JHrtttw $>UtsirI)t<£mxmt
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Ej.e alleen sterk is"
Voor
Rotterdammerlezers
De helft van onze soldaten
naar huis!
'RING WORDT NAUWER
Leye-oever en Doornik bezet
DISTRIBUTIE VAN BROOD
Gif
^nementsprijs:
(J*fartaal in Leiden en in
itsen waar een agent-
HT.ip gevestigd is ƒ2.35
S4, p ƒ236 portokosten
S* /018
le Buitenland bij we-
S^ksche zending .ƒ4.50
11 eifogelijksche zending' 5.50
Öa^Alles bij vooruitbetaling
'n,P(f nummers 5 ct. met Zondags-
A 1Y> ct-
'aai
Advertentieprijzen
Van 1 tot 5 regels
Elke regel meer
1.174
0.22A
No. 6130
Bureau: Breestraat 123 - Telefoon 22710 (na 6 uur: 23166) Postbox 20
ZATERDAG 25 MEI 1940
Postgiro 58936
21e Jaargang
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer 0.45
Voor het bevragen aan 't
bureau wordt berekend 0.10
ciaj I
't k
ven
illekeurlg heeft het Nederlandsche
rAI>ch laatste dagen de sPan_
itie In de herinnering teruggeroepen,
mistoen heeft de menschheid het wee
etgjjende van een vernietigingskrijg,
omvang als de geschiedenis de
niet bood, ondergaan. Jaar na
it abben ook wij toen gebukt gegaan
totde gevolgen van dien titanen-
dotDe kloekste geesten bleken on-
vrok ons daarvan te verlossen,
laldjeer we daaraan thans terugden-
itook aan de jaren, die er op ge-
jn, dan is er wel reden tot zelf-
tot verootmoediging in het besef
AN^schelljke kleinheid, onmacht en
iid, die verhinderd hebben aan
'd de herhaling van zulk een bit-
mammer te sparen. De belofte van
Ie N; heeft nog meer teleurgesteld
be e|en onder ons, die zoo critisch
le ingesteld tegenover het optreden
era#neerende groote mogendheden
reeds verwachtten,
tal zijn we geen eiland gebleven
HE fen van de kokende zee der Euro-
u volken, maar heeft de vloedgolf
lades goede land overstroomd en zijn
f Wojtende sporen achtergelaten.
s*ve Sebeden om den vrede on-
rieel volken, telkens en telkens weer.
treft kerken en in onze huizen is ge-
om de bewaring van onze erve
alia n geesel van den °°rlos-
nlj^ilden geen deel hebben in den
b pjnachtsstrijd, waarop het interna-
let r gebeuren voor de tweede maal
een kwart eeuw was uitgeloopen,
de Regeerden de neutraliteit en zeif
ris öheid van onzen historischen bo-
da( tootte -zün we toch ln de moeite
Tot be Gods bestel over ons is anders
legert dan we zoo gaarne wenschten.
aantjs ervaren we mee de trillingen
wereldcrisis en aanschouwen de
rufclr van 6en °Ptreden der volken,
eet beheerscht werd door de ge-
.radi van het elkander dienen over-
Gods wet, maar, waarin het
zonder macht zijn jammerlijken
kan steeds meer deed gelden. Wie
van weigerde van zijn groot bezit iets
gewtaan en te offeren op het altaar
Aere verhoudingen in de interna-
samenleving.
et verleden liggen dan ook de
[Tiljn voor het dramatisch gebeuren
itrooid, gelijk, naar Bilderdijks
ids in het verleden het heden
n hufis en in het nu wat worden zal.
jn echter gewend en Gods
leert ons dat de beginselen
evensvragen en het levensge-
raarvoor we ons zien geplaatst,
zoeken dan aan de oppervlakte.
van den vorigen wereld-
„Op den bodem aller vragen ligt der
wereld zondeschuld".
We hebben dit ongetwijfeld meer ge
hoord, maar hebben we het ook ver
staan?
Meer dan ooit is er thans, nu de
menschheid smart op smart ondergaat,
alle aanleiding om ons deze waarheid in
te denken.
Bij dat onderzoek, dat zelfonderzoek
behoort in te sluiten, is er reden tot
verootmoediging om gemeenschappelijke
en eigen schuld. Dan zien we tevens het
vele goede, dat ons te midden van alle
moeilijkheden, ook nog gelaten werd. De
weg naar Boven is nog open en als we
het zelf niet meer weter qls we onze
menschelijke beperktb ri onmacht
moeten belijden, dan n we tot God
gaan, die mildelijk geven wil als we van
Hem kracht en wijsheid begeeren. Hij
wil tot licht op ons pad zijn, ons heil,
dat ons sterk en moedig maakt en voor
vrees en vervaardheid behoedt.
Niet wij, maar Hij. Als we slechts bui
gen onder Zijn bestel en vragen naar
Zijn wil.
Dit niet te bedenken, dit niet te ge
loven is ons groote gebrek.
Zullen we thans in moedeloosheid
neerzitten, met een blijvend neergebo
gen ziel als hulpeloozen te midden van
een bajert van moeilijkheden blijven
staan?
Als golven en baren zijn benauwde
ziel vervaard maakten, dan is er een
oud-testamentisch profetisch zanger,
die nochtans roemt van Gods goedertie
renheid des daags en van het lied en
het gebed tot den God zijns levens in
den nacht.
Deze God is Zijn God eeuwiglijk en
altoos. „Hij zal ons geleiden tot den
dood toe", zingen we zoo vaak en zoo
gaarne.
Moedeloosheid? Neen. Eén is er bij
Wien raad en uitkomst is. Bij God zijn
alle dingen mogelijk, ook al moge alles
om ons heen nacht schijnen.
Morgen roept der klokken klank ons
weer naar des Heeren huis. En we vol
gen deze roepstem; het moge zijn
fnet een gebed in onze harten tot den
Bestierder van het lot der volken. Hij
zij der wereld genadig. Zijn goedertie
renheid zij over ons, ook als rondom de
puinhoopen haar droeve sprake doen
uitgaan.
God redt op Zijn tijd. Misschien wel
op voor ons ongedachte wijze.
Zij er onder de volken, zij er ook on
der ons eigen volk een wederkeeren tot
den Springader des levens, Die, zoo we
Hem verbieden, onze hulp en ons schild
wil zijn.
Dan zullen de volken weer verstandig-
lijk leeren handelen, komen recht en
gerechtigheid in eere en zal het lied
weer gezongen worden tot lof van Hem,
Die alleen sterk is, de wereld bevestigt
en richt met gerechtigheid en de volken
met Zijn waarheid.
Dit blad wordt ook aan een deel van de
lezers der „Rotterdammer" gezonden,
met het vriendelijk verzoek aan deze
lezers ons trouw te blijven, nu het
bedrijf technische moeilijkheden heeft.
Wij hopen, dat spoedig „De Rotterdam
mer" U zelf weer bereikt.
Het tijdelijk adres van
„De Rotterdammer" is:
PROVENIERSSINGEL 30
ROTTERDAM
Nederland onder
Duitsch militair
bestuur
Eert ieder gedrage zich
correct!
De Opperbevelhebber van het
Duitsche leger heeft den volgenden
oproep tot de bevolking van Neder
land gericht:
Het door de Duitsche troepen be
zette Nederlandsche gebied wordt
onder het Duitsche militair bestuur
geplaatst.
De legerbevelhebbers zullen de
maatregelen, noodig voor de vei
ligheid der troepen en voor de be
stendiging van rust en orde, uit
vaardigen.
De troepen zijn gehouden, de
bevolking, voorzooverre zij zich
vreedzaam betoont, in alle opzich
ten te ontzien en haar eigendom te
eerbiedigen.
In geval van loyale samenwer
king met de Duitsche overheden
zullen de openbare besturen op hun
post gelaten worden.
Van het gezonde verstand en het
inzicht der bevolking verwacht ik,
dat zij alle onbezonnen handelin
gen, eiken ird van sabotage, van
lijdzamen of werkelijken weerstand
aan de Duitsche weermacht zal
nalaten.
Alle verordeningen van het Duit
sche militair bestuur moeten stipt
en onvoorwaardelijk worden opge
volgd. Het zou de Duitsche weer
macht spijten, moest zij zich, ge
dwongen door vijandelijke hande
lingen van onverantwoordelijke
elementen der burgerbevolkingtot
scherpe maatregelen tegen de gan-
sche burgerbevolking genoodzaakt
zien.
Dat ieder aan zijn arbeid en op
zijn post blijye. Zoo dient hij niet
alleen zijn eigen belang, maar de
belangen van zijn Volk en van zijn
Vaderland.
Beroepsmilitairen vallen er niet onder
De andere 50 procent zal ook
weldra volgen
VGravenhage, 25 Mei. Als een blijde mare zal "het bericht
worden vernomen, dat thans de helft der aanwezige sterkte
van onze weermacht, met uitzondering van het beroepspersoneel,
met groot verlof kan vertrekken. Hieromtrent vernamen wij nog
de volgende bijzonderheden:
Voor dit verlof vallen in de termen:
1°. Zij, die er gebruik van wenschen
te maken en een betrekking hebben, of
terstond werk kunnen krijgen.
2°. Voorrang hebben degenen:
a. Die werkzaam zijn in land- of
tuinbouw, of in het kleinbedrijf.
b. Die werkzaam zijn in de bedrij
ven voor de voedselvoorziening.
c. Die werkzaam zijn in de bouwbe
drijven.
d. Die werkzaam zijn in een ander
openbaar of particulier bedrijf of dienst.
Voor elk dezer groepen is bovendien,
wat de volgorde van het met verlof gaan
betreft, onderstaande in acht te nemen.
I. Chefs, bedrijfsleiders e.d. komen
J eerder in aanmerking dan de gewone
arbeiders.
II. Gehuwden gaan eerder dan on-
gehuwden.
III. Ouderen gaan eerder dan jon
geren.
Militairen echter, behoorende tot le-
geronderdeelen, welke nog niet hun
standplaats van 9 Mei j.l. hebben inge
nomen, kunnen pas met groot verlof, als
ook zij weer op hun standplaats van 9
Mei j.l. zijn weergekeerd.
't Kader.
Wat de officieren en onder-officieren
betreft, van hen mag het aantal dat met
verlof gaat slechts zóó groot zijn, dat
het kader op voldoende sterkte blijft.
Wie niet weg mogen.
Het administratieve personeel van de
weermacht moet voorloopig nog bijna
geheel in dienst blijven voor het afwik
kelen van allerlei aangelegenheden.
Bovendien vallen buiten deze groot
verlofregeling: de compagnies-, batterij-,
escadrons- en hoogere commandanten,
alsmede de verplegingsofficieren, de
onderofficieren administrateurs, fouriers
en het personeel van het Centraal Re
gistratiebureau.
Helmen en gasmaskers inleveren.
Alle militairen die afzwaaien blijven
in het bezit van hun uitrusting, met uit
zondering van hun helmen en gasmas
kers, die ze, evenals dat al gebeurde
met hun wapens, moeten afgeven.
Iedere met verlof gaande militair ont
vangt een bewijs je van z'n commandant,
dat tevens als reisbiljet dient en door
den betrokken militair geteekend moet
worden. Aan het einde van de reis wordt
dit biljet ingenomen. Het zakboekje en
het bekende plaatje nemen allen mee
naar huis.
Op het Centraal Registratiebureau,
Alexanderplein 10, Den Haag, worden
eventueel nog nadere inlichtingen ver
strekt.
De andere 50 procent volgt weldra.
Daar natuurlijk niet ineens het geheele
kan afzwaaien, omdat zulks voor het
vervoer op onoverkomelijke moeilijk
heden zou stuiten, is tusschen de Ne-
derlandsche en Duitsche militaire auto
riteiten overeengekomen, dat de andere
vijftig procent iets later zal vertrekken.
De beroepsmilitairen zullen het daar
entegen toejuichen, dat zij in dienst
kunnen blijven, daar vermoedelijk
slechts weinigen van hen er in zouden
slagen, een baan in het burgerleven te
vinden. Zij zullen derhalve weer naar
hun oude garnizoenen gaan.
Voorts zal het mogelijk zijn dat ook
een aantal niet-beroepsmilitairen, indien
zij geen burger betrekking kunnen krij
gen, voorloopig in dienst blijven. Hoe
deze materie precies zal worden geregeld
weten we nog niet.
Vreugde aan de stations!
Intusschen waren gisteravond al aller
lei vroolijke tooneeltjes aan de stations
waar te nemen. Bepakt en bezakt arri
veerden ze in groepjes op de perrons,
den tijd slijtend met het zingen van de
meest uiteenloopende liederen. Het was
een genot na al die dagen van bedrukt
heid en spanning eindelijk weer eens
den vroolijken lach te hooren schalled
en kennis te nemen van de zotternijen,
die met het soldatenleven annex zijn.
Ook in de stad deed men telkens de
zonderlingste ervaringen op. Zoo kwa
men we een heele karavaan van fietsen
tegen, zóó zwaar beladen dat de wielen
slingerden als dronken menschen. En
daarnaast gingen onze jongens, druk
moppen tappend 'tegen iedereen die het
maar hooren wilde.
Wat ons verder nog weer eens trof was
de groote mate van collegialiteit en ka
meraadschap, die de soldaten aan den
dag legden. Want hoe hard zij ook zelf
soms moesten zwoegen om hun hebben
en houden voort te zeulen, toch bleken
zij steeds weer bereid het uiterste van
zich te vergen om zwakkere broeders
het tempo van den aftocht te laten
volgen.
Vandaag was het aantal vertrekkende
militairen nog veel grooter dan gister
avond, zoodat verschillende trams tot
de allerlaatste plaats waren bezet. Sym
pathiek deed hierbij de geste van vele
burgers aan, die zonder eenig bezwaar
de tramwagens verlieten om hun grijs
groene medeburgers in de gelegenheid
te stellen terstond naar de stations te
reizen.
Behalve per trein reisden natuurlijk
vele militairen ook per fiets of motor,
de sturen en duo's meestal diep begra
ven onder de paperassen. En in al die
soldatenharten was het féést, alleen
maar féést, het feest van den eigen disch
en den eigen haard!
Scheldestelling doorbroken
Gevechten in Vlaanderen
Vlaamsche land is de
jen zwaar gevochten,
uit het legerbericht van gis-
iddag wordt wel duidelijk, dat
"Igen voortdurend meer moe-
']ken.
^j-JPerbevel van de Duitsche weer-
1 -ga£ nd- het volgende commu-
ra|f gebied, waarin de vijandelijke
aad -rs in Noord-Frankrijk en Bel-
•rinf zijn opgesloten, werd gisteren
w succesvolle aanvallen van de
itsche troepen van alle kanten
r»nLder ^gekrompen.
Vlaanc
anderen braken de Duitsche di-
rnsiu de versterkte stelling van de
i Mmiü dron6en zij door tot aan den
übsG, oever van de Leye. Doornik
uitf»*11, De acbter het front gelegen
recftlr6 vestinS Maubeuge is na in-
de iaatste omringende ver-
i in n Duitsche handen,
n hiflo i Sjeroveiden de Duitsche troe-
kC den wereldoorlog fel omstre-
aD c(trechtVan Loretto ten noordwesten
je Atrecht en de zee
ge»arts optrekkende sterke
lost Pantsertroepen naderden
leider, de, Fransche havens aan
puil Kanaal.
en' vÜandelijke aanval vanuit
hun °P Amiëns werd afgeslagen.
W waren er aan het zuidelijk
Bleoet
front geen bijzondere gebeurtenissen.
Het luchtwapen ondersteunde met
sterke eenheden den strijd van het leger
tegen de vijandelijke legers, welke zijn
opgesloten in den Belgisch-Franschen
sector. Ook aan het Zuidelijke front
keerde het luchtwapen zich tegen ver-
keerswerken, transportbewegingen en
troepenconcentraties. Bij de gewapende
verkenningen aan de kust'van het Ka
naal werden voor Boulogne 'n groot oor
logsschip, waarschijnlijk een kruiser en
drie torpedojagers door zware bommen
getroffen. Onze vliegtuigen ontmoetten
daarbij zware luchtafweer; bovendien
gelukte het zes geladen transportvaar
tuigen tot zinken te brengen.
Naar achteraf bekend wordt, zijn op
den 21en en 22en Mei by de vertwijfelen
de doorbraakpogingen van den vijand
naar het Zuiden, behalve talrijke op an
dere wijze vernielde pantserwagens, al
leen door de artillerie 56 vijandelijke
pantserwagens vernield.
De verliezen van den vijand in de
lucht bedroegen gisteren in totaal 49
vliegtuigen, waarvan in luchtgevechten
werden neergeschoten 25, door het lucht
doelgeschut 8, en de rest op den grond
werd vernield. Zestien Duitsche vlieg
tuigen worden vermist.
Scheldestelling doorbroken
Ons bepalende tot dat deel van het
bericht, dat in 't bijzonder op den strijd
op Belgisch terrein betrekking heeft,
wordt ons duidelij, dat de z.g. Schelde
stelling de naar de kust stuwende Duit
sche scharen niet langer heeft kunnen
keeren. Ze is doorbroken. Maar dat niet
alleen. De mededeeling, dat de Duit
sche troepen doordrongen op den wes
telijken oever van de Leye en Doornik
op den westelijken Schelde-oever namen,
beteekent, dat de strijd geheel en al
werd overgebracht in de provincies Oost
en West-Vlaanderen.
Yperen, bekend om zijn verwoesting
in den oorlog van 1914, ziet het strijd
gewoel opnieuw haar veste naderen, nu
het wel de bedoeling zal zijn dat de
Duitschers hier doorstooten in de rich
ting van Duinkerken. De weg naar
Frankrijk is dan afgesneden en een
deel der Belgische strijdmacht zal ver
moedelijk worden opgesloten in den
vierhoek Nederlandsche grens-Schelde-
Leye-Fransche grens-Noordzee.
Ook aan het zuidelijk front blijken nog
vorderingen te zijn gemaakt. Wel schijnt
de strijd daar zwaar te zijn, maar voor
uitgang der pantsertroepen is er.
In het Kanaal is de Duitsche zee
macht in actie en haar resultaat wor
den ons gemeld.
Deze algemeene indruk vindt beves
tiging in het frontbericht zooals het
D.NB. het uitgaf ter nadere beoordee
ling van den militairen toestand, zooals
deze zich gisteren voordeed.
Daarbij, zoo wordt gezegd, vallen in
het Noord-Fransche-Belgische gebied
twee dingen in het bijzonder op: De
aanvalsprestatie der infanteriedivisies,
die tegen een minstens even sterken
tegenstander in het veld geworpen zijn
en de beweeglijke leiding der snelle
Duitsche troependeélen.
In zware gevechten heeft de Duitsche.
infanterie den zich hardnekkig ver-
werenden tegenstander, die vertrouwde
op een krachtig versterkte waterhinder
nis. over de Scheldestelling terugge
drongen en is
doorgedrongen in de stad Gent
zelf. Na het overwinnen van de Schelde
stelling ten Zuiden van Gent, gelukte
een aanval tot op den Westelijken oever
van de Leye
Drie ons per persoon per dag
Met ingang van de volgende
maand zal distributie van het
brood in werking treden. A.s. Za
terdag 1 Juni worden de laatste
bonboekjes uitgereikt. Per persoon
en per dag zal 3 ons brood worden
verstrekt.
Wie bedenkt, dat een groot brood 8 ons
weegt, weet hoeveel hij in de toekomst
te consumeeren zal hebben.
Het brood zal voortaan wat meer
zemelen bevatten als gevolg van verhoo
ging van het z.g. uitmalingspercentage
van 75 op 85 pCt. Er zijn deskundigen
die dit, met het oog op de voedzaamheid,
een verbetering vinden.
De kleur van het brood zal iets minder
wit zijn.
Uit den aard der zaak zal bij deze re
geling een nieuwe regeling van meel en
bloem aan de broodfabrikanten aan
sluiten. De bakkers zullen hun grond
stoffen moeten betrekken van de fabriek
in het rayon waarin zij wonen. Buiten
zijn district kan niemand terecht en de
meelfabrieken krijgen hun klanten aan
gewezen.
Voor vetten en oliën voor huishoudelijk
gebruik is eveneens rantsoeneering te
verwachten.
Spelen met
een handgranaat
Jongen gedood
Vrijdagmiddag waren drie Haag-
sche jongens van 9 tot 12 jaren
naar het vliegveld Ypenburg ge
trokken. In een onbewaakt oogen-
blik waren zij het hek van het
vliegveld overgeklommen en bij hun
speurtocht vonden zij een hand
granaat.
Tijdens het onderzoek van den gra
naat ontplofte deze met het noodlottig
gevolg, dat de 12-jarige F. v. M. op slag
werd gedood. De beide andere jongens
F. v. V. en F. v. d. B. werden gewond
en werden respectievelijk naar het zie
kenhuis St. Antoniushove te Voorburg
en het ziekenhuis aan den Zuidwal te
Den Haag overgebracht. Een van hen
had ernstige scherf won den in een zij
ner beenen bekomen.
W aarscliuwing
Dit ongeval toont weer eens aan, hoe
voorzichtig kinderen, doch ook ouderen
moeten zijn, wanneer zij voorwerpen vin
den, die hun vreemd zijn. Men kan aan
nemen, dat de zoo gevaarlijke trotyl-
patronen, doch ook andere ontplofbare
voorwerpen als handgranaten en derge
lijke, op vele plaatsen van ons land nog
te vinden zijn. Het ware gewenscht, dat
kinderen door ouders of onderwijzers
gewezen worden op het groote gevaar,
dat deze voorwerpen opleveren. De on
derwijzers zouden ook bij den aanvang
van de schooluren de zakken der aan
hun zorgen toevertrouwde kinderen kun
nen inspecteeren. Wanneer iets gevonden
wordt, dat gevar kan opleveren, is het
het beste oogenblikkelijk de politie te
waarschuwen, die op deskundige wijze
de voorwerpen zal verwijderen.
