Jliruuie ^rittsrijr Courant
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
VRIJE UNIVERSITEITSDAGEN
KING-ATLAS?
^bonnementsprys
per 3 maanden in Leiden en in plaatsen
ai waar een agentschap gevestigd is 2 36
Per week IS et Losse nummers 5 et
Alles bij vooruitbetaling.
Uvertentieprijzen:
PC
TÜVt et. per regel Ingezonden Mede-
deellngen 46 et. per regel. Minimum
i regels. Bewijsnummer 5 ot Bij con-
Q tract belangrijke korting.
den stukken aan c
No. 6169
WOENSDAG 10 JULI 1940
21e Jaargang
j|8 Christelijk Hooger
Onderwijs, geen luxe
len vorig maal dan zagen we hoe bij
en elders vanuit Christelijken kring
test werd aangeteekend tegen de u i t-
i i t e n d e waarde van rationalisme,
sltyivisme en materialisme, ook op het
s ede terrein van de wetenschapsbeoefe-
In dit protest staan wij niet alleen,
ijs ook veel van op te merken in de
^tesstroomingen, die zich in verschei-
stelde landen openbaarden en die in ver
slende staten van doorslaggevende be-
J6Senis werden, ook voor het regeerbe-
nt h van die landen. Men keerde zich tegen
?lg®jstreven, de wetenschap in alles souve-
jrafe te laten. Men beleefde onrustige jaren,
jm van spanning, waarin veel, ook veel
Ïjkeï hetgeen reeds beschouwd werd als
s e4ite resultaten eener diepe wetenschap-
n^ke onderzoeking, aan het wankelen
bej.
koele verstand, dat alles voor zich
:ijn een op te eischen en dat zichzelf tot
en v wilde zijn, liet nauwelijks ruimte aan
;de ïgevoel, aan het hart ook. Het rationa-
iet vie met zijn nevenstroomen erkende
de beteekenis van des menschen
;ens en miskende de schoone harmonie
ce ligt in het trio van hoofd, hart en
het denkend hoofd, ja, maar ook
lebbe*1 art' in dlt verband bat Êevoe^ en
jSvai de hand, de waarde van de daad,
an hide lichaamsoefening ook.
aar.^t de critiek, welke vanuit anderen
len' k op het rationalisme en de verwante
lburefinSen wordt uitgeoefend, kunnen we
en vjvoor een belangrijk deel eens zijn, en
'ne onderschrijven we het woord vah
^r. Anema: „In de kritiek, die
van die zijde uitbrengt op geestelijke
BUSmingen van ouderen en nieuweren
is Za|m, zit op meer dan één punt juistheid,
lar re pleidooi voor het goed recht der in-
e* eefe, voor versterking van het gezag en
ag gj' gezonde krachtsontwikkeling heeft
•twijfeld iets, wat ook ons aantrekt."
mogen er wel aan toevoegen, dat de
rdag door ons te2en deze stroomingen
j. jerd, al dateert van voor meer dan een
aan y, en voorts wat het belangrijkste
L dat wij daarbij onze kracht hebben
inden in het geloof in de eeuwige
Iheid, ons van God geopenbaard,
it behoeft geen betoog, dat de keuze
dit standpunt ook voor de wetenschap
het grootste belang is, niet het minst
wat betreft ons Hooger Onderwijs,
vil immers leiding geven bij de eigen
van hen, die aan de inrichting voor
rwijs staan ingeschreven en die over
tlden of onbepaalden tijd mede hun
el zullen drukken op de geesteshou-
heel ons volk.
it, als men de absolute souvereiniteit
■etenschap loochent, zooals wij die
lenen, en men stelt daarvoor mét ons
plaats een levens- en wereldbe-
iwing, afgezien van de vraag, welke
dan nader tot inhoud heeft, dan zal
ook wars moeten zijn van eenige
ling tusschen de beginselen,
men óók in de wetenschap wil aan-
*1, èn de p r a k t ij k van het leven,
komt in leer (dus wetenschap) en
(dus het dagelijksch bestaan) een
ine harmonie en eenheid naar voren,
in wij voor onszelf ons eigen Chris-
Hooger Onderwijs eens na, dan mo-
e opmerken, dat deze harmonie en
iid niet werden gemist. Zij Komen
hierin uit, dat er nauwelijks een
leraar is, die niet met zijn gaven
werkt aan allerlei arbeid van stich-
|n vereeniging. Meermalen deden onze
;soren, zoowel van Universiteit als
Kerkelijke School, publicaties het
j zien, die van waarde waren voor
tien kring, waarop hun inrichting van
|hvijs steunt. Doch het bleef niet tot
jeigen kring beperkt. Het Christelijk
er Onderwijs zorgde voor mannen,
KKerk, Staat en Maatschappij hun
et eere en toewijding vervulden. En
jiteeren wij met instemming Prof.
I, thans uit een vroeger geschrift:
van de leuze „heel de kerk en heel
ilk" vaak een min juist gebruik ge-
maar dat neemt niet weg, dat er
;oed en onmisbaar element in zit.
•licht, dien wij niet van ons kunnen,
en willen afschuiven, maakt, dat
,j||is niet meer, zooals vroeger, voorna-
op het gebied der principes kunnen
en, maar ons gedwongen zien, een
leel van onzen tijd aan practischen,
(zelfs ook aan technischen arbeid te
len". Inderdaad, dit samengaan van
practijk behoedt zoowel voor
imijding als voor opgaan in dagelij k-
islommeringen.
mogen dit in deze dagen, waarin de
iging voor Hooger Onderwijs op
bijeenkomt, wel eens opmerken. De
??|S|i^zijn moeilijk, voor heel ons Christe-
IraS °°ëer Onderwijs, ook omdat thans
L st wordt gemist, die voor weten-
>elijken arbeid zoo noodig is. De
|fp "^jkheden zijn van tweeërlei aard,
1 geestelijk als materieel. Nieuwe
o H men vragen allerwege de aandacht,
et minst van onze voormannen. En
toe zal het b.v. nu gaan met den uit-
■kochUcdj}er vrije Universiteit? Reeds zal het
Je^ladeiP opwegen, hoe het met de instand-
hg moet gaan van hetgeen men thans
Wetenschappelijke bijeenkomst en jaarvergadering
te Utrecht
Hoewel aanvankelijk hel jaarlijksche
samenzijn der vrienden van de Vrije Univer
siteit dreigde ingedeeld te worden in de rij
der afgestelde vergaderingen, is het, dank zij
ook de weer sterk verbeterde treinenloop,
toch gelukt, ditmaal te Utrecht samen te
komen. Vandaag en morgen is men in het
Gebouw voor K. en W. bijeen, resp. voor de
25e wetenschappelijke samenkomst en de
60e jaarvergadering van de Verg. voor Hoo
ger Onderwijs op G. G., waarvan de V.U.
uitgaat.
Voor den dag van heden stond de bespre
king van twee referaten op het programma:
ze zijn vooraf in druk verschenen en behan
delen de onderwerpen „Physica en werkelijk
heid" (door Prof. Dr. G. J. Sizoo) en „De
Geref. opvatting omtrent den Schriftuur
lijken grondslag der Kerkregeering" (door Dr.
M. Bouwman)
Physica en werkelijkheid
In het eerste referaat heeft Prof. Sizoo,
vooropstellende, dat physische kennis naar
het inzicht van het Christelijk geloof steeds
als de resultante der werking van subject
en object beide, elk werkend naar zijn van
God ontvangen aard, zal moeten worden ge
zien, enkele der opvattingen die in de be
schouwingen omtrent de moderne physica
naar voren komen, besproken. Meer bijzon
der geeft hij dan aandacht aan de interpre
tatie der physische begrippen en aan die
der physische wetten.
De urgentie van dit schijnbaar (en voor een
groote schare ook werkelijk) veraf liggende
onderwerp treedt aan den dag, als men, gelijk
Prof. Sizoo doet, rekening houdt met de be
teekenis van het Christelijk geloof voor vraag
stukken als deze. Dat geloof toch brengt
mede de erkenning, dat er is een „objectieve",
van den mensch onafhankelijke werkelijk
heid, die door God is geschapen, die door
Hem onderhouden en geleid wordt, en die
Hem in volstrekten zin onderworpen is.
Het houdt ook in, dat de mensch van God
het vermogen en de opdracht ontving die
werkelijkheid te onderzoeken en te leeren
kennen, echter binnen de hem gestelde gren
zen, want, het werk dat God gemaakt heeft,
uitvinden van het begin tot het einde, zal de
mensch, zelf schepsel, nooit kunnen.
Een interpretatie der physische kennis, die
vergeet, dat deze menschelijke kennis is, of
die haar inhoud objectiveert en de binding
aan het subject negeert, is daarom voor het
christelijk geloof niet aanvaardbaar. Maar
evenmin is daarmede vereenigbaar een op
vatting, die aan de realiteit van het object te
kort doet, die ontkennen zou dat de werke
lijkheid reeds door Gods wil een geordend
geheel is, ook vóór de mensch ze als zoodanig
kent, of die aan de physische kennis, omdat
ze menschelijk is, alle waarheidswaarde zou
ontzeggen.
En wat de bepaling der positie van den op
dit terrein daartoe geroepene betreft, hij zal
zich door het geloof in en het licht van het
Woord Gods laten leiden: „Het vertrouwen in
dè objectieve existentie van een reëele bui
tenwereld is hem met dit geloof gegeven, en
kan door de meest scherpzinnige solipsist of
positivist hem niet worden ontfutseld. Maar
van deze werkelijkheid mag dan ook a priori
worden ondersteld, of liever gesteld, dat zij
is een geordend geheel, dat zij eenheid en
samenhang bezit, dat er in de rijke verschei
denheid een harmonie der deelen is. Want de
wereld in haar geheel is de ééne Schepping
en haar onderhouding het ééne Werk van den
éénen God, Wiens Wijsheid aanbiddelijk is".
(Vervolg van de eerste kolom)
heeft, en dat terwijl uitbreiding, ook om
wettelijke redenen, vereischt is.
Laat ons hopen, dat heel ons volk, ons
Christenvolk, de waarde van het Christe
lijk Hooger Onderwijs en dit dan weer
ruim genomen, zoowel Universiteit als
Hoogescholen en verdere inrichtingen
inzie. Dit geldt voor het theologisch on
derwijs. Als onze Catechismus het vierde
gebod verklaart, dan wordt daarbij met
zooveel woorden de onderhouding der
scholen als taak genoemd. Maar het geldt
ook het verdere levensgebied. Moge verre
van ons zijn de gedachte, dat ons Hooger
Onderwijs, hetzij uitgaande van de Kerk
of van een vereeniging, die zich stellen
wil op Gods Woord, een luxe is, welke
men in tijden van inperking overboord
werpt.
Ons volk blijve -dan ook dicht geschaard
om deze belangrijke instellingen, ons volk,
dat zich voor de vragen rondom inrichting
en leerstoel steeds zeer heeft geïnteres
seerd. Men spreekt in onze dagen soms
met eenige voorkeur van „volksch". Het
is een woord, dat ons niet altijd even dui
delijk is. Maar duidelijk is ons wél steeds
geweest de belangstelling, die ons vólk
heeft getoond voor het onderwijs, ook het
Hooger Onderwijs, dat zich veilig wist op
den grondslag van Gods openbaring. Het
heeft den band gezien tusschen Bijbel en
kennis, wijl het durfde zeggen: „Leer mij
een goeden zin en wetenschap, want ik
heb aan uwe geboden geloofd". -Het geloof
gaat aan zin en wetenschap vooraf, het
geloof, dat rust geeft in dagen van crisis,
ook op geestelijk gebied, het geloof, dat
ons de woorden in de ziel legt: „Die uwe
wet beminnen, hebben grooten vrede".
Schrift en kerkregeering
Het onderwerp, door Dr. Bouwman behan
deld, ligt in een breeder veld van belangstel
ling en leidde de aandacht der aanwezigen
naar het in dezen kring reeds bekende vraag
stuk van „het oude en het nieuwe kerkrecht".
Vrij algemeen is
onder de Protes
tanten de opvat
ting verbreid, dat
- de H. Schrift op
fpgt''i>f het stuk der kerk
regeering geen
duidelijk bescheid
geeft. Daarom zou
men op grond
van de gegevens
der Schrift voor
verschillende ker
kenorde kunnen
pleiten. Dit relati
visme is in strijd
met de Gerefor-
Dr. M. Bouwman. meerde opvatting,
die uitnemend
wordt weergegeven door Voetius, wanneer hij
zegt, dat door het goddelijke recht de pres-
byteriaal-synodale kerkregeering aan de ker
ken wordt voorgeschreven.
Dr. Bouwman geeft een résumé van het
eerste deel van het in 1646 door de Londen-
sche predikanten uitgegeven werk, „Het God
delijk recht der Kerkregeering".
Zij bepalen den schriftuurlijken grondslag
der kerkregeering aldus: Goddelijk recht is
niet slechts wat op uitdrukkelijke geboden
Gods berust, maar ook hetgeen in dat uit
gedrukte gebod Gods begrepen is, alsmede
hetgeen er bij noodzakelijke gevolgtrekking
uit wordt afgeleid. Ook constitueeren god
delijke handelingen en de goddelijke goed
keuring goddelijk recht; terwijl ook het al-
gemeene voorbeeld der allereerste kerk. voor
zoover van moreelen aard, evenzeer voor ons
normatieve beteekenis heeft. Wanneer zulke
handelingen echter buitengewone daden zijn,
samenhangende met het bijzondere karakter
van den apostolischen tijd, of ook bijkomstige
handelingen, die geen essentieele beteekenis
hebben, missen zij deze normatieve strekking,
en zijn zij voor ons geen voorbeeld, dat wij
naar Gods wil algemeen hebben na te volgen.
Met beroep op dit Sohriftbewijs berusten
volgens de Gereformeerden uit den bloeitijd
der Reformatie de kerkelijke ambten en de
kerkelijke vergaderingen, die het presbyte-
riaal-synodale stelsel kent, op schriftuurlij
ken grondslag.
Zij zijn door God aan Zijn kerk geschon
ken, en door den Koning der kerk verordend.
Daarom werd van deze ambten en vergade
ringen, gegeven ter regeering der kerk, be
lijdenis gedaan in de Gereformeerde con-
sessies. Dr. B. bespreekt hier kort de arti
kelen der Westminster Consessie en der
Nederlandsche Geloofsbelijdenis inzake de
kerkregeering.
Aan deze belijdenis moet worden vastge
houden. De schriftuurlijke grondslag der
kerkregeering dient onverkort te worden
gehandhaafd. Dit behoeft niet tot kerkisme
te leiden; aan de synode van Dordrecht
(1618/'19) nam ook de kerk van Engeland
deel, hoewel zij met haar bisschoppelijke
kerkregeering afweek van art. 31 der Neder
landsche Geloofsbelijdenis.
Vrouwen V. U.-hulp
Vanmiddag te 2 uur vergaderde de Vrou
wen V.U.-hulp, waar mevr. S. Verdam-Okma
te Amsterdam een causerie hield over
Onze rijkdom en ons tekort
Onze plaats van samenkomst, aldus spr.,
roept herinneringen wakker. Hier was ge
vestigd de Universiteit, waar Voetius' naam
aan verbonden was. Hier werd ook op 5 De
cember 1878 opgericht de vereeniging, waar
van de Vrije Universiteit uitgaat.
Die Vrije Universiteit is een symbool van
onze rijkdom, naast zoovele andere weldaden
Gods aan ons volk in den loop der eeuwen
bewezen. Aan die Universiteit immers wordt
op het gebied der wetenschap allereerst aan
God de eer gebracht.
Maar in direct verband met die rijkdom
staat ons tekort, niet zoozeer het finantieel
nadeelig saldo, maar de wijze, waarop ons
volk zich tegenover zijn rijkdom gedraagt.
Ondanks alle weldaden, aan ons volk
bewezen, sloop in Nederland langzamer
hand in school en universiteit, tot zelfs in
de kerk, het ongeloof binnen. Maar ook
tegen deze macht werd ons vergund weer
een dam op te werpen, toen Dr. Kuyper
greep de idee van een Gereformeerde
Universiteit.
Op onze eigen houding tegenover al die
weldaden valt ook heel wat aan te merken.
Een zichzelf geven kennen wij te weinig. Wij
moeten onszelf de vraag stellen, of wij niet
een tekort hebben aan liefde en geloof, ook
ten opzichte van onze Universiteit.
Maar wanneer wij de Universiteit niet zien
als menschenwerk, maar als een gave Gods.
dan gaan wij met blijde hoop voor haar aan
den arbeid en werken met des te meer ijver.
N.V. FABRIEK TOT
HO UT BEREIDING
TEGEN BEDERF
C. MIRANDOLLE
GECREOSOTEERDE PALEN
GEZAAGD HOUT
PERKOENEN. DWARSLIGGERS
Piekstraai 4345, Tel. 71732. Rotterdam
Men kan weer reizen
naar Amerika
Maar er zit heel wat aan vast
's-GRAVENHAGE, 9 Juli. Zoodra ons
ter oore kwam, dat een der grootste
Haagsche reisbureaux weer passage bookt
naar de Vereenigde Staten van Noord-
Amerika hebben we ons eons later, voor
lichten omtrent de mogelijkheden, die
daartoe aanwezig zijn. Vele Nederlanders
hebben immers familie of goede relaties
aan de overzijde van den Allantischen
Oceaan, zoodat er ongetwijfeld belang
stelling voor deze reizen zal bestaan.
Dat die belangstelling er inderdaad is, be
wezen ons de tientallen aanvragen, welke
inmiddels al bij het bewuste reisbureau zijn
binnengekomen.
Via Petsamo
Het spreekt vanzelf, dat aan het boeken van
een dergelijke passage tegenwoordig meer
vastzit dan voorheen, doch wie niet tegen
moeite opziet, kan onder bepaalde omstandig
heden in ieder geval zijn doel bereiken.
Om te beginnen moet men in het bezit zijn
van een paspoort en een emigratie-visum>
(Betreft het een geval, dat iemand eigenlijk
in Amerika thuishoort, doch om een of andere
reden den laatsten tijd in Holland vertoefde,
dan behoeft men niet over een emigratie
visum te beschikken, doch is een z.g.n.
re-enter-permit voldoende. Dit is een bewijsje,
dat men destijds meekreeg in Amerika en
waarop vermeld staat dat men weer terug
kan komen).
Behalve een paspoort een een emigratie
visum moet men verschillende transit-visa
bemachtigen van de landen, waar men door
reist om Amerika te kunnen bereiken. Deze
landen zijn: Duitschland, Zweden en Finland,
daar vanuit laatstgenoemd land een vrij
goede en veilige scheepvaartverbinding be
staat met New York.
De route per spoor vanuit Holland loopt
over Berlijn, Stockholm, Haparanda en Rova-
mimi, waarna men per autobus reist naar de
Finsche havenplaats Petsamo. Het traject
HollandPetsamo duurt 3 a 4 dagen en kost
ongeveer vierhonderd gulden. De bootreis
PetsamoNew York duurt ongeveer 14 dagen
en kost 12,000 tot 14,000 Finsche kronen, al
naar gelang de boot waarvan men gebruik
maakt. De booten zijn kleine vrachtbooten en
hebben slechts één klasse. De verzorging is
eenvoudig maar goed.
Men kan ook over Rusland en Japan
Er bestaat ook nog een tweede manier om
in Amerika te komen, n.l. met de Trans-
Siberië-Express. Deze manier is echter veel
omslachtiger, en meer aan te bevelen voor
hen, wier bestemming aan de Westkust van
N. Amerika gelegen is.
Gebruik makend van de Trans-Siberië-
Express reist men over Berlijn, Moskou, Otpor
(Russische grens), Manchouli naar Japan. Het
traject HollandJapan neemt ongevet
dagen in beslag. Van Japan kan men met
schillende scheepvaartmaatschappijen in 14 a
16 dagen de stad San Francisco bereiken, ge
legen aan de Westkust van de Vereenigde
Staten zoo men weet. Wil men vandaar dan
doorreizen naar New York. dan moet men nog
een treinreis van enkele dagen dwars door de
U. S. A. maken.
Via Lissabon
Bovendien kan binnenkort een derde ver
binding met New York tegemoet worden ge
zien via Lissabon. Deze verbinding, die onge
twijfeld de meest begeerde zal zijn, zal worden
onderhouden door de prachtige schepen van
de United States Line. Intusschen wordt hier
aan nog gewerkt, evenals aan de treinroute
Holland naar Portugal. Men gaf ons niet
temin de verzekering, dat het in dienst stellen
van deze verbinding weldra een feit zal zijn.
Tenslotte nog een enkele opmerking ovi
mogelijkheden van emigreeren naar de U.S.A.
Gelijk bekend hebben de Vereenigde Staten
bepaald, dat van diverse landen jaarlijks
slechts een vast aantal personen zich
Amerika mag vestigen. Dit z.g.n. quotum kan
niet worden overschreden. Overigens maakt
het geen verschil of men ruim in z'n middelen
zit of niet. Een en ander hangt geheel af van
de beslissing van de Amerikaansche consulaten
te Amsterdam of te Rotterdam, waarbij de
vraag, of men al familie of goede kennissen ii
Amerika bezit, een belangrijke rol speelt. Is
dat het geval, dan maakt men doorgaans
betere kans.
De houtaanvoeren uit de Oostzee
Volgens berichten uit Stockholm ver
wacht men in scheepvaartkringen aldaar,
dat binnenkort de verschepingen van hout
van Leningrad, Finland en Zweden naar
Duitschland weer zullen plaats vinden.
Mén neemt tevens aan, dat ook
Nederland aan weer op flinke hout-
leveranties kan rekenen.
Geschillen van bestuur
Beroepen ter zake van geschillen van be
stuur of andere, welke ingevolge par. 1 der
Verordening no. 23/1940 van den Rijkscom
missaris voor het bezette Nederlandsche ge
bied betreffende de bevoegdheden van de
secretarissen-generaal van de Nederlandsche
departementen van algemeen bestuur worden
beslist door den secretaris-generaal van het
departement, waaronder de materie ressor
teert, dienen bij dien secretaris-generaal aan
hangig te worden gemaakt.
DE DUITSCHE WEERMACHT
VERACHTELIJK GEMAAKT
De persafdeeling van den staf van den
rijkscommissaris deelt mede:
Een Duitsche krijgsraad behandelde op 8
Juli in de raadszaal te Dordrecht een zaak
tegen den 41-jarigen Salomon Leo Jacob van
der Sluis, wonende te Dordrecht. Singel 144.
Van der Sluis was bedrijfsleider van
filiaal in Dordrecht van het warenhuis Hema
aan.de Voorstraat aldaar. Hij werd er vai
schuldigd, de vrouwelijke bedienden va
zaak bij herhaling er tegen gewaarschuwd te
hebben, met Duitsche soldaten uit te gaan, en
haar verboden te hebben, met hen zelfs te
spreken.
Deze beschuldiging werd in de zitting, waar
toe vertegenwoordigers van alle couranten uit
Dordrecht toegang hadden, door de onder
eede afgelegde verklaringen der vrouwelijke
getuigen als in vollen omvang juist vastge
steld.
Van der Sluis, die inmiddels op 6 Juli ge
arresteerd was, werd door den krijgsraad we
gens het verachtelijk maken van de Duitsche
weermacht tot 3 jaren gevangenisstraf ver
oordeeld.
De aanklager had 5 jaren gevangenisstraf
gevorderd.
Overzicht
Na twee maanden
Hot is nog niet zoo lang geleden, dat de
vroegere Britsche premier Chamberlain de
merkwaardige woorden sprak, dat men wel
weet met wie men een oorlog begint, maar
niet, met wie men hem eindigt Weinig zal
hij toen hebben vermoed, dat een Duitsch
offensief van slechts enkele weken in staat
zou zijn Engeland volkomen te isoleeren. Het
is vandaag juist twee maanden geleden, dat
de groote veldslag in het Westen begon. In
vijf dagen was voor Nederland het pleit be
slecht, België capituleerde na 18 dagen, ter
wijl Frankrijk op 21 Juni het wapenstilstands
verdrag van Compiègne sloot, nadat ook Ita
lië enkele dagen tevoren in den oorlog was
getreden. De groote Duitsche militaire suc
cessen zijn het gevolg van de geheel nieuwe
wijze, waarop Duitschland den oorlog voert.
De bewegingsoorlog met gepantserde een
heden bracht een volslagen ommekeer in de
strijd te land, voor den stellingoorlog, die in
1914'18 zoo onnoemelijk veel slachtoffers
eischte kreeg Frankrijk geen kans.
Zeer opmerkelijk voor den huidigen oorlog
zijn naast de. militaire successen de politieke
eranderingen, die zich op het Europeesohe
Continent voordoen. In Frankrijk is men op
weg naar een volledige „recbtsche" dictatuur
onder maarschalk Pétain. Klaarblijkelijk
koesteren de Fransche bewindslieden de
hoop, dat het land met een tijdige vol
ledige capitulatie in het nieuwe Europa nog
een rol van beteekenis zal kunnen spelen, zij
het, dat Duitschland en Italië op het Conti
nent voortaan de eerste viool zullen spelen.
Wat Roemenië betreft, heeft men eveneens
r omgeworpen en zich volkomen op
de as-politiek georiënteerd, sinds men genoopt
was Bessarabië en de Noord-Boekowina zon
der slag of stoot aan Sow jet-Rusland af te
staan.
Intusschen is thans de aandacht van de
gansche wereld gespannen op de verhouding
tusschen de beide vroegere bondgenooten,
Frankrijk en Engeland, welke er niet beter
op wordt. Weliswaar heeft men in het land
Marianne nog niet de uiterste conse-
kwentie getrokken uit het optreden van de
Britsche vloot het bericht uit Hanoi, dat
Frankrijk Engeland den oorlog zou verklaren,
is niet bevestigd doch de vroegere Ge
allieerden komen toch steeds scherper tegen
over elkander te staan. De Britsche vloot is
er thans in geslaagd een der nieuwste aan
winsten van de Fransche vloot, het slagschip
„Richelieu", buiten gevecht te stellen, terwijl
het eskader bij Alexandrië, dat geblokkeerd
werd, zich zonder strijd heeft overgegeven.
Voor wat de Fransche vloot betreft, is, be
halve het gedeelte bij Martinique, het pleit
nu beslist en heeft Engeland den zin. De
weinige eenheden, die naar Toulon wisten te
ontkomen, leggen immers nog nauwelijks
gewicht in de schaal tegenover het materieel,
dat Engeland wist te bemachtigen of waarde
loos te maken. Slechts heerscht onzekerheid
over de zeventig duikbooten, waarover Frank
rijk beschikte. Zijn ook deze in Engelsc'ne
handen? Zoo niet, dan kunnen deze eventueel
den vroegeren bondgenoot nog heel wat last
veroorzaken.
Engeland deinst intusschen niet terug vooi
verdere maatregelen. De Engelsche marine-
autoriteiten hebben namelijk te Singapore de
43?450 ton groote Fransche mailboot „Ile de
France" in beslag genomen. Het is niet
onwaarschijnlijk, dat men hierin het begin
heeft te zien van een optreden tegen de
Fransche handelsvloot, in zooverre deze de
marine behulpzaam zou kunnen zijn (troepén-
transport- en bevoorradingsschepen).
Tegelijkertijd wordt gemeld, dat de Britten
de buisleiding hebben onklaar gemaakt,
waardoor de petroleum uit Irak naar de kust
van de Middellandsche Zee wordt vervoerd.
Deze handelwijze demonstreert de moeilijk
heden, waarmee Engeland in het Nabije Oosten
te kampen heeft. Syrië staat onder Fransch
gezag en heeft als bezetting het „Weygand"-
leger, dat thans onder bevel van generaal
Mittelhauser staat. Het gaat hier om 130,000
man zwaar bewapende troepen. Generaal
Mittelhauser heeft de orders van zijn regee
ring opgevolgd en de wapens neergelegd. Voor
Engeland was dit een groote tegenvaller. Een
oogenblik schijnt men over een bezetting van
Syrië te hebben gedacht, doch dit bracht te
groote risico's met zich. De Britten hebben
zioh nu bepaald tot het afsnijden van de
oliepijpleiding door Syrië. Deze pijpleiding
uit Irak loopt met twee takken naar de kust
van de Middellandsche Zee. De Zuidelijke tak
loopt door het Britsche mandaatgebied Pales
tina naar Haifa. De Noordelijke tak loopt
door Syrië. Klaarblijkelijk willen de Engel-
schen verhinderen, dat langs deze Noordelijke
route de kostbare olie zou worden afgetapt
ten behoeve van zijn rivaal in de Middelland
sche Zee, Italië.
Hoe krijgt U de nieuwe
met z'n 22 provincie- en wegen
kaarten, z'n uitgebreide detailkaar
ten van de Veluwe, Zuid-Limburg,
het Gooi, Twente en de graafschap
Zutphen en bovendien met overdui
delijke waterkaarten van het Friese-,
Hollandse-en Utrechtse merengebied
KING-VRIENDEN! Zendt 35 ct. per
giro of postwissel aan Tonnema &Cie,
Sneek (gironummer 16115). Direct na
ontvangst wordt U de nieuwe King-
Atlas franco toegezonden.
Uit de Pers
Waardigheid en volkseer
Vele bladen in ons land hebben de aan
dacht gevestigd op een artikel in „D e W e g",
waarin voor het volk verstaanbaar wordt ge
schreven over volkseer en waardigheid, wij
namen het volgende eruit over:
Wij begrijpen niet, dat de N.S.B., na de
zware dagen, die achter ons liggen, nog maar
altijd niet wil aannemen, dat zij Nederlandsch
moet denken en voelen, om door ons volk
verstaan te worden en dat zij dus onze Neder
landsche volkseer in vollen omvang heeft te
respecteeren. Dat heeft ze reeds te doen, om
dat zij een groep van Nederlanders omvat.
Want voor leden of groepen van de Neder
landsche volksgemeenschap is het een natuur
lijke plicht de eer van die gemeenschap op
te houden en te eerbiedigen. Maar zelfs in
dien ze dit niet voelt hetgeen wijzen zou
op een ontstellend gemis aan waarlijk Neder
landsch bewustzijn zou ze er zich reeds
uit eigenbelang van moeten onthouden onze
volkseer te kwetsen, wijl de Duitsche be
zettingsoverheid onmogelijk respect kan
hebben voor een beweging van ccn vreemd
volk, die dat eigen volk smaadt! Daarvoor
zijn deze Duitschers te waarachtige natio
nalisten en eerbiedigen zij te zeer een gezond
nationalisme van andere- volkeren, zelfs dan
wanneer ze die volkeren om redenen, aan
het Duitsch belang ontleend, hebben be
streden.
De heer Mussert heeft het goed geheeten,
dat N.S.B.'ers bij den intocht der Duitsche
troepen dezen begroet hebben met .Heil
Hitier". Dat is een slag in het gezicht zipowel
van het Nederlandsche als van het Duitsche
volk. Een slag in het gezicht van het Neder
landsche volk, welks gesneuvelden toen nog
boven aarde waren. Een slag in het gezicht
van het Duitsche volk, want „Heil Hitler" is
de Duitsche groet, oprecht en vol beteekenis
wanneer zij uitgesproken wordt in Duitsch
land of buiten Duitschland door een Duit-
scher, onoprecht en vol wanklanken wanneer
zij uit den mond komt van een niet-Duitscher.
Men denke zich maar eens in hoe valsch
„Heil Hitler" in de ooren avan een oprecht
Duitsch nationaal-socialist zou klinken, wan
neer hij morgen door de Franschen aldus zou
worden begroet!
Op de hagespraak heeft de heer Mussert
de N.S.B.-klok weggeschonken aan generaal
Goering, den schepper van de Duitsche lucht
macht. Generaal Guering is ongetwijfeld een
groot man. een groot Duitsch staatsman. Ech
ter het lot heeft gewild, dat zijn luchtvloot,
om redenen van Duitsch militair belang,
Rotterdam heeft gebombardeerd. De bezet
tingsautoriteiten, vooraan de Rijkscommis
saris Seyss-Inquart, doen alles om deze wonde
zoo spoedig mogelijk te helen. De N.S.B. rijt
de wonde open! Men kan Goering als Duitsch
staatsman en schepper va'n de luchtvloot toch
heusch wel erkennen zonder hem daartoe
een 30,000 kilo zware klok aan te bieden. Wij
willen de laatsten zijn om de Duitsche weer
macht het noodige metaal te misgunnen, maar
ook zonder de klok van defi heer Mussert zal
zij deze oorlog wel winnen. Wat zal een man
als Goering, die reeds vliegofficier was in
den vorigen oorlog, in zijn hart van zulk een
:zoollikkerij moeten denken?
Bovendien doet de N.S.B. met zoo te han
delen groote afbreuk aan de hoe langer hoe
betere betrekkingen tusschen Nederland en
de bezettingsautoriteiten. Wij, Nederlanders,
hebben met waardigheid verloren, wij kun
nen slechts tot een betere en ongetwijfeld
goede verstandhouding komen, wanneer de
Duitschers de Nederlandsche waardigheid
respecteeren. Zij doen dat. Zij ontzien ons
zelfrespect met alle tact, die zei blijken te
bezitten. De N.S.B. echter gooit onze Neder
landsche eer telkenmale te grabbel!
Pr. dr. N. A. Donkersloot schrijft zoo te
recht in De Stem: „Het sterk ontwikkeld
volkbesef der Duitsche natie wettigt de ver
wachting, dat het ook het Nederlandsche
volksbesef in ons zal eeren en begrijpen. Ge
lijk ook de Rijkscommissaris bij zijn komst
in ons land in overduidelijke woorden heeft
uitgesproken, welke alom weerklank vonden.
(Vervolg van de vijfde kolom)
Zoo ziet men, dat bet ook in het Nabjje
Oosten gist en spant. Dit kan voor den Balkan
gevolgen hebben. De aandacht van Turkije
kan immers door dit alles van Zuid-Oost-
Europa worden afgetrokken, in welk geval
Hongarije en Bulgarije vrijer komen te staan
tegenover Roemenië.
GENEESKUNDIGE
BADINRICHTING EN KUUROORD
,,LAAG-SOEREN"
Chronische inwendige ziekten, Rheuma.
nerveuse stoornissen, Rust- en dieet -
kuren, Med. baden Modder-beh. Bestra
lingen. Korte golf Röntgen-inrichting.
K. 330 4241.
Te Hlllegersber# zijn verscheidene grasgazons veranderd in moestttinen en het op bovenstaand
plaatje afgebeelde bordje met het veelzeggende opschrift is wellicht
een betere bescherming dan prikkeldraad en slooten.
