1941 Belangrijke Boekaanbieding 1941
UITGEVERIJ BOEIJENGA
^gjERPAG 18 JANUARI 1941
?AG. 7
MRIMONIUM DELFSHAVEN" IN HET GOUD
i halve eeuw Christelijk
sociale arbeid
epen uit de geschiedenis
nderhoud met een tweetal
bestuursleden
Jonder luidruchtig feestbetoon, stil en
rpgemerkt, is dezer dagen een belang-
jubileum voorbijgegaan. Het was vijf
jaar geleden, dat de afdeeling Delfs-
-en van het Ned. Werkliedenverbond
itrimonium" werd opgericht. Inderdaad
(belangrijk jubileum, want in een tijds-
rloop van een halve eeuw heeft deze
eeniging veel op Christelijk sociaal
ied weten te bereiken. Er waren aan-
lceUjik plannen voor een feestelijke
denking, doch in verband met de tijds-
itandigheden Is hiervan afgezien.
vonden de tegenwoordige voorzitter en
kris van de jubileerende vereeniging, de
rH. Willigenburg en P. van Gemeren
jd om iets uit de geschiedenis van de af-
ig te vertellen. Daarvoor kwamen na-
Ijk ook de archiefstukken en tal van oude
enboeken op de proppen. Over de oprich-
laren Smvat de exploitatierekening van de
stichting een totaal bedrag van ongeveei
170,900!
De na-oorlogsche jaren
De heer Kruithof zag zich in 1923 wegens
vertrek naar Utrecht genoodzaakt als voor
zitter te bedanken. In zijn plaats wed geko
zen de heer H. H. Hordijk, die twee jaar
later op 13 November 1925 werd opge
volgd door den heer A. Hordijk. Weer twee
jaar late, eind 1927, kwam de heer G. Vlaan
deren „aan het bewind", om op 16 April
1931 zijn functie weer over te dragen aan
den heer H. Willigenburg, die ook thans nog
voorzitter is.
Na perioden van bloei komt vaak inzin
king en Patrimonium Delfshaven maakte
daarop geen uitzondering. Na het vertrek
van den heer Kruithof kwam er teruggang
in ledental en ook de belangstelling voor het
werk ging er niet op vooruit. Toch ontbrak
het ook in dezen tijd niet aan initiatief. In
1925 b.v. nam de afdeeling het initiatief tot
de oprichting van een Chr. Leeszaal en
bibliotheek. Een bazar leverde een stichtings
kapitaal op van ruim 500. Om allerlei
redenen kwam het echter ln Delfshaven
voorloopig nog niet tot uitvoering van de
plannen. Een gedeelte van het geld werd
daarom ter beschikking gesteld van andere
Chr. Bibliotheken en Leeszalen te Rotterdam.
Een bedrag van 200 bleef echter in reserve.
Dat bleek later goede vooruitziende politiek
te zijn geweest, want toen in 1933 werkelijk
een Chr. Bibliotheek en Leeszaal te Delfs
haven tot stand kwam, kon „Patrimonium"
dit initiatief steunen door 200 beschikbaar
•iet tegenwoordige bestuur van de jubileerende vereeniging. Van Unie» naar rechts zittend:
uur?. van Gemeren, secretaris; H. Willigenburg, voorritter; J. de Bruin, tweede voorzitter; Th. A.
T,„ Volk, tweede secretaris. Staande van links naar rechts: de bestuursleden
f /fi 1 van Eyk sr.. F. AJbeda en D. van Harten.
e (Foto H. Verkrulssen te Rotterdam)
Elde!
aèlf vertellen deze zoo goed als niets. Dat te stellen Mede hierdoor kon deze instelling
eft niet te bevreemden. Onze vaderen op een gezonde financieels leest worden
in vaak sober in het vastleggen van be-
Hjke gebeurtenissen voor het nageslacht
agen hierin immers iets vanzelfsprekends.
"«rbreiden en bestudeeren van de Chris-
c sociale beginselen was Christenplicht.
Leilim arbeid stond in het teeken des geloofs.
io vermelden de notulen dan ook niets
utiles dan het simpele feit, dat op 26 Novem-
1890 besloten werd tot de oprichting van
uur fdeeling. Over de motieven geen woord,
en 3te voornaamste oprichters behoorden de
in J. Cupido, L. A. v. d. Broek, J.
r i t en B. W i 1 s c h u tDe heer de Wit
de oprichters de eenige, die thans nog
Jn den aanvang ^n ^jgin clubje, dat
jks bijeenkwam. Men vergaderde in de
van de Schoonderloostraat Zelfs is het
skomen, dat de houtwerf van v. d. We-
iCoopifc als vergaderzaal diende bij gebrek aan
De Jeugdjaren
Eerheerste jaren van de jonge vereeniging
Lrabb^P6" zonder schokkende gebeurtenissen,
laand na de oprichting waren er dertig
Eerste voorzitter werd de heer J. Cu-
eerste secretaris de heer L. A. v. d.
Er werd in dien tijd hard gewerkt,
werd er urenlang over bepaalde vraag-
in gediscussieerd. Aan initiatief en ac-
|t ontbrak het allerminst. Men ijverde
tig voor opheffing van allerlei misstan-
het arbeidersleven, deed veel voor be-
der Zondagsrust enrichtte zelfs
liekenfonds op. Deze laatste instelling
[het intusschen niet kunnen bolwerken.
len maken er Jarenlang geen melding
itdat men in den loop van 1912 plotse-
neemt, dat het fonds is opgeheven,
heer Cupido is slechts drie jaar voor-
geweest. Hij meende deze functie in
jeschikbaar te moeten stellen, omdat hij
j «yfns noodzakelijke Zondagsarbeid moest
nten en dit achtte hij onvereenigbaar
uy« JtPt presidium van een chr. sociale orga-
Poni Daarover is heel wat te doen geweest!
is er geboomd en gediscussieerd. En
vt was, dat de heer Cupido voet bij stuk
in zijn functie neerlegde. Hij werd op-
d door den heer B. Wilschut, die vele
an Diichtereen de voorzittershamer heeft ge-
d. In deze periode viel o.a. de oorlog
isvaal. De afdeeling leefde sterk mee,
Zuid-Afrika gebeurde, hetgeen
leek uit het telegram, dat men Paul
stuurde, toen hij den vaderlandschen
betrad.
K. Kruitlof wordl voorzitter
10.1ï|l910 is de voorzittersfunctie eenigen
":ant geweest. Achtereenvolgens namen
heers jide 1913 de heeren G. van Kesteren
Dienske het presidium waar. Op
'ember 1913 vestigde het bestuur de
eg)Tht op den heer K. Kruithof, die toen
•—dam woonde, en het gevolg was, dat
leider van het C.N.V. enkele weken
tot voorzitter werd gekozen. Voor de
ling brak nu een periode van bloei
het eerst begon men nu ook meer
liten actief op te treden. De heer
was nog maar enkele maanden
of besloten werd krachtig werkzaam
tot verbetering der volkshuisvesting te
bij voorkeur in het westelijk stads-
De periode van den woningbouw
aan. De oprichting van „Patrimoniums
lichting te Delfshaven is spoedig een
het bestuur van deze stichting namen
de heeren K. Kruithof, A. Hordijk, J.
;e, Z. Bras en C. v. Dijk. Tot Com-
werden benoemd de heeren Jhr.
Ds. JWittewaal van Stoetwegen, mr. G. H.
Boom en H. Diemer.
zij de medewerking van het Rijk door
van voorschotten, kon de woning-
ipoedig ter hand worden genomen. Het
blok van 128 woningen werd gebouwd
Ds. Boschpolder in 1915, het tweede blok
P woningen verrees in Spangen een
kman.Nr Wter. In 1937 is daar tenslotte nog
omen een blok van 179 woningen in
Jergpolder. Er is naar deze goedkoope
s. v. %rswoningen steeds groote vraag ge
ronk erien ZÜ bewezen in een groote behoefte
frzien. Men moet over deze tak van
zorg niet gering denken. De laatste
e9dieri
J. C.
De werkloozenzorg
Prachtig sociaal werk heeft de afdeeling
kunnen verrichtenin de crisisjaren 1933 tot
1935, toen de ramp van de werkloosheid ook
in Rotterdam steeds meer slachtoffers maakte.
Men begon met in 1932 een lokaliteit beschik
baar te stellen, waar de werkloozen dagelijks
nuttig werden bezig gehouden. Er werden
Bijbellezingen etc. georganiseerd, er vonden
Kerstuitdeelingen plaats, kortom op allerlei
wijze heeft men getracht den werkloozen zoo
veel mogelijk hun leed te doen vergeten. Na
tuurlijk kostte een en ander veel geld, want
gedurende drie jaren heeft men regelmatig
twee lokalen voor dezen arbeid beschikbaar
gesteld, n.L in de Bilderdijkstraat en aan het
Boschpolderplein. Een tijdlang heeft men ook
gewerkt in gebouw „Marcus" aan den Mathe-
nesserdijk. Was veel geld noodig, er werd
ook gul gegeven. In totaal heeft men in deze
jaren ongeveer 3000 verzameld. Dat ook de
werkloozen dezen arbeid op prijs stelden,
blijkt wel uit het feit, dat aan de lokalen in
totaal van 1932 tot 1935 14,000 bezoeken wer
den gebracht.
Een nieuw initiatief op geheel ander terrein
ondernam de afdeeling op 1 September 1939,
toen een Homopathisch Ziekenfonds in wer
king werd gesteld. Tot dusver bestond er in
Rotterdam zulk een fonds nog niet en toch
was er groote behoefte aan. Voor dezen arbeid
werd'een afzonderlijke stiohting in het leven
geroepen, waarvan voorzitter is de heer S.
v. d. Hulst. Van den aanvang af heeft het
fonds zich in toenemende belangstelling
mogen verheugen, hetgeen blijkt uit het leden
tal, dat thans tot 500 is gestegen. Het fonds
werkt tot groote tevredenheid van de deel
nemers.
Bondtleven.
De afdeeling Delfshaven is van den aan
vang af een trouw en meelevend lid geweest
van de landelijke organisatie. Op elke jaar
vergadering en bij elke gewichtige gebeurte
nis in het Bondsleven is de afdeeling van de
partij. Sinds 1910 is men ook lid van de ge
westelijke organisatie. Trouwens, verschillen
de vooraanstaande persoonlijkheden in den
lande zijn lid van de afdeeling Delfshaven ge
weest. We noemden reeds den naam van den
heer K. Kruithof. In diens periode was de
heer H. Amelink secretaris. Ook de heer C.
Smeenk is in zijn jonge jaren, (dat was voor
1914) lid van de afdeeling geweest, evenals
de heer A. Hanemaayer, die wethouder van
Rotterdam en burgemeester van Leerdam is
geworden.
„Patrimonium Delfshaven" jubileert! Een
halve eeuw lang is in een belangrijk stads
deel van Rotterdam Christelijk sociale arbeid
verricht. In die jaren mocht veel worden be
reikt en er is stof te over tot danken. En al
weerklinkt nu niet naar buiten het loflied en
de vreugdezang, toch is er dankbaarheid voor
al den zegen in zoovele jaren ontvangen en
genoten. Het moge een prikkel zijn om met
nieuwe moed en bezieling in de oude beproef
de paden voorwaarts te gaan.
HET VOORHANDEN HEBBEN VAN BOTER
Het Crisis-Zuivelbesluit 1940 I (Boter) is
wederom gewijzigd (St.crt. 10) in dier voege,
dat o.m. het verbod tot het voorhanden heb
ben van boter ook niet geldt voor houders
eener geldige karnvergunning, mits zij per
inwonend gezinslid geen grootere hoeveelheid
boter voorhanden hebben dan overeenkomt
met de geldige boterrantsoenen en de desbe
treffende distributiebonnen binnen een be
paalden tijd, bij de Nederlandsche Zuivelcen-
trale inleveren.
Verhandeling en aflevering
Tevens is in de Crisis-Zuivelbeschikklng
1940 I (Boter) een wijziging aangebracht,
waardoor o.m. voor het verhandelen en af
leveren van boter door boterproducenten of
kaasproducenten, alsmede door handelaren
niet uitsluitend détaillist zijnde en ex
porteurs ook vereischt wordt gesteld een ver-
zendadvies, volgens een door de Zuivelcentrale
vast te stellen model.
Vergoeding molestschade
meubilair
Ongerustheid onder Rotterdcm's
middenstand
Na de publicatie over de vergoeding van
de door den oorlog geleden schaden, waar
velen reeds maanden met belangstelling naar
hebben uitgezien, is onder den Middenstand
in Rotterdam een zekere ongerustheid ge
komen.
Wat toch is het geval?
Blijkens de publicatie wordt de lnboedel-
schadeuitkeering bepaald op een bedrag, wat
afhankelijk is van de huurwaarde der (oude)
woning.
Is deze b.v. geweest 100.per jaar, dan
ls de uitkeerlng 550.bij 150.ls zij
700 etc.
Nadat wij hierover onze gedachten hadden
laten gaan, en uit besprekingen, welke wij
met eenige van onze gedupeerde leden
hadden, blijkt ons dat voor vele Midden
standers, die jaren bij hun zaak meestal
er achter hebben gewoond, een aam
kei ijk e schade is te verwachten bij de
„sohade" uitkeeringen-
Het Middenstands-Besturen-College, ge
vormd uit de 3 Middenstands-Vereen igingen
te Rotterdam, heeft aan de Nederlandsche
Middenstands-Centrale verzocht stappen te
doen bij de autoriteiten om bij de uitkeering
rekening te houden met deze categorie
Middenstanders.
Dat dit noodig is blijkt ons uit een nota,
samengesteld door den heer J. Melles, leider
van het Bureau van de Commissie C der
„Stichting Rotterdam 1940".
Uit deze nota blijkt, wat wij reeds voordat
deze verscheen, hadden geconstateerd, dat
de uitkeering der sohaden, vastgesteld vol
gens de huurnormen, zooals wij reeds op
merkten, een extra schade voor velen is.
De heer Melles komt aan de hand van de
in zijn bezit zijnde gegevens van 100 wille
keurige gevallen tot de volgende cijfers:
van het opgeg
sohadebedrag:
13 krijgen meer dan 100
19 krijgen meer dan 75100
30 krijgen meer dan 5075
30 krijgen meer dan 2550
8 krijgen minder dgn25
Zijn conclusie is:
1. Bij toepassing van de huurwaarde
tabellen opgenomen in het besluit Huisraad-
sohade zullen veel getroffen winkeliers, die
bij hun zaak woonden, minder dan de helft
van hun verloren inboedel vergoed krijgen.
2. De huurwaarde der woning is ten aan
zien van deze categorie ook bij verhooging
der normen voor de waardeering van
inboedelschade een ondeugdelijke en veelal
een zeer onbillijke maatstaf.
3. Het is dringend wenschelijk de aan hen
toe te kennen schadebijdrage te bepalen naar
andere grondslagen, waartoe art. 8 van het
„Besluit op de materieele oorlogsschaden"
wellicht gelegenheid biedt
Deze cijfers en conclusies 9preken voor
zichzelf.
Bij de bovengenoemde 100 gevallen ls er
geen rekening gehouden met die Midden
standers, die in een bepaald gedeelte van
Rotterdam woonden, waar zij hun bedrijf
uitoefenen en in welk gedeelte de huren
naar verhouding van den omvang van de
woning en ook der installatie zoo niet
nihil, dan toch buitengewoon laag waren,
Onze gedachten -gaan hier uit naar
woningen in de „oude"' binnenstad.
Uit een bespreking, welke wij met den
heer Melles hadden, is door ons hierover
met hem gesproken.
Met enkele, ons b ekende voorbeelden
hebben wij aangetoond, dat cijfers over deze
groep zeer zeker ook belangrijk zullen zijn.
De heer Melles deelde ons mede, dat, in
dien hem dit aan de hand van de te zijner
beschikking staande gegevens, mogelijk is, ook
hiervan wel een overzicht te verwachten zou
zijn.
Intusschen is. nota no. II verschenen, waar
in de heer Melles cijfers geeft over 100 ge
vallen van hen, die niet bij hun zaak woon
den.
In zijn Inleiding schrijft hij het volgende:
„De tweede groep, welke aan een onderzoek
zal worden onderworpen, is die van getroffen
winkeliers en ambachtslieden, die vóór de
ramp niet bij hun zaak woonden en hun In
boedel hebben verloren. Zij hadden niet als
de eerder behandelde categorie een „gedwon
gen woning", maar zij waren in de keuze
hunner huisvesting toch ook niet volkomen
vrij. De kleinere zakenman woont, als het
maar even kan, bij zijn winkel,, magazijn of
werkplaats en indien dat om een of andere
reden beslist niet gaat, betrekt hij bij voor
keur een woning 'zoo dicht mogelijk in de
buurt. De eischen, welke hij anders aan een
woning zou stellen, moeten wijken voor zijn
zakelijke belangen. Ook deze menschen woon
den daardoor dikwijls in de oude binnenstad
beneden hun stand", zij het wellicht in min
dere mate dan de neringdoenden die bij hun
zaak woonden".
Vervolgens geeft hij aan de wijze van onder,
zoek met het verkregen resultaat.
„De onderzoekmethode was gelijk aan de
vorige. Uit de dossiers van hen, die bij af
deeling C van de „Stichting Rotterdam 1940"
een molest-bedrijfscrediet hebben aange
vraagd, zijn de noodige gegevens verzameld
betreffende 100 winkeliers, ambachtslieden
enz., die vóór de ramp niet bij hun zaak
woonden en wier woning mede is verwoest.
Het materiaal is wederom ontleend aan
niet-uitgezochte, willekeurige gevallen. Door
dat de genoemde afdeeling slechts bedrljfs-
credieten verstrekt tot ten hoogste 2500 kan
worden aangenomen dat de personen, waar
het hier om gaat, tot den kleinen midden
stand behooren.
Van elke post is genoteerd het aangemeld
inboedelschadebedrag de huurwaarde van dé
verloren woning en ae te verwachten uitkee
ring.
De gevallen zijn vervolgens gegroepeerd
overeenkomstig de eerste huurwaarde tabel
voorkomende in het besluit „Huisraadschade
1" van den Secretaris-Generaal van Finan-
ciën. De op deze wijze verkregen gegevens
kunnen aldus worden samengevat:
Van het opgegeven
schadebedrag
10 krijgen meer dan100 pet
20 krijgen meer dan75100 pet
50 krijgen meer dan5075 pet
19 krijgen meer dan2550 pet
1 krijgt minder dan25 pet.
Dat het noodig is de autoriteiten op de on
billijkheid der vastgestelde normen voor deze
groep van Middenstanders te wijzen en aan
de hand van art. 8 van het „Besluit der
materieele oorlogsschaden" andere grondsla
gen voor dezen te vragen, bewijzen boven
staande cijfers.
Van bevoegde zijde hebben wij den indruk
gekregen dat de mogelijkheid hiervoor aan
wezig is
WIJ ZETTEN met een Boekaan'ï'ec''n9 d'e de aandacht zal trekken. Tal van voorname
boeken vindt U thans voor het eerst tegen sterk verlaagden prijs aangeboden. Wij be
hoeven slechts te wijzen op de schitterende historische verhalen van Marjorie Bowen en zoovele andere: Wilma*
Limburg, Baardman, Wijnbeek, enz. Boeken geven niet alleen ontspanning, maar sterken den geest in moei
lijke dagen. Boeken zijn een geldbelegging die dadelijk rente geeft en die hun waarde behouden.Het vormen
van een Boekenschat, klein of groot, geeft een vreugde, zelfs in de donkerste uren van het leven. DIT IS DE
LAATSTE GROOTE AANBIEDING VAN HET LEESSEIZOENZie de voorwaarden.
1. PROF. DR. H. BRUGMANS.
Nederland in Oorlogstijd 19141918.
In dit verhalende prachtwerk vindt
men alles, wat wij in de geweldige
dagen van den 4-jarigen vorigen
oorlog in ons land hebben doorwor
steld. Dubb. gr. form. 400 bl. met
300 platen, 15 nu sl. 3.90.
2 JAN SENIOR. Verborgen weel
de. Uit het moeilijke leven van een
groot gezin. Wat een zorgen. Wat
moeten straks al die kinderen? De
uitkomst is ontroerend. Verborgen
weelde, ongekende uitkomsten, ver
borgen zegen, 'n Verhaal, fijn ge
boetseerd, mcesleepend, zuiver van
lijn. Gr. uitg. 264 bl. 0.90, fr. geb.
1-25.
3. PHÉ WIJNBEEK. Schuldeloos
tekort. Ontroerend stukje levens
gang van een lichamelijk misdeeld
meisje, dat in het gezin achteruit
wordt gezet. Royale uitg. fr. geb.
204 Dl 1.10
4. C. BAARDMAN. Het Défilé
der Overbodigen. Meesterlijk ver
haal uit de wereld der werkloozen,
der wachtenden Dit zijn warempel
geen salon-figuren, want armoe
maakt soms hard, ruw. Niettemin
prachtkerels. Hoog gaat de deining
in hun somber leven, maar de onbe
taalbare Hollandsehe humor straalt
er als een lichtglans in door. Een
warm boek, 284 bl. 0.90, fr. geb.
120.
5. JILLES LIMBURG. Uw Zuster
Eva. Bewogen levensverhaal van
Eva, dochter van een geloovigen
vader en een ongeloovige moeder,
die ook het lot van ongehuwde
moeder te dragen krijgt. Het ein
digt met een blijde overwinning.
Royale uitg. fr. geb 186 bl. 1.10.
6. DORA GOB AT. Spreek Gij toi
mij. Groot Bijbelsch Dagboek, ge
schreven door een Zendelingsvrouw
in haar eenzaamheid en zorgen.
Schoone tekstkeuze. Met vele liede
ren en gebeden. Gr. uitg. gr. letter,
400 bl, 4.90, nu fr. geb. 1.90.
7. WILMA. Vergezicht. Bundel
fijne vérhalen, sprankelend van le
ven. Neem „Verrassing", het brokske
huwelijksleven van twee menschen-
kinderen, die elkaar niet begrijpen.
Dan „De oudste Zoon" en „Muziek
der Eeuwigheid". Een boek van licht
en leven. Fr. uitg. 200 bl. 0 80, fr.
geb. 1.15.
8 MORROW. Christus of Boeddha
Zendeling Ad. Judsen landt in 1884
met zijn jonge, teere vrouw in
Burma (thans oorlogstooneell „het
land der buitenste duisternis". Zij
worden er ontvangen als „vreemde
duivels." Dit ontroerende Zendings-
verhaal omspant een tijdperk van 20
jaren, rijk aan zegen en een aaneen
schakeling tevens van gevaren en
uitreddingen. Twee gr. dln. 380 bl
1.25, in twee fr. prachtb. 1.90.
9. MARJORIE BOWEN. Prins en
Keiter. 392 bl. fr. geb. 125.
10. MARJORIE BOWEN. Deï
Gratia. 354 bl. fr. geb. 1.25.
Deze beide meesterwerken van
Bowen. bieden wij thans voor een.
spotprijs aan. Het leven en de
heldenstrijd van de grootste der
Oranjes, Willem de Zwijger, wordt
hier met meesterhand geteekend.
Ook het intieme, huiselijk leven,
het huwelijksleven. Elk Neder-
landsch hart raakt ook nu nog in
vervoering. DIT blijft al de eeuwen
door, trots hun menschelijke zwak
heden, de onsterfelijke eer van deze
helden: zij streden voor hooger din
gen dan aardsche macht en glans.
En het is deze geloofsstrijd tegen
Spanje die op ons volk zijn onuit-
wischbaar stempel heeft gezet. Het
lezen van deze twee aaneensluiten
de. meesleepende verhalen is eene
verkwikking.
11 SCHIPPERS. Het Geuzenjong.
Schitterend hist. verh. 160 bL fr.
geb. 0.59.
12. SCHIPPERS. De Slem des
Bloeds. Ontroerende vertelling, 160
bl. fr. geb f 0.59.
13. SCHIPPERS. Wapenbroeders.
Dit fijne verhaal speelt op onze
koopvaardijvloot, 160 bl. fr. geb.
0.59.
14. PENNING. Voorlrekkersbloed.
Piet Retief's onverschrokken tocht
over de Drakensbergen, 258 bl.
0.85, fr. geb. f 1.15.
15 SKOVGAARD PETERSEN.
Jeugdonlwaken. Dit boek peilt diep
de nood en gevaren der jeugd: We
reldverlangen. Baanbrekende jaren.
Het ontwakend geweten. Ontwa
kend liefdeleven. Zedelijke gevaren
enz 220 bl. 0 90
16. MEJ. EMOUS. Momentopna
men. Schetsen uit het leven van
kleine menschen; Keesje De school
in de Jordaan. Het speelkwartier
Jaantje. Voogdijkinderen enz. Fijne
zielkundige beoordeeling. Levens
echt Kostelijke humor, 168 bL rijk
geb. 0 75
17 FELIX DAHN. Een Strijd om
Rome. Dit wereldberoemd verhaal,
fraaie uitgaaf. 1560 bl. in 2 fr.
prachtb sl 2.95.
18 J. KEUNING. De Reus uit
Friesland. 210 bl f 0.39
19 J. KEUNING. Gerolf en de
Noormannen. 226 bl 0.39.
20. J. KEUNING, Ewoud, de
Kruisvaarder. 220 bl. 0.39.
21. J. KEUNING, Wieland, de
Smid. 220 bl 0.39.
22. J. KEUNING. Frans Schreur
van Loppersum. 236 bl 0 39.
23. J. KEUNING. Boer Allaard
Harms van Wedde. 260 bl. 0 39.
24. J. KEUNING. De Paardekoo-
per van Helpman, 216 bl. 0.39
25. J. KEUNING. De Zonderling,
250 bl. 0.39.
26. NOBILIS. De Dorpspotentaat.
Boer Geerdink is Koning van het
dorp, machthebber in Kerkeraad en
Gemeenteraad, een man „die God
niet vreesde en geen mensch ont
zag". De jonge dominé is de eenige
die den tiran wederstaat. Zijn doch
ter die hem vermaant jaagt hij de
deur uit. De beroering in het dorp
wordt prachtig verhaald. Geerdink
sterft zooals hij geleefd heeft.
Leida's huwelijk met den Jongen
dominé vormt een lichtenden ach
tergrond. Gr. uitg. 190 bl. 0.69, fr
geb. 0 99
27 Ds. J. A. VISSCHER. Toen de
heide riep. Ds Visscher vertelt ont
roerend, soms humoristisch, van
zijn werk onder hutbewoners en
landloopers op de arme Friesche
heide. Gr uitg. 256 bl. 0 69.
28. VAN LENNEP. De Pleeg
zoon. 403 bl. met 20 pl. 1.10, fr.
gec. 1.45.
29. VAN LENNEP. Ferdinand
Huijck, 490 bl. met 20 pl. 1.10, fr.
gec 1 45.
30 VAN LENNEP. De Roos van
Dekama. 473 bl. met 20 pl. 1.10,
fr. gec 1.43.
31. VAN LENNEP. Elisabeth
Musch. 400 bl. met 20 pl. 1.10, fr.
gec. 1.45.
D| T1 ls de groote prachtultg.
1 I met de oorspr. platen.
Van Lennep is Neerlands grootste
verteller. INEENS de 4 dln. 4.
fr. gec. 5.Samen 1766 bl.
32. DE CLERCQ. In donkere da
gen. De Spanjaarden Groningen uit
gejaagd 1576. De hoofdman wordt
gepakt in de schoorsteen van de
Pastorie. Boeiend! 140 bl. 0.60.
33. JEANNE MARIE. Juffrouw
Catrien. Prachtig meisjesb. 208 bl
gec. 0 49.
34. BETSY. Willem van Oranje.
De Vader des Vaderlands, met 14 pj.
104 bl eec. f 0.39
35 DIEMEN DEJEL. S. O. S.
tRed onze zielen). Treffend verhaal
van de zee. 152 bl. gec. f 0.39.
36 PENNING. Het leven van
Calvijn en zijn tijd. Schitterend ver
haal, 300 bl, gec. 0 69.
37. PENNING. Voor Vrijheid
en Recht. Uit den heldenstrijd ven
Jople Fnurie. 192 bl. 0.74.
38. HEITEFUSS. Het Zout der
Aarde. Pleegzuster Louise. Een le
ven van liefde en zelfverloochening.
Prachtig, 242 bl f 0 69.
39 Ds. WINCKEL. De Strik ge
broken. De Doleantie-strijd van 1R88
populair beschreven. Met foto's. In
fr. omsl, 68 bl. 0 24 i
40. Dr. A. H. DE HARTOG. Uut
't Léve. Fijne bundel Betuwsche
schetsen, rèak en waar, o.a 'n Tob
ber. 't Spookhuus. Otie de Kuper.
De Doodgraver, enz. Fr. uitg. 128
bl. 0.39
41. PROF. PAULS. Rondom
Luther. Cultuurhistorische studie.
Luther over: Huwelijk en huis
vrouw. Kinderen en hun opvoeding.
De 95 stellingen. Luthers Biibel.
Het Kerklied. Sociale strijd. Luthers
dood. enz. Fr geïll 150 bl. 0.49.
42 Dr. H. T. OBERMAN. Keur
uit zijn letterkundige Nalatenschap.
Uit den inhoud van dit pracht
werk; Paulus en de vrouw. Het
leven na dit leven. Hebt gij Mij lief?
Sport en opvoeding. Liturgie. Bou-
tens Wat is poëzie, enz. Groote
uitg, met portret, in zwaar omsl.
468 bl 4 90. nu 125.
43. v. LUMMEL. I De Smldsqe-
zel van UVechl. II. De Bijlhou
wer van Utrecht. Twee prachtige
hist. verh. gr. uitg. 312 bl. samen
0.95
44. ALETTA HOOG. e.a. Kinder
vreugd. Vertellingen voor jonge kin
deren o.a.: Bert. De grootste ver
rassing. Bij Tante Saar, enz Luxe,
kwarto uitg. vol gekl. pL 116 bl. fr.
geb f 0 75.
45.'EEN PAKKET met 7 Jeugd
verhalen. in 7 geïll. cart, bandjes;
T DE ZEEUW. Wendelmnet van
Monnikendam. IT BROUWER. Een
verhaal nil den tiid van f>nmwell
IIT DE VRIEND DER JEUGD. Ver-
teiiinven en Versies IV BRFE-
VOORT. Jopie en zijn Poes. V. BOK-
MA. Onder de Kruisvaan. VI. SPA
RENBURG. Willem van Diik. VII.
BETSY. Van drie kleine Wijzen De
7 gee. dln 138 bl samen sl. f 1.20.
46 MASON De Lelie van ons
Vorstenhuis. Beroemd hist. verh.
Een boek om mee te jubelen' Dit is
de Groote Prachtuitg. met de fr ol.
5.901 340 bl. Nu sl. f 1.75. Rijk
geb f 50
47 STICKELBERGER. De Grau-
we Bisschop. Een jonge, mooie j
v zal wegens „hekserij" word-en f 0.59.
terechtgesteld. Ter elfder ure vraagt
de dorpssmid haar tot vrouw. Naar
't gebruik van dien ouden tijd wordt
zij nu vrij verklaard. Dit huwelijks
leven vol stormen wordt prachtig
verhaald, 216 bl. fr. geb. 1.10.
48. MADSEN. De Dochter van
den Strandvoogd. Verlovingsver-
haal. Ellen's dagboek aan het slot
is ontroerend. 190 bl. 0.79, fr. geb.
0.99.
49. MATHILDE ROOS. Haar
Zoon. Moederweelde en moeder
smart om het leven en geluk van
haar jongen, 'n Prachtig, hoogstaand
boek, 276 bl. 0.85, fr. geb. 1.10.
50. STRETTON. De dienstknech
ten des Konings. Fijn verhaal Lon-
densch armhuis, 148 bl. 0.39, fr.
geb. 0.69.
51. CORNELIA. De Oude Bijbel.
Deze Bijbel, door een grootmoeder
aan een meisje gegeven, heeft een
treffende geschiedenis, loopende tot
in Indië. 204 bl. 0.45, fr. geb 0.75
52. CHRIST ALLER. In dienst
van zijn Zender. Ontroerend verhaal
van een predikant en zijn vróuw tij
dens een typhus-epidemie, 222 bl.
0.49, fr. geb. 0 79.
53. CONNER. De Hemelloods.
Zoo noemen ze Zendeling Moore,
die zich waagt in de prairie van
Canada, tusschen veedrijvers, avon-
turiërs, uitgestootenen.Prachtig!
254 bl. f 0 49. fr geb. 0.79.
54. HARDERS. Jaalaan! Zen-
dingsverhaal Roodhuiden. Ontroe
rend is de geschiedenis van Jorjilja
en zij.n beeldschoone bruid, die zoo
vroeg moeten sterven en elkaar dat
treffende Jaalaan!" dat is „tot
weerziens hierboven" toeroepen,
210 bl. f 0.59. fr geb 0.89.
55. CONST. BRUN. De Groote
Verdrukking. Een machtig profe
tisch verhaal Een blik op het nade
rend wereldgericht. Oorlogswee,
honger, pestilentie, onmetelijke ver
woesting en verwording En dan de
groote eind-catastrofe Een boek dat
ontroert, gr. uitg. 220 bl. 0.85, fr
geb. 1.10.
56 BREEVOORT. Moeders dub
belleven. Schitterend verhaal, gr.
uitp. 1Q6 bl. fr geb 1.15.
57. LANTERMANS. Als de liefde
komtIn het leven van Trims
van den dominé kwam de liefde
En met de liefde de pijn. de zorg.
velerlei moeilijkheden. De over
winning dezer reine liefde wordt
meesleenend verhaald Gr. uitg. 240
bl. f 0 90 fr £?eb f 1.25.
58. HUGO KINGMANS. De Vaan
drig van den Prins. Schitterend
hist, verhaal uit den heldenstrijd
van 1672. Groote fraaie uita. met
pl. In driekleurenprachtb. 290 bl
1.25.
59 BIJLSMA. De Vondeling.
Treffend! Gr. uitg. 118 bl. f 0 26.
60. CURWOOD. De Zoon van Ka
zan. Beroemd verhaal prairie-leven,
gr. uitg. 200 bl. f 0.79.
61. JILLES LIMBURG. Ruth.
Prachtverhaal spelend in het West-
land, daarna in de Amsterdamsche
Jordaan, 208 bl. rijke uitg. fr. geb.
1.25.
62 DICKENS. David Copper-
field. Beroemd, buitengewoon gees
tig verhaal, 1000 bl. in 2 fr. geb. dln.
2.30.
63. P. OOSTERLEE. Onze op
groeiende kinderen. Inh. o.a.: Op
voeding in het gezin. Opvoeding
tot vrijheid. Kindervragen. Onbe
grepen kinderen, enz. Dit pracht
boek van den vermaarden pasda-
goog bevat een schat van levens
wijsheid, 180 bl. 0 60. geb. 0.95.
64. Dr. E. F. STRÖTER. Het
Evangelie Gods. Dit Troostboek
staat in het teeken van de „weder
oprichting aller dingen". Een boek
dat wedersproken zal worden. Een
boek dat moet worden gelezen met
oordeel des onderscheids, 220 bl.
0.49
65. A. PIECK. De Brouwer van
Antwerpen. Boeiend verhaal Wa
tergeuzentijd, 175 bl. 0.49.
60. SCHIPPERS. (Labór). Op de
Keien. Prachtig volksverhaal, 150
bl. geb 0.55.
67 WESTERBR. WIRTZ. Ver
bonden. Uit een huwelijksleven.
Fijn boekje 102 bl. 0.45.
68 HEITEFUSS. Ik zocht Hem.
Bewogen meisjesleven. 160 bl. 0.49
69. JACOBS. De Herder roept.
Ontroerend verhaal uit de Heiden
wereld in... Nederland, 192 bl. ƒ0.49
70. KEUNING. Lange Michie'.
Spannend verhaal Hervormings
tijd. 184 bl. 0.60.
71. EVERS. Jan. Het bewogen
leven van een Rotterdamsche jon
gen, 172 bl. 0 39. geb. f 0 59.
72. GATH. SHAW. Waar liefde
woont Treffende vertelling uit
het leven. 144 bl. geb f 0.49
73 JILLES. LIMBURG. De Twij
felaar. Een Roomsch-Protestantsche
verloving, vol stormen, ontroerend
beschreven, 190 bL fr. uitg. 0.80.
fr geb. 1.10.
74 v. d. POST. Igna Prinsloo.
Fijn Zuid-Afr. verhaal, 202 bl. geb.
75. ROELFSEMA. Heerscher»
over Verre Eilanden. Treffend ver
haal uit Indië's eenzame buitenbe
zittingen, gr. uitg. 216 bl. 0.59.
76 WILSON BARETT. Het Tee
ken des Kruiscs. Wereldberoemd
verhaal Nero's tijd, 232 bl. 0.69,
fr. geb. 0.99.
77. KINGMANS. Gebroken bak
ken. Boeiend verhaal spelend in
Rotterdam, 192 bl. 0.59.
78. KINGMANS. De Boer van
„Levensstrijd". Treffende familiege
schiedenis, 190 bl. 0.59.
79. Ds. J. A. VISSCHER. De
Halsketen. Prachtig! 192 bl. fr. geb.
0 59.
80. LE FEUVRE. Aan vaste
hand. Stormen in een meisjesleven,
gr. uitg. 248 bl. 0.79.
81. MALTZAHN. Marie Antoin
ette. Beroemd verh. Fransche Revo
lutie, 272 bL fr. geb. 0.59.
82. VROEGOP. De strik ontko
men. De ontvoering van een
Zeeuwsch meisje, 248 bl. geb. 0.59.
83. LE FEUVRE. Vrede gezocht.
Treffend! 254 bL fr. geb. 0.59
84. KATHE DORN. Zielestrijd.
Ontroerende vertelling uit het leven
van een moederloos meisje, 114 bl.
met pl. fr. geïll. cart, band 0.45.
85 JEANE MARIE. Piet Turf
wint hel! Van een verwend rijke-
luismeisje, dat door Piet Turf, het
moedige groentemanneke, van haar
hoogmoed genezen wordt, 144 bl.
met 8 pl. fr. geïll. cart, band 0.49.
86. ANDRIESSEN. De Kolossus
der 19e Eeuw. Napoleon's leven en
daden, o.a. De Tocht naar Rusland,
enz met pl. 200 bl. 0.69.
87. BERKHOUT. Jan Springers
Jongensjaren. Fijn jongensb. 246 bl.
fr. geb. 1.25.
88. PROF. DR. v. NES. De Chris-
tus der Evangeliën, fr. geb. 1.50,
nu 0.59.
89. Ds. S. ULFERS. Van Eeuwige
Dingen. Korte overdenkingen. Ont
roerend en schoon. Royale uitg. 252
bl. 0.95, fr. geb. 1.45.
90. Ds. J. v. ANDEL. Uit de
Heilsfontein. Schriftoverdenkingen
o.a.: De Cherubim. Iets uit Ninevé.
De enge poort, Jezus en Zijne moe
der, enz. 162 bl. 0.39.
91 Ds. J. v. ANDEL. De Mor
genstond van Jezus' leven, 104 bL
0 39.
92. Ds. J. v. ANDEL. De Mozaï
sche Wet. 140 bl. 0.39.
93. POTGIETER. Gedichten. Met
portret, 72 bl. 0.15.
94 Mr. ISAAC DA COSTA. Vol
ledige Dichtwerken, :r 1000 bL fr.
geb. 2.95.
95 J. W. v. H. Uit het Dagboek
van een Officier, e a. Korte verha
len: Eén mensch in nood. Het Naai
stertje, enz. Ook geschikt als proza
voor te dragen, 124 bl. gec. 0.29.
96. OSANNA IN EXCELSIS.
Groote nieuwe Bundel Liederen,
meermalen door ons uitvoerig aan
gekondigd. Reeds in, duizenden ge
zinnen waar een orgel is in ge
bruik, en op Zangkoren. 114 No.'s
272 bl. Al het schoons van verleden,
en heden is hier. bijpen, Sterk ver
laagde prijs 0.95, gec, 1.20, fr.
geb 1.50.
97. L. DOORTMONT. Koraalboek
der Psalmen. Met Voor-, Tusschen-
en Naspelen. Voor Orgel, herzien
door H. de Vries. Dit bekende een
voudige, doch'schoone Koraalboek,
dat tot heden 3.50 kostte, thans
gec. 1 45. geb. 1.95.
98. J. FIEGEE. Christelijk» Lie
deren voor Orgel. Twee groote bun
dels. Inh. o.a.: Eere zij God. Alles
wat adem heeft. De Heer is mijn
Herder. Boven de starren. O, hoe
heerlijk. Zalig zijn de dooden. Het
is bestemd in G^de's raad. enz. enz
Met de woorden, gemakkelijke zet
ting. De beide bundels, omvatten
de een keurverzameling, van 1.90
nu samen sl. 0 49.
99. DE VRIES. 34 Orgelvooripe-
len. Majeur en mineur, 0.30.
100. SIMONSZ. Groot Geïllu
streerd Kookboek, met 92 illustra
ties. 448 bl. Honderden recepten.
HET HANDKOOKBOEK yoor de
Keuken, Eetkamer, Provisiekast
Dit vollèdige Kookboek is reeds 6
maal herdrukt. Eenvoudig en prsc-
tisch zéér bruikbaar, fr. geb. 1.39. t
VOORWAARDEN:
1. Opgaaf der No.'s is voldoende.
2. Schrijf uw No's op de linker-
slrook van postwissel of girobiljet.
ONS GIRO-NO. IS: 31769. Niet zon
der noodzaak daarnaast nog brieven
of briefkaarten schrijven. Dat geeft
vertraging.
Alleen aan bekende adressen beta
ling na ontvangst der boeken. Meld
dan s.v.p. in uw schrijven „Betaling
na ontvangst"
Kleinzand 89 SNEEK
HUID EN POOTEN BLEVEN OVER
Te Zandberg (Gr.) ls gisternacht een koe
an dén landbouwer H. D. uit den stal gestolen
n in een weide geslacht. Huid en pooten ble-
en daar liggen. Daders zijn onbekend.
AUTO GESTOLEN
Een auto, merk Opel en gekenteekend G
89844, die in de nabijheid der Maasbrug te
Venlo geparkeerd stond, is gestolen.
Naar het door rijks- en gemeentepolitie In
gestelde onderzoek tot dusverre heeft uitge
wezen moeten twee heeren en twee dames in
den onbeheerd staanden auto zijn gestapt en
zijn weggereden.
De wagen behoorde aan J. G. P. uit Noot
dorp.
Rechtszaken
CENTRALE RAAD VAN BEROEP.
Een geval van dienstweigering
bij de R.E.T.
Het A.N.P. meldt:
De Rotterdamsche tramconducteur L. M. wei
gerde op 1 Juni van het vorige jaar, toen hij
zich met zijn tram te Schiedam bevond des
avonds om kwart voor elf, den laatsten rit uit
te rijden. Hij werd deswege voorwaardelijk uil
den dienst ontslagen met een proeftijd van twee
jaar. De conducteur meende, dat er op dien
avond voldoende termen aanwezig waren om
inplaats van den laatsten rit te maken, naar de
remise te rijden. Het was dien avond n.1. heel
donker, er waren bijna geen menschen meer op
straat en bovendien zochten zoeklichten langs
het luchtruim. Het zag er naar uit, dat Rotter
dam en Schiedam weer eens door Engelsche
vliegers bezocht zouden worden of reeds be
zocht werden en naar de meening van den con
ducteur weerklonk er ook luchtalarm. Hij zat
in angst voor zijn gezin en vond het volmaakt
doelloos om onder zulke omstandigheden nog
met de tram te rijden. Te Schiedem belde hij
zijn chef op, legde hem de situatie uit en voeg
de eraan toe. dat hij verder geen zin meer had
om te rijden
De chef antwoordde hierop, dat hy wel dege
lijk dienst moest doen en toen het telefoonge
sprek een heftiger karakter aannam, beval de
chef den conducteur te doen wat hem gelast
werd. De conducteur echter reed de tram naar
de remise en ging naar huis.
De straf, welke niet uitbleef, was een voor
waardelijk ontslag met een proeftijd van twee
jaar. Tegen dit besluit kwam de conducteur in
verzet bij het scheidsgerecht, welk college de
tramdirectie, in casu B. en W. van Rotterdam,
in het gelijk stelde
M. kwam gistermorgen in appèl bij den Cen-
tralen Raad van Beroep. Als raadsman van
klager trad op de heer P. M. Fenet uit Rotter-
Als getuige werd eerst gehoord de chef van
M., die in het kort bevestigde, wat zich op den
laten avond van den eersten Juni heeft afge
speeld. Dat klager o.m. in het donker niet kon
zien. welke kaartjes hij uitgaf, trok spr. in
twijfel, want iedere conducteur en dus ook M.
had een goede zaklantaarn bij zich.
De raadsman van klager verklaarde, dat men
hier te doen heeft met een man, die kan terug
zien op een staat van dienst van 17 jaar, waarin
hij steeds naar beste weten zijn werk heeft ver
richt. Hij heeft een onbesproken levenswandel
en is een goed man en vader. Door den oorlogs
toestand in Rotterdam is hij erg zenuwachtig
geworden en vooral als er luchtalarm op til is,
is hij zeer ontdaan. In de gewone dienstregelin
gen waren afwijkingen voorgekomen en in ge
val van luchtalarm en rondvliegende scherven
werd den conducteur vaak overgelaten te han
delen zooals het hem goeddunkte. Het was in den
tijd, dat er nog avond aan avond een ware uit
tocht uit Rotterdam en Schiedam plaats vond
van hen, die den nacht in veiliger oorden
wenschten door te brengen. Toen op dien be-
wusten avond de toestand ernstig was en de
zoeklichten het luchtruim afzochten naar vijan
delijke vliegtuigen, was klager angstig gewor
den. hij dacht aan zijn gezin en zag in dien
laatsten rit geen enkel voordeel Het is hier niet
een geval van lafheid geweest, zooals voor het
scheidsgerecht is aangevoerd, aldus spr.. maar
een uiting van» 's menschen diepste gevoelens.
Toen M. opbelde ol hij er voor dien avond mee
mocht ophouden, dacht hij, dat ook zijn chef
had gedacht: Ruk dan maar in.
Spr. vroeg tenslotte den Centralen Raad de
uitspraak van het scheidsgerecht te vernie
tigen.
De getuige van der Wulp, onder eede ge
hoord, deelde mede, dat hij als chef nimmer
gezegd zou hebben „ruk maar in", integendeel,
hij had M. tot driemaal toe bevolen den laatsten
rit uit te rijden.
Voor het college van B. en W. van Rotterdam
trad op mr. Soudijn, die allereerst wilde opmer
ken, dat de kwestie van het luchtalarm eerst
ter sprake kwam bij de zitting van het scheids
gerecht. De werkelijkheid is dan ook geweest,
dat er heelemaal geen sirenes hebben geloeid en
dat er geen sprake was van een luchtalarm.
Deze conducteur echter, aldus spr., vond het
niet noodig om dien laatsten rit te rijden, want
zoo verweert hij zich, er zijn toch geen men
schen op straat en waarom zal ik me dan nog
druk maken. Hij vergeet, dat hij niet den dienst
uitmaakt, en hij zeker niet op eigen gezag maar
kan zeggen, tot hier toe en niet verder. Dat zou
een mooie boel worden op den duur.
Deze conducteur vergeet, dat de tramdirectie
te Rotterdam door den oorlogstoestand soms een
tekort had van ruim tweehonderdduizend gul
den per maand, hij vergeet ook, dat de tram het
moet hebben van de loopende menschen, al zijn
dat er nog zoo weinig en dat juist die menschen,
die per tram verder gaan, zorgen, dat de con
ducteurs gewoon doorbetaald kunnen worden.
Juist in dezen tijd moesten de conducteurs dat
meer begrijpen dan ooit Maar M. was zijn
hoofd kwijt, hij begreep niet, dat hij gewoon
zijn plicht moest doen en weigerde, als de ge
woonste zaak van de wereld, dienst
Wat andere conducteurs wel deden n.L In hun
vrijen tijd de ritkaarten afstempelen, daar dacht
M. niet aan en zulke gevallen vergeet de tram-
directie niet gauw. Daarom, aldus spr. is deze
hem opgelegde straf volkomen juist. Spr. ver
zocht dan ook het beroep ongegrond te verkla
ren en het besluit van het "scheidsgerecht te
bevestigen.
Uitspraak over drie weken.
