4 Jliro gntectft (tfmtront Dagelijks vers ii I Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken G LEST-RISICO BLU-*?2FAX imentsprys Ij maanden In Lelden en In plaatsen s een agentschap gevestigd Is 2.36 week 18 ct Losse nummers 5 et bij vooruitbetaling. ntieprijzen J ct j>er regel Ingezonden Mede- i 40 ct per regel Minimum Bewijsnummer 5 et By coo- i belangrijke korting Bur. Redactie en Administratie: BREESTRAAT 128. LEIDEN. Telefoon 22710. (Na 6 uur 23166). 20. No. 6256 ZATERDAG 19 OCTOBER 1940 21e Jaargang iisol woorden, maar beginselen '^••'•ijhten, dat deze tegenstelling al "ten tijd is en noodzakelijk ver- :t worden door de uitdrukking: irden, maar daden. Voor deze kan alleszins reden zijn, wan- Sr eér mee bedoelt, dat het bij woor- lag blijven, maar dat de daad bij 5UW0 gevoegd moet worden. Echter, docf"peeft iets anders op 't oog en wil yt het uit moet zijn met redenee- n Verleggen en dat de daad, de je, alleen maar beteekenis heeft, ctobefer men ons dat voorhoudt, dan arnenm wij: geen woorden, maar be- ndbotn daarna ook wel daden, van f n leeg gebaar> zooals men thans plad kan lezen, waarin de begin- ode orden? n deV de bistor'e spreken. aangPrden *s ook in verleden geen nnenjweest. Helaas bleken het vaak v^nkn te gijn. Doch men hechtte er 2atiaarde aan> dat men er partijen s ^2 tvoemen of dat ze voor 't minst de ntieele, de kern van een party half landuiden. re-d l C^enen bbenden en socialisten, |^njl«ven en democraten op het too- haam was het teeken, het wezen- ctob»k van de politieke belijdenis, og g( historie staat niet stil en ideeën >oterïn' ^US s^ee* de beteekenis der tkaaf" srdeade titel „democraat" werd een ïheejwaardig goed. En dus kregen we te 4n in soorten; totdat niet zoo heel >udeïen "democratie" het aangebeden [js e<erd, dat de vurig verlangde een- ne k brengen: „eenheid door demo- e laatste zou dus de motorische heel de beweging zijn: eenheid mocratie. grams ging het al precies eender r tij namen. Uit de Fvansche revo- f over: vrijheid, gelijkheid en lap. Maar deze mooie trilogie >n, qcheiden: liberalen annexeerden vrijheid, of wat als zoodanig den; anarchisten en socialisten rt'Jerste broed waren vooral op de het I gesteld; broederschap, maar dan >mtJ*oor de „kameraden" Was het d. latere generaties. ijd gaf weer nieuwe beelden te ^Okven. Zij, die het particuliere bezit jbgjislag of door evolutie wilden af- bitk kwamen met het woord „socia- Duwoor den dag en brachten er zelfs Voort over uit, dat echter, zooals nje^k, slechts een rapport bleef. njelat immers zoo, dat van alle leuzen —pok van partijnamen niet veel is iven of dat men weer terugkeert iGHen en deviezen, welke vroeger als )ct aar afgedankt waren. «Jisme, socialisme, democratie, het 2.604 wijsgeerige vruchten van den ■10—p kennis; de denkende wijsgeér b pri het leven en gaf ze het aanschijn, loo jar het gewone spraakgebruik zijn m0 |Selen, want een tijdlang bouwen de politici, de economen en de er hun stelsels op; maar de ge- .erzieningen" van programs en rklaringen bewijzen voldoende, 1 tui!ecbts ^euzen waren, die afslijten igaan. elt nu onmiddellijk, waar de GtoufciHgt- Als zelf in staat ben een trtiji' uit te denken, dan heb ik ook t het te wijzigen. Maar dan kan "~"~*ook geen beginsel, doch slechts tagspunt noemen. Want meer is °tQ^iiet. En de geheele situatie doet elamn het ironische hoofdstuk in Je- yteJrin de profeet in schilderachtige ng fis de dwaasheid van den mensch ollale een boomstam in stukken splijt; let eene warmt en het andere zich jod stelt. innj zoo min als een god, dien wij va*en en breken" kunnen, ons leiden rcptfermen kan, zoo min kan een „be- llat wij zelf uitdenken, ons alles- ïend richtsnoer blijven. Wij voelen """faat wij er boven staan en dus ve telkens, als het beginsel ons in de verleiding het op zy të (lebben zulke beginselen dan meer dan woorden; bleken het niet tel- p je leuzen te zijn? ■t een voelt dat ook aan in onze deer dan eens spraken wy men- lie ons openhartig verklaarden: ïnstig ben ik nooit geweest, maar jeloof ik ten volle, dat God de bestuurt en dat Hij de teugels in I poudt, hoe vreemd het schynbaar !;e loopen". grond der zaak is deze erkenning als het afstand doen van zooge- beginselen, die in feite slechts n waren van ons eigen brein, eginselen, welke de eeuwen ver- s het anders gesteld. Die zijn van rde. Die komen van buiten op ons kunnen ze verwerpen en dan vij ons er tegen te weer; wij kun- j er ook aan onderwerpen en dan kmen wij aan de wet van God, die arlijk in zijn Woord geopenbaard iaarin wy onzen levensregel voor AAN DE GROEVE V N DN HEER J H. KOK Belangstel:' vj ali< zijden De vaste koers van zijn l< Kampen, 18 October. Hoe zeer de aan het begin van deze week overlede: J. H. Kok, alhier, de sympathie uit r lagen der bevolking veroverd had, is 11 uitvaart, die heden plaats had, duide' wezen. Een breede rij van belangst> had zich om de groeve geschaard kringen der bevolking. We zagen ze uit de kringen van het gemeentebes uit de gewone bevolking, zoowel var. soren en curatoren der Theol. Hoo als van studenten, zoowel van pre als van eenvoudige gemeenteleder stonden in droefheid vereend, treurt een grooten doode, aan dit graf. De breede belar. Onder de talrijken die zich op het bevonden merkten we de volgende o.m. op: Voor het gemeentebestuur, gemeester van Kampen, den neer Oldenhof, de beide wethouders gemeente-secretaris; den oud-burg van Kampen, den heer M F e r n h o i te Bussum; de professoren van de 7 Hoogeschool Dr. S. G r ey d a n u s, I den Hartogh, Dr. J. Riddert Dr. K. D ij k; de laatste vertegenw met Ds. B. v. Halserna te Srmclo :-n heer J. Knevel tevens de Vereenig Geref. Ziekenverpleging. Aan het hc i een groot getal studenten, leden van h. per Studentencorps, was de volledigc- aanwezig, waarvan de heer A. Tro h.t rector is. Dr. G. Keizer te Rh- -Dt Steeg verwoordigde het curatorum 1 Theol. Hoogeschool Voor de oersven mr „De Wachterbond" zagen we Ds. Jt Ri e t b e r g te Maassluis, Ds. J. G. tra te Scheveningen en den heer J. Haag en te Den Haag. Ds. J. Doun. pred. te Arnhem, was aanwezig v< Comité ter herdenking van de Afscl Namens de fam. Kuyper gaven de C. M. E. en J. H. K u y p e r van hun stelling blijk. Voorts noemen we nog: J Cremer, Bibl. der Th. Hoogeschc J'. de Waard en Ds. H. Schoenn te Kampen; Ds. J. Overduin te A Ds. J. v. H e r k s e n te Ermelo, de J. H. Donner, wethouder van Rotterd namens den Bond van Ned. Boekverk v H. Diemer, Dir.-Hoofdredacteur D „De Rotterdammer", voorzitter van der van Christelijke Drukkerspatroons; Zijn- i Dr. J. J. C. v a n D ij k en Dr. J. W. N boom, te Den Haag, namens de L A, Kuyperstichting. Met de familie kwamen nog mee dc dikanten Dr B. Wieling a te Wasser Dr. H. N. Ridderbos te Rotterdam (Z. Ds. G. D. Kuiper te Sassenheim. Uitged Om half twee wérd het stoffelijk ove uit het sterfhuis gedragen. Vooraf had I N. Impeta, wijkpredikant, een huis godsdienstoefening geleid. Vanaf het ste: reed de stoet door de Oudestraat, wa; kantoren van de firma Kok gelegen zijn. had zich het uitgebreide personeel verza dat zich achter den stoet opstelde- Hierna het naar de begraafplaats te IJsselmt Ook langs den weg gaven velen van hu: langstelling blijk. Toen de stoet op het kerkhof was ai komen en het stoffelijk overschot in de gi s neergelaten, sprak allereerst Dr. p e t a een kort woord. Wij brengen hier een man ten grave, e spr., die zijn stad als burger heeft liefg. haar gediend heeft met heel de liefde zijn hart. Een man, die zijn land en volk 1 liefgehad als burger met de volle liefde hij geven kon. Maar ook een man, die andere stad en een ander vaderland heeft zocht en door de genade Gods ook gevor heeft Hij vond burgerzin in den besten het woord, maar dat was hem niet noeg- De Geest Gods openbaarde hem, dat met het oog omhoog zoeken moest naar beter Vaderland. Op zijn sterfbed getuigde al het aardsche los te zijn, maar dat hem bond met banden aan het hemelse God heeft hem het betere burgerschap ge ven, het burgerschap van Jezus Christus. Ds troost voor de familie en dat drijft ons ook te zoeken, waartoe spr. de aanwezij ernstig opwekte. Dank van stad en ke Namens de stad Kampen, die de overlede eer dan 20 jaar als raadslid diende, voerc! de burgemeester, de heer H. M- 01 d e n4i het woord. Hij getuigde, dat er rouw in stad was, omdat we staan aan de groeve v één, die met de groote gave, die hij had, wc - kerde voor de stad, die hij liefhad. Behal raadslid was hij regent van het weeshu auteur en uitgever en lid van tal van cor ssies en vereenigingen. Hij deed dit wej den geest als Vondel het beschreef: .Indie n het gemeen u roept, bezorg het als u eigen". Dat heeft hij gedaan, gedwongen dot de liefde tot zijn stad heeft hij zich gègeve: De spreukendichter heeft ervan getuigd: „A geen wijze raadslagen zijn, vergaat he volk". Hier staan we aan het graf van ééi die wijze raadslagen gaf. Voor de kerk wa hij een goede kracht, vooral als diaken en al voorzitter van de Commissie van Beheer. On versaagd bouwde hij aan de muren van Je ruzalem- Wat de zenuw van dit werk voo: hem was, heeft hij eens zelf doen zien in eer brochure, die hij schreef over „Zondagsrus en Zondagsheiliging": Het zelf een schijnenc licht zijn. Dat zal anderen dwingen U te er kennen. Over dit graf straalt de vergevende liefde van den Heere Jezus, Dien hij alleen met heel zijn arbeid en alle kracht heeft wil len dienen. Een alzijdig leider. Als neef, vriend en auteur sprak dr. B. Wielengate Wassenaar, namens de familie en de auteurs. Van de kinderjaren af heeft spr. met Jan Kok samen geleefd in steeds toe- ndschap. Een man van vitale peilde geest, omvattende liefde Non patriarchale figuur in het i Toe kan de moderne mensch zoo preken over den dood, die hier de slaat? De Schrift leert ons een vijand, dien we haten. De m ons ontnomen. Neen, zegt iio He- heeft genomen, nadat Hij ge- .ad De gave was groot. n alzijdig man: zakenman van ■noedslijk, een leider, een kind. auteurs stond hij niet élleen als ïr als een leider van een kleine te groot van zichzelf dacbt n plaats te zetten maar de de hij naar voren. Zoo heeft hij j>n and genie ontdekt. Hij wist ze aan het werk te zetten. - ijn werken met hem. Het is Het loon is geschreven in het ij zelf het meest gelezen heeft nspireerd heeft en dat hij lief- d des Heeren. D .Ridderbos getuigde van ie die de overledene in den zijner vrienden genoot. Welk het hem tot vriend te hebben. ;pigelde zich in zijn geest, het m en vulde zijn hand, om nij het leven zag kwijnen, te men slechts danken voor wat i schonk. God nam hem weg tijd, dien hij zelf ook donker ui' ook nog dapkbaar namens het n A.R. kiesvereeniging en de ereeniging, die de heer Kok n Raadslid. p>. oneel sprak de heer E. El- woorden van nagedachtenis k, die meer dan een patroon, -■eweest van het personeel. Hij patroon. Trouw omdat hij zijn lan het werk hield. Moest hij le tijd het eischte, dan kostte moeite dan iemand kon ver- et werk inspireerde hij in ïan van groote lijnen verloor in kleinigheden. Hij was or zijn auteurs en in zijn )1 zijn leven was trouw aan od en Zijn Koninkrijk, iweeWe verlangen terug de heer Kok op volle kracht hem weg, doch hij liet ons oeeld na. Greydanus sprak na- che Hoogeschool. Van jongs de liefde tot deze inrich- k aangeboren. Met profes' heeft hij op voet van ge- Hij heeft zeer groote ver- rk Dit geldt ook voor het dat hij als curator jaren- Donner heeft ten slotte," Boekhandel, de verdienste voor den Nederlandschen erheid voor het Christelijk - zal niet zonder den naam verhaald kunnen worden, /oor het Christelijk boek, i, heeft hij niet alleen op- sterk gestimuleerd. - was de oudste zoon van heer A. F. Kok te ns de .familie dankte en its van ziins Vader's leven voorbeeld van manlijke ;n. Hij hield koers, trouw hij koos. Hij landde met leven in behouden haven, van zijn leven was de .ad liefde. Ps. 68:10, waarna Dr. belijdenis uitsprak en het i Vader" bad. 3rd ..- liet de schare den dooden- iel van veiligheid U .anneer U Uw oorlogs- Nering onderbrengt bij onderlinge op dit gebied, Iraagvlak, een gunstige i--N ng over het geheele land. e organisatie 10964 leden _n verzekerde waarden, eigendommen daarbij, het kantoor ERDAM (C.), Tel. 47190. ■Alledam, Jchepenstr. 100. Tel. 45530 ALG. FRIESCHE LEVENSVERZ.-MY LEEUWARDEN BURMANIAHU1S VAN 1845 AMSTERDAM. VAN BRIENENHUIS BEIDER GARANTIE VOOR ALLE VERZEKERDEN Zeven dagen Rotterdam Ervaringen en overdenkingen van Ds. G. van Veldhuizen Meer dan ooit wordt in onzen tijd naar een boek gegrepen. Er zijn er honderden, die de harde werkelijkheid gedurig weer ont vluchten om zich althans eenige uren te ven meien in gedachten en personen, die wat anders te hoor en hebben dan 't gesprek van den dag te kennen geeft. Een vakman vertelde ons onlangs: er wor den veel meer boeken verkocht dan in gewo ne tijden. En de leesbibliotheken doen de zelfde ervaring op: de menschen willen in de lange avonden lezen, lézen. De geliefkoosde term om dit opmerkelijke verschijnsel te typeeren is: de vlucht uit de werkelijkheid. En nu opeens verschijnt daar een boek op onze leestafel, dat tot titel heeft „Zeven dagen Rotterda m". De zeven hoofd stukken hebben deze opschriften: 9 Mei, 10 Mei, 12 Mei, 14 Mei, 15 Juni, 15 Juni, 15 Juli. Die datums zeggen reeds, dat dit, boek handelt over een korte periode, die vooral voor Rotterdam van aangrijpende beteekenis was. Op 14 Mei ging 't centrum van de Maas stad voor immer verlóren; wat vooral karak teristiek Rotterdam w&s, is voor altijd weg. Dit boek biedt alzoo geen gelegenheid tot een vlucht uit de werkelijkheid, maar laat ons integendeel die werkelijkheid als in een spiegel zien. En toch hoe dankbaar zijn we voor dit boek, geschreven door Ds. G. van Veld huizen, Ned. Herv. predikant te Rotter dam-Kralingen en door de firma G. F. Cal- lenbach te Nijkerk op keurige wijze uitgege ven. De band geeft de St. Laurens in zijn indrukwekkende contouren te zien en zal vooral de Rotterdammers toespreken. Dit is een dominees-boek in den besten zin. Hier is geen predikant aan 't woord, die zijn preekeboekje even verwisselde met de bloc note van een verslaggever. Maar in dit boek spreekt een ambtsdrager, die ook in de span nende Mei-dagen de opdracht van zijn Zen der heeft gehoord en verstaan. In zijn uiter lijke verschijning herinnert de schrijver aan zijn vader, wijlen Prof. Dr. A. van Veldhui zen. Maar zijn jongste pennevrucht doet die gelijkenis nog meer opvallen. Pakkend schrij ven, in hoogen ernst vermengd met koste- lijken humor, immer weer heenwijzend naar 't goed, dat nimmermeer vergaat dat is eert journalistieke gave, die we in vader en zoon benijden en bewonderen. De auteur begint met een dag vóór den oorlof. Donderdag 9 Mei. Hij was toen juist drie jaar predikant van Kralingen. De balans wordt opgemaakt en een program voor 't nieuwe jaar ontworpen. De lezer, die sensatie zoekt in dit boek met zijn sprekenden titel, voelt zich door dit eer ste hoofdstuk teleurgesteld. Wat heeft dét nu te maken met de Rotterdamsche ramp dagen. Toch veel meer dan een oppervlakkig sensatiejager vermoeden kan. In welspreken de taal wordt hier uitgestald „een nieuw artikel, dat in het ambt aan de markt des levens verschijnt, verkocht zonder prijs en zonder geld, aangeboden mateloos en ge vraagd door ontelbaren. Rust en vrede, ver zoening door het kruis van Golgotha". Gevraagd door ontelbaren ja, dat zou blijken in de dagen, die volgden op den 9den Mei. Aan den avond van dien dag gingen schrij ver en lezer rustig slapen en in dien nacht liet God de schaal van Zijn toorn kantelen. „Men ziet dat het komen moet, men weet dat het niet lang meer duren kan, men waar schuwt anderen en vergeet zelf één moment er op te letten: daar stort God Zijn oordeel reeds over ons uit". Vrijdag 10 Mei ook Nederland ls in den Blitzkrieg betrokken, 't Duurde lang eer we 't op dien morgen wisten, maar eindelijk werd 't bang vermoeden zekerheid: het is oorlog. De schrijver ziet onze mariniers en matrozen naar 't terrein van den strijd ver trekken. „We hebben samen Sint Nicolaas en Kerstfeest gevierd, enkelen hebben vaak in onze kerken gezeten en sommigen deden een maand geleden belijdenis des geloofs. En nu gaan ze langs ons huis den strijd tegemoet. Was er nu maar de gelegenheid even tot hen le spreken; met hen, die dit wenschten, te bidden, maar de kans daartoe wordt niet gegeven." Die Vrijdag is ook voor Ds. van Veldhui zen een moeilijke dag geweest. Hy wil zijn gemeente in, de menschen willen nu vooral hun dominee zien. Hij verlaat zijn huis, komt in de kazerne; waar hij gewonden „Jan van Galen" ontmoet, bezoekt nog eenige gezinnen. Maar hij durft niet lang van huis blijven, want daar wachten vrouw en kinde ren, die vooral nu recht hebben op zorg hulp. Deze eerste oorlogsdag is boordevol ontsteltenis geweest, maar Gods hand heeft behoed, geleid. En zoo brak Pinksterzondag aan. Nooit zullen we dien dag vergeten, maar de schrij ver doet hem ons toch weer in nieuwe fel heid van uur tot uur doorleven. Voor vele Rotterdammers werd deze ste oorlogszondag een vlucht op den sabbat Ook de schrijver liet zich door een officier raden naar een rustiger oord te gaan. In allerijl werden wat koffers gepakt en dan „O goed, lief huis met al je kleine schatten: daar gaan de baas en de vrouw en al het grut, zien we je ooit terug." (Met opzet citee- ren we dit zinnetje, om onze lezers een proefje te geven hoe heerlijk eenvoudig en echt menschelijk deze dominee schrijft, 't Heele boek wemelt er van.) Maar mag de leeraar nu maar rustig bij familie blijven afwachten wat er gebeu ren gaat? Zouden in de Hoflaankerk geen menschen wachten? Want 't is toch Zondag vandaag. En weldra zit hij in 't dominees kamertje met nog acht andere kerkgangers. Weldra loopt de kerk toch nog een beetje vol: vluchtelingen, die door de militairen naar binnen worden gejaagd. Op weg naar huis komt de schrijver in een schuilloopgraaf terecht. Er zijn veel te veel menschen in en de angst waart rond. „En nu komt God de schuilplaats binnen en zegt: Schuil bij Mij, Mijn kind. Dat beteekent niet dat ik nu zonder reden de schuilplaats ver laat en me noodeloos waag tusschen kogels en scherven. Maar het beteekent dat ik me eeuwig geborgen weet." Het nu volgende hoofdstuk vooral heeft ons machtig aangegrepen en ontroerd. „Dinsdag 14 Mei" staat er boven, en men weet: toen had het vreeseliike bombardement van Rot terdam plaats. Met vrouw en kinderen vluchtte ook Ds. van Veldhuizen in den schuilkelder. Wat er nu gebeuren gaat? Maar laten we nog eenmaal den schrijver zelf t woord geven. „Dit gebeurt er, dat we samen zitten: dicht opeen, wij en onze kinders, dat we onze hoofden" buigen over hun kleine hoofdjes heen en wachten, wachten, wach ten, wat God wil. Dit gebeurt er, dat onze harten bonzen als bezeten en onze ziel roept tot God, tot den levenden God om Zijn na bijheid, om Zijn presentie hier in den kuil, waarin wil nederdalen. Dit gebeurt er, dat -wij aan alles vertwijfelen, en nochtans vast gehouden worden, zoodat we God niet vloe ken en sterven. Dit gebeurt er, dat ineens de diepe muren van onzen kelder beven gaan, buigen, zich krommen als een dier in nood, haast bezwijken en weer terugveeren, Om dan weer dieper naar omlaag te zwenken, zoodat de planken langs de wanden afbreken en wat er opstond over ons uitgestort wordt, terwijl heel het huis golft, en heen en weer zwiept als een schip in storm. Dit gebeurt er, dat we opeens zingen, samen, bevrijdend, haast blij zingen: de Heer is mijn Herder, al dreigt'ook het graf met grimmige kaken, geen schrik zal mij naken, o Heer, mij ver troosten Uw stok en Uw staf Dit geloofsterkend boek is moeilijk te re- censeeren. Men zou nog op tientallen schoone dingen willen wijze en telkens willen citee- ren om zijn lezers te laten genieten kostelijke lectuur, die hier geboden wordt. Zoo ook in de laatste drie hoofdstukken, die beschrijven de terugkeer naar 't zwaar geteisterde Rotterdam^ en wat arme bewoners j» '":~J Dit boek is een ernstige roepstem tot de bevolking van Rotterdam en heel ons vader land. Moge zij in duizenden harten weer klank vinden. hun kinderen gedaan RUSSISCHE KATOEN VOOR DE TWENTSCHE INDUSTRIE Naar wij vernemen, is van Duitsche zijde toegezegd dat een hoeveelheid" Rus sische katoen voor de Twentsche textiel industrie zal worden beschikbaar gesteld, welke toereikend zal zijn om het bedrijf verscheidene weken op gang te houden. Reeds zijn eenige partijen katoen en celwol in Twente aangekomen, welke op toewijzing van het Rijkstextielbureau zullen worden verdeeld. heel ons optreden onder de menschen, vinden. In het afgeleide is daarbij dwaling niet uitgesloten en dus is gedurige opscherping noodzakelijk; maar „in beginsel" staat alles vast en onwankelbaar. En nooit be hoeven wij dan te vreezen, dat het bij woorden" zal blijven, want de aanvaar ding van, de onderwerping aan beginse len, bindt tot daden. Dat bleek in het ver leden en zoo zal het ook in de toekomst zyn. bouw van den historischen korenmolen bij het kasteel >ruari van dit jaar afbrandde, nadert zijn voltooiing de Cannenburg te Vaassen, en Uw cadeau f 12.50 HUISVROUWEN Met EEN PAK -Tïfóco doet U MEER dan met 20 stukken zeep! Doet Uw voordeel! Slechts 28 cent oer pak! In elk pak GEBRUIKSAANWIJZING met tal van NUTTIGE WENKENI Verkrijgb. bij alle warenhuizen en drogisten GREVOS" HANDELMAATSCHAPPIJ Nieuwland 6 a Tel. 38169 Rotterdam VRAAGT ONS PROSPECTUS: HANDELSWETENSCHAPPEN Boekhouden en Handelscorrespondentie. STAATSPRAKTIJK-DIPLOMA Boekhouden M.O RESA ARNHEM (Bekende Schriftelijke Cursus). tbv -fe/ct rtwfsfudaï.' Vraag franco toezending prospectus voor schriftelijke of mondelinge opletdih'g aan INSTITUUT PONT HOOFDKANTOOR DEN HAAG JO Scho/en m Nedw/and JO jaar ervaring Hoogleeraar veroordeeld In zijn gisteren gehouden zitting heeft het Duitsche Landgerecht prof. mr. C. W. de Vries, hoogleeraar van de Nederlandsche Oecono- mische hoogeschool te Rotterdam, veroor deeld tot 18 maanden gevangenisstraf en 3000 boete wegens het luisteren naar een verboden zender. De Deutsche Zeitung in den Niederlanden meldt over deze zaak het volgende: Tenlaste gelegd was, dat beklaagde op den 3en September op college een uiteenzetting heeft gegeven over de Haagsche Landoorlog- co iventie en de betrekkingen met Duitschland. In het kader van dit college sprak hij ook over de Detrekkingen tusschen het Nederland- sche volk en het vroegere koninklijke huis en beriep hij zich, om de juistheid van zijn stel lingen te bewijzen, openlijk op een radio-rede, die voor een verboden zender gehouden was. De uitlating luidde ongeveer als volgt: „Zoo als ik zelf door de radio gehoord heb en zoo- ab u wel allemaal gehooid zult hebben...." Deze uitlating leidde tot een levendige be weging onder de toehoorders; eenige van hen maakten onmiddellijk na het college den hoogleeraar op de verstrekkende gevolgen van zijn uitlatingen opmerkzaam. Bij de behandeling bleek, dat hij ook op andere plaatsen van zijn college zinswen dingen heeft gebruikt, die als een opwekking tot verzet tegen de Duitsche overheid waren aan te merken. De Staatsanwalt legde er in zijn requisitoir den nadruk op, dat den beklaagde slechts ten laste is gelegd, wat werkelijk bewezen kon worden; hoewel de sterke verdenking bestaat, dat een opwekking tot ongehoorzaamheid jegens de door de Duitschers uitgevaardigde wetten in de bedoeling lag, is dit punt toch niet in de dagvaardiging opgenomen. De Staatsanwalt wees er met naoruk op, dat het hier een bijzonder ernstig geval geldt. De beklaagde is jurist, hoogleeraar en rector, voorzitter van het Nederlandsche ambtenaren gerecht en bovendien partijfunctionaris. Het betreft hier dus niet een „Weltfremd" geleerde, maar een man. die sedert langen tijd in het openbare leven staat en zich de volle beteekenis van zijn uitlatingen bewust is. De Staatsanwalt eischte twee jaar ge vangenisstraf en een boete van 6000, waar bij hij erop wees, dat, gezien de in de wet vastgelegde maximumstraffen, bij dezen eisch nog van een milde toepassing van de bepalin gen moest worden gesproken. Het gerecht legde een gevangenisstraf van 18 maanden op en een geldboete van 3000. Bij de motiveering van het vonnis wees de president er op, dat deze poging om achter het front der strijdende troepen onrust te sto ken, met beslistheid moest worden tegenge gaan- De mate van de straf moet zich richten naar het gevaar, dat een overtreding betee kent. In dit geval was het gevaar uitermate groot.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1940 | | pagina 1