STAAL
A. DEJONG
CONSTRUCTIES
W BA-
m w
BON N EN LUST
SAMBO, DE OLIFANT
ZATERDAG 11 JANUARI 1941
Trekvogels boven steden
Ook boven verduisterde plaatsen
klinkt hun roep
Een correspondent te Genève maakt mel
ding van de volgende interessante waarne
mingen, die te Bazel en in andere Zwitser-
sche steden zijn verricht.
Eenige Zwitsers, die zich bijzonder voor het
leven en de gewoonten der vogels inï<
seeren, hebben een studie gemaakt vai.
uitwerking, die de algemeene verduistering
der Zwitsersche steden op de gebruiken dei-
trekvogels heeft. De resultaten hunner w
nemingen, die vooral te Bazel gedaan
den, hebben zij thans in de Zwitsersche pers
medegedeeld.
Het staat vast, dat de doortocht van ij
late avonduren rondtrekkende vogels v
ger, voordat de verduistering in Zwitserland
was voorgeschreven, slechts hoorbaar was,
wanneer de vogels zich boven de steden en
grootere dorpen bevonden. Hun vlucht door
de minder sterk bewoonde gedeelten van
het land geschiedde steeds geheel geluid
loos. Men leidde hieruit af, dat de trek
vogels verontrust werden door 't felle kunst
licht der steden en groote dorpen en uit
dezen grond hun eigenaardige kreten lieten
hooren, die het aan een vogelkenner moge
lijk maakten ook van de in de volstrekt
donkere lucht vliegende vogels hun soort,
aantal en vliegrichting vast te stellen.
Dit vermoeden betreffende de oorzaak van
de vogelkreten boven een stad moet thans
op grond van de tijdens de verduistering
gedane waarnemingen hierzien worden. De
ervaring heeft toch geleerd, dat de trek
vogels ook thans nog, wanneer zij zich
boven een volkomen verduisterde stad be
vinden, hun angstig geschreeuw laten
hooren. Hieruit schijnt dus te moeten wor
den afgeleid, dat het vooral de scherp-
hoorendheid der hoog in de lucht vliegende
vogels is, die de waarschuwingskreten uit
lokt. Het felle kunstlicht der steden schijnt
hiervoor minder verantwoordelijk te zijn
dan het stadsrumoer, dat tot de ooren der
vogels opstijgt.
DIEFSTAL IN DE MANEGE
Toen een dame aangifte gedaan had, dat
tijdens een bezoek aan een manége te Amster
dam uit haar tasch een bedrag van 25. een
ring en een legitimatiebewijs ontvreemd wa
ren, heeft de politie een knecht, die in de ma
nege werkzaam is, aangehouden. Hij blijkt een
onderzoek ii de tasch ingesteld en de ge
noemde voorwerpen weggenomen te hebben.
LOOD VAN EEN LOODS
De politie van het bureau Kattenburger-
gracht te Amsterdam is er in geslaagd den
diefstal van lood, tot tweemaal toe gepleegd
by een loods aan de Panamakade, op te nel
deren.
Twee 17-jarige jongens, onderscheidenlijk
zandlosser en kolcnwerker van beroep, bevin
den zich thans in verzekerde bewaring. Zij
hadden kans gezien hoeveelheden van 92 en
circa 50 kilogram lood van een loods ai tc
halen en te verkoopen.
JONGETJE VERDRONKEN
Gistermiddag om vijf uur was het zesjarig
zoontje van den slager G. S. te Blerick met
eenige vriendjes aan het spelen op het ijs op
de Maaswaard. Tijdens het spel is de jongen
van het ijs in het snelstroomende water van
de Maas gevallen en verdronken. Zijn kame
raadjes konden geen hulp bieden. Het lijkje
is nog niet gevonden.
AAN DE GEVOLGEN OVERLEDEN
Enkele dagen geleden is de 45-jarige machi
nist P. Janssen op het emplacement der Ned
Spoorwegen te Venlo tusschen de buffers be
kneld geraakt, waarbij den ongelukkige de
linkerborstkas werd ingedrukt
Nadat geneeskundige hulp was ontboden is
het slachtoffer naar het ziekenhuis ge
bracht Donderdag is de ongelukkige aan de
bekomen verwondingen bezweken.
Is de naam 's-Hertogenbosch
gerechtvaardigd?
Men schrijft ons:
In zijn beschrijving van de Stad en Meierij
van 's-Hertogenboseh zegt Steph. Hanewinkel,
dat 's Hertogenbosch met zeer veel recht dien
naam mag dragen, omdat- deze stad gebouwd
is op de plaats, waar weleer een bosch van
de oude Brabantsche hertogen gelegen heeft.
In de vroegste tijden zou zij Ortdunum,
Orten genoemd zijn geweest; daarna Civitas
de Ortduno, de Stad van Orten, vervolgens
Nova Civitas apud Ortdunum, de nieuwe
bij Orten, Nova Civitas apud Svlvam, de
nieuwe stad bij het bosch: Nova Civitas apud
Ortdunum, quae Sylva dicitur, de nieuwe stad
bij Orten, welke het bosch wordt genoemd;
eindelijk Sylva Ducis or Ducis Sylva
's Hertogenbosch, en in „kwaad" Latijn Bus-
cum, Bosch.
Melis Stoke noemt haar reeds Bossche er
Sertoghen Bossche. In het Fransch wordt zij
genoemd Boisle Due of Bolduc en bij de
Duitschers Herzogenbusch. Ten jare 1795
wilde men den naam van 's Hertogenbosch
dwaaslijk verwisselen met dien van Brutus-
bosch, doch geheel ten onrechte, want welke
betrekking had Decimus Brutus (naar hem
wilde men zeker den naam der stad ver
anderen), de ondankbare moordenaar var
Julius Caesar, of iemand der andere Romein-
sche Brutussen, toch op 's Hertogenbosch.
De naam van Brutusbosch raakte weei
spoedig in vergetelheid.
Tegenwoordig (1802> schrijft men, zegt
Hanewinkel verder, doch geheel tegenstrijdig
tegen de regelen onzer taal: den Bosch.
Waarom dan niet liever bij verkorting
's Bosch, of wil men niets van den ouden
naam, schoon het nimmer tot oneer kan ver
strekken, dat deze stad door een der oude
Brabantsche hertogen gesticht is en dat die
naam ons hieraan herinnert, behouden, een
voudig Bosch of het Bosch.
GEEN BONTMANTEL
Op het bureau Singel te Amsterdam bevindt
zich een 31-jarige man ter zake van oplichting.
Hij had een kennis aangeboden een bontmantel
voor hem te koopen en die hem daarvoor een
bedrag van ongeveer driehonderd gulden ter
hand had gesteld.
Er werd echter geen bontmantel bij den
kooplustige bezorgd, noch werd het geld terug
SCHAAKRUBRIEK
Eventueele correspondentie over deze rubriek
te richten tot: H. J. J. Slavekoorde, Valken-
boschkade 625, Den Haag.
De waarde der techniek (13)
Wij hervatten deze artikelenreeks op het
punt, waar wij haar na de rubriek van 14
December onderbraken.
Overeenkomstig de aankondiging bespreken
wü thans eerst onderstaand eindspel
ar;
f if
Ehj
i m
wm w i
MM
j S3 1
m m i
j B m
m
m m
m i
m
m
s: yyij
'r"f PJ 1
Wit speelt (remise).
Wij hebben hier voor het eerst te doen met
een eindspel, waarin de pion op de zesde rij
staat, d.w.z. nog twee velden van het pro-,
motie-veld verwijderd is. Wat is voordeeliger?
De randpion op de zesde of op de zevende rij?
Dit is moeilijk in algemeene bewoordingen
samen te vatten.
Twe
in het algemeen vrijer kan
kans op eeuwig schaak of een gedwongen
haling van zetten wordt kleiner, omdat de
vallende koning de gelegenheid heeft zich vóór
den pion te verschuilen, ook indien de aan
vallende toren reeds vóór den pion staal. Hier
door kunnen koning en toren elkaar desnoods
aflossen bij de taak om den pion te dekken
Hiertegenover staal, dat de pionnenstelling
op de zevende rij bepaalde voordeelen biedt op
grond van tactische wendingen, welke tot de
directe promotie van den pion kunnen leiden.
In het algemeen wordt de taak van den ver
dediger gemakkelijker, indien de pion nog op
twee velden afstand van het promotieveld
staat. Dit geldt echter slechts in de gevallen,
waarin de verdedigende koning relatief gunstig
is geposteerd. In de practische partij dient
men er zich terdege van te overtuigen, dat het
oprukken van den pion naar de zevende rij
niet voorbarig is.
Thans de oplossing van bovenstaande stel
ling.
De situatie schijnt buitengewoon gunstig voor
wit, zoodat zelfs autoriteiten als Berger en
Tarrasch geen kans zagen om met zwart re
mise te maken. De zwarte koning kan den
pion immers niet benaderen, want zoodra dit
stuk op de e-lijn gaat staan, wint - opmarsch
a6a7. Het schijnt dus onvermijv jk, dat de
witte koning naar a7 komt, waarna de witte
toren vrij komt en de promotie van den pion
gemakkelijk geforceerd kan worden.
In 1925 toonde echter de analyticus Frink
aan, dat zwart tóch remise kan bereiken. De
remise-voortzetting is op de volgende over
wegingen gebaseerd. De zwarte toren is nog
niet aan de a-lijn gebonden, hetgeen pas na
*6a7 het geval zou zijn. Deze opmarsch ver-
eischt echter een langdurige voorbereiding.
Speelt wit a6a7 te vroeg, dan keert de
zwarte toren naar de a-lijn terug en ontstaat
een theoretische remisestelling. Op zijn marsch
naar a7 staat de witte koning aan schankzetten
bloot en het is nu de kunst een zoodanige situatie
te scheppen, dat ook a7 binnen het bereik van
den schaakbiedenden toren valt. Dit brengt ons
tot de conclusie, dat de witte koning, zoodra hij
op den damevleugel arriveert, van de f-lijn uit
(dus op zoo groot mogelijken afstand) met
schaakzetten achtervolgd moet worden.
1. Kh2g3 Tal—fll
2. Kg3g4
Na 2. a7 Tal is het remise voldongen feit
Op 2. Ta7t mag de zwarte koning niet naar
de achtste rij wegens 3 Tb7 gevolgd door 4. a7,
5 Ta8f en 6 a8D. Beter is daarom 2Kf6
bijv. 3. Tb7 Tal 4. a7 Ke6 enz.
2Tfl—f6!
Doordat de toren ln de nabijheid van zijn
koning staat, kan hij nu op verschillende ge
dekte velden schaak bieden. Het belangrijkst is
echter, dat de toren den pion blijft aanvallen,
waardoor de bewegingsvrijheid van den witten
toren beperkt blijft
3. Kg4g5
Dreigt 4. Tg8t Kf7 5. Tf8t met winst.
Na 3. a7 Ta6! is de partij direct remise.
3Tf6g6t
4. KgS—f5
5. Kf5e5
Een tempozet, welke a
andert, bijv. 6. a7 Ta6! e
Tg6f6t
Tf6b6!
de situatie niets ver
remise, of 6. Ta7t K?6
de tekstvariant
Tb6—f61
7. Kd5 Tf6 enz. zooals
6. Ke5d5
7. Kd5c5
Na 7. Ta7t Kg6 8. Kc5 Tf5t 9. Kb6 TfÖt 10.
Kb7 Tf7t 11 Kb8 Tf8t 12. Kc7 Tf7t moet de
•itte kening weer terug
7. Tf6fSt
8. Kc5—d6 TfS— f6t
9. Kd6e7 Tf6—f7t
10. Ke7e6 Tf7—f6t
11. Ke6—eS^ Tf6—b6l
1
U S I v\
m m m nj
m m m
MM ai
m_ m m m\
VLAARDINGEN
Remise.
Uit dit voorbeeld blijkt tevens, wat de ver
dediger moet doen, als zijn koning van den
pion is afgesneden.
1. Ka4—b5 Ta8d8!
Een belangrijke finesse, welke uitsluitend bij
den randpion opgaat Na ruil der torens komt
de verdedigende koning nog juist op tijd om
remise te forceeren.
Wit moet dus den ruil der torens vermijden,
maar daardoor kan de zwarte koning de d-lijn
passeeren.
Slecht zou zijn 1Tb8t 2. Kc6 en wit
wint, bijv. 2Tbl 3. a6 Tal 4. Kb5 be
nevens 5. Ta4 enz.
2. Td4c4 Td8b8t!
3. Kb5a4
Na 3. Ka6 Kd7! of 3. Kc6 Tc8t en 4
Txc4 zou de partij direct remise zijn.
3Ke7d7
Men ziet het succes van 1. Td8!
4. a5a6 Tb8c8
Hetzelfde spelletje. Echter leidt ook 4
Tbl 5.Ka5 Talt 6. Kb6 Tblt 7. Ka7 Tb2 enz
tot remise.
5. Tc4b4 Tc8h8!
Een bèlangrijk oogenblik. Het meer voor dp
hand liggende 5Kc7? faalt als volgt:
6. Tb7+ Kc6 7. Ka5 Th8 (7Ta8, dan 8. Th7
met de beslissende dreiging Th7hlelf).
8 Tb6ü Kc7 (of 8Kc5 9. a7 enz.) 9. a7
Th5+ (9Thl 10. Ta6!) 10. Ka6 Th2
11. Tc6t Kd7 12. Tc5 en wint.
6. Ka4a5 Kd7—c7
7. a 6a7
Op 7. Tb7+ volgt nu 7Kc8! en wit komt
niet verder bijv. 8. Kb6 Th6t. 9. Ka7 Tc6
10. Th7 Tc7t!).
7Th 8h5t
8. Ka5a6 Th5—h6t
9. Ka6a5 Th6—h5t
10. Ka5a4 Th5—h8 enz.
Remise.
PROBLEEMRUBRIEK.
Probleem van F. Lazard (10-zet).
Wit: Kd8, Th3, pionnen b2, b3, f2, f3.
Zwart: Kd5, pionnen c5 c6. e5, e6.
Oplossing: 1. Th7 e4 2. f4 e3 3. f3 e5 4. f5 e4
5. f4 c4 0. b4 c3 7. b3 c5 8. b5 c4 9 b4 en mat
op den volgenden ze*
1. Thl? is onjuist, omdat deze toren het veld
al niet kan bereiken, als zwart begint met het
opspelen der e-pionnen.
Probleem van J. Moller.
U
M W 9
mm
wm "%M
Hf 8 j
am m
abc 3 e l i h~
Mat in drie zetten.
HOEVt
Boter oi margarine
Brandstoffen
Haarden en kachels
Voor centr. verw.
Peulvruchten
Rijst (-emeel. -gries,
-ebloom) of grullen-
Ve 24
Bo 24
Bo. 25*)
Ve. 25*)
(Derde periode)
K 08 t.m. 10
K 15 tm. 24
(Derde periode)
Br. 21
Br. 22*>
Br. 23')
A 34
A 33
A 111
evL tm. 17
evt. tm. 17
t.m 17 (24) Jan.
tm. 17 (24) Jan.
evt tm. 12 Jan
t.m. 12 (19) Jan.
13 t.m. 19 (26) Jan.
vt t.m 12 Jan.
m. 12 (19) Jan.
t.m. 19 (26) Jan.
tm. 31 Jan.
tm. 21 Febr.
eenheid
IN KOKEND WATER GEVALLEN
5-jarig meisje aan de gevolgen overleden
Bij het spelen is het 5-jarig dochtertje van
de familie J. Blanken te Ospel in een tooöe
met kokend water gevallen. Met ernstige
brandwonden overdekt is het kind opgenomen
en naar het ziekenhuis vervoerd, alwaar het
korten tijd later aan de gevolgen overleed.
(no. 39) uit te knippen en te bewaren, tot de volgende, no. 40 verschijnt.
Radioprogramma
BLOEMENDAAL. Radio Kerkdienst van de
Geref. Kerk (golfl. 245,9 M.) Zondag 12 Jan.
10 uur v.m. Ds. J. C. Brussaard. Des middags
wordt niet uitgezonden.
MAANDAG. 13 JANUARI.
en oeconomische berichten ANP. 1.00
hebbers. 3.30 Gramofoonmuz.ek
deren. 430 Orgelspel. 5.15 Nieuws-
beursberichten ANP 5 30 Ber.chter
foonmuziek. 5.55 Ensemble
gramofoonmuziok. 6.45 Actu
mofoonmuz;ek. 7.00 Oeconoi
dag ANP. 7.15 Gramofoonmuziek (7Jf
7.15 Frieseh praatje ANP
Per slede naar de tuinderij. - De ramen voor de broeikassen in den Sloterpolder, die anders per schuit
naar de plaats van bestemming gebracht werden, maken nu de reis over het ijs
(Foto Pax-Holland)
HetJapansche keizerlijk echtpaar heelt de officieel*
herdenking van het 26ste nationale eeuwfeest bij
gewoond. De keizer en zijn gemalin in de
eereloge (Foto Weltbild)
De lakenfabrieken der firma Brouwer aan de Korte Schijfstraat te Tilburg i
brand verwoest Alle opslag en machinerieën werden een prooi der
(Foto H«
Het nieuw, compressor-station ven den Amsterdamschen Gemeentelijken
Reinigingsdienst ..n d. Bilderdijkkade in de.hoofdstad, zei ook deP.T T.-
wogens, d- *.ns me, 3-^——
De .hoofdelingen* in den polder zijn geen beletsel voor een
schaatstochtje. Galant als altijd hebben de eigenaars de klappen
opgehaald, om de rijders te laten passeeren (Foto Pax-Holland)
299. Ja! Al die wuivende en juichende mensen stonden
al uren op de avontuurlijke jongens te wachten. Ze werden
op de schouders genomen en het vliegveld rondgedragen. Na
dat de ouders de jongens begroet hadden, ging het in de ge
reed staande auto's op huis aan. Jan en Flip zongen zelf net
zo hard mee als hun vriendjes.
300. Toen ook de koffers een paar dagen 1
men, waren de ouders meer dan verbaasd ovei
cadeaux die de jongens meegebracht hadden.
jongens zelf was er nog een heel grote verrassR
prachtig geweven kleed waarop, naast een gro".
Sambo, een goed gelijkende afbeelding van den p
En dat was de mooist* herinnering aan hun gro®
