Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
BLU- !^FAX
Abonnementsprijs
per 3 maanden in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 2.35
Per week 18 ct Losse nummers 5 ct.
Alles by vooruitbetaling.
Advertentieprijzen:
24 ct. per regel. Ingezonden Mede-
deelingen 48 ct. per regel. Minimum
5 regels. Bewijsnummer 5 ct. Bij con
tract belangrijke korting.
Bur. Redactie en Adminijstratiè
BREESTRAAT 123. LEIDEN
Telefoon 22710
(Na 6 uur 23166). -
Postbox 20. Postrek. 58936
No. 6349
ZATEDAG 8 FEBRUARI 1941
21e Jaargang
(wart eeuw na Ligthart's
dood
deze maand, op 16 Februari, is het
jaar geleden, dat de bekende paeda-
>og Gerard Jan Ligthart stierf. Oorspron-
=*lijk was hij een der onzen. Hij kwam
_t een Gereformeerd gezin en werd kwee-
Qlling aan een Christelijke school te Am-
trdam. Later is hij overgegaan naar het
e enbaar onderwijs, eerst in de hoofdstad,
arna in Den Haag. Maar dit vertrek
het openbaar onderwijs moeten wij
r -|t zien als een breuk m«t voorheen door
aangehangen opvattingen. Hij is in
tijd eigenlijk steeds min of meer een
geweest, doch wij voelen het nog
of juist misschien nu meer dan vroe-
aan, alsof Ligthart in vele opzichten
ons is gebleven. Want zijn Chris-
inslag" heeft hem niet losgelaten,
tegen de wijze waarop hij den eisch
het Christelijk geloof zag kunnen bij
ïn mogelijk enkele bezwaren rijzen, niet-
ieelin is daarin toch zoo uitnemend veel
kvaardeeren.
^fVaarin de verdienste van Ligthart ligt?
nterin, dat hij als een der eersten ln den
ij tadigen tred van het dagelijksche on
twijs op school op zoek is gegaan naar
mensch in het kind en naar de plaats
d dat kind in de gemeenschap. In deze
punten is eigenlijk heel het prograir
Ligthart als in enkele woorden samen
is te velde getrokken tegen hel
dat vooral in voorbijgegane jaren
worden opgemerkt, om namelijk ii
wonderwijs van de jeugd zooveel mogf
nte streven naar veelweterij, oo al p
t, ikte men dit woord om beg ipel-
^nen niet. Het intellectualisme
uc| al spoedig hoogtij vieren. En
pniltaat was, dat het kind te worstelei
i tg met een hoeveelheid niet-verwerkte
is en dat het almeer den weg opging
de oppervlakkigheid,
de plaats van het intellectualisme
ee<e Ligthart het voluntarisme stelle.m
'°Pllaats van het kennen het kunnen. Ken-
.is zeker niet verwerpelijk, maar ken-
enimoet worden verworven, kennis moet
i o\ eigen maken, kennis moet worden
Jj^en deel van het leven zelf.
nauw verband hiermede st >at het
oetfige' pógen van Ligthart den b,.nd le
perken tusschen het onderwijs cn het
Op het leven moet het onderwijs
v£ht zijn. De leerlingen mogen in dat
niet komen te staan als menschen,
orfelijk met een groote dosis boekenken-
'r"| maar overigens in feite onhandig.
daar zijn bevorderen van de zelfwerk-
heid. Ook op school moeten de kin-
zelf al aan den slag. Zij moeten met
wiaf, met de materie leeren werken,
wuny.ten op een atlas een stad,, een
J kunnen opzoeken. Zij moeten op de
i een land kunnen vinden. En dan de
jedjenarbeid! Hoe heeft Ligthart voor de
a «ring daarvan niet gestreden! En daar-
aa^ilde hij den handenarbeid niet zien
ge^en afzonderlijk vak temidden van de
jre vakken, maar de handenarbeid
kol in zooveel mogelijk vakken worden
ithakeld.
moest het kind worden rijp gemaakt
buflet *even> rÜP ook' voor de gemeen
In deze richting tevens gingen zijn
om bij den leerling bepaalde
aan te kweeken. Opvoeding
*"j. een kwestie van liefde, geduld
t£isheid, en de laatste twee groeien,
de de eerste heerscht. Het kind moet
en en onderwezen, maar ook opgevoed,
•toed tot mensch onder menschen. De
t moet daarbij liggen in de lijn van
ig, pzin. In beide moet dezelfde sfeer
ios$n.
is begonnen met tot het kind
heeft gepoogd hei'inneringen
uit eigen prille jeugd, om zoo
nnïi hoe de jonge mensch geaard is. En
e idus het kind te hebben benaderd,
^ghij vervolgens dat kind nader bren-
iog'i volle leven, en heel de opvoe-
r &as er bij hem op gericht het kind bij
vrij te doen staan en vrij te
Jzijn in de omgeving, waarin het
s in de opvattingen van Ligthart veel
irdeeren. Ook wij zien den band tus-
school en gezin. Heel de strijd om
ilijk onderwijs was eigenlijk een
3m verwantschap tusschen school en
Maar een band beteekent nog geen
zelviging, Trouwens, zoo heeft Ligt-
iet ook niet gezien. Mits men de
rx kent er er aan zijn methode van
5n niet weinig lofwaardigs te be
ft.
'aardig was niet minder zijn stre-
1 in en door dit alles in het onder-
li frisschen geest naar voren te roe-
Je spoedigwervalt men ook hier niet
r, acht men iets goed te zijn, feite-
ïen omdat het lang zoo is geweest!
',art was een vernieuwer van het
ijs. Hierin was «hij in zyn tijd nog
opzichten een eenling. Maar hoe
hebben genoten van een prachtig
if als bleek uit de Paedagogische
ntie voor het Christelijk Lager
ijs, welke in October 1938 op de
Sillem-hoeve werd gehouden en I
juist het streven naar onderwijs- j
Een kooi met twee tortelduiven is in de Noord Hollandsche boerderijen nog steeds
veelvuldig voorkomend sieraad van de koestallen, waaraan een bijzondere waarde gehecht
wordt (Foto Pax-Holland)
ALG. FRIESCHE LEVENSVERZ.-MY
LEEUWARDEN BURMANIAHUIS
VAN 1845
AMSTERDAM. VAN BRIENENHUIS
De Varkensfeeltregeling 1941
Stamboekfokkerij gaat vrijwel
onbeperkt door
In de Donderdag te Barneveld gehouden
voorjaarsvergadering van den Bond van var-
kensfokvereenigingen West-Veluwe heeft de
technische adviseur van dezen bond, de heer
A. Blikman. hoofd-assistent van den Rijksvee-
teeltconsulent te Arnhem, mededeelingen ge
daan omtrent de teeltregeling van varkens
voor 1941.
De heer Blikman deelde de vergadering
mede, dat dit jaar 1.5 mill, biggenmerken
zullen worden toegewezen, waarvan 307,652
in Gelderland (v. j. 412.821). De heer Blik
man deelde voorts in dit verband mede, dat
zij, die het vorige jaar geen fokzeugen had
den, niet meer in aanmerking zullen komen
voor een toewijzing van biggenmerken, een
regeling, welke voor het geheele land zal
gelden. De erkende stamboekfokbedrijven,
aldbs spr., zullen echter zooveel mogelijk in
tact worden gelaten. Voorts zal men per
>ventallige fokzeug dit jaar .2 k 3 fokvarkens
mogen houden. Er zal geen onderscheid meer
-- orden gemaakt tusschen drachtig en niet-
drachtig. De toewijzing van fokbeeren zal
worden veranderd. Per half jaar zal een ge
lijk aantal worden toegewezen als voor een
jaar noodig is.
Tenslotte deelde de heer Blikman nog
mede, dat de eischen voor erkenning de
zelfde blijven. Men moet twee jaar als fok
ker zijn ingeschreven en aan alle verplich
tingen als zoodanig hebben voldaan, wil men
officieel als varkensfokker kunnen worden
erkend.
Dit beteekent dus, dat in dit jaar de
varkensfokkerij, d.w.z. de stamboekfok
kerij, nagenoeg onbeperkt voortgang zal
kunnen vinden.
Veluwsche varkensfokdag gaat door
In dezelfde vergadering bleken alle afge-
mardigden van de afdeelingen eensgezind
•an meening, dat de jaarlijksche varkensfok-
ag moet doorgaan (de afdeelingen Putten en
punteren waren niet aanwezig), zoodat hier-
"pe besloten werd. Als datum werd de eerste
larkt op 1 Mei a.s. vastgesteld.
Naar wij vernemen is dit de eerste be-
issing in dezen zin in het geheele land.
ot nu tc._ stonden de verschillende varkens-
■kvereenigingen in den lande nogal scep-
;ch tegenover het al of niet laten doorgaan
u den fokdag.
De verkoop aandeelen
Hoogovens
Houdt verband met samenwerking
met de Ver. .Stahlwerke
Naar aanleiding van een bexücht, dat de ge
meenteraad van Amsterdam aan het gemeen
tebestuur machtiging heeft verleend, haar
deelenbezit in de Nederlandsche hoogovens en
staalfabrieken te IJmuiden te yerkoopen,
wordt ons van bevoegde zijde het volgende
medegedeeld:
Van de zijde der Vereinigte Stahlwerke,
waarin, zooals bekend de Nederl. Hoog
ovens in belangrijke mate zijn geïnteres
seerd door het bezit van een aandeelen
pakket van ruim 20 millioen rijksmark, is
de wensch tot uitdrukking gebracht om,
door het tot stand brengen van een we-
derkeerigheid in de kapitaaldeelneming,
den grondslag te leggen voor een voort
zetting en uitbreiding van de betrekkin
gen tusschen de beide ondernemingen.
Het is de bedoeling, dat een dergelijke
transactie, waarover de besprekingen nog
gaande zijn en waarby is gedacht a.an den
verkoop van aandeelen uit hei bezit van den
staat en de gemeente, Amsterdam, gepaard
zou gaan met een overeenkomst tusschen
Hoogovens en Stahlwerke, welke in het bij
zonder betrekking zou hebben op de voor
ziening van hoogovens met de rioodige grond
stoffen, op-de voltooiing en inbedrijfstelling
van de zich in aanbouw bevindende platen-
walserij en op de regeling van de wederzijd-
sche afzetgebieden.
Het Nederlandsche karakter
van de onderneming zal worden
bewaard.
Mocht een de lijke overeenkomst tot
stand komen, dan zou daardoor de positie
van het hoogoverbedrijf stellig gunstig
den geïnfluenceerd. Of het eventueele sluit-
ten van bovengenoemde overeenkomst ook
aanleiding zou geven tot een uitbreiding
van het kapitaal van Hoogovens, staat nog
niet vast.
Een visum vereischt voor
Nederlandsch-lndië
S.P.T. meldt uit Batavia:
De Nederlandsche autoriteiten hebben be
paald, dat voortaan voor iedereen een visum
vereischt is om toegelaten te worden in
Nederlandsch-lndië. Totnutoe werden staats
burgers van Japan, de Vereenigde Staten,
Nieuw-Zeeland, Thailand en verscheidene
andere staten zonder visum toegelaten.
Boter en vetten op bon 03, niet
op bon 02
De secretaris-generaal van het departement
van landbouw en vissoherij maakt met be
trekking tot de distributie van boter,
margarine en vet bekend, dat, gedurende de
week van 10 tot en met 16 Februari a.s.,
niet, zooals is gepubliceerd, bon 02 doch
bon 03 van de nieuwe boterkaart en vetkaart
recht geeft op het koopen van 250 gram boter
of margarine, dan wel 200 gram vet.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat
bon 02 niet vernietigd mag worden.
Kerk en Zending
NED. HERV. KERK
3 a n k t: voor Westbroek, J. R. Cuperus
CHR. GEREF. KERK
en: te Maassluis, J. Hovius te N
DOOPSGEZ. KERK
RADIO-KERKDIENST BLOEMENDAAL
De radio-Kerkd'ienst van de Geref. Kerk te
Bloemendaal (golflengte 245,9 M.) is als volgt:
Zondag 9 Febr. in beide diensten 10 u. v.m.
n 3 u. nun. zal voorgaan Ds. J. C. Brussaard.
Ds. D. A. v. d. BOSCH
A.s. Donderdag zal het 25 jaar geleden zijn
dat ds. D. A. v. d. Bosch zijn intrede deed by
de Ned. Herv. gemeente van 's-Gravenhage.
Wegens de tijdsomstandigheden zal dit feit
niet worden herdacht.
Vereeniging van Geref. Organisten
Tienjarig beslaan
De Vereeniging vain Organisten bij de Ge
reformeerde kerken herdenk t haar tien
jarig bestaan in een bijzonder dik en op mooi
papier gedrukt nummer van haar maand
blad „Organist en Eredienst".
We vinden er bijdragen in van Jac. Kort,
W. A. Houtman, C. Rijnsdorp, Mr. A. Bouman,
D. W. Milo, H. Burger, D. N. J. v. d. Paauw,
Joh. M. Vetter en R. Huizenga, benevens
eenige goede orgelfront-afbeeldingen, terwijl
ook de muziekbijlage afwijkt van de gewone;
deze is nl. de eenige, sinds lang uitverkoohte,
psalm bewerking van J. Ph. Sweelinck,
die tot dusver gevonden is, een bewerking nl.
van de melodie van Psalm 140 en de Tien
Geboden, een sober en volkomen liturgisch
werk. dat voor de aangesloten leden een
waardevolle jub'leumgift beteekenen kan.
Ook ie artikelen zjjn voor de vakbroeders van
niet geringe waarde. Behalve de beteekenis
van deze merkwaardige, geheel op de taak
van den organist in den eeredienst gerichte,
organisatie, in het verleden en voor de toe
komst, worden er voor den organist en den
üngelliefhebber, belangwekkende onderwer
pen in behandeld, zooals: de wensohelijkheid
van een veranderde instelling van den orga
nist, die het gewoonlijk maar liever „houdt
met de ouwetjes" ten opzichte van de mo
derne muziek (Rijnsdorp); de orgelbouw van
de laatste tien jaar (Mr. Bouman) en Tien
jaren kerkzang (Milo).
In het inleidend artikel zegt Jac. Kort o.a.:
Liever dan van een mijlpaal spreek ik bij dit
tweede lustrum van een start. En in plaats
van niet zelfvoldaanheid te wijzen op wat
verricht is, wijzen wy elkander op het vele
dat nog gebeuren moet en wekken elkan-
,der op tot nieuwe trouw en grooter volhar
ding. En in plaats van „roemende onwijs" te
worden, bidden wij God om Zijn zegen voor
den komenden tyd.
HUISVROUWEN
Met EEN PAK "ftpKCti
doet U MEER dan met 20 stukken ze^p
Doet Uw voordeel! Slechts 29 cent per pak
In elk pak GEBRUIKSAANWIJZING
met tal van NUTTIGE WENKEN I
Verkrijgb. bij alle winkeliers en warenhuizen
.GREVOS" HANDELMAATSCHAPPIJ
Nieuwland 6a Tel. 38169 Rotterdam
■JJjitU i
/fyfniende'f ||j
NIEUW ROOD j|L
Bessen-aperitief^ QAli
fl. 2.85 p. Iiterflesch^!^^p--
VRAAGT ONS PROSPECTUS i.
HANDELSWETENSCHAPPEN
Boekhouden eD Handelscorrespondentie.
STAATSPRAKT1JK-D1PLOMA
Boekhouden M.O
RESA ARNHEM
(Bekende Schriftelijke Cursus).
Calvijn's bekeering
Zoo breed en zoo veelzijdig de kijk is, welke
men in steeds ruimer mate op Calvijn's
wereldbeschouwing krijgt, zoo weinig is be
kend van zijn persoonlijk geestelijk leven, in
zonderheid van zijn bekeering. W. V. geeft er
enkele mededeelingen van door in het Herv.
Kerkbl. van Eindhoven.
„Er was in Parijs een kleine groep men
schen, die in het geheim samenkwamen om
elkaar te versterken in het geloof, dat niet be
staat op allerlei menschelijke middelen, zoo
als dat het geval was in de kerk van Rome
maar op Het Woord van God alleen. Men
trachtte ook naar buiten hiervan te getuigen
door verspreiding van tractaatjes. Wanneer
Calvijn na een kort verblijf elders in de Fran-
sche hoofdstad terugkeert, komt hij in aan
raking met deze kring en hij gaat zich er al
spoedig thuis voelen. Het is hier, dat zijn be
keering moet hebben plaats gevonden. Wij
weten van deze bekeering maar heel weinig.
Dit vindt zijn oorzaak in twee karaktertrek
ken van Calvijn. In de eerste plaats zijn groote
bescheidenheid, die hem eigen is gebleven
gedurende zijn heele leven. Hij spreekt niet
gi-aag over zich zelf, daar hij zijn eigen per
soon allerminst belangrijk vindt Het is hem
enkel en alleen, om met de woói-den van Beza
te spreken, te doen om: de eer en majesteit
van de driemaal heilige God. In de tweede
plaats is hij altijd huiverig geweest, ons
wereldkundig te maken, wat er in het diepst
van zijn gemoed leefde. Hoewel men uit som
mige zijner woorden kan opmaken, dat deze
bekeering hem een zeer zwaren strijd heeft
gekost, zwijgt hij er over in volkomen geslo
tenheid. Nu lijkt het heel goedkoop, om Cal
vijn daarom uit te maken voor een koud en
ongevoelig mensch. Inderdaad, zoo willen
menschen hem graag noemen, die 'zoo graag
met hun eigen bekeering, met hun zieleleven
en hun-geestelijke ervaringen te koop loopen.
Die het echter als Calvijn werkelijk ernstig
gaat nemen met God en Zijn Woord, zal geen
tijd vinden en geen moed hebben om zijn
eigen ervaringen voortdurend wereldkundig
te maken. Calvijn schrijft ergens over zijn
bekeering het volgende:,,Door een plotselinge
bekeering beteugelde God mijn hart en bracht
't tot gedweeheid, hetwelk, met het oog op
mijn leeftijd, maar al te zeer verhard was in
deze zaken.... Nu was ik zeer vex-baasd, dat
vóór 't eind van het jaar allen, die eenige be
geerte hadden naar de zuivere leer, zich bij
rr:- -. voegden om te leeren, hoewel ik zef
nog maar een beginner was. Wat mij betreft,
ik heb, temeer omdat ik van nature een wei
nig mensohenschuw en beschroomd ben. altijd
van rust en stilte gehouden.Terwijl ik de
wensch had om in stilte te leven, heeft God
mij zoo geleid en langs omwegen gevoei-d, dat
Hij mij, waar ter pla. ook, nooit eenige rust
gelaten heeft, tot Hij mij, ondanks mijn na
tuur, in het daglicht heeft gebracht en, zooals
men zegt, mij in het spel betrokken heeft".
