JHmuif £riitsdK <£mxmi
uiswaarts
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Noordzeekust van Calais tot
Somme bezet
Zorgen in Londen en Parijs
Voor
Rotterdammerlezers
Aan het Kanaal
nementsprijs
al in Leiden en in
tsen *«ar Mn ^nt-
p gevestigd is f235
p f235 -r portokosten
L /0.18
he-"Buitenland by we-
jjksche zending ƒ4.50
»geHjksche zending 5.50
Alles bij vooruitbetaling
nummers 5 ct. met Zondags-
l 2% ct.
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 22710 (na 6 uur: 23166) Postbox 20 - Postgiro 58936
No. 6131
MAANDAG 27 MEI 1940
21e Jaargang
Advertentieprijzen
Van 1 tot 5 regels 1.17}
Elke regel meer 0.22*
Ingezonden Mededeelingen
van 15 regels 2.30
Elke regel meer 0.45
Voor het bevragen aan 't
bureau wordt berekend ƒ0.10
fegend was het bericht dat Vrij-
!d rond ging en Zaterdag volle
en materieele bevestiging
&t 50 procent van ons leger zou
^gedemobiliseerd. Ook het be
niet zoo groote aantal onzer
dat als krijgsgevangene haar
nd was vervoerd, viel onder
Kregel-
over zulks in verband met de
d opgestelde regelen voor de
Itie mogelijk was, hebben Za-
>ds vele duizenden onzer man
en haard weder bereikt. Voor
in zullen deze nog wel onge-
zijn gebleven. Er zullen er
zijn, die misschiein niets meer
nes vonden. Voor hen had het
niet alleen lichtzijden en aan-
anten.
aken we in dit verband met
hartelijk medegevoel aan die
«aar een zoon en broeder, een
vader of kostwinner niet
inkeerde, omdat hij zijn leven
'trd op het altaar des vader-
avr was de droefheid en de
cd zij dezulken in hun nood
echter zal het weerzien na
van onzekerheid en weken en
r. spanning groote vreugde heb-
ht onder vaders en moeders,
vrouwen,en kinderen. Het nor-
r, ;leven kan zijn loop weer her-
jat is een groot goed, dat we
ïoeg naar waarde kunnen
i het bedrijfsleven we den-
me ook aan den landbouw
hten: weer kunnen opnemen,
het op menige plaats groote
had.
n, dat eerlang ook de nog niet
penden naar den kring der
nullen kunnen vertrekken. Uit
overwegingen zal daarbij eenige
itigheid dienen te worden be-
Yhint het is wel heel eenvoudig
een paar honderd duizend
te zeggenge kunt naar huis
ren, maar we hebben er tevens
mee te houden, dat het hoogst
icht is het aantal dergenen, die
fcrk zouden moeten gaan rond-
rterke mate te vergrooten.
m er op bedacht hebben te zijn
hi'ibare krachten productief te
ken voor den wederopbouw van
omisch leven, waarmede jaren
uilen zijn. Maar ook in dit op-
met verstand tewerk worden
h inning is ook hier noodlg en
f autoriteiten zullen daarvan
iiïn er ons van (tvertuigd
ri blyk geven en het tevens
|f jhtige leiding niet doen ont-
i
H - -penen ten onzent kunnen
j|C- den vrede, kan men slechts
|§h, cat zulks eerlang zij het
3— 2lom zal kunnen geschieden,
jjïbsurditeit der vernietiging tot
gjgtepunt zal zijn gestegen.
Sn - je plicht van de verdediging
nds met eere is vervuld,
sen andere, niet minder belang-
:t meer productieve taak.
=£d van den arbeid, moge gelei-
3 strijdzangen weer gaan vervan-
inen werking moge treden in de
i geweld. Uit de puinhoopen
SP nieuwe steden en dorpen ver-
sle voor het nageslacht irionu-
Êpiien zijn van hetgeen een ge-
ipaaE niet gebroken volk na een
=§Vs.i: rampspoed in groote offer-
pheid met taaie energie en
Slijt onder Gods zegen vermocht
te brengen.
^sle auto's moeten nog
terecht komen
jdfusschen 10 en 15 Mei
verschillende Nederlandsche
1 onverwachts in gebruik ge-
e:' '.eten worden door o.nde-
üor- de houders dezer voer-
tn.
-r, die een motorrijtuig
Jn it heefthetwelk hij we-
m ij het bezit van den eige-
'tellen, kan daarvoor ge-
c en van de bemiddeling
i. NeC. Automobiel-Club,
'•f verberg 10, Den Haag.
lelde bij de opgave voor-
inciale nummer van het
alsmede de plaats waar
thans bevindt en zoo
erkmotor- en chassis-
De omsingelingstactiek
De bewegingsoorlog, die door
den noordelijken vleugel van het
Duitsche leger naar het westen is
overgebracht en ten slotte de
Fransch-Engelsche legermacht
heeft gedwongen tot een anderen
strijd dan de leiders zich waar
schijnlijk hadden gedacht, heeft er
thans toe geleid, dat de Kanaal-
kust van de Somme tot Calais in
Duitsche handen is.
Dit feit staat althans vast en heeft
den geallieerden mogendheden iets te
zeggen. De beteekenis er van schijnt
meer en meer tot hen door te dringen
en tot zorgen aanleiding te geven, waar
aan ze de handen vol zullen hebben.
Aangenaam ware het dan ook, dat met
name de Engelschen hun vernielende
belangstelling niet verder wijdden aan
ons geteisterde land, dat wel ten slotte
in den oorlog gedreven werd aan hun
zijde, maar waaraan slechts op arm
zalige wijze hulp verleend werd. Het was
een herhaling van anderer ervaring en
een manifestatie van overlang bestaand
onvermogen, dat door groote woorden
wel werd gecamoufleerd, maar aan den
opmerkzamen volger van de gebeurte
nissen toch niet verborgen was gebleven.
Nu, nu het schier te laat schijnt, komt
de erkenning, o.a. van den Franschen
publicist Pertinax, dat de laatste weken
bewezen hebben, dat het Duitsche ma
terieel dat der geallieerden overtreft en
eischen de bladen toeneming van de pro
ductie van gevechtswagens en vlieg
tuigen.
Wist men dan deze dingen niet, toen
men op een gegeven oogenblik Polen ten
oorlog liet gaan en het daarna vrijwel
in den steek liet?
Men had het behooren te weten en
had het ook kunnen weten.
Met de Fransche rouwen de Engel-
sche bladen in één koor.
Zoo schrijft de Daily Express, dat
het geen zin heeft te beweren, dat
slechts enkele Duitsche pantser
wagens en gemotoriseerde eenhe
den het Kanaal hebben bereikt.
Het is een feit, dat de Duitschers
daar aangekomen zijn. Zoolang
geen tegenoffensief volgt, is het lót
der Engelsche en Belgische troepen
zeer onzeker.
De militaire correspondent van
de „Times" schrijft: „Het ergste
bericht is de bekentenis, dat de
Duitsche opmarsch in Montreuil
niet opgehouden kon worden. Een
verder gevaar steekt in het feit,
dat het den Duitschers gelukt is
de Schelde over te steken. Deze
nieuwe uitval en de gelijktijdig in
gezette opmarsch naar Calais moe
ten uiterst gevaarlijk worden ge
acht. Het zou een dwaling zijn te
groote verwachtingen te koesteren
van een tegenaanval in het gebied
van Atrecht en Kamerijk.
Deze dingen zijn al weer reeds ver
leden tijd!
De stemmen, die we deden hooren,
zijn ontstellend.
Hoe? Had men dan gedacht jaar en
dag in betrekkelijke rust in de Maginot-
linie te kunnen blijven zitten en oorlog
te voeren in den vorm van vrijwel on-
beteekenende verkenningshandelingen in
het „niemandsland" tusschen Oostlinie
en Westwall? Deze zoete droom is dan
wel wreed verstoord, evenals de tijd- en
benzinetheorie der Britten door de feiten
volkomen is gelogenstraft.
En nu kan de Fransche regeering wel
het gerucht laten tegenspreken, dat ze
Parijs zou verlaten en ook laten ontken
nen. dat een oproerige stemming tegen
haar gaande is, aan de feiten ver
andert dat niet veel. De omstandigheden
zijn er zelfs naar, dat een Deensche cor
respondentie gelijk kan hebben, waarin
gezegd wordt: De Engelschen worden er
van beschuldigd Frankrijk in het on
geluk te hebben meegestort, alleen om
Engelands doeleinden te bevorderen.
Hoe de toestand
in het Fransch-Belgische
gevechtsgebied
er Zaterdag bij stond, gaf het Duitsche
legerbericht als volgt weer:
De ring om het Belgische leger,
deelen van het eerste, zevende en
negende Fransche leger en om de
kern van het Engelsche expeditie-
leger werd gisteren (d.i. Vrijdag)
aanzienlijk versterkt en is daar
mede definitief gesloten.
In het Oosten van den ring wer
den Gent en Kortrijk genomen en
werd de Lije in een aanval over
trokken. Tusschen Roubaix en Va
lenciennes ondernamen de Duit
sche troepen een aanval op de
Fransche grensvestingen.
Ook in het Zuiden tusschen Va
lenciennes en Vimy duurt de aan-
in Noordwestelijke richting voort.
val aan weerskanten van Doornik
De hoogten van Vimy zijn geno
men, in een hardnekkig gevecht
met vijandelijke land- en zee
strijdkrachten viel Boulogne. Ca
lais is omsingeld. Het Heuvelland
van Vimy over Lillers en St. Omer
tot Grevelingen is in Duitsch be
zit. Het aantal gevangenen neemt
voortdurend toe en is, evenals de
buit, nog niet te overzien.
Men kan wel zeggen, dat ook de
Fransche grensversterkingen de eene na
de andere verloren gaan.
Ook het luchtwapen neemt zeer actief
aan den strijd deel.
Er werden, zoo vervolgt het bericht,
in den Belgisch-Noordfranschen sector
aanvallen op troepenconcentraties, co
lonnes en luchtdoelgeschut gedaan. In
de Belgische en Fransche kanaalhavens
werden kaden en tanks, werven, dok
ken, artilleriestellingen en pieren met
bommen bestookt. Daarbij gelukte het
een torpedojager en zeven koopvaardij
schepen. resp. transportvaartuigen, met
een totalen inhoud van 20.000 ton, door
bomtreffers te vernietigen, resp. zwaar
te beschadigen. Een andere torpedoja
ger werd door de artillerie tot zinken
gebracht.
Aan het Zuidelijk front werden op
eenige punten zwakke vijandelijke aan
vallen afgeslagen. Ten Zuiden van
Sedan ontrukten de Duitsche troepen de
laatste dagen in een hardnekkig ge
vecht een belangrijke hoogte aan den
vijand, en wisten zij deze tegen krach
tige tegenaanvallen te handhaven.
Een en ander maakt, hoe men ook
over details oordeelen moge, toch wel
duidelijk, dat de positie in Noord-Oost-
Frankrijk voor de geallieerde troepen
moeilijk is ten gevolge van de klassieke
Duitsche omsingelingstactiek, welke da
teert uit den Napoleontischen tijd en
o.a. in 1914 bij Tannenberg tegen de
Russen tot geweldige sucessen heeft ge
voerd onder leiding van Von Hinden
burg. Ook in den Poolschen veldtocht
van 18 dagen is zij weer toegepast en
thans in Frankrijk opnieuw.
Het ziet er naar uit, dat de rol van de
Maginotlinie, waaraan Frankrijk vele
tientallen milliarden francs ten koste
heeft gelegd, in den oorlog niet die rol
zal spelen, welke men er aan toege
dacht h'ad bij een frontaanval, waarvan
stilzwijgend schijnt te zijn uitgegaan als
vrijwel eenige mogelijkheid. Voorloopig
blijkt dit een vergissing te zijn.
De indruk van de bezetting van
Boulogne
In Engeland en Frankrijk.
De bezetting van Boulogne door de
Duitsche troepen heeft de onrust onder
de Engelsche bevolking nog vergroot en
geeft de Engelsche bladen aanleiding
tot een pessimistische beoordeeling van
den toestand.
De Daily Chronicle schrijft dat
Engeland zich voorbereiden moet
op nog slechtere berichten dan die
van de laatste dagen. Het blad
merkt verder op. dat 't vraagstuk
der verzorging der geallieerden
zeer ernstig is geworden. De Daily
Mail schrijft letterlijk: thans klopt
de vijand aan onze deur, het be
richt dat de val van Boulogne
meldde, heeft de natie als een
knotsslag getroffen.
Het D.N.B. meldt uit Parijs:
De Fransche bladen probeeren den
deprimeerenden indruk van de berich
ten van het Noord-Oostelijk front te
verzwakken. De aankomst van Duitsche
troepen in Boulogne, die onmiddellijk
na de verklaringen van Churchill dooi
de Fransche radio werd tegengesproken,
wordt thans door de pers toegegeven. De
militaire medewerkers van het Journal
de Figaro, de Matin en van de Petit Pa-
risien geven toe, dat de Duitschers alle
badplaatsen aan het Kanaal hebben
bezet Wat betreft den sector Kamerijk-
Valenciennes-Atrecht, geven de bladen
toe over den daar aan den gang zijnden
zwaren strijd geen nauwkeurige berich
ten te hebben, terwijl zij erkennen dat
de Engelsche en Belgische troepen in
den sector Bapaume-Atrecht en St.
Omer op nieuwe stellingen moesten te
rugtrekken. De vroegere minister van
oorlog, Jean Fabry, schrijft in de Matin,
dat de Duitschers geprobeerd hebben,
den door de actie van het Duitsche ge
mechaniseerde korps geschapen toe
stand terdege te gebruiken. Deze Fran
sche deskundige wijst er vervolgens op,
dat de Duitsche strijdlinies zeer dicht
zijn en dat van overal reserves naar dit
strijdfront worden gestuurd. Men be-
grijpe het bevel van Weygand: „Verbe
ten energie", zoo besluit Fabry. Dit
bevel gelde voor alle Franschen.
De strijd bij Narvik
In den sector van Narvik hebben Duit
sche gevechtsvliegtuigen hun aanvallen
op objecten ter zee voortgezet en met
succes ook in den strijd te land ingegre
pen. Op 23 Mei werden twee kruisers
zoo zwaar getroffen, dat met hun totale
verlies gerekend moet worden. Ook een
slagschip en een kruiser of torpedoboot-
jager werden sterk beschadigd. Bij de
herhaling van deze aanvallen kreeg
Vrijdag het reeds op 23 Mei beschadigde
slagschip drie nieuwe zware treffers op
het dek, zoodat het stil en zonder ver
deren afweer bleef liggen. Een vliegtuig
moederschip geraakte in brand. Het
moet als verloren beschouwd worden.
Voorts werd een kruiser midscheeps ge
troffen, werden een transportvaartuig
en twee koopvaardijschepen tot zinken
gebracht, twee anderen beschadigd en
een groote tankboot na een treffer met
slagzij aan den grond gezet.
Ter versterking van de bij Narvik
opereerende troepen gelukte het eenhe
den van bergjagers per valscherm neer
te laten. Op dit geïsoleerde gevechtster
rein verandert ook weinig. De geallieer
den zie ook hier blijkbaar geen kans de
overhand te krijgen.
Wijzigingen in het Fransche
commando
Uit Parijs: Het bureau van den minis
ter-president deelt mede, dat vijftien
generaals van het Fransche leger van
hun commando zijn ontheven; hieron
der bevinden zich commandanten van
legerkorpsen en divisies.
Ook de krijgsgevangenen
in Duitschland
naar huis
Aantal was echter niet groot
's-GRAVENHAGE. 25 Mei In aan
sluiting op het artikel over de demobili
satie van de helft der Nederlandsche
weermacht kunnen we nog meedeelen,
dat ook die Nederlandsche soldaten, die
krijgsgevangen waren gemaakt en in
Duitschland werden vastgehouden, wor
den vrij gelaten om naar hun haardste
den terug te keeren
In dit verband zij opgemerkt, dat het
aantal dezer krijgsgevangenen niet
groot is geweest.
Natuurmonumenten
bleven onbeschadigd
De Vereeniging tot behoud van na
tuurmonumenten in Nederland en de
Nederlandsche Vereeniging tot bescher
ming van vogels bericht dat, voor zoo
ver thans bekend, de bezittingen der ver-
eenigingen en de terreinen onder con
trole der vereeniging door den oorlog
geen schade hebben gekregen.
Dit geldt o.m. voor de uitgestrekte
terreinen, die als recreatiegebied van zoo
bijzonder belang zijn, als de Veluwezoom
met inbegrip van het landgoed De Im-
bosch, voor de Wolfhezer bosschen, voor
het Leuvenumsche bosch, voor het ven-
nengebied onder Oisterwijk, de Heilooër
bosschen, enz. Alleen de bezittingen on
der Loon op Zand en Drunen leden
eenige schade, die evenwel spoedig her
steld kan zijn.
Groot bedrag aan bankbiljetten
opgevischt
Vondst van een kolenwerker.
Uit het water van de Reguliers-
gracht te Amsterdam heeft een
kolenwerker een pakje opgevischt,
dat een groot bedrag aan bank
biljetten bleek te bevatten.
De vondst bestond uit: 132 Nederland
sche bankbiljetten van 100, 30 van
1000 en 20 van 500, voorts uit 390
Engelsche pondenbiljetten en ƒ6900 aan
Amerikaansche dollarbiljetten.
Deze schat aan geld had gelegen tus
schen eenige oude kolenschuiten. te mid
den van het grachtvuil. In kranten
papier verpakt had het kapitaal rond
gedreven. Van alle biljetten was een
deel afgeknipt.
Generaal Ironside
(D.N.B.) Officieel wordt medegedeeld,
dat generaal Ironside is benoemd tot op
perbevelhebber van de binnenlandsche
verdediging. Generaal Dill volgt hem op
als chef van den generalen staf.
Dit blad wordt ook aan een deel van de
lezers der „Rotterdammer" gezonden,
met het vriendelijk verzoek aan deze
lezers ons trouw te blijven, nu het
bedrijf technische moeilijkheden heeft.
Wij hopen, dat spoedig „De Rotterdam
mer" U zelf weer bereikt.
Het tijdelijk adres van
„De Rotterdammer" is:
PROVENIERSSINGEL 30
ROTTERDAM
Ter nagedachtenis van hen
die vielen
Het Moderamen van den Kerlce-
raad der Ned. Herv. Kerk te 's-Gra-
venhage had besloten dat in de
godsdienstoefeningen, die gister
ochtend zijn gehouden, een woord
van gedachtenis zou worden ge
sproken aan de gesneuvelden en de
gewonden.
Dit is door alle predikanten in
alle diensten op dezelfde ivijze ge
daan met de volgende woorden:
„In deze oogenblikken van ge
meentelijk samenzijn is het ons 'n
droeve, maar dure plicht onze doo-
den te herdenken, de meer endeels
jonge mannen, die bij de verdedi
ging van ons vaderland tegen een
oppermachtigen vijand gesneuveld
zijn. Zij hebben dengenen, tegen
wie zij streden, door hun moedig
gedrag eerbied afgedwongen. Maar
zij zijn gevallen en de poorten des
doods hebben zich achter hen ge
sloten.
Wij gedenken met groote dank
baarheid hun dapperheid en hun
zelfopoffering en wij denken ook
met diep medelijden aan de velen,
die door hun heengaan zoo zwaar
en pijnlijk zijn getroffen. Moge God
hun aller zielen genadig geweest
zijn. Ook gaan in deze ure als van
zelf onze gedachten en onze deel
neming uit naar hen. die uit de
hittigheid van den krijg het veege
lijf hébben gered, maar die nu,
licht of zwaar gewond, of verminkt
in de ziekenhuizen liggen. Moge de
Heiland zélf hen vertroosten met
Zijne vertroostingen en hun dit lij
den tot zegen doen zijn.
God zegene hen en ons allen."
Vanwege de Algemeene Synode
der Ned. Herv. Kerk wordt er op
aangedrongen dat in alle gemeen
ten in ons vaderland zulk een her
denking van den kansel zal plaats
vinden.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht deelde gisteren mede:
Nadat de Duitsche troepen hun
opmarsch tot Grevelingen hadden
voortgezet, is vandaag na felle
strijd Calais in Duitsche handen
gevallen.
Uit een nadere toelichting blijkt,
dat de strijd hardnekkig is. Ook in
Vlaanderen en Artois, zoo zegt
Berlijn, biedt de vijand nog taaien
tegenstand, waartegen het lucht
wapen mede werd ingezet.
Aan de Belgisch-Fransche kust
bestookte het luchtwapen opnieuw
de haveninstallaties van Zeebrug-
ge, Ostende en Duinkerken met
bommen. In Ostende werd een
kruitmagazijn en het marinedepot
door bomtreffers in brand gesto
ken, een transportschip werd be
schadigd.
In den nacht van 24 op 25 Mei
heeft het luchtwapen verder tal
rijke vliegvelden in het oosten en
zuidoosten van Engeland met goed
gevolg met bommen aangevallen.
In het zeegebied van Calais wer
den twee groote koopvaardijsche
pen. elk groot 5000 ton, twee klei
nere koopvaarders en een oorlogs
schip getroffen.
Uit een en ander blijkt duidelijk hoe
hardnekkig het verzet is.
Niet meer stempelen
Andere controlemaatregelen blijven
van kracht.
In aansluiting op een vroeger bericht,
dat het stempelen gestaakt was, kunnen
wij thans melden dat de secretaris-ge
neraal, waarnemend hoofd van het de
partement van Sociale Zaken, aan de
gemeente-besturen een brief heeft ge
zonden, waarin hij bericht, dat hij heeft
besloten het stempelen in te trekken, in
het vertrouwen, dat de gemeentebestu
ren overigens alle controlemaatregelen
zoo volledig mogelijk zullen toepassen.
Het is de bedoeling, dat betrokkenen
aan het werk gezet worden. Met name
bij het opruimingswerk en de luchtbe
scherming zullen ze goede diensten kun
nen verrichten. De tijd, dat de millioenen
worden uitgegeven zonder eenige con
traprestatie schijnt te hebben afge
daan, waarmee de oude kwestie van het
„passend werk" uit de wereld is.
Nijmegen niet tweemaal
gebombardeerd
s-GR'AVENHAGE, 27 Mei. In de
persconferentie ter Duitsche legatie van
Zaterdagavond zijn de geruchten als zou
Nijmegen voor de tweede keer door de
Engelsche luchtmacht gebombardeerd
zijn, tegengesproken. Wel zijn in den
nacht van Donderdag en Vrijdag in de
buurt van Bommel vier bommen geval
len, doch deze zijn in het vrije veld te
recht gekomen en hebben geen schade
aangericht.
