liiruurr gtitectfe (Courant
/Sa: PANTER
i
Abonnementsprijs
t^»r 3 maanden in Leiden en in plaatsen
waar ami agentschap gevestigd is 2.35
Per week 18 ct I4 £e nuAmers 5 ct
etaling.
Alles bij vooruitbetali:
Advertentieprijzen
V»
24 ct per regel. Ingezonden Mede-
deelingen 46 ct. per regel. Minimum
5 regels. Bewijsnummer 5 ct Bij con
tract belangrijke korting.
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
No. 6362
MAANDAG 24 FEBRUARI 1941
21e Jaargang
Bur. Redactie en Administratie:
BRËESTRAAT 123. LEIDEN
Telefoon 22710
(Na 6 uur 23166).
Postbox 20. Postrek. 58936
Bijdragen van
den stukken
Abonnementen, Advertenties, enz. j
de Administratie.
HET TRIO VOLTOOID
3 Met de verschijning van het derde deel
fan Dr. J. C. Rullmann's Kuyper-Bïblio-
(rafie is dit werk, dat ten doel had een
^verzicht te geven van hetgeen Dr. Kuy
per heeft geschreven, voltooid. Men kan
Jjhans in betrekkelijk kort bestek nagaan,
jver welke onderwerpen Dr. Kuyper zoo-
■^1 de pen heeft gevoerd en hoe hij dit
Jeeft gedaan.
Wij spraken van een betrekkelijk kort
jestek. Want reeds de ontzaglijke hoe
veelheid schrifturen, welke Dr. Kuyper
^et licht deed zien, noopte tot de uiter
ste beperking. Maar anderzijds maakte
^iezelfde hoeveelheid, dat ook elke be
merking "net resultaat toch nog van een
leduidenden omvang öeed zijn. Zoo ver
baast het ons niet, dat deze Kuyper-Bi-
*liografie, welke door de Uitgeversmij.
H. Kok te Kampen uitnemend werd
verzorgd, is uitgegroeid tot drie flinke
leelen, waarvan het laatste, tevens het
fikste, zelfs tegen de 500 bladzijden telt.
verschijning van de drie deelen ge-
chiedde met vrij aanzienlijke tusschen-
Jüimten. Maar thans is het trio, dat Dr.
Rullmann zelf niet meer voltooid heeft
gunnen zien, maar dat eveneens van zijn
m?aardevollen arbeid getuigen blijft, dan
lok geheel gereed voor den aandachtigen
}zer.
Een boek als dit behoorden wij niet
J>et vele woorden te moeten aanbevelen.
*^[et zal trouwens, vermoeden wij zoo, niet
oodig zijn. Hier wordt geschiedenis ge-
^threven, maar dan een geschiedenis, wel-
velen onder ons nog zelf bewust hebben
^ileefd. Zij voelen zich daarom ook nu
^>g als één met dien grooten strijder.
h de jongeren onder ons hebben geluk
kig voldoende van Kuyper gehoord en
Tar wij hopen ook gelezen om door een
irk als dit te worden aangetrokken,
j Aanbevelen doet men een boek als dit
■•in ook eigenlijk niet meer. Men kan den
Jaer door zulk een overbodigen arbeid
tleedigen. Wat wij dan ook alleen wil-
>i doen is enkele gedachten doorgeven,
|e bij het ernstig doornemen van dit
jatste kloeke boek bij ons opkwamen.
De eerste gedachte is deze, dat de tijd,
dit boek beschreven uit de werken van
Uyper, omvattend de jaren na 1891, in
|rschillende opzichten de belangrijkste
ld is uit zijn leven als publicist. Het is
timers de tijd, waarin hij de belangrijk-
ji studies de wereld inzond. En het is
I tijd, die volgde op de periode, waarin
|t bestek werd genomen. Het is de tijd
o o is van den uitbouw over heel het breede
tfven. Het terrein was verkend, de aan-
n EJil werd nu in vollen omvang onder-
o crarien.
- trpen andere gedachte, waarbij men
§"«lrdt bepaald, is, dat men eens te meer
sirdt getroffen door den enorm breeden
jrg'k, waarover deze man beschikte. De
g c bieden, waarover hij het oog liet gaan,
-r 5'heerschte hij na een wijle volkomen.
3 it wil tevens zeggen, dat hem elke op-
Wrvlakkigheid vreemd was, al beteekent
ftj laatste natuurlijk weer niet, dat zijn
g antische taak nooit eens tot het maken
p fouten het weergeven van anderei
g lening b.v. was niet altijd zijn sterkste
3- pt heeft geleid. Men placht van hem
g Peggen, dat hij singulier was in alles, en
in bleek met den dag meer gelijk te heb-
3 ji. Doctor in de letteren, doctor in de
fologie, later ook eeredoctor in de rechts-
feerdheid, toonde hij door zijn magistrale
!e over het evolutievraagstuk, dat het
{toraat in de natuurwetenschappen,
shalve verleend, hem zeker geen on-
ardige figuur zou zijn geweest,
ii aansluiting hierop wordt men zich
ier het lezen wederom sterk bewust,
i dr. Kuyper, zelfs al neemt men zijn
(tengewone talenten geheel in aanmer-
g, toch wel zeer met zijn werkdag moet
>beh gewoekerd. Van hem geldt dan ook
op, dat hij den dag plukte, dat hij den
l uitkocht. Neen, zooals dr. Vonkenr
'g het van ons allen zeide, zoo kon het
het bijzonder van Kuyper worden ge
ld, dat hij op aarde niet op visite was.
Doren organisator, werkte hij met heel
i organisatievermogen ook aan de in-
jling van zijn tijd. De polsslag van zijn
taan, zijn levensrhytme gaf hem de ge-
ïige rust van den nauwgezetten en vol-
ouden arbeid.
foch vooral wordt men getroffen door
op voedenden, den bouwenden en den
enden invloed, welke ook van het ken-
iemen van zijn geschriften uitgaat.. Wij
ïken van de periode, in dit derde deel
i de Bibliografie beschreven, als van
j tijd van den aanval. En hierin voelde
Kuyper zich het krachtigst. De apolo-
ELF PERSONEN VERDRONKEN
ZON EN MAAN
'onsopgang 25 Febr. 8.38; ondergang 19.13
tteuwe maan Woensdag 26 Februari:
efste kwartier Donderdag 6 Maart volle
laan Donderdag 13 Maart
Drie mannen, die een belangrijk aandeel hebben gehad In de redding van elf inzittenden
van de autobus, die bij Nieuwerkerk In den IJssel reed. Van links naar rechts: J. G.
Huisman, J. Schmitt en A. van Ophuizen.
(Foto: J. van Rhyn.)
Autobus stort in de
Hollandsche IJsel
KRANIGE REDDING VAN
ELF ANDERE INZITTENDEN
Zondagmorgen is met de autobus van
de onderneming Gebr. van Gog te
Capelle aan den IJssel, die een uur-
dienst onderhoudt tusschen Gouda en
Rotterdam, een ernstig ongeluk ge
beurd, dat elf dooden heeft geëischt
Door nog onopgehelderde oorzaak Is de
bus, die 9.45 uur van Gouda vertrekt,
tusschen Moordrecht en Nieuwerkerk a.d.
IJsel bij een bocht in de rivier van den
dijk gereden. De bus, waarin 22 passagiers
zaten, stortte in den IJsel en kwam onder
een daar gelegen schuit te liggen.
De chauffeur, de heer T. de Redelijkheid
uit Capelle a.d. IJsel, en 10 passagiers
konden worden gered. Van hen zijn er
vier gewond in het Van Iterson Ziekenhuis
te Gouda opgenomen.
Spoedig kon een aantal slachtoffers
worden gevonden en geïdentificeerd, dat
waren er in den loop van den dag acht
Toen te 7 uur 's avonds de autobus met
behulp van een drijvenden bok opgehaald
kon worden en op den dijk gezet, werden
daarin nog de lijken van drie personen
gevonden, zoodat dit ongeluk elf dooden
in totaal heeft gekost
De plaats van het ongeluk
De dijk maakt daar ter plaatse een vrij
scherpe bocht en ,de bus is hier plotseling
van den dijk afgereden. Diepe wielsporen in
den wegberm en een kromgebogen ijzeren
bermpaaltje zijn stille getuigen van het vree-
selijke ongeluk.
Uit de sporen blijkt, dat de chauffeur ge
probeerd heeft den wagen te remmen, hetgeen
echter tengevolge van de snelheid, welke pl.m
50 k.m bedroeg, en de steile helling van den
dijk niet gelukte. Even verder maakt de dijk
een bocht in tegenovergestelde richting, zoo
dat zich tusschen beide bochten een soort
inham in de rivier bevindt. Hier lag, enkele
meters van den kant, een schip en juist naast
dit vaartuig verdween de, bus in het water
Door de snelheid is de bus onder water nog
enkele meters doorgeschokt, zoodat de wagen
juist onder het schip terecht kwam.
Enkele personen, die het ongeluk hebben
zien gebeuren, stelden direct reddingspogin
gen in het werk Leden van de E.H.b.O. en
het Roode Kruis uit Nieuwerkerk en Moor
drecht waren spoedig ter plaatse.
Elf inzittenden konden zich redden. Zij
werden in Nieuwerkerk liefdevol verzorgd;
enkelen konden, na van droge kleeren te zijn
voorzien, naar hun woning terugkeeren, .an
deren echter moesten in het Gemeentezieken^
huis te Gouda worden opgenomen.
De burgemeesters van Nieuwerkerk en
Moordrecht, de heeren F. Jas en K H Brandt,
waren spoedig op de plaats des onheils aan
wezig, evenals de gemeentepolitie van die
plaatsen. Weldra was ook personeel van de
rijksveldwacht aanwezig, terwijl in den loop
van den morgen ook een speciale ongevallen
auto van de Rotterdamsche politie arriveerde
Later kwam een motorboot van de rijkspolitie
langszij van de boot, waarvan de schipper de
halfstok geheschen had. Het duurde niet
lang, of het dreggen had tot resultaat, dat
acht lijken werden opgehaald Zij werden per
auto naar het gymnastieklokaal in Nieuwer
kerk gebracht waar de gemeentegeneeskun-
getiek, de verdediging, zoo schreef hy
eens, heb ik nooit op den voorgrond ge
steld. .Zoo greep hij terrein na terrein aan,
werkte hij zich in onderwerp na onderwerp
en sloeg hij de vleugels al breeder uit. Het
was de tijd van de toenemende bewust
wording der Protestantsche Christenen.
Zij wisten zich geleid door hun eminenten
voorman en deze op zijn beurt wist zich
geschraagd door het vertrouwen van wie
hem volgden. Maar bovenal, allen, Kuyper
èn zijn volgelingen, wisten zich hierin ver-
eenigd, dat het in heel dit leven gaat om
de eer van den Christus. Voor Hem namen
zij den strijd op en aan Hem ontleenden
zij de kracht tot den kamp.
De omstandigheden, waarin wij leven,
hebben bewerkt, dat in den tijd van nu het
apologetisch karakter, het verdedigend
karakter, na de vroegere periode meer op
den voorgrond is gekomen. Zulk een tijd
is in wezen dikwijls moeilijker dan een tijd
van aanval. Want de verdediging kan vaak
meer inspanning vragen dan de aanval.
De verdediging brengt ook met zich be
proeving van de geesten. Maar de verde
diging kan ook een heel mooie tijd zijn,
omdat men er meer dan anders toe geroe
pen wordt zich bewust te zijn van eigen
rijkdom en van eigen bezit en men er spoe
diger toe genoodzaakt kan worden zijn om
geving aan zijn beginsel te toetsen.
Dat beginsel blijft, zoowel in tijd van
aanval als in tijd van verdediging. En de
wijze, waarop dr. .Kuyper ons dit begin
sel voor oogen heeft gesteld, is ook voor
ons vol van beteekenis. Men aarzele daar
om niet, hetzij men oud is of nog jeugdig,
van dezen groote een leerjongen te worden.
Men veldiepe zich in zijn leven, men ver-
diepe zien voora-. in hetgeen hij heeft ge
leerd. En zulk een bezigheid zal ook nu
zpker vruchten afwerpen. Men merke ech
ter in en bij dit alles op, hoe deze sterke
onder de sterken heel zijn leven door een
kind is gebleven in het geloof. En ligt
daarin niet voor het belangrijkste deel het
geheim van zyn kracht?
dige, dr Hage, lijkschouwing verrichtte.
Intusschen had men met lange stokken ge
tracht de ligging van de bus te vinden en
het bleek, dat de wagen meer dan 5 meter
diep lag Men kon dus geen bergingspogingen
in het werk stellen maar moest wachten
:en drijvende bok en een duiker zouden
komen De Rotterdamsche rivierpolitie was
terstond van de ramp in kennis gesteld en
trachtte telefonisch enkele Rotterdamsche
duikers te bereiken Van hen was ongeluk
kigerwijze niemand thuis, waarna aan de
firma Van der Tak's Bergingsbedrijf opdracht
gegeven werd. zoo spoedig mogelijk voor een
bok en een duiker te zorgen De bok werd uit
Lekkerkerk gerequireerd .terwijl de duiker
per sleepboot uit Dordrecht moest komen Het
duurde tot 4 uur. eer de bok arriveerde en
half uur later kwam een sleepbootje met
duiker Nadat de noodige maatregelen ge
troffen waren, werd om 5 uur met het duiken
n aanvang gemaakt
De chauffeur verklaarde
In de woning van den heer Kleibeuker te
Ouderkerk a. d. IJssel troffen wij den chauf-
ff van de bus, den heer de Redelijkheid
aan, hevig geschrokken maar verder geheel
gezond, de familie Kleibeuker had hem van
droge kleeren voorzien en bij de warme
kachel kwam hij aardig bij. De R. vertelde
ons dat hij een twintigtal passagiers ver
voerde ten deele uit Gouda en uit Moor
drecht. Hij deelde mede reeds jarenlang den
IJsseldijk te hebben gereden. Met een snel
heid van 50 km reed hij op Nieuwerkerk
aan Precies in de bocht, toen hij het stuur
rad geheel draaien moest, bemerkte hij dat
dit doorsloeg. Wat hiervan de oorzaak was,
was hem niet mogelijk mede te deelen. Door
een schreeuw maakte hij de passagiers op
het naderend onheil attent en terwijl de bus
reeds onderwater ging wist hij de deur te
openen Hoe hij er precies zelf uitgekomen
is kon hij niet mededeelen. wel wist hij ge
grepen te hebben naar een kind dat hij dan
ook mede naar boven bracht.
Flinke redders
De schipper van de schuit, waarbij het on
geluk gebeurde, de heer Joseph Schmitt,
wonende te Rotterdam, Frans Bekkerstraat
31 en zijn echtgenoote, ontvingen ons in hun
kajuit. Hier deelde dit moedige echtpaar op
sobere wijze het volgende mede: Schmitt,
was bezig boven op dek zijn rijwiel gereed
te maken om met zijn vrouw naar Rotter
dam gaan. Het schip ligt direct door de
bocht, zoodat Schm. op den Dijk uitzicht
heeft Hij hoorde de bus aankomen, glasge
rinkel en een geschreeuw van menschen was
alles wat hij hoorde, de bus gooide het anker
los van het schip waardoor het schip lossloeg
en eenige meters den IJssel in dreef. De bus
schoot onder het schip. Niemand was in de
omgeving te zien. Zijn vrouw denkende dat
haar man overboord sloeg begaf zich on
middellijk naar het dek, waar haar man haar
toeriep onmiddelijk de beid»- schippers të
waarschuwen, die in een in de nabijheid lig
gend schip verblijf houden. Schm. sprong
zelf in een roeiboot en haalde meerdere per
sonen uit het water, Met inspanning van al
zijn krachten wist hij deze personen, waar
onder zich 2 vrouwen bevinden die bewuste
loos zijn, op het dek te brengen, om on-
middellij' weer te trachten hulp te bieden
Nog dreven er meerderen rond en ook deze
wist hij te redden. Zijn vrouw, nog steeds al
leen. was intusschen begonnen de gewonden
en bewustelooze passagiers in de kajuit te
brengen waar "ze deze menschen zoo goed
mogelijk hielp Nadat haar man de laatste
drenkelinge aan boord had gebracht, pro
beerden beiden door kunstmatige ademhaling
de levensgeesten van de twee bewusteloozen
op te wekken. Intusschen kwam er hulp op
dagen. Ten einde ieder misverstand omtrent
het uitblijven van hulp te voorkomen, zij
medegedeel dat de omgeving waar zich dit
vreeselijke ongeluk afspeelde volkomen ver
laten ligt.
Door de bus uit de richting Rotterdam
werd de vreeselijke tijding te Moordrecht
afgegeven en het was burgemeester Brandt,
die onmiddellijk met alle beschikbare krach
ten volleoig uitgerust naar de plaats des on
heils ging.
De levensgeesten van de beide dames ble
ken helaas geweken, maar het heldenwerk
van schipper Schmitt is niet tevergeefs ge
weest 11 menschen redde hij van een wissen
dood De kajuit waar wij ons bevinden is
drijfnat; alle drenkelingen verbrachten hier
korter of langeren tijd.
De berging der slachtoffers
Verschillende personen zijn toen zij ter
plaatse verschenen begonnen met het bergen
der slachtoffers, bezield van deD vurigeD
wensch deze nog levend uit het water te
halen. Reeds spoedig bleek echter, dat ieder
pogen tevergeefs is. Als dan ook na geruimen
tijd het eerste slachtoffer boven komt zijn
de levensgeesten reeds lang geweken en kan
de hoop op behoud van de verdere inzit
tenden worden opgegeven Het zijn vooral
de heeren W Hazebroek en W de Graaf, die
koude en vochtigheid trotseerden om te red
den waar dit nog mogelijk is. In een kort
tijdsbestek werden er nog 4 slachtoffers
boven gehaald zoodat toen in totaal 6 doo
den geborgen waren. Naar men weet zijn
later ook de overigen gevonden.
Wij bezochten ook nog het gezin Baas, uit
Gouda, mar vrouw en 5-jarig kind die allen
werden gered, en nu ten huize van de fami
lie van Leeuwen te Nieuwerkerk a. d. IJssel
liefdelijk werden verpleegd. Zoowel Baas
als zijn echtgenoote hadden kleinere kwets
uren opgeloopen. Omtrent de toedracht van
het ongeval konden zij weinig mededeelen,
wat zij zeiden was vaag. de emotie die het
gezin medemaakte is hier natuurlijk niet
vreemd aan.
De namen der omgekomenen
Gisteravond waren de volgende slacht
offers van deze ramp geïdentificeerd:
Mevr. A. v. Loon-Tuinenburg 30 jaar uit
Moordrecht, de heer H. Nebbeling 60
jaar uit Winschoten, de heer J. J. Maree
61 jaar en mevr. D Maree-Maters 69 jaar
uit Gouda. mevr. J. M. Peterson 54 jdar
en haar dochter mej H. Peterson 21 jaar
uit Rotterdam, mevr. G. Kerver-v. Her-
tum 76 jaar en haa^ 43-jarige zoon A,
Ke.-ver beiden uit Moordrecht, mej. G.
v. d. Heuvel 21 jaai uit Moordrecht,
mevr. M. de Haan-v. Vliet 30 jaar uit
Rotterdam. Een lijk kon nog niet worden
geïdentificeerd.
In het v. Iterson-ziekenhuis te Gouda wer
den opgenomen mevr. W Heykoop-v. Uden
uit Moordiecht, en de heer W. van Loon uit
Moordrecht die beiden gewond zijn en twee
kinderen van 2 en 3 jaar van den heer v
Loon, die ter observatie werden gehouden
De toestand van deze vier is gunstig De 20-
iarige mei J Koole uit Rijswijk kon na in
genoemd ziekenhuis te zijn verbonden huis-
w arts keeren.
Met den chauffeur zijn gered een 15-jarig
meisje, een 13-jarige jongen en het echt
paar Baas met zoontje.
Trautonium, een nieuw muziekinstrument
Electriciteit roept tallooze klank
mogelijkheden op
Het is heel belangwekkend de geschiedenis
en de ontwikkeling na te gaan van de ver
schillende muziekinstrumenten, waarover wij
beschikken of ook beschikt hebben. Want er
zijn ook wel instrumenten uit het gebruik
verdwenen, die aanvankelijk zeer in trek
waren. In het Haagsche Gemeentemuseum
kan men er een beduidend aantal van bezien.
De geschiedenis toont aan, dat een instrument
vaak eeuwen noodig heeft gehad en ook ver
scheidene overgangsvormen heeft moeten
doormaken, voordat het de gestalte en vooral
den inhoud had verkregen, waarom wij het
plegen te bewonderen
Maar men zegt wel, dat in onze dagen alles
sneller gaat, en zoo behoeft het niet te ver
bazen, dat een instrument, waarvan de eerste
vorm eerst in 1930 aan de wereld werd ge
toond, thans reeds een belangrijk stadium
van volmaaktheid heeft bereikt, al moet
zulks zeker leiden tot waardeering van des
makers capaciteiten.
Wij doelen bij dit laatste op het trautonium.
een muziekinstrument, dat nu ook zijn intrede
heeft gedaan in ons land en waarmee men de
bestaande instrumenten met een waardevol
element wil verrijken en vermeerderen. Dezer
dagen hadden wij het voorrecht met dezen
chief)
nieuwen gast in de wereld der muziek kennis
te maken en daarbij hebben wij wel een in
zicht gekregen in de talrijke mogelijkheden,
welke door dit instrument worden geboden.
Wat is het trautonium?
Het is en blijft moeilijk een instrument te
demonstreeren, zooals de schrijver in de krant
aan den lezer wil doen, wanneer het instru
ment zelf niet met het oog op de wensche-
lijke toelichting aanwezig is. Daarom willen
wij eerst vergelijkenderwijze spreken. Men
kan het trautonium vergelijken, zoowel met
een piano, beter mLsschien nog: met een orgel,
en met een viool- Met een viool heeft het ge
meen, dat het in de eerste plaats een snaar
instrument is, waarbij de snaren, evengoed
als bij de viool, gestemd moeten worden. En
met het orgel heeft het gemeen, dat het voor
een deel een aanslaginstrument is, ja meer
nog, dat het verschillende toetsen heeft en
vooral tal van registers.
Hoe werkt nu dit trautonium? Het heeft
twee manualen, die elk bestaan uit een darm
snaar, welke omwonden is met een draad.
Deze draad moet straks de electriciteit gelei
den. Drukt men zijn vinger ergens op een
van deze beide snaren, dan is dus de moge
lijkheid gegeven, dat een toon wordt opge
roepen. Om echter de trefzekerheid te ver
gemakkelijken zijn boven de snaren verschei
dene veerende toetsen, aangebracht, doch men
is aan deze toetsen in het geheel niet gebon
den.
Onder de snaren loopt een metalen strook-
Komt de snaar in contact met deze strook,
dan wordt dit contact langs electrischen weg
omgezet in geluid. Tal van knoppen, die men
het best kan vergelijken met de registers op
een harmonium of orgel Tegelen de eigenlijke
klankkleur en klankinhoud. Hiertoe kunnen
trouwens ook de pedalen dienstbaar zijn,
waarvan het trautonium er twee heeft. Het
spreekt wel vanzelf, dat door deze combinatie
van toonvörming langs electrischen weg en
van registratie heel veel klankmogelijkheden
gegeven zijn.
In het kort is hiermede de werking van de
toonvorming uiteengezet. Het instrument be
schikt voorts over een transformator en een
klankbodem of luidspreker- Toen wij het
trautonium hoorden bespelen, bemerkten wij
weldra, dat de mogelijkheden hier werkelijk
schier eindeloos zijn. Maar juist doordat de
snaai moet worden aangeroerd en juist ook
door de combinaties van registratie, welke
men hier in het leven kan roepen, behoudt het
spel een eigen karakter en is het geheel af
hankelijk van den wil van den speler.
Dit laatste, werd ons meegedeeld, is ook
geheel de bedoeling. Men wil hier niet
doen hebben met een instrument, dat andere
instrumenten imiteert, neen, men wil een in
strument hebben met geheel eigen karakter.
Dit laatste wordt mogelijk nog hierdoor be
vorderd, dat het trautonium een uitgesproken
melodie-instrument is. Zeker, harmonisatie
is geenszins uitgesloten, maar de melodievor
ming staat toch op den voorgrond En gezien
dit alles behoeft het niet te verbazen, dat
uitziet naar eigen muziek voor dit instrument.
Zoolang deze muziek er niet in voldoende
hoeveelheid is, is men natuurlijk in de eerst©
plaats op vioolmuziek aangewezen.
Dezer dagen hoorden wij enkele gedeelten
uit vioolconcerten van Paganini. Maar er h
toch reeds eigen muziek voor het trautonium,
namelijk een concert van den Duitschen i
ponist Harald Genzmer.
Hoe komt het trautonium aan zijn naam?
Het is genoemd naar den uitvinder, dr. Fried,
rich Trautwein Aan den uitbouw op de door
dezen gelegde basis heeft het belangrijkste
aandeel geleverd prof. Oskar Sala, die het
thans ook in ons land introduceert. Men zal
het instrument te Utrecht kunnen beluisteren
in samenspel met het Utrechtsch Stedelijk
Orkest, dat dan onder leiding zal staan
prof. Fritz Zaun. Ook voor de radio zal het
zich doen hooren.
Wij hebben hier van doen met een merk
waardig verschijnsel op het gebied van d«
kunst De electriciteit is thans op heel bijzon
dere wijze dienstbaar gemaakt aan de muziek-
Zal het trautonium terrein winnen? Wij zullen
het moeten afwachten. Dat zal mede afhan
gen van de vraag, of er voldoende muziek voor
dit instrument wordt geschreven. In elk geval
is hier een instrument dat de kennismaking
heel wel waard is en dat onze belangstelling
verdient. E. D.
tfrnii""DEBOtK"
„IN DE SMIDSE"
K.Laidsehadwarsstraat 28
KI. Gartmanplanlaoan S
Jong* Roelenstoef 2a
Damrak 6 Spui 30
AMSTERDAM
mignon
CFÜRIC, FIJN,
LICHT EN KLEIN.
H. en J. VAN SCHUPPEN, Veenendaal
Een Engelsche koop
vaarder tot zinken
gebracht
In den Indischen Oceaan j
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakte Zaterdag bekend:
Op den Indischen Oceaan bebben Duit-
sche zeestrijdkrachten den gewapenden
Britschen koopvaarder Canadian Cruiser
groot 7178 brt tot zinken gebracht. Het
schip had als camouflage de vlag der Ver-
eenigde Stalen geheschen en Amerikaan-
sche merkleekens op den scheepswand ge
schilderd.
Een duikboot meldt het in den grond
boren van een koopvaarder van 4350 b.r.L
Gevechtsvliegtuigen hebben gisteren
Britsche koopvaardijschepen aan de Oost
en Westkust van Engeland aangevallen.
Zij brachten een 4000 brt metend stoom
schip tot zinken en beschadigden twee
groote tankschepen en verscheidene an
dere schepen zwaar.
In den nacht van 21 op 22 Februari hebben
formaties gevechtsvliegers de haveninstalla
ties van Swansea doeltreffend met bommen
bestookt. Aan de Britsche Westkust zijn voor
twee havens mijnen gelegd.
In het gebied van de Middellandsche Zee
zijn succesrijke aanvallen van het Duitsche
luchtwapen gericht op de kade-installaties in
Benghasi, op het vliégveld Berka en op troe
penconcentraties ten Zuiden van Bengasi.
De vijand heeft in den afgeloopen nacht op
enkele plaatsen in Noord- en West-Duitsch-
land brisant- en brandbommen neergeworpen.
Slechts een boerenhofstede werd vernield.
Marinegeschut heft in de Duitsche
Bocht een Britsch vliegtuig neergeschoten.
De verslaggever van United Press, die
de stad Swansea Zaterdagmorgen na den
derden Duitschen luchtaanval bezocht,
vond daar groote huizenblokken geheel
verwoest Kort na het invallen van de
duisternis waren Duitsche bommenwer
pers in golven aangekomen. Van groote
hoogte daalden zij met afgezette motoren
neer en wierpen vele explosieve en brand
bommen op de stad.
De door de verwoesting van hun woningen
dakloos geworden bewoners werden zoo goed
als dat ging in onbeschadigd gebleven huizen
en openbare gebouwen ondergebracht. Eenige
veldkeukens van de Young Man's Christian
Association zorgden in den nacht voor voed-
se"L
DUITSCHE AANVALLEN IN HET GEBIED
VAN DE MIDDELLANDSCHE ZEE
Het opperbevel van de Duitsche weermacht
maakt bekend:
Ten N.W. van de Hebriden zijn den 19den
Februari behalve de in het weermachtsbericht
van 20 Februari genoemde, nog twee groote
koopvaardijschepen van den vijand door bom
men zoo zwaar getroffen, dat zij als verloren
kunnen worden beschouwd. Den 22sten Fe
bruari konden in hetzelfde zeegebied een
schip van 7000 brt door bommen tot zinken
gebracht en twee groote koopvaardijschepen
beschadigd worden.
Lichte vliegtuigen hebben een vliegveld in
Oost Engeland aangevallen en een hangar als
mede vier op den grond staande vliegtuigen
vernield. Vliegtuigen der- gewapende verken
ning hebben een fabriek in Noord Schotland
gebombardeerd en met de boordwapens een
troepenkampement, verscheidene goederen
treinen en gemotoriseerde colonnes in Zuid-
Engeland aangevallen.
,In den afgeloopen nacht hebben gevechts
vliegtuigen ondanks de ongunstige weersge
steldheid de havenwerken en strategische
doelen te Hull met goed gevolg met bommen
bestookt.
In het Middellandsche Zee-gebied hebben
Duitsche gevechtsvliegtuigen bommen van
middelzwaar kaliber geworpen op een klein
oorlogsschip, op een groot koopvaardijschip
en op de havenwerken van Bengasi.
In het gebied ten Zuiden van Agedabia zijn
twee vliegvelden en troepenconcentraties met
succes met bommen en boordwapens bestookt
De vijand heeft noch op den 22sten, noch
in den nacht van 22 op 23 Februari boven
Duitsch rijksgebied gevlogen.
In het tijdvak van 15 tot 22 Februari zijn in
luchtgevechten en door luchtdoel- en marine-
artillerie 32 vijandelijke vliegtuigen neerge
schoten, terwijl bovendien talrijke vijandelijke
vliegtuigen op den beganen grond werden
vernield. In dezelfde periode bedroegen de
Duitsche verliezen 15 vliegtuigen.
AANMELDINGSPLICHT VOOR OFFICIEREN
Het departement van defensie (afwikkelings
bureau) deelt het A.N.P. mede, dat de officieren,
die hun aanmeldingsplicht moeten vervullen
een declaratie tot het ontvangen van vergoe
ding voor reis- en verblijfkosten van hun woon
plaats naar de hoofdstad van de provincie,
waar de aanmelding moet plaats vinden en te
rug, overeenkomstig het reisbesluit kunnen in
dienen bij genoemd departement
