Inteekenbiliet
VRIJDAG 3 JANUARI I94T
STADSNIEUWS
Officieele publicatie
WINTERHULP NEDERLAND
De burgemeester van Leiden wijst er win
keliers en handelaren op dat de verstrekte
waardebons Winterhulp Nederland slechts
mogen worden aangewend voor den aankoop
van die artikelen, welke vallen binnen het
kader zooals op de bons vermeld.
De burgemeester voornoemd,
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN.
J. C. ZAALBERG ZN.
Aflossing 4 pet. obligaties
Naar de directie der Kon. Nederlandsche
Fabriek van Wollen Dekens v.h. J. C. Zaal
berg Zoon mededeelt, zal het restant der
4 pet. geldleening 1937 per 1 Maart a pari
worden afgelost. Deze leening ontstond
door conversie van de 6 pet. hypothecaire
leening, oorspronkelijk groot 500,000 welke
in 1937 pro resto nog 299,000 beliep en
waarvan de stukken eveneens in aandeelen
der maatschappij konden worden omge
wisseld.
Van de 4 pet. obligaties werden er hier
door 43,875 uitgegeven. Op de balans per
1 Januari 1940 kwam de leening nog voor
tot een bedrag ad 38,025. Op deze balans
kwamen naast het geplaatste kapitaal ad
225,000 nog voor een alg. reserve ad 13,136
en een reserve voor diverse doeleinden ad
28,125. Kasmiddelen en vorderingen beliepen
resp. 13.361 en 141.374 en de voorraden
i 251.326.
Voorts paraisseerde op de balans de post
ingekochte eigen aandeelen ad 25,000. welfe
thans* naar men ons mededeelde geheel of ge
deeltelijk zal verdwijnen door plaatsing dezer
aandeelen.
BEGIN VAN BRAND
Gistermiddag is de brandweer uitgerukt
naar een huis in de Terweepark, bewoond
door de wed. H., waar door oververhitting
van de haard de vloer daaronder was gaan
branden. De brandweer heeft een stuk uit de
vloer gezaagd, waarmee het gevaar was be
zworen.
VERZOEK OM INLICHTINGEN
Op 31 December j.l., des avonds te pl.m
10 uur, is op den Rijnsburgerweg ter hoogte
van de Boerhaavelaan een verkeerszuil stuk
gereden door een auto. Een wieldop eri een
glas van een koplamp werden ter plaatse
aangetroffen. De commissaris van politie ver
zoekt hen die hieromtrent inlichtingen kun
nen verschaffen zich te willen melden aan
het politiebureau afdeeling verkeer.
BURGERLIJKE STAND
GEBOREN Louise Elisabeth, dr. van J. Favier
en J. v. Leeuwen; Johanna, dr. van H. Stoof en
J. C. Arnoldus; Hendrikus Johannes, zn van J.
v. Schoonderwoerd den Bezemer en B. Pot; Jo
hanna Elisabeth Nicolette Antoinette Maria, dr. van
N. P. M. Dieben en A. R. M. Hamers; Agatha Gode-
frida Johanna, dr. van T. A. Conradi en E M. de
Steur; Hermanns Albertus, zn. van T. A. Conradi
en E. M. de Steur; Willy, dr. van W. Opdam en
J. Loois; Annie, dr van J. v. d. Haven en P. v.
Roijen; Cornelia Jacoba, dr. van F. Vercouteren en
M v. Tol.
OVERLEDEN M. Homminga. wed. van J. v.
Duuren, 74 j.; P. v. Leeuwen, wedn. 71 j.; J. P.
Timmermans, m.. 76 j.; A. A. Wassenaar, wed. van
J Zwaan, 71 j.; J. J^etien, hsvr van A. Over-
bosch, 56 j.; R. Kamper, zn.. 32 H. v. Marwtfk,
hsvr. van L. Hoogeveen, 56 J.
Alphen a/d. Rijn
Uil DEN GEMEENTEDIENST
De heer J. B. Cats, opzichter bij Ge
meentewerken alhier, heeft deze dienst 31
December wegens gezondheidsredenen ver
laten.
DE TWEEDE WINTERHULPCOLLECTE
De tweede collecte voor Winterhulp Neder
land heeft in onze gemeente totaal f 284.95
opgebracht
DOOR DE DUISTERNIS TE WATER
Maandagavond omstreeks 10 uur geraakte
nabij de Hofburg een manspersoon te water.
Omwonenden en voorbijgangers werden op
geschrikt door hulpgeroep. Met behulp van
zaklantaarns kreeg men zooveel licht, dat men
den drenkeling kon onderscheiden. Hij lag
gelukkig nog dicht bij den wal, zoodat men
hem spoedig op het droge had. Na enkele
woorden van dank verdween de man schie
lijk in een der omliggende huisjes waar hij
thuis behoorde-
VRACHTAUTO IN DE SLOOT.
In wijk Hoorn nabij de Bontepaal reed een
groote vrachtauto met aanhangwagen be
stuurd door P. uit Hillegom, tegen een met
een paard bespannen wagen. Achter deze
wagen was een andere wagen gekoppeld,
welke kantelde en dwars over den weg kwam
te liggen, terwijl de vrachtauto in een naast
den weg gelegen sloot terecht kwam.
De oorzaak is volgens verklaringen, dat de
voerman van den wagen P. J. uit Leiden,
zonder verlichting reed, waardoor de auto
bestuurder hem. te laat opmerkte.
Beide voertuigen werden ernstig bescha
digd, maar de bestuurders bleven ongedeerd.
De auto moest door een kraanwagen worden
gelicht
BEVOLKING
Ingekomen van: Ter Aar, H. de Kleer,
dienstb. Grijpensteins'tr. 59; Rotterdam, W.
Witzel. z. ber., Ruisdaelstr. 19; Zuilen, J. v. d.
Wilt, z. ber., Borneostr.' 12; Hillegersberg,
P. de Bruin, groentenkoopman en Petronella
van Leeuwen en kind, v. Genderenstr. 2;
Voorburg, H. Th. Goedhart, bouwmaterialen-
ha-delaar, Pr. Hendrikstr. 84; Bodegraven,
Ccrnelaa Verhoeff, z. ber., Vinkdbuurt 104.
Vertrokken naar: Assen, A. Lijdens.
leer?ar lich. oefening, Hooftstr. 235; Hooge-
v J. Eilerts, kappersbed., Raad-huisstr. 247;
R dam. Z. Lena van Barlingen, vrouw van.
C J Bouwer en kind, z. ber., Hooftstr. 199;
Z' doven 192, T. v. Leeuwen, boerenkn.,
r 'r. 61: Den Haag, Maria Stigter. hulp
in huish., Bloemhofstr. 35.
BURGERLIJKE STAND
O erledenrN. Blom, 52 j., gehuwd met
Cornelia van Essen. m
Hillegom
De Hillegomsche beurs werd gisteren door
78 personen bezocht. Er was weinig handel.
LOOP DER BEVOLKING
Gevestigd: L. J. Pasman. Wilhelminalaan 22;
H. PasmanTwïlhaar, Wilhelminalaan 22.
J. J. Roeling, Hofstraat 10.
Vertrokken: c. A. M. Blijsens naar Heem
stede. M. Straathof naar Tilburg. A. G. Weijers
naar Lisse.
In Koedijk wordt van oudsher op 31 December het leest van den gouden angel gevierd en ondanks
distributietijd rolde bakker Rood dezen keer zijn .engel van goudgeel deeg
(Foto Pax-Holland)
Katwijk a/d. Rijn
TUINBOUWOVERZICHT.
De tuinbouwwerkzaamheden werden deze
week in erge mate belemmerd door de vorst
Het wasschen van peen b.v. geeft met derge
lijk weer veel moeilijkheiden en juist dit pro
duct steeg in de afgeloopen week flink in
prijs. Van 1.50 tot 1.80 in de vorige week
ging waschpeen de laatste dagen voor 2 tot
2.65 per kist van 20 kg hetgeen een mooie
uitkomst geeft. Andijvie was wel iets gezakt
prijs doch gaf niettemin een mooie op
brengst. De npteering was gemiddeld van
0.50 tot 0.70 per kist van 6 kg. Groene
ndijvie stond nog op dezelfden prijs van vo
rige weken n.l. van 0.20 tot 0.21 per kist.
Selderieknollen waren als voorheen goed ge
vraagd en noteerden van 8 tot 8.90 per
100 kg. Gevreesd wordt dat de vorst de vraag
naar dit artikel, gezien de moeilijkheid van
het vorstvrije vervoer, zal verminderen. Uien
nog steeds als voorheen in de prijs van ten
hoogste 4 per 100 kg, hetgeen een te lage
opbrengst geeft. En Boerenkool staat ook nog
laag in prijs. De prijs varieerde van 0.10 tot
0.16 per kist van 6 kg. Kroten staan ook nog
te laag in prijs, om de aanvoer te doen toe
nemen. De meest gevraagde maat brengt tot
ten hoogste 0.50 per kist van 20 kg op, kleine
groote kroten gaan nog aanmerkelijk la
ger. Sluitkoolsoorten gaan ook nog in dezelfde
prijzen van vorige week, hetgeen ook te laag
is voor een bevredigende opbrengst; Roode
kool, noteerde van 4 tot 4.50, Gele kool
van 3.80 tot 4.50, en dan kan men deze
kool nog niet prima kwaliteit noemen. Deze
wordt bewaard, totdat de prijs wat zal zijn
opgeloopen. De minst houdbare kwaliteit moet
trouwens het eerst zijn opgeruimd. Groene
kool zal het op het veld thans kwaad
krijgen en de massa zal tegen zulk weer niet
bestand zijn. Gekocht werd nog voor 2.80
tot 3.80 per 100 kg. Spruiten komen maar
matig in aanvoer en het plukken zal nu nog
wel moeilijker gaan. De hoogste noteering is
15.50 per 100 kg. In het algemeen zette
1941 dus niet erg gunstig in en was het alleen
waschpeen, die een goeden prijs opbracht. In
het algemeen is het afgeloopen jaar niet on
gunstig geweest, al zag de toestand er soms
niet erg rooskleurig uit
IJS
Alleen de binnenvaarten zijn berijdbaar
alhoewel voorzichtigheid toch geboden blijft.
Op groot vaarwater is het ijs overal gevaar
lijk.
Katwijk aan Zee
BIDSTOND VOOR DE VISSCHERÏJ
De jaarlijksche bidstond voor de visscherij
en den landbouw zal gehouden worden Zon
dag 5 Januari,,in de namiddagbeurten.
Als notabel bij de Ned. Herv. is gekozen
de heer L. Z. LagemaaL
COLLECTE WINTERHULP
De collecte ten bate der Ned. Winterhulp
heeft in onze gemeente f 361.05 opgebracht
BEVORDERINGEN
De rechercheur, de heer C. Jonker, die den
rang van titulair brigadier bekleedde, is be
noemd tot brigadier. De agent J. Jansen is
benoemd tot hoofdagent.
Koudekerk a/d. Rijn
VEERTIGJARIG JUBILEUM
Gisteren mocht de fabrieksbaas H. Gulde-
mond den dag herdenken, waarop hij voor
40 jaren in dienst trad bij de dakpannen- en
draineerbuizenfabriek van de fa. C. M. Oppe-
laar alhier.
Des morgens om 10 uur werd de jubilaris
op het kantoor ontboden en ontvangen door
den heer en mevrouw Oppelaar, in tegen
woordigheid van het kantoor- en fabrieks-
personeel. Hij werd hartelijk gelukgewenscht
in zeer waardeerende bewoordingen. Tevens
werd hem door den heer Oppelaar een enve
loppe met inhoud overhandigd, terwijl hij van
het personeel bij monde van den fabrieks
arbeider C. W. Hoogeveen eveneens blijken
van waardeering in ontvangst had te nemen
bestaande uit een zilveren horlogeketting, een
zilveren sigarenpijp en bloemen.
De jubilaris dankte voor de goed woorden
en geschenken en ging vervolgens weer naar
huis om het feest verder in huiselijken kring
te herdenken.
Des morgens werd hij nog in zijn woning,
waar tal van bloemen prijkten, met een be
zoek vereerd door den Burgemeester dezer
gemeente, den heer Verheul, alsmede door
wethouder Slegtenhorst en den geneesheer
Dr. Vlaanderen, terwijl hij voorts nog vele
gelukwenschen in ontvangst had te nemen.
DE KERN
van alle go
COURANTENRECLAME
1
1 e reclame I
RECLAME
Noordwijk aan Zee
KERKCONCERT
Op Nieuwjaarsdag gaf de Chr. Gem. Zang-
vereen. „Zingt den Heer", een kerkconcert in
de Geref. Kerk. Het kerkgebouw was flink be
zet toen Ds. Bouma opende met gebed. Direct
daarop was het woord aan het koor, dat begon
met een Kerstlied van J. S. Bach, De Heiland
géboren. Hierna zong het koor „Troost", een
hymne van Gluck, en „Uit hoogen hemel daalt
hij neer". Twee Latijnsche liederen volgden:
Adoramus van Palestrina, en „Sanctus". Ter
afwisseling speelde de heer v. d. Zwart een
pistonsolo „De Heilige stad", van Adams, aan
het orgel begeleid door den dirigent, den heer
Joh. Admiraal. Drie liederen van Beethoven
volgden, gezongen door het koor met orgelbe
geleiding van den heer J. Plug. Vervolgens
speelde de heer Plug enkele koralen van J. S.
Bach, geaccompagneerd door eenige blaasin-
trumenten. Een bewerking van den heer Ad
miraal volgde Ps.98 voor Gemeente, Koor en
orgel- Het concert werd besloten met „Ach
blijf met Uw genatfé...." Harm, van J. S.
Bach. Tenslotte dankte Ds. Bouma het koor,
den dirigent, den organist en allen die had
den meegewerkt, om dezen middag te doen
slagen.
SCHOORSTEENBRAND
Nieuwjaarsdag werd bij de fam. Z. in de
Schoolstraat brand in de schoorsteen gecon
stateerd. De ijlings gewaarschuwde brandweer
slaagde er spoedig in het'vuur te dooven.
Sassenheim
RANTSOENEERING VAN GAS
Zoo spoedig mogelijk na de meteropname,
waarmede de rantsoeneering aanvangt, wordt
aan de gasverbruikers een opgave verstrekt
van het rantsoen, waarop zij ingevolge de
Gas- en Electriciteitsrantsoeneeringsregeling
1940, no. 1 recht hebben.
Aanvraagformulieren voor een extra rant
soen zijn verkrijgbaar ten kantore van het
Gasbedrijf 'Gemeentehuis).
NIEUWE GASPRIJZEN
De verkoopprijzen van het gas zullen als
volgt worden gewijzigd:
Tarief Aenkelvoudig tarief 4 10 cent
per m3.
Tarief B 1: vastrecht 1 per maand en
voor alle verbruik 7 cent per m3.
Tarief B2: vastrecht 2 per maand en voor
alle verbruik 514 cent per m3.
Deze wijziging gaat in met het verbruik
over Januari 1941 voor de gasverbruikers, bij
wie gas wordt geleverd over een gewonen
meter.
Voor den gasverbruiker, bij wien gas wordt
geleverd over e en penninggasmeter, zijn van
af 1 Januari 1941 gaspenningen verkrijgbaar
bij de wederverkoopers, tegen 10 cent.
Voorts worden alle speciale tarieven
met cent verhoogd.
PAARDEN OP HOL GESLAGEN
Aan de Oude pont schrok een span paarden
van de eerste tram uit Lisse. Een paard kwam
te vallen en het andere sloeg op hol, maar
werd spoedig gegrepen. Het gevallen paard
bekwam verschillende verwondingen. De voer
man kwam met den schrik vrij.
ZENDING
Door de leerlingen van de „School met den
Bijbel" werd in 1940 voor de Zending 60
gecollecteerd met deze bestemming: 50 voor
de Generale Kas, 10 voor Suriname te
Zeist
BURGEMEESTER VERTROKKEN
Oudejaarsdag is Burgemeester Gouverneur
met zijn echtgenoote uit onze gemeente naar
zijn nieuwe woonplaats te Soestdijk ver-
trokV-"
Valkenburg
GEREF. KERK
Wea?hs uitbreiding van het aantal ouder
lingen is als zoodanig gekozen de heer C. de
Vries Az.
Voorschoten
GAANDE EN KOMENDE MAN
Gevestigd: C. M. Conijn, Veursche weg 3,
van Wassenaar: M. M. Geesink, Leidsche weg
191. van Weesp: M van Bezouwen, Leidsche
weg 196, van Rotterdam: A Wijnstra, Donk
laan 27. van Menaldumadeel.
Vertrokken: M. M. van Os, van Donklaan 1.
naar Apeldoorn, Beekbergen, 't Kanaal; J
Vermasen, van Donklaan 1, naar Apeldoorn,
Beekbergen, 't Kanaal.
AANBESTEDING
De burgemeester heeft aanbesteed het rooien
van in totaal 125 boomen in 5 perceelen. Er
waren 5 inschrijfbiljetten: 1. W. Hennipman
Leiden, in massa 500: 2. D., D. Noordman,
Leiden, perceel I 54, perceel II 133, perceel
III geen intresse, perceel IV 112. perveel V
251: 3 Gebr. Tijssen, Leiden, perceel 1 en
2 geen intresse perceel 3 13, perceel 4 21,
perceel 5 J 220: 4 D. Littek Sliedrecht, in
massa 202 50: 5. D. Blommendaal, Voorburg,
in massa 384.
BURGERLIJKE STAND
Geboren: Kobus, zoon van J. van der Zwart
bankwerker, en van B J. Jansen, wonende
Leidsche weg 431: Robert Clemens Alexander,
zoon van J. W. Brantjes, stuurman bij de "koop
vaardij en van M Zuiderbaan, wonende Bur-
gemeéster Treubstraat 36; Johannes Cornelis
zoon van C. J. Troostheide, bankwerker en van
J. M. Toorens, wonende Burgemeester Ver-
nedepark 32; Marinus, zoon van M. Ruijten-
beek, chauffeur en van E. van der Luit, wo
nende Burgemeester Vernedepark 27; Martina
Elisabeth, dochter van J. Westhoek, chauffeur
en van M. A. van den Akker, wonende Burge
meester Vernedepark 15
hij ntet het diploma hebben kunnen halen van
autogeenlasscher.
Spr. verzocht dan ook van H. wel ontvanke
lijk te verklaren in zijn beroep en de uitspraak
het scheidsgerecht te vernietigen. Subsidiair
het ontslag voorwaardelijk kunnen worden,
van H. gelegenheid te bieden te toonen dat
hij een goed gemeenteambtenaar Is.
De Centrale Raad van Beroep zal over drie
weken uitspraak doen.
Het ontslag van een gemeente
lijken lantaarnklokken-
opwinder
Voor den Centralen Raad van Beroep is gis
teren behandeld de zaak van M. W. van H. te
Rotterdam tegen het college van B. en W. van
Rotterdam.
Voor het college van B. en W. van Rotterdam
traden op de hoofdambtenaar J. P. van der
Straaten en als diens raadsman mr. Vreeswijk.
Voor van H. was als gemachtigde verschenen
de heer J. Schenk uit den Haag.
Mr. Vreeswijk trad allereerst uitvoerig in
de stukken, zooals deze voor den Centralen
Raad van beroep zijn overgelegd.
Uit het verweerschrift van klagpr zou men
den indruk krijgen, dat klager het middelpunt
van strijd zou zijn geweest met als inzet zijn
positie als opwinder van gemeentelijke lantaarn-
klokken. Dat is volgens spr. weer ééns een
duidelijk bewijs, dat van H. de zaken volkomen
verkeerd voorstelt. Zijn fout is geweest, dat hij
in elke aanmerking, welke ten aanzien van zijn
werk wsrd gemaakt, een uiting zag van per
soonlijke antipathie. Het klaagschrift bevat zoo
veel aparte onwaarheden, dat spr. daarin niet
nader zal treden.
Doch wel wenschte spr. rast te stellen, dat
deze man geheel was bevangen ^door zijn on
gebreidelde fantasie, en met name is zijn vaste
aanstelling een kiem geworden voor allerlei
onaangenaamheden. Het heeft namelijk be
trekkelijk lang geduurd voor hij als losse
beider een vaste aanstelling kreeg: er is
tijds zeer veel te doen geweest voor het zoc
was, omdat er verschillende /actoren wa
welke het wenschelijk deden voorkomen, dat
er nog een tijdje werd gewacht met een vaste
aanstelling. Uit dat begrijpelijke dralen zag
Van H. een vijandschap van enkele superieu
ren Jegens hem en daaronder ging zijn werk
zichtbaar lijden Zijn chef, de heer Van der
Straaten. wenschte geheel objectief te hande-
besloot, na gewonnen inlichtingen. Van
r te dragen voor een vaste aanstelling
Van H echter was maar steeds van meening,
dat zijn chef „iets" tegen hem had en dat hij
het vooral was. die een vaste aanstelling in
den weg stond Toen,dan ook eindelijk de
aanstelling kwam, zag Van H. daarin een ne
derlaag voor zijn chef, van wien hij ver
onderstelde, dat deze tot het laatst toe deze
benoeming zou hebben willen teniet doen.
Het opwinden van de lantaarnklokken ge
schiedde niet op een wijze, zooals zijn superieu
ren dat wenschten. De statistiek wijst uit, dat
een klokkenopwinder 240 palen kan behandelen.
Van H. kwam evenwel gemiddeld niet verder
dan 180 palen Nu beweert klager wel. dat de
palen in de wijk die hij moest afloopen, verder
uit elkaar staan dan de palen van een buurt
van zijn collega's, maar ook dat is niet waar.
De waarheid is. dat van H. tegenzin had in zijn
werk, dat hij steeds maar weer intrigueerde en
dat hij op alle mogelijke manieren probeerde
eronder uit te komen. Dan weer voelde hij zich
ziek en zocht hij zijn toevlucht tot den genees
kundigen dienst, dan weer verzon hij een
smoesje om toch maar vooral niet te werken,
troleerende arts. bij wien hij zich steeds wilde
laten onderzoeken, te kennen gaf van zijn ver
dere verzoeken verschoond te blijven, om de
eenvoudige reden, dat de man volkomen gezond
was en de dokter zijn tijd wel beter kón ge
bruiken. Verder voerde van H. in de werkplaats
ongewenschte gesprekken, meldde zich een keer
ziek en ging rustig in de stad fietsen, kortom
was een ambtenaar, die misbruik maakte van
zijn vaste aanstelling en die tevens misbruik
maakte van het ziektegeld. Hij liet zich in het
werk het symptoom was dm van hetgeen
hij aan arbeid moest verrichten, af 'e komen
Als ambtenaar was hij niet langer te hand
haven en deswege ontsloeg het college van
B en W. van Rotterdam hem uit den dienst
Spr. vroeg den Centralen Raad het beroep van
klager ongegrond te willen verklaren en het
ontslag te willen bevestigen.
Als gemachtigde voor van H. sprak de heer
J Schenk, die meende, dat de feiten heel an
ders liggen. In 1928 kwam van H. als losse
arbeider-reservist in dienst van de gemeente
en reeds een jaar later komt hij in aanmerking
voor een vaste aanstelling. Toch wel een be
wijs, dat hii ziin werk naar behooren verricht
te. In de stukken wordt steeds ervan gespro
ken. dat van H een lastig man is. o.a ook om
dat hij vergoeding vroeg voor werk (smeed
werk). dat buiten zijn eigenlijken arbeid viel
en welk werk aanmerkelijk moeilijker was dan
wat hij eigenlijk moest doen. Op grond van het
reglement was hij volkomen gerechtigd om ver
goeding te eischen en tenslotte kreeg hij dat
dan ook, doch er was maar liefst een half jaar
overheen gegaan. Dit feit droeg in niet geringe
mate ertoe bii dat van H. geen zin meer had
in zijn werk. maar dat wilde nog niet zeggen,
dat hij er „de kantjes afliep" Als dat werkelijk
waar was geweest, zou hij in 1938 toch niet in
aanmerking zijn gekomen voor bevordering?
Van H. is in alle opzichten een goed werkman
gebleken, aldus spr. en hij zou zeker niet ontsla
gen zjjn geworden, als er niet een drijven zou
zijn geweest van bepaalde personen om hem
eruit te werken. Na de oorlogsdagen zijn er van
van H. heelemaal geen klachten meer binnen-
crekomen en nu zegt men wel: „Dat komt, om
dat hij vermoedde, dat zijn ontslag hem boven
het hoofd hing" welnu, als dat zoo is. dan blijkt
het dus. dat er door bepaalde maatregelen wel
deerelijk eer. correctie op ziin gedrag was aan
te brengen waardoor hi; althans voor onlslap
behoed zou ziin geweest
Tpndotte wees spr erop dat van H een man
is die over voldoende verstand beschikt om zijn
werk naar behooren te vervullen, anders zou
Ie
24.00
lie
10.20
17.15
23.00
Kunst en Wetenschap
Louis XVI meubelen
In het museum van schoone
kunsten te Boston
In het bulletin van het museum van schoone
kunsten te Boston beschrijft Howard C. Rice
met veel kennis van zaken de lotgevallen van
eenige buitengewoon precieuse Louis XVI
meubelen, die sedert 1921 als „The Swan-
furniture" in genoemd museum bewaard wor
den. Hun naam danken deze meubelen aan
hun herkomst uit de familie Swan, nazaten
van den Amerikaanschen koopman James
Swan, die ten tijde van de Fransche revolutie
te Parijs gevestigd was.
Uitgaande van enkele nog op de meubelen
aanwezige origineele etiquetten, die de stukken
als afkomstig uit een der koninklijke paleizen
kenmerken, voert Rice zijn lezers terug naar
het Frankrijk van' voor de revolutie. Wij
hooren van Thierry de Ville d'Avray, den
commissaire-général de la maison du Roi au
département des meubles de la Couronne, die
blijkens de in de Parijsche archieven nog be
waarde werkstaten deze meubelen op staats
kosten heeft laten vervaardigen om te dienen
voor zijn ambtswoning, het weidsche gebouw
aan de Place de la Concorde, dat tegenwoordig
het ministerie van Marine huisvest.
Dank zij de zoo juist genoemde, minutieus
bijgehouden werkstaten weten wij nauwkeurig
welke werklieden er in 1787 aan de vervaar
diging van Thierry's meubelen hebben deel
genomen en deze wetenschap is van belang,
omdat het ons bewijst hoe gespecialiseerd het
vakmanschap der Fransche meubelmakers in
die dagen was. Zoo ging een voor de
slaapkamer van Madame Thierry bestemd
bed met troonhemel van den meubelmaker
naar den „ébéniste et sculpteur", vervolgens
naar den schilder en vergulder en tenslotte
naar den tapissier, die zijn stoffen en het
beslag nog van twee andere ambachtslieden
betrok. Van al deze artisans zijn ons niet
alleen de namen en adressen overgeleverd
maar ook de door hen ingediende declaraties.
Zoo kon Rice de kosten van het bed be
cijferen op 720 livres (tournois).
Onwillekeurig ontwaart de lezer achter
deze cijfers reeds de onrust en het verzet der
groote revolutie, die aan dit hoogst luxueuse
leven een einde zou maken en inderdaad nog
geen twee jaar later, 13 Juli 1789, drong een
razende volksmenigte door in Thierry's paleis,
dat behalve 's konings meubelvoorraad de
oude wapenen bevatte, die er als in een soort
museum waren opgesteld. Het was met deze
wapenen, dat het Parijsche volk den volgen
den dag de Bastille zou bestormen. De ge
beurtenissen volgen elkaar dan snel op. De
weelde van het hof wordt een voorwerp van
veel critiek en in 1790 verschijnt er een
anoniem pamflet, dat Thierry beschuldigt
misbruik gemaakt te hebben van zijn positie,
o. a. door zijn geheele familie in het groote
gebouw aan de Place Louis XV te huisvesten.
Monsieur le Commissaire publiceerde daarop
in 1790 en 1791 uitvoerige rapporten om zijn
beleid te rechtvaardigen. Een commissie uit
de Assemblée nationale sprak Thierry welis
waar vrij van de hem ten laste gelegde be
schuldigingen, maar zijn beheer werd toch
als te verkwistend ten scherpste afgekeurd.
Kort daarop viel het koningschap en Thierry,
die met zoovele andere hooge ambtenaren
gevangen gezet werd, verloor reeds in Sep
tember 1792 het leven onder de guillotine.
De inboedel van de Garde-Meuble de la
Couronne was staatseigendom geworden en
daarmee, ook de inventaris van alle onder
dat departement ressorteerende paleizen
(Versailles, Montreuil, Fontainebleau, Com-
piègne, Marly, Trianon, Rambouillet, Saint-
Hubert, Saint-Germain, Saint-Cloud en te
Parijs Tuileries, Louvre en Luxembourg). De
nieuwe regeering, begeerig „de weelde
den laatsten der tyrannen tot het algemeen
welzijn aan te wenden", ging over tot het
houden van openbare verkoopingen. Zoo werd
gedurende een vol jaar van Augustus 1793 tot
Augustus 1794) te Versailles boelhuis gehouden.
Het spreekt vanzelf, dat een dergelijke over
vloed van aanbod ongunstig moest werken op
de prijzen, te meer daar de echte republi
keinen zich wel zouden wachten, hun
ir.tereurs te vullen met de verfijnde voort
brengselen van een door hen als decade.nt
verworpen kunstsmaak. Maar bovenal, i
had geld noodig!
In Maart 1794 installeerde het Comité du
Salut Public een speciale commissie, die tot
taak had, de kunstwerken en meubelen, welke
volgens haar oordeel buiten Frankrijk :egen
betere prijzen te verkoopen zouden zijn, uit
de veiling 1e nemen en in het buitenland op
de markt te brengen.
Het is op dit punt van de geschiedenis, dat
we den naam van James Swan voor het eerst
in verband met de meubelen te Boston hooren
noemen. Deze uit Boston afkomstige koopman
was namelijk in den zomer van 1794 aan
gewezen ils officiéél agent, belast met het
aankoopen van levensmiddelen en krijgs
voorraden in Amerika. Als betaalmiddel vooi
deze leveranties had de zoo juist genoemde
commissie groote hoeveelheden wijnen, zijden
stoffen en meubelen tot Swan's beschikking
gesteld en het getuigt van zijn goeden smaak,
dat hij het ameublement, dat Thierry de
Ville d'Avray met zooveel zorg voor zijn echt
genoote had laten vervaardigen, voor zijn
Radio Centrales.)j j
Ille programma^'ng€D
gramma. egeli.
IVe programmat- bels
Gem. Roemen
Zalof 3 maa
ar een
programma: week
Duitsch prof
programma ■)F' J
V.P.R.O. ld
V.P.R.O. i7|entie
V.A.R.A ^eiU,e
EN
eigen huis te Dorcte
directe nazaten 11
romantische gesc
eum te Bost
stellig de eerste L
Frankrijk naar Aiw onZl
Zoo toont een
het Bulletin van J
publiceerde, dat hl
een enkel kunstvfd, he
rijke, roerige per} oud
met al haar oeccjjet
wikkelingen kan f
it Je:
Bereiding vj is ei
is gel
Het voor doetei
xoo belakke
Avontuurlijke l|ns Z1'
iver de wereldzeefs br
'erborgen schatte^n z<
water verborgen Hen
hebben geluk geh£je e
keerden berooid r
Toch bevat hei,agt:
welke reeds aan\Je H<
homo sapiens op; niel
h»..
Niet alleen metal|
aan goud, dat u
wonnen, doch w
ning hooger zijn
product maar
fen, welke in de
zijn verborgen ii
gelost uit den a
rende inwerking
Enkele jaren g
den Amerikaansclvstel]
briek in gebruik
water te winnen. ferei(
bij de samensteljeldgi
benzine in de Vei*,
maatschappij is thf
van een fabriek, jstmi
water zal wordenLjoel
aan de Golf var
beheerd door
welke de eenige j gpri
waarin magnesiurL.
wacht wordt dat f12"
ductie van deze en er
bniikneming van
veer 5% mihoen I
per jaar zal stijgen C
Reeds vóór 1914|eseh.
sium, uitsluitend i
electrolyse van ge
dat in de verschillj aio
komt. Gemengd ra
aluminium en ma
ring, welke elektFrste
samenstelling won en
voor zuigers en i
lichte motoren, orr
zeer weinig krim|die i)
wordt aan deze la r071
bij gietwerk, da'
gebonden. flood
De magnesium-ilar Oi
nog jong. Zij ontsb
geleden. De opric;
Company, dr. He/ste g
langrijk aandeel LQ0
var. de productie 1
is ook van beteel hel
derde plaats inn<gdik
welke in den aan
treft de aanwezige» w
welke door de Doe der
handel wordt gehnf)p.
Ver. Staten ge\vo?naei
metaal spreekt Bt sp
zilverkleurige m;
dat van ijzer en
Het is sterk, taaiDaa'c
bruikt in de vlieiaar
vaardiging van L
Ook maakt men fetu
Elke kubieke nk; w
inhoud van de wL
lioen kubieke- mijl
175 millioen ton Bt zi
metalen, zooals zijnipr
calcium, broom eii
sche schatting zoi/an
deze stoffen, indie de
zou kunnen onttij
water vijf milliar
broom wordt tha
ken. De winning
zal binnenkort bi
v'ang nemen.
Tot dusverre w
sium te Midland
uit stoffen, welk
aangetroffen, wor
van deskundigen
metaal uit zeewa
en kosten dan déchts
wordt toegepast, Lat
een deel van hetW
magnesium uit dtntw
lossen.
Ov
ipt
d
i-oh
on>tl
Ch
ichz
De nieuwe fabg sp
ruim vijftig milliL
Niettemin zou dr OË
achtereen kunnen ver
magnesium.
Mar
KATWIJK AAN
0.500.70, boerefezet
kg roode kool fet di
groene kool I 2.90-^
Hierbij verzoek ik.
naar aanleiding van
Uw oproep om
medewerking bt) de
uitbreiding van het
lezersaantal, neven
staande nieuwe
abonné ln te schrij
ven op
Nieuwe
Leidsche
Courant
De toezending moet
direct plaats hebpeD
terwij) de betaling
per week /per 3
maanden zal ge
schieden.
Naam nieuwe ab(
zc
Woonplaats, ena.^
'sang
IPSar
2.31
Datum:
ipgan
3.33.
De aanbrenger: Lkwa
!ga2C
ö.anu
