rHEE DISTRIBUTIE
CKOOLMEUBELEN
f,ixnhf
m
w
w
mm
M w
m
B
1
m
k
m
7ATERDAG 7 SEPTEMBER 1940
PAvj. 5
ork en Zending
'el 'afscheid en intrede
H 3 us is voornemens Zondag '.!8 Sept.
icid tr- nemen van de Ned Hen'.
Gameren wegens vertrek
rkengen, -vaar hij Zondag 6 Oct
ntrede hoopt le doen, na tevoren
door ds. N. C. Bakker van
Spijker, ber. predikant bij de
te Ambt-Vollenhove (Cadocien»
Zwolle peremptoir geëxami-
:1alen lot de bediening des
iacramenten.
zal D.V. Zondag 15 Scptom-
nhUVollenhove >jn intrede
0? BON VAN UW DOKTER
tigd 1
Vul
CERKELIJK OVERLEG DER
NED. HERV. KERK
De lommissie van „Kerkelijk overleg
stel van de Urgentiecommissie door
de Air. meene Synode der Ned. Herv.kerk
ingesteld, heeft besloten verschillende
ri gr epen te benoemen. Schoolt
hulppredikers
ediker bij de Gerei Kerk te
id te Pesse) is 'ue-
Hollandsehe Veld.
-Igelaten tot de evangelie.
bediening
1 Overijssel heeft
a de Ned. Hei
W. N ij en hu is
tr te Leiden
a Friesland beeft
M e y e r n g te
i a r te Leeuwar-
R. U. te Utrecht.
f prov. kerkbestuur vi
de heeren W. G
i c. W. Wagen
ciden cand.
Ds. T. SAP
p, em. pred. der Geref Kerk t-
die na het ingaan van zijn emc-
Fte Lopp 'num (Gr.) was gaan wonen,
zijn zcon dokter is, heeft zich nu met-
jon gevestigd ie Amsterdam, Prins Hen-
jadö 15.
cand. l. bl1jdorp
L- L. BlUd
ve?;n§ r
bÏÏ|51. Schiffda
A.FSCI
p heeft /ijn arbc-id als
de Evangelisatie te Scliie-
u Hij blijft echter ten volle
des Zondags de kerken "e
u eventueel beroep gaarne
mer. Z;jn adres is. Massau-
1, lel. 63165.
AFSCHEID EN INTREDE
De?, groepen zijn:
Ie uit de heeren prof. dr. W. J. Aal
;.'f u. Groningen en ds. J. P- v- Brugger
erdam, j g u g d bestaande uit de
jr. o. P. v. Itterzon te 's-Graven-
r. J. Eijkman te Amsterdam en ds.
nkel u Utrecht;
e p Zending, bestaande uit prof.
Kramer te Leiden en prof. dr. J.
Sever. te Utrecht;
k en Ziekenzorg, bestaande uit
W. J. Aalders en ds. H. J. Dijck-
cie-.de- te 's'-Gravenhage;
t.; en Overheid, bestaande uit
prol." r P. SchoLten en mr, H. Mulderije,
e Amsterdam;
en Kerken, bestaande uit dr.
C. W. h. baron van Boetselaer v. Asperen
en Du eldam, prof. dr. S. F. H. J. Berkel-
bach d. Sprenkel te Utrecht en prof. mr.
P. Sen. ten;
Ke en Prediking, bestaande uit
pr.i. Th. L. Haitjema te Groningen,
pr, J. Severijn en prof. dr. G. Sevcn-
ster te leiden;
en Financiën, bestaande uit de
he, -n Is. J. Boonstra te Gieten, W. J.
Hem: te Utrecht en J. A. Bakker, lid der
2e K r te Menaldum;
Kei e n P e r s, bestaande uit prof. dr.
H K- er en dr. J. Eykman;
K* en Gemeenteopbouw, be
gaand-:' lit prof. dr. H. Kramer, ds. J. P. v.
Brugg'. en dr. G. P. v. Itterzon.
erkgroepen zijn gerechtigd zich
leden te assumeeren, terwijl het
en van de commissie van Kerkelijk
jerechtigd is alle vergaderingen bij
cl. Woc-
Bij
meente
geleden
Woorc
nd onder zeer groote
iging plaats van cand.
ral v d. Wocneync 'n ue Geef. Gem. te
*Vrker»:, na een vacature van ruim 17H
JjJ De t-evci. ds. G H. Kersten van
Ï-idam, had tot tekst Jereroia 1 7 en 8
prak van de Goddelijke roeping Zijner
hton, zi.in gehoor bepalend ij: Ontkracht
^tegenstand, belast m i goddelijke zending,
uppedigend door goddelijke ondersteuning.
"h het voorlezen van net formulier hielden
1. Porreatein van Opheusden en W. C.
rofc,j i, var: Rotterdam-Zuid den geopender.
lei boven het noofd van '-.-n geknielder.
iti.1 en legd' ds. Kersten hem de hand op.
i Bijl de gemeente staande rong Psalm 134 3.
■i)i< avom leed ds. v. cL Woc-ïteyne intrede
t «ls tek-.t Cor. 4: 5 na.v
Br van cij sprak over de bediening des
«trd, die vereischt groote zelfverzaking.!,.
prediking 'en ge- j
w sche ka
gens ongepeld
tv zijni, Ds. Kers!
;iger. ti:Lamairi
werd ds. van der Woeste;
t door ds. Lam
recht. Burgemeester Cr
GEREF. KERK VAN SCHIEDAM
HERV. GEM. VAN EINDHOVEN
ioveD heeft op
'angelüatie op
j gebra
van de Ned. Her E
antie-Zond: .sr. of wanneer hij een j
leurt 1 érvullen iroei predikanten!
•of richting te laten optreden. Aan- j
d r lie ti>dsomstandigh -den de Zon- I
d^ienaten moeiten worden stopgezet
»«!is*.ns van ds. We<> '.dijt, die zelve J
tot den Geref. B id behoort, 'oor de
Jrof. groep in de Ned. Her gemeente van
pdhoven .ven oorzaak van vreugde.
NED CHR. VROUWENBOND
gov.Gelderland van den Ned.
en i-ouwenbond I Dinsdag 10 Sept.
t». Arnhem in „Royal" zijn algemeene j
'adering houden In de morgenvergade-
-veTo- h'.i'ande huishoudelijke
Cc- orc-e. In de middag vergadering j
vO -duin, Geef predikant te i
PREEK EN PREDIKANT
n kerkeraad der Ned. Herv. ge-
te Voorburg kwam eenigen tijd
naar wü hebben gemeld, het voor
om voortaan in de kerkbode de
an de voorgangers in de verschll-
rdsdienstoefeningen der gemeente
te vermelden, wijl de voorstellers
eel zijn dat het om den dienst des
;aat en niet om den persoon van
ganger.
rkeraad heeft thans besloten dit
liet te aanvaarden en door te gaan
lublicatie van de namen der voor-
n de godsdienstoefeningen.
DE KERKEN IN PARIJS
ken in Parijs hebben zoo snel moge-
lormale activiteit hervat. Op Zondag
«rden reeds in 22 van de protestant
en in de Fransche hoofdstad diensten
en op Zondag 30 Juni in 25 kerken,
zestien in de stad en negen in de
n staan. De Lutherschen hebben
?n van hun kerken geopend. Het
rkgangers neemt iedere week toe en
Juli reeds de helft, van het normale
ED. JONGELINGSVERBOND
indsbestuur van het Ned. Jonge-
u-.d heeft besloten het jaarlijksche
met. de afgevaardigden van de
mmissies te houden op 28 en 29
KERKORGELS.
Gerei, kerk te W"aS$ ringen zal
11 Sept. a.s- een nieuw'-kerkorgel
k worden genomen, en aan ii£S
worden overgedragen. Het orgel
front met sprekende pijpen en het
in ouderwefcche, gedragen kerk-
kosten bedragen ongeveer 700,
reeds 551.50 aan giften is bijeen-
Het orgel-comité hoopt echter het
eel schuldvrjj aan de gemeente te
verdragen.
r Marc. E. Bouw meeste
m zal op genoemden avond
ïling houder^ terwijl het Meisjes-
De Protestantendag te Maria-
Hoorebeke
Onze correspondent te Brussel schrijft ons:
Niettegenstaande de oorlogsgebeurtenissen
heeft, evenals de andere jaren, ditmaal weer de
bekende Protestanten- of Zendingsdag te Mari^-
Hoorebeke plaats gehad. Maria-Hoorebeke is,
naar men weet, het eenige geheel protestant-
sche dorp ln Vlaanderen, gelegen in een heer
lijk dal op enkele kilometers slechts van het
stadje Oudenaarde, in Oost-Vlaanderen. Zijn be
woners zijn voor het meerendeel, afstammelin
gen van de Boschgeuzen, die zich aldaar tijden:,
den grooten godsdienstoorlog in de 16e eeuv.i
onder hun leider, kapitein Blommaert, gingen
vestigen.
Ten gevolge van de verkeersmoeilijkheden
was het aantal deelnemers, mede door het ont
breken van de anders zoo talrijke autobussen
uit Zeeuwscb-Vlaanderen, aanzienlijk minder,
maar toch mocht de bijeenkomst zeer goed ge
slaagd heeten. De heer van Groningen uit Brus
sel, leidde de bidstond in de kerk. waarna een
welkomstwoord werd gesproken door ds. Ger-
meraad, predikant te Maria-Hoorebeke en ds.
Lutjeharms uit Kortrijk, ds. De Wilde uit Brus
sel, achtereenvolgens spraken over: „Geloovcn
verwachten" en „Actieve verwachting." Ook
den middag, na een jeugdfeest, werden nog
verscheidene spreekbeurten gehouden voor de
toch nog vrij talrijk aanwezige protestanten,
die uit Gent, Brussel. Dendermonde. Aalst,
Geeraardsbergen en andere plaatsen naar dit
mooie plekje hlstorischen grond waren ge
komen.
De kerkeraden der Ned. Herv. gemeenten
van Ameide, Dordrecht, Heesbeen, Kinderdijk,
Oude Tonge, Suawoude en Wijk bij Heusden
zijn toegetreden tot den Ned. Herv. bond voor
Inwendige zending op Geref. grondslag in
Nederland alsmede de Herv, Geref. Evangeli
satie te Breukelen-Stolwijk, de zendingskrans
„Martha" te Bennekom, de Knapenvereeni-
ging „Het Mosterdzaadje" en de Meisjesver-
eeniging „Dient den Heere" te Oud-Beyerland.
BERICHT VAN DR. KAGAWA.
De Allgemeine Missions-Nachrichten ont
vingen van den bekenden Japanschen evan
gelist dr. Kagawa de mededeeling, dat het
ledenaantal van de Japansche Christelijke
jongemanne» en meisjesbondei. verdubbeld
is. Ondanks de moeilijkheden, die in be
paalde gebiefen aan de beweging in den weg
werden gelegd verheugen de vergaderingen
zich in een gjed bezoek. Kagawa bericht van
een samenkomst, waar op 5000 uitnoodigingen
2500 menschm verschenen. Het verluidt, dat
veelal Christmen worden aangewezen als
betaalmeester in het leger, daar de autori
teiten van hm betrouwbaarheid overtuigd
zijn.
GITTEN EN LEGATEN
Dr. W*. J. Ba k h o r s t te Heerde heeft ge
legateerd aan de diaconie van de Ned. Herv.
gemeente aldaar een bedrag van 2000 en
aan de afdeeling van den Ned. Prot. bond
aldaar 300). Voorts legateerde dr. Rak
horst voor onderscheiden maatschappelijke
doeleinden nog een totaal van 34,500, ter
wijl aan de ia het leven te roepen Heerder-
stichting ter bestrijding der T. B. C. een stich
tingskapitaal van 50,000 werd gelegateerd.
RMA J. ROTHUIZEN ZN„ HEELSUM BIJ ARNHEM
mej. Stie
medewerking
Onderwijs
HET CONGRES VAN DE CALVINISTISCHE
STUDENTENBEWEGING TE LUNTEREN
Prof. dr. H. Dooijeweerd schrijft ons:
„A.s. Maandag zal weder het jaarlijksch
congres van de Calvinistische Studenbeweging
op het prachtig terrein van den Zending
studieraad te Lunteren worden geopend. De
ouderen zullen zich ongetwijfeld herinneren,
welk een groote geestelijke kracht van deze
congressen placht uit te gaan. Ik zelf heb
hier onvergetelijke dagen beleefd, waarin de
geestelijke band tusschen hoogleeraren, gas
ten en studeerenden zóó intensief tot uiting
kwam, dat buitenstaanders ons deze congres
sen benijdden.
Wij willen in Lunteren elkander bemoe
digen en sterken in de kracht van Gods Woord
en van onze Christelijke, onze Calvinistische
beginselen v oor de beoefening der weten
schap, die in dit Woord hun vasten grond
hebbic -ggvonden.
L. van Lier 70 jaar
Heden heeft de bekende Rotterdamsche
spreekleeraar L. van Lier den 70-jarigen leef
tijd bereikt.
In een tijd, toen men nog niet geloofde aan
dc geneesbaarheid van spraakgebrek.kigheid,
'egde hij zich op advies van eenige Haagsche
T ,-dici toe op de spraakheelkundc (Logopae-
d i?' en vestigde zich in 1896 als spreekleeraar
hier ter stede.
Een reeks van jaren was hij de eenige Ne-
derlandsche gemeentelijke spreekleeraar met
een volledigen werkkring, waardoor hij niet
alleen „de" specialist in dezen nieuwen onder
wijstak werd. maar ook een ongekende erva
ring op dit terrein opdeed.
Nadat hij een studiereis had gemaakt, legde
hij in 1908 zijn resultaten en -ervaringen in
een rapport aan B. en W. vast en werd
hi, belast met het ontwerpen van een
reei ling voor het onderwijs aan onder-
w ijzers-keellijders en slechtsprekende on:
derwijsV.iacTu-.-n. Verscheidene jaren
werkzaam «an zoo'n cursus in n
spreken. In 1909 had hij al een parliculi
stituut met in- en externa at geopend, en ver
der leidde hij eenige onderwijskrachten op.
Aangezien er nog geen vaktijdschrift bestond,
sen reel hij eerr 15-tal leerboeken en een groot
m ntaï artikelen in allerhande bladen cn pe-
riorïmken en wijlen min iter De Vi.sser be-
luigde hem bij gelegenheid van de tentoonstel
ling voor de Opvoeding van de Rijpere Jeugd,
waarop hij had ingezonden en waar hij talrijke
spreekbeurten vervulde, zijn sympathie voor
zijn onderwijs.
Daar zijn ervaring hem had geleerd, dat het
stotteren tot grondslag heeft een afwijking van
de psyche, volgde hij in 1927 te Munchen een
cursus ter genezing van stotteren langs psy-
chologischen weg en in een reeks artikelen m
ons land heeft hij daarna de resultaten van
dezen cursus neergelegd, welken den talrijken
stotteraars, die bij hem hun toevlucht zochten,
een goede' zijn gekomen.
Bij zijn drukken werkkring heeft hij tijd en
kracht gevonden om met vollen lust deel uit
te maken van den kerkeraad zijner gemeente,
wat hij nu ook meer dan een kwarteeuw is.
ï'hodisch
lid
het
Lunteren komen, zöt, niet onoverkome ike
bezwaren daaraan in deirweg staan! Laat ">t
congre - te Lunteren ook, juist ditmaal,
zijn sen manifestatie van inneiH^e. in het
geloof gewortelde, kracht van de Ö&nnJsti-
sche studeerende jeugd in Nederland'
P. S. Eventueele deelnemers kunne
alsnog aanmelden bij den aanvang Va_
congres Maandag a.s. op het terrein van den 1 moc£K?ameIlwerken' de riJ
Z. S. R. te Lunteren. j en danfoftX? bijdragen sluit.
hef
Voor de verkiezing van
hoofdbestuur van de Ver. van chr. Onder
wijzers'essen) in de vac. ontstaan door het op
treden van den heer D. P. Bothof te Ede als
directeur, werden 1088 stemmen uitgebracht.
Daarvan verkregen de heeren H. J. Huis-
zoon te Rotterdam 219. H. J. J. J n g s t te
Aalten 235, M. Salverda te Leeuwarden
233, G. v. d. Valk te Franeker 215 en C.
Vriend te 's-Gravenhage 162 stemmen, terwijl
23 stemmen blanco werden uitgebracht. Er
zal derhalve een herstemming moeten plaats
vinden tusschen de heeren H. J. J. Jüngst te
Aalten en M. Salverda te Leeuwarden.
De afgetreden directeur
Ter gelegenheid van het aftreden van den
heer A. de Jong Ezn. te 's-Gravenhage als
directeur van de Vereeniging van Chr. On
derwijzers enz. is het heden verschenen num
mer van het Correspondentieblad der ver
eeniging aan zijn heengaan gewijd. Op de
voorpagina prijkt het welgelijkend portret van
den functionaris terwijl bijdragen aan hem
zijn opgenomen van de hand van de heeren
P. v. Aalten te Arnhem, voorzitter der ver
eeniging; ds. J. Barbas, Ned. Herv. predikant
te Hengelo (G.), voorzitter van den School
raad voor de scholen'met den Bijbel; S. Ste-
mevding, oud-kweekschool-directeur te Voor
burg; J. C. Ligtvoet te Wassenaar, secr. van
de Ver. voor Chr. Volksonderwijs; J. Hobma
te Utrecht, oud-voorzitter der vereeniging;
A. Brakel te Rotterdam, secretaris-voorzitter
van Lukas; C. Zwaan te Meohelen, namens de
Ver. voor Prot. Chr. Onderwijs in België; J.
Drop te 's-Gravenhage, namens het comité tot
steun aan de Prot. Chr. Marnixschool te Ant
werpen; mr. J. Terpstra, oud-min. van Onder
wijs, K. en W. te 's-Gravenhage; mr. L. Sprey
te Leiden, rechtskundig adviseur der vereeni
ging; H. A. v. d. Hoven v. Genderen, hoofd
eener Chr. school te Rotterdam; J. B. Visser,
inspecteur L.O. te Dordrecht; W. Hogewoning
te Hilversum, oud-voorzitter van de Ver. van
Chr. Onderwijzers in Ned.-Indië; G. v. d. Valk
te F- aneker; L. Th. Fennema te 's-Gravenhage
en J. v. Bleek te Scheveningen, uitgever van
het orgaar. der vereeniging, terwijl mej. L.
Snijder te 's-Gravenhage, die 13 jaar met den
l^.r de Jong op het bureau der vereeniging
waardeerende
:reldgelijki
ge-
AOIO TOESTE11.EN TT.
«gevende fabrika'
ecu pracht-sorteering bfl P.a(l«G-gehoor
taal COUZY, le MidJellRU-'j'.raat 72.
Dr{ Rotterdom.
De chef heeft de.bittere gewoonte van het mid
Bredsrt'üd te organiseertn. Hij laat daartoe de gan
pood op een rij lan;: den muur plaatsen en beve
'tors zich aan den tegenovergestelden muur op ï-
Hansel mompelt Staal toe: „Zoo gauw mogelijk
schat'.t.'ic is ko Hi-, kei.) - r.indervia&rdige g< ïoegen van
fen chef.
Staal r ..Komt in orde! H e t de instel! ig van den
'V, reeds, ing* t ah hij is, door le,: jnairs van
Kwaliteit was reeds altijd voordeel» nu bij het
toegewezen kleine kwantum telt deze dubbelt
;veelheid wordt voorgeschreven, doah uw keuze in kwaliteit blijft vrij. Zorgt daarom dat
winkelier U GOALPARA levert, want zuivere GOALPARA kunt U 2 x opschenken.
3. verpakte Goalpara-THEE SWEERS HANDEL MIJ. - Heerengracht 451, A'dam C.
Ned. oeconomische hoogeschool
De rector magnificus van de Nederlandsche
oeconomische hoogeschool, prof. W. E. Boer-
zal Maandag 16 dezer in een openbare
senaatsvergadering verslag uitbrengen van de
lotgevallen der hoogeschool in het afgeloopen
studiejaar.
Vervolgens zal hij het rectoraat overdragen
an zijn opvolger, prof. mr. C. W. de Vries.
THEOL. SCHOOL CHR. GEREF. KERK.
De opening van den cursus der Theol.
school te Apeldoorn is gesteld op Dinsdag
10 Sept. a.s. half 11.
De aftredende rector prof. J. J. v. d.
S c h u i t zal, met het uitspreken van een rede
het rectoraat overdragen aan prof. L. H.
d. Meiden. Prof. J. W. Geels wordt con
rector en prof. J. J. v. d. Schuit secretaris
an het college van hoogleeraren.
DE THEOL. SCHOOL TE APELDOORN
Curatoren van de Theol. School der Chr.
Geref. kerk, te Apeldoorn hebben voor het
bezoeken van den cursus 19401941 aange
wezen vóór de Kerstvaeantie de heeren us. J.
Hovius te Nieuwe-Pekela en ds. I. de
B r u y n e te Zwolle en vóór de Paaschvacan-
tie de heeren ds. R. E. Sluiter te 's-Gra-
venhage en ds. G. Wisse te Driebergen.
Voorts besloten zij voortaan het admissie-
examen te houden in de laatste volle week
van de maand Juli.
De exploitatie van het officieele weekblad
der Chr. Geref. Kerk „De Wekker" heeft over
1939 voor de kas der school een bate afge
worpen van 7250.
Ten bate der bibliotheek werd van ds. R-
E. Sluiter, em. predikant te 's-Gravenhage
een keurige collectie oude commentaren ont
vangen, waarvoor het curatorium den schen
ker dank heeft betuigd.
Examens
■Gravenhage. Notarieel. Geslaagd v
i Fehr. den Haag. en voor deel II:
l. Gasselterboerveen (Dr.).
Stuurlieden-examen. Geslaagd VOO:
l groote handelsvaart: J. de Zwart en
i kleine handelsvaart W. Fortuin.
Schaakrubriek
Eventueele correspondentie over deze rubriek
te richten tot: H. J. J. Slavekoorde,
Valkenboschkade 625, Den Haag.
De waarde der techniek (IV)
In het derde deel van zijn nieuwe boek
„Het Eindspel" behandelt dr. Euwe den strijd
van looper of paard tegen één of meer pion
nen. In het kader van dit. artikel beperken
wij ons tot het duel tusschen looper
pionnen.
In den strijd van looper tegen én pion
zijn bijna geen finesses mogelijk; het gaat
alleen om de vraag, of de looper al dan niet
op tijd het promotieveld kan bereiken, of
wanneer het promotieveld niet van de kleur
van den looper is het veld vóór het pro
motieveld.
Twee pionnen kunnen voor den looper
zeer gevaarlijk worden. Werkt de verdedi
gende koning (van de looperpartij!) mede, dan
zal het resultaat in de meeste gevallen
remise zijn; werkt deze echter niet mede, dan
wordt "de taak van den looper des te n
lïjker naarmate de afstand tusschen de beide
pionnen grooter is.
Drie pionnen zijn sterker dan een looper,
maar remise is toch nog in vele gevallen
mogelijk, natuurlijk op voorwaarde, dat de
verdedigende koning doelmatig medewerkt.
Eindspel i
i der Lasa.
Jgf
«8 P'
K
-
£4
\wM
i:
Remise, ongeacht wie aan zet is.
Men trachte dit eindspel, waarvan wij de
oplossing volgende week zuilen behandelen,
op te locc i. Er zijn verschillende factoren,
welke "nei ingrijpen van den witten koning
bemoeilijk :n.
Zierhiar de kenmerken, welke gunstig voor
z-vart zijn:
De promotievelden van de gevaarlijkste
twee ^ionnen ziJn van de kleur van den
üooperib4 en Tjg6 .-ar. zóó, dat geen zelf-
standige actte" de ?.,on?e.n ""If"*,Is
«Zet pion g5 op f 4: m wlt )Ymt BMMkkelt*'-
3. Pion e4 staat .angerajlen, waardoor de
witte koning niet ""f5 den Olsten weg
naar f6 kan komen.
4. Pion g5 ontneer1' dfn witten koning een
belangrijk veld «Veil1; »,ser we pion e4 naar
e5, en pion ?5 naar «4- wml wlt «emak"
kelijki.
Boekbespreking
Met de schaakmeesters op oor
logspad, door Lod. Prins. Uitgave
van P. N. van Kampen Sc Zoon
N.V. te Amsterdam.
De schaker Lod. Prins is altijd een merk
waardige figuur in de Nederlandsche schaak
wereld geweest. Zijn stijl van spelen heeft
zich altijd door iets bijzonders onderscheiden,
dat naar veler meening naar het bizarre
zweemt. Uiteraard moet een bijzondere stijl
door bijzondere gedachten worden gedragen.
Het ligt dan ook voor de hand, dat wij, toen
wij het boek van Prins ontvingen, in de eer
ste plaats hebben gezocht naar denkbeelden,
welke ons .niet eiken dag worden voorge
houden, hetgeen nog niet noodzakelijkerwijze
behoeft te beteekenen, dat deze denkbeelden
gloednieuw zijn.
Het dient te worden erkend, dat de totaal
indruk van het boek alleszins gunstig is. Het
is vlot en onderhoudend geschreven. Het stelt
zich, voorzoover de commentaren en analy
ses betreft, in op het bevattingsvermogen'van
den gemiddelden schaker, hetgeen te eerder
begrijpelijk is, indien men weet, dat de be
handelde partijen zijn ontleend aan de
schaakrubriek van den auteur in het Alg.
Handelsblad.
De schrijver is er dan ook afkeerig van om
al te uitvoerig op de openingstheorie in te
gaan. Terecht zegt hij, dat belangrijker dan
parate kennis is de bekendheid met de alge-
meene eischen der stelling, met het leidend
beginsel van elke opening.
Bepaald weldadig doet het aan, dat de
auteur te velde trekt tegen het annoteeren
van partijen door middel van opmerkingen
als „Wit is nu een stuk voor" of „Zwart i*
nu een pion achter".
Voorzoover de keuze der partijen betreft
kan worden vastgesteld, dat de prominente
schaakmeesters van het oogenblik zooveel
mogelijk vertegenwoordigd, zijn. Voorts is er
gestreefd naar een representatief en toch af
wisselend programma van openingen. Ten
slotte zijn de landen, waar het schaakspel
de laatste jaren het levendigst is beoefend,
zooveel mogelijk bij den inl.oud betrokken.
Wie zich deze partijvérzameling aanschaft
zal er geen spijt van hebben.
Wij nemen een gedeelte üit het boek over.
Bij de keuze van dit fragment hebben wij ons
laten leiden door de overweging, dat het
goedaansluit bij de toreneindspelen, waar
mede wij ons in de voorafgaande weken heb
ben beziggehouden.
Wanneer in toreneindspelen een kritiek
stadium wordt bereikt, niet zelden als ge
volg van activiteit der eventueele vrijpion
nen, is 'het zaak, eiken zet met de grootst
mogelijke zorg af te wegen. Een enkel tempo
verlies, een minder gunstige opstelling, een
voorbijgaande weifeling en de kans kan
gekeerd zijn.
Zooals bekend is de beweeglijkheid der
torens een der meest essentieele voorwaarden
tot succesvolle behandeling dezer eindspelen.
En het benutten van die beweeglijkheid vergt
doorgaans het uiterste van de aandacht. Met
name een al dan niet subtiel beheer van de
horizontale en verticale torenzetten kan,
zooals het volgend voorbeeld illustreert, be
slissend zijn voor het winnen of verliezen
der partij.
Onderstaande stelling deed zich voor in
den wedstrijd 1938 om het kampioenschap
van Nederland.
Zwart: S. Landau.
ut
MH
SI
i
vS
Wit: Dr. E. A. J. M. Mulder.
Wit aan den zet kan remise maken, doch
het is duidelijk, dat hij daartoe een toppres
tatie moet verrichten. Het samenspel van
koning, toren en pion moet zoodanig worden
georganiseerd, dat zwarts niet te onderschat
te:; overmacht in toom kan worden gehouden.
De voor de hand liggende zet 1. Tb5g5,
elke in de partij geschiedde, faalt wegens
h3h2! 2. Tg5h5, Tg3—g2! 3. Kh6—h7,
C4c3; 4. g7g8 D, Tg2xg8; 5. Kh7xg8,
c3c2 enz. Of wel: 1h3—h2!; 2. Tg5X!
g3 vanzelfsprekend niet 2. g8 Dxhl Dt; 3.
Th.5 Dxh5+) h2—hl Dt 3. Kh6—g6, Dhl—e4t
4. Kg615, Do4 d5t gevolgd door Dd5gS
en var: wint gemakkelijk.
Alleen indien wit zijn torenzetten zorg
vuldig uitkiest kan hij de partij redden. Van
daar dat het niet minder voor de hand lig
gende Ka', wèl tot het doel leidt. Aldus:
1. Kh6o7, h3h2; 2. Tb5—h5 (horizontale
zet) Tg3g23. g7—g8 D, Tg2Xg8; 4. Kh7X
g8, c4—-c. 5. Th5 x h2-, Kd6—d5 enz.
In deze variant blijkt dan voorts nog, noe
nuttig het was, dat wit verticale zetten met
den toren in petto heeft gehouden.
1. Kh6h7, c4c3; 2. Tb5—bl (verticale
zei) c3c2; 3. Tbl—hl, h3—h2; 4. g7—g8 D,
Tg3Xg8; 5. Kh7xg8 en de witte toren slaat
op h2 indien de zwarte koning op a2, b2, d2
of e2 komt. Niet zoodra betreedt Zijne Majes
teit echter het veld f3 of de toren verhuist
naar cl. vanwaar hij op c2 kan slaan indien
zwart e2, f2 of g2 mocht betreden.
Terloops zij opgemerkt, dat 1. Tbl dadelijk
tot de hoofdvariant en dus eveneens tot
remise leidt.
i karr
Das.- klinkt het sein, de gevangenen draven naar hun ga-
tolle en vallen haastig op hun eten aan. Het is een ónmensch-
>el, at groepje schrokkende mannen te zien.
mannen kunnen nu nmaal geen tafelrn. nieren na-
iven; ze zijn hongerig, en. wat hen tot dit gulzig etc* dwingt is
1b korte duur De sê:. h.-jncrr. 't «nvPrWfch a afblazen!
"en hay ua dit unmando h en overtreding en kost een straf
«n er diis op aari den mond vol le stoppen, te slikken om
so Vlug mogelijk den mond leer te hebben voor een volgwde
ok en hap.
Ze moeten natuurlijk blijven staan, zitten kunnen ze straks in
hun cellen
Er snerpt een bevel: Stoppen!
Nu mag er niet geaarzeld worden, geen der mannen behoeft
ook maar even te treuzelen om nog snel een stuk brood in den
mond te proppen, want dan wordt om hem de geheele groep
gestraft.
Hansel is precies op de hoogte. Hij maakte het mee, dat na het
sein iemand niettemin nog een poging deed de rest van zijn
middagmaal te verorberen, in plaats van zijn gamelle neer te
zetten. Toen moesten hij en zijn medegevangenen weer den tred-
loop hervatten, achter elkander in het rond. Daarom is Hansel
nu de eerste, die zijn etensblik op den grond plaatst en hij
geeft onopvallend aan een ander een wenk, om hem tot spoed
aan te drijven. Staal wacht evenmin, hoewel zijn gamelle nog
niet ledig is, en hij het resteerende nog graag genuttigd zou
hebben.
Tot groote voldoening van Hansel volgen ook de anderen het
bevel dadelijk op. Zijn breede gelaat glundert van genoegen.
De chef kan tevreden zijn en de prisoniers nog meer. Zij kun
nen nu hun uitrustingen" zorgvuldig nazien en reinigen om te
voorkomen, dat bij de inspectie na het aantreden voor de mid
dagoefeningen, hun straf niet verzwaard zal worden. Ontbreekt
er iets, of zijn de tunieken niet schoon genoeg, zijn de patroon-
tasschen vuil, of glimt de geweerloop niet, dan trekt de legio
nair niet mee op met zijn compagnie, maar moet onder streng
toezicht steenen bikken of hout hakken, en wel in zulk een
tempo, dat de toch zware dienst in de bergen betreurd wordt.
Bij de inspectie 's middags, worden er geen straffen uitgedeeld
en dus rukt de troep uit naar het grauwe gebergte, dat gebla
kerd is onder den strikken staalgrijzen zonnebaan.
En 's avonds, als de kazerne haar breede poort verwelkomend
geopend heeft voor de vermoeide mannen, moeten Staal en
Hansel en hun mede-prisoniers nog eens draven op de binnen"
plaats van het gevang, omdat het eten nog niet gereed is
De chef de prison is blijkbaar van meening, dat eenige minu>
ten wachten en rusten uit den bcoze is en zeker niet deugt voo1'
hen, die onder zijn hoede weiden gesteld.
Pas na het avondeten kan Staal zich op den steenen vloer van
zijn cel te slapen leggen.
Hij voelt geen pijn meer, geen herinneringen aan gebeurtenis"
sen in Holland kwellen hem, hij is moe, doodmoehij 's
neergevallen en slaapt.
III.
Het garnizoensplaatsje van het Fransche Vreemdelint
legioen, in den Kleinen Atlas, h - bergnest Saida, bezit
marktplein, waar somtijds een lawaai kolkt van geweld.
Gerard Staal komt hier vafk, Lr i on hij vrij van dienst is.
Met graagte luistert hij naar het oorverdoovend tumult ën
de chaos van klanken; hij is begeerig naar de wanorde va
kleuren op deze markt, die bonter is dan een draaiende kaleido:
coop en voller dan een klonterig schilderspalet. Dit marktph
trekt hem aan. Misschien wil hij zich hier verpoozen na de i
mattende oefeningen, mischien kan hij hier zijn mijmering
over Holland verliezen in :ijn aandacht voor al hetgeen erop
markt te zien is. Wat het ook is. Staal stapt in zijn blauwe ur
form en lompe spijkerscho< len naar het marktplein van Said
zoodra hij vrij is.
Daar is de drukte, daar is gewemel, daar is kleurschakeern
en afwisseling. De nomaden uit de bergen loopen er langzaa
en statig, fier en zelfbewust in hun lange jellaba's, de ruir
overkleeden, welke in zware plooien langs de pezige lichann
neervallen. De r.eeste gewaden zijn gorig wit, andere helvioK
Mooren en Joden, Arabieren en woestijnbewoners dringen en
wringen rond en langs elkander heen. De donkere oogen der
zwartgebaarde Mooren glijden onrustig en spiedend. Ze zoeken
snel in de stalletjes, waar de wollen geweven haiks, zilveren be
werkte arm- en voetringen, pantoffels en vijgen te koop liggen.
En in de menigte mannen loopen de vrouwen: Moorschen, ge
sluierd of gehuld in lange overkleeden, die vanaf het hoofd tot
aan de knieën reiken; zoo verborgen in haar mantels, gelijken ze
op wandelende éénm.anstenten van het legioen, alleen zijn ze
kleuriger en geheimzinniger, want het is onmogelijk vast te
stellen of zich onder de draperie de schoone gestalte van een
jonge Moorsche, dan wel de verwelkte figuur van een oude in
het leven gekrenkte vrouw verbergt. Een opening is er voor één
oog, dat soms verlangend gericht is op de sieraden, die lokkend
uitgestald liggen. Er zijn ook de ongesluierde nomadenvrouwen,
die even fier en trotsch als de mannen over het marktplein loo
pen, haar bloote getatöueerde beenen gestoken in blauwe, rood»
of gele pantoffels. Zy zijn zich haar vrijheid van bewegen zeer
