IAS 13 JANUARI 1944
en Zendino
Ned. Here. Kerk
'ENW„te Amersfoort (7e pred. pi.)
DAM pster te Aalburg en Heesbeen.
omen: naar Bathem (O.) Mr.
u tr te Nieuwdorp (Z.)
voor Heiningen, H. Kraay te
Lxveld.
Geref. Kerken
omen: naar Oosthem (Fr.) G.
■uden f cand. en hulppr. te Winschoten.
tod Geref. Gemeenten
voor Kinderdijk, B. Toes te
n r
HULPPREDIKERS
►diker bij de Geref. kerk te R u i -
P VKoekanje, cand. C. Verspuy,
dop"-
ngifps. H. C. VALETON
1 va fale ton, Ned. Herv. predikant
h Iwien we vorige week meldden,
zl het classicaal bestuur van
in bediening geschorst is, is naar
vfneemt, thans door het Prov.
wan Gelderland der Ned. Herv.
aarva^amb{ ontzet.
n werd in 1905 geboren en in
geweia, om in 1929 predikant te
j8ar flchmond. Vandaar vertrok hij in
idervijgggtricht om zich 15 Nov. 1936
pasp<jBr|te van yelp te verbinden.
ïgifte[TIE OECUMENISCH JEUGD-
rt ofJ COMITÉ
t al H hoopt dit jaar weer een confe-
ieuwiden en wel op 1 en 2 Februari
naarten Maartenshuis te Doorn,
pferentie werd de titel „Christe-
Qf eid" gegeven. Ds. Jansen Schoon-
perbeek is bereid gevonden dit
mdagmiddag te behandelen. Als
>kers noemt het programma
ders i Poortman (Zondagochtendpreek)
leidinjJ- Bavinck.
1 m?HN BAPTISTE GEMEENTEN
>p de'
i uitpg In de gemeente Almelo
dweei
braJernemen is in de Bapt. gemeente
ïrandj een scheuring ontstaan, waar
nds iwee ongeveer gelijke stukken is
op Tta. De oorzaak hiervan is te
irandM feit dat de commissie voor
ir aaijnding den heer J. Smink, die te
eer vj tewerkgesteld, meende niet te
ënoemen toen zijn diensttijd ver-
:ilveri Een deel der gemeente wilde
r Bafcersé behouden en zoo kwam er
in de- Bet dag. bestuur der Unie werd
jeemoeid en deze legde haar be-
p een rapport vast, dat in een
j gadering door den secr. der Unie,
an van Haarlem werd behandeld,
trooli ng Sing met het rapport accoord.
ink ving daarop aan met het
openbare godsdienstoefeningen,
3 jan >or een ouderling uit Emmer-
lanvi een als voorganger was beves-
le n \en dienst werden ook een ouder-
out 61 diakenen bevestigd. Thans zijn
Iwee Bapt. gemeenten. De oude
e afdl ai eenigen tijd vacant en heeft
den I zonder gewenscht resultaat een
en «bracht. Als haar consulent treedt
filing van Hengelo (O.)
r'jlFTEN EN LEGATEN
de wed. Duinstra-Wouda te
i heeft aan de Ned. Herv. gem.
1000 gelegateerd vrij
an deF
de diaconie.
de diaconie vaii de Geref. Kerk
min gen kwam een gift in van
ONZE OUDE PREEKSTOELEN
Kerkmeubelen, die vaak ware
kunstwerken zijn
De invloed der Hervorming op de
uitvoering van -den kansel
Wie wel eens door ons land heeft gereisd
n onze oude steden te bezoeken en de daar
bewaard-gebleven historische monumenten,
neer dan eens in een kerk een fraaien,
eiken preekstoel hebben aangetroffen, vaak
meer of minder kunstig snijwerk voor
zien. Een dergelijk meubel is een kunstwerk
op zichzelf. Zijn vorm en versiering spruiten
voort uit een oude traditie. Maar iedere eeuw
drukte er een eigen stempel op. Nauw samen
hangend met den geest van den tijd, waarin
het ontstond.
In de Middeleeuwen was de preekstoel nog
van weinig belang. Het centrum van den
eeredienst vormde het altaar. Preeken deed
toenmaals nog weinig. Richtte een gees
telijke zich met een predikatie tot de menigte,
dan deed hij dit meestal vanaf de trappen,
naar het altaar leidden. Op deze wijze
spraken de bisschopperv van Utrecht zelfs in
de 14e eeuw nog de geloovigen toe. Had een
kerk echter een koor af sluiting of een oxaal,
dan was hieraan dikwijls een steenen kansel
verbonden.
Van meer belang wordt de preekstoel, wan-
ïer in de late Middeleeuwen ketterijen be
ginnen op te treden. Er komen dan houten
kansels in gebruik, die dikwijls verplaatsbaar
zijn. Zij bestaan uit niét meer dan een zes-
zijdige houten kuip, waarvan één zijde is
open gelaten, die men ergens in het schip
van de kerk zet om van die plaats af de men-
schen te vermanen. Heeft de kansel een vaste
plaats, dan staat hij meestal op een steenen
voetstuk. Een dergelijke kansel zien wij op
het schilderij van Lucas van Leyden, uit het
begin van de 16e eeuw, in het Rijsmuseum,
dat een predikatie voorstelt.
Het meest in eere komt de preekstoel door
de Minderbroeders, de volkspredikers, doch
daar de preek geen deel uitmaakt van den
eigenlijken kerkdienst, zal dit meubel toen
waarschijnlijk nooit de rijke symbolische
beeldversiering hebben gekregen, die bijvoor
beeld de koorbanken bezitten.
Fraaie, marmeren kansels uit de 13e eeuw,
met figurale voorstellingen, bezit Italië, maar
in ons land valt geen preekstoel met eenlge
versiering aan te wijzen vóór de 15e eeuw.
In 1434 werd in de St. Bavo te Haarlem
een houten kansel opgericht, die door een
zekeren Jacob de Beeldensnijder werd ver
sierd. In 1461 zou, volgens J. Wolff, die in
1846 een „Beschrijving" van de Haarlemsche
kerk heeft uitgegeven, een monnik uit het
Minderbroederklooster te Amsterdam van
dezen preekstoel de eerste predikatie hebben
gehouden. Dit meubel is ons slechts fragmen
tarisch bewaard gebleven. In een der kapellen
van de St. Bavo staan twee zes-zijdige lijsten,
rijk van snijwerk voorzien, die den onder
en bovenkant van een preekstoel hebben af
gesloten. Op allereenvoudigste en geestige
wijze zijn in het hout kleine figuurtjes ge
stoken: een vrouw, die tijdens de preek in
slaap schijnt te zijn gevallen, een vrouw met
een monnik, dan, aan den voorkant een pre
dikende monnik, verder een vrouw, die ern
stig het hoofd met de hand ondersteunt en
met de andere hand een rozenkrans vast houdt
en een monnik met een boek. De zesde zijde,
is open gelaten; hier was de ingang van het
gestoelte. Het geheel van den preekstoel zul
len wij ons moeten denken als een kuip met
gladde paneelen, afgezien van het snijwerk
aan de randen, dus tamelijk sober.
Wat rijker van versiering is de preekstoel
in de St. Pieterskerk te Leiden. Uit het eerste
kwart van de 16e eeuw. Hij staat op de plaats
van een ouderen kansel, naar uit een stuk
uit het Leidsche archief blijkt, dat vermeldt,
dat hij „op dezelfde hoogte en breedte als
de voorgaande stoel" moet gemaakt worden.
De vormen zijn ontleend aan de bouwkunst.
De kuip is versierd met Gothische vensters,
waarin fraaie traceeringen zijn uitgesneden,
die misschien bedoeld waren om kleine beelden
te dragen. Reeds mengen zich Renaissance-
balusters met de Gothische vormen der
vensters. Wat ons treft is de smaak en de
kunstzin, waarmee het geheel is opgebouwd
en de verschillende elementen met elkan
der zijn vereenigd.
Iets later is de fraaie preekstoel Ln Ab
coude. Hij zal omstreeks het midden van de
16e eeuw zijn ontstaan. Op de paneelen zijn
de vier Evangelisten uitgebeeld: Johannes
met den adelaar, Mattheus met den Engel,
Lucas met den stier en Marcus met den leeuw,
terwijl het vijfde paneel den Doop van Chris
tus te zien geeft. Als versieringen werden
schelpnissenranken met acanthus-bladen,
kleine oherubijnen-kopjfes en maskers aange
bracht. De levensblijde ornamentiek der Re
naissance had haar intrede gedaan.
Strenger van stijl is de kansel in de Oude
Kerk te Delft van 1548. Op de hoeken van
de kuip torsen slanke Corinthische zuilen het
sober hoofdgestel. Typisch is de voet met
saters, als gevangen in valuten. Op de pa
neelen zijn weer de Evangelisten en de Doop
van Christus voorgesteld, doch nu aan het
eind van een soort arcaden-hal. De figuren
zelf zijn klein. Zij zijn gezeten in een bouw
werk naar Romeinschen trant. In den opbouw
van het geheel leven herinneringen van Be
nedetto da Maiano in Santa Croce te Flo-
Nauw verwant met den Delftsohen preek
stoel, zoowel in opbouw als in verschillende
details is de kansel in de St. Jacobskerk te
s-Gravenhage: Ook daar diepe hallen, dia
men in dien tijd „Inkijkgens" noemde.
Een buiengewoon rijk-versierde en fraaie
kansel bezit de St. Janskathedraal te 's-Her-
togenbosch. Wij weten, dat Elisabeth Gerrits
Moens, die gehuwd was met Claes Coenen
in 1541 „een pont groot Vlaems ééns" lega
teerde „omme wagenschoot daarmede te coo-
pen tot behoeff van eenen nieuwen predick-
stoel". Deze preekstoel was in 1566 klaar. Hij
wordt dan n.l. bij verschillende gelegen
heden genoemd. De kuip geeft prachtige re-
liefs te zien: de prediking van Petrus, de
prediking van Johannes den Dooper, niet in
de woestijn echter, maar in een klassiek
bouwwerk, Christus, tijdens het uitspreken
van de Bergrede, Paulus op den Areopagus
te Athene en Andreas het geloof verkondi
gend. Dit beeldhouwwerk is opmerkelijk goed
uitgevoerd. De compositie der tafereelen is
evenwichtig. Zeer fijn uitgesneden, bijna ge
graveerd, zijn de architectuurachtergronden,
Waarlijk voortreffelijk is de ornamentiek.
Boven- en benedenrand geven friezen te zien
met strijdende mannen, een Romeinschen
zegewagen en een processie van kinderen,
die ijlings voorbijsnelt, motieven, die herin
neren aan het werk van Jan Terwen te Dor
drecht.
Nadat de preekstoel klaar was begon men
aan het klankbord, dat wellicht is ontwor
pen door Cornelis Bloemaert, de vader van
den vermaarden schilder Abraham Bloe
maert. Hij kwam althans in Augustus 1567 te
Den Bosch en werkte er aan op zijn minst tot
April 1568. Ook deze baldakijn is zeer rijk
met snijwerk versierd. Hij bevat een zestien
tal beelden, twaalf bas-reliëfs en een groot
aantal kleinere figuren. Bij de keuze van deze
voorstellingen is stellig de tijd, waarin het
werk ontstond, van invloed geweest. De Her
vorming won in sterke mate veld en met de
symbolische versiering van den kansel wilde
men uitdrukken, dat de kerk steunde op de
leer van diegenen, die men hier uitbeeldde.
Op de hoeken staan Christus, Mozes en de
Evangelisten. In de nissen van het klankbord
zien wij de Apostelen, de vier groote pro-
fen en de vier kerkvaders.
In de Protestantsche kerk komt de preek
stoel geheel in het middelpunt van den eere
dienst te staan en het is dan ook niet te ver
wonderen, dat men ook na de Hervorming
meer dan eens aan de versiering van dit meu
bel bijzondere zorg heeft besteed.
De schrijver van dit artikel (de heer J. S.
Witsén Elias in de „Toeristen-Kampioen")
geeft voorts bijzonderheden over de preekstoe
len in de Nieuwe Kerk te Amsterdam en de
St. Jacobskerk te Utrecht, om voorts nog de
aandacht te vestigen op den preekstoel in de
St. Martini-kerk te Bolsward. Het ontwerp er
voor werd opgedragen aan den glazenmaker
Gerben Wopkes. Friezen voerden het snij
werk uit. Hierbij heeft men geheel afstand ge
daan van figurale voorstellingen. De paneelen
symiboliseeren de jaargetijden. De Lente wordt
voorgesteld door een vaas met bloemen; ko
renaren met sikkel en zeis herinneren aan den
Zomer; vruchten beelden den Herfst uit en het
paneel van den Winter vertoont onder andere
een schaats. Het godsdienstig element komt in
dit meubel tot uitdrukking in een paneel, dat
een Bijbel laat zien. In de randen zien wij
schelpen en getorseerde zuilen op de hoeken
zijn omwonden met wingerd-ranken. Het is al
les zeer naturalistisch uitgebeeld en men kan
ook hier de vakbekwaamheid der houtsnijders
bewonderen. Als kunstwerk is deze kansel
echter geen zeer gelukkige verschijning.
Uit de 18e eeuw zou ik willen noemen den
rijfcgebeeldhouwden eiken preekstoel, dien
de beeldhouwer Xaverij in de Oud-Katholie
ke kerk te 's Gravenhage maakte, een waar
lijk bewonderenswaardig stuk kerkelijke meu
belkunst en den marmeren preekstoel, van
1756 in de Groote kerk te Dordrecht. Deze
laatste werd echter uitgevoerd door een Scan-
dinaviër Asmus Franen, naar het ontwerp
van den Zuid-Nederlander Cresant.
Hoezeer de preeikstoel de plaats heeft inge
nomen van het altaar blijkt ook hieruit, dat
in de Protestantsche kerk het doophek nu
veelal den preekstoel omringt, zooals de can-
celli het priesterkoor in de oude kerken afslui
ten. Geen preekstoel werd in d« 18e eeuw in
gebruik genomen of hij werd met een plech
tige leerrede Ingewijd.
Van de kansels uit versohillende eeuwen,
die in ons land zijn te vinden, heb ik er, uit
den aard'der zaak, in dit artikel slechts enkele
kunnen noemen. Het moge echter een aan
sporing zijn, in eigen woonplaats of op reis,
eens een oogenblik te blijven stilstaan bij deze
kerkmeubelen, die niet alleen uit een gods
dienstig oogpunt maar ook als kunstwerken
onze aandacht verdienen.
VIERDE PREDIKANTSPLAATS
In verband met de uitbreiding van het aan
tal leden der Geref. Kerk te Apeldoorn, heeft
de Kerkeraad besloten uit te zien naar mid
delen om te kunnen overgaan tot het beroe
pen van een vierden predikant.
Onderwijs
Prof. dr. J. Ph. Vogel zeventig jaar
Ter gelegenheid van den 70sten verjaardag
van prof. dr. J. Ph. Vogel, oud-hoogleeraar
in het Sanskrit aan de Universiteit te Leiden
en stichter en eere-voorzitter van het Instituut
Kern, is Zaterdagmiddag in de leeszaal van het
Instituut Kern een receptie gehouden, waar
vele vrienden en oud-leerlingen, onder wie
vele hoogleeraren, den jubilaris konden geluk-
wenschen. Prof. F. D. K. Bosch uit Utrecht
voerde namens de aanwezigen het woord en
huldigde prof. Vogel als een geleerde, in wiens
werk typisch Nederlandsohe karaktereigen
schappen tot uiting komen. Zijn oud-Holland-
sche degelijkheid, die afkeerig is van alle on-
gefundeeide speculaties, maakt dat iedere bij
drage van prof. Vogel een stevige bouwsteen
is tot onze kennis van het oude Indië. Boven
dien leeft in prof. Vogel iets van den pioniers
geest van onze 17de-eeuwsche voorvaderen,
die hem bij het begin van zijn loopbaan het
toen nog zoo weinig bekende Voor-Inddë deed
verkiezen boven heit rustige Amsterdam. Aan
gezien de jubilaris een geschenk, dat alleen
hem persoonlijk ten goede zou komen, niet
zou wenschen, bood het Comité aan het Insti
tuut Kern, prof. Vogel's geesteskind, twee
fraaie kasten aan, bestemd tot bewaring van
de collectie platen en archivalia door prof.
Vogel tijdens zijn loopbaan als archaeoloog in
Voor-Indië bijeengebracht
Prof. Vogel dankte den spreker en alle aan
wezigen en sprak de hoop uit dat het hem ge
geven zal zijn nog menige bijdrage te leveren
tot de studie van de Indische cultuur.
Begrafenis G. Koster
Op den wit berijpten doodenakker ,Zorg-
vlied" te Amsterdam is Zaterdagmiddag het
stoffelijk hulsel van wijlen den heer G.
Koster naar de laatste rustplaats gebracht.
Uit naam van de vele aanwezige vrienden
van den ontslapene heeft Dr. J. G. Geel
kerken, predikant van de Geref. Kerk van
Amsterdam-Zuid in H.V., bij de baar In de
aula het woord gevoerd. Ingevolge den
wensch der familie was hij de eenige spreker.
Dr. Geelkerken zeide aller gevoelens van
smart, dankbaarheid en vriendschap te willen
vertolken en wees er op, dat de heer Koster
naast zijn zakenleven talenten besteedde voor
Gods Koninkrijk. Hij was, aldus spreker, een
Christen in woord en daad, in welk verband
spr. memoreerde de zorg van den overledene
voor het Chr. Onderwijs. Voor de scholen
van de Ver. voor Chr. onderwijs te Sloten en
Overtoom, de Groen van Prinsterer- en de
Elout van Soeterwoudeschool, heeft hij als
bestuurslid vele jaren achtereen geijverd. Hij
gaf zijn inzicht, raad en daad tot op den
laatsten levensdag.
Vooral in de Geref. Kerk van Amsterdam-
Zuid, zeide spr. verder, heeft onze ontslapen
medebroeder zich langdurig bewogen. In
dagen, van dagen van strijd in de gemeente,
kwamen, zei spr., zijn trouw en toewijding
tot uiting en voorts nam hij een bijzondere
plaats in als diaken, voor welk ambt spr. hem
geroepen achtte, aangezien armen en ouden,
zwakken en behoeftigen hem steeds aan
trokken.
Behalve voorzitter van diakenen was de
heer Koster, ging spr. voort, vele jaren lid
en president van de Commissie van Beheer.
Hij was het ook. die een belangrijk aandeel
had in de stichting van het Rusthuis voor
ouden van dagen, met wier moeiten hij zoo
hartelijk medeleefde.
Al deze banden, vervolgde spr., zijn nu
verbroken. Alleen de band aan zijn Heiland
en Heer is gebleven, want het geheim van
dit leven is het zoeken en vinden van Gods
genade geweest. Spr., die verklaarde onver
getelijke oogenblikken met zijn heengeganen
vriend te hebben doorleefd, heeft nog vlak
voor zijn dood van hem de verzekering ont
vangen, dat hij naar den hemel ging. Dat
was de koers van zijn leven. Hij deed wat
hem was toevertrouwd in dienst van zijn
Meester. Wij weten hem nu veilig in Jezus'
armen. Met een hartelijke, troostvolle toe
spraak tot de weduwe besloot Dr. Geelkerken
zijn rede.
Onder het spelen van de melodie van het
„Veilig in Jezus' armen" werd de kist naar
de groeve gedragen, waar Dr. Geelkerken de
Apostolische Geloofsbelijdenis las en het ge
bed des Heeren bad.
Een familielid bedankte voor de groote
belangstelling.
Onder de aanwezigen waren Prof. Dr. R. H.
Wo 11j er, alsmede de heeren R. Lukkien
en Dr. J. C. van der Does, voorzitter en
secretaris der genoemde Schoolvereeniging.
VEREENIGING VOOR CHR. MULO
Een Schrouder-;
Het zooeven uitgekomen nummer van Ons
Mulo-blad, orgaan van de Ver. voor Chr.
Mulo, draagt als opschrift „Schreuder-
nummer" en is geheel gewijd aan den afge
treden voorzitter der vereeniging, den heer
J. Th. R. Schreuder te Heemstede.
Het nummer opent met een welgelijkend
portret van den heer Schreuder terwijl ook
een foto is opgenomen van de oorkonde, die
den heengaanden voorzitter is aangeboden
bij zijn benoeming tot eere-voorzitter. Bij de
foto staat een gedicht dat den heer Schreuder
is opgedragen en dat getiteld is „Een man
van plicht". Voorts bevat het nummer een
uitvoerig verslag van de algemeene vergade
ring, die in de Kerstweek j.l. te Amsterdam
is gehouden en waarop de heer Schreuder is
gehuldigd wat de zitten van den tweeden dag
betreft. Voorts zijn bijdragen opgenomen van
de heeren Tj. K. Roosjen van Bloemendag
die schrijft over: „Schreuder en de school
en H. v. d. Tol te Rotterdam, die namens de
redactie van het blad afscheid neemt van
het afgetreden redactielid Schreuder. Het
nummer, dat 28 pagina's druks telt, is op
voorname wijze uitgevoerd.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Arnhem. Tot leeraar Fransdh aan het
Chr. Lyceum is benoemd de heer M. Jansen
Hzn. te Ede (voor tijdelijk).
Kruiningen. Tot onderwijzeres aan de
School met den Bijbel, hoofd de heer H. Alme.
kinders, is benoemd mej. P. v. d. Waa, thans
tijd. onderw. aan de 2e Ned. Herv. school te
Hoensbroek.
DE SCHOOLFILM
In een artikel over de schoolfilm en het
nog voor veel uitbreiding vatbaar gebruik
daarvan doet de Tel. het volgende idee aan
^Waarom zouden wij niet per 20 h 25 scholen
een filmonderwijzer aanstellen, die met één
toestel geregeld de hem toegewezen scholen
bezoekt Elke school kan dan Weemaal per
maand een filmvoorstelling hebben, hetgeen
ruimschoots voldoende zal zijn.
In dit geval kan met ruim 300 toestellen
worden volstaan, terwijl toch alle scholen vrij
wel gelijktijdig kunnen beginnen. Verder is
het van groot belang te achten, dat op deze
wijze ruim 300 jongere onderwijzers aan een
hun passend bestaan kunnen worden gehol
pen. Deze regeling is dus economisch volko
men veranWoord en sociaal van groote be-
teekenis.
Profiteerende van de ervaringen in andere
landen, kunnen wij er voor waken, dat de be-
teekenis van de schoolfilm ook niet wordt
overdreven ten koste van de projectie van
stilstaande beelden. Deze laatste kan bij het
onderwijs nooit worden gemist, juist als voor
bereiding voor de bewegende film.
De financiering van de schoolfilm zou
te zamen met de financiering van de projectie
geheel los moeten komen staan van de fi
nanciering van de andere leermiddelen. Een
goede exploitatie is ook ondenkbaar zonder
de oprichting van een Nederlandsch School-
filminstituut, dat de exploitatie van de school-
films ter hand neemt. Bij een goede organisa
tie en een verplichting voor alle scholen om
hieraan mee te doen zouden voor 10 et per
maand per leerling alle uitgaven voor pro
jectie en schoolfilm kunnen worden bestre
den. Zou het dan zoo bezwaarlijk zijn om deze
bijdrage maandelijks door de schoolkinderen
zelf te laten bijeenbrengen voor iets, dat zij
zelf erg prettig vinden? Voor meerdere kin
deren uit eenzelfde gezin zou de bijdrage nog
kunnen worden verminderd.
Examens
Utrecht. Theoretisch tandheelkundig examen 2e
gedeelte. E. A. Witkop.
Tandarts-examen J. van Doorn, mej. E. de Jong.
O. W. Ph Fi
Kouwe, H.
H. P. Meerkamp
E. Douglas, J. D. Duynhou-
J. F. G. Mers
Basel, A. J. H. Messing, G. O. A. Munters,
W. R. J. Peelen, D. Pronk, B. van Rfjssen, H. G.
van der Schouw, H. Tjeenk WllMnk, G. G. Trupp,
J. van der Velden, D. W. Vis, F. J. de Wolf, J.
van der Woude, M. Zwolle, B. C. P. H. van Baak,
J. Folpmers, S. A. _Henn.es, D._J._C._ JKnottner
J. H. S. Kortman, J.
Leeuwen, J. van Riel H. Stalling, H. A. Stokvis,
G. W. van Trldht, K. F. de Vries, H. de Waal, E.
SURS VAN AMSTERDAM
ZATERDAG 11 JANUARI
noteeringen, medegedeeld door d« Vereeniging v. d. Effectenh
den laten
ageri
I^GATIËN
8. bes V.K 11.31
1 ^de&LEENINGEN
leffiiïdarland
lagerioo 100% 100
et d|00 100%
culhjoo 97*
gedaan en bieden t gedaan en laten
VJL 11.80
90*
HaarL BD3i 91
Hollands A 4 98
Intercom... 4 96 6i<
Nation. B.. 31 89* 00*'
N-HGr.UV 4 94 5
N-HGr.UD 3J 87§
n GEM. LEEN.
hi 92*
[.31 88* 8*
Overijsels.. 4 98* 8*
Residentie 3i 82* 3*
Rotterdam 4 92* 8»
Utrechts.». 4 99* 9**
Westl TV..3i 90 91
Zeeuwsch. 31 88* 8*
ZuiderKL3$ 91+ 1
Z.-HolLv u 3i 92 2*
Werkiaam ln hei buitenL
i HoIlandBk 6 20* 20*»
HohandBk4i 90* 20**
Scheepverband Mpljen.
E.N.Sch.v.Si 81 1
R'dam Sch. 4 88*
INDUSTRIEËN
jKunstz 5i 104 4
Berg.Jurg.31 81* 1*
BerkPat'37 4 87* 8
Cham.Unie5 101* 1*
Emb.-Hth.. 41 96 3*
KHoogov. 4 101*
LeverZeep 41101%
N.I. PortL.4 100 10Ó
VTouwfab.4 111* 10*
Vollenh.(5)3 72* 1+
Werkspoor 4 101* 1*
WiltonMfb41102*§ 8
AmsterdBnk 119*
Amst.Goed.b 84*
HollBk-Unie 102
Incasso Bank lil**
Javas 100 C 282 64
Kasvereenig. 122* t
KolBk 50 C 204 6
N.-I.Escomp. 89 10*
N.Bkf 1000A 164 64*
N.Bk. 100 C 168 69
N.Bk./1000C 164* 56»
NBvZ-A ƒ500 111 1
NH.M./100C 128* 8*
RotterdBnkv 126+ 4*1
Slavenburg* 102* 2k
Twents.Bk.A 127* 8Jh
Twents.Bk.C 128* 9J-
Utrechts Bkv 29** 9*
L3j 84*
niet.. 31 84*
roO$"o®
183 98
eenen CRED.INST.
haa'38 3 92 i
00 31 88*
ar 3 91
a4ar 3 82*
ïorfAS
MIJNBOUW
Limb. Stak 4 90*
NMt.o.vSt6 102*
PETROLEUM
Bataafsche 41 99*
Bataafsche31 84
DIVERSEN
Amst. Rijt. 5 102§
GmEigend 41110*
Gm£igend4 97*
'sGravPas. 4 100*
Nat.Grb'30 5 100
NGrb 10-15 41 98*
NGrbriefb 4 91+
AANDEELEN
V.K 11.80
BANK- en CRED.INST.
VK 11.30
Rouppe... Pw 128* 8
Rutten'aBbr. 164* 8
Schelde Nbz. 88**
Scholt Aard. 168 59*
Smit Co289* 80
Soerab.Drgd 178§ 76
StokvH ƒ500 146* 8*
Stork&Co. A 165* 8
Stork &Co.P 127* 7*
TabPhilipsA 77* 8*
Tab. PhiL Pw 77* 8*
Unie v. IJsf.„ 140* 46
Ver.Blikfabr 212* 12
VChemFabA 112 1*
V.Chem.FbP 121 21
Ver.Holl.Sig. 96* 4
VKPapierfA 147* 8H
VKPapierLP 161* 1*
V.N.Rubberf 191* 90*
V.fouwfabA 129* 6*
V.Touwf.Pw 118 ll*t
Victoria Bisc 144+
Vollenh..— A 19t
Voornveld C 145§
Wilt.Fijen A 178*
WiltFijenAb 34*+ 4*+
Wit'sBlanket 240*
WijersL&H. 170*
INDUSTRIEËN
EL EC.. GA8. TEL.
ANIEMA 289
ANIEM. Nbz 289
ANIEM—C 296 90*-l*
N L Gas.... A 283
N.-LGas Nbz 268
N.LGas 100 C 289
HANDEL
8*+
AlgKunatzC 112*
Alg.NoritMiJ 871
AllanKN.fbr 728
Amst Droogd 209*
Amst. Superf 109* 9 BandaCredA
AvisVerffab. 22* 2* BandaCr.Pw
V. d. Bergh's Fabrieken Born.-Sum A
250A 178 78 Born.-Sum C
1200P 102* 2 Europa-Azië
BerkP.afg.C 67 66* Frans.-Soed..
BraatMfSoer 107* 10* Hagemeijer.
Calvé Pr.wd. 120* 21 HvHoll-Bom
Carp's Garen 100 90 HvReiss&Co
Electro Z.-W. 220f 218* Heybroek.. -
Embal Houth 76 8** Hopen (ten)..
E.N.K.E.S. 170* 70* IntCr.Rott A 284*
Fokker Vlf.C 191 98 IntCr.RottC 239*
GoudaA 666 68 Linde Tev. A 204+
Gruyter A P 1601 49* Linde Tev C
GruyterBPw 166* 8* Ned. Wbi-Mij
Hazemeijer... 830* 28 Nw. Afrik. A
Heineken'sA 201+ 196* Tela Co.. A
Heineken'sC 205 201 ZélanderisEl
Hero Conser. 160*
Hoek's M-Z. 399
Holland MIL 174*
HollandsBet 348
eo H.Draad &K 266
Int.Gew.Bet 144
Int Viscose- 76*
2* KleneF.v.Ch 130§
10* K.NEdelm. A 49*
7h K.Edelm.Pw 47**
100 K. Hoogoven 160*
009* K.N. Papierf. 167* 6*
H* KVTapijtl A 116* 9**
90* KVTapijtPw 109**
SchevExpl4U01* 101* Korenschoof 180*
TabaksUC7 17** 7*» Kwatta166* 56*
LeverBrotC 130* 30
^HEEKBANKEN
meim ln Nederland
"Vu 31 93* 3*
bi)tY 3J 91 1
tfhe4 99*
l® the 31 91*
-hep... 3j 93
deP--4 ïoi*
DA 31 95*
31 88
AC4 97*
sr i
TijdDagbL 5 63§
TRAMWEGEN
Oost-Java.5 86* 8ji
R'dam 1897 31 17* 8
R'dam 1900 31 18 8
Sam.Joana4i 89* 8
Sem.Ch.'15 5 64* 5Jj
Sem.Ch.'18 5 66*
Sem.Ch.'26 5 68* 6*
Sem Cher. 4} 48- 7*
2*^em- Cfcer. 4 48* 6£
Jtj! P-REMIELEENINGEN
9'81 Nederiand
TXlAmc-tCgb.M 99*
L.Brot.7gr C U7*
LBrotekl. P 112*
L.Brotfigr. P 118*
MeelLNBk C 280
Mijnb. Werk. 94* 8
Nl.PortlCem 106* 4«
N.f.VerdLev 91* 88
N.Gist&Sp A400 405'
Ned. HuisteL 180§ 60
NedKabelf A 419*+ 16
NedKabelfC 424* 20
NScheepsbA 168 6
N Scheepsb 80.60 40.-
N.Stf. Keizer 220
NymaK spin 226
PHL Gbz... C 214
Ned.Sch.U.C 191*
Niev. Goudr. 294*
St De Maas. 117*
SUIKER
H.v.A'dam C 464*
Java Cult. C 286
KrianSuik.L 107
Lawoe-OndC 87*
Pagottani81
SuikerCultA 230
Tjew.Lestari 112*
V.Vorstenl.C 184*
V. Vorst Wb. 21.90
WatPoppoh. 283
8*.t
Arendab.... C 822
BesoekiA 79
Deli-MijC 288*
Balapoelang. 296
TelagaPat... 166*
Tjitamboer- 43§
DIVERSE CULTURES
Band. Oliep. 89** 9*
Jav. Bosch-E *6* 6+
Kali-Tello.A 281* So*
KoerintjL101* i*
Mich. Arnold 190 89
Modajac—10 10*
PasirMalang S20§ #40
Pond.Ged.kl 180* *0*
MIJNBOUW
PETROLEUM
K.N.P. O.-A 269* i
M.Enim lw815.- 810.-
Perlak afges. 72*
RUBBER
Amst Java- 14+
AmstTapan. 81»
BatDjamoes 46* 6**
Bat Sumatra 48
Goen. Anaga 118*
Gondang..— 68*
HollSumatra 112* 12*
Indragiri128* 9*
Lampongs.A IB* 9*
Linkungan— 18+ ?x
Tjoeroeg— 69*
SCHEEPVAART
Furnes^162* 1
H S. M. 200 104 J
H.S.M. 1000 104 i
Houtvaart— 110 U
Java Ch.J.C 168
Am.C.&F. Cp
Am. Metal C
Am.Radiat.C
ASmeltingC
Bayuk Cig C
BriggsMan C
CerroPascoC
Colg. Peet C
DougLAirc C
Gen.Cigar C
Gen.Electr.C
GiletteSaf. C
HudsonC
8*
Int.Hos.MilC 18* 8%
Keesp.Tin. C 11* 1%
Nat Cash.. C 14* 4*.
N A.Rayon P 46* 8J,
Pack Mot C 6* 6*i
Param Piet C 10*+
10**-*
RevereCopC 18* 8
Stan.BrandC 7» 7*i *-*
Tenn.Corp. C 8%
UnAlrcraftC 44% 4*
US Rubber C 28%+
U.S.SteeL Cp 122* 9
Eleclr- Gas, Tela! am.
Am.WatW.C 8*
ArkNatGasC 2* 2*,+
Comw. Ed. C 81%
Cons. Edis. C 28
I.Hydro El. C 8*
Unit.Corp. C 2%
WestUn.T.C 22*
DIVERSEN
Alg.HOnr.G 19
AmstBaLiast 186+
AmstRijtuig 87*
Bl.hoed-Vr.v 82*
Bijenkorf P 134
Byenk. Wb/8c0.-t 898.-
Gem.Eig.Pw 103*
GerzonMod. 188
Geveke Co 103*'
GoudaKaash 89*
Hth. Alberts. 114*
GreyhoundC 12*
Marshall F.C 16 f
Swift&Co.gr 21
Woolw&CoC 39*
Hth. Jongen. 137*
Hth. Key... A 116
Hth. Pont A 1*8
L.-O.N.Veem 24
Maxw.L. Gr. 8o
N.Eur.Houth 110
Schev. Exp— 67*
Tabak Enta.. 118»
ZhSabangkL 110*
ZhSabanggr. 118*
SPOORWEGEN
Deli101 099*t
Ned.-Ind—. A 82 2*
Ned.-Ind....C 82* 4*
TRAMWEGEN
Madoera.— F 12*
Malang62*
Probolingo- 12 i
Sam.-Joana_ 9
Sem. - Cherib 28 S
ENGELAND
Diversen
Peruvian. Cp 2% 2%
1. N-J10 42*
Ateh.Top... C
Atch.Top.Cp
Balt.&Oh Cp
Huds&ManC
Kans. C. S. C
Kans.C.S. Cp
MlssK&T Cp
Union Pac. C
Wabash pr A
Wabash.C
26*
68§ 80*
7*t 7*+
1%* 2+
7%
18*»
4*+ 4*'
CLAIMS
Kon.N.Petr./11».- 18.-
GELDKOERS
Prolongatie- 2*
ACTIEVE FONDSEN
Nederland
8TA ATSLEENIN GEN
TK
lek.
Sak
lek
4e k.
5e k.
6e k.
7e k.
'401*/1000 4
101*
1*
'40 2' 1000 4
98*
8%
'40b111000 4
101*
1*
1911Si
88*
8*
Grtb.-O. Si
88*
1896/1905 3
80*
80*
Cvlnschr 3
80*
90*
Grootb. O 3
79*
'36 ƒ1000 3
94*
'37 ƒ1000 3
88*
8*
'38 ƒ1000 3
89%
9*
*-%
N. W. S- 2i
89*
9*
Grtb.-O. 2i
69*
9*
N ederlandseh-Indlt
'35 ƒ1000 Si
91§
'37 1000 3
91*.
9»*
'37A ƒ1000 3
89*
90*
BANK-
EN CREDIETIN8TELLINGEN
KoLB/500A
198*
NIH. ƒ600 A
188*
H
NHM 250 C
196
124
NHM1000C
1*8
«4
NHM Res A
BfDUSTRIEftN
A-KunstzA
109*+ •*.-§*+ *•-*
*-xt
<X*-9t
7**-*
BerkelsP-A
68**
Calvé OL A
84*
Calvé OI C
76»
1»
Ctr. Suik-A
204
4*
Fokk. VLA
100+
190
L.Br.UnilC
181
*•-*+
»X-1*
*o*-*
I0*
89**-*
Ned.Ford A
388*
89*
Ph.Gbal A
918*
)*-*i
8X-8*
1
PhGbafPw
m
m
lultenland
AlLLud.St
J8*
*x
A Bemb. A
18*
17
A Bemb. B
16*
17
ABembCp
80
90*
Am.C.&F C
86*t
«X*
**-*•
Am EnkaC
80*
60*
AnacondaC
31%
ao**-i
80%
96
96
*•-%
Beth. St C
S9
8*-9
«*-*
«*•-*
8*
Chrysler. C
79*
9*
C. Wright C
10*
10*
Gen. Mot C
68*
8%+
Int Nick C
09%
9%
Ken. Cop C
89%
9*
8%
96
N Dairy C
18*
8*t
N A AviatC
18
7%*
NARayonA
26*+
6*
NAHayonB
26*-.
6*
Rep SteelC
<7*
*•-%
7f-*1 3%t-%i %•-%+ *•-*+
US SteelC
72
1*-*
H-*1
IX-H
1*
ELECTR-
GAS. TEL- TEL. EM WATJdUEN (Buitenland)
Cit Serv C
Comui w C
1+
lf
Int J &T C
a%*
8**
3*
North A C
19*
19*
RadioC
6*'
«*-%t
MIJNBOUW
O Borneo A
206*
998
OBorneoP
219*
-
19*
Dordtsch A
Dordtsch P
KNed.P. A
ContOiLC
MidContC
Phillips... C
Shell Un. C
Tide Wat C
PETROLEUM
VK lek. fek. Sek. 4ek. gek.
270**
271* 2*-8* 2*-S 70**-8 70*-71 l*-«
Buitenland
14%f
RUBBER
A'dam ƒ100,
A'dam/lOOO
Amsterd. C
Bandar
Deli-Bat A
Deli-Bat C
Kea Lemb
Lamp.Sum.
Majan-L. A
Majan-L C
N.Noorsche
Oost-Java.
Oostk. 50
Oostk. ƒ500
Serbadjadi
Silau Sum,
Sum. Rubb.
V-LC.O
IntereontC 4%
a**
a* 8*-•*
226* 8*-7*
226
187§
99* 98
78 n
80*
118*+ If*
146
168*
168+
119* 1
231* 81*
U4 88*
Buitenland
4%+ 5%v
SCHEEPVAART
121*. M*-l* l9**-20f 19*-* 19* *-*
4*-6 4*-* 4-*
H. Am. L. A
Jav.Ch.J. A
KNSM Nb
K PaketA
N.SchvU.A 186* l**-7 !•-•*
R. Lloyd A
St Ned. A
183
247
I.Merc. CIO 16%
SUIKER
Hv.AmstA 450** J-*f M
Javasche A *86
N.LS.U. A 371
V. Vorst A 181J
80*-*
TABAK
6*.
41* 48-81
86
4-*
28**-80
Deli-Bat A 203 8*
DeliM. 1000 289 70*
Senemb. A 228
DIVERSEN
6%+ 6*»-*+%• 6**-*+ 6**
SPOORWEGEN
Balt&Oh. C
Ch.&Oh. 10
Ch.&Oh. 40
Gr.NortCp
min. Ctr. C
Louis &N.C
N-YCent,C
NorthPacC
PennsyLkl
48* t
28*
UX* X-W X-H Xs*
6«*
6**-6l7&
8%
*-xt x»t
87% 7*»
87% 7**
12%
•ATADA
v*+
«Jm
