i
llifuuif Criilsctif tournnt
NEEMT NU EEN
ABONNEMENT
IISDAAD EN PERS
ir
GOEDE
GOEDKOOPE
DAGBLAD
„Nieuwe Leidsche Courant" voldo
I
PER KWARTAAL f 2.35
B reestraat 123
r ~yn
e
BLAG 24 NOVEMBER IQ39
De
uaguiau, uai ^icn in aiie opzichten aan de behoefte van het
gezin, in moeilijke tijdsomstandigheden, aanpast;
dagbladen worden gedragen door het Christelijk beginsel.
Ze zien het gebeuren van den dag en van den tijd in het
licht van de Goddelijke openbaring
bladen is een eisch van den tijd. Geen cent mag er nu on-
noodig worden uitgegeven. De zorgen rijzen en de offers, die
van ons gevraagd zullen worden, stijgen;
twat'*
u V-STA- i
Eeu "Roe?- ensc.
«mg; '1
de '-.f va
aang -u >?k
lichting -
Igercn vervangen
tEV EN GESCHRIFTEN
verantwoordelijkheid van den
journalist
jaar 1939 is een heel merkwaardig
Viet alleen is het zelf vol van aller
belangrijke en schokkende gebeurle-
J doch evenzeer is het een „jubileum-
van veel. dat in vroeger tijd is ge
waarmede voorheen werd begon-
lescheiden plaats onder deze jubilea
het feit in, dat dit jaar juiet een
geleden het verslag van de rechtzit
zijn intrede deed in de dagbladen
dat eeuwjaar overigens zal deze
natie wel niet van oorzakelijken aard
is nu een verhandeling verschenen
erhouding van misdaad en pers
komen nog even terug op het jaar
ils jaar van belanrijke gebcurtenis-
e overvloed van feite», heeft in zoo
invloed op de verhouding van mis-
:n pers, dat de plaats, welke in de
aan de miedaad wordt ingeruimd,
wordt naarmate er ovprigcns even-
jangrijk nieuws van anderen aard
r-ig is. Dit kan men dan misschien
jan de gunstige zijden noemen in do
1 Iking van pers en misdaad.'
vraagstuk van de genoemde verhou-
fusechen misdaad en pers is moeilijk,
aruit zal het oak wel verklaard moeten
in, dat het zoolang heeft geduurd,
at een eneigszins uitvoerige studie
dit onderwerp verscheen. Eenerzijds
rs is het zoo, dat de (toekomstige)
[diger in een krantenverslag over een
ijf een aansporing of zelfs oen werk
'de kan zien, bijv. in hetgeen ten beste
Regeven over het rechterlijk onder
dat op de misdaad volgt, doch aan
nderen kant kan van zulk een verslag,
het minst als het gaat over do opge
straf, zoo deze tenminste niet al te
h een algemeen preventieve, een af
rende werking uitgaat.
een belangrijk dool is het probleem
te vatten in het kleine, moeilijk de-
»are, maar zoo veelzeggende woord
En als we dat bedenken, dan
leren we ons tevens tot onze hescha-
hoe we daarvan zelf vaak den in
ja soms de vreemde bekoring willen
"gaan. De elementen van aantrekkings-
t, die het woord en het begrip „sen-
bevatten, vormen oen belangrijk be-
Ideel hij de oplossing van de vraag
de verhouding, welke tussehon pers pn
lad bestaat. Dit moet mede gezien
'an in het' licht, dat op deze kwestie
•rpen wordt door de onderlinge concur-
ie. welke in de dagbladwereld mogelijk
Vant een krant kan zichzelve wel her
afsluiten en in serene rust het werk
daghlads verrichten, het aantal men-
dat zulk6 waardeeren zou, zon waar
'ijk nauwelijks groot erpnoeg zijn om
publicatie in het leven te houden, die
ersehiinen slechts compazine u-eard is
i6 natuurlijk n;o' i7e-""ul. dat nu
[Sluizen maar moeten vnr''»n nnpngp/.«t
"el de wereld door lou'or s^not'oneele
rodurten moet worden gefundeerd
houden blijf; de -v:. iv'e roeping
eiken journalist, die zijn taak begrijpt.
et deed ons goed, dat we in de studie
van den heer Klaassen gelijke klanken be
luisteren.
Op nauwkeurige wijze, voorzoover enkele
enquetes daartoe althans mede de gelegen
heid boden, wordt de relatie tu&schen pers
en misdaad onderzocht. Niet altijd kan het
oordeëi even gunstig luiden hetgeen helaas
verwacht moest worden, maar niettemin
luidt de conclusie o.m.: ..Blijven moet het
crimineele bericht. Het kan immers zijn
gunstige werking hebben, 'n omdat het een
afschuw wekt legen de misdaad, èn omdat
het het inzicht in het kwade en wettelijk
verbodene bij de bevolking levendig houdt,
eventueel zelfs versterkt, èn omdat van de
publicatie van de straf een repressieve en
preventieve werking uitgaat, mits het be
richt weloverwogen, met kennis van «en
eventueelen invloed en de hieruit gesproten
moreele verantwoordelijkheid van den
schrijver is opgesteld. Zelfs kan het be
zwaar, dat men door het geregeld lezen
van crimineele berichten vertrouwd zou ra
ken met crimineele gedachten, dan niet
meer in aanmerking komen, wanneer liet
bericht „goed" is".
Hoe nu excessen te vermijden? De schrij
ver wil daartoe, naar we meenen terecht,
niet dadelijk grijpen naar het middel van
de wetgeving. Men vergete nimmer, dat
met d i t vraagstuk mede samenhangt liet
belangrijke vraagstuk van de drukpersvrij
heid, overigens gelukkig neit uitsluitend een
„vraagstuk". We meenen met den schrij
ver, dat meer gezocht moet worden in een
omschrijving van de beroepsmoraal van den
journalist.
We achten de studie als een voorberei
ding van veel belang. Vandaar ook, dat
vooral persmenschen aan dit geschrift veel
hebben zullen. Doch verder zullen juristen
en niet het minst ook reclasseerders van
het lezen zeker veel nut hebben.
E. D.
„Misdaad en pers", door Dr K. W P.
Klaassen. Uitg. N.V, Dekker en Van de
Vegt, Nijmegen-Utrecht. De heer Klaassen
is op deze studie aan de Rijksuniversiteit te
Utrecht gepromiveerd tot doctor in de
rechtsgeleerdheid.
Ons Koninklijk Gezin
Nieuw Oranjeboek door D. Hans
De laatste jaren zijn we overstroomd met
grootere en kleinere Oranjeboeken. En daar
voor bestond dan ook alleszins aanleiding.
Want telkens was er weer een blijde gebeur
tenis, die ons volk dwong zich dankbare
rekenschap te geven van den rijken zegen,
dien het in zijn oude Vorstenhuis ontving.
De verloving en het huwelijk van Prinses
Juliana ,het 40-jarig regeeringsjubileum van
Koningin Wilhelmina, de geboorte van de
prinsesjes Beatrix en Irenp nietwaar, we
hebben de laatste jaren gedurig weer volop
gelegenheid gehad om onze liefde, voor en
verknochtheid aan het Oranjehuis te toonen.
En om ons daartoe op te wekken en aan te
vuren kwamen tientallen geschriften van do
pers.
Toen we dan ook dezer dagen een nieuw
Ornnjehnek me' fleurigen omslag en talrijke
illustraties ontvingen, was onze eerste ge
dachte; bestaat er aap zulk een boek nu
nog we! behoefte?^Tfr^fHeec-ÈUiur ook dit
nieuwe bock weer van de hand "van den
heer D Hans bleek te zijn, den bekenden*"
journalist-schrijver, die in dil genre al zoo
veel gegeven heeft.
Maar een kwartier lezen in dit schitterend
uitgevoerde werk zette al ons vooroordeel
n hartelijke ingenomenheid. Een bijzon
der boek. Een boek zooals we nog niet be
zitten En bovendien een beek. dat heel go.id
geschreven is Dat wel getuigt van nprerbte
vereering en hartelijke liefde, waarin af en
toe gezonde geestdrift de taal van den
schrijver wel eens in gloed zet. Maar dat
toch vrij is van alle goedkooüc en noode
looze praal en opsmuk, die spoedig ver
moeit en geen wezenlijke bevrediging
schenkt.
In dit nieuwe boek verhaalt de heer Hans
van Koningin Wilhelmina, Prinses Juliana
Koningin Emma. Prins Hendrik en Prins
Bernhard. Het wil deze 'eden van onze vor
stelijke familie zien van den persoonlijken
den menschelijken kant.
Nieman danders dan de heer Hans kan
zulk een boek schrijven. Jarenlang was hij
voorzitter van den Nederl Journalisten
kring en in deze functie heeft hij van zeer
nabij meegemaakt alle belangrijke gebeur
tenissen betreffende ons Vorstenhuis in de
laatste dertig jaar. De geboorte en doop van
Prinses Juliana herinnert hij zich nog leven
dig en hii vertelt er van op onderhoudende
boeiende wijze
Dit boek wemelt van bijzonderheden en
anecdotes, die ons totaal onbekend waren.
En dat zullen ze wel voor verreweg de
meeste lezers zijn.
Een paar voorbeelden.
Moeder, vroeg prinses Wilhelmina
klein meisje aan koninkin Emma, mag ik
dat arme meisje een van mijn popper.
geven? Ja, dat mocht ze doen. Maar toen
't prinsesje naar een pop zocht die niet
meer zoo heel erg mooi was. zei haar moe
der: Als je iets weggeeft, en het wil waarde
hebben wat je doet, dan moet je iets weg-
gevn waar je h e el veel van houdt.
Toen Koningin Wilhelmina ir 1902 na »en
zeer ernstige ziekte herstellen mocht, wer
den in heel het land dankdiensten gehou
den. In een collectezakje te Rotterdam werd
een gift van f 5000 gevonden.
Koningin Emma bezocht eens eer. gesticht
voor jongens. In de kleermakerij was
jui6t bezig broeken te maken, broeken met
een roode bies. waaraan de jongens go
makkelijk te herkennen waren. „Neen mijn
heer, zei de koningin tegen den directeur,
doe dat liever niet!" Haar fijne geest kon
niet verdragen dat de jongens eldus ge
merkt, geteekend. rondliepen.
Toen Prinses Juliana openbare be'iidenh
deed. znt naast haar een eenvoudig dienst
meisje. dat eerst gedoopt meest worden. En
toen Ds Weiter dit meisje verzocht toe te
treden tot het doopvont, verzocht zij
Prinses even haar hoed vast te houden,
hield gedurende de doopplechtigheid de
Prinses den hoed van het .iienstmeisj,
haar schoot.
Iemand werd door de Koningin beëedigd
in een hooggenlaatst ambt. Rii die geleg»
heid verklaarde hij wel een beetle on
zien tegen zoo zware verantwoordelijkheid
gedurende eenige jaren. De Koninein keek
hem eenige ooe^nhlikken aan er zei- \fmr
mijnheer, zulk een vernntwporde1"khp''
moet ik dragen totaan miin dood
Zoo zonden we kunnen doorgaan. Want
dit nrarhtige hoek staat vol met inter-v»
san'e snnnshots die ons dp leden onzer vor
stelijke familie dnef leer.,,-, kennen als h»"'
gewone, maar nok rük h«**on«ri:n-fjn mm
srli en
Daarom begroeten we dit boek met harte
lijke blijdsóhap, ook al verraden sommige
uitdrukkingen een geestelijke visie, die de
onze niet is.
9e-uitgeefster. NV. Gebrs. Zomer en
K e u n i n gVJJitgevers Mij. te Wageningen
zorgde voor een voorname en artistieke
uitvoering. Het boek telfc-jHfi pagina's en is
ucht met ongeveer 70 Toto's, waaronder
eenige nooit eerder gepubliceerde
DE ZIEKTEN VAN HART EN
BLOEDVATEN. Een populaire
verhandeling over de ziekten van
den bloedsomloop door Dr L. J
van derMandele, arts, specia
list voor ziekte van longen, hart
en bloedvaten te 's Gravenhage.
Amsterdam, Van Holkema en
Warendorf N.V.
ijo schrijver van bovengenoemd boekje
verklaart in zijn voorwoord, dat hij zien
voorstelt te trachten het voorkomen, het we
zen en de verscheidenheid van de ziekten
van hart en bloedsomloop op voor leeken
begrijpelijke wijze te beschrijven, en dat hij
daarbij de gelegenheid zal hebben om veel
van datgene te vertellen, wat een vijftien
jarige practiik als hartarts hem geleeid
heeft de belangstelling of het nut der pa
tiënten te kunnen dienen.
In dit streven lijkt mij Van der Mandele
gelukkig geslaagd.
We hebben hier een geneeskundige voor
lichting van de bette soort. Zij is vrij "an
iedere zucht naar sensatie of geleerdheids-
vertoon. Men volgt de uiteenzetting met ge
spannen aandacht door de rustige en helde
re wijze, waarop de zeker niet altijd gemak
kelijke onderwerpen worden behandeld. De
schrijver stelt zich niet oo een hoog voet
stuk, vanwaar hij aan de schare der on i
wetenden allerlei begrippen tracht bij te
brengen, die niet tot heil spreken, maar nij
gaat als een vriend naast hen staan en
toont daarin te weten, wat de weetgierig
heid van den hartpatiënt bevredigen
en wat zijn belangstelling trekt
Dit boekje is daarom geen extract gewor
den van het een of ander wetenschappelijk
leerboek over hart- tn vaatziekten Integen
deel, het verraadt de hand van den man
van de practijk, die in staat is te schiften
cn die door zijn wetenschappelijke uiteen
zettingen heen naar contact met zijri lezers
zoekt.
Toch beteekent dit niet, dat men zich zoo
maar dadelijk, wat Van de Mandele schrijft,
lot zijn geestelijk eigendom maken kan. Min
moet het bestudeeren. Het vraagt zelfs
een zekere intellectuele Scholing. Men
komt met verschillende medische termen
;n aanraking, die alle wel uitgelegd worden,
maar waarvan men de beteekenis goed
moet vasthouder, om hel betoog t" kunnen
blijven volgen. In dit verband zou »"k de op
merking willen maken, dat een verklarende
iijst achter in het hoek van dP vreemde
woorden, die gebruikt worden, voor den
gemiddelden lezer geen overbodige weelde
zou zijn. Maar misschien kan d:t in eer.
volgenden druk gebeuren
Tenslotte moet ik er op wiizen. dat de
correctie niet geheel onherispelük is Sto
rend is wel de lapsus op pag. 108. waar de
schriiver den patiënt laat „innerveeren" in
plaats van „énerveeren".
G. K. SCH
Boekjes voor opvoeders
Dr. J. van d e r S p e k, geneesheer dire^
teur van „Maasoord", heeft een bevatteli
boekje geschreven over „Het jaloerse
kind" Jaloezie en ialoersehhe-d zün eis»
schappen .die veelvuldig voorkomen, ja
allen hebben er op gezette of ook wel or-
zette tijden een tik yan te pakken, r
d. Spek, die gelden
stek deskundige, hee
bladzijden een uitet
den eigenlijken aard
lijk heeft hij ons 1
aan de hand gedaan
rigeerend of beter i
nen optreden.
Iet9 anders wordt 1
door den heer L va
lijk formaat 32 b
maar verdienstelijke
under den titel „Het
Itegrijtu, dat we hie
doen hebben ruet e
veeleer met een ziel
grooten invloed uit*
het lezen van dit bo-
voeders ouder»,
cn onderwijzeressen,
het minst zeer a
De goed-gedrukte
in de serie „Moeilij
Kok N.V. te Kampen
De Confessione
Prof. Dr. A. S i z o
gave het licht zien v
Aueustinus. juist tiei
nen van den eerster
Deze nieuwe uitgave
druk. Zij onderscht
hierin, dat zij naa
tekst ook den Latiji,.
voor iemand, die ee
grondtekst geeft, ui
der gemak is. Voortl
een onderscheid voor
dat de LaMjnsche
vpr\angen is door d
tella, waarover we si
schikking hebben en
verder ie. Deze beid
ken de nieuwe Augus
Si zoo tot een gebeurt
in de uitgeverij.
Het is en blijft eei
en dan eens een rusti
ondergaan, die uit r
van den grooten k<
Doch is het niet zoo
ook van bet ion gerij
echri'ten van deze er
het oud-kerkeüike If
vermmderen? Dnf ir
zijn. En daarom juich
Vfeatl
•-.KSGASM
„-7 doar
va. Plaatselijk*
^r.-naingsvei =-n
»-* Wp.'.| -rA,
kbootva) wu j]
xïumcbip
is het Bril
-oöO ton) ga
ostkuat tcu
-ste
en herlezen. Men acr
gering of ook te hooi
De uifnempnde r
donr de uitgeefe'er -
te Delft maakt he
te gemakkelijker. E
..HTTWEMJK F7*T
..Een oproeD tot bezl
luidt de ondertitel va
.nle.t ree-'-J
RGEMT rT
nKAPPEN T
-OKDE V.
,D£
- AMflBsaHfli
i
CAH
1 CA"
