STAAL
POENSGEN WESSEL
CONSTRUCTIES
A. DEJONG
BONNENLIJST
vo
SAMBO, DE OLIFANT
ZATERDAG 4 JANUARI 1941
WASSCHEN ZONDER ZEEP
Vervangingsmiddelen en hun
toepassing
Wij hebben aangegeven op welke wijze men
water kan ontharden, waardoor bij het was-
schen een besparing van zeep wordt verkre
gen, maar een zeepbesparing alleen langs
dezen weg zal in het algemeen niet voldoen
de egemoe komen aan ons tekort of gebrek
aan zeep, zoodat het ook noodig zal zijn om de
goederen, die daarvoor geschikt zijn, te was-
schen zonder zeep.
Er is thans reeds een groot aantal middelen
in den handel, «die geschikt zijn als vervan
gingsmiddel voor zeep. Bij onderzoek van een
aantal van deze middelen bleek, dat deze in
hoofdzaak hetzelfde werkzame bestanddeel
bevatten, hetgeen echter nog niet wil zeggen,
dat alle middelen, die op het oogenblik aan-
gboden worden, precies gelijk zouden zijn.
Hier komt nog bij, dat niet alle producten, die
in dze middelen zijn verwerkt, in onbeperkten
voorraad in ons land aanwezig zijn, zoodat
het te verwachten is, dat binnenkort weer
andere middelen zullen verschijnen. De mid
delen, die thans in den handel zijn, zijn hoofd
zakelijk op phosphaatbasis en op Silicaatba
sis samengesteld. Verwacht mag echter wor
den, dat in de naaste toekomst de waschmid-
delen meer op silicaatbasis zullen worden
samengesteld. Het in den handel brengen van
leze middelen zal in het vervolg niet meer
kunnen gebeuren zonder de controle en goed
keuring van het rijksbureau voor onderzoek
van handelswaren en den rijksvezeldienst.
Hierdoor wordt voorkomen, dat inferieure of
schadelijke middelen ten verkoop worden
aangeboden.
Een silicaat, dat reeds zijn weg in de huis
houding heeft gevonden, is het waterglas.
Het gewone waterglas, z.g. neutraal water
glas, dat men in den kleinhandel (drogist of
anderszins) als een dikke vloeibare siroop kan
.betrekken en dat veelvuldig wordt gebruikt
"om eieren in te leggen, is gebleken een uit
stekend vervangingsmiddel te zijn voor zeep.
We stellen hier voorop, dat men van al der
gelijke vervangingsmiddelen niet mag ver
wachten, dat ze béter zullen zijn dan zeep
of zeep zullen evenaren, maar zeker is het
wel. dat de resultaten, die bij de proefnemin
gen werden verkregen, de verwachtingen
hebben overtroffen. Wij noemen hier als voor
beeld waterglas, echter zal men met de meeste
waschmiddelen, die nu in den handel zijn,
doch die we niet alle by naam kunen noe
men, ongeveer gelijke resultaten krijgen.
Wat zonder zeep gewasschen
kan worden
Alle weefsels, waarin plantaardige vezel
stoffen, dat zijn dus katoen en linnen, maar
ook kunstzijde doch geen acetaatzijde, zijn
verwerkt, kunnen zonder zeep worden ge
wasschen. Weefsels, waarin zich dierlijke ve
zels bevinden, mogen niet met deze middelen
worden behandeld. Daarvoor reserveere men
de zeep. Met zeep moeten dus alle stoffen,
breisels en weefsels van wol, echte zijde en
acetaatzijde worden gewasschen. Het zijn
echter niet alleen de witte weefsels van katoen,
linnen, enz., die men zonder zeep kan was-
schen, maar evenzoo de gekleurde weefsels
als zakdoeken, bonte doeken, pyjama's en zelfs
kunstzijden kousen. Het is zelfs gebleken, dat
de kleurstof, mits deze waterecht is, in op
lossingen van deze waschmiddelen minder
van het goed afloopt dan in gewone zeep
oplossingen.
Het wasschen
Bij het wasschen met vervangingsmiddelen
voor zeep kan in het algemeen gezegd worden,
dat men precies zoo te werk kan gaan, als men
dit gewend was te doen, alleen natuurlijk met
Het is echter van zeer groot belang, dat het
vuile waschgoed voor het eigenlijke wasschen,
goed wordt geweekt. Dit geldt ook voor het
wasschen met zeep, maar wanneer zonder zeep
wordt gewasschen is het zeker noodzakelijk. Het
vuil weekt hierbij los van de vezels en is daar
door veel gemakkelijker te verwijderen, zonder
het weefsel sterk te wrijven of te boenen. Im
mers tegen sterk wrijven en borstelen is geen
enkel weefsel op den duur bestand, en hierdoor
wordt een snellere slijtage veroorzaakt. Dus
goed en langdurig inweeken. Vooral lang in-
weeken, wanneer dit alleen met water wordt
gedaan. Aan te bevelen is het echter soda of
een weinig waterglas aan het inweekwater toe
te voegen. Ook zijn er verschillende inweek -
middelen in den handel, welke reeds sedert
langen tijd bestaan en die we dus niet nader be
hoeven te noemen. Inweeken doen we koud of
zymen uit de pancreasklier van slachtdieren
bevatten en die in staat zijn de eiwitten af te
breken. De ontstane afbraakproducten lossen
gemakkelijk op in water. De plantaardige ve
zel wordt door deze enxymen niet aangetast.
Daar dergelijke preparaten nogal wat soda
kunnen bevatten, is net gebruik er van voor
wol en echte zijde niet aan te bevelen, omdat,
zooals we wel als bekend mogen veronderstel
len, soda schadelijk is voor wol en zijde.
schen volgt Bij. het wasschen met vervangings
middelen is het niet noodzakelijk, dat het goed
zooals b.v. by gebruik van een zelfwerkend
waschmiddel (Radion, Persil, enz.) wordt ge
bracht in de koude waschvloeistof. Het is hier
geen bezwaar, wanneer het water eenigszins
warm is, b.v. badtemperatuur heeft
Onze waschvloeistof met waterglas maakt
men nu als volgt per 12 liter water, zoo moge
lijk onthard water (zie boven) voegt men toe
100 cm3, dat is 1 deciliter waterglas zooals men
dit heeft gekocht. Met deze oplossing gaat men
nu het witte goed wasschen. Het is wel ge-
wenscht, dat de verhouding tusschen de hoe
veelheid waschgoed en de vloeistof wat ruim
is, zoodat het waschgoed niet stijf opgepakt in
den waschketel ligt en men het zoo nu en dan
eens kan omroeren. Het geheel wordt nu ver
warmd tot de vloeistof bijna kookt, waarna men
de vloeistof nog circa 10 minuten tegen de kooK
aanhoudt Hoewel niet direct schadelijk, is het
toch beter, dat de vloeistof niet werkelijk kookt
Nu gaat men verder precies eender te werk, als
men dit gewend is te doen. Men kan de vloei
stof laten afkoelen en het goed met de hand
na wasschen ter verwijdering van vlekken of
men kan het goed een tweede sop geven en
daarna met de hand wasschen. Onze ervaring
is. dat waterglas in het algemeen met scha
delijk is voor de huid. en dat in vele gevallen
de huid minder rimpelt dan bij wasschen met
ZCNa het wasschen wordt precies eender ge
spoeld als men dat gewend is, maar vooral goed
spoelen, opdat geen resten van het waschmiddel
in het goed achterblijven. Dat zou op den duur
schadelijk zijn. Wordt op deze wijze gewas
schen dan is normaal vuü huishoud-en lyfgoed
schoon. Wat niet altijd irect schoon kan wor
den gekregen, zijn zeer vuile en vete doeken ot
servetten met vruchtenvlekken. Maar derge
lijke doeken zijn op de gewone wijze wasschen-
de ook niet zonder meer schoon te krygen. Men
doe het verstandigste door dergelijke vuile doe
ken ter plaatse van de vlekken met een wei
nig zeep in te smeren, waarna de vlekken
wel zullen verdwijnen. Voor dergelijke vlekken
moet het goed gebleekt worden Bij de behan
deling, die het goed nu heeft ondergaan, is het
nog niet gebleekt Voor huisvrouwen, die altijd
een zelfwerkend waschmiddel gebruiken, wordt
dit iets omslachtiger. In het zelfwerkend wasch
middel is namelijk het bleekmiddel reeds aan
wezig en dit vervult zijn taak tijdens het koken
van het waschgoed. Zij, die echter met gewone
zeep waschten, zullen wel gewend zijn om het
goed te bleeken met bleekwater.
Onder de huidige omstandigheden is het
echter aan te bevelen, om niet al het witte goed
zonder meer aan een bleekproces te onderwer
pen, want juist bij het bleeken wordt de vezel
aangetast en niet bi) het wasschen, ook niet
wanneer men wascht met de bekende vervan
gingsmiddelen.
Dus alleen dat goed bleeken, waarvoor dat
strikt noodig is, waar dus b.v. nog vlekken in
zijn, die op een andere wijze niet kunnen wor
den verwijderd. Het witte goed, dat niet wordt
UTRECHT
Wasscherij-machines
op elk gebied. Vraagt catalogus
gebleekt, zal op den duur iets minder helder
van tint worden, doch een overwegend bezwaar
kan dat niet genoemd worden, goed spoelen is
zeer bevorderlijk voor een goede tint. Wordt het
echter al te erg, dan kan zoo nu en dan alles wel
een keertje worden gebleekt Hiervoor neme
men bleekwater, dat tegenwoordig overal in den
handel verkrijgbaar is. Het gebruik van bleek
water heeft het groote voordeel, dat men niet
bang behoeft te zijn, dat er gaatjes in het goed
worden gebeten, zooals wel voorkwam bij het
beleken met bleekpoeder, doordat stukjes
chloorkalk onopgelost bleven.
Verder leggen we er den nadruk op, dat
vooral niet te sterk moet worden gebleekt: in
het algemeen zijn de hoeveelheden, die voor het
gebruik van de verschillende bleekmiddelen
worden opgegeven, aan den ruimen kant.
Volgens de Warenwet moet het bleekwater
per liter vloeistof 40 gram van het werkzame
bestanddeel chloor bevatten, d. w. z. dat de in
houd van een flesch ter grootte van een halven
liter voldoende is om 20 liter bleekvloeistof te
maken. Op een emmer van 12 liter zijn dus 75
c.M3 dat is driekwart deciliter voldoende. Dit
lykt heel weinig, doch is voldoende.
Wanneer men het waschgoed een kwartier
tot een half uur in de koude bleekvloeistof
laat staan, waarbij men het zoo nu en dan even
omroert, zullen in het algemeen de vlekken
verdwenen zijn. Men moet er vooral om den
ken, dat het goed niet moet worden schoon
gebleekt, maar schoon gewasschen.
Het bleeken is slechts een bewerking, die al
leen dient om een enkele hardnekkige vlek te
verwijderen en het uiterlijk aanzien te- ver-
hoogen. Bleekt men zooals hierboven is aan
gegeven, dan zal hierdoor zeker geen over
matige aantasting van ons weefsel plaats
hebben.
Na het bleeken moet zeer goed gespoeld wor
den, opdat geen sporen van het bleekmiddel in
het goed achterblijven. Eventueel kan men nog
antichloor gebruiken, doch noodzakelijk is dit
niet, mits er goed wordt gespoeld.
Wij hebben nu een voorbeeld gegeven van
en waschproces met waterglas als reinigings
middel. Gebruiken we vervangingsmiddelen
voor zeep. die in hoofdzaak uit phosphaten of
silicaten bestaan, dat zijn dus de meeste mid
delen, die thans aan de markt zijn. dan lossen
we hiervan per 12 liter water op 60 gram, dat
is 76 afgstreken eetlpels, overeenkomend met
60 gram suiker in een maatbeker. Dè behande
ling voor het witte goed is verder gelijk als
reeds werd omschreven.
Gekleurde goederen moeten al naar gelang
van de waschchtheid der kleuren bij lagere
temperatuur worden behandeld. Ook hiervoor
richten wij ons naar onze vroegere wasch-
methoden met zeep. De hoeveelheden van onze
vervangingsmiddelen kunnen we gelijk nemen
aan die, noodig voor het wasschen van wit goed
Eenige recepten
Wiet goed (geen wol, echte zijde of
acetaatzijde). 1
1. Een nacht inweeken al oof niet met in-
weekmiddel.
2. Per 12 liter zoo mogelijk onthard
water toevoegen 100 cm3, <Li. 1 deciliter wa
terglas, of 12 liter zoo mogelijk onthard
water toevoegen 60 gram van een zeepvervan-
VLAARDINGEN
Verwarmen tot de vloeistof bijna kookt.
Eventueel twee soppen geven.
3. Spoelen.
4. Indien noodig bleeken met bleekwater,
waarvan per 12 liter koud water 75 cm3, d.i
driekwart deciliter wordt toegevoegd.
5. Spoelen.
Gekleurd goed (geen wol, echte zijde of
acetaatzijde).
1. Bont goed een nacht inweeken.
2. Wasschen met dezelfde hoeveelheden als
voor wit goed, temperatuur afhankelijk van
de soort goed.
3. Spoelen.
Met nadruk wordt er echter de aandacht op
gevestigd, dat ook deze zeepvervangingsmid-
delen schaarsch kunnen worden en dat het
voor kan komen, dat zij niet in onbeperkte
mate in den handel verkrijgbaar zullen zijn.
Plannen voor een Oost-Aziatische
liga
Het D.N.B. meldt uit Tokio:
Gistermiddag is een uit leden van beide
huizen bestaande commissie. Jie tot taak
heeft, de vorming van een Oost-Aziatische
Liga te bespoedigen, van hier naar China
vertrokken. De commissie telt 25 leden. Men
verwacht, dat zij Dinsdag te Nanking zal aan
komen. De commissie zal de tegenwoordige
voorwaarden voor een vrede in China onder
zoeken.
Toenemende critiek in Engeland
tegen de regeering
De Daily Herald in de oppositie
De Londensche correspondent van de te
Stockholm verschijnende Dagens Nyheter
meldt, dat de opposanten der Britsche regee
ring zeker bij de hervatting van den arbeid
in het Lagerhuis na de feestdagen den eisch
naar een doeltreffende organisatie van de
Engelsche oorlogsindustrie zullen stellen.
Immers volgde de eene onthulling op de an
dere over meer of minder bedenkelijke tee
kenen van gebrek aan organisatie- Volgens
het Zweedsche blad is de Daily Herald voor
al heftig welk blad zegt, dat er in zekere
voor den oorlog gewichtige industrieën arbei
ders voorkomen, die gedurende den werktijd
niet vol-op aan den slag zyn. De Daily
Herald beschuldigt met name de departe
menten .voor krijgsleverantie en vliegtuigpro
ductie evenals het inkoopkantoor van de
Britsche weermacht. De bestellingen van de
fabrieken werden volstrekt niet met het oog
op het voorhanden materiaal met elkander
in overeenstemming gebracht, zoodat een ge
stadige en gelijkmatige arbeidsverdeeling in
de fabrieken niet gewaarborgd is. Derhalve
eischt het blad een ..drastische zuiverings
actie bij zekere hooge ambtenaren". Terwijl
immers het eene ministerie met een vergroot
glas het land afzoekt om alle beschikbare
machines of werktuigen van een bepaalde
soort te mobiliseeren kan het gebeuren, dat
heele scheepsladingen van hetzelfde werktuig
op de kaden van een haven liggen zonder
gebruikt te worden.
Het departement van vervoer heeft, gaat
de Daily Herald voort, het verkeer niet bij
de oorlogsbehoeften weten aan te passen.
Dientengevolge werden opnieuw „transport
moeilijkheden" aangevoerd als grond van het
gevreesde kolengebrek. Verder schrijft de
Daily Herald, dat de staat wel formeel na
het uitbreken van den oorlog het toezicht op
de particuliere spoorlijnen aan zich getrok
ken heelt. Maar desniettegenstaande heerscm
er gelijk het blad zegt een „meesmuilende
behaaglijkheid" in de financieele kringen der
city, daar de vervoerpolitiek van de regeering
in hooge mate de belangen der aandeelhou
ders heeft behartigd.
De Londensche correspondent van Dagens
Nyheter voegt hierbij: Op grond van een
toenemende critiek in het parlement staat het
oorlogskabinet stellig voor de noodzaak het
_DA<
Boter of margarine
Brandstoffen
Haarden en kachel»
Voor cenir.. verwarming
Cokes
Havermout, haverviok-
ken, gort of grutten
Peulvruchten
Vleeschwaren
Bo. 23
Ve. 23
Bo. 24')
Ve. 24')
(Derde periode)
K. 08 t/m 10
K. 15 t/m 24
(Derde periode)
Br 20
Br. 21
Br. 22*)
A. 21
A 34
A 33*)
evt t/m 10 Jan.
evt. t/m 10 Jan.
4 t.m. 10(17) Jan.
4 t.m. 10 (17) Jan.
evt t/m. 5 Jan.
evt t/m 12 Jan.
6 t/m 12 (19) Jan.
evt t/m. 5 Jan.
evt t/m 12 Jan.
6 t/m 12 (19) Jan.
50 gram rogge!
50 gr ander brf'
Vt rantsoen gebj
35 gr. meel of blL zjc;
fee si
250 gr. boter o! met
garine of 200 gr, de I
M C
en de
eenheid vaste
100 gr. roggehriF
100 gr. ander br4É
1 rantsoen gebak,
100 gram vleesch
Aangezien het ons
dagelijks de bonnenlyst
(no. 36) uit te knippen en
Nieuwe bon.
A. 113 t/m 31 Jan. 1 rantsoen |eun
met het oog op de plaatsruimte niet mogelijk
te publiceeren, verzoeken wij onzen lezers, dej nu
te bewaren, tot de volgende, no. 37 verschijnt
vraagstuk met krasse middelen aan te pak
ken. De gedachte aan een verdere reconstnac-
tie van het kabinet duikt natuurlijk op. De
kwestie wordt echter gecompliceerd door
dingen, die de Daily Herald zorgvuldig ver
zwijgt. Degene, die in het kabinet in de
eerste plaats voor de coördinatie van den
oorlogsinzet der industrieën de verantwoor
delijkheid draagt is de Labour - minister
Greenwood. Hem af te zetten schijnt om
politieke redenen uiterst moeilijk.
HET FORUM ROMANUM
Bij opgravingswerkzaamheden op het Forum
Romanum te Rome heeft men een tot een
tempel behoorenden muur gevonden. Men
neemt aan dat men hier te doen heeft met
een ten tijde van keizer Augustus gebouwden
tempel. Voorts werd een zuilengalerij gevonden
uit de eerste of tweede eeuw vóór Christus.
BURGEMEESTER «peel
De overbrenging van het stoffelijk overschot
van den Hertog van Reichstadt van Weenen
naar Parijs. De aankomst aan de Döme des
Invalides (Foto Weltbild)
Het uit omstreeks 1600 dateerend
perceel Oude Zijds Voorburgwal te
Amsterdam zal in- en uitwendig ge
restaureerd worden onder auspiciën van
de vereeniging .Hendrick de Keyser"
(Foto Pax-Holland)
Tegenstellingen bij acht graden vorst. De man, die de verwarmingsketels stookt, is meer te benijden dan de
de staven ijs voot de koelinstallaties moet rondbrengen (Foto's Pi
De verkiezing van Ryti tot president van Finland. - De nieuwe president ontvangt
bij monde van den riiksdagvoorzitter Hakkila de gelukwenschen der regeering
(roto Holland)
293, Ook Sambo was gelukkig niet vergeten. Zodra zij
gehoord hadden, dat Sambo hun meester generen had, werd
besloten Sambo met grote onderscheiding te behandelen.
Eiken dag zouden een paar jongens een grote rijten bak met
lekkere vruchten naar het bos brengen. Even had Sambo
verwonderd gekeken, maar al gauw dankbaar begrepen, dat
het allemaal voor hem was.
294. Terwijl het volk in de stad aan het fee>
-zat de sultan met Jan en Flip aan een groot fe«
gens, zo sprak de sultan tenslotte, ik dank julj
telijk voor alles wat jullie voor mij gedaan he
kunnen we hier niet bij vragen, maar hij zal
vergeten worden. En nu gaan jullie spoedig Er
waar je thuishoort. Veel geluk, jongelui!
