geitecfyt (tfmtmnt
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
ALIE IN DEN OORLOG
IfWinkelman
'Jaak van generaal
DOELEN HOTEL
PALACE HOTEL
Parijs wordt niet verdedigd
Onze
Cultuurgoederen
DE DUITSCHERS
IN PARIJS
inementsprijs:
3 maanden in Leiden en in
itsen waar een agentschap ge-
•\Ugd is f 2.35. Per week 18 ct.
nummers 5 ct. Alles by
[itbetallng.
u>
nelfrltb
oog
antrfen
antrtentieprijzen:
ct per regel. Ingezonden
na^edeelingen 45 ct. per regel,
dejimum 5 regels. BewiJsnum-
eer< 5 ct BiJ contract belangrijke
ia cl.
de*1
rki)
Bur. Redactie en Administratie:
BREESTRAAT 123, LEIDEN.
Telefoon 22710.
(Na 6 uur 23166.)
Postbox 20. Postrek. 58936.
Bijdragen van medewerkers, In
gezonden stukken aan de Red.
No. 6147
VRIJDAG 14 JUNI 1940
21e Jaargang
Abonnementen, Advertenties, enz.
aan de Administratie.
sco:
zij(
*d Luchtaanvallen op Bizerta en Toulon
hei r
die
na
Egypte steunt Engeland
Italianen zijn met hun luchtacties bezig. Bizerta, de Fransche
•logshaven in Tunis, en Toulon, de bekende oorlogshaven van
NBp,nkrijk aan de Middellandsche Zee, zijn het mikpunt geweest.
Kabinetsraad te Ankara
vatferta zijn groole branden ont-
om$n heeft geconstateerd dat het
lutéschade heeft opgeloopen en dat
'egtuigen onbruikbaar zyn ge
ile Italiaansche vliegtuigen zijn
"tnajhun basis teruggekeerd,
inspliddellandsche Zee heeft een
ie duikboot een kruiser en een
vat tankschip van 10.000 ton ge
dd. Bij Tobrouk aan de grens
mitnaica (het Oostelijk deel van
een aanval van de Engelsche
Ahtstrijdkrachten afgeslagen door
lStl>nsche luchtstrijdkrachten van
ïnarinc. Er is lichte schade aan-
p een lichte Italiaansche mijnen-
,tot zinken gebracht.
(iaansch Oost-Afrika heeft de
ihtaanvallen ondernomen op een
liegvelden, waarbij lichte mate-
n diade werd aangericht en onder
*?n en inlanders, die op de vlieg-
rkzaam waren, een tiental per-
jdood werden. Uit een later on-
,jjtis gebleken, dat de Italiaansche
Tuigen eergisteren in Cirenaica
ines hebben neergehaald.
'lynlijk Engelsche vliegtuigen
nachts boven enkele steden
•Italië gevlogen. Op Turyn heb-
^mmen laten vallen, welke even-
jig schade hebben aangericht, en
«•liezen veroorzaakten onder de
polking.
oogenblik moeten we het hier-
Het is nog in het beginstadium
ioorlog. Dan zjjn er niet dadelijk
- ingen. Echter kan men zich eens
'I?111» wat de interventie van Italië
geallieerden beteekent. De Mid-
Zee is voor hen voor 't
verforen gebied. Geen levens-
hn, geen grondstoffen, geen Roe-
Ie petroleum en benzine .bereikt
door zcer ingekrompen
iart nog uit het Verre Oosten kan
Ïangevoerd, moet den soms zeer
en omweg over de-Kaap maken,
a dsk en Engelsche gebieden in
ianfrika en Azië zijn van directe
Italpgen met het moederland afge-
groote aantallen aan land- en
cliten zijn geblokkeerd,
i oogenblik neemt Spanje de hou-
1 non-belligerent aan. Het voor-
n den Italiaanschen vriend lag
hand.
C^ypte steunt Engeland
iet met Egypte en Turkije zal
wat eerstgenoemd land be-
ul)"jend, dat de volksvertegenwoor-
.nva^ een debat van drie uren beslo-
4 va!t ook verder den Engelschen
uaar,ot zooveel mogelijk steun te
l%izien van Turkije is ons nog
en- lend, althans niet wat een be-
i'ii^taatsambtenaren zijn allo ver-
n etrokken. Een taliaansch blad
baa elding van Turksche troepen-
'me ties in Thracië, dat is aan de
s a2n Bulgarije,
igen
er
dei
lof
urkl
Nyefend geleidelijke demobili-
metj. 1 1 1
van de weermacht
van de Duitsche
;cn |it in Nederland deelt mede, dat
d dovan den opperbevelhebber van
At van demobilisatie zijnde Ne-
che land- en zeemacht, gene-
pkelman, zich uitsluitend uit-
»t de demobilisatie van de
Ische weermacht,
•and hiermede wordt de vol-
"klaring van generaal Winkel-
•sluitt 12 Juni 1940 gepubliceerd:
aandacht van de Duitsche regee-
al as het bezette gebied deel ik u
e detlt verscheidene bevelen en in-
ii die ik u na 3 Juni 1940 heb
niet behooren tot de
deert mij van dien dag af is opge-
taak omvat uitsluitend
ke militaire demobilisatie van
'landsche weermacht volgens de
bs van den opperbevelhebber
(TPlfcche weermacht in Nederland,
ig gt oog hierop trek ik de bevelen
die betrekking hebben op
vijze van de industrieele bedrij-
,lFeenkomsfcig art- 52 van het
eelnfe reglement in".
wordt er op gewezen, dat de
iirigtihebber van de Duitsche weer-
stig ïi Nederland als Duitsch com-
w v??,r de ten uitvoerlegging van
iruKiiobilisatie der Nederlandsche
"fi zeemacht, heeft aangewezen
reie u. g. Schwabedissen, chef van
van den opperbevelhebber van
che weermacht in Nederland.
Stcfani meldt uit Istanboel: Het gepu
bliceerde communiqué over de bijeen
komst van het Turksche kabinet onder
leiding van den president der republiek
Ismet Inönü behelst niet de minste aan
wijzing over de onderwerpen van bespre
king of over de genomen besluiten.
Op dit kaartje zijn de Italiaansche
aspiraties op het vasteland ten op
zichte van Frankrijk geruit aan
gegeven, nl. Savoye en Nizza. Voorts
behoort Corsica tot de gewenschte
gebieden.
Het land verkeert in koortsachtige ver
wachting om de denkbeelden van de re
geering te leeren kennen ten aanzien van
den nieuwen toestand ontstaan door het
deelnemen van Italië aan den oorlog. De
Turksche openbare meening volgt de ge
beurtenissen met kalmte, en het is (aldus
Stefani), niet gëwaagd te betoogen, dat
de bevolking, hoewel bereid de besluiten
van de regeering te aanvaarden, blijde
zou zjjn, indien de vrede bewaard werd.
Uit Rome deelt Popoio di Roma mede,
dat de Engelsche en Fransche regeering
Turkije, voor het geval dat het aan den
oorlog deelneemt, Aleppo en Irak hebben
aangeboden. De druk op de Turksche re
geering van de zijde der Westersche mo
gendheden zou thans zeer groot zijn. De
Engelsche diplomatie is in Ankara
koortsachtig bezig Turkije te winnen als
bondgenoot tegen Italië.
Het Turksche blad „Tan" is van mee
ning, dat Italië zich zooveel mogelijk in
zijn oorlgshandelingen zal beperken tot
het Westen van de Middellandsche Zee.
Het heeft voor zyn interventie het kri
tieke oogenblik der Westelijke mogend
heden gekozen. Frankrijk bevindt zich
namelijk in de grootste moeilijkheden en
Engeland moet bedacht zijn op zyn eigen
verdediging. De laatste hoop voor de Ge
allieerden is een Amerikaansche hulpver
leening.
Spanje moet den Iaatsten tijd in ver
band met Gibraltar ook ten zeerste in het
oog gehouden worden. Italië heeft er ove
rigens geen belang bij den oorlog uit te
breiden tot het Oosten van de Middelland
sche Zee. De gebeurtenissen kunnen ech
ter niet met beslistheid voorspeld worden.
Wanneer vanavond verduisterd
moei worden
De verduisteringsmaatregelen moe
ten hedenavond beginnen om 10.04
en eindigen morgenochtend 5.16 u.
ÏÏtotils
(/^ZstwXMMts
AMSTERDAM TELEFOON 40661
Kamers incL ontbijt 4.
RUSTIGE SFEER - Centrum
Bezoekt onze Oud-Hollandsche Bar
TROMPENBERG's
HILVERSUM Tel. 7941 (2 lijnen)
HET GEHEELE JAAR GEOPEND
NIEUWE HAAGSCHE
BROODFABRIEK
Se XuiaCiteitifiafiltciii
TEL. 331496. DEN HAAG.
ROCHUSSENSTRAAT 34
Bevoegdheid van Duitsche
krijgsraden
Ten aanzien van niet-Duitsche burgers
die bepaalde delicten begaan
De Rijkscommissaris heef* bepaald, dat
burgers van niet-Duitsche nationaliteit
zijn onderworpen aan het oordeel van
den Duitschen krijgsraad ten aanzien
van delicten, welke.
1) zich richten tegen de Duitsche weer
macht, haar leden of tegen degenen, die
op een of andere wijze bij haar werk
zaam zijn, of
2) in gebouwen, localiteiten of inrich
tingen ten behoeve van de Duitsche
weermacht worden begaan.
Wanneer de commandant van het
legeronderdeel, waartoe de betrokken
Duitsche krijgsraad behoort, verklaart,
dat hij van zijn oevoegdheid geen ge
bruik maakt, gaat het recht tot vervol
ging en veroordeeling over op de anders
tot strafvervolging bevoegde autoriteiten.
Deze regeling treedt in werking op den
dag harer afkondiging, 8 Juni 1940.
Het Departement van
Defensie
De secretaris-generaal uit zijn functie
ontheven
Van de zijde van het rijkscommissa
riaat wordt medegedeeld:
„De aangelegenheden van het minis
terie voor de landsverdediging zullen
voor zoover zij betrekking hebben op
de demobilisatie van de Nederlandsche
land- en zeemacht, ressorteeren onder
den Duitschen bevelhebber der weer
macht in Nederland.
„De secretaris-generaal, Ringeling,
wordt in verband hiermede uit zijn
functie ontheven."
Bankenmoratorium opgeheven
Volgens de in het Verordeningen
blad voor het bezette Nederland
sche gebied verschenen verorde
ning van den Rijkscommissaris, is
de secretaris-generaal van het de
partement van financiën gemach
tigd, het bestaande bankenmora
torium op te heffen en de noodige
maatregelen, die daaraan verbon
den zijn, te nemen.
De secretaris-generaal van het Depar
tement van Financiën heeft op grond van
deze verordening het volgende besluit
genomen:
Art. 1. Het „Besluit bankenmorato
rium" van 10 Mei 1940 (Staatsblad No.
483) wordt ingetrokken.
Art. 2. Dit uitvoeringsbesluit treedt in
werking op den dag van afkondiging, 11
Juni 1940.
Reynaud vraagt onbeperkte
hulp aan Amerika
Nieuwe opperbevelhebber
„Parijs zal met verdedigd worden." Het zal velen in en buiten
Parijs een pak van het hart zijn. Verdediging zou de oorlogs
ervaring leert dat wel vernietiging beteekend hebben van
duizenden menschenlevens en volksbezit, zonder dat de strategische
positie van het Fransche leger er iets mee gebaat zou zijn geweest.
Aan een verdediging van de stad met
succes was niet meer te denken. Daarvoor
zat ze reeds teveel in de knel en in de
klem.
In het westen was door dc doorbraak
bij Rouaan en naar de kust, waar opnieuw
een Fransch-Britsche legermacht werd
afgesneden, de verbinding langs een der
voornaamste toegangswegen afgesneden.
Deze groep heeft zich aan de Duitschers
moeien overgeven; ontkomen aan de zee
zijde was niet meer mogelijk. Le Havre
zal hier spoedig het lot van Rouaan dee-
len, mag men wel aannemen.
Meer westelijk, noord-ooslelijk van Pa
rijs, was Compiègne, in welks bosch in
November 1918 de Duitschers van maar
schalk Folch de harde capitulatievoor
waarden in ontvangst hadden te nemen,
reeds gepasseerd en bevonden de opruk
kende legerscharen zich binnen kanon
schotsafstand van hun doel: Parijs. Ten
slotte was een Duitsche vleugel voorbij
Reims opgerukt en had de Marne op vele
plaatsen overschreden, zoodat minstens
drie legergroepen in een grooten boog de
„ville lumière omringden op afstanden
tusschen 20 en 50 K.M. Oostelijk aanslui
tend opereeren en ageeren de Duitsche
troepen eveneens zeer krachtig met de
bedoeling we doelden er reeds eerder
op om de Maginot-linie schaakmat te
zetten. Slaagt deze opzet, dan zal onge
twijfeld aan de Fransche krijgsmacht een
teweldige slag zijn toegebracht. Honderd
uizenden soldalen mei een enorm ma
terieel worden dan afgesneden en opge
sloten.
Dat bij de overschrijding van de Marne
op verschillende plaatsen ook Chalons is
ingenomen, was voor de Duitsche troepen
een feit van beteekenis.
Chalons vormt niet alleen een uiterst
belangrijken overgang van de Marne,
maar is tevens een knooppunt van wegen
en spoorlijnen van den eersten rang voor
alle van Parijs naar Verdun, Metz en
Nancy, dus de voornaamste plaatsen in
Oost-Frankrijk, leidende verbindingen.
Bovendien heeft de Duitsche aanval ook
in de Argonnen en aan de Maas terrein
gewonnen. De Duitsche druk wordt daar-
Collecte Hulpcomité 1940
uitgesteld
Vermoedelijke datum 22 Juni
Men deelt ons van officieele zijde
mede: De openbare straatcollecte
ten behoeve van het Nationale Hulp
comité 1940, welke aanvankelijk
Zaterdag 15 Juni zou worden ge
houden, is om technische redenen
uitgesteld. Deze collecte zal thans
naar alle waarschijnlijkheid worden
gehouden op Zaterdag 22 Juni a.s.
mede nu ook in den rug van de Maginot-
liine steeds merkbaarder.
Het officieele bericht, dat Parijs niet
verdedigd zal worden, werd gisteren in
den vooravond bekend.
Een mededeeling van het Engelsche mi
nisterie van Oorlog gaf het echec toe van
den westelijken linkervleugel in Frankrijk
in de volgende bewoordingen:
Van een onzer divisies, die streed
aan den linkervleugel der Noord
zeekust, is door Duitsche strijd
krachten de verbinding met de eigen
divisies afgesneden.
De mogelijkheid bestaat, dat een
deel van deze divisie en andere ge
allieerde troependeelen door een
Duitsche overmacht zijn omsingeld.
Pogingen om deze troepen over zee
naar Engeland te brengen, zijn
slechts gedeeltelijk met succes be
kroond, en men vreest, dat het
grootste deel dezer troepen in Duit
sche gevangenschap zal geraken.
Resten van deze divisie zijn ver
scheept en in andere deelen van
Frankrijk weer in den strijd ge
worpen.
Een laatste beroep van Reynaud
op Roosevelt
wordt uit Genève gemeld.
In een als wanhopig geschetste bood
schap zou hij den president letterlijk heb
ben gesmeekt Frankrijk met alle middelen
te hulp te komen.
„Ik bezweer u," zoo schrijft Reynaud
aan het slot van zijn boodschap aan
Roosevelt, „openlijk te verklaren, dat de
Vereenigde Staten den Geallieerden
iederen materieelen steun verleenen, en
zelfs een expeditieleger te zenden."
Naar Reuter nog nader meldt, heeft
Reynaud in zijn vertwijfelde boodschap
nog verder gezegd:
Sedert zes dagen en nachten hebben
Fransche divisies zonder onderbreking
gestreden tegen een vijand, die met een
geweldige meerderheid van menschen
en materiaal tegenover ons staat. Van
daag heeft de vijand bijna de poorten
van Parijs bereikt. De Franschen heb
ben zich reeds naar hun provincies
teruggetrokken en indien noodzakelijk
trekken zij verder naar Noord-Afrika.
Een gedeelte der regeering heeft Parijs
reeds verlaten.
Ik vraag u thans om onbeperkte hulp.
Verklaart openlijk, dat Amerika naar
vermogen materiaal zendt, vóór het te
laat is.
Op sommige gebouwen is een biljet
aangeplakt, waarop vermeld staat, dat
zij op last van den Führer onder be
scherming staan als kunstwerk. Afge
zien van den eerbied voor cultuurgoede
ren, welke daaruit spreekt, wijzen die
biljetten ons op het omvangrijke bezit,
dat In deze dagen toch wel zeer bijzon
der zijn hooge waarde manifesteert. Na
tuurlijk denken wij daarbij niet alleen
aan gebouwen van, of met inhoud van
historische beteekenis, maar aan heel
dat complex van in den ruimsten zin
geestelijke goederen van wetenschap,
kunst en letteren, dat aan Nederland
in en buiten Europa een goeden, soms
uitnemenden naam heeft bezorgd. In
dagen van nationalen voorspoed is daar
op menigmaal met zekeren trots gewe
zen; thans is het uur gekomen, waarop
we er getroost de balans van opmaken,
als datgene, wat in wezen blijft en in
zijn vorm het nationale stempel dieper
relief geeft. Aan den mensch kan als
maatschappelijk wezen veel ontnomen
worden, maar zijn ziel staat buiten be
reik van welke macht ook; zoo is het
ook met een volk, waaraan veel, maar
niet de ziel ontnomen kan worden.
Als we maar even denken aan de cul-
tureele bezittingen van woord en toon:
onze literatuur en onze pers, onze mu
ziek en zang, die als evenzoovele leven
de producties of reproducties het volks
leven doorgolven, dan doet het ons goed
te hooren, hoe allerwege, wel verre van
de harp aan de wilgen te hangen, men
zich aangordt tot het weer opnemen
van den plotseling afgebroken draad:
hervatte orkest- en zangkoor-repetities,
nieuwe boeken alweer, voortgezette tijd
schriften en bladen het nervenstelsel
in het volksbestaan van hoogere struc
tuur dan handel en bedrijf ooit kan
zijn. En als we dan even de aandacht
richten op de „doode" have: onze rijk
voorziene bibliothehken, onze musea
voor beeldende kunsten, onze architec
tuur en onze kunstnijverheid, zouden we
dan niet dankbaar zijn, den tijd van be
proeving te zijn binnengegaan met zulk
een vreedzame bewapening? Voorts: is
het huis der wetenschappen, zijn onze
Universiteiten en Hoogescholen niet als
vestingen van beproefde stevigheid,
waarbinnen zich jong-Nederland aan
gordt voor den schoonen kamp om ken
nis, die óók macht is?
Wij laten nu buiten beschouwing den
geestelijken achtergrond en ook de re
ligieuze waarden in engeren zin, die van
dit alles de hoogste doelstelling zijn,
bewust of onbewust, omdat in ons blad
daarop regelmatig gewezen is en wordt.
'tWas er ons thans om te doen, de
oogen wijd te openen voor de historisch
geijkte schatten van oud-Nederland,
voor de levende schatten van het Ne
derland dezer tijden. Ons land heeft ten
deze een roeping gehad en een taak ver
vuld, welke door geen actucele gebeur
tenis, hoe ingrijpend ook, afgebroken
kan worden. Want zij was verbonden
met die goederen der menschheid, welke
aan de landsgrenzen zonder douane
rechten moeten doorgelaten worden. Dat
is hun internationale kant. Maar er is
ook een nationale kant: als de hand
havers van wat in het edelste deel van
een volk leeft en zich beweegt, openba
ren zij in klem en lijn, in toon en klank,
in woord en beeld de eigenheid van dat
volk, die tevens de toekomst ervan waar
borgt.
Indien al niet en hoe schuldig
vaak is het verzuimd! op den opper
sten Kunstenaar en Bouwmeester van
dit rijke volksbezit gewezen is, dan moge
het een dure plicht van de Christelijke
pers zijn en blijven, daarop nu te wij
zen. Juist nu. Want ook de schatten der
cultuur bezit een volk bij de gratie Gods.
Vernieling kan er de tastbare d*"- 1 aan
ontnemen (en het wordt hoogelijk ge
waardeerd, dat van hoogerhand is be
volen, dit te voorkomen), maar onver
vreemdbaar blijft de rijkdom der inspi
ratie en der creatie, der productie en
der reproductie, zoolang het Gode be
haagt daartoe de talenten te verleenen.
In dezen heeft Hij Nederland rijk en
langdurig gezegend. Het blijve onze eer,
ook dit pand der vaderen in Zijn kracht
te bewaren en te vermeerderen als een
hefoffer tot Zijn eer!
Het Duitsche opperbevel deelt
mede, dat de volledige ineenstor
ting van het geheele Fransche
front tusschen het Kanaal en de
Maginotlinie bij Montmedy, de
Fransche legerleiding er toe ge
bracht heeft haar oorspronkelijk
voornemen om Parijs te verdedi
gen, te laten varen.
Parijs is derhalve tot open stad
verklaard.
Zoo even zijn de Duitsche troe
pen Parijs binnengetrokken.
