Jliraiur ftitectft (£ourmi t
bonnementsprijs:
per 3 maanden In Lelden en In plaatsen
waar een agentschap gevestigd ls 2.38
Per week 18 et Losse nummers 5 et
Alle» tyj vooruitbetaling.
-ijvert en tieprijzen
22% ct per regeL Ingezonden Mede»
princjj deelingen 46 ct per regeL Minimum
5 regels. Bewijsnummer 5 ot By con
tract belangrijke korting
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Bur. Redactie en Administratie:
BREESTRAAT 123. LEIDEN.
Telefoon 22710.
(Na 6 uur 23166).
Postbox 20. Postrek. 8693<L
No. 6288
DINSDAG 26 NOVEMBER 1940
21e Jaargang
EERBAARDER DAN
DICHT GOUD
ischerU L
'arte'
Andere i
noteert men 200 eens in gedacbte teruggaat
raag naa»mstreeks 1880 of nog verder en men
de jaren van toen met den tijd,
*even> dan z£d men merkwaar-
estond i* verschillen ontdekken in de waardee-
,r1f.npereJvan den arbeid. Er zijn in die periode
hgrijke schreden gezet op den weg
binnenkoBen ontwikkelingsgang, welke, om met
D| R0mme te spreken, leidt „van den
mèt den arbeider, als zaak, tot
irbeider, mèt zijn arbeid, als mensch".
heel bescheiden poging tot verbete-
an misstanden was de Kinderwet-
Houten van 1874. Aan de uitbuiting
den hebi^ kinderen legde deze wet een nog
nd snoei^ke rem aan. Prof. Romme typeert
als een bandrem van een fiets,
chafsias.pnteerd op een auto. Iets verder weer
pondU'sc§ de Arbeidswet-Ruys van 1889. De
i6o rem werd vervangen door een velg-
tjês gerJ En men kon van een heusch rem-
ePrschai|meltje spreken bij de Veiligheidswet-
waaraan de naam van Lely verbon-
je Tm Var bij al deze maatregelen, waarvan
«Hes pfce
beteekenis niet willen onderschat-
11juist omdat ze de eerste zijn, zat toch
•nochteija^ijc*> hoe onbewust mogelijk, de ge
beid. m«te voor, dat de arbeid is een waar
ch.A285>ndere waren. Het systeem behoefde
worden gewijzigd; slechts correctie,
lts wegnemen van de ergste misbrui-
was noodzakelijk.
>f. Romme vestigt er met reden de
1l&üfacht op, dat de dageraad van nieuwe
)ttingen eigenlijk eerst begon te glo-
jin de Ongevallenwet van 1901. Deze
strekte het bestaande contractueele
ld tusschen den ondernemer en de
idswaar uit tot een verband óók tua-
*Hn den ondernemer en den drager van
/oorn.waar, den levenden mensch. Want bij
Ongevallenwet werd de werkgever
ct.; jprakelijk gesteld voor de gevolgen
een ongeval, den werkman overko-
d- i in de bedrijfsuitoefening. Daardoor
,4 «dt de geleverde arbeid reeds tot een
2 x van bijzonder karakter en krijgt men
voor het feit, dat deze arbeid vastzit
een levenden mensch, ja met dien le
ien mensch onverbrekelijk ls ver-
IT den.
en baOg een stapje verder gaat men in 1907
Ma!te*^e Wet op het arbeidscontract. Tot dat
/CIB°>?nblik toch was de arbeidsovereen-
vst in het Burgerlek Wetboek inge-
wuheif* W de overeenkomsten van huur en
WerkeiUur. In 1907 echter werd de arbeids-
Trouwtfeenkomst uit die indeeling losgemaakt
tot een van eigen karakter,
opia, leen zelfstandige plaats in het Bur ger
it-Vol. (Wetboek. En het aantal der bepalin-
die getuigen moesten van den eigen
versiuj, welken de menschelijke arbeid hééft,
Marthöde zich gestadig uit. Nochtans bleef
'14?Drpbeidsverrichting zelve het doel.
itens: érvolgt men de lijn van 1907 tot he-
I dan zal men zien, dat op den ingesla-
wyngT^g al ver"der is gegaan. We noemen
ïert<^ninvaliditeitswet, de Ziektewet, straks
ïauxelpn we ook denken aan de Kinderbij-
et, en zoo krijgt almeer diepte het
rd, dat Talma reeds in 1907 in de Ka-
"c ""'sprak, n.l. dat het eigenaardige karak-
's mi^jer arbeidsovereenkomst is, „dat in
Ruitt dienst van den patroon niet wordt
amenRj°nden een stuk arbeidskracht, maar
Petruspersoon" en dat de verbondenheid van
lersoon „hoofdzaak is voor beoordee-
*der verhouding",
de boe doorwerking van deze gedachten
tiiteraard vrij langzaam. Toch valt zij
doenar al te veel moeite te ontdekken,
doceer men alleen reeds let op de ver-
s enBende jaartallen, welke het ontstaan
ang. ieven van een nieuwen wettelijken
ideSvFegeL Proces ontwikkelt zich
daar#1"5 a^s volgt. Almeer wordt het oog
B»nbeilend voor bepaalde beginselen. Deze
r'j£cJbselen werken aanvankelijk in een
groep of in bepaalde groepen.
moeten ingang vinden. En
zij vasten voet hebben gekregen,
sr geleiden zij op hun beurt tot wettelijke
ïn' llingen, waarin zij zijn neergelegd. Zoo
is de gang van zaken in normale tfj-
n< Het is een proces, dat geleidelijk
zijn, maar dat daarom ook des te
resultaten heeft, resultaten name—
welke leven in het bewustzijn van
zelf.
bezien kan het ons tot verheu-
iroeni strekken' dat wiJ leven mogen in een
df waarin deze gedachten van net
E Alch eigen karakter, welke de mensche-
narti! arbeid bezit, zoo sterk ingang.vonden
de wetenschap, dat de mensen
baarder is dan dicht goud.
{jof. Romme heeft die gedachten neer-
.,gd in de volgende bewoordingen,
••rvan vele ook ons alleszins vertrouwa
"{komen:
..h de rechtsorde der Schepping staai
^inensch als koning. Alles, maar dan
„'alles, is door G->d voor den mensen
-.'hapen te zijnen gebruike, tot dienst
t"|erheerlijking van den Schepper. Tus-
..jn den mensch en de overige schepse-
«L vende en doode, bestaat een onover-
„jjbaar verschil in rangorde: de mensch
»r om te heerschen over al het overige 1
"jhapene al het overige geschapene
om beheerscht te worden door den
Vg 'Sck' omdat de rangorde aldus
iit den Schepper is gemaakt, is het reent
ly PaiT
PROBLEMEN VAN DEZEN TIJD
Het laboratorium van de
Bataafsche Petroleum-Mij.
werkt mede aan de oplossing
Oorlogsomstandigheden, waaronder een
groot deel der menschheid thans gebukt gaat,
veroorzaken naast bitter leed in zoo menigen
kring ook veel ongerief in het maatschappe
lijk leven.
drachten van industrieën en van overheids
instanties tot het verkrijgen van vervangings
middelen voor producten of materialen, die
schaarsch zijn geworden of niet meer te krij
gen zijn. Verder worden nieuwe werkwijzen
voor de bereiding van producten toegepast,
omdat de vroegere methode niet meer dienen
kan. Bedrijfsstoornissen en fabricatie-fouten
worden hier opgespoord, fabrikaten en half
fabrikaten verbeterd, vraagstukken van land
aanwinning, van land- en tuinbouw onder
zocht, nieuwe mogelijkheden op het geDied
Tengevolge van allerlei oorzaken vermin
dert de toevoer van veel wat mensch en groep
voor het gevarieerde dagelijksche leven be
hoeven. De menschheid is op ruil van goede
ren aangewezen en deze ligt in dezai tijd
voor een belangrijk deel stil, zoodat industrie
en handel voor tal van moeilijkheden lomen
te staan. Er is gebrek aan grondstofftn en
fabrikaten, en bepaalde half-fabrikaten kun
nen niet worden afgewerkt. Stagnatie op
menig gebied moet worden geconstateerd, be
lemmeringen waarbij economische en slieiale
belangen nauw zijn betrokken, en waardoor
tal van problemen zich voordoen.
De vermaarde laboratoria der Bataafsche
Petroleum-Maatschappij te Amsterdam wer
ken krachtig mede om de nijpende technsche
vraagstukken, die de Nederlandsche indistrie
en nijverheid bezig houden, op te lossen. Een
bezoek aan het machtige gebouwencomplex
dezer wereldmaatschappij aan de overtijde
van het IJ heeft ons hiervan overtuigd.
Dat de B.P.M. zelve eveneens voor moeiljke
problemen is geplaatst, "kan geen verworde-
ring wekken. Over heel de wereld heeft zij
haar belangen. In haar laboratoria heeft zij
de laatste kwart eeuw de snelle ontwikkeïng
van de petroleumwetenschap bijgehouden, de
petroleumtechniek gediend en de toepassing
van aardolieproducten in het dagelijksthe
leven bevorderd.
Naast het uitbrengen van de technische
adviezen aan het hoofdkantoor van de B.P.VI.
te Den Haag heeft een specifiek wetenschap
pelijk laboratorium zich groote verdienste
verworven. Het is wetenschappelijk speur
werk, dat hier wordt verricht. Thans onder
vindt ook dit werk stagnatie. Het laboratorium
mist het contact met een groot deel der be
drijven voor het winnen van olie en voor de
veredeling van het product. Evenals de afzet
gebieden liggen deze bedrijven over de ge-
heele wereld verspreid. Bij deze afsnoeriog
kwam het gebrek aan bepaalde grondstoffen,
zoodat de Amsterdamsche laboratoria met
een personeel van ongeveer 1300 man, w.o.
circa 150 academisch gevormde medewerkers,
voor een belangrijk deel het normale bedrijfs-
werk niet kunnen voortzetten.
Intusschen, niet alleen de B.P.M., ook de
Nederlandsche Overheid en de leiders van
tal van" industrieele ondernemingen onder
vinden den last en de zorg van onverwachte
problemen. De uiterste zuinigheid moet wor
den betracht; andere grondstoffen moeten
worden gebruikt; aan vervanging van fabri
katen dient ernstig aandacht besteed; bij sterk
veranderde marktomstandigheden moet men
zich aanpassen.
In deze benarde positie heeft de directie van
de B.P.M. besloten het laboratorium en de
arbeidskrachten dezer omvangrijke organisatie
ter beschikking te stellen van de geheele
Nederlandsche technische en economische
gemeenschap.
Men deelde ons namens de leiding dezer
onderneming bij de hierop betrekking hebben
de bespreking mede, dat voor hetgeen het
laboratorium thans doet, niet licht in Europa
een parallel is te vinden. Wel in Amerika,
waar het Mellon Institute in Pittsburgh op
dit punt reeds belangrijke resultaten voor het
algemeene bedrijfsleven heeft afgeworpen.
Het laboratorium heeft in uitvoering op-
van den mensch op dit heerschen onver
vreemdbaar en is zijn plicht tot dit heer
schen onontkoombaar.
Dit beteekent, dat de mensch niet tege
lijkertijd zaak kan zijn. De mensch, die
altijd mensch blijft, d.w.z. altijd blijft be-
hooren tot de orde, welke boven al het
overige geschapene verheven is, kan met
tegelijkertijd zijn in den rang van al dat
overige geschapene. Maar het beteekent
ook, dat de menscb zich niet tot zaak mag
verlagen, noch tot zaak mag worden gede
gradeerd. Het oeconomische- en rechts
verkeer, dat den mensch in dén rang van
zaak plaatst, dat hem maakt tot een ge
bruiksvoorwerp naar den wil van een an
der, is onzedelijk.
Wat hier gezegd is van den mensch in
zijn geheel, geldt uiteraard ook voor den
mensch in elk zijner onderdeelen. Het
geldt dus ook voor de menschelijke ar
beidskracht, de menschelijke arbeidsin
spanning, de menschelijke arbeidsverrich-
ting. Zij behooren tot de orde van den
mensch, tot het heerschende deel der
Schepping, tot de subjecten in het econo
mische- en rechtsverkeer. Zij kunnen dus
niet in den rang zijn van het geschapene
rond den mensch heen, noch mogeii zij
daartoe worden verlaagd".
van links naar rechts: klein
groot laboratorium, research
laboratorium.
(Foto: Laboratorium B.P.M.)
van bouwmaterialen onder de oogen gezien.
Onder de opdrachtgevers zijn melk- en
zuivelindustrieën, olie- en verffabrikanten,
chemische industrieën, fabrikanten van dak
en vloerbedekkingen, papier- en cartonfabrie-
ken en verwante bedrijven. Van overheids
wege is samenwerking verkreeen door middel
van het Rijksdistributiebureau voor Chemi
sche Producten, den Dienst voor den Weder
opbouw, de Centrale Organisatie voor Toe
gepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek en
het Centraal Instituut voor Materialenonder-
Om eenige voorbeelden te noemen: er komt
of er is reeds een tekort aan lijnolie, aan
stopverf, asphalt, benzine, aan materialen
voor wegenbouw, ehz.
Bij een rondgang hebben wij gezien hoe
benzine-auto's op lichtgas worden omge
bouwd. Alleen vrachtauto's van Overheidsbe
drijven en die van de particuliere industrie
met groote vitale belangen worden voors
hands voor ombouw aangenomen.
Steenkoolteerpek, vermengd met een bin-
nenlandsche vulstof, kan asphalt vervangen,
waardoor wegenbouw, bouwbedrijven en de
kabelindustrie weer voort kunnen.
Eterniet, een bekend bouwmateriaal, be
staat in gewone omstandigheden uit cement en
asbëstvezels, welke uit Zuid-Afrika of Canada
herkomstig zijn. Nu deze minerale vezels niet
meer worden ingevoerd, heeft men in het
laboratorium geslaagde proeven genomen met
ander, binnenlandsch vezelmateriaal, van
planten, slakken- en glaswol.
De bekende asbestcementplaten, bereid op
dezelfde wijze als carton, worden nu op be
vredigende wijze door het nieuwe product
vervangen.
Wij stipten slechts aan en hebben den lezer
zoo weinig mogelijk vermoeid met onverstaan
bare technische termen, teneinde hem de over
tuiging bij te brengen, dat het Nederlandsche
bedrijfsleven wel door groote bezwaren, doch
niet door moedeloosheid -wordt gedrukt.
Met de bekwame en deskundige medewer
king van het laboratorium der B.P.M. wordt
hard gearbeid aan de opleving van het indus
trieele en technische leven hier te lande, dat
zoo spoedig mogelijk weer op gang moet
komen. Wetenschap en practijk gaan hier op
gelukkige wijze hand aan hand, en dat de
resultaten van dit met noesten ijver onder
nomen werk voor het sociale leven, voor be
houd en uitbreiding van werkgelegenheid,
voor behoud eener goede economische positie
van Nederland van onschatbare beteekenis
mogen worden geacht, zal ieder duidelijk zijn.
Het p
'an cylinders
to: Laborato
RAILVERVOER VAN PERSONEN EN GOEDEREN
Een onderhoud met de directie der
Nederlandsche Spoorwegen
De laatste jaren mochten de Nederlandsche
spoorwegen zich verheugen in de intense be
langstelling van het publiek. Geen wonder:
het reizigersverkeer had zich sterk uitgebreid,
het aantal forensen was met duizenden toege
nomen. De actieve directie bracht ons spoor
wegstelsel op een dusdanige hoogte, dat het
met ieder land in Europa vergeleken kon wor
den. Uitstekend en zeer modern materiaal,
goede en vele verbindingen, hoog opgevoerde
snelheden, vormden een verwend publiek, dat
aan een goede service hechtte.
Thans maken de Nederlandsche spoorwegen
en haar directie evenals vele ondernemingen
in den lande, aldus het A.N.P., zware tijden
door, waarin men te kampen heeft met vele en
velerlei moeilijkheden. Van de zijde van het
publiek hoort men klachten; klachten, die cul.
mineeren in sombere vermoedens voor de
naaste toekomst van ons spoorwegverkeer.
Naar aanleiding daarvan heeft het A.N.P.
een gesprek gehad met de directie van de
Nederlandsche Spoorwegen. In dit gesprek
stelde de directie voorop, dat het reizende
publiek toch vooral dient te begrijpen, dat wij
leven in een tijd van groote en noodgedwon
gen versobering. Op vele gebieden is de dis
tributiemaatregel ingevoerd, ook en noodge
dwongen, op het gebied van de spoorwegen.
Er moet bezuinigd worden op het materiaal en
op kolen. Het aantal rijtuig- en locomotief
kilometers moet zoo laag mogelijk worden ge
houden.
Een primaire eisch in dezen tijd is een vlot
goederenvervoer. Daarvan immers is grooten-
deels het goed functioneeren der levensmid
delendistributie afhankelijk. Dit is een factor,
dien het publiek niet dient te vergeten. Daar
bij bedenke men, dat door benzinegebrek het
vervoer per vrachtauto voor een belangrijk
deel is vervallen en dit vervoer is overge
heveld naar de spoorwegen. Wij kunnen dan
ook zeggen, aldus de directie, dat het goede
renvervoer, waarvoor de spoorwegen heeft te
zorgen met 50 procent is toegenomen.
Bovendien dient men het kolenvervoer niet
uit het oog te" verliezen. Eveneens een factor
van groot belang, zoowel voor de industrie als
voor den burger. Dit kolenvervoer is 30 pro
cent hooger dan in normale tijden. Dat is deels
ook toe te schrijven aan het feit, dat we door
de oorlogsdagen met het kolenvervoer van de
z.g.n. zomeraanvulling ten achter waren.
Bij ons gaat dus, en dat zal iedereen kunnen
oillijken, aldus de directie, het goederenver
voer thans voor alles. Dat is dan ook wel eens
oorzaak, dat een personentrein geruimen tijd
moet wachten, of langzamer moet rijden tot
het baanvak, in gebruik door den goederen
trein, vrij is. Vertraging van goederentreinen
moet worden voorkomen om den omloop van
het materiaal niet te verminderen. Dit prin
cipe, dat voor Nederland een levensbelang is,
heeft ons dan ook gedwongen voor te schrij
ven, dat Zaterdagmiddag en ook Zondag door
moet worden gegaan met lossen door ont
vangers der goederen. De goederenwagens
moeten weer vrij komen om den wagenomloop
te versnellen en het goederenverkeer zoo
intensief mogelijk te maken. Wij kunnen een
wagon niet anderhalven dag, ongebruikt laten
staan. Gelukkig is ons materiaal zoowel dat
voor goederenvervoer als voor reizigersver-
voe vrijwel volkomen intact gebleven,
slechts een klein percentage is door den oorlog
xn het ongereede geraakt.
Op al deze gronden moesten de spoorwegen
de reizigerstreinen die voor een niet onbe
langrijk deel door pleizierreizigers worden
bezet, inkrimpen. De treinen werden korter,
het aantal treinen minder.
De nieuwe dienstregeling die gisteren is in
gegaan, geeft slechts een zeer geringe verso
bering op enkele baanvakken. Uitdrukkelijk
kreeg het A.N.P. de verzekering, dat het
forensenverkeer zooveel mogelijk zal worden
ontzien. De forens make zich over zijn trein
verbindingen voorshands nog niet teveel zor
gen. De directie van onze spoorwegen kent en
begrijpt het groote belang, dat de forensen
hebben bij een behoorlijke treinverbinding.
Wel zijn in de nieuwe dienstregeling de
snelheden gewijzigd om de slijtage van het
materiaal te 'verminderen. De electrische
tremen zijn teruggebracht van 120 op 100 km
per uur en de locomotief zal ons voortaan niei,
met een snelheid van 100 km p. u. maar met
een 80 km vaart naar ons doel brengen.
Wij zijn nu voor de electrificatie van een
belangrijk deel van ons net zeer dankbaar,
merkte ïr Hupkes nog op. De electrische
treinen zijn snel, hebben een groote vervoers
capaciteit en geven een aanzienlijke kosten
besparing. Met de electrificatie van de lijn
naar het Gooi wordt voortgegaan, de werk
zaamheden staan niet stil.
DE VERDUISTERING
In nel oelang van de naleving
de bepalingen ten aanzien van -de
duistering"
Zonsondergang 26 Nov. 17 uur 34 i
Zonsopgang 27 Nov. 9 uur 21 i
Maansondergang 27 Nov. 16 uur 45 r
Maansopgang 27 Nov. 6 uur 30 r
AANMELDING VAN JOODSCHE
ONDERNEMINGEN
Van bevoegde zijde wordt er nogmaals
de aandacht op gevestigd, dat de aanmel
dingstermijn op 30 November 1940 af
loopt en dat degenen, die op dat tijdstip
hun aanmeldingsplicht niet vervuld heb
ben, op de in de verordening voorziene
straffen moeten rekenen.
De daartoe noodige invulformulieren zijn
bij de Kamers van Koophandel ver
krijgbaar.
Electrificatie van Oost-Flakkee
Terwijl West-Flakkee nu een tiental jaren
van electriciteit is voorzien moet Oost-Flak
kee dit nog steeds missen. Het gemeenschap
pelijk gasbedrijf der vijf gemeenten op Oost-
Flakkee was en is nog steeds het groote strui
kelblok. Verschillende acties zijn reeds ger
voerd om wijziging te krijgen. Dit voorjaar
verzamelde een particuliere actie in enkele
dagen bijna 1100 handteekeningen van per
sonen, die verklaarden in te stemmen met
electrificeering van geheel Flakkee.
Het bestuur der gascentrale dat dit jaar zijn
rekening nog sluitend kon maken met zelfs
eenige winst zal vermoedelijk de volgende be
grooting niet sluitend kunnen krijgen. De
gemeente Nieuwe-Tonge raamde op de be
grooting reeds een aandeel in het verlies ad
2800, de gemeente Ooltgenaplaat voor haar
aandeel 2000. De schuldenlast van het gas
bedrijf waarvoor de gemeenten garant zijn
en de verplichting die de gemeenten was op
gelegd om geen electriciteit in hun gemeenten
aan te leggen waren twee groote moeilijk
heden. Echter bleef de drang om te komen
tot electriciteit bij de inwoners steeds groeien.
Ook de huidige moeilijkheden met de ver
lichting en de motorbrandstof accentueerden
nog te meer het gemis van elektriciteit. Uit
verschillende uitlatingen was verder gebleken
dat het bestuur der gascentrale bereid is de
gemeenten van bovengenoemde verplichting
ontheffing te verleen en.
Mede in dit verband, heeft de dorpsland-
bouwvereeniging te Ooitgensplaat het initia
tief genomen tot het houden van een vergade
ring van alle organisaties op landbouw- zoo
wel als op middenstandsgebied.
Deze vergadering is Vrijdag" jl. te Oude
Tonge gehouden, die ten slotte met algemeene
stemmen besloten heeft een verzoek te rich
ten tot dé Gascentrale om zoo mogelijk op
korten termijn over te gaan tot electrificatie
van Oost-Flakkee.
Diaconale zorgen en zegen
Na het breedvoreige overzicht, door wet
houder J. H. D o n n e r van Rotterdam ter
Centr. Diac. Conferentie der Geref. Kerken
te Amersfoort gegeven over hetgeen de
burgerlijke gemeente gedaan heeft tot leni
ging van de nooden der Maasstad na 14 Mei
j.l., hoorden wij de vraag stellen: en wat
heeft nu de Diaconie van Rotterdam gedaan?
Op deze vraag is nu een uitvoerig antwoord
gekomen in het Diac. Correspondentieblad,
waar W. A. v. D. vertelt, hoe men in de eerste
dagen en later heeft gearbeid, om het plotse
ling verstoorde werk weer te doen function-
In de eerste dagen was het weinig minder
dan een paniekstemming, waarin de Rotter-
damsche Diaconie verkeerde. „Alles was uit
elkaar geslagen. Onze voorzitter (de heer Cor-
beth) was dag en nacht in getouw met het
blusschingswerk. De penningmeester, die
midden in de oude stad woont, was nergens
te vinden. Ons centrale punt Ammanstraat
een rookende puinhoop! Groote zorgen leg
den beslag op ons. Men had rekening te hou
den, behalve met eigen huiselijke omstandig
heden, met die van de getroffenen. Wij heb
ben 65 diakenen, waarvan 20 pet. alles ver
loren. Men kon slechts met groote moeite
contact met elkaar krijgen. Het deel van de
binnenstad, dat nog stond, was slechts langs
een grooten omweg te bereiken.
„Onder deze omstandigheden moesten we
voorzien in de nooden van onze gewone ar
men, waarvoor per week 1200 noodig was,
(afgezien van den bijsteun aan werkeloozen,
de kosten van verpleging in gestichten, de
kinderverzorging, het Tehuis voor Ouden van
Dagen en het Tehuis voor Weezen). Er was
geen cent in kas integendeel, de laatste
kasstaat wees een tekort aan van 3100, waar
nog bijkwam, dat op de Pinksterdagen de ker
ken gesloten waren geweest en derhalve de
inkomsten van die dagen gemist werden. We
hadden 6000 geleend, waarvan 2000
deposito stonden bij de bank, die op dat mo
ment in puin lag. De overige 900 berustten
bij den penningmeester, waarvan we niet
wisten of hij leefde of dood was.
„Wij waren ten einde raad en er zat niets
anders op dan onze menschen naar Maat
schappelijk Hulpbetoon te verwijzen, want de
Diaconie had opgehouden te bestaan. Dat
dachten wij.Maar God handelde niet naar
onze zonden en ons ongeloof! Voor óns op het
allerlaatste momentdoch op Góds tijd
werd gezorgd. We kregen hulp. Van wie? Dat
kunnen we van deze plaats niet zeggen en het
doet er ook niet toe. .Hoeveel hebt u noodig?"
1200?" „U hoort spoedig". En des Vrijdags
middags, 17 Mei, werden keurig netjes 1200
guldenstukken bij den secretaris thuisbezorgd.
„De 1200 waren ons geleend met de uit
drukkelijke voorwaarde dat we daar zoo zui
nig mogelijk mee moesten handelen. We wis
ten niet óf er de a.s. Zondag kerk gehouden
zou worden en hoe het verder met de finan
ciën zou gaan. We hebben de eerste twee we
ken daarom slechts 70 pet. uitgekeerd. Van
de tweede week hebben we later waar het
bijzonder noodig bleek een deel van het
ingehoudene alsnog uitgekeerd.
„De collecten gedurepde de eerste 3 Zon
dagen na de ramp gaven blijk van den offer
zin van onze geslagen gemeente. De la&tste
collecte (Zondag 2 Mei en de d.a.v. Hemel
vaartsdag) bedroeg 930. De drie Zondagen
na de ramp was deze gemiddeld 1100, waar
bij gezegd moet worden dat de tweede col
lecte, die doorgaans óók voor diaconale doel
einden bestemd was, gedurende dien tijd niet
werd gehouden. Dus óók in dit opzicht wer
den onze sombere verwachtingen beschaamd.
Ook nu, 6 maanden na de ramp, zijn onze
collecten niet gedaald.
„De organisatie der voorziening in den nood
der getroffenen was niet gemakkelijk. We wis
ten niet wie de getroffenen waren en waar ze
zich bevonden. De eerste daad moest op
enkele uitzonderingen na, van de getroffenen
zelf uitgaan. Ze moesten zich aanmelden. Het
contact was eerst matig, maar later ging dat
beter. We hébben circa 400 gezinnen die alles
wat ze bezaten, verloren hebben."
Intussohen werd hulp uit andere kerken
Kas-Vereeniging N.V.
ANNO 1865
Amsterdam C. Spuistraat 172
Bewaren van Effecten
met 'Administratie
Onze
vind
leuwe Brochure ,.Bc-
Execuleele" wordt
>p aanvr. toegezonden
TROMPENBERG's
PALACE HOTEL
HILVERSUM Tel. 7941 (2 lijnen)
HET GEHEELE JAAB GEOPEND
Dr. H. NANNINC»
IKINADRUPPELS
PHiW-b Het aangewezen middel bflr
Ihlr ïa BLOEDARMOEDE BLEEEIUCHT
MALARIA GEBREK AAM EETLUST«et.
Men lette op den oaam^Dr. H. Nannlnff bulten
ep de roode doos en op de flacon» Prijs t JC
Dr. a. RANKIN?* tbtrm. dim. f.lriek. At. 0» HAA&
verwacht. Een collecte in die van Zuid-Hol
land gehouden, had tot resultaat, dat zeer
spoedig de eerste 1000 binnen kwam, aldra
gevolgd door vele andere duizenden.
De bestemming dezer gelden (plus de niet
te vergeten prachtige opbrengsten in eigen
kerk) eischte een organisatie apart Hoeveel
meubelen moesten niet gekocht hoeveel lin
nenkasten gevuld worden? Honderd kachels
waren noodig, bijna 200 ledikanten, honder
den dekens, kussens, lakens, sloopen, stoelen
en tafels, jassen en mantels, wiegen en kin
derwagens, het is er altemaal gekomen. En
dan nog het verbrande Tehuis voor ouden van
dagen, de naaikransen, de bibliotheek. Een
wereld van zorgen, maar nu reeds een wereld
Te 's Heer Arendskerke wordt een actie
ontwikkeld om van de directie der Ned.
Spoorwegen gedaan te krijgen, dat de treinen
weer stoppen aan de eenigen tijd geleden
opgeheven stations 's Heer Arendskerke en
Lewedorp. De stationsgebouwen staan er
altijd nog. Op het adres wordt door velen
geteekend. Vooral des morgens en des avonds
is de busverbinding tusschen het station Goes
en de gemeente 's Heer Arendskerke slecht,
terwijl taxi's moeilijk te krijgen zijn.
De heer A. Munters te Herkingen
25 jaar gemeentesecretaris.
Op 1 December a.s. hoopt de heer A. M u n -
t e r s te Herkingen zijn zilveren ambtsjubi
leum te herdenken als gemeente-secretaris
dezer gemeente.
- R Maandag 2 De-
cember zal in een
openbare raads
vergadering deze
stoere ambtenaar
feestelijk worden
gehuldigd.
Reeds op zeer
jeugdigen leeftijd
ving hij zijn amb
telijke loopbaan m
de gemeente-ad
ministratie aan.
Op 13 jarigen leef
tijd werd hij tot
de secretarie van
Herkingen toege
laten als volon
tair. Vervolgens is de heer Munters werkzaam
geweest op de gemeentesecretarieën teDirks-
land, Melissant en den Bommel. In 1908
slaagde de jubilaris voor het examen ge
meente-administratie, waarvoor hij zijn op
leiding genoot van den heer J. Rooij, oud
gemeente-secretaris van Dirksland. lid van
de Prov. Staten.
Ter vervulling van de vacature van wijlen
den heer C. Witvliet werd hij op 1 December
1915 benoemd tot secretaris van die gemeente,
waar hij zijn ambtelijke loopbaan was aan
gevangen. Op 1 April 1916 werd hij benoemd
tot ambtenaar van den Burgerlijken stand in
de vacature van wijlen zijn vader. Dat de ge
meenteraad in dezen secretaris uit eigen ge
meente het volste vertrouwen stelde, bleek
nog meer uit de benoeming per 1 October
1917 tot gemeente-ontvanger, waardoor hij het
geheele gemeentelijk administratief apparaat
beheerde.
Zooals het in vele kleinere gemeenten voor
komt is er altijd iemand die in het vereeni-
gingsleven veel belang stelt en altijd tijd weet
te vinden ook op dit terrein veel goeds
doen voor de gemeenschap. De heer Mun
ters is er daar ook een van. Hij is o.a. ook
nog secretaris van de af deeling het Groene
Kruis, jestuurslid van de vereen. Steun bij
Ziekenhuisverpleging, voorzitter van de com
missie tot wering van schoolverzuim, kerk
voogd der Ned. Herv. Kerk.
Ook zijn vader was 42 jaar lid van den ge
meenteraad, waarvan 30 jaar wethouder, zoo
dat het geen wonder mag heeten dat de zoon
ook veel voor de gemeente voelt en heeft ge
daan. De heer Munters is de vraagbaak voor
heel de gemeente en met groote voorkomend
heid helpt hij waar hulp gevraagd wordt. Het
is de wensch der gemeente hem nog vele
jaien in haar midden te hebben.
DIRECTE BELASTINGEN
De verplaatsing naar Emmen van den ont
vanger van de directe belastingen, invoer
rechten en accijnzen J. Lammers te Winschoten
is ingetrokken. De ontvanger der directe be
lastingen, invoerrechten en accijnzen J. H.
Olgers is verplaatst van de inspectie der
directe belastingen te Amsterdam naar het
kantoor der directe belastingen en accijnzen ts
Emmen.
