Jtkiiiirr
if
I
A
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
J >e Haagsche
H entie van 1907
IIL
tl
Nederlandsche soldaten terug in
Nederland
Noorwegen staakt den strijd
Proclamatie van Koning Haakon
Onze voorbede
Duitsche aanval van de zee tot
aan de Argonnen
5> jmentsprijs
maanden in Leiden en in
en waar een agentschap ge-
i Is ƒ2.35. Per week 18 ct.
nummers 5 ct. Alles bij
entieprijzen
ct. per regel. Ingezonden
jdodeellngen 45 ct. per regel,
^jium 5 regels. Bewhsnum-
Jr ct. Bij contract belangrijke
u g.
6143
MAANDAG 10 JUNI 1940
Bur. Redactie en Administratie
BREESTRAAT 123. LEIDEN.
Telefoon 22710.
(Na 6 uur 23166.)
Postbox 20. Postrek. 58936.
21e Jaargang
Bijdragen van medewerkers, In
gezonden stukken aan de Red.
Abonnementen. Advertenties, enz.
aan de Administratie.
ij'
■fe
Slot.
i de conventies, waartoe de
■edesconferentie in 1907 ge-
we merkten het reeds op
wetten en gebruiken van den
land. Daarin zijn vervat de
elke thans de voor de bezette
sche gebieden gegeven voor
lebben bepaald,
naar de Conventie van 1907
ed? Het antwoord luidt:
mdgebied wordt als bezet be-
vanneer het zich feitelijk be
er het gezag van het vijan
jer. De bezetting strekt zich
t over die deelen van het
d, waar dit gezag gevestigd
,t is zich te doen gelden",
reffen we de volgende bepa-
tr het gezag van de wettelijke
eitelijk is overgegaan in han-
lengene, die het gebied heeft
mt deze alle maatregelen, die
trmogen zijn, ten einde voor
ogelijk de openbare orde en
are leven te herstellen en te
en zulks, behoudens volstrek
lering, met eerbiediging van
land geldende wetten",
conventie wordt een eed van
de bezettende overheid ver
deze bewoordingen:
verboden de bevolking van een
k! te noodzaken trouw te zwe-
e vijandelijke mogendheid"
daring echter, die in de plaats
ed treedt is echter wel moge-
rts /orden particulier bezit, eer en
ne!e v :n veilig gesteld. Die mogen
4?oi .l'ïn aangetast:
0,1 eer en de rechten van het gezin,
3|Jeven der personen en de bijzon-
:endom, alsmede de gods-
Ei'overtuiging en de uitoefe
nt n de eerediensten moeten
ojci-: geëerbiedigd.
•jjj ndere eigendom kan niet wor-
^urd verklaard. Plundering is
n - ijk verboden".
Sf d. e bepalingen vergelijkt met de
jde ngen, welke j.l. Donderdag-
ia kennis van onze lezers kwa-
zien, dat daarin allerlei vervat
6 Hterlijk beantwoordt aan den
,n de Haagsche conventie. De
ïg van Dr. Rabl was er even-
r s in overeenstemming,
zoover de conventie nog meer
op ts merken.
0 b'jv., dat bij het heffen van be-
age: dit zooveel mogelijk moet ge
leien /olgens de geldende regelen en
ie&ta: nde verdeeling. Requlsities en
iouii ke diensen kunnen slechts wor-
gderd ter voorziening in de be
te:: an het bezettingsleger. De be-
jre .ag echter niet worden gedwon-
%ne op eenigerlei wijze tegen het
1 vaderland te strijden. Leveringen
>%tur moeten dadelijk of zoo spoe-
roge ijk worden betaald,
ft. !e; er. dat een gebied bezet, kan
lts ui bezit nemen het gereede geld,
J'-idsf li en de invorderbare waarden,
adén staat toebehooren, de wa-
vervoermiddelen, magazij-
en oorraden, en, in het algemeen,
rot ende eigendommen van den
•t. du; van zoodanigen aard zijn. dat
foor de krijgsverrichtingen kunnen
en. Telegraaf, telefoon en radio-
tinstallaties, enz. en middelen van
per an personen of zaken te land
rfp (ie binnenwateren, de wapen voor-
erin het algemeen, elke soort
jsrnu ïitie kunnen in beslag genomen
d£\, zelfs indien zij aan bijzondere
3Gi -i toebehooren. Ze moeten echter
■den teruggegeven, en de schade-
ssteiii ïgen worden bij den vrede ge-
•ebouwen, onroerende goederen, b os-
en f landerijen van den bezetten
innen slechts in beheer of
riitg: oruik worden genomen.
eiliefdadigheidsinstellingen, on-
v bouwen, inrichtingen voor kun-
t en wetenschap mogen niet anders
ae n behandeld dan particuliere
incior imen. Inbeslagneming er van
'bc len en moet vervolgd worden,
nschappelijke straffen in geld
n inderen aard mogen niet wor-
legd op grond van persoonlijke
Édr-'ü gen, waarvoor de bevolking in
ir heel niet aansprakelijk kan
lesteld.
'i1 i -t geciteerde kan duidelijk zijn
'oi-di i, dat de landen, die in 1907 de
r b «proken conventie hebben ge-
c e bedoeling hebben gehad om
c lezet gebied nationale cultuur-
1 en het volkseigene te bescher-
c t-ii in stand te doen blijven.
ian t bedoelen wil men zich, gelijk
jDmr.sche zijde bij herhaling met na-
mr- J verklaard, ten volle houden.
f°ed( trouw en bereidheid tot het
1 en van het gegeven woord be-
pen we ten deze te aanvaarden.
X llen we staan tegenover de ver-
lenin een, welke verleden week van
iet jijn geworden. Alleen op deze
Zt leppen we de mogelij klieid van
7 f- le en vruchtbare samenwerking
de verschillende autoriteiten
lerscheiden nationaliteit, welke
lus '.aartoe geroepen zijn, ten bate
"1 ngen, die niet eenzijdig kunnen
ra en bezien.
i at wel zou doen, zou daarmee
l'- i ten detrimente van het ge-
mplex van interessen, dat in de
1 v ie omstandigheden niet uit het
5 mag worden verloren.
De Nederlandsche krijgs
gevangenen
Komen over 10 plaatsen en niet
op één dag.
De aandacht van degenen, die
naar de grens trekken, in de hoop
verwanten aan le treffen, wordt er
op gevestigd, dat de Nederlandsche
krijgsgevangenen uit Duitschland
over tenminste tien plaatsen wor
den teruggevoerd. Zij komen niet
allen op één dag.
Op een zeer belangrijken factor dient
voort nog gewezen te worden: een nauw
keurige registratie is een taak van de
eerste orde. Het baden, het verplichte
geneeskundige onderzoek, het zoo noodig
voorzien van schoone kleeding ver-
eischen zorg en tjjd.
Het is slechts mogelijk de krijgsgevan
genen op den dag van aankomst naar hun
haardsteden te laten terugkeeren, indien
zij zeer vroeg in den ochtend aankomen
en het aantal betrekkelijk gering is.
Waar bijvoorbeeld te Arnhem t.z.t. een
groep van ongeveer 1700 man verwacht
wordt, mag men zeer. tevreden zijn, als de
mannen dien dag daar ingekwartierd
kunnen worden.
Men boude er zich van overtuigd, dat
het personeel, dat met de verwerking is
belast, zich niet ontziet, waar het er om
gaat, de Nederlandsche soldaten zoo snel
mogelijk naar huis te laten gaan. Dat dit
echter op den dag van aankomst kan ge
schieden, moet echter vrijwel uitgesloten
worden geacht.
Nationaal Hulpcomité 1940
Gireeren is reeds mogelijk.
Reeds thans kunnen bijdragen gestort
worden voor het werk van het Nationaal
Hulpcomité 1940, en wel op: giro 388000
van het Nationaal Hulpcomité 1940, giro
272727 van het Nationaal Fonds voor
bijzondere nooden, giro 22120 van het
Ned. Roode Kruis.
Bepaalde bestemmingen aan stortingen
gegeven worden in acht genomen.
Doop van Prinses
Irene
Uit Londen komt naar ,JDe He
raut" schrijft, het bericht, dat
prinses Irene daar den heiligen
doop ontvangen heeft. Prof. Dr. H.
H. Knijper voegt daaraan toe:
„Dit is een oerolijdende tijding.
Het lange uitstellen van den doop
der prinses heeft velen verwon
derd en smart gedaan, vooral in
deze zorgelijke tijden. Des te meer
verheugt het ons, dat thans deze
doopsbediening heeft plaats gevon
den. Moge Gods genade de ver-
bondsbelofte in den doop haar be
zegeld bij haar opwassen tot rijke
vrucht voor haar doen zijn".
Voedselvoorziening le Rotterdam
Aan 30.000 menschen.
Te Rotterdam zijn een aantal veld
keukens bezig om het voedsel te bereiden
voor hen, die zelf niet in de meest
directe levensbehoeften kunnen voorzien:
slachtoffers van het bombardement en
werkloos gewordenen. Op drie plaatsen
staan deze keukens: n.l. in de Lusthof
straat, de Van der Werfstraat en de Tol-
lenstraat, terwijl voorts in het gebouw
van J3t. Homobonus een uitdeeling van
levensmiddelen verzorgd wordt.
Daarnaast zijn er nog verschillende
bij-distributielokalen en wel op de
plaatsen, waar de menschen vanwege
maatschappelijk hulpbetoon bijsteun
konden ontvangen.
In totaal worden er per dag ongeveer
30.000 menschen geholpen.
Gas als brandstof voor de
automobiel
Het feit, dat van particuliere zijde
activiteit wordt getoond ten aanzien van
het gebruik van gas, in welken vorm
ook, als brandstof voor personenauto
mobielen, is voor de K.NA.C. aanleiding
geweest het Centraal Bureau voor In
dustrialisatie te verzoeken, naast de on
getwijfeld zeer belangrijke kwestie van
het goederenvervoer met gas-installaties
de belangen van het personen-automo-
bilisme niet uit het oog te verliezen en
voorlichting en steun te willen geven
aan alle ernstige plannen, welke te
dezen worden beraamd. Indien bijvoor
beeld bij de vervaardiging van personen-
auto-generatoren van een speciaal voor
dit doel geschikt, eventueel geschikt ge
maakt, type andere fabrieken werden
ingeschakeld dan die, welke zich thans
reeds met generator-producten bezig
houden, zouden de belangen van de eene
groep, naar de K.N.A.C. meent, niet door
die van de andere behoeven te worden
geschaad.
Vervoer van rijwielen per spoor
Door verschillende omstandig
heden is het vervoer van rijwielen
per spoor zeer toegenomen. Ten
einde dit zooveel mogelijk te be
spoedigen, zullen de Ned. Spoor
wegen het vervoer over verschillen
de veren per vrachtauto doen ge
schieden.
Uiteraard zal hierbij een zekere mate
van vertraging niet steeds te vermijden
zijn. Daarom zal den reizigers de ge
legenheid worden geboden zelf voor de
overbrenging te zorgen, zoodat zij er per
soonlijk aan kunnen meewerken, het ver
dere vervoer met den gewenschten trein
te doen geschieden.
Indien een reiziger het plan heeft, zelf
voor het overbrengen van zijn fiets te
zorgen, gelieve deze hiervan kennis te
geven; het personeel zal hem dan duide
lijk inlichten hoe in zijn geval is te han
delen.
Het Zweedsche telegraaf agentschap
publiceert de volgende mededeeling van
het Noorsche Telegraaf-agentschap uit
Tromsö:
De koning, de kroonprins en de re
geering verklaren in een procla
matie dat de harde noodzakelijk
heid van den oorlog de geallieerde
regeeringen ertoe gedwongen heeft
al haar krachten op andere fron
ten te concentreeren, waar alle
menschen en al het materiaal
noodig zijn.
De Noorsche troepen, die in een strijd
van twee maanden moed en dapperheid
hebben getoond, bezitten niet voldoende
munitie en jachtvliegtuigen en kunnen
den strijd tegen de Duitsche overmacht
niet voortzetten. Maar de Noren nemen
aan den strijd op andere fronten deel.
Om een verdere verwoesting der nog on
geschonden gebleven landsdeelen te ver
hinderen, hebben de koning en de regee
ring besloten, den raad van het opperbe
vel te volgen en voorloopig den strijd in
het land op te geven en dezen naar trui-
Een spoor van de vermiste
Bredanaars
Divisie der marechaussee nog in
Volgens te Breda uit particuliere bron
te Brussel ontvangen inlichtingen, zou
een deel der nog vermiste Bredenaars er
reeds in den avond en den nacht van
eersten Pinksterdag in geslaagd zijn, per
auto en rijwiel Brussel te bereiken. Deze
groep vluchtelingen is daarop tweeden
Pinksterdag, toen in België het treinver
voer zij het ook met groote vertraging
nog functionneerde, per trein overge
bracht naar Parijs, waar zij in het Ju
ten het land te verplaatsen. Tevens zal
de arbeid voor het herstel van de vrij
heid en de rechten van het land worden
voortgezet.
MINISTER KOHT'S VERKLARING.
De vroegere Noorsche minister van
buitenlandsche zaken Koht, heeft giste
ren via den zender van Tromsö een ver
klaring afgelegd, waarin hij o.m. het
volgende zei de:
Het Storting heeft in de laatste ver-'
gadering van 9 Juni besloten, dat de
Noorsche regeering den militairen te
genstand moet opgeven. Op 7 Juni werd
besloten, dat de koning en de regee
ring hun zetel buiten de grenzen van
Noorwegen zouden kiezen.
De minister deelde o.a. nog mede, dat
de koning en de regeering den wensch
tot uiting hebben gebracht, dat generaal
Ruge, den opperbevelhebber van het le
ger in het Noorden van Noorwegen, met
hen tezamen buitenslands zou gaan. Ge
neraal Ruge heeft dit echter geweigerd.
Hij voert thans de onderhandelingen met
den Duitschen commandant.
lianahuis en het Philipshuis zouden
worden ondergebracht.
Volgens berichten uit dezelfde bron
zou een deel van de eerste divisie, van
het Wapen der Kon. Marechaussee, welke
divisie nog in haar geheel vermist
wordt, eveneens naar Frankrijk zijn uit
geweken en daar belast zijn met het toe
zicht op de Nederlandsche vluchtelingen.
Wanneer vanavond verduisterd
moei worden
De verduisteringsmaatregelen moe
ten hedenavond beginnen om 10.01
en eindigen morgenochtend 5.17 u.
i 0.000 man met blijdschap
ontvangen
Goed behandeld in Duitsche
kampen
Gisteren zijn via de Oostelijke
grensstations treinen met krijgs
gevangenen uit Duitschland ons
land binnengekomen. In totaal
een 10.000 man.
De eerste kwam 's morgens te 5.07 uur
met 1870 Nederlandsche soldaten te En
schedé binnen. Het was een trein van
45 wagens. Enkele uren later kwam er
een te Oldenzaal aan. Deze militairen
waren uit de omgeving van Berlijn ge
komen. Anderen kwamen uit de buurt
van Stettin. Ook te Zevenaar en te
Arnhem zijn treinen binnengerold.
Bij aankomst werden de krijgsgevan
genen onderzocht, gebaad en van schoon
ondergoed voorzien. Een maaltijd op
Hollandschen bodem smaakte allen
weer uitstekend. Daarna kon met de
registratie worden begonnen en werd
voor inkwartiering gezorgd.
Zij, die te Zevenaar binnenkwamen,
zijn naar Doesburg gemarcheerd.
De stemming der thuisgekeerden was
uitstekend. Over de behandeling in de
Duitsche kampen waren ze vol lof.
De begroeting aan de stations
In „De Heraut" (voor de Gereformeer
de kerken in Nederland) schrijft Prof. Dr.
H. H. Kuijper:
„De vraag werd ons gesteld, of we in
onze voorbede in de kerk ook onze
Koningin gedenken mogen en of die
voorbede evenzeer geschieden moet voor
degenen, die nu het bewind voeren over
ons volk. Ons antwoord op die beide vra
gen is bevestigend. De banden van liefde
met onze Koningin, die veertig jaar met
zooveel trouwe zorg over ons geregeerd
heeft, zijn niet verbroken, omdat zij ons
land verlaten moest. Wat Oranje voor
Nederland gedaan heeft, kan en mag
door ons nooit vergeten worden. En in
den diepen weemoed, die haar hart ver
vult, nu zij van haar volk gescheiden
leven moet, hebben we haar in ons gebed
voor God te gedenken, al zal men dit met
voorzichtigheid hebben te doen.
En wat het bewind betreft, dat thans
over ons gesteld is, hebben we ons te
houden aan het woord des Apostels, dat
er voorbidding moet geschieden voor al
len, die in hoogheid zijn, opdat we een
gerust en stil leven leiden mogen in alle
godzaligheid en eerbaarneid. De eerste
Christenen hebben zelfs gebeden voor de
keizers, die hen vervolgden en van ver
volging der Christenen is nu geen sprake.
E; is geen macht, leert de Apostel ons,
dan van God, en waar Gods bestel onder
deze macht öns gesteld heeft, hebben we
aan haar onderworpe: te zijn, zoolang
het God behaagt. De beste vorm van
deze voorbede zou daarom zijn .n aan
sluiting aan onze oude liturgie aldus te
bidden: Wij bidden U voor degenen, die
gij over ons gesteld hebt: geef dat hunne
regeering daartoe gericht zij, dat wij
onder hen een gerust en stil leven leiden
mogen in alle godzaligheid en eerbaar
heid. Die voorbede stemt geheel overeen
met wat de Apostel Paulus ons voor
schrijft".
was zeer hartelijk door de vele
landgenooten, die zich in de omge
ving bevonden. Lachend en jube
lend trokken de lange rijen naai
de lokalen, waar ze werden onder
gebracht.
De kleeding was veelal zoo als ze het
land verlaten hadden midden uit het
strijdgewoel. Mannen met baarden en
lange haren marcheerden in grooten ge
tale in den troep. Aan de verzorging van
het toilet was de laatste weken uit den
aard der zaak weinig gedaan kunnen
worden.
De gezondheidstoestand der mannen
was goed: te Arnhem b.v. was slechts
één zieke op het heele transport.
De teruggekeerden hadden gelegen in
stellingen in het Noorden, Oosten en
Zuiden en waren uit allerlei provincies
afkomstig.
Over de behandeling in Duitsch
land was men zeer tevreden. Er was
veel bewegingsvrijheid en geregeld
medisch toezicht en geestelijke
zorg. Berichten kwamen er echter
niet. Sinds een week was bekend,
dat ze naar huis zouden terugkee
ren.
Vandaag is er soldij betaling en wor
den de verlofpassen uitgereikt; daarna
kan naar de eigen woonplaats worden
vertrokken.
De terugkeer van de 22.000 krijgsge
vangenen is goed voorbereid, zoodat de
administratieve verwerking der aan
komenden een vlot verloop heeft.
Breda en randgemeenten missen
nog ruim 2000 burgers
Verblijfplaats onbekend.
Onder de vele geruchten, die met
betrekking tot de verblijfplaats van
de nog niet teruggekeerde Breda-
sche vluchtelingen de ronde doen,
is er een, volgens welke een groep
van enkele honderden ingezetenen
het zou hier voornamelijk men^
schen uit Ginneken betreffen
vanuit Brussel per trein naar Parijs
zou zijn vervoerd, waar zij zouden
zijn ingekwartierd in het Philips-
gebouw.
Er is getracht omtrent dit gerucht be
trouwbare mededeelingen te krijgen, doch
te bevoegder plaatse beschikt men over
geen enkele aanwijzing, dat deze men
schen, indien zij er al in geslaagd zouden
zijn in Brussel een trein te nemen inder
daad Parijs bereikt hebben.
Het is bijvoorbeeld met te Brugge aan
gekomen vluchtelingen voorgekomen, dat
zij in den trein werden gezet, doch dezen
na enkele kilometers alweer moesten ver
laten. Het is zeer goed mogelijk, en men
acht het zelfs waarschijnlijk, dat het met
de hier bedoelde groep evenzoo is.
Er ontbreken op het oogenblik alleen
uit de gemeente Breda nog 1200 tot 1300
menschen. In de randgemeenten worden
ook nog zeker duizend personen vermist.
Maatregelen zijn besproken om inlich
tingen te verkrijgen omtrent de men
schen, die nog in Frankrijk of mogelijk
in Engeland of Zwitserland zouden ver
toeven. 0.m. is de mogelijkheid over
wogen om te trachen via Amerikaansche
consulaten in die landen een oproep te
doen tot de achtergebleven vluchtelingen,
opdat dezen zich aan een centraal punt
zouden melden. Op deze wijze zouden
wellicht lijsten van de in deze landen
aanwezigen verkregen kunnen worden.
Bij Soissons over de Aisne
Vliegtuigmoederschip gezonken
Scharnhorst en Gneisenau
in actie
Reuter meldt onder dagteekening van
gisteren uit Parijs:
Fransche militaire kringen verklaren,
dat alle aan het Westelijk Front beschik
bare Duitsche troepen in den bij het
aanbreken van den dag begonnen strijd
zijn geworpen. Deze geweldige massa valt
aan op een front, dat zich uitstrekt van
de zee tot de Argonnen. Men venvacht,
dat de slag nog in hevigheid zal toe
nemen en dat het voor de Franschen,
die zich met gelijke vastberadenheid ver
dedigen, een dag van beslissende betee-
kenis is.
Duitsch legerbericht
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht van gisteren zegt, dat op den vier
den dag van den Soinmeslag sterke strijd
krachten van de tegenstanders in den
strijd zijn geworpen, maar tot den terug
tocht zijn gedwongen.
In de richting van dc beneden Seine
zijn achlerwaartsche vijandelijke verdedi
gingslinies doorbroken en omvangrijke
opslagplaatsen en voorraden van den te
genstander buitgemaakt.
Verder naar het Oosten achtervolgen
onze divisies den vijand. Aan weerskanten
van Soissons is de Aisne onder strijd over
schreden. Vanmorgen vroeg zijn de Duit
sche troepen ook in andere sectoren van
het Duitsche front in Frankrijk tot den
aanval overgegaan.
De luchtmacht heeft de haven van
Cherbourg opnieuw met succes aangeval
len. Verscheiden vliegvelden ten Noorden
en ten Zuidoosten van Parijs, alsmede
straatwegen en spoorwegen ten Noord
westen van Parijs zijn gebombardeerd.
Duitsche zeestrijdkrachten, waaronder
de beide slagschepen „Gneisenau" en
„Scharnhorst" opereerden op de Noord
zee, ter ontlasting van de bij Narvik strij
dende troepen. Daarbij zijn op 8 Juni
door een eskader het Engelsche vliegkamp-
schip „Glorious" (22.500 ton) en een vijan
delijke torpedobootjager in den grond ge
boord.
Een tweede eskader vernietigde het
21000 ton groote troepentransportschip
..Orama", het Engelsche marinetankschip
„Oil Pioneer" (9100 ton) en een modernen
ondereebootjager. Het eskader maakte
verder verscheidene honderden gevange
nen. De eigen strijdkrachten zetten haar
operaties voort.
Ook in den nacht van 8 op 9 Juni heeft
de vijand boven West-Duitsch gebied ge
vlogen. Schade van militaire beteekenis
is niet aangericht.
De „Glorious" was een zusterschip van
de in September tot zinken gebrachte
„Courageous" en oorspronkelijk gebouwd
als snelle kruiser. Ze dateeren 'nog uit den
tijd van den wèreldoorlog-1914.
De „Gneisenau" en „Scharnhorst" zijn
blijkbaar weer in actie en hebben dan niet
het lot ondergaan dat naar berichten in
April er aan bij het optreden tegen Noor
wegen ten deel zou zijn gevallen.
