Iliruuir gelttödft (üaumttt
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Abonnementsprijs:
per 3 maanden in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 2.35
Per week 18 ct. Losse nummers 5 ct
Alles bU vooruitbetaling.
dvertentieprjjzen
24 ct per regel. Ingezonden Mede-
deelingen 48 ct. per regel. Minimum
5 regels. Bewijsnummer 5 ct. Bij con
tract belangrijke korting.
No. 6341
DONDERDAG 30 JANUARI 1941
21e Jaargang
Bur. Redactie en Administratie:
BREESTRAAT 123. LEIDEN
Telefoon 22710
(Na 6 uur 23166).
Postbox 20 Postrek. 58936
Bijdragen van medewerkers. Ingezon
den stukken aan de Red.
Abonnementen, Advertenties, enz. aan
de Administratie.
jen van productie en
consumptie
c-Hol
Belg
I problemen in het economisch bestel
jtn land, ja van heel de wereld, zijn
■te voeren tot vragen rondom de
Jnge verhouding van productie en
hptie. Het is met deze verhouding,
I vrouw des huizes te maken heeft
jorg voor haar gezin, maar eveneens
die verhouding de geleerde
|ien hun gedachten gaan, zoo wan-
j verschijnseln als de conjunctuur
joeken en de oorzaken daarvan ne-
je aanleiding is er wel toe, wanneer
aandacht willen vestigen op enkele
van productie en consumptie,
jk'zijn het niet zooveer vragen als
eerste plaats constateeringen van
le feiten. Doch die feiten moeten
beoordeeld, en dan doen zich uiter-
:h weer zekere kwesties voor.
kunnen de gedachten, welke wij
Ier nader zullen omschrijven, in het
volgt weergeven: Ten eerste^ de
lat de consument, dat de klant in
uctieproces koning is, heeft veel
kracht verloren. Ten tweede, de
lent is aan den anderen kant almeer
Jgen plaats in het economisch leven
1:1xkleeden en men heeft geleerd hem
te gaan zien als een economi-
fector. En ten derde, in aansluiting
mogen wij als laatste stelling wel
»n, dat men in onzen tijd niet alleen
tan spreken van geleide economie,
I f Is gevolg daarvan ook van geleide
iptie.
op meenen wij dus de stelling te
plaatsen, dat de consument, de
in® meer a^s vroeger de koning
de productie. Voor den tegenwoor-
tijd in engeren zin, waarin de
g van velerlei producten door be-
oorzaken geremd wordt en de
r-pr itiebescheiden juist door hun be-
;en ver-strekkenden invloed heb-
dit zonder meer duidelijk, zoo
qe^k' dat er n*et nader over gesProken
te worden. Doch hetzelfde systeem
reeds enkele jaren geleden te gel-
ls een symptoom in den ontwikke-
lede«ianS naar de geleide consumptie
dat is het in wezen mogen wij
in de oprichting van den Economi-
'oorlichtingsdienst in het jaar 1936,
voor den huidigen tijd. Sindsdien
dienst in omvang en beteekenis
ijk toegenomen. Van dezen dienst
gaat leiding uit, niet slechts op de
tie, maar ook op de consumptie,
'ordt aangespoord bepaalde produc-
maken of te koopen, zijn geld op
op die manier te besteden, kortom,
len weg van overreding wordt ook
iument er toe gebracht heel wat
zeggenschap te laten varen. Ten-
van de tijdsomstandigheden ge-
ditzelfde thans, niet langs den weg
jorerreding, doch noodgedwongen,
<e overeenkomst blijft.
dus de consument niet zoozeer
tiding aan de productie, anderzijds
d hem scherper gaan zien en beter
\*aardeeren als factor in het econo-
testel. Hij is object geworden van
:tóng en van voorlichting. Men heeft
op toegelegd, zijn smaak in een
lek richting te gaan ontwikkelen, en
ikt wel vanzelf en het is volkomen
dat deze ontwikkeling van zijn
k in harmonie wordt gehouden met
demogelijkheid op* het gebied van de
ïctie, welke in zijn tijd en in zijn
t bestaat. Zijn er op een zeker tijdstip
prbeeld veel vruchten van een be-
je soort, meer dan in overeenstem-
isrei is met dg normale vraag, welnu, er
t een campagne opgezet om den con-
ht aan het gebruiken van deze
kten te zetten.
varf1 de vroeger algemeen gangbare
lie is het lang een fout geweest, dat
inlij k uitsluitend aandacht heeft ge-
voor den producent in het produc-
'S. Men loochende natuurlijk niet de
vraag en aanbod, doch herleidde
te spoedig en te eenzijdig tot de
e* Voor den econoom in iederen
;h krijgt men thans meer oog. En dat
Dat is zuiver gezien. Wij mogen wel
dat dit ook Calvinistisch is. Want
a?alViniSme, zij het ook, dat het deze
I iting mogelijk met andere beschou-
en gemeen heeft, heeft immer ge-
als dat de mensch zich °P allerlei
v,d beweegt, op kerkelijk gebied, op
t of mek. sociaal, economisch gebied, en
landelfebied heeft zijn eigen wetten. Souve-
ïet h«feit in eigen kring noemen wij dit.
of m| economisch terrein is zoo ook het
ombirr1 van eiken mensch, niet alleen
etiket 20N EN MAAN
1 is hDnsopsan9 31 J®"- 3.25; ondergang 18.22
5 KI fne e kwartier Dinsdag 4 Februari;
>lle maan Woensdag 12 Februari: eerste
Dinsdag 18 Februari; nieuwe
ciameaaTl Woensdag 38 FebruarL
AMEmm
Door de werking van het ijs is in de haven van Blokzijl een groote
woonark lekgeraakt en gezonken. Pompen moeten in werking gesteld
worden, om het water uit de schuit te verwijderen (Foto Pax-Holland)
DE STAATSLEENING RUIM
VOLTEEKEND
Naar wij van bevoegde zijde vernemen,
is de 4 pet. staatsleening ten bedrage van
500 millioen, waarop de inschrijving
gisteren was opengesteld, ruim volteekend.
Dit resultaat is zonder twijfel zeer ver
heugend. Het ging immers ditmaal om een
bedrag van 500 millioen, hetgeen hooger
is, dan sinds tientallen jaren in ons land het
geval is geweest. De laatste maal, dat een
beroep om „nieuw geld" op de kapitaalmarkt
werd gedaan, was in het voorjaar van 1940.
Toen echter ging het om een bedrag van 300
millioen. Het succes van de staatsleening is
te meer verblijdend, nu algemeen de indruk
was ontstaan, dat het met de inschrijvingen
niet al te best liep. Nog op den dag vóór de
inschrijving moest er aan worden herinnerd,
dat wanneer de leening niet zou worden vol
teekend, een 2^ pet. 40-jarige annuïteits-
leening zou worden uitgegeven, zoodat men
gedwongen zou zijn op veel slechtere voor
waarden in te schrijven.
Intusschen was men zelfs op den dag van
de inschrijving in bankkringen nog verre van
optimistisch gestemd en het had veelszins de
schijn, dat de leening niet zou worden vol
teekend. Nu is het uiteraard moeilijk vooraf
voorspellingen te doen, die eenig houvast
geven. Men is immers vrijwel nergens in
staat het geheel te overzien, en vooral de
resultaten uit de provincie worden doorgaans
pas in de middaguren, zelfs nog later bekend.
Gelukkig is nog tijdig een kentering inge
treden. Gistermiddag hebben nog zeer velen
aan hun inschrijvingsplicht voldaan, zoodat
tenslotte vrij algemeen de indruk bestond, dat
de leening zou worden volteekend, een ver
wachting, die thans werkelijkheid is gewor
den.
Ter beurze hoorde men gisteren nog een
uitlating, dat men het niet verder zou bren
gen dan tot 460 millioen, in welk geval men
het restant dan wel bij de banken zou onder
brengen. Dit blijkt thans overbodig te zijn,
nu het publiek zijn plicht heeft verstaan en
de leening zelfs ruim werd volteekend, zoo
dat wellicht nog eenige reductie op de in
schrijvingen zal moeten worden toegepast
Het definitieve resultaat krijgen we natuur
lijk pas over enkele dagen te hooren-
Nu de leening is geplaatst, kan een behoor
lijk deel van onze vlottende schuld, die op
ruim anderhalf milliard wordt geschat, wor
den geconsolideerd. En er mag rekening wor
den gehouden, dat binnenkort op dezen weg
zal worden voortgegaan, daar ook na de
plaatsing van deze leening, de vlottende
schuld van dusdanigen omvang blijft, dat ver
dere beperking geboden is.
Overeenstemming der telefoon
tarieven
Verlaging van de kosten der
nevenapparatuur
Het A.N.P. meldt:
De naasting door het rijk der gemeentelijke
telefoonnetten te Amsterdam, 's Gravenhage
en Rotterdam maakte het gewenscht over
eenstemming te brengen tusschen de daar
geldende tarieven voor aansluitingen en
neventoestellen en die in de andere rijks-
netten. Voor de abonné's in de drie groote
steden zijn de tariefswijzigingen inmiddels
voor het grootste deel reeds van kracht ge
worden, terwijl de rest op 1 April a.s. in
werking treedt. Voor de overige telefoon
netten zijn eenige tariefswijzigingen voor de
nevenapparatuur op komst, w 'ke op 1 Maart
a.s. ingaan. Deze wijzigingen beteekenen in
hoofdzaak, n.L voor de serietoestellen, de
stopcontacten en de extra telefonen een
verlaging.
Slechts voor een enkel onderdeel b.v.
de nevenaansluitingen, welke via de telefoon
centrale worden tot stand gebracht kan de
herziening tot gevolg hebben, dat de be
trokken abonné iets meer moet betalen. De
nieuwe tarieven worden in de na 1 Maart
a.s. verschijnende locale gidsen opgenomen.
voor wie er rechtstreeks bij betrokken
schijnt in zijn dagelijkschen arbeid.
Nu is het ook wel duidelijk, dat de
consumptie in onzen tijd vèelszins een
geleide consumptie is. De belangstelling
wordt met zachten drang of door den
nood gedwongen op bepaalde producten
gericht. Hierin schuilen goede elementen.
Want de mogelijkheden van het oogenblik,
de mogelijkheden van een bepaald land
of van een bepaalde streek komen er het
best door tot ontplooiing. Er is ook een
nadeel aan verbonden, het nadeel name
lijk, dat de consumptie, ja heel de
economie wordt gezien als een object van
staatsbestuur. Dit gevaar kan voor een
belangrijk deel worden Ondervangen, zoo
er ver-doorgevoerde samenwerking is,
juist op het economisch gebied. Op dit
eigen gebied blijft men dan spoediger
souverein. Maar er zal nog wel heel wat
tijd over heen gaan, voordat hier vol
komen bevredigende verhoudingen zijn
bereikt.
Hedenmiddag redevoering
van Hitier
Het D. N. B. meldt uit Berlijn:
Heden, op den dag der nationale verhef
fing, zal Hitier een rede uitspreken voor het
Duitsche volk. De redevoering wordt om 16
uur 30 over alle Duitsche zenders uitgezonden.
Om 20 uur 20, na de nieuwsberichten, wordt
de uitzending herhaald.
Strategische doelen in Londen
aangevallen
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht deelt mede:
Een duikboot heeft 11.500 b.r.t. aan vijande
lijke koopvaardijscheepsruimte tot zinken
gebracht.
In het kader van de gewapende ver
kenning hebben gisteren enkele gevechts
vliegtuigen met goed gevolg stategische
doelen in Londen met brisant- en brand
bommen aangevallen. Bovendien werden
treffers geplaatst op spoorwegwerken in
een stad in Oost-Engeland.
In het zeegebied ten Westen van Ierland
hebben lange-afstandsbommenwerpers een
vijandelijk koopvaardijschip van 4600 bj.t.
tot zinken gebracht en twee andere koopvaar
dijschepen ernstig beschadigd.
Vèr-dragend geschut van het leger heen
opnieuw strategische doelen in Zuid-Oost En
geland beschoten.
De vijand heeft gisteren en in den afge-
loopen nacht noch boven het Duitsche rijks
gebied noch boven de bezette gebieden gevlo
gen. Een eigen vliegtuig wordt vermist.
Verhooging van den bier
accijns
Van 1.50 tot 2.20 per
hectolitergraad
De Staatscourant van gisteren vermeldt
een besluit van den secretaris-generaal
van het departement van financiën tot
wijziging van de Bierwet 1917, blijkens
hetwelk met ingang van 1 Februari 1941
de accijns op bier van 1.50 per hecto
litergraad wordt verhoogd tot f 2.20.
Ten aanzien van de hoeveelheid bier,
daaronder begrepen de nog niet geheel
afgewerkte brouwsels, welke de bierbrou
wers op 1 Februari 1941 voorhanden heb
ben, wordt de verhooging van den accijns
nagevorderd.
De bierbrouwers zijn verplicht van de
bij hen op 1 Februari 1941 aanwezige hoe
veelheden bier voor 5 Februari 1941 aan
gifte te doen bij den ontvanger der accijn
zen, onder wiens kantoor de brouwerij is
gevestigd.
Het specifiek invoerrecht op bier is in
verband daarmee nader vastgesteld op f 9.
Amerikaansche staatsschuld
De Amerikaansche minister van finan
ciën, Morgenthau, heeft in de financieele
commissie van het Huis van Afgevaar
digden opnieuw den eisch gesteld, de
schuldengrens tot 65 milliard dollar te
verhoogen.
Morgenthau diende de overeenkomstige
wet in en verklaarde volgens de Associated
Press, dat het ministerie van financiën den
verkoop van geldswaardige papieren over
weegt, om allen de mogelijkheid te geven,
tot de nationale verdediging bij te dragen-
De nieuwe wet zal de schatkist volmacht
geven, obligatiën en spaarbrieven in kleine
bedragen, alsmede gewone geldswaardige
papieren uit te geven. De schatkist heeft op
887 millioen dollar na van de geheele vol
macht tot verhooging van de staatsschuld
tot 45 milliard dollar gebruik gemaakt en op
2.7 milliard dollar na, ook van de bijzondere
volmacht voor verdedigingsdoeleinden. De
verhooging van de wettelijke schuldengrens
is noodig geworden door het verdedigings
program van president Roosevelt ten bedrage
van 28.5 milliard dollar-
De staatsfondsen moeten aan het publiek
en met aan de banken worden verkocht, om
dat het noodig is, zooveel mogelijk van den
werkelijken spaarder te leenen. Belasting-
ontheffing voor staatspapieren is met de
„democratische financiering" van het ver
dedigingsprogram onvereenigbaar. De schat
kist hoopt een groot „deel" van het wape
ningsprogram uit werkelijke spaargelden van
het volk te kunnen dekken.
Distributieperikelen
De distributiebon is een teer punt in ons
tegenwoordig maatschappelijk leven. En be
grijpelijk. Want zeker het aller grootste deel
van ons volk moet zich tevreden stellen en
stelt zich tevreden met wat aan rantsoenen
beschikbaar wordt gesteld. Het getal van hen,
die zich buitensporigheden kunnen veroor
loven was steeds en is nog klein, althans naar
onze meening. We beweren niet, dat dezulken
er niet zijn, maar groot is hun getal zpker niet,
ondanks niet goed te keuren handelingen van
anderen, zooals kettinghandel, frauduleus
slachten e.d.; waarvan niet uitsluitend „kapi
talisten" profiteeren. Verreweg de meeste
personen en gezinnen contenteeren zich rrfet
wat de pot schaft op distributiegebied. Men
spant zich in om toe te komen en maakt zich
slechts zorgen, als het bij koude dagen met
de kolen niet te vlot loopt, als de peulvruch
tenbon weken over tijd is en als de prijsstij
ging van enkele artikelen dermate van be
teekenis wordt, dat zij buiten het bereik drei
gen te vallen van steeds grooter groepen der
bevolking.
In het algemeen redt men zich echter wel,
zoo is onze ervaring, en ook is er geen sprake
van bijzondere ontevredenheid. Zouden we
ook wel mogen klagen als men leest en hoort
hoe het elders, b.v. in België en Frankrijk,
met de rantsoeneering gesteld is? Men heeft
het kunnen lezen, dat daar ontbering geweest
is en dat op allerlei wijzen van verschillende
zijden in den nood moest worden bijgespron
gen. Onze Zuiderburen b.v. hebben van ons
groote hoeveelheden aardappelen ontvangen
en over graanlevering zou nog worden
onderhandeld. En men weet ook, dat een
Amerikaansche deputatie de bezette gebieden
heeft bezocht ten einde de behoefte in ver
band met de bevoorrading te bestudeeren. Dat
daarbij België en Frankrijk speciaal de aan
dacht genieten, is vrij duidelijk, al blijft de
groote vraag of de commissie ten behoeve
van de zwaarst getroffen en gedesorganiseerde
gebieden vanuit overzee iets zal kunnen doen,
zoolang men van Engelsche zijde het be
kende standpunt ten aanzien van contra
bande inneemt.
We hebben daarover dezer dagen (18 Ja
nuari) een en ander opgemerkt en behoeven
dat thans niet te herhalen. Het Britsche Rijk
heeft zoowel in het verleden als nu aan de
voedselvoorziening van neutralen of non-
belligerenten moeilijkheden in den weg ge
legd; zelfs na het einde van den wereldoorlog
in 1918 duurde het nog een half jaar eer het
hongerende Duitsche volk van de ondernomen
hulpacties kon profiteeren. Nu gaat het om
de bezette gebieden en is de houding wederom
afwijzend, hoezeer volkenrechtelijk en om
humanitaire redenen een ander standpuni
mogelijk en redelijk zou zijn, gelijk in het
verleden van alle zijden betoogd is.
IR. WITTEVEEN OVER HET NIEUWE
ROTTERDAMSCHE STADSPLAN
rn ISO KAT PFKI (^PnnT^rHF Spoorwegen moeten uitvoeren, alvorens de
Cfx i\kJIV\ I l_l_IN ul\vU I JLriL ter r pin en van het Maasstation kunnen worden
VERKEERSRING
terreinen van het Maasstation kunnen worden
vrijgegeven zal voorloopig de bestaande
waterkeering niet kunnen worden gemist
Het plan om deze keering over de geheele
lengte op 3.85 m. N.A.P. te brengen
hetgeen voldoende zou zijn ontmoet be
zwaren, omdat het plan in enkele doorbraken
en een verschuiving van het Oostelijk deel
van de Hoogstraat voorziet, zoodat de dijk
Nieuwe waterkeerina over 10 iaar voor een groot deel dwars door de toekomstige
iNieuwe warerK.eering over iu |aar ^houwme sn«dL Ten einde een spoedige be-
Belangrijke verhooging van de
Maasbruggen
Het oppervlak, dat in de laatste twin
tig jaar aan het stadsgebied werd toe
gevoegd, is grooter dan het stadsdeel,
dat door oorlogsgeweld verloren ging.
Wij putten hieruit het vertrouwen, dat
wij ons indien wederom een tijdperk
van voorspoed mocht aanbreken bin
nen een vijftiental jaren wederom zullen
hebben hersteld van den slag, welke
ons getroffen heeft.
Ir. W. G. WITTEVEEN.
gereed
In het vakblad „De Ingenieur" treffen
wij een uitvoerig relaas aan van een le
zing, welke ir. Witteveen, de stadsarchi
tect van Rotterdam, gehouden heeft voor
het Kon. Instituut van Ingenieurs en voor
het Instituut voor Volkshuisvesting en
Stedebouw over het nieuwe Rotterdam.
Het verslag bevat verscheidene bijzonder
heden, die nieuw zijn en daarom willen
we ze onze lezers niet onthouden. Wij
ontleenen aan het verslag de volgende
bijzonderheden:
Daar het spoorwegverkeer naar Dor
drecht in stijgende mate wordt belem
merd door de wettelijk vastgestelde ope
ningstijden van de spoorweghefbrug over
de Koningshaven werd besloten de spoor
brug over de Maas zooveel omhoog te
brengen, dat het Rijn-Zeeverkeer vrij kan
passeeren. De spoorweghefbrug zal dan
slechts te openen zijn voor enkele zeer
hooge objecten (kranen, bokken, enz.),
wat practisch beteekent, dat het spoor
wegverkeer geen belemmeringen van het
zeeverkeer meer ondervindt.
Ten aanzien van de waterkeering deelde
spr. mede, dat de Rijkswaterstaat heeft na
gegaan op welke dijkshoogte is te rekenen om
in het jaar 2000 nog voldoende veilige kee
ring over te houden. De Rijkswaterstaat
kwam tot het besluit, dat een dijk met de
kruin op 5.50 m. N.A.P. (thans 3.25 tot
3.65 m. N.A.P.) voldoende zekerheid biedt.
In verband met deze aangelegenheid kwam
het den ontwerpers raadzaam voor een nieu
we waterkeering te ontwerpen vlak langs de
rivier, hetgeen mogelijk wordt door de toe
komstige opheffing van het Maasstation.
Ter verzekering van open verbindingen van
de Maas met de oude buitenhavens en van een
ondoorbroken contact van de los7, en laadkade
met de kaden binnendijks, zal deze keering
worden geperforeerd ter plaatse van de Leuve-
haven, de Oudehaven en den nieuwen mond
van het te verbreeden Buizengat. OverstToo-
ming van de z.g. „oude buitenstad" bij zeer
hooge vloeden zal worden verhinderd coor
deze perforaties met vloeddeuren af te sluiten.
r 10 jaar
Daar de nieuwe keering eerst over 8 a 10
jaar gereed zal zijn de werken worden
beïnvloed door die, welke de Nederlandsche
bebouwing snijdt. Ten einde een spoedige be
bouwing van het verwoeste gebied te bevor
deren en niet afhankelijk te zijn van het tijd
stip, waarop de hoofdwaterkeering langs de
Maas zal zijn voltooid, hebben wij aldus
ir. Witteveen er de voorkeur aan gegeven,
den bestaanden dijk, voor een groot deel al
thans, zoodanig te verplaatsen, dat hij in het
nieuwe stadsplan kan worden opgenomen.
Voor de Willemsbrug zal op een verhooging
van 3 Vt meter moeten worden gerekend en
bovendien zal er een nieuwe brug moeten
komen. Deze nieuwe brug zal op het hart
van de oude stad gericht moeten zijn. Daarom
zal de nieuwe brug rechtstreeks in contact
worden gebracht moeten worden met een
plein Blaak en Beursplein zijn terwille
van dit doel samen tot een wijdsch, langge
rekt plein vervormd, dat ir. Witteveen „Nieu
we Blaak" noemt van grootsche allure, dat
door middel van breede verkeersaders met
de andere hoofdelementen van de binnen
stad is verbonden.
De brug zal dan als het ware aansluiten
tegen een machtig verkeerscircuit, gevormd
door „Nieuwe Blaak", Coolsingel, Hofplein,
Goudschesingel en de doorbraak, welke de
„Nieuwe Blaak" met ongeveer het midden
van den Goudschesingel zal verbjnden.
De straten van dit circuit zullen een breedte
van 52 m krijgen, teneinde in het hart der
stad eenige onmisbare parkeergelegenheid te
scheppen.
De Nieuwe Blaak.
De „Nieuwe Blaak" zal tevens het
zwaartepunt vormen van den belangrijk
sten verkeersweg in oost-westelijke rich
ting, welke ontstaan zal door den Oost
zeedijk rechtstreeks met de Rochusser.-
straat te verbinden. Een doorbraak Oost
plein„Nieuwe Blaak" en een verbree
ding van den Binnenweg zijn daarom in
het plan
Het Hofplein zal in belangrijke mate aan
beteekenis toenemen, zoodra de doorbraak,
welke een rechtstreeksche verbinding met
Crooswijkscheweg en Goudscherijweg beoogt,
zal zijn tot stand gekomen.
Houdt men bovendien in het oog, dat de
Schie zal worden gedempt en in het ver
lengde van den Goudschesingel een doorbraak
is ontworpen, welke het hoofdverkeer naar
Hillegersberg zal opnemen, dan zullen in de
toekomst zeven hoofdverkeerswegen op het
Hofplein uitmonden.
Het Oostplein, dat even afzijdig van het
hoofdverkeer ligt, zal bescheidener afmetin
gen verkrijgen dan de „Nieuwe Blaak" en
het Hofplein. Het zal echter belangrijk groo
ter zijn dan het tegenwoordige Oostplein.
Door het verlengen ?n vetbreeden van den
Boezemsingel tot tegen den molen, het ver
plaatsen van het eigenlijke verkeersplein naar
de zuidzijde van dien molen, het eerlijk ge
bruik maken van het niveauverschil, dat het
dijkslichaam oproept en het toepassen van een
sobere boombeplanting op en langs de lager
liggende pleingedeelten, hopen de ontwerpers
aan dit plein een eigen karakter te kunnen
verleenen.
Voorts bleek uit hetgeen ir. Witteveen me
dedeelde, dat de breede Parkweg, welke het
Stationsplein met de Witte de Withstraat ver
bindt, door middel van een doorbraak ter
hoogte van de Schildersteeg met den boule
vard langs de Maas wordt verbonden.
Deze overwegingen hebben er toe ge
leid Meent en Hoogstraat de beste win
kelstraten in de oude stadskern door
middel van nieuwe winkelstraten met de
woonbuurten in hel Westen en Oosten der
stad te verbinden.
Ten aanzien van de bestemming der ter
reinen kan worden opgemerkt, dat het in de
bedoeling ligt, binnen het eerder vermelde
verkeerscircuit een kantoren-, winkel- en
vermaakcentrum te ontwikkelen.
Het oude havengebied zal een soortgelijke
bestemming verkrijgen als voorheen.
De woonwijken.
De wijk tusschen Westersingel en Cool
singel zal overwegend winkelwijk worden, ter
wijl het kwartier tusschen Goudschesingel en
Goudscherijweg tot zuivere woonwijk voor
den kleinen middenstand en de beter gesi
tueerde arbeiders Is bestemd.
De bebouwing van deze wijk zal uit een
z.g. strookenbouw bestaan, welke zoodanig
om 'n centralen parkaanleg is ontworpen, dat
de woonblokken, grenzend aan deze park
ruimte, slechts één verdieping, de daarbij aan
sluitende woonblokken, twee verdiepingen en
tenslotte de blokken langs de hoofdverkeers
wegen winkels met vier woonlagen zullen
bevatten.
De parkruimte zal aldus als het ware in
een kom komen te liggen, waardoor den be
woners zooveel mogelijk contact met de na
tuur wordt gegeven.
Aangezien in het Oostelijk stadsdeel eertijds
te weinig aandacht is geschonken aan de
noodige recreatieruimte, heeft men de gele
genheid aangegrepen, aansluitend aan de bo
ven beschreven centrale parkruimte een groot-
schen parkgordel te ontwerpen, welke, van
het tegenwoordige Boschje in Oostelijke rich
ting dwars door het nieuwe stadsdeel getrok
ken, aansluit op het nieuwe parkgebied, dat
voor Kralingen is voorzien.
Aldus zal een groene gordel ontstaan, van
onschatbare waarde voor de volksgezondheid,
welke het hart van Rotterdam met het uit
gebreide ontspanningsgebied, waarvan het
Kralinger Bosch een monumentaal onderdeel
vormt, zal verbinden.
Dat die er zijn we merkten het reeds op
valt niet te ontkennen, al is het goed het
betrekkelijke er van rïiet geheel uit het oog
te verliezen.
Men moet rekening houden met velerlei
moeilijkheden als gevolg van de omstandig
heden en van het jaargetijde. In een zoo wijd
vertakt raderwerk als de distributie van tien
tallen artikelen kunnen te allen tijde hape
ringen ontstaan; zelfs zonder distributie zijn
die voortgekomen en in tijden toen de ver-
keersmogelijkheden niet zoo beperkt waren
en er van alles volop was.
Dat laatste is thans niet het geval. Daarom
distribueeren we ook. Er zijn zelfs artikelen,
waarvan de voorraden voortdurend afnemen.
Men denke maar aan koffie en thee en an
dere producten van overzee, die ons niet meer
bereiken, ook niet langs een omweg.
Maar evenzeer van allerlei nationale voort
brengselen beschikken we over steeds kleiner
wordende hoeveelheden. Zuivel en vleesch zijn
daarvan sterk sprekende voorbeelden. Onze
veestapel was niet te handhaven. Het vrijwel
ontbreken van aanvoer van krachtvoer, moest
tot afnemenden groei en partieele afslachting
leiden. De mogelijkheid daarvan was trou
wens in het verleden reeds onder de oogen
gezien. Het was in November 1939, dat de
toenmalige secretaris-generaal van het Depar
tement van Economische Zaken, Mr. Dr. A.
A. v. Rhijn, in een bespreking over de z.g.
oeconomische defensiemaatregelen, mededee-
lingen deed omtrent onze veestapel in het
geval en het geval werd uitdrukkelijk als
mogelijkheid gesteld voedergebrek zou ont
staan. Dan, zoo verklaarde deze latere mi
nister van Landbouw, is inperking van ons
veebezit niet te ontgaan.
Van den melkveestapel zou 40 pet. moeten
worden opgeruimd, zijnde de export aan
melkproducten in allerlei vorm. Van de
varkens onze krulstaarten zien we in
consumptieven vorm niet al te vaak meer
was ruim 30 pet; gedoemd om in blikken of
op andere wijze te worden opgeborgen. De
kippen zouden slechts voor 45 pet. in het
leven kunnen worden gehouden en van de
eenden kon er slechts voor 30 pet. voedsel
zijn.
De besproken mogelijkheid van November
1939 is werkelijkheid geworden en koeien en
varkens kippen en eieren moesten ten deele
snel verdwijnen. Wat over bleef aan koeien
gaf bovendien minder aan melk en de
vleeschkwaliteit ging er al evenmin op
vooruit. Dat bij den zeer beperkten veestapel
minder slachtvee ter beschikking' zou zijn
onze melkkoeien moesten we toch voor
een belangrijk deel behouden en het gezonde
fokvee eveneens ligt zoo voor de hand,
dat een ieder welhaast tot deze zelfde con
clusie zal zijn gekomen, ook al blijven er
dan enkele niet geheel beantwoorde vragen
over. Maar dat wasin het verleden, toen
„men" volop roddelde en booze geruchten
verspreidde over de maatregelen der Regee
ring, niet anders.
We beperken ons tot het uitspreken van
deze algemeene conclusie omdat het afdalen
in details thans niet wel mogelijk is en die
details vrij zeker het algemeene beeld ook
niet noemenswaard zouden wijzigen.
We zijn er van overtuigd, dat de Neder
landsche distributie-autoriteiten, die over het
geheele distributie-apparaat beschikken, alle
krachten inspannnen om dit zoo vlot en zoo
goed mogelijk te doen functioneeren
Daarbij zijn er alom goede wil en medewer
king om storende invloeden te vermijden en
een streven om in goed begrip onze Neder
landsche ambtenaren te verstaan als ze aller
lei op zich zelf weinig aangename maatregelen
moeten opleggen aan een volk, dat daaraan
soms moeilijk wennen kan. Dat is ten deele
een gevolg van den overvloed, waaraan het
in het verleden gewoon was geraakt, zonder
voldoende te beseffen hoe fijn verdeeld en
verzorgd het distributie-apparaat, waarvan
tot in de uiterste hoeken der samenleving de
geneugten en gemakken werden genoten, wel
was opgebouwd.
Verstoring van dit meer dan ooit kwetsbare
samenstel, schaadt het gansche volksleven,
en zou kunnen leiden, althans partieel, tot
de misère, waarmee men over onze grenzen
reeds kennis heeft gemaakt
Zoolang de oorlog niet uit is, de zee niet
open is, het economisch leven en verkeer niet
ten volle kunnen opbloeien, zullen we in het
tot op zekere hoogte afgesloten gebied, waar
binnen we in de Europeesche continentale
levensruimte vallen, ons velerlei moeten ont
zeggen en dingen ondergaan, die oris voor
heen onbekend waren.
Daarom temeer dienen we in de noodzake
lijke en opgelegde beperkingen er met z'n
allen het beste van te maken in een geest,
waarbij niet het eigen-belang domineert, maar
wel dat van allen, van Qnze geheele volksge
meenschap op den voorgrond staat.
Hoe het in een belegerde veste toegaat is
den historisch geschoolden Nederlander niet
geheel onbekend. Maar hij weet ook, dat eens
de zon weer aan de kim rijst en de ordening
van al deze dingen rust in de handen van
Een, die 's wereldsloop bestuurt en zich
nimmer vergist. Hem is alles en een iegelijk
onderworpen. Wij, beperkte mensch enkinde-
ren, kunnen Hem slechts dienen; ook al
dat het anders is.
De onderhandelingen tusschen
Nederlandsch Indië en Japan
Een mededeeling van Matsoeoka
nopens de petroleum
Het D.N.B meldt uit Tokio:
De minister van buitenlandsche zaken,
Matsoeoka, heeft gisteren in de begrootings-
commissie van den Rijksdag medegedeeld,
dat Japan zich tijdens de onderhandelingen in
Nederlandsch Indië van een aanzienlijke hoe
veelheid petroleum verzekerd heeft. Daar er
nog geen concrete overeenkgmst bestaat, kan
er over de naar Japan te vervoeren hoeveel
heid nog geen opgave verstrekt worden. De
tot dusver verkregen hoeveelheid is echter
grooter dan het minimum dat Japan in ieder
geval wilde verkrijgen.
