$ikuwt (Courant
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Jduwen en
dortvaren
De opmarsch in Noord-Frankrijk
ACU—
lonnementsprijs
fcyartaal In Leiden en In
'^plaatsen waar een agent-
ichap gevestigd is 3 35
f I p. p. ƒ235 portokosten
y r w«* *018
or het Buitenland b\J we-
kelljksche zending 4.50
dagelüfache zending 5.50
PAK?) Alles by vooruitbetaling
\sse nummers 5 ct. met Zondags-
'"/blad W ct.
Advertentieprijzen:
Van 1 tot 5 regels
Elke regel meer
032J
Bureau: Breestraat 123
No. 6129
Telefoon 22710 (na 6 uur: 23166) Postbox 20
VRIJDAG 24 MEI 1940
Postgiro 58936
21e Jaargang
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels 230
Elke regel meer ƒ0.45
Voor het bevragen aan 't
bureau wordt berekend 0.10
volk en zijn leiders staan voor een
ple taak.
0 is ons nog gelaten, waaraan we
(««l rg hebben te geven, opdat het zoo-
==ftogelijk normaal kan blijven func-
troiren, de organen van het volks-
i antin hun werking zoo weinig moge-
«lemmerd worden en de bronnen
ns volksbestaan en onze volkswel-
nlet onnoodlg worden bemoeilijkt
en. f liquiditeit. Ze moeten vlot en
*n.pli blijven, waar dat maar even
rginf
lijkei
chulP oen groot algemeen belang en
brentogst belangrijk element In het
t, dat^erfc.
^as^S moeten we echter niet
aan anderen overlaten, maar elk
ich behoort bezield te zijn door
gt< voornemen om zijn bijdrage in
lg nicht te leveren. Ontwrichting en
androrden dan zoovee' mogelijk voor-
jmerking geldt niet alleen de
Ie bronnen van ons maatschap-
itaan, maar raakt in niet min-
ite allen arbeid, die op geeste-
•in ligt. Kerk en school, zending
[gelisatie en zoo menige arbeid
en charitatief gebied, kunnen
er dan ooit onzen steun en
ling ontberen. Ons gebed zinke
t en wien God de gelegenheid ge-
Uit n°S te kunnen offeren, ont-
i zijn gave niet. In dit opzicht Ls
aUeVste krachtsinspanning eisch van
ie niJ00^6 beginselen, eisch van we-
hedfde. welke we den Heere nog kun-
ad bieden, ook ln moeilijke omstan-
len. Jhans wordt ons geloof be-
ggH en rullen naast het woord de
i niet mogen ontbreken. Want
is: Vw gtestelijke peil ln, dan komen
krijtr ramPen staan, die onze ge-
uur offelijke verliezen nog ver en ver
htstel ivertreffen.
rdeni
komen we vanzelf op wat we
s de andere zijde van onze ge-
de nlhappelijke nationale taak in
e za* lijd van beproeving. We denken
j£Voo de eerste plaats aan Rotter -
t verpn het Grebbegebied en enkele
e tereèlandsdeelen. Later zal zich, ver
iet ba WC( onze eilandenprovincie nog
laten! voeSen-
en d%dam heeft in Mr. de Wilde een
m Sgscommissaris, die, ten volle
|n taak berekend, aan voortva-
de onmisbare bedachtzaamheid
de zoo zwaar beproefde Rot-
ie bevolking het uiterste te
;n en zeker niets zal nalaten
tt in zijn vermogen is.
•uwen mogen we ook Ir.
aan het hoofd zien van den
voor den Wederopbouw. HU ls
r zake volkomen deskundig en
lhebb i van ongemeene bekwaamheid.
thans snel worden gewerkt; al-
lij he ttelijke hindernissen zullen, om-
:acht moet, geen belemmeringen mo
veren. De daartoe noodlge vol-
i zyn er. Het tempo van den
VAN wuw kan dus zooveel mogelijk
VAN "espoedigd. We zijn dat verplicht
[apest :o° ^a*1" getroffenen, die have
;rt zagen verloren gaan of hun
ondeB «gelijkheden geheel of ten
:hia, rnietigd.
jrens,
:zoek
s van? wwden te Rotterdam en ook
iteert£- plaatselijk de handen ineen-
rsche? en de bewoners van de Maas-
kuiup energiek genoeg om hetgeen
van |orgen geschieden kan, niet tot
3enu*gen uit te stellen. We hopen b.v.,
^hetL^t lOOO-woningenplan spoedig
;rsch* 2a* kunnen worden,
eenjbbouw van de binnenstad zal uit
u verird der zaalc yeel 2Qrg vereiSChen.
se ve«poei^kheden zullen zich daar-
an inPtoen. De oude lijnen zullen zeker
'en gnjnnen worden gehandhaafd. Het
i vo hier ongetwijfeld een werk van
datrnaat daarom mag toch aan het
Vestelfeereri niet onnoodig tijd worden
zelfijd. Aan krachtige leiding zal be-
iar f, zyn.
montl
luctnemen aan, dat de organiseering
ve«g leveusmiddelenvoorzienlng van
it geï tad omgeven als ze ls door
igen, tuinbouwgebieden niet de
en gi®8 moeilijkheden zal opleveren,
a» slotte is er de kwestie van het
e achten hier het woord „kwes-
Senlijk niet van pas. Hier is
tsche
ïhill
een
:ort
jespi
sidentj
r Lont
eigenlijk alleen een harde noodzaak. Het
geld moet er komen.
We hebben in dit verband dezer dagen
wel eens gedacht aan Amerika. Het her
innert zich zoo gaarne de verwantschap
van zijn oorspronkelijke bewoners met
ons volk. Ver van het tooneel van den
strijd verwijderd en al geld verdienen
de, heeft het de oorlogscatastrofe over
Europa zich zien voltrekken, nadat over
moed verzuimd had tijdig het middel ter
voorkoming aan te grijpen. Amerika be
schikt over enorme financieele midde
len. Eigenlijk weet men met het geld,
dat er ook vanuit het Westen heen ge
stroomd is, geen raad. Er is nu een
prachtige gelegenheid om aan den we
deropbouw van een verwant en geëerd
volk steun te verleenen. In het verleden
hebben we gehoord van herstel-betalin
gen. die een bron van narigheid zijn
gebleken. Mogelijk zouden thans zijn
herstelleeningen of herstelschenkingën.
die een zegen voor het geteisterde
menschdom zullen zijn, omdat ze uit
sluitend voor vredesdoeleinden en dus
nuttig zouden worden besteed.
Zoo alles overziende moeten we tot ons
zelf zeggen: er was veel ramp en leed
persoonlijk, waarmede we diepe deernis
hebben, maar daarnaast zijn er verlie
zen van algemeenen aard, die ons roepen
tot arbeiden met inspanning van alle
krachten, opdat eens voor hen. die na
ons komen onder Gods zegen betere tij
den mogen aanlichten dan die, waaraan
de bittere heugenis ons allen nog ten
volle vervult.
Er is thans voor heel ons volk, maar
één wachtwoord op ieder gebied: bou
wen en voortvaren.
Trein- en bus verkeer met
Duitschland
Wordt langzamerhand ook
weer hersteld
'S-GRAVENHAGE, 24 Mei. Als be'-
wijs, dat de normale toestand hier te
lande meer en meer terugkeert moge
dienen, dat thans ook het trein- en ous-
verkeer tusschen Duitschland en Neder
land langzamerhand weer op gang komt.
Voorts deelde men ons mede, dat "an-
af gisteren weer voor het eerst Dultsche
bladen in Nederland te verkrijgen zijn,
zooals de D. A. Z., de Kölnische Zeitung
e.a. Ook dit moet als een onderdeel van
de normalisatie worden beschouwd.
De Verduistering
Direct na Zonsondergang
We ontvangen, onderteekend door
den „opperbevelhebber der leger
groep", de volgende verordening
betreffende de verduistering:
1. Onmiddellijk van kracht wordt de
bepaling van zonsondergang tot zonsop
gang te verduisteren.
2. Alle gebouwen moeten zoo verduis
terd worden, dat geen lichtschijnsel naar
buiten dringt.
3. Iedere buitenverlichting moet zoo
verduisterd worden, dat uit een hoogte
van 500 m in loodrechte en schuine blik
richting lichtverschijnselen niet meer
waargenomen kunnen worden.
Alle lichtbronnen die gemist kunnen
worden, moeten worden uitgeschakeld.
Lichtreclames en verlichtingen van éta
lages moeten worden uitgeschakeld.
4. Bij alle verkeersmiddelen (auto
mobielen, spoorwegen, tramwegen, sche
pen, enz.) moet de binnen verlichting
naar buiten volledig verduisterd wor
den. De schijnwerpers van de rijtuigen
moeten zoodanig worden afgedekt, dat
slechts een horizontale spleet, die 58
cm lang en 1,5 cm breed mag zijn, het
licht laat uitkomen.
Automobielen rijden op vrije straat
wegen met gedempte schijnwerpers en
groot licht. Bij tegenverkeer en in ge
sloten plaatsen moeten de schijnwer
pers op klein licht gedempt worden.
Achter- en remlichten moeten ver
duisterd blijven branden.
Richtingswijzers moeten verder wor
den gebruikt.
Parkeerende rijtuigen moeten naar
voren en naar achteren door verduisterde
lichtbronnen worden aangegeven.
5. Uitschakeling der openbare elec-
triciteits- en gasvoorziening wegens de
verduistering is ten strengste verboden.
6. Overtredingen der voorschriften 1
—5 worden zwaar gestraft.
Zonsondergang 24 Mei: 21 u. 42.
Zonsopgang 25 Mei: 5 u. 31.
ER VAART WEER EEN BOOT VAN
ENKHUIZEN NAAR STAVOREN.
ENKHUIZEN, 24 Mei. Het ligt ln de
bedoeling heden den veerdienst Enkhui
zenStavoren te hervatten. Voorloopig
zal slechts één boot den dienst onder
houden, doch wanneer de spoorwegver
bindingen zullen zijn hersteld, komt
waarschijnlijk nog een boot in de vaart.
Voor
Rorterdammerlezers
De „Nieuwe Haagsche Courant" wordt
ook aan een deel van de lezers der
„Rotterdammer" gezonden, met het
vriendelijk verzoek aan deze lezers
ons trouw te blijven, nu het bedrijf
lechnische moeilijkheden heeft. Wij
hopen, dat spoedig „De Rotterdammer"
U zelf weer bereikt.
Het tijdelijk adres van
„De Rotterdammer" is:
PROVENIERSSINGEL 30
ROTTERDAM
Staatsraad Wohltat
naar Nederland
Om economischen opbouw
energiek aan te pakken
's-GRAVENHAGE, 24 Mei. Het ligt
in de bedoeling van Duitsche zijde om
alle economische vraagstukken hier te
lande onmiddellijk energiek aan te pak
ken, teneinde ook in dit opzicht den op
bouw van Nederland zoo veel mogelijk te
bespoedigen. Daartoe zijn naar de
Duitsche pers-attaché dr. Willy Janke
gisteravond op 'n perscvonferentie mee
deelde reeds enkele Duitsche deskun
digen in ons land gearriveerd, terwijl
weldra nog verschillende anderen zullen
volgen.
Hierdoor hoopt men een nóg betere
samenwerking tusschen beide landen te
verkrijgen dan tot dusver reeds bestond.
Deze experts zullen voornamelijk con
tact zoeken met de departementen van
Handel, Scheepvaart en Nijverheid,
Landbouw en Visscherij, en Soc. Zaken,
alsook met de Ned. Bank.
De meest bekende onder deze deskun
digen is ongetwijfeld Staatsraad Wohltat,
die zal optreden als economisch adviseur
van de directie ïer Ned. Bank.
De naam Wohltat, zoo merkte men te
gen, ons op, kan als een garantie worden
beschouwd voor een opbouw in grooten
stijl. Daarvan getuigen zijn bemoeiingen
inzake de betrekkingen tusschen Duitsch
land, Italië, Spanje, Roemenië etc. Met
name ook bij de olie-aangelegenheden
van Roemenië trad de heer Wohltat zeer
op den voorgrond.
Zijn opdrachten voor Nederland wer
den hem gegeven door den opperbevel
hebber van de Duitsche weermacht, ge
neraal Von Brauschitz.
Politieke wrevel moet
vermeden worden
's-GRAVENHAGE, 24 Mei. Op ie
gisteravond gehouden persconferentie
heeft de persattaché dr. Willy Janke ons
nog eens nadrukkelijk verzocht de aan
dacht van het publiek te vestigen op het
onwenschelijke van het verwekken van
politieke wrevel en schermutselingen.
Het betreft hier dan speciaal het ter
sprake brengen van zaken, die de bin-
nenlandsche politiek betreffen.
Er zijn de laatste dagen namelijk ge
vallen bekend geworden van beleediging
en mishandeling, die het gevolg waren
van politieke meeningsverschillen.
Ofschoon deze gevallen tot dusver ge
lukkig nog spaarzaam zijn, zullen de
Duitsche autoriteiten, indien dergelijke
verschijnselen blijven voortduren, tot het
treffen van afdoende maarregelen ge
noopt worden.
Algemeen Informatiebureau
Roode Kruis
Open van 8 tot 6 uur.
Reeds meermalen werd ge
wezen op het enorme werk,
dat bij het Algemeen Infor
matiebureau van het Roode
Kruis moet worden verzet.
Dagelijks komen de gegevens
binnen van 25.000 a 30.000
militairen, die in het kaart
systeem moeten worden ge
voegd.
In de uren, waarop het bureau
is geopend, is in verband met de
tallooze vragen om inlichtingen,
het kaartsysteem voortdurend in
gebruik voor het naslaan van reeds
ingevoegde kaarten. Het gevolg is,
dat niet tegelijkertijd invoeging
van nieuw ontvangen kaarten kan
plaats hebben, waardoor een ach
terstand dreigt te ontstaan en het
geven van juiste inlichtingen wordt
vertraagd.
In het belang van een zoo vol
ledig mogelijke inlichting van het
publiek is het noodzakelijk geble
ken eiken dag gedurende eenige
uren niets anders te doen dan het
invoegen van nieuw ontvangen
kaarten.
De uren voor het vragen van in
lichtingen moeten dan echter wor
den beperkt In den vervolge zal
derhalve het bureau voor het vra
gen van mondelingen en telefoni
sche inlichtingen geopend zijn van
8.00—18.00. Telefoon: 301111.
Het Fransch-Duitsche operatie-terrein
Wij geven hierbij een kaartje, dat 't gedeelte van Noord-Frankrijk weergeeft,
waar de Duitsche operaties tegen de geallieerden nog in vollen gang zijn.
Vanuil Parijs en Abbeville (deze laatste stad is in Duitsche handen) zijn
afstandsstralen aangegeven, ter oriënteering hoever de legers van elkaar zijn.
Voortgang van de omsingeling
Franschen en Belgen bieden hardnekkig tegenstand
Wig richting van Calais
Dat er thans in West-België zoo
wel als in het noorden en oosten
van Frankrijk nog hardnekkig en
fel gestreden wordt, blijkt uit de
communiqué's van het opperbe
vel der Duitsche weermacht.
Dat van gistermiddag konden we nog
in een deel onzer edities opnemen. Het
luidde
In Vlaanderen wint onze aanval
over de Schelde tegenover sterk
vijandelijk verzet langzaam ter
rein. Bij Valenciennes is de strijd
nog gaande. Het boschgebied van
Mormal, zuidoostwaarts van Va
lenciennes, waarin Fransche strijd
krachten een toevlucht hadden ge
zocht, werd gezuiverd. Pogingen
tot uitbreken van vijandelijke
pantsertroepen nabij Kamerijk
werden met zware verliezen voor
den vijand, in samenwerking tus
schen leger en luchtmacht, ver
ijdeld.
In het westelijke deel van Artois zijn
Duitsche troepen uit den daar gevorm-
den wig opgedrongen en noordwaarts
opgetrokken in algemeene richting van
Calais.
Aan het geheele zuidelijke front van
de Somme tot de Maas is de vijand
overal in de verdediging. Ook Battice,
de tweede moderne uitlooper van de ves
ting Luik, heeft zich met twintig officie
ren en 650 manschappen overgegeven.
In het zuidelijke front van Namen
houdt de vijand nog eenige uitloopers
bezet.
Aanvallen van het luchtwapen troffen
in de eerste plaats -de achterwaartsche
verbindingen van den vijand, alsmede
achterwaartsche bewegingen en troepen
concentraties ln Vlaanderen en Artois.
Door bewapende verkenningen voor de
kust van het Kanaal werden drie trans
portschepen en een tankboot met in
totaal ongeveer 20.000 ton tot zinken
gebracht en werd een torpedojager
zwaar beschadigd.
Duinkerken gebombardeerd.
De haveninrichtingen van Duinkerken
en Dover zijn effectief met bommen be
stookt. Snelle Duitsche booten hebben
voor Duinkerken een vijandelijken tor
pedojager door een torpedo tot zinken
gebracht. Overigens was de activiteit
van de luchtmachten van beide partijen
als gevolg van de weersgesteldheid be
perkt. De vijand verloor negen vlieg
tuigen. Vijf Duitsche toestellen worden
vermist.
Bij Narvik gelukte het een slagkruiser
aan den boeg zwaar te treffen, een
transportvaartuig van 3.000 ton tot zin
ken te brengen en een ander transport
schip zwaar te beschadigen. Verder wer
den tentenkampen en munitiedepöts in
brand geschoten, colonnes met bommen
bestookt, en batterij-stellingen alsmede
landingsplaatsen met succes aangevallen.
Het bovenstaande kaartje maakt het
mogelijk de actie op het gevechtsterrein
te volgen.
De wig, die in Westelijke richting eerst
langs de Somme en vervolgens Noorde
lijk tusschen de vijandelijke legers ls ge
dreven, is verder ingeslagen. De Duit
sche troepen hebben zich in zekeren zin
binnen deze wig omgedraaid en treden
thans op in Noordelijke richting, dusr
naar Calais. De westelijke rand van het
groote ingesloten gebied, waarin de Bel-
gisch-Fransch-Engelsche legers zijn op
gesloten, wordt daarmede systematisch
gesloten. De ring om den tegenstander
wordt steeds nauwer.
Duidelijk wordt meer en meer, dat het
aangaat op algeheele bezetting van de
Belgische kust en van de Fransche
kanaalhavens met het industrieele ach
terland, waarvan ook de actie ter zee
den invloed zal ondervinden.
Zou Calais in Duitsche handen vallen,
dan zitten de beide tegenstanders slechts
enkele uren varens van elkaar, geschei
den door het nauw van Calais. De En-
gelsche havenplaats Dover komt in 't
zicht. Reeds zijn op haar havenwerken
de eerste bommen geworpen. Deze posi
tie beteekent tevens een terugdringen
van Engeland uit de Zuidelijke Noord
zee en het Kanaal, waar het den neutra
len het voorheen zoo heel moeilijk heeft
gemaakt.
Dat de geallieerden zich hun moeilijke
strategische positie ter dege bewust zijn,
blijkt wel uit de mededeeling, dat
Woensdag sterke strijdkrachten in Ar
tois op een breed front met het zwaarte
punt bij Kamerijk en van het oosten
uitbraakpogingen hebben ondernomen.
Hier en daar werden successen behaald,
maar het frontbericht van het D.N.B.
noemt de aanvallen tenslotte te vergeefs.
Inmiddels bleven de Duitsche troepen
doorstooten in de richting van Calais en
verminderden mede daardoor de kansen
op een doorbraak.
Bij den afweer van de doorbraakpo
gingen van Woensdag werd het Duitsche
leger krachtig uit de lucht gesteund,
voorts onderscheidde zich het afweerge
schut in de bestrijding van pantserwa
gens. Het boschterrein ten zuidoosten
van Valenciennes is van vijanden ge
zuiverd.
Naar het schijnt, zoo vervolgt het
bericht, wijst thans de stoot van
het Westelijke Duitsche leger in de
richting CalaisDover. Daarmede
komt we merkten het reeds op
de eigenlijke strijd tegen Enge
land naderbij. Allereerst moet ech
ter het omsloten gebied in Noord-
Frankrijk en België nog geheel
door Duitsche troepen worden
bezet. Met het oog op de sterke
strijdkrachten, die hier ingeslo
ten zijn, zal dat niet zonder zware
gevechten geschieden. Vergelijkin
gen met ervaringen uit den Pool-
schen veldtocht moeten aangepast
worden aan de hier aanwezige
omstandigheden. De ring is aard
rijkskundig veel grooter, de vijand
militair sterker en belangrijk beter
uitgerust dan de Poolsche divisies
bij Kutno. Gesteund op den fris-
schen aanvalsgeest der Duitsche
troepen zal de Duitsche leiding
ook deze taak zoo snel mogelijk
tot oplossing brengen, aldus het
slot.
Amsterdamsche artsen
zonder benzine
AMSTERDAM, 24 Mei. De afdeeling
verkeerswezen van de hoofdstedelijke
politie maakt bekend, dat aan artsen
geen benzinedistributiekaarten meer
kunnen worden uitgereikt.