dtmrrnt
Dagelijks verschijnend
.eiden en Omstreken
BELGIE HEEFT DE WAPENS
NEERGELEGD
nemeotsprijs:
t* 11 iartaal in Leiden en in
J itsen waar een agent-
ip gevestigd is 2.35
p. 235 portokosten
eek
het Buitenland by we-
ttsche zending ƒ4.50
m oo|gelijksche zending 5.50
les bü vooruitbetaling
lummers 5 ct. met Zondags-
Vi ct.
Bureau: Breestraat 123 Te
No. 6133
'ostbox 20 - Postgiro 58936
3 21e Jaargang
Advertentieprijzen
Van 1 tot 5 regels 1.17J
Elke regel meer 022}
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels .ƒ2.30
Elke regel meer 0.45
Voor het bevragen aan 't
bureau wordt berekend ƒ0.10
opcl|ed en
ejmjischelijkheid
ïdt fussing van Koning Leopold van
n de wapenen neer te leggen,
te met vrijmoedigheid een daad
zoo (ten moed en menschelijkheid
aan zijn besluit zal hem als verant-
d man uitermate zwaar gevallen
lie d<
Over
de
ten
wij n r
>n het anders?
Ische ministers, die uitgeweken
:on°] [enden van wel, de opperbevel-
vensi 'n het Be^Siscbe leger was tot
e overtuiging gekomen en volg-
nstel n man, die te midden van de
fwoesting leefde, eigen inzicht,
den vaderlandschen bodem en
glrdanen voor algeheelen onder-
beiehoeden.
vahad niet uit eigen wil den oor-
en %t, evenmin als wij.
oorg"35 het niet gehouden ditmaal
uitg#n tot aan de totalitaire vernie-
tal vae. Verdediging tot het uiterste
(ioet& niet vechten totdat de weer-
n si afgeslacht, van steden en dor-
monr steen meer op den anderen
'hien de bevolking gedood of van alles
la's, is en zijn bestaansmiddelen ziet
1 b«gd.
en' rager van de hoogste verantwoor-
"Hd, heeft België's Koning, die met
taatf herhaling a.Hes heeft gedaan
jud van den vrede, beslist dat het
t Viin de verdediging gekomen was.
hetjmd gegeven wat het geven kon.
laten hadden gestreden in den
;n strijd met eenrnoed, waarvoor
tgelèegenstander respect heeft be-
gela^jj stonden echter „tegenover
itèiH^e middelen, waartegen de
beJ menschelijke moed niet is op-
)ter«|n", zooals onze Opperbevelheb-
i sirjop 14 Mei in zijn radiotoespraak
Nodarlandsche volk heeft uit-
I
)nve
EUM
nings besluit is ook de uiting van
p^voel van menschelijkheid,
idenMl in België gegaan zijn als ten
etigende bombardementen van
I ntsche luchtwapen troffen ook
en kinderen en maakten tallooze
lenjffers. Tegen dit geweld kon geen
penile bescherming worden geboden.
QP^lles waren harde feiten, die heb-
}i (jfiioopt den ongelijken en verwoes-
i strijd te staken. Koning Leopold
>nd«t besluit daartoe als zijn hoogsten
!W-I
r6.75,zyn verantwoordelijkheid kan pei-
-17^1 dat beseffen, gelijk ook wij ruim
Ti dagen geleden de decisie van ge-
5 oB Winkelman hebben begrepen en
trd, zij het met droefheid in het
talman er van overtuigd, dat de ge-
k.; Snis beider groote beslissingen zal
ld ^ardigen en ben er voor zal eeren.
Clivhet ons stamverwante volk aan
j/_ jUidergrenzen gaan we onbekende,
tiike tijden tegemoet.
ons °°g daarbij op God gericht
ioni:
nonjend en werkend hebben we als
i 190 van een kloek en stoer voorge-
te bouwen aan een nieuwe toe-
'- n
5/9;1 doen het eenerzijds met vollen
a llfikheidszin, anderzijds in onder-
jmicf aan Gods voorzienig bestel.
i 3i'eet wat goed voor ons is.
m in een toekomst, die we ten
bbeif banden weten.
TiL
ini 1
kerken en de geleden
oorlogsschade
commandant, opperbevelhebber
pc Land- en Zeemacht, lieeft een
imissie ingesteld, die ten doel
voorstellen te doen voor
imoctkoming van overheidswege
verband met gelden materieele
n> logsschade.
voor® c°mraissie heeft zich gewend
uetiProf. Dr. H. H. Kuyper, als g%
e afcachtigd deputaat voor de cor-
'fondentie met de hooge over-
c$' ,net Verzoek om opgave van
Id-xeercle schade, door het oorlogs
held toegebracht aan kerken,
wflorieën, catechisatie- en ver-
Jgiogslokalei^ toebehoorend aan
sier^Geref. Kerken in Nederland.
Br- H. H. Kuyper verzoekt
zijn adres, Stadhouderslaan 104,
iarjf Haag, van een en ander aan
prifl bericht te doen
anv:
Bonnen
die niet meer gebruikt
zullen worden
Het departement van Handel. Nijver
heid en Scheepvaart maakt het volgen
de bekend:
De laatste tijd zijn verschillende dis
tributiediensten er toe overgegaan in
hun kring bepaalde producten te distri-
bueeren, waarbij gebruik gemaakt is van
de bonnen van distributiebonboekjes,
voorzoover deze reeds uitgereikt waren.
In verband hiermede is besloten, dat
de bonnen, genummerd van 1 tlm. 20
van het broodbonboekje en de bonnen,
genummerd van 1 t m. 13 van het alge
meen distributiebonboekje, bij de ver
dere distributie niet gebruikt zullen wor
den, zoodat deze vernietigd kunnen wor
den, hetgeen, ter voorkoming van mis
verstand, aanbeveling verdient.
In gemeenten, waar bonnen van hoo-
gere nummers zijn gebruikt dan boven
vermeld, zullen tegen inlevering der
reeds gebruikte bonboekjes nieuwe exem
plaren worden uitgereikt.
Een ongewone bruidsstoet
Het gebrek aan benzine heeft al
bruidsstoeten te voet, per tram en per
fiets tot gevolg gehad. Thans vernemen
wij, dat in Drachten bruilofsgangers
gezeten waren op een fraai gestoffeer-
den boerenwagen. Aan dezen wagen was
door middel van touwen een auto vast
gebonden. waarin het bruidspaar was
gezeten. Het geheele, nogal wonderlijk
uitziende vervoermiddel werd door een
mooi span paarden getrokken.
Wanneer vanavond verduisterd
moet worden
De verduisteringsmaatregelen moe
ten h e d e navond beginnen om
21.49 en kunnen beëindigd worden
morgenochtend om 5.25 uur.
Voor
Rotterdammerlezers
Dit blad wordt ook aan een deel van de
lezers der „Rotterdammer" gezonden,
met het vriendelijk verzoek aan deze
lezers ons trouw te blijven, nu het
bedrijf technische moeilijkheden heeft.
Wij hopen, dat spoedig „De Rotterdam
mer" U zelf weer bereikt.
Het tijdelijk adres van
„De Rotterdammer" is:
PROVENIERSSINGEL 30
ROTTERDAM
GEZANT ASCHMANN
nam afscheid
Woorden van dank door Ned. pers.
's-GRAVENHAGE, 29 Mei. Op de
gisteravond in een der gebouwen van
het Duitsche gezantschap gehouden
persconferentie heeft zijn Excellentie
Gottfried Aschmann afscheid genomen
van de Nederlandsche journalisten we^
gens zijn vertrek naar elders in Europa.
De heer Aschmann maakte gewag van
de vriendschapsbanden, die hij hier te
lande had aangeknoopt en legde den
nadruk op de moeilijkheden, die de laat
ste weken waren te overwinnen. Geluk
kig had hij steeds den oprechten wil ge
constateerd om zoo goed mogelijk samen
te werken.
Namens de Nederlandsche journalis
ten werd het woord gevoerd door Mr. J.
J. van Bolhuis, die dankte voor de tact
volle wijze, waarop de heer Aschmann
de Nederlandsche pers ter wille is'ge
weest.
Daarmede was deze korte plechtigheid
beëindigd.
Een moeilijke maar moedige beslissing
Verdere tegenweer was onmogelijk
Laatste fase van de worsteling?
Wal sinds enkele dagen voor den
opmerkzamen volger van de ontwik
keling der gebeurtenissen aan het
Belgisch-Fransche front te duch
ten viel, is geschied: België heeft na
laaien weerstand den hachelijk ge
worden strijd tegen overmachtige
wapenen moeten opgeven. Koning
Leopold heeft het niet tot het uiter
ste willen volhouden en als chef
van het Belgische leger heeft hy het
pijnlijke en moeilijke besluit moeten
nemen om den ongelyken heldhafti-
gen strijd Ie beendigen en met zijn
leger te capituleeren. Ook daarvoor
was moed noodig.
Alle natuurlijke hindernissen waren ge
vallen en over bleef slechts de mogelijk
heid om in het mooie, maar vlakke Vlaan-
derenland in een hopeloos geworden
tegenweer te bijven volharden en de op
offering van menschenlevens en de ver
woesting des lands tot het uiterste te
doen komen. De mogelijkheid van een
Yserlinie was er ditmaal, in tegenstelling
met 1914, niet. Althans niet op een wijze,
waarbij duurzame verdediging mogelijk
zou zijn. Daarvoor was er een te groote
verandering gekomen in de strijdwapenen
en de kracht van den tegenstander. Bo
vendien was het ter plaatse strijdende
leger door een sterke wig afgesneden van
het overige deel der geallieerde leger
macht. De mogelijkheid van een door
braak was practisch niet aanwezig en uit
zicht op een keer in de benarde positie
was er ten eenenmale niet.
Daarbij kwam, dat het opdringen van
de Duitsche troepen in de richting Mee-
nenYperen den toestand nog moeilijker
■naakte dan die toch reeds was.
Er was strategisch noch tactisch in
dit betrekkelijk kleine gebied, dal
bovendien door vluchtelingen was
overstroomd, iets meer te begin
nen. Slechts capitulatie bleef over
en de Koning heeft dat ingezien en
zijn besluit genomen. De nood
dwong in den meest volstrekten zin.
Voor 4 a 50(1.000 man Belgische troepen
beteekende dit het neerleggen van de wa
penen. Hun met hen in het betrokken ge
bied strijdende bondgenooten: Franschen
en Engelschen, zullen aan eenzelfde lot
moeilijk kunnen ontkomen. De situatie
brengt dat mee.
De ingetreden toestand heeft tevens lot
gevolg, dat thans de Noordzeekust tot de
Somme geheel in Duitsche handen is en
Engeland in nog moeilyker situatie is ge
komen dan het toch reeds was.
Thans zullen de Duitschers zich met
volle kracht kunnen werpen op het ooste
lijk en zuidelijk front, waar de Franschen
aan Somme en Aisne stand willen houden.
Militair en politiek moet de ontwikke
ling der gebeurtenissen van groote betee-
kenis worden geacht. Thans zijn Frankryk
en Engeland samen komen te staan tegen
over hun tegenstander bij uitnemendheid.
We behoeven daarop voor 't oogenblik
niet in 't bijzonder in te gaan. De netelig
heid van de positie is zoo klaar als de dag.
Het heeft er veel van, dat daarmee
de oorlog na nog geen negen maan
den tot haar laatste beslissende fase
genaderd is, waarbij men goed doel
ook nauwkeurig te letten op de ge
beurtenissen in en om de Middel-
landsche Zee.
Italië en anderen beginnen hier meer en
meer actief te worden en toonen steeds
duidelyker, voor wie zulks nog noodig
mocht zijn, dat ze er gaarne toe zullen
medewerken om aan Engelands en Frank-
rijks positie rond en in de Oude Wereld
zee radicaal een einde te maken, een ge
dachte, welke nimmer onder stoelen of
banken is gestoken.
Dat het neerleggen van de wapenen
door Belgic grooten indruk te Parijs heeft
gemaakt en een diep gevoel van teleurstel
ling heeft doen ontstaan, zal niemand kun
nen verwonderen. De radiorede van den
minister-president Reynaud heeft daar een
onomwonden getuigenis van gegeven.
Men kent reeds den korten inhoud daar
van. Hel sprak voor zich zelf.
België's capitulatie
In een deel onzer edities van gisteren
heeft men reeds kennis kunnen nemen van
het Duitsche legerbericht, waarin de capi
tulatie van liet Belgische leger werd
medegedeeld.
Met het oog op de velen, wien hel nog
niet onder de oogen kwam, laten we hel
hier volgen.
De groote slag in Vlaanderen en in
Artois heeft zijn hoogtepunt bereikt. In
krachtige aanvallen braken onze troe-
Ambtsaanvaarding Rijkscommissaris
Rijksminister SEYSS-INQUART
„Niets verhindert ons, elkander met
achting tegemoet te treden"
's-GRAVENHAGE, 29 Mei. Heden
middag om 12 uur aanvaardde de Rijks
commissaris voor de bezette Nederland
sche gebieden Rijksminister Seyss-
Inquart („der Reichskommissar für die
bezetzten niederlandischen Gebiete
Reichsminister Seyss-Inquart") in de
Ridderzaal het civiel gezag over Neder
land.
Bij deze gelegenheid vaardigde de
Rijkscommissaris de volgende proclama
tie uit:
Proclamatie.
Met ingang van heden heb ik het hoog
ste regeeringsgezag in burgerlijke aan
gelegenheden in Nederland op mij ge
nomen.
De grootmoedigheid van den Führer
en de kracht van de Duitsche weermacht
hebben het mogelijk gemaakt, dat reeds
weinige dagen na de door het vroegere
bewind van Nederland opgeroepen cata
strophe weder een ordening van het
openbare leven tot stand wordt gebracht,
welke in den bestaanden gang van zaken
slechts in zooverre zal ingrijpen, als de
bijzondere zich voordoende omstandig
heden dit noodzakelijk maken.
Als Rijkscommissaris zal ik het hoog
ste regeeringsgezag in burgerlijke aan
gelegenheden in de onder de bescher
ming der Duitsche troepen staande Ne
derlandsche gebieden uitoefenen, om de
openbare orde en het openbare leven te
beveiligen. Ik zal alle maatregelen, ook
van wetgevenden aard, treffen welke
noodig zijn om deze opdracht te vervul
len, Het is mijn wil. hierbij het tot dus
ver geldende Nederlandsche recht zoo
veel mogelijk van kracht te laten blij
ven, in de uitoefening van het bestuur
de Nederlandsche autoriteiten te be
trekken en de onafhankelijkheid van
de rechtspraak te waarborgen. Ik ver
pen het deels felle verzet en drongen zij
de ingesloten vijandelijke legers op een
steeds nauwer gebied terug, waarin ook
het luchtwapen met sterke krachten
vernietigend werkte.
Tegen het Blgische leger wonnen wij,
na hardnekkige gevechten, snel terrein
en staan thans tien kilometer voor
Brugge en Thourout. Thielt werd ge
passeerd en een stormaanval werd on
dernomen op de vijandelijke artilerie-
groep welke zich aldaar bevindt.
Het hopelooze van dezen toe
stand inziende, heeft het Belgi
sche leger, zooals reeds in een af
zonderlijk bericht is bekend ge
maakt, onder leiding van zijn
koning, ter sterkte van ongeveer
400.000 tot 500.000 man, de wa
pens neergelegd.
Tegen de omsingelde Engelschen en
Franschen wordt de strijd voortgezet.
Het oostelijk front.
Ten Noorden van Valenciennes
zijn onze troepen op een breed
front door de sterke Fransche
grensvestingen heengebroken en
zijn zij ten Westen van Valencien
nes het Schelde-kanaal gepas
seerd.
Ook van het Westen uit werd de
vijand over het geheele front terugge
slagen. La Bassée, Merville, Hazebrouck
en Bourbourg-ville zijn in Duitsche
handen.
Het luchtwapen bestookte de naar
Zeebrugge, Nieuwpoort, Oostende en
Duinkerken leidende straten en spoor
lijnen met bommen, alsmede de haven
werken en de in de havens liggende
schepen. In Duinkerken is de brug over
de haven vernield.
Tusschen Calais en Dover kreeg een
vijandelijke torpedojager een zwaren
treffer.
Aan het Zuidelijk front
werden afzonderlijke, onder lei
ding van pantserwagens onderno
men vijandelijke aanvallen aan
den benedenloop van de Somme
afgeslagen. Daarbij werden der
tig vijandelijke pantserwagens
vernietigd, waarvan negen alleen
door den schutter Bringforth. Ten
Zuiden van Carignan werden onze
stellingen verbeterd en sterke
vijandelijke tegenaanvallen afge
slagen.
De verliezen van den vijand in de
lucht bedroegen gisteren in totaal 91
vliegtuigen. Daarvan werden er in
luchtgevechten 63 en door luchtdoel
artillerie 11 neergeschoten. Op 'n vlieg
veld werden 15 vliegtuigen op den
grond vernield. 23 Duitsche vliegtuigen
worden vermist.
wacht daartegenover, dat alle in actie-
ven dienst zijnde Nederlandsche rech
ters, overheidsambtenaren en functiona
rissen mijn deze doeleinden dienende
verordeningen nauwgezet zullen nako
men en dat het Nederlandsche volk met
begrip en beheersching deze leiding zal
volgen.
De Nederlandsche soldaten hebben in
den strijd goed gevochten. De Neder
landsche burgerlijke bevolking heeft zich
tegenover de strijdende troepen behoor
lijk gedragen. Er staat niets in den weg,
dat ons zou kunnen verhinderen, elkan
der met achting tegemoet te treden.
Het Duitsche volk vecht onder zijn
Führer den beslissenden strijd om het
zijn of niet-zijn uit, welken de haat en
nijd zijner vijanden het opgedrongen
heeft. Deze strijd gebiedt het Duitsche
volk om al zijn krachten in te zetten en
geeft het het recht, alle binnen zijn
bereik liggende middelen aan te grijpen.
Dit gebod en dit recht van den nood
zal ook op den levensstandaard van het
Nederlandsche volk en op zijn econo
mie inwerken. Ik zal er echter met zorg
naar streven, dat het met het Duitsche
volk naar den bloede verwante Neder
landsche volk niet tot ongunstiger le
vensomstandigheden vervalt, dan de ge
geven lotsverbondenheid en de vernieti-
gingswil onzer vijanden in dezen tijd
noodzakelijk maken.
Ik heb als Rijkscommissaris de rijks
belangen in de onder de bescherming
van de Duitsche troepen staande Neder
landsche gebieden te behartigen en ik
zal ze behartigen. Het Nederlandsche
volk zal in de vervulling van zijn taak,
die uit het gemeenschappelijk lot
voortvloeit, zich zijn land en zijn vrij
heid voor de toekomst vermogen te ver
zekeren.
SEYSS-INQUART.
In Noorwegen.
Ook in het noordelijke Jeel van Noor
wegen greep het luchtwapen met succes
in. In Bodoe werd een zender vernield en
werd een andere zender zwaar bescha
digd. Twee vijandelijke vliegtuigen wer
den neergeschoten.
Aan de kust.
Duitsche „Schnellboote" vernietigden
voor de Belgische kust, zooals reeds in
een afzonderlijk bericht is bekend ge
maakt, een Britschen torpedojager en
een vijandelijke duikboot. In den nacht
op 28 Mei gelukte het een „Schnellboot"
ook nog een zwaar beladen vijandelijk
transportvaartuig van 3000 ton tot zinken
te brengen.
In de lucht.
Het Engelsche luchtwapen zette zijn
lukrake aanvallen op niet-militaire ob
jecten in Noord- en West-Duitschland
voort. Verscheidene burgers werden ge
dood.
De behandeling van koning
Leopold
D.N.B. meldt uit liet Hoofdkwartier van
den Führer:
De Koning van Belgic heeft, teneinde
verder bloedvergieten en de volkomen
doellooze verdere vernieling van zyn land
te voorkomen, besloten de wapens neer te
leggen. Dit besluit heeft hij genomen tegen
de meerderheid in van zijn ministers. Dit
ministerie, dat in de eerste plaats verant
woordelijk is voor de catastrophe, die over
België is losgebroken, schijnt ook nu nog
bereid verder een politiek te voeren in
dienst van de EngelschFransche last
gevers.
De Führer heeft bevel gegeven, dat
men tegenover den koning der Bel- j
gen en tegenover het Belgische leger 1
die houding zal aannemen, waarop
soldaten recht hebben die dapper
gestreden hebben.
Daar de koning der Belgen geen enkelen
wensch heeft te kennen gegeven omtrent
de behandeling, die hem ten deel zou val
len, heeft men besloten hem voorloopig
een Belgisch kasteel als residentie toe tc
wijzen, in afwachting, dat er over zijn ver
blijfplaats verder wordt beslist.
Ëlet totaal aan soldaten welke by deze
capitulatie betrokken zijn, moet ongeveer
een half millioen bedragen. De Duitsche
legers zullen thans met des te meer kracht
tegen de hoofdschuldigen kunnen op
treden.
Het „stempelen"
Niet voor steun, wèl voor
kasuitkeering.
Het stempelen door werkloozen. die
ingevolge de steunregeling ondersteund
worden, zal tot nader aankondiging niet
meer plaats hebben. Thans heeft de
secretaris-generaal, waarnemend hoofd
van het departement van Sociale Zaken
dit in een circulaire officieel bekend ge
maakt.
Daaruit blijkt, dat het stempelen ten
behoeve van werkloozenkasuitkeeringen
w 1 verplicht is.
