Jiirttuir jüittsrtjr (ioumitt
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
mnementsprijs:
V
'li
(ertentieprijzen:
per 3 maanden 2.47, vermeerderd met
0.15 incassokosten. Per week 19 ct
Losse nummers 5 ct. Zaterdagnummers
met Zondagsblad IV» ct Alles bU
vooruitbetaling
24 ct per regeL Ingezonden Mede-
deelingen 46 ct per regel. Minimum
5 regels. Bewijsnummer 5 ct. Bij
tract belangrijke korting.
No. 6392
MAANDAG 31 MAART 1941
21e Jaargang
Bur. Redactie en Administratie:
BREESTRAAT 123. LEIDEN
Telefoon 22710
(Na 6 uur 23166).
Postbox 20. Postrek. 58936
Bijdragen van medewerkers. Ingezon
den stukken aan de Red.
Abonnementen. Advertenties, enz. aan
de Administratie
^HISTORISCH GO:"'
bben geen behoefte aan iets, dat
ken op een herleving van den
intig jaar geleden onder schier
ie instemming tot een oplossing
m strijd van vele tientallen ja
de rechtspositie van het 'christe-
•wijs.
adruk stellen we dit voorop als
er een kort woord óver zeg-
nkele schrijvers in dag- of week-
dreigen te gaan vervallen in de
ie fouten van het oude, politiek-
liberalisme met zijn geestelij -
gmothodenwaardoor menschen
in de zaken van hun geweten
aangetast. Als we zoo hier en
het orgaan van Volks-
P® f beschouwingen aantreffen, die
I een aantasting beteekenen van
icatie" van 1920, dan meenen we
ig waarschuwend woord niet
Q[e te mogen laten. Te meer om-
lich van argumenten bedient, die
n aan den slechtsten tijd, toen
erheid met hand en tand poogde
;kende, irrëele leuze van de
JtooJ voor heel de natiën te hand-
Kf e is daarin toen niet geslaagd en
i mocht ook op onderwijsgebied
van geweten triomfeeren. Ten
an de „bijzondere school", zoo-
10 van de Grondwet haar noemt,,
gjj onder ruime waarborgen van de
van het te geven onderwijs
uidelijke woorden uitgesproken,
ryheid van richting gewaarborgd
.O.-wet omschrijft nader, welke
van deugdelijkheid aan het in
I rivelegieerde bijzonder onderwijs
gesteld. Technisch en didactisch
mfnen met de bestaande voorschrif-
it overheidstoezicht dus geenerlei
I hebben; aan den anderen kant
verzekering, dat onderwijs kan
gegeven met eerbiediging van
odsdienstige begrippen. Bij de
van deugdelijkheid wordt voorts
ie, expressis verbis, de vrijheid
bijzonder onderwijs betreffende
ider leermiddelen en de aanstel
onderwijzers geëerbiedigd,
tspreken daarvan is niet slechts
omstig het uitgangspunt van het
e grondwetsartikel en dus vol-
ogisch, maar er wordt oqk een
^ituurgoed in onze hoogste staats-
'Or verankerd, n.l., dat de Neder-
ouders mogen beslissen omtrent
en de sfeer, waarin zij hun kin-
enschen te zien opgevoed. Voor
luders kan dit niet anders zijn
erwijs, waarbij rekening wordt
met hun diepste levensovertui-
hen verantwoordelijk stelt te-
God, die hun kinderen schonk om
voeden in de vermaning en vreeze
Dat is taak en roeping, wel-
anvaardden toen ze hun kleinen
J i Doop het teeken en zegel van
'erbond deden ontvangen.Dien-
tomstig richten ze de opvoeding
dienovereenkomstig begee-
et, wanneer straks in de school de
mede aan anderen worden toe-
vd, en onderwijs en opvoeding in
stelijken geest van het gezin be-
Cj samen te gaan overeenkomstig
>od. Ook dan blijft de verantwoor-
der ouders, die zij in een heilig
het aangezicht van den Drieëeni-
voor hun rekening namen onver-
^oen eenmaal de Grondwetgever.
Ke noodige waarborgen, de school
öuders teruggaf, de vrijheid van
ng van het onderwijzende perso-
ir logisch bijpaste, schijnt ons een
J d, die zoo vanzelfsprekend is, dat
bewijs behoeft en daarom in
nder veel moeite aanvaard werd.
te gereeder geschieden, omdat de
ijke school zonder eenigen twij-
echt-nationale school is. Aan de
ïrping aan de hooge souvereini-
den eeuwigen, onveranderlijken
rt zij eerbied voor de wettige
Jd en haar gezag en de geestelijk-
Ijke waarden onzer cultuur en de
"Tche traditiën van ons volksleven
steeds en zijn nog bij haar
loge eere. Zij kon daarover
spreken en had geenerlei
ii strijd over relatieve en
neutraliteit, waaraan de over-
hool laboreerde en waardoor deze
lositie in het volksleven jaar na
afbrokkelen, tot op den huidigen
Echter niet alleen daardoor. Men
2. ijelijk aannemen, dat de grondwet-
ite van de bijzondere school: de
aan de ouders, de ouders verant-
ofelijk voor de opvoeding hunner
in steeds breeder kring als juist
Brd werd.
is een plicht van Godswege en
it vloeit een recht voort in onlos-
ijk verband. Wordt deze plicht ver-
oo:d, dan vervalt tevens het recht,
ock: wordt deze plicht naar ver-
nagekomen, dan tasten velen het
egea recit, zooals dat in de Grond-
'astigt, liet aan, ook niet langs een
)g. Men jou daarmee raken aan wat
m oer gündrechten van ons volk is
schouwei. Dat zulks tot bijzondere
Ükheden zou kunnen leiden, kan
najaan, die de historie kent en er
Wanneer de ploeg het land „over den kop heeft gezet", worden de kluiten t
de eg klein gemaakt en is het veld gereed voor het poten van Ja aardapp-j
Meer dan 9000 collecte-
dagen per jaar
In het nummer van 17 Maart j.l. van het
.Tijdschrift voor Armwezen, Maatsch. Hulp
en Kinderbescherming" houdt mr. J. Everts
beschouwingen over het veelbesproken
onderwerp der collecten.
Per jaar zijn het er in ons land, zoo is ons
den laats ten tijd verteld, meer dan 9000; de
laatst bekende cijfers zijn van 1938.
In genoemd jaar werden inderdaad 9228
verzoeken om een collecte te houden inge
willigd en 1166 aanvragen geweigerd.
28 is een respectabel getal, maar toch,
zegt de op dit gebied volkomen des
kundige mr. Everts is het de moeite waard
de waarde van dit cijfer eens te toetsen.
De Armenwet verplicht er toe, dat voor
elke openbare collecte en ook voor inzame
lingen met lijsten e.d. door B. en W. toe
stemming wordt gegeven. Geen collecte, hoe
bescheiden van omvang ook, ontkomt daar
aan.
De verdeelpig der 9,228 collecten was in
1938 de volgende: gemeenten beneden 2000
zielen 283 collecten voor instellingen binnen
de gemeente en 1520 voor instellingen van
elders; totaal 1803; voor de groep tot 5000
zielen zijn de cijfers resp. 561 en 2110; totaal
2671.;
ior de groep tot 20,000 inwoners bedragen
zij 1072 en 2153; totaal 3225 en in
gemeenten boven 20,0000 inwoners 1024 en
505; totaal 1529.
Van de groepgemeenten boven de 20,000
inwoners vindt men in het Verslag van het
Armenwezen van elke gemeente de getallen
afzonderlijk vermelden. Deze kunnen dus het
nauwkeurigst aan een beschouwing worden
onderworpen. Voor Amsterdam geschiedt dat
in het geciteerde artikel:
„Het Regeeringsverslag vermeldt, dat ln
genoemde gemeente door instellingen van
weldadigheid in het jaar 1938 zijn gehouden
niet minder dan 248 openbare inzamelingen,
waarvan 195 voor Amsterdamsche instellin
gen en 53 voor elders gevestigde instellingen.
Dit cijfer wekt aanstonds belangstelling en
bevreemding van allen, die iets weten van
het vraagstuk der openbare inzamelingen.
Lezen wij b.v. het jaarverslag van den Am-
sterdamschen Armenraad, dat volgens de
wet een overzicht moet geven van alle in de
gemeente gehouden collecten en van de wei
geringen op aanvragen tot het mogen hou
den van een collecte, dan vinden wij geheel
andere cijfers vermeld. Het jaarverslag van
den Armenraad zegt, dat in 1938 gehouden
zijn 61 collecten. Onder dit aantal waren niet
alleen begrepen alle inzamelingen van in
stellingen van weldadigheid, zoowel met bus
sen als met lijsten langs de huizen, Kerst-
potten etc., doch bovendien ook nog die van
andere instellingen dan van instellingen van
weldadigheid. Het criterium was dus zelfs
nog ruimer dan aangelegd werd bij de sa
menstelling van het meermalen genoemd
regeeringsverslag.
Hoe is nu het enorme verschil te verklaren
tusschen het cijfer, dat het Regeeringsver
slag vermeldt (248 collecten, alleen al van
instellingen van weldadigheid) en dat, het
welk door den Amsterdamschen Armenraad
in zijn officieele jaarverslag wordt opge
geven? (61, van alle mogelijke instellingen).
De verklaring is veel eenvoudiger dan men
zich rekenschap van geeft wat een vol
maakt onnoodige aantasting van hetgeen
als een na vee 1 lijden, offers en strijd
verworven gewetensrecht valt te beschou
wen, voor vele honderdduizenden ouders
zou beteekenen.
De ernst van dezen tijd, waarin de
wereld wordt bewogen en ons volk zich
een wellicht geheel veranderde plaats
heeft te kiezen, zien we van zoodanige be-
teekenis, dat niet noodeloos moeilijkheden
dienen te worden opgeroepen op een ter
rein, waarop de diepste levensbeginselen
hun werking doen gevoelen. Men plaatse
ons volk niet opnieuw voor de keus tus
schen gehoorzaamheid aan God en onder
werping aan wat als zondige plichtver
zaking zal worden gevoeld.
Reacties, gelijk we noemden en verwan
te suggesties in andere bladen, om ver
loren ideeën uit het verleden thans te
gaan opleggen, zouden op den duur zoo
licht onrust wekken. Onze volksgemeen
schap is daarmee in geen enkel opzicht
gediend. Men late de Grondwet op haar
plaats en in haar waarde. Dit beroep op
het gemeenschapsbesef tot eerbiediging
van een historisch goed om het in taal
van dezen tijd te zeggen van echt-
volksche waarde, moge elders weerklank
vinden.
zou vermoeden, maar werpt dan ook wel een
merkwaardig licht op de cijfers van het Re
geeringsverslag en daarmede op het totale
aantal van 9228 openbare inzamelingen,
welke in ons land zouden zijn gehouden. De
verklaring ligt in den tekst van het staatje,
die ieder jaar, door de gemeentebesturen ten
behoeve van het Regeeringsverslag wordt in
gevuld en via Gedep. Staten aan het Dep.
van Binrtenlandsche Zaken wordt toe
gezonden.
Volgens dit staatje wordt n.l. voor elke
instelling geteld het aantal dagen,
waarop door die instelling op een of
andere wijze is gecollecteerd. Wanneer
b.v. het Leger der Heils gedurende 4
dagen zijn bekende Kerstpotten op straat
plaatst, geldt dit voor 4 gehouden collec
ten. Wanneer een vereeniging verlof
krijgt om door een persoon gedurende
een maand eiken dag een lijst te laten
aanbieden aan de huizen der in
gezetenen, dan geldt dit voor 30 collecten.
Zoo komt men dus tot een optelling, welk
het houden van 248 collecten in Amster
dam vermeldt.
Het spreekt vanzelf, dat op deze wijze zee
aanmerkelijke verschillen kunnen ontstaan
met de opgave van den Armenraad, welke
niet rekent met het aantal dagen, doch uit
sluitend met' het aantal malen, dat aan in
stellingen een toestemming is veneend.
(Wanneer echter aan ééne instelling méér
dan eenmaaul gelegenheid werd gegeven tot
het houden van een inzameling, waarvoor
dan telkens opnieuw een goedkeuring moest
worden verleend, dan werd elk dier toestem
mingen meegerekend).
Tot welke vreamde consequenties het
systeem, van het Regeeringsverslag leidt, kan
blijken uit een voorbeeld.
Gesteld, dat een vereeniging door een
aantal collectanten lijsten langs de huizen
laat aanbieden en daarbij de stad in
wijken verdeelto, zoodat gedurende het
verloop van één maand alle huizen door
de collectanten worden bezocht, dan zou
dit volgens het systeem van het Regee
ringsverslag een totaal opleveren van 30
collecten per maand. Gesteld nu, dat
een vereeniging haar arbeid uitstrekte
over het geheele land en in elke ge
meente slechts één dag per jaar collec
teerde, dan zou dit reeds voor de 1024
gemeenten een getal opleveren van 1024
-collecten en gesteld verder, dat zulk
een vereeniging over het geheele jaar
elke maand één collecte hield, dan zou
dit, weer volgens het systeem van het
regeeringsverslag, een totaal- opleveren
van 12 x 1024 12,288 collecten. En dat
zou dan no gslechts betreffen één lande
lijke instelling!
Beziet men in het licht van deze bijzonder
heid het getal van 9228 in 1938 gehouden
collecten eigenlijk dus collectedagen dan
beseft men aanstonds, dat men dit cijfer niet
zoo érnstig mag nemen als bij eerste beschou
wing natuurlijk wordt gedaan, ja, dat het zoo
bezien eigenlijk met de collecten heel erg
meevalt.
Als b.v. één mannetje gedurende één maand
met een lijst de huizen afloopt, geldt dat van
30 collecten en een groote collecte met zeg
2000 collectanten telt voor één!
Mr. Everts besluit zijn artikel als volgt:
„Inderdaad wil men zich een oordeel vor
men over den omvang en beteekenis van het
collectewezen in ons land, dan is het volstrekt
noodzakelijk de intrinsieke waarde van de
cijfers te kennen en in aanmerking te nemen.
Daartoe moet men echter den toestand
door en door kennen. Men zal daarbij moeten
weten te onderscheiden tusschen belangrijke
collecten met een groot aantal collectanten,
veel propaganda en dergelijke middelen (deze
zijn het die het publiek „collectemoe maken")
en onbeteekenende collecten, die zich be
perken tot een bepaalde buurt in de stad, of
misschien zelfs alleen maar tot den ingang
van een bepaald lokaal, waar een samen
komst wordt gehouden.
Wil men verder zich een oordeel vormen
omtrent de vraag, welke kosten zijn verbon
den aan het houden van de vele collecten en
omtrent de onmisbaarheid of overbodigheid
van alle of een deel der gehouden inzame
lingen, dan zal men goed op de hoogte moeten
zijn van allerlei details, welke in de gegevens
van het regeeringsverslag uit den aard der
zaak in het geheel niet tot hun recht komen".
Inderdaad. In de verslagen der Armen
raden kan men er soms een en ander over
vinden. In den regel blijken die kosten niet
hoog. Immers de veelal kostelooze vereeni-
gingsorganisatie is er, voor de inzameling zijn
zijn er grootendeels vrijwilligers en voor de
distributie is evenmin een nieuw apparaat
noodig. Verder wordt profijt getrokken van
de gegevens der bestaande informatie-orga
nen: Armenraden en Maatschappelijk Hulp
betoon.
Op deze wijze zal het ingezamelde op de
meest voordeelige en efficiente wijze ten goe
de komen aan degenen te wien behoeve de
giften werden bijeengebracht. We hebben dit
reeds meermalen gezegd en herhalen: men
trekke voor nieuwe dingen profijt van de
ervaring, dit door-anderen in een practijk
van vele jaren werd opgedaan.
Verscheidene aanvallen op
Engelsche koopvaarders
Het Duitsche weermachtsbericht
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht deelde Zaterdag mede:
„Met buitengewoon succes heeft de lucht
macht in de zeeën rond Engeland den strijd
tegen de Britsche koopvaardij voortgezet. Aan
den Zuidwestelijken toegang tot het Kanaal
van St. George en in het Kanaal van Bristol
zijn twee koopvaardijschepen, met een ge-
zamenlijken inhoud van vijfduizend ton, tot
zinken gebracht. Een aanval in scheervlucht
op een stoomschip ten Westen van New Quay
veroorzaakte een ketelontploffing. Een andere
geslaagde aanval was gericht op een koop
vaarder voor Harwich. Eeti gevechtsvliegtuig
heeft op den Atlantischen oceaan, ongeveer
vijfhonderd kilometer ten Westen van kaap
Wrath, een groot troepentransportschip ge
bombardeerd. Nadat eenige voltreffers waren
geplaatst, begaven de troepen zich in de
sloepen. In hetzelfde gebied zonk een schip
van 2500 ton na gebombardeerd te zijn. Een
groot stoomschip kreeg een voltreffer.
In den voorlaatsten nacht hebben afdeelin-
gen Duitsche gevechtsvliegers met succes het
vliegveld Halfar op Malta gebombardeerd, bij
een aanval van jachttoestellen op Malta is
een Britsche jager van het type Hurricane
neergeschoten. De Duitsche afdeeling leed
geen verliezen.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag zijn
boven Duitschland noch boven het bezette ge
bied Britsche vliegtuigen verschenen".
DUITSCHE DUIKBOOT
SUCCESSEN
Duikbooten hebben uit een zeer sterk
beveiligd konvooi, behalve de reeds ge
melde drie tankbooten, nog vijf schepen
van tezamen 33.000 b.r.t. weggeschoten.
Daarmee is meer dan de helft van dit
voor Engeland bestemde konvooi, acht
schepen vap tezamen 57.000 b.r.t., ver
nietigd. Een duikboot bracht bovendien
twee tankbooten van 18.000 b.r.t. in totaal
tot zinken. Waarschijnlijk is, dat nog drie
andere schepen tot zinken gebracht zijn.
Gevechtsvliegtuigen onder leiding van ma
joor Krüger hebben gistermiddag op zee ten
Westen van Kreta een sterke Engelsche vloot-
formatie met succes aangevallen. Ondanks
hevigen afweer van luchtdoelartillerie en
jagers, plaatsten zij op een vliegkampmoeder
schip drie volle bcmtreffers. Bij de lucht
gevechten tijdens dezen aanval schoten ge
vechtsvliegtuigen een Britschen jager van het
type Hurricane neer. Alle eigen vliegtuigen
keprden op hun bases terug.
Voor de Engelsche Oost- en Zuidoostkust
heeft het luchtwapen gisteren een tankboot
en een vrij grooten Koopvaarder in brand ge
schoten en twee andere schepen zwaar be
schadigd. In het Kanaal van St. Georges zonk
een schip, nadat een bom geworpen was
Vliegtuigen van de gewapende verkenning
bombardeerden haveninstallaties en barak
kenkampen aan de Zuid-Oostkust van Enge
land.
Formaties gevechtsvliegtuigen hebben
in den afgeloopen nacht nogmaals voor
den oorlog belangrijke doelen in het stad-
havéngebied van Bristol met goed resul
taat aangevallen. Er onstonden vrij groote
branden.
De vijand heeft geen gevechtshande
lingen boven Duitsch gebied verricht.
Naar de Engelsche berichtendienst meldt,
heeft Zaterdag in den namiddag eenige vijan
delijke bedrijvigheid in de lucht boven Groot
Britannië geheerscht en wel voornamelijk
boven eenige kustgebieden in het Oosten des
lands, waar bommen schade veroorzaakten.
De Londensche berichtendienst meldt ver
der, dat het gebied van het Bristol-kanaal
door het Duitsche luchtwapen is aangevallen.
Hierbij hebben zakengebouwen en industrieele
installaties „eenige schade opgeloopen". Er
zijn ook eenige branden ontstaan.
Uit een Britsch konvooi aan de Engel
sche Oostkust in de nabijheid van Har
wich is een koopvaardijschip van 4000
b.r.t. door Duitsche gevechtsvliegtuigen
met zware bommen bestookt. Het schip
bleef, naar het D.N.B. meldt, terstond met
slagzij, zwaar beschadigd, liggen.
Op verscheidene honderden kilometers
ten Westen van Ierland is een Britsch
koopvaardijschip van 5000 b.r.t. door
volle treffers zwaar beschadigd.
Een gedenkplaat voor Enkhuizen
Binnenkort zal het gemeentebestuur van
Enkhuizen een bronzen gedenkplaat worden
aangeboden ter plaatsing in de hal van het
gemeentehuis, als herinnering aan en bewijs
van dankbaarheid van de inwoners van Bun
schoten voor de goede zorgen tijdens de
evacuatie ondervonden. De prachtige plaat,
in relief uitgevoerd, is vervaardigd door de
firma Begeer te LTtrecht
De heer Z. van Diermen, raadslid van de
gemeente Bunschoten, heeft zijn botter ter be
schikking gesteld cm den gemeenteraad naar
Enkhuizen te vervoeren. De aanbieding en
aanvaarding zullen uiteraard met eenige
plechtigheid gepaard gaan. Verscheidene Bun-
schoters zullen zich per botter naar Enkhui
zen begeven.
De Nederlandsche Bank
Nieuwe commissaris benoemd
Officieel wordt medegedeeld:
De commissaris bij de Nederlandsche
Bank, Ministerialdirektor Z. B. V. staatsraad
Wohltat is door de hoogste rijksautoriteiten
voor een gewichtige functie elders in het bui
tenland bestemd.
Dientengevolge heeft de Rijkscommissaris
voor het bezette Nederlandsche gebied, Rijks
minister Seys Inquart, staatsraad Wohltat van
zijn functie als commissaris bij de Nederland
sche Bank ontheven, terwijl hij hem voor de
in deze functie bewezen diensten zijn dank
betuigde.
Tegelijkertijd heeft de Rijkscommissaris
den rijksbankdirecteur dr. Albert Bühler tot
commissaris bij de Nederlandsche Bank be
noemd. De commissaris bij de Nederlandsche
Bank staat bij de uitoefening van zijn functie
onmiddellijk onder den commissaris-generaal
voor financiën en oeconomie, minister dr. H.
Fischböck.
Aan dit bericht kan worden toegevoegd, dat
het de bedoeling is, dat dr. Wohltat zich naar
het Verre Oosten zal begeven om speciaal
met Japan oeconomische onderhandelingen te
voeren. De heer Wohltat is met Japan zeer
goed bekend. Zijn vader was er een uiterst
geziene persoonlijkheid en de persoonlijke
vriend van vele vooraanstaande persoonlijk
heden.
De opvarenden van de Nederland
in veiligheid
Hier te lhnde is bericht Ontvangen, dat de
opvarenden van het tot zinken gebrachte
Nederlandsche motortankschip Nederland zich
veilig en wel te San Francisco bevinden.
De Nederland behoorde toe aan de N.V.
Nederlandsche Pacific Tankvaart Maatschap-
'n Den Haag.
Kwaliteit en sorteering van
tuinbouwproducten
Aangezien de Nederlandsche tuinbouw
producten voor den export nagenoeg geheel
op Duitschland zijn aangewezen, worden
thans de voorschriften in zake de kwaliteit
en sorteering meer en meer in overeenstem
ming gebracht met de in Duitschland gel-
aende bepalingen. Deze aanpassing is nood
zakelijk in verband met de Duitsche markt
ordening en stuit in den Nederlandschen tuin
bouw over het algemeen niet op bezwaren,
meldt het A.N.P.
Uit een fleschje met vergift
gedronken
Het bijna 3-jarig zoontje van de familie
van Wert in de Ustelstraat te Oss is
slachtoffer geworden van een noodlottige
vergissing. De kleine was in de keuken van
de ouderlijke woning aan het spelen en wist
door op de vensterbank te klimmen een
fleschje te bemachtigen, waaruit het dronk.
Onmiddellijk daarna begon het kind hevig
te gillen. De moeder snelde toe, doch daar zij
in de stellige overtuiging verkeerde, dat het
fleschje, waaruit het kind gedronken had,
koffie-extract bevatte, schonk deze geen
bijzondere aandacht aan het geval. Toen
zich bij den kleine echter ziekteverschijnse
len vertoonden, werd in allerijl een dokter
geraadpleegd. Deze constateerde dat het kind
vergif moest hebben gedronken. Het slacht
offertje werd naar het St. Anna ziekenhuis
gebracht, waar het Zaterdagavond aan
dt gevolgen is bezweken. De vader van
kind had een fleschje meegebracht, dat
zijn meening gevuld was met koffie-extract.
Bij onderzoek is gebleken dat het fleschji
een zink-chloraat heeft bevat.
Kerk en Zending
GEREF. KERKEN
Tweetal: te Eist (Bet.) cand. J. Z. Potjer
te Winschoten en cand. E. Torenbeek, hulp-
pred. te Rotterdam-Delfshaven.
Beroepen: te Enkhuizen, B. Timmer te
Wagenborgen.
NED. HERV. KERK
o epen: te Ee (Fr.), A.v., d. Most
te Farnsum.
cand. A. de Kleine,
GEREF. GEM.
Beroepen: te Rijssen, W. C. Lamain, te
Rotterdam-Zuid.
Beroepingswerk te Schiedam
In hèt „Schiedamsch Kerkblad" deelt Ds. W.
de Graaf, Geref. pred. te Schiedam, mede,
dat hij naar aanleiding van de preek van Zon
dagmorgen j.l. reeds denzelfden dag twee gif
ten van 10 ontving voor een fonds
beroepen van een vierden predikant.
Ds. .de Graaf merkt dan voorts op, dat het
z.i. tijd wordt, dat de kerkeraad zelf officieel
de zaak aanpakt, terwijl het noodig zal zijn, de
gemeente de noodzakelijkheid van een betere
bearbeiding onder het oog te brengen, want
een groot deel van de gemeente begrijpt niets
van de gevaren, die haar bedreigen. Wanneer
ze deze zelf eerst eens gaat inzien, zal het
andere vanzelf komen, aldus Ds .de Graal
AFSCHEID. BEVESTIGING. INTREDE
Cand. A. G. Honig Jr. heeft 25 Maart J.l.
peremptoir examen afgelegd en is toegelaten tot
de bediening des Woords en der Sacramenten
door de classis Drachten der Geref. kerken.
Datum bevestiging en intrede te Siegers-
woude Zondag 25 Mei. Bevestiger: Ds. J. H.
D o n n e r van Broek op Langendijk.
Zondagmorgen is ds. C. V e e n h o f, over
gekomen van Haarlem, als predikant bij de
Gereformeerde Kerk van Utrecht bevestigd
door ds. C. Zwart De Oosterkerk was stamp-
zijn predikatie
Ds. Zwart had als tekst v
gekozen 1 Colossensen 1 28.
Als het thema van zijn prediking gaf ds.
Zwart aan „De arbeid van Gods Dienaars in
Gods Kerk" en hij verdeelde zijn stof in: le
De arbeid ja j||ggg j'"
kondiging
als uitsluitende inhoud de
0...0 de Hoop der Heerlijkheid. 2e
de arbeid met als hoogste doel de volmaakt
heid der geloovigen in Christus Jezus.
In zijn predikatie ontwikkelde spr. deze ge
dachten, waarin hij de verhouding van de Die
naars tot de Gemeente en wederkeerig
Gemeente tot de Herders uiteenzette Aan het
einde wees hij met ernst de gemeente erop.
dat wanneer zij zich gewillig schikt onder de
vermaning en leerling, zij daarvan de vrucht
zal ervaren in heel haar leven.
ZON EN MAAN
Zonsopgang 1 April 7.16: ondergang 20.13
Maansopgang 1 April 9.34: onderg. 0.57
Maansopgang 2 April 10.11; ondergang 3
April 1.52
Eerste kwartier Zaterdag 5 April, volle
maan Vrijdag 11 April, laatste kwartier
Vrijdag 18 April, nieuwe maan Zondag
27 ApML
Ds. M. B. VAN 'T VEER
Bevestiging en intrede
In de Funenkerk te Amsterdam is gister
morgen ds. M. B. van 't V e e r, gekomen van
Groningen, tot zijn dienstwerk ingeleid in de
Geref. Kerk van Amsterdam, waar hij de
ture, ontsaan door het overlijden van
ds. J. L. Schouten vervult.
De bevestiger, ds. A. d Ruiter, van
in Oude en Nieuwe Biltzijl, zwager van
ds. van 't Veer, wees er in zijn inleidend
woord op, dat over deze vreugde valt de
schaduw van smart en gemis bij de herinne
ring aan wijlen ds. J. L. Schouten. In dit
uur rijst zijn gestalte weer voor de gemeente
op. Met zijn vele gaven heeft hij haar 20 jaar
gediend. Hij was een der leidende figuren in.
het Gereformeerd kerkelijk leven.
Wijzende op de tweeërlei taak van den
herder en leeraar in de gemeente, legde spr.
verder den nadruk op, dat de prediking
ie groote en belangrijke plaats vervult in
het leven der groote stad. Men mag echter
geen scheiding beproeven tusschen het ambt
herder en dat van leeraar. De prediker
staat voor de geheele gemeente, het herder
lijk werk aan zieken, rouwdragenden, klein-
geloovigen en zoovele anderen is ook ver
kondiging van het woord Gods. Het is de on
verbreekbare roeping van den herder en
leeraar om het licht des Evangelies in duis
tere harten te laten schijnen.
Ds. de Ruiters tekst in dezen dienst was
Joh. 18 37.
In dit tekstwoord, zette de voorganger uit
een, valt het zuivere licht op het Koning
schap "der Waarheid. Achtereenvolgens ont
vouwde spr. de Schriftwoorden door aan te
toonen, dat dit Konigschap: le aangevochten
wordt en zich toch rechtvaardigt, 2e mach
teloos is en zich toch onweerstaanbaar open
baart, 3e aan het oordeel wordt onderworpen
en toch het oordeel brengt. Na de bevestiging,
aan het einde van den druk bezochten dienst
zong de gemeente haar nieuwen leeraar toe
Psalm 134 3.
De intrede
In den avonddienst was de groote Funen
kerk tot in alle hoeken gevuld. Aanwezig
waren ds. S. G. de G r a a f, dr. P. G. Kunst,
namens den kerkeraad ds. J. D. Boerkoel,
van Watergraafsmeer; ds. Y. van der Zee,
van Amsterdam West; een deputatie van de
kerk van Amsterdam Noord, en ds. C. Kap
te y n Dzn., missionair predikant.
Ds. M. B. van 't Vee r, die juist gisteren
37 jaar is geworden, bediende het woord uit
Rom. 10 68.
Ook vanavond, zeide ds. van 't Veer, gaan
de gedachten der gemeente uit naar wijlen
ds. Schouten, die haar jarenlang heeft mogen
dienen. In hem heeft God onze kerken en ook
deze gemeente veel gegeven.
Nu spr. wordt geroepen tot den Dienst des
Woords, worden wij Gode zij dank niet ge
drongen om bij wisseling van dienaren des
Woords dezen tegen elkander af te wegen of
te meten.
Dezelfde roeping van alle dienstknechten
Gods is die van spreker. Hierin ligt alleen de
eenheid der dienaren en de voortgang van
Christus' werk.
Paulus spreekt hiervan in de tekstverzen
ei. hij reikt hierin de hand aan Mozes (Deut.
30 114). Aldus komende tot het thema der
prediking omschreef spr. dit als volgt: Het
Woord Gods bewijst door alle eeuwen heen
zijn eenheid in de verkondiging van de recht
vaardigheid, die uit het geloof is. Achtereen
volgens zette spr. uiteen, dat deze rechtvaardi
ging le geen enkelen grond in den mensch
vindt, 2e alleen vrucht van de genade Gods is.
Aan het einde van den dienst zong de ge
meente ds. van 't Veer toe Psalm 121 4.
Ds. R. K. M. HUMMELEN. t
In den nacht van Zaterdag op Zondag is na
een ziekbed van eenige weken overleden
Ds. R. K. M. Hummelen, em. predikant
van de Geref. Kerk van Gorinchem.
Ds. Hummelen werd in 1875 geboren- Hij
studeerde aan de Theol. Hoogeschool te
Kampen en werd in 1900 candidaat. Zijn eer
ste gemeente was Langeslag-Heino (Ov.) en
hij was tevens de eerste dienaar der Woords
van deze kerk, waar hij op 30 Sept. 1900 zijn
intrede deed. Na vijf jaar aldaar gearbeid te
hebben, vertrok Ds. Hummelen naar Kapelle-
Biezelinge (Z.). In 1907 ging Ds. Hummelen
naar het Noorden, en deed hij zijn intrede
bij de Geref. Kerk van Hoogkerk (Gr.) Na te
Hoogkerk vijf jaar zijn werk te hebben ver
richt, riep de Geref. Kerk van Heerenveen
hem tot den arbeid. Deze gemeente is hem
bijzonder lief geweest. Van 1912 tot 1922 is
Heerenveen zijn standplaats geweest. Op
8 Oct. van laatstgenoemd jaar werd Ds. Hum
melen verbonden aan de Geref. Kerk van
Gorinchem. Tot 30 April 1933 bleef hij haar
dienaar. Op zijn verzoek ontving hij wegens
minder gunstigen gezondheidstoestand eervol
emeritaat.
Ds. Hummelen was bij de Geref. Kerk van
Gorinchem vooral gezien door zijn be
arbeiding bij het ziekenbezoek, welk werk hij
tijdens het veldpredikerschap van Ds. H. Th.
van Munster waar nam.
De overleden leeraar werd tijdens de laatste
mobilisatie door den kerkeraad belast met de
geestelijke verzorging van de militairen,
waardoor zijn belangstelling natuurlijk ook
getrokken werd tot het militaire tehuis in
de garnizoensplaats Gorinchem.
Ds. Hummelen is voorzitter geweest van het
Vrije Universiteits-Comité in zijn woonplaats.
Hij was volijverig secretaris van de afdeeling
Gorinchem van het Ned. Bijbelgenootschap en
bestuurslid van de Vereeniging Openbare
Leeszaal en Bibliotheek te Gorinchem.
Met Ds. Hummelen is een man heengegaan,
wiens herderlijk werk in de gemeente ten
zeerste gewaardeerd werd, wiens vriendelijk
optreden algemeene achting afdwong en
wiens arbeid ook op ander terrein dan louter
het kerkelijke op hoogen prijs werd gesteld.
BEGRAFENIS Ds. W. v. DOOREN.
Zaterdagmiddag is op de begraafplaats Nieuw
Eik en Duinen te 's-Gravenhage het stoffelijk
overschot van ds. W. v Dooren, emeritus-predi
kant der Ned. Herv. Kerk ter aarde besteld.
Tevoren leidde de wijkpredikant, dr. M. M. dén
Hertog, predikant bij de Ned. Herv. Gem. te
's-Gravenhage, aan het sterfhuis een rouwdienst.
Tal van ambtgenooten in ruste van den over
ledene waren aanwezig. Van hen noemen we de
heeren ds. D. Boer, seer, van den Ned Predikan-
tenbond; ds. H. de Haan, emeritus predikant uit
Etten; ds. G. Heringa; ds. F. J. J. Loeff. id. uit
Breda: ds. M. Hefting, idem uit Eist: dr. H. J.
Oithuis. idem uit Rotterdam en ds J. Ossewaarde
idem uit Vlijmen.
Aan de geopende groeve heeft allereerst ds. M.
Hefting, als voorzitter van den kring 's-Graven
hage van emeriti-predikanten, waartoe ook ds.
v. Dooren behoorde, een woord ter zijner nage
dachtenis gesproken. Namens den kerkeraad en
de gemeente van Oostzaan. de laatste standplaats
varuds. v. Dooren. waar hij meer dan 10 jaar is
werkzaam geweest, voerde de pastor-loci, ds J.
Uitenhuis het woord om dankbaar te memor'ee-
ren het vele goede dat ds. v. Dooren in deze ge
meente heeft mogen verrichten. Een der nabe
staanden heeft voor de belangstelling dank
gezegd.
