»E BELGISCHE CAPITULATIE AMERIKA EN DE OORLOG De Senaat delibireert IAG 14 JUNI 1940 PAGINA 3 sld'Koning Leopold wilde zijn leger niet verlaten Het lot van 3.000.000 menschen woog zwaar Vergeefsch beroep op Weygand [un)flet Dagblad van Noordbrabant en heeft van een hooggeplaat- Belgische instantie een beschrij- ontvangen van de gebeurte- traaSsen welke aan het besluit van Sc% Koning der Beleen tot overgave asti het Belgische leger zijn voor- l'eafegaai s- Deze daad van groote beteekenis arl«ft tot onvriendelijke commen- fen vai de zijde der uilgewezen Magische Regccring aanleiding ge- ^jjen. JQd^is docimentatie van wat er «e- aPbjhied is, is de publicatie van het itst»abanlscle blad van beteekenis. >chefe ontleoien er daarom een en aarlder aan. de nuitius te Brussel, mgr. Mica- )p Dinsdag 28 Mei kennis kreeg van öpilulatie van het Belgische leger, aa-> heer A. E. Janssen, oud- J Iter van fnanciën, met hem naar Z. w Kardinaal van Uoey te gaan om te p den toestand te onderzoeken. Zij Jen een lanjdurig onderhoud met den faaal. Terujgekeerd te Brussel, woon- thej heer Jaresen een bijeenkomst van billende pe-soonlijkheaen bij; de pre- EID: en de procureur-generaal van het .an Cassati:; de president en de pro- -generaal van net Hof van Cassa- e presided en de procureur-gene- 3n(Uan het Hof van Appèl; dezen van )par of van En-sten Aanleg; de heeren ad0*n, Max Leo Gérard, Veldekens en rd' st°khouders van dc Orde der 25( aten ^oven van Cassatie en verd beslcten den kardinaal te ver- met den Koning te gaan spreken mm twee stoktouders werden belast zich .i en heer .'anssen naar Mechelen te ~Jtn, waarhtea zij in den achlermid- alistan denzellden aag vertrokken, ihannaal van Roey naar den Koning 1 ;ardinaal aanvaardde deze opdracht jenv gaf zich, na toestemming van den isten ontvangfh te hebben, naar Lae- (D vaar hij oo Donderdag 30 Mei tus- lder a cn 7 uureen langdurig onderhoud i sn Koning had. Hij trof den Koning (0) alm in het volle bezit van zijn geest- gens, smaitelijk getroffen door den 1S |j, die over hem was uitgestort in il en i" de omgeving der Belgen, boekiP dit oogenblik daarheen zijn ge- jnigjJ. De Koning zette aan den kardinaal ^zonderheden den toestand, waarin ger zich be'ond, uiteen en hoe hij er ikomen was dc beslissing, om zich ak *te geven, t< nemen. I Koning lichte den kardinaal in, dat 1 eger volkonen was ingesloten, zon- fcvensmiddelm, zonder drinkbaar wa- "Merwijl versclillende onderdeden zon- aie«apens warei cn er geen mogelijkheid *V taa ze van \oorraden te voorzien, te .1S Tnoch ter ze-, omdat de haveninrich- iisst^, van Oosbnde en van Zeebrugge waren vernietigd. Daarenboven leger vffward geraakt temidden r telen aanzienlijte burgerlijke bevolking, v0° jn bewegirc belemmerde en die zou f verliezen leed als gevolg van het |]eurvuur \an den vijand. 'nr en bet Belgsche leger van ongeveer *Cra 00.000 man waren er nog het En- ver1e corps vai 9 divisies ter sterkte ngeveer 100D00 man en 7 Fransche -is, ter sterke van ongeveer 50.000 De burgeriike bevolking van het oef6PÜ8eMeven land, in normale ora- cen (gheden ongweer 800.000 zielen tel- op was toegnomen met ongeveer n ofX)0 vluchtelngen. Het was mate- ïbretonino8e^jk ^eze enorme bevolking af r le8ers te veden. itorii er jyreking tusshen koning Leopold n, di en IVeygand 21sten 3ei nam generaal Wev- °%lie Syrië opden 17den Mei had ver- sit een vliegtuig om te gaan conferee konng en zich rekenschap aabgn van dei stand van zaken in m Afleren. Onderweg werd hij door de eia Uiers gemitrailleerd en gedwongen 3es (Calais) te landen, vanwaar hij zijn toch vervolgde. iet hoofdkwartier van den Koning et dleen beraadslaging gehouden, waar- n tljeelnamen, d( Koning, Weygand, ge- iilinp Gort, die het Engelsche korps com- van eerde, generaal Blanchard, die, in i nlftraak met cc beweringen van Rey- van alUéén het Fransche korps com- s #erde en geen opperbevelhebber m grle chef van den generalen staf en een >nsche generaal Bilott, dien Wey- pei|e'ast had met de rol van verbih- worefheier. De toestand werd in zijn ;h ling verband onderzocht, tgestifomng zene aan Weygand uiteen, yaldien het Fransch-Britsche leger, ïnderen vechtend, niet er toe zou e heSn een ser'euzen aanval te doen unt van ^et Duitsche leger, om de was«rde legers in Vlaanderen te be- zoowf, ^eze zoudcn worden ingesloten Dulpe onmogelijkheid zouden verkee- en dr slr'j.(l voort tc zetten. Weygand mot1 koninS 8een enkele verzekering verzocht hem, zoolang mogelijk r,en door te gaan- onfmoet'n& roet de ministers hen Un 24sten Mei ontmoette de Ko- ins Por de laatste maal de vier rainis- i zule bij hem waren gebleven: de hee- llen ferlot. Spaak, generaal Denis en ie depoortcn. e heïinisters bleven er bij den Koning n Indringen, dat hij met hen het Bel ang |grondgebied zou verlaten. De Ko- J^igerde, zeggende, dat het zijn in as ternidden van zijn troepen te ro j,un jot te deelcn. Hij voegde ,3 toe, dat, wanneer hij deze zou rtrr men ^em en vaandel- e ao.2ou kunnen verwijten. Dit laatste bad op Vrijdag 24 Mei plaats, laters vertrokken per vliegtuig, wij de Koning er op aangedrongen nletl! ,.®en of twee ministers bij hem geil1 Wijven. naiD 1Por8en van den 25sten Mei had Penk°mst plaats te Ieperen, waar- jk N^ten de Belgische generaals, deel namen de Fransche en Engelsche gene raals. Men onderzocht daar opnieuw den toestand en men zag de mogelijkheid on der het oog van ae capitulatie op een der volgende dagen. De slag begint In den loop van dit onderhoud had de Koning hen ervan op de hoogte gesteld, dat een zeer hevige vijandelijke aanval zich noodzakelijkerwijze zou ontwikkelen, dat hij zoolang mogelijk zou strijden, maar dal hij naar alle waarschijnlijkheid geen stand zou kunnen houden, gezien de af- wijzigheid van iedere hulp en gezien ook het nijpend gebrek aan munitie en strijd middelen. Bij het verlaten van deze bij eenkomst werd generaal Billott gedood door de ontploffing van een granaat. Geen inconstitutioneele daad De Koning, die sinds verscheidene da gen vreesde tot dit treurige besluit te moeten komen, had den raaa ingewonnen van drie eminente juristen, wier autoriteit onbetwistbaar is. Het zijn de heeren Hayoit de Termicourt, Phofien, oud-minis ter van justitie, en Albert Devèze, even eens oud-minister. Deze hebben een bij eenkomst gehouden en een consultatie op gesteld, waarvan de Koning een copie aan aen Kardinaal heeft overhandigd. Deze consultatie cn het formeel advies, hetwelk zij bevatte, doen de valsche bewering van den heer Pierlot teniet, dat de Koning inconstitutioneel zou hebben gehandeld. Als hoogste chef van hel leger was hij alléén bevoegd te beoordeelen, of hij een onmogelijk geworden strijd mocht voort zetten. Capitulecrende stelde hij geen daad als hoofd van den Staat. voor delwelkc een ministerieele mede-onderteekening noodzakelijk zou zijn, maar een militaire daad, die geen onderleekening noodig heeft. De consultatie was gebaseerd op ernstig bestudeerde en openlijk aangege ven rechtsargumenten. Vastgesteld moet worden, dal een Fran sche generaal permanent aan den persoon van den Koning in het Groote Hoofdkwar tier was toegevoegd en dat dc Fransche regeering dagelijks van den loop der za ken op de hoogte gehouden was. Tot het einde bij zijn troepen De Koning heeft levendig en krachtig aangedrongen op een daad van geweldige beteekenis. Hij nceft geen enkele onder handeling met den vijand aangegaan. Hij heeft geen enkel w auenstilstandsverdrag geteekend, geen enkel document van een politiek karakter, geen enkele capitulatie. Hij heeft zich beperkt tol het neerleggen der wapens tegenover de onmogelijkheid voort te gaan met vechten. Hij neeft dus geen enkel verdrag aangegaan, is in niets gebonden en is krijgsgevangene geworden met zijn leger, zonder eenige voorwaarde. Op het kasteel te Laekcn De Duitschers hebben den Koning naar het kasteel van Laeken overgebracht, waar hij door een generaal wordt bewaakt. Hij is met onderscheiding behandeld en hij geniet een zekere vrijheid. Koningin Eli zabeth, die hem al dien tijd niet heeft verlaten, is te Laeken bij den Koning, maar zij is vrij. De Koning had het ver langen te kennen gegeven in een veel be scheidener woning te worden geïnter neerd, om nog meer het lot van zijn sol daten te kunnen deelcn, maar de Duit schers hebben anders beslist en de kar dinaal heeft den Koning den raad gege ven, niets aan de getroffen maatregelen te veranderen. Hi| heeft het wenschelijk geoordeeld dat de Koning geen enkele proclamatie uit vaardigde, maar de kardinaal heeft den Koning gevraagd, of hij er bezwaar in zag, dat hij de zaken uiteen zou zetten in een mandement, dat in alle kerken in België van den preekstoel zou worden voorge lezen. De Koning heefl zijn toestemming §egevcn en heeft de bewoordingen van de rie verklaringen goedgekeurd, welke dil document bevat en die de feiten weer geven, zooals zij zijn gebeurd. Tot hier de vertaling van den officieelen tekst van het memorandum, waarvan wij het voornaamste gedeelte hebben weerge geven. De terugkeer der Amerikanen Het Amerikaansche s.s. Excambion is van Italië te Boston aangekomen mei re- patrieerende Amerikanen. Met schip had verder goud uit Zuid-Slavië en Zwitser land tot een bedrag van vijf millioen dol lar aan boord. De Fransche wapenleveringen aan Tsjiang Kai-sjek Uit Tokio: Ten aanzien van 't wapen- vervoer naar China uit Fransch Indo- China langs de Jünnanspoorlijn, heeft de woordvoerder van het Japansche depar tement van marine verklaard, dat, indien fetracht wordt deze wapenleveringen te andhaven, de betrokken mogendheden met nieuwe drastische stappen van Japan rekening moeten houden. Uit Kanton wordt gemeld, dat het op perbevel van het Japansche expeditiele- ger in Zuid-China verklaard heeft, dat het Japansche leger de hulp, welke Frankrijk aan de regeering van Tsjoengking ver leent, niet kan voorbijzien. Als bewijs voor de Fransche hulp werd een gesprek ge noemd tusschen den Franschen ambassa deur Henri Cosme en Tsjiang Kai-sjek te Tsjoengking in April j.l., waarin Cosme gezegd zou hebben, dat, indien Frankrijk het vervoer van oorlogsmateriaal langs de spoorliin van Jönnan zou staken of de Fransche troepen uit de zóne van de spoorliin zou terugtrekken, de weg voor wapenlèveringen aan de regeering van Tsjoèng-king zou zijn gesloten en Tsjiang Kai-sjek den oorlog niet langer zou kun nen voortzetten. Alle Fransche reservisten zijn opgeroepen Berichten van de Fransche grens mel den, dat ln Frankrijk thans alle lich tingen reservisten, inclusief de strijders uit den vorigen oorlog, zijn opgeroepen. Hier en daar weer verschijnende bla den, die blijkbaar ergens in de pro vincie gedrukt worden, daar de Parijsche redacties stil liggen, wijzen op den ge weldigen ernst van den toestand. Zoo schrijft de Jour, dat Frankrijks geschie denis nog nooit zulk een ernstig uur be leefd heeft als thans. In de Action Fran- saise stelt Charles Maurras de besluite loosheid van de Fransche politiek ver antwoordelijk. Voor deze „misdaad" zoo zegt hij, zal het democratische bewind ter verantwoording geroepen worden. (D.N.B.) Japan en Amerika Uit Japan: De woordvoerder van het departement van Marine verklaarde he den: Sinds het uitbreken van den oorlog in Europa hebben eenige Amerikanen ge voelens van vriendschap jegens Japan ge uit. Japan kan deze gevoelens echter niet beantwoorden, zoolang Amerika den nieu wen toestand in het Verre Oosten niet wil erkennen en niet met Japan wil samen werken voor den opbouw van Oost-Azië onder prijsgeven van zijn tot dusver ge volgde politiek. In zake beweerde Amerikaansche vloot- bewegingen in den Stillen Oceaan zeide de woordvoerder: Japan heeft nog geen bevestiging, dal Amerikaansche oorlogs bodems in Manilla door sterker eenheden uit Hawaii vervangen zouden zijn. Men heeft slechts vernomen, dat 14 vlicgbooten van Hawaii naar Manilla verplaatst zijn. Verhouding met Japan In den Amerikaanschen senaat is een debat gaande over het vraagstuk der betrekkingen met Europa. „Er buiten blijven", bleek het standpunt van verschillende senatoren te zijn. De democraat Clark verklaarde o.a.: de dagbladadvertenties, die op het oogenblik in grooten getale verschijnen en voor hulpverleening aan de Westelijke mogend heden pleiten, zijn 'n „on-Amerikaansche" activiteit, welke de Amerikaansche bevol king op een dwaalspoor brengt. Hij eischte, dat een commissie zou on derzoeken, waar de advertenties vandaan komen en wie ze betaalt. De democratische senator Holt vroeg of het reeds zoover gekomen is, dat de Yereenigde Staten moeten vreezen bij het voeren van een politiek, die met de Ame rikaansche belangen overeenkomt, iemand te Londen op de teenen te trappen. Holt oefende voorts critiek uit op een rede van den Amerikaanschen ambassadeur in Pa rijs Bullitt, waarbij hij de vraag stelde, of er wel een senator was, die geloofde, dat Bullitt de belangen van de Vereenig- Spanje officieel „niet-oorlogvoerend" De Spaansche regeering heeft het vol gende decreet bekend gemaakt. „Met het oog op de uitbreiding van den strijd tot de Mlddellandsche Zee, door Itallë's deelneming aan den oorlog tegen Frankrijk en Engeland heeft de Spaansche regeering besloten tot een houding van niet oorlogvoerende mo gendheid ln het conflict". Het decreet, dat door generaal Franco en den minister van buitenlandsche Za ken Beigbeder onderteekend is, werd Woensdag in een korten ministerraad aangenomen. In Madrileensche politieke kringen wijst men er speciaal op, dat in dit de creet in tegenstelling tot de verkla ring van Spanje bij het uitbreken van den oorlog in September van het vori ge jaar een neutraliteitsverklaring ontbreekt. Voorts wordt de nadrukke lijke vermelding van de Middelandsche Zee opvallend geacht. (D.N.B.) De Japansche bezetting van Itsjang Uit Tokio. De Japansche bezetting van Itsjang aan de rivier de Jangtse, half weg tusschen Hankau en Tsjoengking, heeft de Chineesche troepen in het cen trum des lands in een Noordelijke en een Zuidelijke afdeeling gesplitst. Tus schen 1 Juni, toen de Japanners de ri vier Han overstaken, tot 12 Juni, toen zij Itsjang innamen, zijn er 18.000 Chi- neezen gesneuveld, 3531 krijgsgevangen gemaakt en is een enorme hoeveelheid oorlogsmateriaal buitgemaakt. D. VAN DEN BOSCH TELEFOON 28 NAALDWIJK TUINBOUW-GEREEDSCHAPPEN KASSENBOUW IN IJZER VERWARMING-WATERLEIDING STALEN WAGENS EN BURRIES UW ADRES Voor de behandeling van Uw boekhouding en belastingzaken is: A. BERGHOUT, Belastingconsulent. Lid N. I. v B Kerkstraat 3, Telef. kantoor 262 woonhuis 363 BERKEL EN RODENRIJS TEAKHOUTEN RAAMLIJSTEN 4x6. 4x5 en 5x5 nog tegen vooroorlogsche prijzen Zweeds Vuren- en Noors Grenen- Lijsten in alle afmetingen Vraagt, prijs bij: N.V. vh. BAK DE JONG Raamlijsten fabriek te H. L AMBACHT H.H. VEEHOUDERS! EEN SILO NOODIG VOOR DEN INMAAK? DAN EEN Z.B.S. AANGEVRAAGD UITKOMSTEN SCHITTEREND! SILOBOUW Z.B.S. OUD ALBLAS TELEFOON 16 de Staten evenzeer behartigt als die van Frankrijk. De democratische senator Wheeler sprak zich scherp uit tegen het deelne men van de Vereenigde Stalen aan den oorlog, waarbij hij opmerkte, dat de deel neming van Amerika de democratie niet zou redden doch vernielen. SCHATTEN VOOR DEFENSIE. Uit Washington: Het Huis van Afge vaardigden heeft met 401 tegen één stem een voorstel inzake de defensie aangeno men, waarbij 1706 millioen dollar voor marine- en legerdoeleinden wordt uitge trokken. Het voorstel, dat thans naar den Senaat gaat, voorziet in de goedkeuring voor den bouw van 68 oorlogsbodems, het aanschaffen van 3000 nieuwe vliegtuigen, de verhooging van hel legerpersoneel met 95.000 man en in andere defensiemaatre gelen. DE TERUGTOCHT DER GEALLIEER DEN UIT NOORD-NOORWEGEN Een speciale verslaggever van het Stockholmsche Aftonbladet meldt in een bericht van de grens van Lapland over een uittocht, der Westelijke mogend heden uit Noord-Noorwegen, dat vol gens een vandaar In Zweden aangeko men vluchteling het besluit der geal lieerden, Noord-Noorwegen te ontrui men. volkomen onverwachts is gekomen. Uit de mededeelingen van deze Noor- sche vluchtelingen blijkt, dat het weg voeren der geallieerde strijdkrachten reeds Donderdag begon en Vrijdag ge ëindigd was. Voorts hebben, aldus het bericht in Aftonbladet, de geallieerde troepen alles wat zij niet konden mee nemen, vernield. Ook de versterkte stellingen, vliegvel den, havenwerken, wegen en bruggen werden vernield. De verkeersstagnatie in de Middellandsche Zee VAN GROOTEN INVLOED OP HET PETROLEUM VERVOER. De deelneming van Italië aan den oorlog legt het transitoverkeer door de Middellandsche Zee wel volko men stil, schrijft de „Kölni6che Zeitung". Daar zoowel Italië alsook de overige landen van de Middel landsche Zee op den oorlog zijn voorbereid, komen de verkeers- storingen niet onverwacht, Engeland heeft den weg door de Mid dellandsche Zee reeds eenigen tijd ge leden voor zijn schepen gesloten en de voorkeur gegeven aan den langeren weg om Afrika. Italië heeft voor eenige dagen zijn nog op zee varende koopvaardij schepen gelast neutrale havens op te zoeken. Italië staat overigens met zijn koop vaardijvloot na Engeland, de Vereenigde Staten, Japan, Noorwegen en Duitsch- land met 3.3 millioen bruto registerton (stand van eind 1938) op de zesde plaats der wereldkoopvaardijtonnage. In de Middellandsche Zee zelf zal de kustvaart wel deels gehandhaafd kunnen worden, maar voor het wereldverkeer is de Mid dellandsche Zee gesloten. Statistieken over het aantal schepen, dat Gibraltar passeert, ontbreken. Het valt aan te nemen, dat het verkeer bij Gibraltar ongeveer even groot is als bij Suez waarvan wel cijfers bekend zijn want wat van den toevoer via Suez en Gibraltar in de Middellandsche Zee blijft, wordt min of meer in evenwicht gebracht door hetgeen de landen van de Middellandsche Zee via Gibraltar of Suez de wereld insturen. Tijdens den oorlog heeft het Suez-kanaal echter reeds 80-90 procent van het verkeer verloren, evenals de weg via Gibraltar naar de Middelland sche Zee. Het verkeer in het Suez-kanaal was in 1938 als volgt: Aantal doorvaarten 6171; daarvan En geland 3028, Italië 984, Duitschland 499. Nederland 476, Frankrijk 260 en Noor wegen 295. In tonnen, totaal: 34.4 millioen, daarvan Engeland 17 4, Italië 4.6, Duitsch land 3.1, Nederland 3.0, Frankrijk 1.7 en Noorwegen 1.5 millioen. De poging van Engeland om de blokkade tot Zuid-Oost- Europa en den Balkan uit te breiden, is thans definitief mislukt, want Engeland zou de goederen, die het daar wilde op- koopen, niet meer kunnen verschepen. Voor Duitschland en Italië blijft de weg naar Zuid-Oost-Europa en den Balkan echter open. Het pelroleumvervoer staat in de Mid dellandsche Zee aan de spits. Men heeft berekend, dat een vierde deel van den ge- heelen wereldpetroleumhandel de Middel landsche Zee passeert. Van den Franschen petroleum-aanvoer komt 44 procent en van den Engelschen aanvoer 30 procent door de Middellandsche Zee. Ook al be schikken Frankrijk en Engeland nog. over groote voorraden petroleum en kunnen zij het vervoer deels trachten gaande te houden door den omweg via Kaap de Goede Hoop, zoo worden zij door de ver keersstagnatie in de Middellandsche Zee toch zwaar getroffen. DE AMERIKAANSCHE ARBEIDS DIENST. De Senaat heeft met 53 tegen 47 stem men een voorstel verworpen, dat voorzag in een militaire opleiding op vrijwilligen grondslag van den Amerikaanschen ar beidsdienst. Deze kaart geeft de machtsverhoudingen weer van Europa met de omringende landen van de Middellandsche Zee. De verschillende groepeeringen zijn in onderscheiden kleuren afgebeeld. BOMBARDEMENT VAN TURIJN. De volgende bijzonderheden worden door Stefani bekend gemaakt over den luchtaanval, die eergisteren om 135 uur óp Turijn is ondernomen. Er werden dertig bommen uitgeworpen, waarvan cr tien niet ontploften. Een markthal werd door vijf bommen getroffen, die door het dak sloegen. De andere bommen vielen in de straten De vliegtuigen bewogen zich op een hoogte van ongeveer 6000 m. Het luchtalarm duurde bijna twee uur. Bij den luchtaanval hebben veertien per sonen het leven verloren en werden 37 personen, mannen, vrouwen en kinderen, gewond. De bevolking bleef volkomen kalm. CHILI WAAKT VOOR DE OPENBARE ORDE. Aan den candidaat van de rechtsche partijen bij de laatste presidentsverkie zingen, Gustav Ross, is op advies der regeering een visum tot toelating In Chili uit de Ver. Staten geweigerd. In de offi cieel e motiveering van dit besluit is medegedeeld, dat de regeering, in ver band met den oorlog in Europa, den plicht heeft de politieke en oeconomi- sche rust in den lande te handhaven. De partijen der oppositie willen tegen dit besluit, dat ongrondwettig wordt geacht, beroep aanteekenen. NIET VRIENDELIJK. Uit Topeka: Kolonel Theodore Roóse- velt, de zoon van wijlen ex-president Roo sevelt, heeft in een persgesprek verklaard, dat de huidige president Roosevelt Roo sevelt in de Ver. Slaten naar precies de zelfde soort „eenmansregeering" streeft, als die hij in Europa veroordeelt. De pre sident wenscht, dat het Congres in een tijd van crisis op reces gaat, opdat hij de regeeringszaken volkomen alleen kan behartigen BOUW VAN AMERIKAANSCHE SLAGSCHEPEN. Het Amerikaansche ministerie van ma rine heefl opdracht gegeven tot den bóuw van twee slagschepen van 45.000 ton en van 20 andere oorlogsschepen en hulp schepen. De kosten van dezen bouw be dragen in totaal 327 millioen dollar. FRANSCH MARINEVLIEGTUIG BIJ VALENCIA GEDAALD. Bij Valencia is een Fransch marihe- vliegtuig gedaald. De bemanning, die uit drie leden bestond, verklaarde aan den Spaanschen marinecommandant, dat zij bereid waren te vechten voor de verdedi ging van Frankrijk, doch niet voor Ert- geland wilden vechten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1940 | | pagina 3