het gezag van de gemeentebesturen te stevigen is elke verdere werkzaamheid van de gemeente raden voor den duur van den oorlog verboden. De Paus maant tot gebed voor den vrede In een brief aan den kardinaal-staatssecre taris maant de paus de geloovigen aan te bidden voor den vrede, die bestaat uit „de geheiligde majesteit der gerechtigheid en de kroon der liefde". (D.N.B.) De koning van Kambodsja overleden Koning Sisowath Monivong van Kambodsja, die sedert Juni van het vorige jaar bedlegerig was, is gisteren overleden. Hij was in 1875 geboren en koning Sisowath opgevolgd, die in 1927 overleed. Alle Lijders aan Rheumatlek moesten de eenvoudige Krutchenkuur volgen, zooels miljoenen menschen over de heele wereld dat dagelijks doen. Kruschen zal ook U uitkomst brenganl Dèirom, neem óók Bij apothekers en drogisten 1.47. 0.76, 0.41 Binnenlandsch Nieuws Vergoeding van oorlogsschade aan gewezen militairen De secretaris-generaal van blnnenlandsche zaken heeft aan de burgemeesters medege deeld, dat bij de schade-enquêtecommissie voor militairen te velde, sedert zij haar werk zaamheden begon, meer dan 40,000 aanvra gen om toezending van aangifteformulieren zijn binnengekomen. Ter voorkoming van stagnatie in de werk zaamheden der commissie is het noodzakelijk, dat de belanghebbenden, indien aa.i hun ver zoek niet spoedig gevolg wordt gegeven, zich onthouden van schriftelijke of telefonische mededeelingen hieromtrent. Een ieder, die een formulier heeft aange vraagd, zal dit te zijner tijd worden toege zonden. Aangezien voorts gebleken ls, dat velen niet op de hoogte zijn van het bestaan van de mogelijkheid vergoeding te vragen voor te velde verloren gegane eigendommen, wordt nogmaals medegedeeld, dat militairen van zee- en landmacht, die gedurende de oor logsdagen in hun mobilisatiestandplaats of aan boord van hun schip particuliere eigen dommen hebben verloren, zich kunnen wen den tot den secretaris van de schade-erquête- commissie voor militairen te velde, Java- straat 4 te 's-Gravenhage, met verzoek om toezending van een aangifteformulier. In verband met het vorenstaande wordt de termijn, binnt welken het aanvragen van aangifteformulieren dient te geschieden, tot 1 Mei 1941 verlengd. Ook de nagels ten betrekkingen van ge sneuvelde militairen kunnen zich met een verzoek om toezending van een aangiftefor mulier tot bovenstaand adres wenden. De bescherming van deviezen, belasting en douanerechten Uitvoering van desbetreffende bepalingen berust ook bij de ambtenaren van het Davisenschuixkommando Het gisteren uitgegeven verordeningenblad bevat een verordening van den Rijkscommis saris voor het bezette Nederlandsche gebied, houdende aanvulling en wijziging van de ver ordening no. 37/1940 betreffende maatrege len op het gebied van de bescherming van deviezen, belasting en douanerechten. In deze nieuwe verordening wordt nader bepaald, dat de uitvoering van de bepalingen van het Deviezenbesluit 1941 (no. 63/1941' er. van de uitvoeringsvoorschriften, uitgevaardigd of uit te vaardigen op grond van genoemd Besluit, alsmede van de Distributiewet 1939 «Staatsblad no. 633' en vsn de voorschriften, uitgevaardigd of uit te vaardigen op grond van genoemde wet, voor zoover deze hel beheer van diamanten ep goud betreffen, behalve bij de daar genoemde Nederlandsche ambtenaren ook berust bij de ambtenaren van het Deviezenbeschermingscommando (Devisen- schutzkommando). Bestaat het vermoeden, dat een persoon voornemens is in strijd met het bepaalde in de rechtsvoorschriften van het Deviezenbesluit 1941 (no. 63/1941) en van de Distributiewet 1939 «Staatsblad no. 633) te handelen, dan kan het Deviezenbeschermings commando de maatregelen treffen, noodig ter verhindering van zoodanige handelingen. De verordening is gisteren in werking ge treden. Kommerrust bij Naarden afgebrand Gisteravond omstreeks 6 uur stonden me vrouw Karseboom en haar dienstmeisje in de keuken van de heerenboerderij Kommerrust nabij Naarden toen zij rookwolken lang9 het venster zagen trekken. Zij liepen naar buiten en zagen dat de rook uit een bovenverdieping kwam. Mevrouw K. waarschuwde de brand weer. die uit het verafgelegen Naarden moest komen en eerst drie kwartier later ter plaatse was. Het duurde nog twintig minuten alvorens water uit de modderige sloot kon worden ge pompt. Kommerrust ligt geïsoleerd op de grens van net bosch van Bredius en van de kweeke- rijen achter de Schoonderbeeklaan. Inmiddels hadden leden van den Arbeidsdienst en Duit sche militairen, die in de nabijheid zijn ge huisvest, energiek getracht om uit het snel brandende huis meubilair te redden. Ook bur gers uit den omtrek hielpen ondanks de hitte en het gevaar flink mede. Het dak is veertig meter lang en geheel met riet bedekt en in het huis wa? veel houtwerk aanwezig, zoodat met de kleine hoeveelheid water het vuur niet was te stuiten. Een groot deel van den inboe del kon nog worden gered, doch het gebouw brandde af. Verzekering dekt de schade. Het voorste deel van het huis werd bewoond door den arbeider Sijnhorst en zijn {fezin van vrouw en vier kinderen. Ook bij hem ging alles ver loren. Kommerrust ls in het begin van de 17de eeuw gebouwd en had reeds eerder als boer derij bestaan. Het had van den eigenaar van Stad en lande van Gooiland het z g. dubbele schaarrecht ontvangen, d w.z. de bewoners mochten 18 koeien op de gemeenschappelijke beemd laten weiden. Omstreeks 1650 wera Kommerrust, dat toentertijd was gemoderni seerd, bewoond door den Amsterdamschen bur gemeester Uytenbogaert. Rembrandt van Rijn was er des zomers dikwijls zijn gast Lr is nog een ets van zijn hand waarop Kommer rust moet voorkomen, hoewel vele kunstken ners van meening zijn, dat het een landschap uit de omgeving van Haarlem moet voorstel len. In het begin van de 19de eeuw kwam Kom merrust in het bezit van de familie Kuhnz. De heer H. W. van Sandbergen is de tegen woordige eigenaar. Hij liet Kommerrust vijf tien jaar geleden in samenwerking met den heer Hevbroek, aan wien hij het had H0LLANDSCHE *0rZ SOCIËTEIT H [NIGII Heerengracht 475 Am» \N Vraagt tarieven voor m a-'- LEVENSVERZEKERD LIJFRENTEN PEl *- .FJJIEDER Handel in paarden r TOM D I ♦..«schen-at Maximumprijzen vastr Het A.N.P. meldt: De vraag naar paarden, tijd grooten omvang heeft men denke hierbij aan den motor- op de paardentractie 1. v, - Ott invloed op de verkoopprijzen niJ Hooge, zelfs buitensporig waren aan de orde van den de belangen van de koopers gedrang kwamen. Zij waren i uitoefening van hun beroep of van een paard afhankelijk daarom noodgedwongen met prijzen genoegen nemen. k en n, wjr kerv kgetong itlnfl lol •sang Thans is echter, naar de g4 voor de prijzen mededeelt, tot stand gekomen in den i Paardenbesluit 1941 (handel waarbij de verkoopprijzen aan bepaalde maxima worden Dit besluit bepaalt o. m.p dat van paarden slechts is toegt gebruikers, die in het bezit zij: schriftelijke vergunning van bouw-crisisorganisatie handelaren, aan wie door landsche Veehouderij Centrale toe strekkende schriftelijke is verleend. Mr. A. en". stel' dit un De paarden worden voortaai^,. r mï kwaliteitsklassen ingedeeld, die e vier ouderdomsklassen zijn ond Pa jn Maximumprijzen zijn voor al deze vastgesteld. fleri prcd Bij den verkoop mogen echter f U mumprijzen niet zonder meer w».-rn-o<?v. i., gehouden. Voor ieder paard, dat Up of wordt aangeboden, wordt namelijkof d' verkoopkaart verstrekt, waaropL mier" verschillende kenmerken van het t V. de getaxeerde verkoopwaarde wo{jl de geven. Deze taxatiewaarde mag r<: zijn dan de in het besluit vastgesUj mumprijzen en mag bij den vet ereidir worden overschreden. Hierop wo* Ln de Ge uitzondering gemaakt voor verkoop door een paardenhandelaa in rijn 1 den overeengekomen verkoopprijs i ra'«es paalden vastgestelden opslag voor .-.y.groe winst mag leggen. Deze verhooginj verkooprijs mag echter slechts 1 n.c plaats vinden. vkin >f De taxatie van de paarden en de I! king van de verkoopkaarten geschlflie-' 71 de taxatiecommissies, welke door ?n landsche Veehouderij Centrale won:, steld. De departementen op 1 Varlof, voor soovar da dienst dil 1 Naar wij vernemen, zullen somi partementen vrijaf geven op den eer z den dag, waarop het feest van d< wordt gevierd. Het departement voor volksvoorlic kunsten zal dien dag gesloten zijn; nenlandsche zaken kunnen de am vrij vragen, bij onderwijs en sociale de regeling nog niet bekend. Nader vernemen wij, dat niet alleen, nenlandsche zaken maar op alle aroi^ n0tee partementen den eersten Mei verlof kï oen verleend, als de dienst dit toelaa: Deze dag is niet te beschouwen steden extra vrije dag, maar wordt afgetroktf het gewone verlof. UR LIGA Paard springt door etalagtATSLEE Groote consternatie is gistermid«il Kampen veroorzaakt door een paard 1< vrachtrijder, dat ter hoogte van de gas!500 op hol sloeg. Het dier rende den Nod* in en sprong daar door een groote spie f van de etalage van een comestibles' Vrijwel tegelijkertijd werd een schild i'iqc op een ladder stond, door den wagen jóoo j gereden. De man viel naar beneden en 100 in den wagen terecht zonder echter noö( ^00 S waard letsel op te loopen. Het paard ijX in den comestibleswinkel een ware ven 1 3 aan. Het vertrapte de heele etalage, dj/ 500 3 winkelwaren stond. Toonbanken wi omvergeloopen en schoven in elkaar. BF,ll%nÉ met kruidenierswaren vlogen over den 6/ iw een vleeschmachine viel in stukken, enj 500. gespaard was, werd besmeurd door het L' 100 5 van het gewonde dier. Gelukkig bevonden er zich geen klan®''152 den winkel. De winkelier, die het onj zag aankomen, wist het veege lijf te re But door zich in een hoek van den wink« verschansen. De schade aan den winkelt, gebracht, wordt op 1500 geschat. Het werd ernstig gewond, doch behoefde tu v worden afgemaakt. Toen had een Christelijke vereeniging die sich ten doel stelt, krankzinnigen te verplegen, er een gesticht gevestigd. Paviljoen na pavil joen verrees. Want er zijn vele geesteskran- ken. En er komen er steeds meer. Deze in richting was de opkomst van Woudesch. Toen Erik er kwam op zijn fietstocht was er al een postkantoortje. Het stationnetje was uitgebreid. Er waren ook al winkels. En men zei: Woudesch wordt een welvarend plaatsje, zeker als het zich gaat toeleggen op het pen sionwezen. Wat dat was, wist Erik niet. Zijn oog werd geboeid door een prachtig aangelegden tuin. Hij sprong van zijn fiets en zag de letters op het hek: Zonneoord. Achter in den tuin rezen de gebouwen om- En toen begreep Erik: dat is het krank zinnigengesticht. Er slenterde een man tot vlak voor het groote hek. Zijn oogen stonden dof en zijn gelaatsuitdrukking wis wezenloos." Een met- gevaarlijke geesteskranke. Hij keek Erik aan, strekte de armen uit, eefs* links, toen rechts, daarna omhoog, als wiLrf hy de heele wereld zeide hij omvatten. ,,Boomenbloemen met doffe stem. „Ja mooi", beaamde Erik. Deze krankzinnige had een met hem ge lijk gestemde ziel: hij beminde de natuur. „Boomen.. bloemen., mooi", herbaalde hij. 't Was of zijn doffe oogen glinsteren gingen. Erik voelde sympathie voor hem, al kon hij niet verklaren, waarom. De man kon dertig, hij kon ook wel veer tig jaar tellen. Hij had een hoog voorhoofd. Heel weinig hoofdhaar. „Van God", zeide hij. met grooten eerbied omhoog starend. Erik begréép onmiddellijk: die mooie boo men en bloemen zijn van God, door God gemaakt.... „Ja", zei hij, „van God; zeker van den Heere". De ander lachtte vroolljk: die man was het met hem eens. ,.Ik heet Tijs". zei hij vertrouwelijk. „En jij" „Ik heet Erik" De patiënt haalde de schouders op: die naam drong allicht niet tot hem door. Er kwam een man aanwandelen. „Naar binnen, Tijs. 't Is bedtijd". „Boomen.... bloemenmooi", zei Tijs. „Ja, heel mooi, morgen mag je er weer naar kijken, hoor". De verpleger vatte den man, als een kind, bij de hand en ze gingen naar binnen. Erik staarde hen na'. Het tooneeltje grifte zich heel diep in zijn zieL zóó diep, dat hij het zijn gansche leven niet vergat. De eerste kennis making met Tijs. Dan peddelde hij verder, doelloos eigenlijk. Maar hij moest dien karet uit. Want daar lag zyn verder leven. De mensch bepaalt zijn eigen levensgang niet, hij wordt geleid. En Erik Jansveld werd den weg opgeleid, die ging over den spoorwegovergang. Als je dien weg verder volgt, kom je terecht op een anderen grooten verkeersweg, van Harenstede naar Amsterdam. Daarom spreekt men van Amsterdamschen straatweg. Even over den spoorwegovergang sloeg hij een Ipmdweg in. Want hij zag weer bosch. Het was er eenzaam en stil. Hij hoorde alleen een nachtegaal. En vlak voor zijn voorwiel joeg een konijntje schichtig naar de anderê zijde van den weg. Hij kon vijf minuten gefietst hebben, toen hij bij een vervallen huisje kwam, dat een paar honderd meter van «ien weg stond. Er liep een paadje heen. En bij dat paadje stond een paaltje, waaraan een bordje was beves tigd. En op dat houten bordje las hij: „Deese gront is te pagten; te bevraagen bei Janse". Waarom bleef Erik staan, toen hij van zijn fiets was gesprongen? Waarom staarde hij naar dat bordje, alsof het van klinkklaar goud was? Waarom glimlachte hij niet om de wonderlijk kromme taal op dat plankje? Erik liep het paadje op, bekeek den grond, die algeheel verwaarloosd was en vol onkruid manshoogte. Met moeite baande hij er zich een weg door en bezag het huisje, waarvan de deur openstond. Hij ging naar binnen. ,Het zou best gaan", zei hij hardop. Hij schrok van zijn eigen stem in deze doodsche verlatenheid. Hij\bekeek nader de omgeving. Er was een klein woonvertrek en een keuken. En dan ontwaarde hij nog een vertrek dat wel als slaapkamer te gebruiken was, naar hij meende. Uit de keuken stapte hij in een open ruimte belegd met kleine klinkers, een soort plaatsje. En dan strekte zich daarachter een groot stuk land uit, al even verwaar loosd, als de tuin vóór het huisje. „Er is wel wat van te maken", zeide hij dan weer, als sprak hij tot iemand, die naast hem gtond. En er stond iemand naast hem, zij het dan in zijn gedachten. Die iemand was een jonge vrouw. Zij heete Maria. ,We kunnen hier wonen en daar slapen. Er moet nog heel wat opgeknapt worden maar dat komt wel voor elkaar. Daarachter kan ik wel een schuurtje timmeren. De tafel zetten we daar. En dan kan Maria daar zitten". Wéér liep hij naar achteren. „Wat een lap grond", murmelde hij vol welbehagen starend. „Grooter dan de tuin van den baas." Midden door het land liep een pad, hier en daar niet te zien, overwoekerd als het was door onkruid. Met groote, gelijke passen liep hij naar het eind dat g^narkeerd was door een ijzerdraad. Zóó mat hij het stuk grond. Het viel hem mee nog. Zijn schatting werd overtroffen. Dan, in eenen bruuks, wendde hij zich om en ging terug naar den tuin, waar zijn fiets stond. Hij sprong er op en peddelde terug naar de enkele woningen, die hij gezien had, eenigen tijd terug. En daar informeerde hij, waar die Janse woonde, die het land te pacht aanbood. Hem werd gezegd, dat hij een kwartier te fietsen had, die en die richting uit. „Wou je hier komen wonen?" vroeg het boertje, dat hem te woord stond. Erik haalde de schouders op. „Ik zag het bordje en wil voorloopig alleen weten, hoe hoog de pacht is". ,,'t Is te geef", antwoordde het boertje, aan zijn pijp trekkend. „De grond is slecht. Er groeit niets op. De slechtste grond van het dorp." Erik zweeg. Waarom zou hij den man in lichten terwijl er nog niets vaststond! Hij had wel gedacht dat de grond niet best was. Anders laat men die toch niet algeheel ver- waarloozen. Maar die slechte grond was voor zijn doel wel geschikt. Hij tuurde naar het Westen. De zon neeg ter kimme. Misschien nog een kwartier en zij was verdwenen. En dan kon hij nog een half uur fietsen zonder licht. Een lantaarn had hij niet. Hij moest toch eens zien een tweéde- handsch carbidlantaarn op den kop te tikken. En anders maar een kaarslantaarn. „Ik wil eens gaan praten", zeide hij tot den boer, die opmerkte: „Het beste er mee". Klonk er spot in die opmerking? Of zij goed gemeend? Erik wist het nit 3-4'. l>'3 vrj' „Dank je", zei hij alleen. Eh hij peddelde de aangegeven richtirl -• om weldra het huis te ontdekken, waar woonde. „Jansveld van Harenstede", zeide die, Erik zijn naam had genoemd. „Nooit vaij, ;,j hoord. Wat moet je?' „Eens praten over dat huisje met dtf" 1 grond, ginds aan dien weg. Hier te vragen". „Dat klopt. Het spul is van „Hoeveel is de pacht? Van huis en grol „Wou je er komen wonen?" vroeg J 3». Het leek, dat hij 't spottend zei. „Daar valt over te praten", meende „Maar dan dien ik eerst te weten, wat i betalen heb". „Dat weet ik ook niet", was het sende antwoord. ji;i „Wie moet het dan weten?" vroeg lLr verbaasd. „Ik soms?" 5 4.5 „Wat moet je er mee doen?" De boer begreep er niet veel van stadsmensch, die dat huisje en dien wilde huren; dat ging boven zijn pet, I scheef op het hoofd stond. bi\ „Ik ben bloemist", zei Erik. „Knecht lp een baas vlak bij de stad. De grond is zei slecht?" ,Te slecht voor aardappelen en rogge", %*r. het antwoord. L„ „Dacht ik wel. Misschien kan ik er wel mee doen. Maar het moet niet duur zijn". L De ander werd spraakzamer. „Moet je met bloemen je brood nen?" vroeg hij. „Dat vragen er méér," antwoordde Ei geamuseerd. „Maar dat is mijn zaak' (Wordt vervolgd)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1941 | | pagina 2