Jlkiiitie geitiscife (frrumnt
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Witte Donderdag en Goede Vrijdag
tslfnnemem prijs:
i p maan en 2.47, vermeerderd met
I 0.15 inca. «kosten. Per week 19 ct.
o numr ers 5 ct Zaterdagnummera
gsblad IVi ct Alles bU
zon itbetaling.
anderrer!t itiep ijzen:
t. per regeL Ingezonden Mede-
lgen 6 ct per regeL Minimum
regels. B >wijsnummer 5 ct. Bij con-
net belangrijke korting.
Bur. Redactie en Administratie:
BREESTRAAT 123. LEIDEN
Telefoon 22710
(Na 6 uur 23166).
Postbox 20. Postrek. 58936
No. 6397
ZATERDAG 5 APRIL 1941
21e Jaargong
t^BEGINJELENZIJN
n gebi
rogge
BELEVING
ft niet veel waarde,
hef niet openbaar wordt in be-
pg Een ysteem, hoe mooi en
>en ik do.t we nig kracht van zich
,Pn het in e aanhangers van het
- li gestalte heeft gekregen.
Ti n in dit opzicht de figuur van
1 or.tiui Pilatus, die vooral in
n n stof bied tot overden-
elk een evenwichtige verschijning
wij mogen verwachten, indien
-i' beleving hier samen waren
Hoe had Pilatus terug kunnen
D pp i traditie, rijk aan rechts-
elin Hv as geroepen om het
bestelic.! en de Romeinen hadden
Ipzicht en naam op te houden.
i Kr.ff inden bogen op een tijds-
e-suri-, evaarin zij nauwgezet
i?n oa; de juiste toepassing
et:- op elk bijzonder ge-
der dat men zich ging verliezen
chtbare 'extracties. Hun rechts-
was, ook al zijn er tegen het uit-
r. mogelijk bedenkingen in te
t. ec-n objectiviteit, gepaard
streven naar billijkheid, welke
bewondering kan afdwingen.
,r vei® schol'n i had ook de Romein
keukiQoo: maakt en als wij meenen
teït en de billijkheid
zul1 en vinden, die voorwaarde
e: elk goed recht en tevens voor
ierze\ts?ekerhe;d. is de teleurstelling te
Ie billijkheid merken
irk ets op in rijn pogen Jezus, door
onden, vrij te laten.
het overige botsen de meest
i idige karat .ertrekken hier tegen
op. Slaphe^i en wreedheid, laag-
d en wreedheid, om beurten of
- ti zij bij hem aangetroffen.
nt 'iit Pi' tus „een sterfelijk, ja
cwke en o iheilig mensch". Vele
vas hij beschreven als „van
onbuigzaam en hard zonder
erbaast niet, dat deze man voor-
ls jev, st van veel legendevorming
eze i met bevestigde verhalen.
ii r. zwakheid uitkomen,
tri, lies 'ijkt, dat men in hem
ur v:rdr< gen heeft gezien door
ij niet meer gedaan
.rpo'H be 1 ld„ dan had de ge-
PF legenheid gehad zich
tig definieerbare bij—
n te hechten. De fan-
gebr1 r' op zijn billijkheid
(t it k gt voor eiken rechter
oons m het geruchtlooze van de
p|i,gheid en de rust, waarmede het
per behartigd. In plaats daarvan
n Pilatus zich spoedig
cundige verhandelingen.
im Christus te staan,
t Sanhedrin had haar
.reeds gek; nuleerd. Ook in. het
in was van de oude traditie niets
en ijle vorm zonder
M/an het ieege formalisme gaat
i naar het nachtelooze scepticis-
rt - waarheid?" luidt de quasi-
van Pilatus, waarin het
ar. elk wezenlijk fundament
u; t. Hij zat daar om de macht
rt -■ en l :t recht te bestellen,
i ba:- an rn-t alle diepere grond-
i mt t den z;n van het leven waren
leden. Rembrandt heeft hem ons
auric zoo&l? ij daar zit temidden
hc' aardicrs, met niets in zich
rechter, doch met alles in zich
izame er, in zichzelf gekeerde,
z°v.-a een onuitsprekelijke
p dj
zen,, staat oc- hem. Ook op dit be-
moir nt hoeft Pilatus zich van
ni-r nnen losmaken. Even
ver mfl2r oed'S is overwon-
ijbe hte. aat de keuze van de
44j gen en uitdrukkelijk door
27-' g bc ondene wordt uitge-
gc" over aan de stem
-Ie menigte. Merkwaardige
in; overigens! Pilatus ontzag zich
ipclgeld 'e., te halen en te beste-
- -godsdienstige doeleinden.
e'n..ans et i oordeelen over Een,
de'. monde van David getuigd
^.7aIk geroofd heb moet Ik
j^.'odergeven". A
oegt ii<"t veel tot Pilatus. Door
o oorden of door Zijn houding
baar de belangstelling van
nuder opgewekt, maar toch
i: kat Calvijn, „zonder Zijn
Le en". Ging er dan geen
ran I-om uit? Ja, Paulus zegt met
v rden, dat Christus onder Pi-
e<le belijdenis betuigd heeft,
ook tegenover Pilatus. Al
ZON EN MAAN
ev 5 Apr: 7.04; ondergang 20.22
7 Apr 7.02; ondergang 20.24
inër s Vpril 13.43; ondergang
iril 4.46
^/opgnno 7 April 14.54; ondergang
5.20
erpFA7- '-pril 18.03; ondergang
5.4c
p,t ;,er 2aterdag 5 April, volle
PeI
p|u."
DE LEUVEHAVEN TE ROTTERDAM. Zooalj we gemeld hebben wordt het water van de
Leuvehaven te Rotterdam 5 meter smaller en de kade op 20 meter breedte gebracht en Is
men in verband daarmee bezig de oude fundeerlngen der huizen op te ruimen. De
iundeeringsputten zijn hier bijzonder diep. Deze loto geeft een blik op de put van de
voormalige fabiek van Van Nelle. De heipalen, die bloot gekomen zijn, zullen hier zelfs
uit den grond getrokken worden.
(Foto: Diwero).
Hoe deze dagen in de loop der
eeuwen gevierd werden
Traditie en bijgeloof
Wille of Groene Donderdag
Een van de herinneringsdagen van de „Stille
Week" is de Witte of Groene Donderdag. Deze
dag draagt verschillende namen en men heeft
gepoogd te kunnen verklaren, waarom deze
dag zoo genoemd wordt. De oudste naam is:
Coena domini of maaltijd des Heeren. Deze
-benaming ziet op het PaaschmaaL dat de Hei
land vlak voor zijn gevangenneming met zijn
jongeren in de wel toegeruste opperzaal hield
en bij welke gelegenheid de Meester hun zoo'n
eclatant voorbeeld gaf van ootmoed en nede
righeid, door zei1 de voeten van zijn disci
pelen te wasschen. Gebruikte Hij daarbij een
witten doek? Sommigen willen daaruit den
naam Witte Donderdag verklaren.
Een feit is het, dat in later eeuw de
machtige pausen en koningen van him troon
afdaalden om, in navolging van Christus'
voorbeeld, dat nederige slavenwerk ook te
verrichten. Vóór de Mis werd aan twaalf sub
diakenen en na den maaltijd aan 13 armen
de voeten gewasschen. Tijdens paus Innocen-
tius VIII (15e eeuw) werd deze handeling
alleen nog aan dertien armen verricht Later
werden dezen door priesters vervangen. Als
symbool zijner boetvaarigheiddroeg daarbij
de geestelijke een blauwe kap op het hoofd,
terwijl zij-n helpers in het wit gekleed waren.
Om een kans te krijgen, deze plechtige
ceremonie, verricht door den paus, te onder
gaan, stroomden uit alle landen tal van pries
ters toe, in een kapel te Rome. Terwijl de
paus nederknielde en zich heenboog over de
te wasschen voeten, hielden de kardinalen
de waschibekkens.
Tot 1754 waschte de Engelsche koning de
voeten van zooveel armen, als hij jaren telde.
Na afloop ontvingen deze armen wijn en
wittebrood. In dat jaar werd deze plechtig
heid afgeschaft en vervangen door het uit
reiken van een gift in geldstukken.
Het was in de eerste Christelijke kerk ge
woonte om nieuwe leden op den Stillen Za
terdag te doopen. Deze doopelingen trokken
op Donderdag reeds het witte doopskleed aan
vertoonden zich daarmede in het openbaar.
Dit witte kleed bleven zij nu de acht dagen
lange periode van het Paaschfeest dragen en
aangekleed woonden zij ook alle gods
dienstoefeningen bij. Men wilde nu daaruit
den naam Witte Donderdag verklaren.
Volgens anderen, moet de naamsreden ge
zocht worden in het feit, dat in vroeger eeuw
allerwege wittebrood werd gegeten op dezen
dag. En de gevulde meelboilen werden dien
dag extra gevuld met fijngehakte spinazie.
Wij voegen hierbij, dat velen op Witten Don
derdag honing aten als voorbehoedmiddel
tegen ziekten en ongelukken. Aan deze brood
jes werdi de naam Judasbroodjes gegeven,
Zijn spreken, al Zijn doen is prediking,
ook al,Zijn zwijgen. Want spoedig ant
woordde Jezus Pilatus niet meer. Het is,
alsof Hij Zich van hem afwendt. Tot wie
de vlucht genomen heeft in het scepti
cisme valt ook nauwelijks een woord te
spreken. Hij is als een bodemlooze put.
En heil is er van dezen besteller van het
recht niet te verwachten.
Bach heeft in zijn Matthaeus-Passion
op deze plaats een prachtig motief inge
vlochten. Als Jezus in Pilatus het laatste
menschelijk steunpunt ziet wegvallen en
Hij Zich het zwijgen oplegt, dan roept het
koor Hem toe het oog naar Boven te rich
ten en Zijn wegen op te dragen aan Wie
het al regeert.
Het is niet Pilatus, de rechter, die in
het middelpunt staat van deze bescha
mende geschiedenis, maar de veroordeelde
Christus. Om Hem gaat het ook in deze
episode van het raadsplan Gods. Want Pi
latus heeft slechts gedaan „wat Uw hand
en Uw raad te voren bepaald hadden, dat
geschieden zou". Christus heeft geleden
onder Pontius Pilatus, in wien het beginsel
tot beginselloosheid geworden was en het
breed uitgewerkte systeem tot systeem
loosheid, opdat door dit wegvallen van
alle menschelijke rechtszekerheid het
recht Gods zijn loop zou hebben en wij
van het oordeel zouden worden bevrijd.
heenwijzend naar het valsch verraad van éen
van Jezus' discipelen. Het eten van nieuwe,
versche groente op dezen dag, zooais spinazie,
waarvan wij hierboven, melding maakten, was
eertijds een vrij algemeen voorkomend ver
schijnsel.
Zoo werd in Limburg op Witten Donderdag
een 12 groentensoortige soep gekookt, waar
aan men den naam van Apostelensoep gaf. De
boeren in Beieren a-ten dien dag 's middags
iets groens en men zette de maag flink op de
leest, want men zou dan het geheele. jaar door
geen geldgebrek hébben te duohten. Men ver
mengde ook wel 7 9 soorten dooreen, om
zoo een ziektewerend voedsel te verkrijgen,
daar de getallen 7 en 9 magische beteekenis
hebben.
Uit het eten van groente wordt even
wel <ie naam Groene Donderdag niet ver
klaard.
Groen zou zien op de Jonge doopelingen,
de nieuwe leden der kerk, de groene loten,
die aan den stam van den Christelijken ge-
loofsboom ontsproten.
Werd nu over het algemeen eertijds de
Donderdag beschouwd te zijn een ongeluks
dag, de Witte Donderdag stond bij de boeren
in Duitschland b.v. in den reuk van heil
brengend te zijn. Zij zaaiden en pootten
daarom zooveel mogelijk, daarbij rekenend
op een overvloedigen oogst.
Eieren op dezen dag gelegd, brengen
zegen! Aten sommigen deze daarom op- met
schaal en al, anderen wikkelden het ei in een
stuk linnen en hingen dat op aan een houten
kruis, als amulet tegen rampen.
Witte Donderdag draagt ook wel den naam
van Zoppendonderdag of Zoppedoppedonder-
dag, naar het oud gebruik, om in godshuizen,
enz. de inwonenden dien dag te tracteeren
op wittebrood, dat ze in wijn konden doopen
of soppen.
Dit gebruik wees hen naar het Laatste
Avondmaal in de Paaschzaal. Op dezen dag
werd tevens herdacht het schrikkelijke feit
van Petrus' verloochening. Evenals op andere
Donderdagen werd in Duitschland op Witten
Donderdag de „angstklok" geluid. De som
bere klokketonen wekten de droeve herinne
ring op aan Christus' angstigen strijd in de
schaduw van de olijven in Gethsemana's
hof.
Goede Vrijdag, een belangrijke feestdag.
Eertijds, ten dage van de algemeene con
cilies, nam de Goede- of Heilige Vrijdag
onder de feestdagen een zeer belangrijke
plaats in en werd deze herdenkingsdag ge
wijd aan Christus' lijden en sterven op den
Calvarieberg, waar Hij Zijn laatste offer,
n.L dat van Zijn leven bracht, door de eerste
Christengemeente in grooten ernst gevierd, als
een Paaschdag, waarop de gemeente de Paasch-
boodschap beluisterde van het geslachte
Lam voor de zonde der wereld. Dit was het
Paschen der Kruisiging, terwijl de eigenlijke
Paaschfeestdagen het Paschen der opstan
ding waren.
Later echter verdwijnt meer en meer de
serieuze Goede Vrijdagviering, vooral wan
neer de Christengemeenten in Klein-Azië uit
gaan van den 14den Nisan (grootendeels
samenvallende met de maand April) als de
dag, waarop Jezus' dood herdacht werd,
welke dag dan genomen werd als uitgangs
punt voor de vaststelling van den herden
kingsdag van Christus' opstanding.
In de Oostersche kerk plaatste men den
Goeden of Stillen Zaterdag, waarop de
Christenheid zich voor den geest stelt de
nieuwe rotsspelonk in Jozefs hof, waar op de
kille grafbank Jezus' 'zielloos lichaam rust,
zelfs boven den Parasceve. Dezen dag moesten
de vasten worden geïntensiveerd!
In de Middeleeuwen vierde de kerk de
Goede Vrijdag met tal van ceremoniën, die
een symbolisch karakter droegen.
Geen vroolijk kaarsgeflakker bij de schit
terende altaren, geen stralende kruisen, geen
luide gebeden stegen op, maar op gedemp-
ten toon, in rouwgewaad gehuld celebreerde
de priester de mis.
Het gedoofde licht der altaren wees op de
verdwenen lichtende vriendschapsbanden aan
Christus, die de discipelen, door him vlucht,
oogenschljnlijk hadden verloren.
Ook nu nog 'zijn de altaren op Goede Vrij
dag van hun luister beroofd. Was niet op
Calvarië aan Christus elk kleedingstuk ont
nomen, door Maria met kunstvaardige hand
en intense liefde geweven, in de stille uren
van het idyllisch Nazareth? Geen Godslamp,
symbool van het Licht der wereld, brandt. Op
Golgotha ging immers dezen dag het Licht
onder. Geen klok beiert, geen orgeltoon
ruischt langs het gewelf, geen bel luidt. De
beelden zijn omfloerst en in het stille kerk
gebouw klaagt de treurzang zachtkens op.
Christus' kruis op het altaar is omhuld, zoo
als het geestesoog van den verstokten Jood.
den Rede der wereld niet ontdekte of zien
wilde. Na Christus' heiliging van het
schandehout, is het kruis der menschen ge
worden het symbool van Gods ge nade-gaven.
Vandaar, dat straks de omhulling wordt weg
genomen.
Britsche koopvaarders in den
grond geboord in Oceaan
en Noordzee
Het Duitsche weermachtsbericht
Duiboolen hebben in het noordelijk deel
van den Atlantischen Oceaan 88.616 ton vij
andelijke koopvaardijscheepsruimle tot zin
ken gebracht. Daarvan werden alleen van een
voor Engeland bestemd krachtig beschermd
konvooi lien schepen met 58.000 ton beschoten
en tot zinken gebracht. Bovendien is een schip
van ongeveer 12.000 ton zwaar beschadigd.
Zooals reeds in een extrabericht is gemeld
is de achtervolging der in Noord-Afrika bij
Marsa el Brega door Duitsche en Ilaliaansche
formaties bestookte Engelschen Woensdag
voortgezet. Agedabia is ingenomen en Zoëtina
bereikt De vijand bevindt zich op haastigen
aftocht naar het Noorden. Het aantal gevan
genen alsmede de buit aan gepantserde en on
gepantserde voertuigen zijn aanzienlijk. De
eigen verliezen zijn buitengewoon gering.
Donderdag hebben de Duitsch-Ilaliaansche
troepen bij het verdere oprukken Chemines
bereikt. Tijdens zijn terugtrekkende bewegin
gen heeff de vijand volgens zijn eigen bericht
ook Bengazi ontruimd.
Aanvallen van het luchtwapen op scheeps-
doelen in het zeegebied om Engeland en in
het gebied van de Middellandsche Zee hadden
ook Donderdag succes. Voor de Schotsche
Oostkust brachten gevechtsvliegtuigen twee
koopvaardijschepen van tezamen 10,000 ton
tot zinken, ze beschadigden tweede andere
groote schepen ernstig.
Ten Westen van Kreta werd een
door kruisers en torpedoboot jagers krach
tig beschermd konvooi aangevallen. Een
groot transportschip geraakte na twee bom-
treffers in brand. Het moet waarschijnlijk als
verloren worden beschouwd.
Binnen het bestek der gewapende ver
kenning werden vliegvelden van het Brit
sche eiland doeltreffend met bommen be
stookt, Sterke formaties gevechtsvliegtui
gen bombardeerden gisternacht opnieuw
de havenwerken van BrisloL Een reeks
groote branden kon worden waargeno
men. Andere doeltreffende aanvallen wa
ren gericht op belangrijke miliiaire in
stallaties aan de Zuid- en Oostkust van
het eiland. Stelselmatig werd voortgegaan
met hét leggen van mijnen voor Engel
sche havens.
De vijand vloog gisteren noch overdag noch
's,nachts naar het gebied van het Duitsche
rijk.
Vier Engelsche vliegtuigen verloren
gegaan
Het D.N.B. meldt uit Berlijn:
De Engelsche berichtendienst meldt, dat
na de aanvallen op Brest in den nacht van
Donderdag op Vrijdag vier Engelsche vlieg
tuigen vermist worden.
Bij de jongste successen aangaande de
Britsche koopvaardijscheepvaart tn het noor
delijke deel van den Atlantischen Oceaan
hebben zich de duikbooten onder leiding van
luitenant ter zee le klasse Rosenbaum en
luitenant ter zee tweede klasse Endrass bij
zonder onderscheiden.
De Vlaamsche kinderen spreken bij het
intredend zwijgen der luidende klokken van
een reis van deze naar Rome, om daar den
zegen van den Paus te ontvangen. Ze gaan
De Goede Vrijdag wordt op zeer verschil
lende wijze gevierd.
Terwijl in sommige plaatsen geen winkel
open is dien dag, kan men in andere gemeen
ten bijna overal terecht. Terwijl de eene
boer devoot opgaat naar de kerk, verricht
de andere, bij goed weer, een extra-portie
werd op den akker. In West-Vlaanderen
staakt men dien dag allen arbeid. Het werk
der ambachtslieden staat stil. Geen vis-
schersman zeilt uit en de bootjes blijven
dien dag in de haven. Zij weten het wel: in
de „ongewisse baren" zou geen vischje te
•angen zijn op Goede Vrijdag. Kruiden en
planten verkrijgen op de Parasceve mystieke
kracht, zooals de Roos van Jericho op Kerst
avond in het water gezet, wonderbaarlijk
zich ontplooit tot een schoone bloem vol
magische kracht. Sommige zaailingen zullen
rijke, dubbele bloemen geven, en wie op dien
gelegde eieren bezit, is gevrijwaard tegen
bliksemvuur.
Werd in Duitschland de Goede Vrijdag in
sommige kerken op plechtige wijze gevierd,
in Spanje ging alles veel luidruchtiger toe,
zonder plechtigen ernst. Elke kerk was in
een geurige bloemenweelde gehuld en reeds
prillen morgen klonk van alle kanten uit
de woningen de wiegelende walsmuziek.
Na mis en diner begint het nog levendiger
te worden in de straten. Groepen in feest
gewaad uitgedoste wandelaars flaneeren op
eer en de heele stad is in vreugdestem
ming.
Geen kermis bijna als die op Goede Vrij
dag te Sevilla gehouden, trekt zooveel be
zoekers, vooral ok van buitenlanders.
In den namiddag trekt een processie door
de straten met kleurige vaandels. Christus'-
en heiligenbeelden drijven boven de stoet uit.
De avond is vol draaiorgelmuziek en de café's
zitten berstens vol. Eigenaardig is het ge
bruik, dat zich tot voor kort heeft gehand
haafd in Spanje, België en Italië, heen-
wijzend naar de listige en tegelijk ook wan
hopige vraag van Pilatus, waarbij hij het
volk stelt voor de keuze, wie vrij te laten:
Jezus of Bar-Abbas!
In deze landen verkregen de ter dood
veroordeelden gratie. Soms werd gratie ver
leend aan hem, die zich had schuldig gemaakt
aan een persoonlijke misdaad tegen den
Koning zelf. Het kwijtschelden der straf
ging met eenige ceremonieel gepaard. De
schuldige droeg een brandende waskaars in
de hand en vroeg geknield den beleedigden
vorst om genade, nadat de misdaad in het
publiek was beleden.
Treedt Stille Zaterdag in. dan keerden vol
gens het volksgeloof de nu gezegende klok
ken terug uit Rome met de begeerlijke
Paascheieren. Geen wonder dat knapen en
meisjes naar buiten stormden» om hun deel
daarvan te ontvangen.
Chr. Buitengewoon Onderwijs
Vergadering van de Unie van
onderwijzers en artsen
In de heden te Utrecht gehouden jaar
vergadering der Unie van onderwijzers en
artsen bij het Chr. Buitengewoon L.O. heeft
heer A. Haalboom, leeraar paedag.
M.O.B. te Ermelo, een referaat gehouden over
„Een belangrijk maar moeilijk deel
onzer laak"
Voor de soholen van het Buitengew. Onder
wijs, aldus spr., is wel in het bijzonder noodig,
te komen tot een goede beoordeeling der
leerlingen. Deze paedagogisch-psychologische
beoordeeling valt uiteen in een retrospectief,
een aspectief en een progressief deeL Van
middag zal het meest op het aspectieve deel
de nadruk vallen. Welke methodische hulp
middelen staan ons daarbij ten dienste?
Tot een goede beoordeeling komen we
alleen door waarneming van den leerling.
Hierbij helpt ons het experiment in den vorm
van paedagogische en psychologische tests.
Maar ook de pragmatische waarneming moet
niet verwaarloosd worden.
De paedag.test kunnen we geven als snel
heidsproef of krachtproef. Aan deze laatste
moet de voorkeur geschonken worden. Daar
door komen we tot het eerste overzicht. Aan
de hand van de gevonden tekorten moeten
we nu door speciaal onderzoek trachten vast
te stellen, waar de oorzaak van het tekort
ligt, om daar dan met onze paedagogische
maatregelen aan te knoopen. Zoo komen we
als vanzelf tot het onderzoek van enkele
grondfuncties, waarvan voor ons onderwijs
de motoriek wel een zeer voorname plaats
inneemt. Met de serie proeven van Oseretzky
kunnen we hier ons inzicht eenigermate ver
diepen.
Bij de psychologische tests gaan de ge
dachten als vanzelf uit naar Binet-Simon.
Om zijn oordeel over den leerling zoo juist
mogelijk te doen zijn, moet ook de klasse
onderwijzer deze of een andere testrèeks
hanteeren kunnen. Binet-Simon wordt vol
gens het verslag van Dr. Van Voo:rthuyzen
in ons land bij het b.o. het meest gebezigd.
Toch kleven hieraan wel bezwaren: ze geven
te weinig inzicht in de persoonlijkheid; zijn
overwegend verbaal; toetsen teveel geheugen
en schoolkennis; geven ongelijke uitkomsten
bij kinderen uit verschillend milieu; bevatten
geen tests, die langere inspanning vragen.
Schijnbaar geven psychologische profils,
zooals van Rossolimo ons meer, doch dit is
vaak slechts een kwestie van (onjuiste)
naamgeving. Wel is de serie van R. niet zoo
uitsluitend verbaal. Gebruiken we Binet-
Simon, dan moeten we daarnaast zeker ook
van andere opgaven gebruik maken om de
„practische intelligentie" te toetsen.
Pfister meent de methode van Rohrochach
(duiden van toevalsfiguren) als een zeer
bruikbare test voor oligophrenen van iedere
graad te- mogen aanbevelen.
Om ons een inzicht te verschaffen in het
meer innerlijke leven der kinderen, staan ons
niet zooveel hulpmiddelen ten dienste. Wat
de psycho-analyse en de individual-psycho-
logie ons biedt, moet om principieele en
practische redenen afgewezen worden. Even
zoo kan de analytische psychologie ons niet
helpen. Misschien geeft het partner- of
tweepersonen-experiment van Henning ons
een aanwijzing in de richting, waarin we een
weg ter oplossing zoeken kunnen.
De veelal gebezigde methodes voor de
„Gesinnungsprüfung" zijn meer intellect- dan
gevoelsonderzöek. Misschien kan ons de
grafologie wat helpen, maar dit wordt een
kunde op zich zelf en eischt specialisatie.
Voor ons blijft nog steeds de belangrijkste
weg de dagelijksche waarneming onzer leer
lingen. Hierdoor zullen we moeten trachten
te komen tot een adaequaat beeld van de
persoonlijkheid der leerlingen en dit zoo
mogelijk in woorden vast leggen. De per
soonslijsten geven ons hierbij een mooie
handleiding.
De vraag: Vrije beoordeeling der leerlingen
of een schematische aan de hand van per
soonslijsten?, die H. v. Bracken beantwoordt
ten gunste van de vrije beoordeeling, meenen
wij anders te moeten beantwoorden. In de
persoonslijsten zien wij, voorloopig althans
nog, een van de meest waardevolle hulp
middelen.
Zoo te werk gaande zullen we van zelf
op tekortkomingen stuiten; vooral ook op
hyaten in onze psychologische kennis. Studie
van de genetische psychologie en van de
psych. der abnormalen is voor ons een
dringende eisch.
Leggen we er ons zoo met belangstelling
op toe onze leerlingen te leeren kennen, dan
zal van zelf onze genegenheid voor de
kinderen groeien en daardoor ook de liefde
van de kinderen voor ons.
De omzetbelasting op vee
Vrijstellingen voor den veehandel
Van bevoegde zijde wordt het volgende
medegedeeld:
In verband met de omstandigheid, dat de
heffing van omzetbelasting van vee geheel
overeenkomstig de bepalingen van het besluit
op de omzetbelasting 1940 tot vele moeilijk
heden aanleiding zou geven en mede in ver
band met het feit, dat al het voor de slacht
bestemde vee moet worden geleverd door
tusschenkomst van de Nederlandsche vee-
houderijcentirale, is ten aanzien van de hef
fing van omzetbelasting van vee tot nader
order de navolgende regeling getroffen.
De levering door veehouders van runderen,
varkens, paarden, schapen en geiten hier
na kortheidshalve aangeduid als vee is
onderworpen aan een heffing van twee en
een half percent. Het vorenstaande lijdt
slechts uitzondering in gevallen, waarin de
veehouder kan aantoonen, dat hij als vee
handelaar is opgetreden. Een veehouder is
aan te merken als veehandelaar ten aanzien
van ingekocht vee, dat hij binnen zeer korten
tijd doorlevert
Ter zake van den eigenlijken handel in
vee wordt omzetbelasting slechts geheven bij
Levering door de Nederlandsche veehouderij-
centrale en wel naar het tarief van een half
percent. De levering van vee door veehande
laren behalve de Nederlandsche vee
houderijcentrale is mitsdien niet aan om
zetbelasting onderworpen. Hieruit volgt
tevens, dat een veehouder, die vee levert, ten
aanzien waarvan hij volgens het vorenstaande
als veehandelaar kan worden aangemerkt,
voor deze levering omzetbèlasting niet is
verschuldigd.
Ter zake van het door veehouders voor
eigen gebruik beschikken over vee vindt
belastingheffing niet plaats.
In verband met de omstandigheid, dat de
Nederlandsche veehouderijcentrale over het
grootste gedeelte van het eerste kwartaal
heeft gerekend met betaling door haar aan
het rijk van omzetbelasting naar het tarief
van twee en een half percent, is, om redenen
van practischen aard, goedgekeurd, dat de
belastingheffing bij veehouders terzake van
de levering van vee een aanvang neemt met
ingang van 1 ApriL
De waardebonnen von de
Winterhulp
De geldigheidsduur verlengd
De directeur-generaal van de stichting
Winterhulp Nederland maakt bekend, dat de
termijn, waarbinnen de waardebonnenser.es
a, b, c, d en e bij de winkeliers en handelaren
kunnen-- worden aangeboden, in afwijking
van den op de voorzijde vermelden tekst, is
verlengd tot uiterlijk 31 Mei 1941.
De verzilvering van deze series waarde
bonnen bij alle banken en spaarbanken kan
eveneens in afwijking van den op de rugzijde
vermelden tekst geschieden tot 31 Juli 1941.
De banken en spaarbanken kunnen de in
gewisselde waardebons uiterlijk den 15en
Augiustus 1941 inzenden bij de Kasvereeni-
ging n.v. te Amsterdam.
Deze maatregel is getroffen in verband
met het feit, dat uit het publiek de wensch
naar voren is gekomen o <>r een ruimere
periode in de gelegenheid te worden gesteld,
op deze wijze goederen aan te koopen.
De Nederlandsche jachtwet
Het A.N.P. meldt:
Op het gebied van de jacht heerscht in ons
land nog een groote wanorde. Een wettelijke
regeling is dringend noodzakelijk en zal
thans binnenkort worden ingevoerd, over
eenkomstig den wensch van het grootste deel
van de Nederlandsche jagers. Ten opzichte
van de Nederlandsche jachtwet, zooals deze
tot nu toe gold, brengt de nieuwe verorde
ning belangrijke verbeteringen. Het gevaar,
dat de landbouw door de jacht zou worden
benadeeld en daardoor schade zou oploopen,
is niet aanwezig. Volgens de nieuwe verorde
ning zullen zoogenaamde jachtschappen wor
den ingesteld, die uit drie leden bestaan, tw.
een voorzitter, een vertegenwoordiger van de
grondbezitters en een vertegenwoordiger van
de jachtorganisaties. Iedere jager moet in de
toekomst lid van de Nederlandsche Jager-
vereeniging zijn. Het lidmaatschap hiervan
is de voorwaarde voor het verstrekken van
een jachtvergunning, Totnutoe kon iedere
grondbezitter op zijn eigen grond jagen. Een
minimumgrootte van de j ach toppervlakte was
bovendien niet vastgesteld. Thans zullen deze
minimumgrootten voor klein wild op 50 ha
•oor groot wild op 150 ha worden vast
gesteld. Een groot gevaar voor het wild
vormden totnutoe in Nederland de op groote
schaal gepleegde wilddiefstallen, in het bij
zonder door strooperij. De nieuwe verorde
ning zal hiertegen scherp optreden en de
straffen voor strooperij en hen. die daarvan
hun beroep maken, worden belangrijk ver
hoogd Het gevolg hiervan zal een sterke
vermindering van wilddiefstal zijn, zoo deze
niet geheel zal verdwijnen.
Gezien de regels van de jacht en het jagers-
gebruik is het zeer toe te juichen, dat het
schieten met schroot op groot wild wordt ver
boden. Dit wild mag in de toekomst nog
slechts met den kogel wo-den neergelegd.
De verboden-jachttijden van de afzonder
lijke wildsoorten werden tot nu toe van jaar
tot jaar opnieuw vastgesteld. Thans zullen
deze tijden bij de wet worden geregeld en in
overeenstemming worden gebracht met die
van de nabuurlanden.
Effectenmark 0.75
Naar wij van de zijde van de Vereeniging
voor den Effectenhandel vernemen, is met
ingang van 4 April 1941 de herleidingskoers
voor de Reichsmark ten aanzien van den
handel in effecten vastgesteld op 0.75.
In verband hiermede is artikel 12 van het
reglement voor den effectenhandel dienover
eenkomstig gewijzigd.
Het wijzigingsblad voor genoemd regle
ment alsmede het aangevuld register zal
den leden binuen enkele dagen worden toe
gezonden.
Prijsverhooging van banket met
20 pet.
Naar aanleiding van gedane verzoeken van
de zijde van de Nederlandsche banketbak-
kersvereeniging en de R.K. banketbakkers
patroons vereeniging heeft het departement
van landbouw bepaald, dat op banketbakkers-
artikelen een prijsverhooging van 20 pet.
boven de prijzen, welke geldende waren op
9 Mei 1940, kan worden toegepast. Deze prijs
verhooging mag slechts gelden voor die arti
kelen, welke op het oogenblik nog vervaar
digd worden volgens de recepten van 9 Mei
of althans daarvan slechts in geringe mate
afwijken.
MELKPOEDER VOOR 1.20 PER KILO
Een uitgebreide kettinghandel in de
Rijnstreek
De politie te Woerden is in samenwerking
met den rijksveldwachter te Nieuwersluis op
het spoor gekomen van een wijdvertakten han
del in melkpoeder.
In den loop van den tijd is een partij van
tienduizenden kilogrammen melkpoeder teavn
te hoogen prijs aan den man gebracht. De frau
duleuze handel kwam aan het licht toen een
juffrouw uit Woerden zich bij de plaatselijke
politie kwam beklagen, dat binnen 24 uur de
prijs van een pakje melkpoeder met een
dubbeltje was opgeslagen.
De winkelier, bij wien de politie naar aan
leiding van deze klacht een onderzoek instelde,
vertelde de melkpoeder te hebben ontvangen
van een koopman te Leidschendam. Deze be
weerde zijn voorraad melkpoeder te hebben
gekocht van iemand te Koudekerk aan den
Rijn. Deze persoon wees op zijn beurt een re
latie te Bodegraven aan. Spoedig werd duide
lijk. dat de kettinghandel zich uitstrekte over
de geheele Rijnstreek en dat in vrijwel elke
plaats langs de rivier winkeliers of afnemers
van een groot-leverancier te Alphen aan den
Rijn zaten, die duizenden kilo's melkpoeder
omzetten.
Tegen alle handelaren en leveranciers is pro
cesverbaal opgemaakt
De prijs van de melkpoeder was opgeloopen
van 54 cent per kiol tot 90 cent voor den
handelaar, die den melkpoeder aan de klanten
verkocht voor 1 20 en meer.
Thans zijn duizenden kilo's melkpoeder in
beslag genomen en te Woerden ODgeslagen. Het
rijksbureau voor voedselvoorziening in oorlogs
tijd zal nu de melkpoeder onder de inge
zetenen van Woerden verkoopen tegen den
normalen prüs van 30)4 cent per kilo.
