PONDIRBAS 19 SÏPTÏMBÏi; 1940
Een gold-rush die niet
doorging
Een zwerver als pseudo-
werkverschaffer
Het is gebeurd in een zeker stadje van het
Over-Betuwsche land, waar dezer dagen een
manspersoon verscheen en als een welkome
gast begroet werd, aldus meldt de „Gelder
lander".
Wat was het geval?
De man had een vroolijk wijsje, een wijsje
van de werkmelodie, waarmede hij de voor
malige rattenvanger van Hameln door het
stadje ging. En achter hem trokken de wer
kers: werkloozen en zij, wien een betere
positie in het vooruitzicht werden gesteld!
Want de man in kwestie zeide naar hier te
ziin gekomen om volk aan te nemen voor
belangrijke werken, die in opdracht van de
bezettingsautoriteiien verricht moesten wor
den.
Als een grand-seigneur bewoog hij zich
onder de bewoners van bet stadje en belegde
een vergadering voor werknemers.
Alvorens deze begon, zette de man in
kwestie zich aan een tafeltje van het café,
waar de vergadering plaats zou hebben, en
dineerde heerlijk en op zijn gemakHet
gerucht over dezen wonderdoener ging door
heel het stadje en zoo was 't een druk be
zochte vergadering, toen deze eenmaal aan
ving, en de werk verschaffer copieus gedi
neerd had. na met diverse appératifs zijn
eetlust te hebben opgewekt.
Bii de honderd arbeiders hadden in het lan
delijke café plaats genomen en de monsteraar
begon een belangrijke speech tot zijn aan
dachtig gehoor te houden over de belangrijke
perspectieven, die het werk waarvoor hij
arbeiders kwam zoeken bood. Er pioesten
bepaalde objecten verwerkt en gemaakt wor
den en daarvoor werd goed geld betaald.
De timmerlieden mits vakbekwaam en
actief zouden een uurloon van 96 ct
bekomen en de grondwerkers 67 cent.
Wie de loonen op het platteland kent, kan
weten hóe het aandachtig gehoor geduizeld
heeft bij het vernemen van deze ongehoord,
hooge uurloonén, en en bloc zouden zij den
vogel aai" op zijn uurloonengefluit volgen.
Het was dezen echter nog niet echt en vol
maakt genoeg, want hij stelde den arbeiders
„gevarengeld" in het vooruitzicht, zijnde f 1
per week, want men zou ongetwijfeld last
van Engelscne vliegtuigen hebben. Dat leek
den arbeiders heel niet gevaarlijk toe. Voor
den Nederlander is dat een beetje romantiek
en er dan nog een gulden extra voor te krij
gen
„Principieel" was de zaak voor elkaar en
he( charteren ging voort.
Een nieuwe vergadering zou's anderdaags
belegd worden en de arbeiders gingen naar
huis en stelden moeder-de-vrouw in kennis
van de gold-rush, die eerst nu en recht zou
aanvangen. En men was gelukkig!
De merkwaardige werkverschaffer bewoog
zich echter in de uren, dat hij niet behoefde
te vergaderen met de arbeiders, minder
gentlemanlike dan hij gewoon was, en zoo
kon het gebeuren dat hij van een veilings
directeur een bescheiden bedrag leende, van
den agent der arbeidsbemiddeling idem, en
zich verder „tegen nadere afrekening" be
woog in de aan Bacchus gewijde tehuizen.
Daar liet hij verstaan van 'n borrel niet
vies te zijn en dineerde wederom a la carte.
Hij logeerde er zelfs! en alzoo beliep bij den
plattelandschen gérant des heeren werkver-
schaffers rekening om en om de 20 en by
den anderen caféhouder een gulden of der-
tien.
Dat beteekende'allemaal niets, want meneer
zou 'afrekenen en anders was het departement
van Sociale Zaken er nog altijd goed voor
En zoo bewoog oiize merkwaardige werkver
schaffer zich een drieial dagen als 'n werkloo
zenvanger door de stralen en cafés van hel
oude stadje, zoo al niét fluitend, dan toch bit
terend of dineerend-op-rekening.
Tot dat de laatste vergadering aanbrak, waai
op de arbeiders definitief aangenomen zouden
worden Het uur was daar en de namen wer
den genoteerd. Zij, die hem het hardst bij de
werving hadden geholpen, werden onmiddellijk
tot ploegbazen gepromoveerd. En er waren er,
die hun tegenwoordige betrekking reeds opge
zegd hadden! Maar zoo werd er gevraagd -
hoe zou men naar de plaats. Waar gewerkt
werd. overgebracht worden?
Dat was waar ook. En de man van sociale
zaken liep naar de telefoon, trok wat aan de
schijf, zeide. tegen de microfoon, dat er
's Maandags twee bussen vroeg in den morgen
aanwezig moesten zijn, en vertelde nadien
den arbeiders, dat de zaak in orde was: zij
zouden met twee bussen afgehaald worden!
Bij de tachtig arbeiders waren er aangeno
men en dan waren twee bussen net voldoende
Utrecht zou ze sturen.
Tusschen de werving en het vertrek lag. nog
precies één avond en nacht, en daarin kwam
de ontknooping.
De ontknooping
Een van beide „geldschieters" van den man
van Sociale Zaken vond het zaakje toch niet
heélemaal' meer pluis 'en zei zoo het een en
ander tegen de veldwachters.
Dank zij het feit. dat. we nog uitstekende
politiemannen hebben, konden verdere onge
rechtigheden voorkómen worden, want 'n
enkele in-oogenschouw-neming van den man
van Sociale Zaken' zei den politiemannen al
genoeg.
Zij hielden hem eens aan, want de man
had meer 't gezicht van een zigeuner-dan van
een ambtenaar van Sociale Zaken, en alras
bleek, dat de werkverschaffer 'n doodgewone
zwerver was met een uitgebreide fantasie,
wiens domicilie nochtans gevestigd was te
Wageningen. waar hij allesbehalve in goed
aanzien stond.
Hy was niet in staat zijn verteringen te
betalen en ook „Sociale Zaken" zal zich niet
aansprakelijk voelen.
Daar kwam nog wat bii. De werkverschaf
fer had 'n spiksplinternieuwe fiets bij zich
en bij nader onderzoek bleek hij deze' in
Enschedé zoo „en passant" maar meegeno
men te hebben.
En dit alles byeen noopte de politieman
nen den weldoener-werkverschaffer-fantast in
arrest te nemen, waar hij kan bekomen van
geneugten die het „gastvrije" stadje hem
bood, dat anderzijds zoo leelijk bij den neus
genomen werd door den fantasierijken
zwerver
Land- en Tuinbouw
Rationalisatie van den fruithandel
Een voorstel i
Sprongex.
In hel verslag over 1939 van het Instituut voor
onderzoek op het gebied van verwerking van
fruit en groenten, dal dezer dagen is ver
schenen, wijst prof Sprenger er op, dal het in
ons land gewenscht zou zijn bij den verkoop
van fruit ar. der e richtlijnen te volgen
dan de tot nu tot gebruikelijke. En hoewel
overtuigd, dat aan het doorvoeren van eiken
maatregel moeilijkheden verbonden zijn, meent
bij op grond van ervaring te moeten aandringen
op een strenge-scheiding tusschen het fruit, dat
voor de consumptie kan worden verkocht en
het fruit dat moe', worden verwerkt
Het spreekt vanzelf, dat er bij hei trekken
van deze scheiding aan moet worden gedacht,
dat niet alle beurzen in staat zijn. uitsluitend
luxe-fruit te koopen. Maar is een scheiding, die
desnoods ieder jaar opnieuw getrokken zou
kunnen worden, eenmaal gemaakt, dan moet
alles wat beneden de grens ligt als fabrieksfruit
worden verkocht.
In dit fabrieksfruit zou ook nog een onder
scheid kunnen worden gemaakt al naar gelang
van de producten, welke er van kunnen worden
gefabriceerd. Zoo zou er bij de appels en peren
verschil kunnen zijn in fruit, geschikt voor
veevoer, wijnbereiding, pectinebereiding. stroop
en sommige droge producten, en fruit, geschikt
voor het maken var zoeten most en van prima
gedroogde waar.
Voorts zou het fabrieksfruit logen een betrek
kelijk geringen en niet fluctueerenden prijs
moeten worden verkocht, daar een goede ont
wikkeling in de conserveering van appelpn en
peren wordt belemmerd, indien de fabrieken
niet in staat zijn voldoende boeveelheden te
koopen tegen lage en standvastige prijzen.
De lage prijzen van het fruit, dat voor con
serveering moet dienen, behooren te worden
goedgemaakt door de hoogere prijzen van het
consumptiefruit. Thans wordt het slech
te fruit vaak te duur, het goede te
goedkoop verkocht Dit laatste is nadee-
lig voor de fruittelers, die steeds de beste
zorgen aan het fruit besteden.
Voor wal betreft de soorten, geschikt voor de
bereiding van zoeten most, is door het
jarenlang voortgezette onderzoek gebleken, dat
Brabantsche bellefleur, Ossekop cn Goudreinette
de beste soorten zijn,, die tevens veelal in vol
doende hoeveelheid aanwezig' zijn.- Is dit niét
bet geval of ziin de prijzen daarvan te hoog,
dan zijn Fransche bellefleur, Fransche zure en
Evsdener klumpke eveneens goed te gebruikea
vooral ook eerstgenoemd soort.
Opnieuw is dit jaar gebleken, dat de het best
ontwikkelde appels den besten zoeten most
geven. Het komt prof. Sprenger daarom ver
keerd voor, bij het koopen van persmateriaal in
de eerste plaats op den prijs te letten .daar over
het algemeen de appels van de laagste prijs
klasse ook de slechtste zijn. Onrijpe valappels
zouden liefst geheel als grondstof voor zoeten
most moeten worden, uitgesloten; geadviseerd
wordt tot het gebruik van uitsluitend appels,
die zich enkel door schoonheidsfouten van het
consumptiefruit onderscheiden. Mede op grond
van deze ervaring is prof. Sprenger gekomen
tot zijn voorstel om de boven aangegeven richt
lijnen bij den verkoop van fruit te gaan volgen
Denkt aan Uw gezondheid voor het te laat is
De tajden zajn moeilijk en wordt er zeer veel van Uw zenuwen geëischt.
Gij raakt overwerkt, slaapt en eet slecht, hebt voortdurend hoofdpijn,
zyt prikkelbaar, ep alles is U te veel. Gebruikt nu eens de
SANGUINOSE
Het zenuwsterkende en bloedvormende middel bij uitnemendheid. Spoedig gevoelt gü U een
ander mensch en verkrijgt rustige zenuwen en een gezond gestel. Let eens op, hoeveel beter gij
eet, slaapt, en werkt. Gü -durft weder te leven.
Prijs per fl. 2.—. 6 fl. 11.—. 12 fl. 21.—. Bij Apothekers en Drogisten.
VAN DAM 4. CO. De Riemerstraat 2f—4 's-Gravenhage
Varkens- en vleeschprijzen
Geen verhouding.
Voor welke moeilijke consequenties de boe
ren vaak komen blykt o.m. uit „De Boerderij'
waar een stem uit de praktijk onder het op
schrift; „En ik zucht.. het volgende
schrijf L
„Er wordt van alle zijden op aangedrongen
om zooveel mógelijk uit den grond te halen
maar. de prijzen zijn daar niet naar
De centrale betaalt 30 cent voor de varken
en men geeft hier 70 75 cent voor 'I spek
en dan nog o zoo dun! Als de boer varkens
aflevert, dan zucht hij, want de prijzen val
len tegen. Koopt hy voer, dan zucht hij, wan
hij krijgt weinig en duur En levert hij graan
dan zucht hij, want hij krijgt een lagen
klasse, dan waarop hy meende te mogen reke
nen. En daarby, alles wat men moet koopen
is duurder. En wie wordt het meest getroffen'
De kleine boer van het gemengde bedrijf De
kleine man raakt van zyn boeltje af! Hij heef'
al lang een slavenleven gehad, maar. min
der varkens, minder kippen, minder Ik
reken maar naar mijn eigen. Het vorige jaar
kreeg ik 200 kuikens toegewezen, dit jaar 160
En ik kon de hennen verleden jaar niet hou
den en heb ze verkocht en 50 éénjarige weer
gekocht. Nu zegt men, dat ik in den vervolge
maar 10 to-t 20 kippen zal mogen houden
Ik heb eerst varkens verkocht om jonge hen
nen le koopen en als ik die nu weer m
opruimen?
De redactie raadt den briefschrijver
anderen in dezelfde omstandigheden
eerst goed naar alle zyden inlichtingen in te
winnen en daarby tevens te vermelden, hoe
veel dieren men vorige jaren heeft mogen
houden. Want onbillijkheden moeten bij de
inkrimping zooveel mogelyk worden voor
komen!
Bestrijding van koolrupsen
In verband met het veelvuldige optreden van
rupsen op koolplanten deelt de Plantenziekten-
kundige Dienst het volgende mede
Koolplanten kunnen door verschillende rup
sen beschadigd wofden.
De bekendste is de rups van het koolwitje,
eon ongev.eei: 3 cm, lange, geelgroene rups met
zwarte vlekken.
Minder bekend is de rups'van den kooluil;
deze is volwassen ongeveer 4 cm lang, licht tot
donkergroen van kleur, over den rug loopen in
de lengterichting drie strepen, waarvan de mid
delste wit, de beide andere donker bruingroen
ziin. De klëur en de teekening loopen bij ver
schillende exemplaren soms sterk uiteen.
Een derde, ook milder bekende, doch tame
lijk vaak optredende koolrup», is die van het
koolmotje. Deze rups is slechts 1 cm lang, flu
weelachtig groen, van voren en van achteren
smal Men noemt deze rupsjes wel springrups-
jes, omdat zy bij aanraking heftig rukkende
bewegingen maken.
Van het koolwitje komen twee tot drie gene
raties voor, de rupsen van de laatste generatie
zijn dikwijls zeer talrijk en daardoor zeer
schadelijk. De rupsen vreten groote gaten in de
bladeren; bij een hevige aantasting blüven
slechts de nerven der bladeren over
Van den kooluil kent men in ons land twee
generaties, van welke de tweede ook talrijker
is dan de eerste. De rupsen vreten tot in het
hart der kooien door, waar rij in alle richtin
gen gangen maken. Bij nat weer heeft deze
vreterij tot gevolg, dat de kojien gaan rotten.
De rupsjes van het koolrootje vreten kleine
ronde gaten in de koolbladeren, vaak laten zy
aan een zyde de opperhuid zitten, zóodat ven-
Bij een vroege aantasting kan men de Kool
planten zonder bezwaar bespuiten met een maag
vergif b.v. loodarsenaal (3 g loodarsenaat -4- 1
g poederkalk per 1 water). Daarvoor is het nu
echter beslist te laat; thans kan men, voor zoo
ver de rupsen geraakt kunnen worden, nog
alleen Derrispoeder aanwenden. Men kan spui
ten met een vloeistof, welke 2 a 4 g poeder (ge
halte 5 pet rotenon) bevat of suiven met poeder
dat een rotenongehalte van a y, pet heeft"
In kleine tuinen kan men de planten door
afzoeken van rupsen bevrijden.
Inlichtingen worden verstrekt door den
PlantenziektenKundigen Dienst te Wageningen
j <fie in i
Warmbloedpaarden Zuid-Holland
Keuringen mei Verrichiingsproeven vanwege de
-fdeeling Zuid-Holland van da Vereeniging
gpaardfokkarij Nederland (V.L.N.)
CCNTMLE VEDWAPMING
Uitgaande van de afdeeling Zuid-Holland van
oc Vereemgmg tot' bevordering der Landbouv-
tuitjpaardfokkerij in Nederland (V.L.N.) zijn de
Zutd-Hollandschc stamboek-warmbloed-fokpaar-
den van 4 t/m 12 jaar in de gelegenheid gesteld
zich met elkaar te meten inzake hun verrich
tingen. Dus La.v. hun bruikbaarheid als be-
örij fspaard.
Te dien einde moesten de dieren zich onder
werpen aan een drietal veri'ichtirfgspioeven. De
eerste bestaat in het afleggen van 10,000 m on
der den zadel, afwisselend in draf (3 x 3000 m
telkens af te leggen binnen 12 minuten) en in
stap (2 v 500 m binnen 6 min.), terwijl van de
laatste 3000 m maximaal 900 m in galop moet
worden afgelegd. Na deze uithoudingsproef,
waaraaneerst voldaan moest zijn, moeten
dieren een aangespannen verricntirigsproel
eenspan voor den boerenwagen afleggen:
met 500 kg beladen wagen (bij luchtbanden het
dubbele gewicht) moet binnen 50 minuten over
een afstand van 5 km worden voor'bewogen
daarna volgt 500 m draf. Vervolgens wordt de
last verdubbeld en deze vracht over eeh af
stand van 1000 m voortbewogen. Hierbij moet
2 maal of meermalen op bevel halt worden ge
houden en daarna weer aangetrokken De der
de proef bestaat uit een gezamenlijke geschiki-
hetdsproef onder het zadel, in stap. draf
galop.
De eerste proef telt slechts weinig mede v._.
de beoordeeling. De aangespannen verrichtings-
proef is in hoofdzaak een gewilligheids- of ge
hoorzaamheidsproet, waarbij vooral gelet wordt
op rustig aanzetten en weer rustig stilstaan
alsmede op de trekhouding. By de derde proef
wordt den berijder nogal vrijheid gelaten om
de waarde van het dier voor gebruik onder den
zadel zoomede temperament en humeur het
beste te doen beoordeelen.
Alleg bijeengenomen moeten de dieren dus in
successie nogal wat presteeren teneinde voor
in premie in aanmerking te. kunnen komen.
By het voorbrengen der paarden zyn medail
les uitgeloofd voor die landelyke ruiters, die
hun paard het meest deskundig voorbrengen.
Ten slotte moeten de deelnemende merriën
;n bepaald aantal levende veulens hebben
geworpen.
De keuringen zyn gehouden te Dubbeldam
Reeweg
Leeuwenburg, i
De jury bestond uit de heeren: majoor
j>trootman (voor de Warmbloed Premie Certifi-
~aat Commissie), M. G v. Baaien te Asperen
i L. C. Punt te Klundert
Voor de proeven waren aangegeven 30 paar
den, waarvan 4 hengsten (voor deze laatsten is
deelname verplicht). Opgekomen waren 17
dieren, n.l. 14 merriën en 3 hengsten. Eén
paard, n.1. de hengst Welvaart, heeft de
proeven niet volbracht.
Voor belasting werden gebruikt volle kunst-
piestbalen van den Dordtschen Kunstmest
handel.
Het weer liet zich gedurende de keuringen
wel van zyn slechtste zyde zien: stroomenüe
regen, met als gevolg slecht terrein en een
zware proef voor de dieren. De samenstelling
van deze proeven blijkt by de deelnemers
fokkers en by belangstellènden goed te voldoen.
De uitslag van de keuringen is geweest dat
een eerste premie van 40 werd toegekend aan
de 12 j. Pumea (V. Domburg) van A. Ripping
te Berk el; de 9 j. Toosy (V. Colönel) van G.
Baan te Alblasserdam; de 7-j.; Vertha (V. O-
graaf) van T. de Jong Cz' te Giessen-Nieuw-
kerk; de 6-j. Willyse (V. Ebert) van A J. B
Verwey te Gorcum; de beide 5-jarigen Zucca
(V. Eicbbaum)van B. F, Stehouwer 4
Ambacht en Mientje (V. Domburg) val
Manders te Alblasserdam en de beide 4-1
Asygje (V Ebert) en Arcia (V. Tydmanl.
van Gebr. de Jong Cz. te ArkeL
„Een tweede premie van 30 kregen: tj
Pithilda (V. Columbus) van J. Verhoeveri
te Bleskensgraaf; de 8-j. Upcory (V. 3
bus) van Gebr. Dekker te Barendrecht; ;l
Zevalea (V Ebert) van G Baan te Albl
dam en de 9-1 Puck (V Edelman) van VB
te Heerjansdam.
Een derde premie van 25 kregen
Rinea (V Ienus) ag|
beide van Gebr
Een medaille
brengen t
landelyke ruil
Ver"8/"
3.00 Kart
Dansmi
5.15 N:.
[ANP jpMHH
.00 Orjeiconcert. 2.30 Gra
?val ir. Rom. operette (opn.)
ziek gr. pi 5.00 Grar
VRIJDAG 20 SEPTEMBER.
JAARSVELD. 414,4 m. KRO-ultzendlnr
Nieuwsberichten A2fP 815 Wij beg.rvr.en
8.30 Gramofoonmiziek. 11.30 Godsdienstige
12.00 Berichten. 2.05 Gramofoonmuziek 12.1;
(12.45—1.3 Nieuws- cn oeconomisc «g®
giamofoonmuz.). 1.45 Graj-
niet I
Bral
en oeconomische berichien ANhel 1
U_ gramofoonmuziek. 6.30
Ubert Schweitzer nu, lez-nl"^
gramofoonmuziel. 7.00 Vragen van den dag J)em*
'chten. .20 Cyclus uitlnger
7.35 Gumofoonmuziek 7.45 Het vliet
m liefdrwerk, vraaggesprek. 8.00. Be:
ANP. 8.15 KRC-Symphonieork06t cn solist ?eD1'
Wij sluiten den dag. (eree
5 va
KOOTWIJK. "875 m. AVRO-Ultzendlng. 7.(1 den
(Duitacl) 7 15 Berichten (Engelsch tie
nuzjtk. 8.00 Nieuwsberichten AJNIj
10.00 Morgenwij
orgel ,opn). 10.30 AVRO-Ai
Berchten (Engelsch). 11.30
toon muziek. 11.45 c
tw
ihten (Durtsch) 12 45 UHHMI
berichten ANP., cramofoonmuziek. 1.00 Org ZWI
1-20 Eneemblo Rettmeeoter2.00 Berichten 1 r
2.15 Ensemble Rextmeester en eramofoonn*
3.15 Gramofoonmiziek 3303.45 Berichten 1
gelsch). 4.00 Zang en piano (4.15430 Grsm ien
muziek). 4.45 Gamofoonmuziek. 5.00 Bei
Berichten (Duitsch) ücl
830 Berichten (En{ D nS
8.459.00 Da Capo-orkest (opn.).
De gewichtsgr ens tuiichon kleine
lorteeren #0 wegen geschiedt thans dua
ei eren vastgesteld op 55 gram per stuk. Het
i interns, nauwkeurigheid (foto Pax-Holland)
Aan den voet van de Tra janus-zuil te Rome is een reusachtige landkaart opgesteld,
waarop de bevolking der ItaÜaarische hoofdstad de krijgsverrichtingen in de
Middellandsche Zee en Afrike kan volgen (foto Weltbild)
Op het landgoed Vijverberg te Arnh- an de Stichting Het Geldersch Landschap
werden de waterpartijen, welke een roc akteristieke stoHftering i dit landschap
vormen, in werkverschaffing in goeden staat geb'rac n
(Foto; Pax-Holïaitdj
Brabant op het landelijk ruiterfeest, dat te Boxtel werd gehouden en als speci
attractie een nummer had voor het schoonste Brabantsche geheel ritwe
(Foto Het Zuid
4. Yf
-
In de .wachtkamer' van der» Volen-
damschen fotograaf, die het druk heef'
met het vervaardigen van de potrét(e«
voor de fndentiteitsbewijzen
(Foto Pax Holland)
m van ad-udant
(Foto Pax-Holland)
Ue v.eesch distributie neett een aan
vang genomen Vier ons vleesch waar
bij de beenen inbegrepen en een ons
vleescn waren vormen tezamen het
wokelijksch rantsoen (Foto Pax-HefU«d) -
De Duitsche oorlogsindustrie in t>et Generaal-Gouvernei n
Poolsche arbeiders aan het werk in een onder Duitsche l*»n
staande munitiefabriek (Foto We
