•C
N'""
ÜDAG 9 SEPTEMBER 1940
STADSNIEUWS
[t sportpark bij den
Leidschen Hout
De officieele opening
forldomonsltallej en wedstrijden
tomplex sportvelden nabij de Leidsche
Laarvan wij reeds eerder een uityoe-
-fcchriiving gaven, is Zaterdagmiddag
Aantal rond 7500;
Leegstaand 157;
Reserve 2.1 pet.
Aantal kamers, excl. keuken in de
64 woningen 50 woning. 44 woning,
t/m 6.t/m 5.50 t/m 5.—
7 7 7 met 1 kamer
17 10 16 met 3 kamers
17 15 13 met 3 kamers
16 8 6 met 4 kamers
7 4 2 met 5 kamers
of meer
«chrijving gaven,
r geopend en door den burgemeester
Gemeentelijke Sportstichting over-
Een talrijk publiek en tal van
[gden zijn daarvan getuige geweest.
It de vereenigingen, die aan het sport-
A|lat ter gelegenheid van deze opening
■Wgeven, deelnamen, op het hoofdterrein
—'opgemarcheerd en voor de gereser-
tribune de vaandelgroet hadden ge-
sprak de burgemeester, mr. A. v. d.
Jl iBakhuyzen, een kort openingswoord.
Ilemde het voor Leiden van zeer groot
Tdat dit werk kon worden tot stond
lit en dit de Gem. Sportttichting thin.
kracht haar werk tot heil der bur-
jan aanvatten. Leiden kan thona voor
ig komen met een complex velden, dat
>nd is geoutilleerd en aan zeer hooge
voldoet. Spr. bracht dank aan allen,
H£i Het bereiken van dit resultaat hebben
werkt, in t bijzonder aan de Nederl.
RT aatschappij, den dienst van gemeene-
len het bestuur van de Leidsche Hout.
terk heeft reeds een sociaal karakter
n door de wijze waarop het is uit-
'teF: Het zal in de toekomst nog meer
iale functie hebben te vervullen. Spr.
oev het bestuur van de sportstichting voor
ribi ;aniseeren dezer wedstrijden en droeg
ior i het gemeentebstuur het sportpark
eld Sportstichting over.
oorzitter van de Ned. Athletiek Unie,
r v. d. Werf, bracht hulde aan het
curue gemeentebestuur voor den aanleg
oe" sintelbaan, die een van de allerbeste
ederland is geworden en vervolgens
rdde de voorzitter der Sportstichting,
I Stokhuyzen, met woorden van dank
het gemeentebestuur de velden, die
aJ^tan de zorgen der stichting zijn toe-
iwd. Ter completeering van de outil-
an het veld bood spr. namens het
der Stichting aan het gemeente-
r een athletenbel aan. Met drie slagen
e bel werd vervolgens de plechtigheid
R ;ebruikneming afgesloten.
[1 na nam het eigenlijke sportfeest een
I ig. In de eerste plaats werden een
Tgymnastiekdemonstraties gegeven. De
382 van „Concordia" voerden keurige
ilde-oefeningen uit, de dames van de
üïrb.sportbond demonstreerden aan de
en voerden later vrije oefeningen uit
nsmotieven. Ook de dames van „Brun-
""•u werkten aan de brug, terwijl in het
Ider de heeren van „Excelsior" hieraan
lende prestaties lieten zien.
ilotte traden de meisjes en dames van
lA/ ir-Brunhildo" op met fraaie bal-oefe-
i, een Russische dans, Niels Bukh-
igen en een wals in Biedermeyer-
Bi. Elk dezer vier nummers was keurig
p brfbaïwedstrijd werden gehouden, die
I ijkers tot zich trokken, werden op het
'eld athletiekwedstrijden gehouden, bè-
rle uit hardloopen, hoogspringen en
c rerpen. De uitslagen luiden:
r\C hardloopen (meisjes). Voor de finale, die
werd geloopen werden geplaatst le serie:
-1.3 sec.; 2. R. v. Wtjn-
3 S. Redit (Nw. Brun-
KOKEND WATER OVER HET BEEN.
De 16-jarige Corrie v. d. Plas uit de Varke-
visserstraat alhier, had het ongeluk een em
mer kokend water over haar beenen te krij
gen. Zij liep hierbij ernstige brandwonden
op, die door Dr. Lodder zijn verbonden.
Oegstgeest
EEN NIEUW BEROEP
Uit de bijzondere omstandigheden waarin wij
leven is weer een nieuw beroep geboren, n.l.
hét beroep van „In-de-rij-staander". Blijkens
een advertentie In dit nummer biedt een Lei-
denaar zich aan om tegen een kleine vergoe
ding alle distributie-bescheiden, die men noo-
dig heeft netjes, thuis te bezorgen. Men behoeft
dan niet zelf in de ru te staan, maar kan dit
tljdroovende werk aan een ander opdragen.
Ongetwijfeld zullen verschillende menschen
daarmee kunnen geholpen zijn.
Wij vestigen de aandacht op een advertentie
ln het nummer van Zaterdag waarin medege
deeld wordt, dat de tentoonstelling, georgani
seerd door de Commissie voor Huishoudelijke
voorlichting, die Dinedag en Woensdag zou
worden gehouden, geen doorgang vindt.
AANGEHOUDEN
Door de politie Is aangehouden de 29-jarige
A. P. alhier, die nog een jaar gevangenisstraf
moest ondergaan.
Voorts zijn aangehouden de 18-jarige J. F, N,
en de 27-jarige H J. v. d. 6., die verdacht
worden van rijwieldiefstal.
HANDELSREGISTER KAMER VAN
KOOPHANDEL
7V WUmw -
„Overrtjn", Lelden Overrijp 6, _Ülttr beh;
Constructie-Werkplaats
errnn unuoi, wv-SK.i 6, Uittr. beh. venn.;
A. J. Monhemius, Leiden. Het bedrijf wordt
•tgezet aoor Th. L. J Zitman, te Zoeterwoude,
enige eigenaar, onder den naam: MachineXabrieK
Constructiewerkplaats „Qiterrljn". Proc.: W. C.
Gaykema, Lelden (B.P.). Gevolm.: J. J- Zitman.
Zoeterwoude (B.P.)
firma is ontboi
vereenigd
woerd 30
„Vereenlgfle
mans Zoi
rij. Bovengenoemde vennootschap
bonden. De kleermakerij der fir
iet die van de fa. H. Marks, h
ennootschap onder
H Marks Jr., Lelden, Hoogewoerd 30, kleer;
makerij. De zaak Is vereenigd met de kleermaken
A. Jongmans &c Zonen en wordt .voortgc
ZWEMFEEST „POELMEER"
r het uit.
umrichting „Poel
meer" gehouden.
De uitslagen van de verschillende wedstrijden zijn
als volgt:
No. la. Ztakloopen voor meisjes van 10—12 jaar.
1. Donny Verhoef 21.4 sec.: 2. Hilda Petersen 23 sec.;
:i. Greet je V. d. Blij 24
No. 2a. Idem Jongens 13 en 14 jaar. 1. Herman
Drijfhout van Hooff 20 sec.; 2. Wim Wannlnkhof
-!.; 3, Nico Mulder 23
mej. F. Passier
No. 4.' Hooren idem. 1. J- w- Ydens 40^ sec.:
2. L. van Ingen Schenau 44.6 sec.
No. 6. Jongens 12 t/m. 14 jr. 28 m schoolslag.
1. Herman Drijfhout v, Hooff 21.8 sec.; 2. Jan van
der Dussen 24 sec,; 3. Ferdinand Berbee 24 sec.
No. 6, Idem metsjes. 1. Toos Blitz 21 sec.; 2. ten
Nyenhuls 22,4 sec.
No. 7. 100 m vrije slag voor heeren. 1 J. W
Ydens 1.10.0 sec., die hiermede In het bezit bleef
van de Dr, Borgerhoff Mulder Beker; 2. B. Kruit
1,18.4 sec,; 3. L. van Ingen Schenau 1.24 sec.
Dan volgden nog eenige series school- en vrije
Slag en werd besloten möt hindernlszwemmen
Dr. Hugenhol» deelde met een gepaste toes;
de prijzen uit, tenvij] de badmeester en zijn helpers
door vertooning van een paar humoristische
mers de stemming van dit goed geslaagde r
feest erin hielden,
Vitaminen, onmisbare bestanddeelen
van onze voeding
mVJHÜ Egmond L
bontwerkerU. da,g®B"
Lelden, Breestraat 173,
heerenkleermakerij. OverJ,
gmond, dd. 27 Aug. 1940 Het be-
Ull'c onco dia) 12
REP
DN
rj.1
orsten (Nw Brunhilde)
springen (dames): 1. P. Dr*p«r
AA> hardloopen .'jongens): 1. W. R
'9.9 sec.; 2. W. v. Do
C. de Gr «.af (NASB) "105.
i hardloopen (heeren)In de denie-finalc
geplaatst: le serie; W Wagenaar (Indo-
jll.d sec. 2. B. v. Leeuwen (ASC) 12 sec
«arsei (UVP) 12.3 sec. 2e serie: D. Schu-
erke r (ASC) 1-1, 2. J. Fikkes (Ipdologen) 12.4,
ChrisLaan*. (aSC) 12.6 e~
"ie(p hardloopen (dames): 1.
ig Bnmhildr'
Hesk?s-Kuster
c„ 2. W Deyn (Biunhllde)
Concordia I 14.4
(heeren): 1. C. B Arrier
2 F. Veen (ASC: 43.57
G. Kemmerl.ng (lndologen) 41.11 pa.
tte (Jongens): 1. VVS 43.1 sec.:
slc 3 Lugdunum 44 sec.
e'te (meisjes); Brunhilde l 47.4
Brunhilde 475, 3. Brunhilde
drijf wordt voortgezet door den vennoot S. J.
Egmond, als eenlg eigenaar (H.V.), onder den naam:
I, J. van Egmond en Zoon.
Wed. A. Werner, Lelden, Maresmgel 53, slagerij.
Ulttr. e.: wed P Werner—Somerwll, Leiden, dd.
19 Aug. 1040.
BURGERLIJKE STAND
GEBOREN Theodora Theresia Maria d. V. J
Nijssen—A. Th. M Lamboo.
OVERLEDEN J. M. Goedeljee, gesch. vr.. 80 j.
HUWELIJKSAANGIFTEN B. Kool, jm. 26
C. Vlasveld, Jd. 24 J. - --• -
w. -■ «es®h',3B
A. H. Arbouw. jd 27 J T. Ouwerkerk. jm.
en N. Cornelisse, jd. 24 f; A. E. Goddljn,
Alphen a/d Rijn
ierd( 100 m estafette (heeren): le serie 1. ASC
■Ip v*c2. Excelsior 52.8, 3. Lugdunum 53.3 sei
„„fie: 1. Indo' igen Ver. 50.5 sec.; 2, Roodti
50ö sec.. 3. UVS 51 sec.
H loo m estazcite (dames) 1. Nieuw Brunhilde
r Ely. Brunhild»- 5o.6.
ndel extra-prijs voor de beste prestatie van di
werd toegekenden aan mevr. B Heskes
r van N»euw Brunhilde.
langegevens telling leegstaande
woningen in Juni
Brita
hik^totaal zijn opgenomen 240 woningen, ter-
111 woningen in uitvoering
and "N>en 'n voorbereiding zijn.
*- de 240 opgenomen woningen gaat
vervallen toestand en andere ge-
een aantal van 19 slechte woningen
:lke slechts na verbetering of verbou-
geschikt zijn voor de voorziening ii
igbehoefte.
in de overblijvende 221 zijn:
s 12 arbeiderswoningen t/m f 6.weekhuur;
arbeiderswoningen t/m 5.50 weekhuur;
arbeiderswoningen t'm 5.weekhuur;
Mil
t totaal aantal woningen t/m f 6 huur
Bei geveer 13,100; t/m 5.50 huur 12,500;
utref 5 httur 11,500, zoodat het netto-
;t 9. Khot bedraagt:
Siegf^
i de klasse t/m 1 6-rond 0.49 pet.;
2 uw* klasse t/m 5.50 rond 0.4 pet.;
ns i de k*asse t/m 5.rond 0.38 pet.
er!' N* aantal leegstaande woningen boven
j, An'weekhuur bedraagt 157. Totaal aantal
-—100.
serve Jn deze groep 2.04 pet.
It. totaal aantal woningen bedraagt
i netto-overschot -
l pet.
mgwetwoningen (aantal en reserves
Amhrtre begrepen in bovenstaande cijfers).
Bre^otal 3619 (waarvan 207 boven 6).
»egstaande: De Stichting
Nijp: I
UJ
Ons Doel
Ons Belang 1
De Goede Woning 2
Eendracht 2
Werkmanswoningen 0
Tuinstad wijk 1
Eensgezindheid 2
Lint reserve is dus
6 per week geene.
0.25 pet.
woningen t/m 6 huur:
is, ttntal ron'" 9700;
zeH*. Nstaan -1 9 55;
boven 6 huur:
CONCERT „ARTI ET RELIGIONI"
Dinsdagavond a.e. hoopt de Chr. Muziekver-
eeniging „Anti et Religioni" een concert te
geven op het Toussaintplein om 7.15 uur.
ALPHENSCHE ZWEMCLUB
Het derde jwemtal van de /Uphertsche Zwem-
club speelde tegen Bodegraven I, welke wed
strijd met 22 eindigde.
HULPCENTRALE ALPHEN
De jaarvergadering ran de Hulpcentrale
Alphen van A. K Kiesvereenigingen, zal op
Zaterdag 5 October In Concordia gehouden
worden. Als spreker hoopt na de huishoudelijke
vergadering op te treden Mr. J. A. de Wilde uit
Den Haag,
GEVONDEN VOORWERPEN
Aan het politiebureau alhier zijn inlichtin
gen te bekomen over de volgende gevonden
voorwerpen: een dames armbandje; een zwart
lederen portemonnaie; een zilveren priem uit
handwerkdoosjes; een autoband; een hand
schoen; een kosteloos rijwielplaatjes e
paar nieuwe sokken.
ZWEMMEN VOOR HET DIPLOMA.
«stond wederom de gelei
af tc leggen ter verk
van het zwemdiploma.
Het diploma A werd behaald door de
dames: Willy Vlarbergen, AU den He
Raaphorst Lotte Baumer
Diploma B dames: Gonnle v. d. Bijl Nelly van
Keeken. Dln» F. ut, Djoeke Hetzel, Truus Soete-
man, Bertha v. Drlel,
Diplom A heeren1 Jan Kanis, Edw. Samsom,
Frans de Vlies Henk Waardenbi'—
P v .d. MeeiH Ebregt.
IDiploiB -
Binnenlandsch Nieuws
Ambulance uit Finland
terug
Hartelijk* ontvangt) te Den Haag
Gisteren i6 de Nederlandsche ambulance,
na een verblijf van vele maanden in Fin
land, via Duitechland per trein te Den Haag
teruggekeerd. De reis is gegaan over Stock
holm en Hamburg. Niet het geheele perso
neel der ambulance is teruggekomen. Van de
geneesheeren arriveerden slechts de heer
Meihuizen, vergezeld van den tolk en diens
echtgenoote, den heer en mevrouw Granen,
zeventien verpleegsters en de chauffeur-mon
teur.
In de wachtkamer 3e klasse heeft een
twaalftal verpleegsters na de aankomst, bege
leid door een guitaar, het Finsche volkslied
gezongen. Er werden eenige toespraken ge
wisseld. Generaal-majoor N. A. A. v. d.
Roemei, voorzitter van de Ambulance-com
missie, begroette hen, die opnieuw de naaip
van het Nederlandsche Roode Kruis hoog
hebben gehouden ln hartelijke bewoordingen.
De heer J. Th, v. d. Vlugt, voorzitter van
de Nederlandsch-Finsche Vereeniging, voegde
daar dankwoorden aan toe namens deze ver
eeniging en ook, als vertegenwoordiger der
Finsche republiek te Den Haag, namens Fin
land
De leider der ambulance, de heer Mei
huizen, vertelde in een korte toespraak, dat
maarschalk Mannerheim hen» persoonlijkont-
vangen en gedankt had en ook het Neder
landsche volk dank had gebracht.
Behalve de leden der ambulancecommissie,
generaal-majoor v. d. Roemer, dr. W. K.
Offerhaus,,dr. H. M. Maas, Ch. W. F. Winckel
en jlir. G. M. Verspeyck, waren namens het
Nederlandsche Roode Kruts nog ter begroe
ting aanwezig mr. W, J. baron van Lijnden,
eerste ondervoorzitter, de beide secretarissen
en namens de Nederlandsch-Finsche vereeni
ging ook nog mr. J. J. R. Smale, secretaris
en de bestuursleden W, de Ruyter en
A. Frank.
Dfep«r Inxicht in de voedings
vraagstukken hebben ons beter'
bestand gema'akt tegen
schaarschte
(Van een medewerker.)
Tot de vraagstukken, waarvan onze kennis
in de laatste jaren snel is toegenomen, behoort
wel dat der vitaminen. Indien we onze heden-
daagsche kennis omtrent deze voor den
mensch onmisbare stoffen vergelijken met den
stand der wetenschap op dit gebied twintig
jaar geleden, dan is de vermeerdering wel
zeer groot.
Reeds lang was het bekend, dat bij zeer
eenzijdige voeding soms bepaalde ziekten kun
nen optreden: de scheurbuik bij de bemanning
der oude Oost-Indië-vaarders, de berri-berrl
bij het leger in Indië. Onze 17e eeuwsche zee-
vaarders wisten al, dat door het gebruik van
bepaalde vruchten en groenten de scheurbuik
kon genezen. Toch heeft men in medische
kringen de oorzaak van deze ziekten lang in
de een of andere schadelijke stof gezocht. Pas
laat is men langzaam aan tot de overtuiging
gekomen, dat het ontbreken van bepaalde
stoffen in de voedipg, de oorzaak van deze
ziekten zou kunnen zijn. De eer tot de eersten
te behooren, die in deze richting hebben ge.
werkt, komt onzen landgenooten Eykman en
Grijns toe. Het was EUkman, die er op wees,
dat de berri-berri kon worden genezen door
toediening van het vliesje van de rijst. De
personen die berri-berri kregen, aten allen
bijna uitsluitend rijst, waarvan het vliesje bij
het zoogenaamde polijsten was verwijderd.
Later is men in vele laboratoria begonnen
met naar deze factoren wier ontbreken in de
voeding tot bepaalde ziekteverschijnselen
aanleiding gaf, te gaan zoeken. Men gebruikt
hiervoor in het algemeen'proefdieren, die men
een voeding geeft, waarvan verwacht wordt,
dat een bepaalde factor (vitamine) eraan ont
breekt. Op deze wijze is het gelukt het voor
komen van een groot aantal vitaminen aan te
toonen.
Het bleek, dat de hoeveelheid, waarin
deze stoffen noodig zijn, zeer gering is. Al
naar den aard van het vitamine wisselt de
hoeveelheid van een tiende tot een tien
duizendste milligram per dag. Ook bleek
het, dat sommige vitaminen zeer snel haar
werkzaamheid verliezen. Na veel moeite
gelukte het, enkele vitaminen geheel zui
ver af te scheiden. Het eerste slaagde
onze landgenoot professor Jansen in 1920
erin het vitamine tegen de berri-berri, het
vitamine B! af te zonderen. Eenige vita
minen kunnen nu zelfs in het laborato
rium synthetisch worden bereid.
Meesttijds worden de vitaminen aangeduid
met een bepaalde letter uit het alphabeth,
terwijl ze daarnaast, indien haar chemische
samenstelling bekend is, ook een chemische
benaming dragen. Hier volgt een korte sa
vatting van de eigenschappen van de vita-
Nachtblindheid door gebrek
aan vitamine A
Gebrek aan vitamine A geeft bepaalde af
wijkingen aan de huid en slijmvliezen, terwijl
in het bijzonder bet oog wordt getroffen. Niet
alleen treedt er een ontsteking van bet hoorn
vlies op, doch tevens kunnen personen met
gen vitamine A .gebrek-zeer slecht inden
schemer zien. Dit is een verschijnsel, dat reeds
optreedt lang voordat de andere ernstiger
verschijnselen zich openbaren. Het komt voor
al bij kinderen nogal eens voor. In den laat-
sten tijd is het duidelijk geworden, wat het
verband tusschen de nachtblindheid en
het vitamine A is. Bij het in den schemer zien
namelijk speelt een bepaalde stof in het net
vlies van ons oog, het zoogenaamde visueele
purper, een belangrijke rol en deze ingewik
kelde stof heeft als een harer voornaamste
bouwsteenen het vitamine A. Dit is iets, wat
we ook by de andere vitaminen telkens zien.
Het vitamine wordt in ons lichaam opgenomen
en dient dan als bouwsteen bij den opbouw
van bepaalde buitengewoon ingewikkelde
stoffen, meest zoogenaamde fermenten, die
bij onze stofwisseling een belangrijke rol
spelen.
Het vitamine A is een kleurlooze stof,
die goed in vet oplosbaar is. Het komt
voor in boter en eidooier en in zeer groote
hoeveelheden in levertraan en heilbotolie.
Ons lichaam is echter niet alleen op deze
bronnen aangewezen. Het is namelijk ln
staat het vitamine A zelf te maken uit een
gele plantaardige kleurstof, het carotipe.
dat o.a. in worteltjes en spinazie ln groote
hoeveelheden voorkomt. Gevaar voor een
vitamine A-tekort dreigt dan ook, al
mochten levertraan en dierlijke vetten
schaarseh worden, niet zoo heel gauw.
De oorzaak van de berri-berri
Het vitamine Bt of thiamin's dat nu ook
langs synthetischen weg kan wo.rden bereid,
is een in water oplosbare stof, die in tegen
stelling met het vitamine A vrij. gemakkelijk,
o.a. door koken kan worden vernietigd. Dil
vitamine is noodig om een normaal verloop
van de stofwisseling van ons zenuwstelsel, in
de eerste plaats van onze hersenen te waar
borgen.
Gebrek eraan geeft dan ook verschijnselen
van den kant van het zenuwstelsel, zooals
verlammingen van armen en beenen, de in
Japan zoo gevreesde berri-berri. Een enkelen
keer zien we ook wel eens een B-gebrek bij
patiënten met een chronische aandoening van
het darmkanaal, bij wie door de ziekte van
den darmwand het vitamine Bi niet kan wor
den opgenomen.
Over hèt algemeen is onze voeding niet
erg rijk aan dit vitamine, zoodat er ge
makkelijk een licht gebrek ontstaat. Dit
geeft vaak aanleiding tot allerhande vage
klachten, moeheid, zenuwpijnen en ver
minderden weerstand tegen infecties. Het
is daarom goed te zorgen, dat de voeding
voldoende vitamine Bi bevat. Rijk aan
dit vitamine zijn boonen, volkorenbrood,
gist, terwijl ook groenten over het alge
meen nogal wat vitamine Bi bevatten.
Behalve het vitamine Bt behooren tot het
vitamine B-complex nog een aantal andere
vitaminen zooals de vitamine B3 of lactofla-
vine, wat in groote hoeveelheden onder ande
ren in melk voorkomt, en het nicotinezuur.
Deze stof, die eerst kortgeleden als vitamine
werd herkend is in staat de pellagra te ge
nezen. Dit is een aandoening in de eerste
plaats van de huid, die veel voorkomt in
landen waar de bevolking nagenoeg uitslui
tend van mais leeft. Door toediening van een
kleine hoeveelheid nicotinezuur is men
staat deze ernstige ziekte prompt te genezen.
Over de anderen vitaminen kunnen we,
daar onze kennis omtrent de meeste nog vrij
gebrekkig is, kort zijn. Genoemd zij nog slechts
het vitamine E, dat voor een normaal ver
loop van de zwangerschap van belang is en
het vitamine K, dat de bloedstolling bevor
dert. Een eigenaardigheid van dit laatste eerst
kortgeleden ontdekte vitamine is, dat we het
niet met onze voeding behoeven op te nemen,
maar dat het door de bacteriën in ons maag
darmkanaal voor ons wordt gemaakt.
Nog steeds vermeerdert onze kennis op het
gebied der vitaminen snel, doch, wat reeds
den ijver, volharding en vindingrijkheid
geleerden in alle landen werd tot stand
gebracht, maakt, dat we in de laatste jaren
een veel dieper inzicht in de problemen der
voeding hebben gekregen, dat het ons moge
lijk zal maken om, ondanks voedselschaarsch-
te, gebrek aan deze onmisbare stoffen te voor
komen en zoodoende den weerstand van het
volk hoog te houden.
DE TOEKOMST VAN ONZE PLASSEN
Inpolderingen bij Amsterdam
.eetn sluic^l, u, huiuiju,
B heeren: P. Beekman, J. Bal. Hannie
de Boer. Jelle de Boer, Herman de Boer Piet
de Raat. G. J. der. Hertoe Czn., P. van Wijk, Wim
Helmsirijdt, Wim Doedens, Plet van Loo.
DE VOETBALCOMPETITIE
Voor de n'- uwe competitie van de onder-
afdeeling Le:der. van de N.V.B. zijn de A. R. C-
elftallen als volgt ingedeeld.
lste klasse ARC
wijk 1, Quick Boys -.
Boys 1. Sleute, J. Ter heedc 1.
2e klasse A' ARC 2. Katwijk 2 Koudekerk 1.
Leiden 1 MSV 1. Noordwijk 2, Quick Boys 2.
Rijnsburgsche Bo s 2.
2e klasse B. ARC 3, AJphia. CNV 1.. Koude
kerk 2, HRC 2. NoordwUk 3. Quick Boys 3. RCL
2. Ter heede 2.
Adspiranten- ARC, Katwijk, Koudekerk Noord-
Katwijk aan Zee
De 4-jarige G. v. D. was met zijn. vriend
jes uit school bij het kanaal gaan spelen.
Hierbij geraakte hij te water en verdween
in de diepte, Met een haak wist men de
jeugdige drenkeling op den wal te krijgen,
waarna hij naar de ouderlijke woning in de
Waal Malefijtstraat werd vervoerd.
SAMENWERKING C.H. EN A.R.
De besturen van A.R. en C.H. kiesvereeni
gingen hebben tot samenwerking op ver
schillende punten besloten, hetgeen na be
spreking vlot tot stand kwam.
Nederlaag wedstrijden Quick Boys.
Deze wedstrijden zjjn ten einde. De prijzen
werden gewonnen door 1 pr L. D. W. S. I 2 pr
Roodenburg I. 2e ofdeeling 1 pr Katwijk I. 2 pr.
R. Prijs I e afdeeling 1 pr. Rijnst Roys II, 2 pr
U. V. O. I troostprijs T. o. n. a. II 4 afd. 1 pr.
Sportman 4. 2r. Noordwijk 3 afdeeling adspiranten
r Noordwijk A adspiranten.
BURGERLIJKE STAND
BEVALLEN G. Plug—Plokker d. A. v. Dijk—
Zuijderduin d. ;A. H Belinfante—Abas z.W
l.ïeyvogelde Jong d.; G. Koclewljn—deRuijter d
Meijvogel; G. dc Mol en G Jonker.
Een medewerker schrijft ons:
Eenige weken geleden schreven wij over
de toekomst van het groote veengebied tus
schen het U-Noordïeekanaal en de Wormer
en Purmer, zich van West naar Oost uit
strekkend van Assendelft tot het IJselmeer.
Het betreft de groote Zaansche veenlanden
en het eigenlijke Waterland, waarvan een
groot gedeelte tot de gemeente Amsterdam
behoort. In vroeger eeuwen waren lange
strooken in dit veen weggebaggerd, dienten
gevolge is er veel water ontstaan, nu zeer
gezocht bij de watersport van den Zaankant
met nagenoeg 00,000. Inwoners en bij de be
woners van Amsterdam-Noord. Tot inpolde
ring was het hier niet in die mate gekomen,
dat er anders dan aan hooibouw, veeteelt en
eendenhouderi.i werd gedaan: inderdaad
bleven de weiden drassig of moerassig. Slechts
enkele verkeerswegen Toopen sr door heen,
zoodat het een eenzame wered gebleven
was, rijk aan vogelleven en landschapsschoon,
zooals men dat onder den rook der hoofdstad
niet verwachten zou.
Een paar jaar geleden doken er nu plannen
op om dit veenland voor een belangrijk deel
in te polderen, namelijk het gebied ter weers
zijden van de Twlske tusschen Oostzaan en
Landsmeer, ongeveer 600 ha groot. Dit
gebeuren in werkverschaffing. De bedoeling
was er een polder te maken geschikt voor
tuinbouwbedrijf. In overeenstemming met de
voorschriften werd advies gevraagd van de
commissie-Weevers, ingesteld ter beoordeeling
van de belangen der wetenschap bij het be
houd der flora en fauna, en deze commissie
gaf er de voorkeur aan ander gebied te
sparen verder Noordelijk gelegen, namelijk
bij Jisp. Het Amsterdamsche bureau voor
Natuurbescherming, kennis genomen hebben
de van de technische ontwerpen, meende een
nieuw plan te moeten opstellen, uitgaande
van de gedachte, dat èn de belangen der
werkverschaffing èn die van de recreatie
beter zouden worden gediend bij een stede-
bouwkundige ordening, een nader gedifferen-
tiëerde bestemming, van het geheele gebied.
Neemt men er een vrij willekeurig gebied
uit van 600 ha dan gaat het mooiste deel
verloren: het is mogelijk andere terreinen te
vinden en het geheel voor recreatie op hooger
plan te brengen, waardoor tevens veel meer
werkgelegenheid geschapen wordt. Dit plan
werd bij de autoriteiten der werkverschaffing
ingediend, en gunstig ontvangen. Nochtans
werd van de zijde der directie van den rijks
dienst voor Werkverruiming medegedeeld,
dat de sterke behoefte aan werk dwong het
project zoo spoedig mógelijk aan te vat en,
zelfs binnen de 14 dagen. In het bijzonder
geldt de noodzaak geschikt werk vooi
Amsterdamsche werkloozen te vinden,
aangezien de Twiskevenen dicht bij de
hoofdstad liggen, komt dit terrein hei eerst
in aanmerking.
Het is inderdaad voor de autoriteiten n
moeilijk om voldoende objecten te \-i -
zoolang met groote werken als de v-
inpoldering van de Zuiderzee (Z.O. eei en
Westelijk deel) geen bijzondere voortgang
wordt gemaakt. Toch is er alle rede.i om in
dit geval voor al te haastige besliss;ngen te
waarschuwen. Het geval wordt voor c hoofd
stad en de Zaanstreek even pijnlijk als de
voorgenomen drooglegging van een j deelte
der Reeuwijksche en Sluipwijksche Plassen
welke ook, naar wij vernamen, nog geens
zins tol de onmogelijkheden behoort Nog
meer gevaren dreigen om de hoofdstad, want
ook de Botshol, een aan het Naardermeer
Eelijkwaardig te achten natuurmonument, is
ing niet veilig te achten.
De Noorderbuurtsche Plas nabij Nieuwkoop
zal verdwenen. Daarmede is dus „de aanval"
op onze plassen begonnen. En het zal nog
erger worden. Moeten wij nu, onder den
dwang der omstandigheden, daarin berusten?
Naar ons gevoel gaat het niet aan om tegen
elke inpoldering Dezwaren aan te voeren. Er
moet voor duizenaen handen arbeid zijn.
Maar tegen de wijze waarop deze eenzijdige
veranderingen der bestemming van voor onze
samenleving belangrijke gebieden worden
doorgezet, mag een woord van waarschuwing
op zijn plaats zijn. Het beginsel dient niet te
zijn: alles voor het primaire belang der werk
verruiming annex voedselvoorziening, maar:
er wordt rekening gehouden met alle volks
belangen, opdat een samenleving als de onze
haar levensvolheid kan behouden.
Staat dit laatste beginsel voorop dan moet
overleg zijn. Tegen de uitvoering van tal van
werken heeft men in kringen, die het behoud
van het schoone landschap en van zijn flora
en fauna voorstaan, geen woord van protest
laten hooren. Zoo zal nu de Biesbosch ver
dwijnen, men berust er in. Doch er zijn gren
zen, en die voelt men het beste in de groote
steden, waar de behoefte aan recreatie zwaar
weegt.
Aan de cultuurtechnici verwijten wij niets,
het zijn de omstandigheden die tot ingrijpende
maatregelen dwingen. Er zijn leemten in onze
organisatie op dit gebied. Wij moeten in het
bijzonder onze plassen beschouwen als een
nationaal bezit. Van een nationaal standpunt
uit, waarbij uiteraard met de levensvolheid
van onze samenleving wordt rekening gehou
den, dient te worden nagegaan welke plassen
voor recreatie, welke voor natuurmonument,
welke voor een andere bestemming in aanmer
king komen. Dit standpunt verdedigt trouwens
ir Westhoff thans ook zelf in zijn aanvullende
mededeelingen op het bekende rapport inzake
de directe mogelijkheden voor werkverrui
ming. Indien ooit een stedebouwkundige
raad voor nationale bestemmingskwesties op
zijn plaats zou zijn, dan is het wel nu. Allerlei
nieuwe, organen zijn in het leven geroepen,
doch een die waarlijk goed nationaal en sociaal
de groote volksbelangen in een hoogere syn
these zou kunnen coördineeren, ontbreekt. Dat
moet zich mettertijd zeer wreken. En hoe
dikwijls is door voorstanders van een zoo
genaamd nationaal plan daarop niet gewezen!
Daar komt nog bij, dat „de natuurbescher
ming" met haar program gereed gekomen is
Zeker, de bevrediging der primaire levens
behoeften staat vooro-doch er moet, juist nu,
ruimte blijven voor ideëele en cultureele
goederen.
In het geval van de Twiske-venen nabij
Amsterdam is thans het woord aan de meest
'jelanghebbenden, de hoofdstad en de Zaan-
treek en voorts aan de organen voor natuur
bescherming en recreatie. Nu een nationale
instantie, die leiding kan geven, ontbreekt,
dienen deze belanghebbenden hun stem te
laten hooren. Men bedenke, dat er in Noord-
Holland meer objecten zijn (ruilverkavelingen
Assendelft, Westzaan, duinbebossching), welke
wel zoo lang arbeid geven totdat een defini
tieve beslissing wordt genomen.
78
Het bekendste vitamine
Het bij het leekenpubliek het best bekende
vitamine is wel het vitamine C of ascorbine-
zuur. Zeer rijk hieraan zijn vele vruchten,
zooals de tomaat, de sinaasappel en de citroen,
doch ook in ander fruit, groenten en aard
appelen komt het voor. Het wordt door de
zuurstof van de lucht onder invloed van
warmte en zonlicht zeer gemakkelijk ontleed,
vandaar dat het beter is de vruchten rauw te
eten. Indien bij het koken het voedsel maar
niet al te veel met de lucht in aanraking
komt, blijft althans een gedeelte van het vita
mine C gehalte behouden. Zoo bevat b.v. de
gekookte aardappel toch nog vitamine C,
Tekort aan vitamine C komt, indien
wij voldoende versche vruchten gebrui
ken, niet voor, temeer daar ook goede
blikgroenten en vruchtensappen nog vrij
veel C bevatten. Bij een aanzienlijk tekort
aan vitamine C ontwikkelt zich een ziek
tebeeld, dat bekend is onder den naam
van scheurbuik, een aandoening die,
zooals reeds lang bekend, prompt geneest
door het gebruik van sinaasappels, citroe
nen, tomaten en ander voedsel, dat rijk
aan vitamine C is.
Scheurbuik komt tegenwoordig zelden meer
voor. Wel zien we nog wel eens minder zware
vormen van vitamine C gebrek, vooral bij
langdurige ziekten, daar de behoefte aan dit
vitamine bij allerlei aandoeningen Is ver
meerderd. Gemakkelijk dreigt vitamine C ge
brek voor den jongen zuigeling, die alleen met
gekookte koemelk gevoed wordt. Om hygieni.
scha reden moeten we de koemelk, willen w<
haar als zuigelingenvoeding gebruiken, nu
eenmaal koken, doch daarmede verliest ze het
grootste gedeelte van haar vitamine C-gehalte.
Vandaar dat er men tegenwoordig toe over
gaat kinderen, zoodra ze twee en half tot drie
maanden oud zijn, vruchtensap te geven.
I Engelsche ziekte door
gebrek aan vitamine D
Het vitamine D speelt een belangrijke rol
bij den opbouw van ons beenderstelsel en is
daarom, vooral bij het jonge kind, met zijn
snel groeiende beenderen noodig. Gebrek aan
vitamine D geeft bij het kind aanleiding tot
de zoogenaamde Engelsche ziekte of rachitis.
Hierbij zijn de botten week, doordat onvol
doende kalkzouten in het groeiende bot wor
den afgezet met als gevolg verkrommingen
en verdikkingen van ai-men en beenen. Ge
brek aan vitamine D bij het jonge kind komt
hier te lande nog zeer veel voor. Dit komt,
doordat de kindervoeding slechts
zeer weinig vitamine D bevat.
Slechts eidooier, visch en weekdieren bevat
ten het in matige boeveelheden, doch deze
voedingsmiddelen behooren nu niet tot het ge
wone dieet van den zuigeling. Moedermelk
bevat ook een hoeveelheid vitamine D, maar.
daar de voeding van den volwassene over het
algemeen vry vitamine D-arm is, is die hoe
veelheid over het algemeen gering. Gelukkig
is ons lichaam in staat uit een bepaalde vet-
achtige substantie onder invloed van het zon
licht in de huid vitamine D te maken, maar
in ons klimaat is vooral in de wintermaanden
de hoeveelheid zonlicht te gering.
Wel kan men hieraan door middel van
een kunstmatige zon, de hoogtezon, tege
moet komen, maar het vermógen om
vitamine D te maken onder invloed van
zonlicht is niet bij ieder individu even
sterk, zoodat vitamine D-p/eparaten bij
de voorkoming en genezing van rachitis
de eerste plaats innemen. We gebruiken
hiervoor levertraan en heilbotolie, die
beiden zeer rijk zijn aan vitamine D zijn.
Daarnaast kent men ook syntethisch be
reid vitamine D, zoodat we, ook al mocht
door den oorlog de aanvoer van levertraan
en heilbotolie zijn bemoeilijkt, aan onze
Cacao in beslag genomen
Ambtenaren van den crisisopsporingsdienst
hebben op den rijksweg VenloRoermond
een auto aangehouden, waarin een partij van
900 kg. cacao-póeder werd vervoerd zonder
de daarvoor noodige papieren. Dc lading is in
beslag genomen.
Tegen den vervoerder, alsmede tegen den
eigenaar, zekeren H. uit Venlo, is proces
verbaal opgemaakt.
Tijdelijk Duitsche telefonisten
op de grootste telefoon
kantoren
Het A.N.P. meldt:
Ten 'behoeve van een vlotte afwikkeling
van het telefoonverkeer van en met de Duit
sche bezetting in Nederland zijn bij wijze van
tijdelijken maatregel op de grootste telefoon-
Kantoren Duitsche telefonisten ingeschakeld,
die beschikken over een zeker aantal tele
foonverbindingen, welke op afzonderlijk daar
voor ingerichte telefoonposten zijn verbonden.
De afwikkeling van het Nederlandsche tele
foonverkeer zal onder dezen maatregel niet
lijden, aangezien met de ter zake bevoegde
Duitsche autoriteiten is overeengekomen, dat
het mede tot de taak van de Duitsche telefo
nisten behoort voor zoover daartoe gelegen
heid bestaat, haar zorg te wijden aar. de af
wikkeling van het Nederlandsche telefoon
verkeer, ingeval dit dreigt te vertragen. Zij
zullen die afwikkeling in voorkomende ge
vallen op dezelfde zorgvuldige wijze beharti
gen als het telefoneerend publiek van de
Nederlandsche telefonisten gewend is.
Man op een bakfiets aangereden
Gistermiddag reed op den rijksweg onder
Noord-Bergum de 58-jarige J. Ritzema met
zün driewielige bakfiets in de richting Leeu
warden. Twee auto's haalden hem in. De
eerste auto reed hem, links uithalend, voor
bij, de tweede echter reed pardoes op hem in.
De man was op slag dood.
Dahlia's op de Polyantha
Van 12 tot 15 dezer zal in do hal vair de
Polyantha te Schiedam een dahlia-tentoonstel
ling worden gehouden. Deze tentoonstellir.y?
belooft een der hoogtepunten van de Polyan
tha te worden en is het belangrijkste telken-
jare terugkeerende evenement der dahliakwee
kers. Want tot deze expositie, waaraan ver
bonden een keuring, worden alleen die dahlia's
toegelaten, die reeds diploma's hebben ontvan
gen. Veelal wordt de jaarlijksche groote keu
ring in of in de omstreken van Haarlem ge
houden, maar daar de Polyantha zulk eao
unieke gelegenheid biedt, is besloten, deze
groote tentoonstelling ditmaal daar te houden.
Behalve de Nederlandsche kweek worden er
ook ingezonden de beste buitenlandsche aan
winsten, zoodat er heel wat moois te zien zal
zün. Voorts worden ingezonden exemplaren
gekweekt door dahlia-amateurkweekers. Er
L. Deckers, voorzitter
Letteren en Kunst
Orgelconcert Bern. Renooy
In de Oude Kerk tc Delft
DELFT. 6 September. Gisteravond gaf de
organist der Oude Kerk te Delft, Bern. Renooy,
zijn vijfde en laatste orgelbespeling in dit
seizoen. Bij dit concert hebben wij kennis ge
maakt met een der nog jonge, niet slechts
veelbelovende, maar reeds veel-presteerende
Nederlandsche organisten. We hebben in
Renooy een organist gezien, die niet alleen
veel vakkennis, maar, wat veel meer is, tevens
een groote muzikalte begaafdheid heeft Dat
Renooy zijn opleiding ontving van de beken
de orgelpaedagogen Hennie Schouten en
Adriaan Engels valt wel eenigszins af te lei
den uit zijn manier van spelen, waarin het
strakke, het zuivere organistlsche de over
hand heeft.
Voor dit laatste concert had hij uitsluitend
werken van Nederlandsche orgelcomponisten
uitgekozen. Geopend werd met de Variaties
)ver Psalm 24 van Antoni van Noordt De
.■ertolking van deze prachtige psalmbewerking
was geheel in overeenstemming met den geest
deze muziek. Renooy heeft getracht de
klankkleur van dien tijd zoo getrouw mogelijk
benaderen en, ook in het vrij onbelangrijke
Trio van Jac. Ob^echt, den karakteristieken
stijl van deze periode te suggereeren.
Een nadeel voor hem was dat het grootste
gedeelte der Oude Kerk met hout is dichtge
timmerd, waardoor het geluid absoluut niet
„weg kan". Tevens zijri verschillende long-
werken op dit orgel te scherp geïntoneerd,
hetgeen vooral goed uitkwam in de magistrale
Toccata van Hendrik Andriessen. Het geluid
was te hard, niet vol genoeg voor deze be
perkte ruimte, hetgeen bij een mildere regis
tratie misschien had kunnen worden voor
komen.
De vertolking van de Variatie over „Mein
lunges Leben hat ein End" van Sweelinck
kenmerkte zich door een groote afwisseling in
klankkleur en tempo, hetgeen voor dit, op
een eentonig thema opgebouwde werk, nood
zakelijk is. Door het gebrek aan registratie-
aanwüzingen is het altijd moeilijk de werken
van Sweelinck uit te voeren. Dat Renooy er
in geslaagd is het klankprincipe van dien tijd
te realiseeren, bewijst wel voldoende zijn kwa
liteiten als uitvoerend musicus. Ook zijn tech
nische vaardigheid laat niet veel te wenschea
over.
In Psalm 5 van Cor Kee hadden we de
solostem gaarne iets milder geregistreerd ge
hoord. De uitvoering van de, uit composito
risch oogpunt veel beter geslaagde bewerking
van Psalm 91 van Cor Kee. was in elk op
zicht af te noemen. Ook Praeludium (Ciacone)
en fuga in d van Willem Petri werden zeer
goed gespeeld, alhoewel de solostem (Dui-
ciaan) wat hinderlijk was door het trage rea-
geeren op de intenties van den organist Ten
slotte volgde een vlotte vertolking van da
Fantasie over Psalm 33 van Corn, de Wolf.
We hebben dit concert met bijzonder ge
noegen beluisterd en we kunnen de Hervorm
de bevolking van Delft gelukwenschen met
haar nieuwen organist.
CORN. B. 1
