)C
SAMBO, DE OLIFANT
9 SEPTEMBER 1940
PAG. 3
ien dii
verkz.
)over 1
lling v
t- of
»t bljzd
ie tot
'orden,
uur
ilen kif
n. Zof
art^uj
den m
erkzaa1
iulpzo<
illen t
ersorw
ringsgt
isredei
sverbfc
trekk$
twei
jksvclj
Den
der in g
ing vt
notiva»
t achtj
egitinj
icieele
staf vf
28 A|
vergil
welkk
icht e«
ering
i Dr.
cheid
ag 11
ikant
graf-
eft te
jper
3n dit
an de
te om
n, dat
seek
iiako-
irwijs
UM TE KAMPEN
less., -an het Geref.
n heeft de voorzitter
S. Grey dan us de
d, waarna drs. N i e-
•rzoek van het curato-
•eningswooid voor den
ik.
Uze teekende de spre-
an ee" ostbaar bezit
wennen, in dezelfde mate a' waarin we ons
langer in dit bezit verheugen. Met grooten
ernst v. rd dit overgebracht op het bezit onzer
geestelijke, in het bijzonder van het Geref.
Gymnasium. In hoe benauwder tijd wij leven,
des te meer dankbaar behooren wij te zijn
voor wat God ons in dit gymnasium schonk.
Prof. dr. J. Woltjer noemde in 1892 den dag
waarop het eerste Gereformeerd gymnasium
onder zijn leiding te Amsterdam geopend
werd, één der schoonste dagen zijns levens!
Het gymnasium ia geen gemakkelijke
school. Goede belangstelling draagt haar
eigen vrucht in zich. Trouw komt te pas bij
de vervelende lessen, ofschoon eigenlijk geen
les vervelend mag zijn. Hij die ons roept Is
getrouw: ook wij moeten trouw zijn. En
eerlijkheid is noodig bij alle controle bestaan
de in proefwerken en dergelijke. Daarbij mag
geen bedrog worden gepleegd. De Soemba-
nees vindt diefstal niet erg, mits hij maar
niet ontdekt wordt. De spiekbehendigheid is
soms verbazingwekkend. Maar het is toch
sport op een afgekeurd terrein. Zwarte
kunst. En onze school is een Chri; .olijke
werkgemeenschap. Dik; die vlek moet er uit.
Dat is ónze opbouwdi
den Heere behaagt Zi.
het ons, Zijne bouwliec
De voorzitter dankte
zijn met luid applaus
Nu sprak de vorige
naar Arnhem gaat ve
van afscheid. Het gym
en van den aanvang
verbonden geweest, ee,
rector. Die 44 jaar
'n Oud-leerling van sp1
Pel). Ons gymnasium
weest. Moge het zóó bly*-rai moge ae ue
God ons trouw maken. Spr. wil er gaarne
nog lang getuige van z jn, dat. dit gymnasium
een eere is voor ons vaderland.
De voorzitter spreekt den wensch uit dat
de Heere met dr. Esser ga.
Na sluiting door dr. Esser met dankzegging
zorgden de heer en mevr. MulderijWigbol-
dus voor 'n welkome tractatle.
SCHOOLTIJDEN
De Secretaris-Generaal van het Dep. van
Onderwijs heeft den volgenden omzendbrief
gezonden aan de directeuren van Rijks
H.B.S.en en een afschrift er van aan de be
sturen der gemeentelijke en bijzondere in
richtingen voor V.H.O. en M.O., met het ver
zoek te handelen overeenkomstig het in den
brief voorgeschrevene:
Indien de voorschriften voor de verduis
tering in den komenden winter van kracht
blijven, zullen, aangezien met het oog op de
zeer hooge kosten algeheele verduistering
van de schoolgebouwen achterwege zal dienen
te blijven, de schooltijden op de Rijks hoogere
burgerscholen zoodanig vastgesteld moeten
worden, dat de lessen bij daglicht gegeven
worden. Voorts is het wenschelijk, dat bij
het bepalen van de tijdstippen van begin en
einde der lessen met de heen- en terugreis
van buitenleerlingen zooveel mogelijk reke
ning wordt gehouden.
In verband met het een en ander noodig
ik u uit den rooster van lesuren voor den
cursus, 1940/1941 van uw school zoodanig
in te richten, dat ae lessen niet vóór 9
uur aanvangen en om 15 uur 30 geëindigd
zijn. Indien dit in het belang van het on
derwijs wenschelijk is, dient ook over de
vrije middagen van thans voor het onder
wijs beschikt te worden."
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Baarn. Herv. school U.L.O. Tot onder
wijzer; de heer B. Koerselman te Dinx-
perlo.
E p e. Ambachtsschool. Tot leeraar: de heer
A. C. v. d. B o s te Rotterdam.
H a 11 e m. Van Heemstra-school. Tot tijdel.
onderwijzer: de heer H. Bello, onderw.
Chr. school te Wythmen bij Zwolle.
R ij s w ij k (N.B.). Chr. school. Tot kw. m.
a.: de heer J. Vos te Wijk en mej. Boen
der te Gorinchem.
Voorburg. Wilhelmina Mulo-school. Tot
tijdel. onderwijzer: de heer J. L. G o u m a n
te Rotterdam. Tot kw. m. a.: de heer A. G.
Mich on te Voorburg.
Werkendam. Herv. Chr. school. Tot
onderwijzeres: mej. S. de Lorm te Giessen.
Stadskanaal (Chr. H.B.S.). Tot leeraar: de
heer I. I. Gransbergen, doctorandus in de
wis- en natuurkunde, thans leeraar aan de Chr.
Kweekschool te Dokkum.
G. HOGEWEG
Men schrijft ons:
Donderdag 12 September a.s. hoopt de heer
G. H o g e w e g, oud-hoofd eener Chr. school
te Nieuwerkerk a/d. Usel, thans wonende te
Arnhem, zijn 80sten verjaardag te herdenken.
De heer Hogeweg behoort tot degenen, die
nog over zijn van 't geslacht der „oude voor
trekkers".
Op het gebied van het onderwijs heeft hij
de somberste tijden moeten doormaken, maar
ook heeft hij; in de practijk van het school
leven, de dagen van voorspoed gekend.
Hij plaatste "eigenhandig, zij het ook als
jong, 18 jarig onderwijzer zijn handteekening
onder het bekende volkspetitionnement van
1878, maar ook was hij tegenwoordig bij dat
machtige moment, toen onze Chr. onderwij
zers, na de aanneming van de schoolwet-1920,
zich verzamelden voor de woning van den
toenmaligen minister van onderwijs, dr. J. Th.
de Visser te Wassenaar, en gezamenlijk het
geloofslied bij uitnemendheid aanhieven:
„Rust mijn ziel, Uw God is Koning".
Reeds op 16-jarige leeftijd zwaaide hij In
zijn geboorteplaats Velp, als kweekeling, den
schepter over een klas met 100 leerlingen,
daarin bijgestaan door 2 helpers, die nog jon
ger waren.
Na het behalen van de onderwijzersakte
werd hy onderwijzer aan dezelfde school, om
daarna nog, als onderwijzer, de scholen te
dienen te Overschie, Maassluis (aan de
bekende school van Monsieur v. Daalen) en
Klundert.
Van hier vertrok hij in 1889 als hoofd naar
de pas opgerichte Chr. school te Nieuwerkerk
a/d. IJsel, welke school hij gediend heeft
tot het bereiken van den pensioen-gerechtig
den leeftijd in 1925.
In Nieuwerkerk heeft dus de nu 80-jarige
het beste deel van zijn krachten gegeven en
we mogen zeggen: met rijken zegen. Groote
voortgang heeft het Chr. onderwijs tijdens
zijn arbeid aldaar, gemaakt. Van vijandschap
en tegenstand is er ten slotte gekomen waar
deering en achting.
Hoezeer zijn werk in eigen kring werd ge
waardeerd, is ondubbelzinnig gebleken bij zijn
afscheid ln 1925.
Ook buiten het onderwijs gaf de jubilaris
zijn krachten. Om slechts te noemen: Van de
plaatselijke Anti-Revolutionaire Kiesvereeni-
was de heer Hogeweg tal van Jaren voor-
En toen hij meende aan meer jongere
krachten werk te moeten overlaten, werd
hem spontaan het Eere-Voorzitterschap der
pl. kiesvereeniglng aangeboden.
In de dagen van het oude districten-stelsel
onder het oppermachtig liberalisme, was hij
Aen secretaris van de Centrale-
i oprichting was hij secretaris van
ijke afdeeling der Zuid-Holland-
nlging „Het Groene Kruis",
oereiken van den 65-jarigen leef-
le de heer Hogeweg zich te Doorn,
de 2 perioden diende hij daar de
'k in het ambt van ouderling: een
hy te Nieuwerkerk nimmer heeft
kleeden, aangezien hij het hoofd-
gemengde school daar en het
chap eener Geref. Kerk niet ver-
achtte, wijl hij daardoor schade
voor zijn school duchtte.
Voor «enige jaren veranderde hij van
woonplaas en vestigde hij zich te Arnhem.
'tZal c'en 80-jarige, die zich nog in een
tamelijk foede gezondheid mag verheugen, en
die „den dag van herdenken zelve" temidden
van zijn „groot gezin" wil doorbrengen, niet
aan belangstel'. ig ontbreken.
OPENING HERV. CHR. SCHOOL
Dezer dagen had de officieele opening plaats
van de Herv. Chr. School te Werkendam in de
Biesbosch. De bijeenkomst had plaats in het
eerste lokaal van de voorm. openb. school.
Voorz. van hetschoolbest. ds. H. de Lange
opende de bijeenkomst door het laten zingen
van Ps. 89 1 en gebed. Vervolgens las hij
voor den 150sten psalm.
Ds. De Lange riep een hartelijk welkom toe
aan de ouders der schoolgaande kinderen en
wel om dat men allereerst de ouders moet
hebben, zal men een Chr. school kunnen stich
ten. Wel warende moeilijkheden groot om tot
stichting van deze school te kunnen komen,
maar alles werd gelukkig in Gods kracht over
wonnen. In 't bijzonder werden in dit ope
ningswoord toegeiproken de burgemeester der
gemeente Werkendam, de wethouders, de heer
L i g t v o e t als vertegenwoordiger van Chr.
Volksonderwijs, ds. Maas in zijn kwaliteit
van inspecteur van C.V.O. en de heer
Maters, het nieuw benoemde hoofd, die
thans officieel werd geïnstalleerd. Onder meer
werd hoofdzakelijk de nadruk gelegd op de
verantwoordelijke taak van het hoofd der
school, die als drager van de beginselen aller
eerst moet zijn een „bouwer".
Hierna kreeg de heer Ligtvoet het woord.
Het hoofdbestuur van C.V.O. heeft den gang
van zaken om tot stichting van deze school te
komen met belangstelling gevolgd. Deze
school spreekt van moed, welke zijn oorsprong
niet vindt in overmoed, maar veel eer in oot
moed. Als een openbare school geopend wordt,
dan is zulks slechts een uitvloeisel van de
L.O.-wet. Wanneer een Chr. school wordt ge
opend. dan is dit een bewijs van het verlan
gen der ouders om te komen tot Chr. onder
wijs. Het Chr. onderwijs wordt gedragen door
het beginsel. Laten we daarom niet versagen,
maar leven in het vertrouwen, dat God blijft.
Vervolgens werd het woord gevoerd door de
heeren: de Bruyne, burgemeester van
Werkendam, ds. Maas, d s. Jonker, Ger.
predikant, S. Kuiper, hoofd der Herv. Chr.
school en de heer K o 1 f f als vertegenwoor
diger van de ouders uit den Biesbosch. In de
pauze werd er gelegenheid gegeven de nieuwe
leermiddelen te bezichtigen en natuurlijk ook
het geheel opgeknapte leslokaal eens door te
loopen. Er kan niet anders gezegd worden,
dan dat het alles een zeer prettige indruk
maakt en dat het verschil met de voorm.
school wel heel sterk in het oog loopt. In de
pauze werd ondanks alle distributie een heer
lijk kopje thee geschonken en inderdaad werd
er ook ruimschoots getracteerd, zoodat de dank
daar voor uitgesproken aan het adres van de
Boerinnenbond zeker was verdiend. Na de
pauze verkreeg het hoofd der school, de heer
Maters nog een oogenblik het woord; hij
wees vooral op het contact dat tusschen huis
en school moet bestaan. De voorzitter.kon dan
ook volkomen terecht opmerken dat dfe middag
absoluut geslaagd was. Daarvan getuigde ook
nog het woord van den heer C. H. B o g e r s,
toen deze naast het Soli Deo Gloria, dat over-
heerschend moest zijn en ook was, zijn dank
uitsprak aan het adres van den voorzitter
voor al het werk, dat deze gedaan had om tot
stichting van deze Chr. school te komen. De
eerste Chr school der gemeente Werkendam
werd hoofdzakelijk door toedoen van ds.
Kalkman gesticht, en de tweede Chr.
school wel in hoofdzaak door de taaie volhar
ding en het ijverige werken van ds. d e
Lange. Hierna werd gesloten door het zin
gen van Gez. 44 1 en dankgebed.
Men verzoekt ons, mede te deelen, dat het
congres van de Calvinistische Studentenbe
weging te Lunteren deze week w e 1
voortgang zal vinden.
L. ONVLEE SR.
Een bekende veteraan bij het Chr. Onderwijs,
de heer L. Onvlee Sr. te Baarn. hoopi
Donderdag 12 Sept. 90 jaar te worden. Hl)
geniet nog een uitstekende gezondheid. De heer
Onvlee is in Febr. 1878 te Bergen op Zoon.
hoofd geworden, daarna te IJlst en ln 1889 te
Baarn. Ook nam hij een werkzaam aandeel in
de kringen van kiesvereeniging (prov. comité
der antir. partij), drankbestrijding, Evangeli
satie, V.U. en jeugdbeweging.
UITKOMST
Het bekende Chr. Doofstommeninstituut
„Effatha" te Voorburg mocht dezer dagen
ervaren, hoe in allerlei moeilijke omstandig
heden, die er ook voor deze inrichting thans
nu het zooveel moeilijker wordt om financieel
de eindjes aan elkaar geknoopt te krijgen
ongetwijfeld zijn. God dikwijls uitkomst
brengt op een wijze, die men nimmer zou
verwachten.
't Gebeurde, zoo lezen we in de Ned., dezer
dagen. Een lid van het bestuur, die gezien
zijn functie veel met de financiën te maken
heeft, is op „Effatha" aanwezig. Er wordt
iemand aangediend, 't is een eenvoudig man,
ver in de tachtig. Hij komt uit de residentie
en heeft zich, ondanks zijn leeftijd, de reis
naar „Effatha" niet ontzien.
„Zeker iemand, die iets noodig heeft?" was,
bij het zien van den bezoeker, de eerste ge
dachte van Effatha's bestuurder.
„Mijnheer", en meteen tast onze bezoeker
diep in zijn zak, „ik ben nu vijf-en-tachtig
geworden en mijn leven neigt naar het graf,
nu kom ik u hier 500 brengen, die ik ge
meend heb aan „Effatha" te moeten afstaan.
Ik heb een klein pensioentje, rook niet en
drink niet omdat de dokter mij dat heeft
verboden, en heb altijd nog iets over kunnen
leggen. Vele jaren geleden, aldus ging hy
verder, „woonde ik een muziekuitvoering van
doofstommen in Nijmegen by en wat ik daar
hoorde heeft mij zoo diep getroffen, dat van
toen af het besluit voor mij vaststond: voor
dat werk zal ik wekelijks iets op zij leggen.
Hier hebt u vijfhonderd gulden voor uw
prachtig en gezegend werk, dat u onder de
doofstommen verricht"
De man vertrok, het bestuurslid, vervuld
met velerlei gedachten, achterlatend. God
zorgt.en neemt onze zorgen weg.
propaedeutisch werktuigkundig ingeni<
uithuizen; propaedeutisch
_e heeren J. J. Beekes,
G. S. K. Bosnia, "s-Gravenhage; pro
paedeutisch natuurkundig ingenieur: de heeren E.
de Haas, Rotterdam; M. A. Molenaar. Delft;
de heer F NI. Beunke Alkm
Kunst en Wetenschap
ROTTERDAMSCH PIANOKWARTET
ROTTERDAM, 9 Juli. Het Rotterdamsch
Pianokwartet, bestaande uit de heeren Piet
Lamberts, viool; Koenv d Molen, als;
B ra m v. Zanten, cello en J o h a n Wol*
ters, piano, heeft Zaterdagmiddag in de
voordrachtzaal van het Museum Boymans een
concert gegeven.
Met een quartet in g van Mozart werd
het concert geopend. Dit quartet werd uitste
kend vertolkt.
Het tweede nummer van het programma
was een concert voor piano met begeleiding
van strijkkwartet van JohannChristian
Bach, den jongsten zoon van den grooten
Johann Sebastian, die, omdat hy het grootste
deel van zijn componistenleven, van 1762
1782 te Londen vertoefde, wel de Londensche
Bach wordt genoemd In onderscheiding met
zijn andere broers. Johann Ghristian is van
grooten invloed geweest op M o z a r t, die hem
zeer welgezind was. Zün concert onderging
een gave reproductie-
Als laatste nummer werd het quintet in f
van CésarFranck gespeeld, ln welk num.
mer Truus van As, viool, medewerking
verleende. In het eerste deel werd hier en
daar iets tè forsch gestreken.
Over het geheel genomen, werd uitstekend
gemusiceerd, zoodat het niet talryke publiek
een middag van zuiver kunstgenot heeft mo
gen smaken. Ook de acoustiek van de zaal
viel zeer mee. A.s. Zaterdag wordt hetzelfde
programma uitgevoerd.
W. P. V.
Men schrijft ons uit Gouda:
Op Dinsdag 29 October a.s., zal het 350 jaren
geleden zijn, dat de bekende dichter en letter
kundige Dirck Volkertz. Coornhert te dezer
stede is overleden. Coornhert, die in 1551 te
Amsterdam werd geboren, was behalve dichter
en letterkundige, tevens verdienstelijk schilder
en graveur, In net openbare leven bekleedde hü
het ambt van notaris. Zijn stoffeiyk overschot
werd in de St. Janskerk alhier begraven. In ver
band met bovengenoemde herdenkingsdatum be
staat bij het fonds „de Goudsche Glazen" het
plan om een gedenksteen te doen plaatsen in de
gevel van de woning waar Coornhert is gestor
ven. Een nauwkeurig onderzoek heeft uitgewe
zen dat dit huis stond op de Oosthaven, en wel
het huis dat thans no. 51 draagt. De steen zal
vervaardigd worden door den beeldhouwer Theo
van Reyn te Haarlem
NIEUWE VONDSTEN TE HEERLEN
In den loop van de week zijn bij de oud
heidkundige opgravingen te Heerlen nog en
kele nieuwe vondsten gedaan. De belangrijkste
daarvan is de vondst van een rijk bewerkt
kapiteel, dat waarschynlyk van laten datum
moet zijn. Op grond van de reeds eerder ge
vonden munten staat nu wel volkomen vast
dat het Heerlensche Castellum nog bestaan
heeft in het jaar 350 na Christus, terwijl de
geschiedkundigen tot dusver hebben aange
nomen dat in het iaar 300 alle Romeinen uil
het Zuiden van ons land verdwenen waren
DE ZONSVERDUISTERING IN 1941
Uit Alma Ata wordt gemeld, dat daar een
groep Russische geleerden is aangekomen rer
voorbereiding van de observaties, die zullen
worden verricht by de zonsverduistering ln
1941. De sterrekundige dr Tlkeiow is leider van
de expeditie. Hij heeft meegedeeld, dat in het
geheel twintig expedities, uitgerust met de
meest moderne toestellen en instrumenten, ter
observatie van de eclips zullen worden uitge
zonden Op verschillende plaatsen zullen ob
servatieposten worden gevestigd en wel in een
strook, die loopt van het meer van Aral tot aan
de Chineesche grens
Land- en Tuinbouw
Een pachtbureau voor Zeeland
Zooals bekend zyn er in Zeeland verschil
lende pogingen aangewend om te komen tot
stichting van een pachtbureau. Alle pogingen
leden echter schipbreuk omdat de drie land-
bouw-organisaties het niet eens konden wor
den over de samenstelling van het bureau-
Thans is van hoogerhand een pachtbureau
voor Zeeland ingesteld.
Dringend wordt door den Plantenziekten-
kundigen Dienst te Wageningen aangeraden
om geen korrel zaaizaad onontsmet uit te
zaaien dus ook geen tarwe, gerst of rogge
van te velde of op party goedgekeurde
gewassen.
De voedselvoorziening vraagt, dat ter ver-
betering van de opkomst en ter bestrijding
van ziekten, die met zaaizaad overgebracht
kunnen worden alles gedaan wordt wat maar
mogelijk.
Zooals men zal weten kan de zaadontsmet
ting op tweeërlei wijze plaats hebben, n.l.
nat en droog, waarbij verschillende ontsmet
tingsmiddelen aangewend kunnen worden.
Ook tegen de gevreesde Rhizoctoniaziekte
in aardappelen verdient het aanbeveling reeds
in het najaar tot ontsmetting over te gaan.
Dit is beter dan tot het voorjaar te wachten.
Dadelijk na het rooien is echter ook niet goed.
De huid is dan nog te zacht, zoodat bescha
diging kan voorkomen. Na eenigen tyd is de
huid echter voldoende gehard.
Niet alle pootaardappelen behoeven be
handeld. Alleen als men weet dat de poters
aangetast zijn. Dit kan men onderzoeken door
een flink monster in water schoon te
wasschen. De bruin of zwart gekleurde
sclerotien zyn dan goed te zien.
Wie over deze belangrijke aangelegenheden
WELKE BONNEN?
TARWEBLOEM: Gedurende het tijdvak
van 7 September t/m. 4 October zal
bon 71 van het algemeen distributie
bonboekje recht geven op het koopen
van 2 li ons tarwebloem of tarwemeel
of roggebloem of roggemeel of zelf
rijzend bakmeel of boekweitmeel.
BOTER. MARGARINE EN VET: Van
24 Augustus t/m. 18 October de met
05 t/m. 12 genummerde bonnen van de
boterkaart voor boter; de met 05, 06 en
07 genummerde bonnen van de vetkaart
voor margarine of boter; de met 08 ge
nummerde bon voor gesmolten spijsvet
of boter; de met 09, 10, 11 en 12 ge
nummerde bonnen van de vetkaart voor
boter tegen gereduceerden prijs.
BROOD: Van 9 tot en met 15 September
zijn de met 5 genummerde bonnen van
het broodbonboekje geldig. Deze bon
nen blijven tot en met 17 September
geldig. De detaillisten kunnen deze
bonnen vervolgens nog tot en met 19
Sept. ter inwisseling tegen toewijzingen
inleveren.
GRUTTERSWAREN: Bon 41, algemeen
distributiebonboekje, van 7 Sept. tot en
met 4 October, voor r{ist of rijste-
meel of rijstebloembon 54 algemeen
distributiebonboekje, van 7 Sept. tot en
met 4 Oct., voor havermout, haver
vlokken, gort of grutten; bon 28 alge
meen distributieboekje van 9 Septem
ber tot en met 1 November voor maizena,
griesmeel of puddingpoeder, of pud-
dlngsauspoeder. Op 2 bonnen 105 kan
men tot nader te bepalen dag een pakje
maizena met een inhoud van 225 gram
verkrijgen (speciale fabrieksv er pak
king). Bon 15 algemeen distributie
boekje, van 9 September tot en met
1 November voor macaroni, vermicelli
of spaghetti.
LEVERTRAAN: Mag slechts worden
afgeleverd op recept van een arts of
tegen overgave van een, door een in
Nederland gevestigden arts, afgegeven
bon. Een grootere hoeveelheid dan 200
cc per hoofd en per week i« niet toe
gestaan. Per bon mag de arts niet meer
uitschrijven dan noodig is voor 2 we
ken; voor meer personen uit één gezin
kan met één bon worden volstaan.
PETROLEUM: Petroleumzegel „Periode
6". geldig van 9 September tot en met
3 November. Bon „Periode 4" is on
geldig verklaard.
THEE OF KOFFIE: Bon 73 (algemeen
distributieboekje). Geldig van 31 Aug.
tot en met 27 September, recht gevende
op Vt pond koffie of Vt ons thee.
ZEEP: Van 31 Augustus t/m. 24 Sep
tember bon 215 van het algemeen distri
butieboekje voor 150 gram toiletzeep
(nieuwe samenstelling) óf 120 gram
huishoudzeep, óf 200 gram zachte zeep
óf 250 gram zeeppoeder óf 125 gram
zeepvlokken óf 250 gram zelfwerkende
waschmiddelen óf 200 gram vloeibare
Wasscherijen zullen gedurende boven
genoemd tijdvak bon 115 van hun clien
tele in ontvangst kunnen nemen en wel
één bon per acht kilogram droog wasch-
De bonnen voor extra-rantsoen geven
van 31 Augustus 1940 tot en met 24
Januari 1941 elk recht op het koopen
van een stuk toiletzeep (oude samen
stelling) van gemiddeld gewicht.
Van 31 Augustus tot en met 31 Decem
ber kan op bon 116, welke tegelijk met
de taxtielkaart is uitgereikt, 50 gram
scheerzeep of een tube scheercrème
dan wel een pot scheerzeep worden
gekocht.
de juiste voorlichting wenscht kan deze aan
vragen bij den Plantenziektenkundigen Dienst
te Wageningen, de ambtenaren van dezen
Dienst en bij de Rijkslandbouwconsulenten.
De adviezen worden gratis gegeven.
179. Betoverde wezens, mopperde de baas, maar toen
smeekte Jan: Och we zijn vluchtelingen, we hebben bijna
geen kleren en weten geen raad. En de ezel had gelijk gehad.
'tWas een goede baas. Ze kregen, zodra ze thuis waren
kleren en twee leuke zwarte kindertjes keken verlegen naar
de blanke jongens met grote oren.
180. Waar komen ze toch vandaan? vroeg de vrouw
en de man antwoordde: Ik 'denk uit een land, waar het koud
is, daardoor zien ze zo wit. Morgen zullen we verder zien.
De andere morgen kregen ze een ezel, volgeladen met levens
middelen mee en hartelijk nagewuifd door hun vriendelijke
verzorgers gingen de jongens opnieuw op stap.
sterie y.:'
*heid
van s
e Ned
bepal'
een z an avond met Gorard Staal door de nauwe
ie inwt Ze z;, o.-. gen uit de prison, verwilderd
lin aan vj
enamel hoewel zijn uiterlijk dit op
rdiein len' want ziJn hreede gelaat
algen' i'en, en zijn gebroken neus
iat ai| a - het gïove cht iets afstootends. Zij, die
Hing v Ün uiterlijk nu nog minder
•n verlr van 1 ner'm: dan anders. Bij nader beschou-
politï oogen wel te kennen geven,
derlant _d eeds was. Maar hij heeft zijn
Q» om ouding niet verloren.
ningen ge vuile straatjes, waar een
•zien<^ r rende wisseling beweegt. De
de witte burnous en bruine
tte jellaba's en de zwarte
v '9 kronkelgangen tusschen de
niet n
ingryi
op mo
aak moeite om zich een weg
te banen in de drukte. Staal vindt daarentegen overal nog wel
een ruimtê.
Het is toch makkelijk, als je klein bent," grinnikt hij.
Hansel grijnst en gromt: Maar ik kijk gelukkig over al de
misere heen. Dat is ook wat waard.
Staal is opgewekt. Allereerst, omdat hij zijn vryheid terug
kreeg. De ellende en de wreede behandeling is hij niet verge
ten, maar ze kunnen hem de vreugd over zijn herwonnen vrij
heid niet ontnemen. Integendeel ze versterkte die. Als een
kwajongen glipt en slipt hij langs de dikke en vadsige Mooren,
voorbij heftig gebarende Joden. Hy doet, of hy jarenlang
was afgesloten van de buitenwereld, terwijl hij toch slechts
een enkele week in de prison zat en daarvan nog telkens een
onderbreking had door met zijn compagnie uit te rukken.
Maar de druk van de bekrompen cel is hem zoo zwaar ge
vallen, dat hij als een losgelaten dier zich onstuimig werpen
moet in het straatgewoel. Hij is voor eenige oogenblikken zijn
beheersching kwijt, en zijn nuchterheid heeft het voor een
poosje afgelegd tegen zijn zwerversnatuur, die in het lawaai en
beweeg het gemis ervan des te duidelijker doet gevoelen.
Stoffig en vuil zijn de verkeersgeulen, maar de naakte kin
deren spelen er met aandacht en geboeid. Besmeurd zijn ze en
bevlekt met smerige vliegen, die soms in propjes naast elkaar
op de ontstoken oogleden zitten.
Staal verliest even zijn blijdschap by het zien van deze kin
deren. Meermalen zwierf hij in achterbuurten van havensteden,
meermalen zag hy kleuters ravotten in goten en stegen, en
steeds kroop met een gevoel van medelijden verzet en ont
stemdheid bij hem op tegen de ouderen, die zich zoo weinig
bekommerden over de kleinen.
Aan deze mohamedaansche kinderen werd evenmin zorg be
steed, en niemand sloeg acht op wriemelende vliegen. Allah
wil,, dat de oogen ontstoken worden, wie zal zich daartegen
dan verzetten?
Staal weet iets van het fatalisme dezer menschen, maar hij
begrijpt het niet. De opzettelyke weerloosheid, het gelaten
ondergaan brengt in hem een onberedeneerde woede.
Hansel, die zich bij hem gevoegd heeft, bemerkt, dat zijn
kameraad ontdaan is bij het zien van de kinderen.
Dat is toch niets bijzonders, Gerard", zegt hij kalm.
Zie je dan niet, dat het oog van die kleine ontstoken is?
En dat er zeker in geen dagen naar de wond is omgekeken?
Jawel, jawel, maar denk om Allah's wil!
De reus knikt.
Of geloof", zegt hij langzaam.
En meteen wordt Staal nadenkend. Geloof? Heeft zijn moe
der ook zulk een geloof bezeten? Liet zij alle tegenspoeden ook
rpaar op hun beloop?Hij wendt zich af van het groepje
kinderen. Ze wekken herinneringen en gedachten bij hem op,
die hij wil weeren.
Ga je mee naar de danseressen?" vraagt hij.
Goed, antwoordt de reus. Maar we hebben tijd genoeg."
Bekend, snauwt Staal, „ik ga eerst naar de markt.
Uitstekend.
Hansel kijkt neer op zijn tengeren metgezel, wiens eigen
aardigheden hy nog niet kent. Zou de straf en het afbeulen dan
toch te veel voor hem geweest zyn? Is de weerstand in den
licht gebouwden jongen toch gebroken? Te verwonderen ware
het niet. Hansel heeft sterkere legionai s zien ♦•"melen. Hij zag
ze uitdagend en tartend gaan naar de prison, maar ze kwamen
terug als versufte en afgetakelde mannen. Zoo is het nog wel
niet met den Hollander gesteld, maar het is niet uitgesloten, dat
de chef de prison er een begin aan heeft gemaakt.
Hansel neemt zich voor dezen makker te helpen, zooveel
hij kan. Ze loopen nu langs huizen met schaduwvolle zuilen
gangen, waar de Moorsche eigenaars te rusten zitten op matten
en bonte kleeden, en weer door lawaaierige straatjes naar het
marktplein.
Daar dreunt een handpauk van een negerkoopman, daar
dwarrelen koopers en kykers als op iedere markt in ieder land.
Staal begeeft zich naar een groepje nomaden, die rond een
derwisch staan. Deze heeft een slang in zijn hand. Hij zingt
zacht een eentonig wijsje, en begint daarna bezweringen uit te
spreken, terwijl hij de slang op een armlengte van zich afhoudt
Zoo hevig is zijn concentratie, dat het schuim uit zyn mond
druppelt. Dan steekt hy. zijn tong naar voren en laat de slang
zich daarin vastbijten.
Barbaarsch is het schouwspel en Hansel wacht in spanning
af, of Staal zich zal afkeeren. Nieuwsgierig ziet dele echter toe.
De derwisch in wit overkleed, de zwarte haren in lange lok
ken over zijn zwartbruin gezicht, begint traag de slang te ver
zwelgen. Zijn aderen liggen als koordjes, van zijn oogen is nog
alleen maar het wit te zien. De nomaden zetten een wonderlijk
gezang in, waarmee ze niet eer, dan na de vertooning eindigen.
Het is opzweepend en hypnotiseerend..
De slang kronkelt, maar verdwynt tenslotte geheel in den
mond van den derwisch. Dan worden de zingende toeschou
wers zoo opgewonden, dat zy, kreten slakend, hun lichaam
in berhten .wringen. CVordt vervolgd*
