Vr B_
De economische belangen
van Suriname en Cu
VRIJDAG 24 NOVEMBER 1939
DE DE BE
AG 24
Persoonlijke diensten
bij militair werk
Alle mannen van achttien tot
zestig jaar moeten helpen
De opperbevelhebber van land- en zee
macht heeft aan de gemeenteraden ge
zonden een ontwerp-verordening, welke
hij op grond van de Oorlogswet voorne
mens is vast te stellen.
Krachtens deze verordening kunnen
alle inwoners, die niet in militairen denst
zijn van IS tot zestig jaar verplicht wor
den hulp te verleenen bij militaire werk
zaamheden.
Het loon dat voor deze werkzaamheden
betaald zal worden, wordt berekend naar
de normen welke gelden voor het loon dat
jn werkverschaffing gegeven w.ordt.
Hieronder geven wij den inhoud der ver-
brdening weer
KERK EN ZENDING
NED. KERV. KERK
Beroepen: Te Apeldoorn (vac. Wester
man-Ho lstijn), I. P. v. d. Waal te Hengelo.
HULPPREDIKERS
Tot hulpprediker bij de Ned. Herv. Gem.
te Rozenburg is benoemd cand. C. For
tuin te Maassluis. Bij de Geref. Kerk te
N i e u w-V e n n e p cand. P. Koolstra te
Utrecht.
Cand. E. Baerends heeft zijn arbeid als
hulpprediker bij de Geref. Kerk te E r m e 1 o
aangevangen. HU houdt nog ruime gelegen
heid de kerken des Zondags te dienen en
blijft beroepbaar. ZUn adres is: Koningin
Emmalaan 36 te Ermelo. In spoedeischende
gevallen telefonisch te bereiken onder no. 56
(Ds. B. van Halsema).
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Spijkenisse
De bevestiging en intrede van cand. C. v.
d. Tas uit Dcllt, by de Geref.'Kerk te Spyke-
nisse, zal plaats hebben Zondag 24 December.
Bevestiger is Ds. K. van Anken van Delft.
MARTIN NIEMÖLLER
DE LAATSTE 28 PREEKEN
HET geschenk ooor de Qeeèmker-fecstdacjen
f 2.90 geb. In den Boekhandel f2.90 geb.
/p— 1
rtike 1 1. Inwoners van elke gemeente
Cand. J. C. van Eizinga te Emmer
des Rijks kunnen worden opgeroepen of Erfscheidenveen, die het beroep van de Ncd.
aangewezen tot het verrichten van persoon- Herv. Gem. Elim heeft aangenomen, is voor
lijke diensten, voor hulp bij de militaire neraens 21 Jan. 1940 het predikambt te aan-
werkzaaniheden tot het herstellen van de vaarden na bevestigd te zijn door den con-
echade, aan wegen, bruggen en daarmede sui€nt van Elim.
verband houdende werken, veroorzaakt
idoor militaire operatiën, luchtbombarde- niCH. BOER
talenten of militaire transporten. Te Gran<J Rapids 0„verwa(.h, overleden
Artikel 2. In elke gemeente wordt ps Nicholas Beer, die sedert 1918 ver-
'door de zorg van den burgemeester een bonden was aan de Gereformeerde Kerk van
register, hetzij In kaartvorm, hettij in boek. Grand Rapids, ambtgenoot dus van Dr.
vorm, aangelegd, waarin de mannelijke in- Henry Beets. Ds Boer is 20 jaren lid en
jwoners worden vermeld, die op 1 Januari 8 jaar president geweest van den Raad van
Q939 den 18-jarigen leeftijd hebben bereikt Hope College, dat hem ook den doctorsgraad
«n op dien datum het 59-ste levensjaar nog h.c. verleende. Van 10031907 was de over-
miet hebben volbracht en naar het oordeel ledene predikant van de Bethany-kerk te
van den burgemeester of den (de) door Grand Rapids, van 19071915 te Chicago,
vervolgens te Passaic en te Jamestown.
dezen bij openbare bekendmaking
[wijzen ambtenaar (ambtenaren) geschikt
lom de in art. 1 dezer verordening bedoelde
persoonlijke diensten te verrichten.
ïiï\£isz ::T^Lziinr^ «Jï.
ifcbamen*' semi-°ÏSrheit'S-
b geneeskundigen, apotheker, en ve«- predikant Douwes J. v. d. Werp, die m
artsen- Amerika ook journalist en hoogleeraar is ge-
c diegenen, die een functie hebben te ver- weest. De overledene was tal van jaren
vullen bij een luchtbeschermingsdienst; ouderling der Gereformeerde Kerk van
d. diegenen, die een verklaring van ten- Muskegon. Tot 19Ö6 was hdj rechter, meer
minste twee geneeskundigen overleggen, dan een halve eeuw heeft hij rechterlijke
waaruit blijkt, dat zij wegens ziekte, ziels- functies bekleed. Van Hope College was hij
of lichaamsgebreken blijvend ongeschikt ook bestuurder,
zijn om de in art 1 dezer verordening be-
voorzitter is ditmaal niet theoloog doch
financier. Het is met het oog op de admini
stratieve scheiding van kerk en staat in
Indië niet zonder beteekenis dat de nieuwe
voorzitter uit de bankwereld komt. De bedoelde
administratieve scheiding stelt tal van zeer
moeilijke financieele problemen aan de orde,
die deskundige behandeling ten zeerste ver-
ei schen.
GEREF. KERK TE AMERSFOORT
De kerkeraad van de Ger. Kerk te Amers
foort heeft besloten de vacature, ontstaat
door het emeritaat van Ds. E. Schouten,
in verband met de bijzondere tydsomstandig-
heden voorloopig onvervuld te laten.
PREDIKANTEN NAAR INDIE
Het kerkbestuur der Protestantsche Kerk
in Ned. Indië constateert met dankbaarheid
dat het verkrijgen van predikanten uit
Nederland den laatsten tijd minder moeite
oplevert dan voorheen. „Dit vindt", aldus
het kerkbestuur, „misschien voor een deel
zijn oorzaak iji de vermeerdering van het
aantal predikanten in Nederland, maar het
staat vooral in verband met de toename in
Nederland van de belangstelling voor onze
kerk. Vanaf het oogenblik van do scheiding
van gouvernement en kerk zijn Neder-
landsche kerkelijke kringen in opmerke
lijke mate aandacht gaan schenken aan
Indië. Daarbij beginnen ook al meer vrucht
te dragen de in de laatste jaren stelsel
matig gedane pogingen om de predikanten,
in het bijzonder de jongere, d/j beteekenis
het werk in Indië te doen zien."
JOHN VAN DER WERP t
Op 73-jarigen leeftyd is te Muskegon in
doelde persoonlijke diensten te verrichten.
De rangschikking in het register geschiedt
in a If a be t is oh-1 ex i cogra fi sch e volgorde naar
de geslachts- en voornamen, met dien ver
staande, dat het register wijksgewijze naar
de plaatselijke indeeling der huisnummer»
kan worden ingericht.
MaaÓrtr woiït gen hebben gehad met enkele personenuit
het register door de zorg van den burge- ^Gereformeerde tangen in de Hervormde
«meester herzien. De mannelijke inwoners,
tdie alsdan den leeftijd van 18 jaren hebben
Ibereikt, worden aan het register toege-
tvoegd; de mannelijke inwoners, die alsdan
WIJLEN Ds. A. B. TE WINKEL
In een warm woord van nagedachtenis aan
Ds. A. B. te Winkel schrijft Prof. Dr. K.
D U k in de Bazuin:
„Op de Generale Synode te Sneek is door
de Deputaten voor de Eenheid gerapporteerd,
de maanden dat bijzonder aangename samensprekin-
Kerk.
„Ik mag thans wel zeggen, dat Ds te Win
kel een van hen was, en dat hij zich bereid
erklaarde om mee te werken, hartelijk mee
|w orden i
leeftijd ven 59 jaren hebben volbracht, le werken tot onderlinge tt»nadering.
i het register afgevoerd,
j Het register wordt zoowel na het gereed-
(komen als na elke driemaandelijksch» her-
z.eaiiig u -oi Ue zorg van uch uurgeuiee&.en
gedurende een termijn van 14 dagen voor
belanghebbenden ter secretarie der betrok
ken gemeente ter inzage gelegd. Van deze
ter-inzage-legging geschiedt openbare ken
nisgeving op de in de gemeente gebruikelij
ke wijze. Na afloop van voornoemden ter
mijn wordt van 't gereedkomen van 't regis
ter of van de herziening mededeeling ge
daan aan den hiërarchiek het laagst gestel
de autoriteit, die in de betrokken gemeente
het militair gezag uitoefent.
Artikel 3. Ieder, die in het in artikel
8 bedoelde register is vermeld, alsmede, in
dien dit register nog niet gereed is geko
men, ieder, die voor vermelding in dat
register in aanmerking komt, is verplicht
om op eerste bevel, op tijd en plaats bij
dat bevel bepaalt, aanwezig te zijn en de
hem alsdan op te dragen werkzaamheden
overeenkomstig de daarbij te stellen ecschen
te verrichten.
Het bevel en de opdracht tot het verrich
ten van werkzaamheden, beide als bedoeld
in het eerste lid van dit artikel, kunnen
worden gegeven:
a. door de hiërarchiek het laagst gestelde
autoriteit, die in de betrokken gemeente het
militair gezag uitoefent;
b. door den officier, die met de uitvoering
van de in art. 1 omschreven werkzaam
heden i« belast;
c. namens de onder a. en b. bedoelde
autoriteiten door den burgemeester der be
trokken gemeente.
Het vorenbedoelde bevel wordt zoo moge
lijk schriftelijk gegeven aan eiken inwoner
afzonderlijk. Indien dit naar het oordeel
van de betrokken autoriteit niet mogelijk
is, kan het bevel hetzij mondeling worden
gegeven, hetzij voor bepaalde categorieën
van inwoners of» de in de betrokken ge
meente gebruikelijke wijze openbaar wor
den bekend gemaakt.
Artikel 4. Een bevel, als in het vorig
artikel bedoeld, wordt niet gegeven aan
personen, die in militairen dienst zijn.
Artikel 5. Bij het verrichten van de
persoonlijke diensten, in artikel bedoeld,
zijn de betrokkenen verplicht de leiding te
volgen en de bevelen te gehoorzamen, welke
„Zyn laatste brief, dien ik over deze zaak
van hem kreeg, eindigde met de woorden:
Zou God door den nood der tijden ons tot
elkaar dringen? dat baat meer dan onze con
gressen."
HET ZENDINGSWERK TE MAKASSAR
Het verlof van ds. II.
missionair predikant der Geref. Kerk van
Soflrabaja voor het zendingswerk
Makassar (Zuid-West Celebes) is met
enkele maanden verlengd.
Zooals men weet heeft de Gen. Synode
der Geref. kerken te Sneek in verband met
de steunaanvrage voor dezen zending.'
arbeid het volgende besloten: a. Groote
waardeering uit te spreken voor den
wichtigen arbeid, die ten deze door
Gereformeerde kerk van Soerabaja
wordt verricht; b. Leedwezen uit te spreken
dat het met het oog op de finantiën der
Generale kas niet mogelijk is den steun te
verhoogen; c. Uit te spreken, dat het door
de synode zou toegejuicht worden, als door
de betrokken kerken een andere weg ge
vonden kon worden om hulp te vinden in
Holland.
Naar den besten weg om vasten steun te
vinden in Holland voor het werk in Makas
sar wordt nu door ds. van den Brink ge
zocht. Een van de eerste vereischten hier
voor is natuurlijk, dat hij op zooveel moge
lijk plaatsen in Holland over den arbeid in
Makassar spreekt. Om het werk zoo dicht
mogelijk bij de menschen te brengen zijn
er enkele series lantaarnplaatjes vervaar
digd. Verder heeft Ds. van den Brink een
verzameling gebruiksvoorwerpen uit
Celebes meegebracht, waardoor ook u"*
gesproken woord weer verduidelijkt v
Ook al heeft e,en bepaalde groep of kerk
een eigen zendingstaak. toch kan juist ook
het hooren over ander zendingswerk stimu-
leerend werken in eigen kring voor eigen
arbeid. Gaarne is Ds. van den Brink ook
bereid eens een ochtend op school te komen
om vooral ook de hoogere klassen iets te
vertellen, o.a. ook over het schoolleven
Indië. Het adres van Ds. H. van den Brink
is: Hoogstraat 67 te Weesp (telefoon
of K 940, giro 300188).
door of vanwege (te officieren en onder. R k tbestuur der Protestantsche kerk
officieren, met de uitvoering der militaire de verkiezing van nieu
werkzaamheden belast, worden gegeven. dc eind der ï0!lee maand te Batavia
Artikel 6 Indien dei betrokkenenniet ''^^0.'b. vlfn
met de militaire werkzaamheden belaste de heer Vt 5 r' Liifv j„'h
officier verplicht, daarin op behoorlijke ge ers, Ds. K. Dr
had zich. gelijk men reeds
hikbaar gesteld. De nieuwe
het groot auditorium dier universiteit, geti
teld „De goddelijke moeder in de Voor-Indi
sche religie".
ONDERWIJS-BENOEMINGEN
rendrecht. Groen van Prinsterer-
school. Tot onderwyzer (7e leerkracht): de
heer J. K. Meyer, kw. m. a. aan die school.
rwoutswaarder. School m. d.
Bijbel. Tot onderwyzer (1 Januari 1940): de
heer Chr. van Ommeren te Nieuwerbrug
d. RUn, thans kiw. m. a. aan die school.
Brunssum. Chr. School. Tot onderwij
zeres: Mej. v. d. Velde te Kampen.
EXAMENS
notie*
e 1 d e n. Bevorderd tot doctor In de ge
kunde op proefschrift getiteld: Polaire af
fectieve functies: de heer J. J. C. de Boer
geboren te Malang en wonende te Zeist.
svorderd tot doctor ln de geneeskunde, op
fschrlft getiteld: een ondersoek naar de
prognoee der Schisophrenic, mevrouw A.
Academische Exi
U t r
i. Geen. Univ. Doet. sociografie
do heer J. H. van Waart: Cand. rechten mej. T.
Jong en de heeren H. van Leeuwen en M.
P. Klelnhaus.
Propaed. scheepsbouwkundig lngen.
de heer H. R. de Jong. Middelburg: propaed.
Voor onze peuter
kopen we: ,,'t Is feest als Moeder voor ons
leoet", het leuke voorlees-buek vel grappige
plaatjes in kleuren. Een aardig St. Nico-
laascadeautje, dat de kleintjes veel geluk
kige uren bezorgt. Prijs f 1.25. Verkrijgbaar
in den boekhandel en bij de N.V. W. D.
MEINEMA, Delft
ONDERWIJS
Slijtage in het onderwijzerscorps
Een jaar geleden hebben we excuus ge
vraagd voor de min mooie benaming, maar
een betere hebben we ook nu nog niet ge
vonden. De bedoeling is duidelijk: zij, die
door overlijden, ziekte, huwelijk of over
gang naar een anderen staat des levens
aan het corps leerkrachten bij het L.O. en
U.L.O. zijn ontvallen. I-Iet Centraal Bureau
voor de Statistiek zendt ons thans tb
cijfers over 1938, gegroepeerd naar het L.O.
U.L.O. en B.L.O. Bij het L.O. zijn deze to.v.
1937 gedaald, van. 27-45 tot 2392; bij
U.L.O. gestegen, van 237 tot 289; bij het
B.L.O. ook gestegen, van 60 tot 79. Opmer
kelijk. dat bij het L.O. het cijfer der vrou
welijke leerkrachten, bij het U.L.O. dat der
mannelijke hooger is.
De oorzaken van het ontslag overziende,
vinden .we bij het L-O. een afvloeiing van
405 leerkrachten door pensonneering:
G-i door overlijden; 325 door huwelijk, 3(
door andere betrekking, 144 door opheffing
der vaste verbintenis en 1418 „om andere
redenen". Bij deze groep deelt de statistiek
in: overgangen naar tijdelijke verbintenis
sen, naar kloosters, ziekte, ontslag van de
gehuwde onderwijzeres en ontneming van
de bevoegdheid tot onderwijs. Bij het U.L.O.
waren, die cijfers resp. 56, 15, 12, 15, 16 en
175. Bij het L.L.O. 11. 1, 8, 3, 0 en 56.
De groepeering naar de onderwijsrichting
wijst uit, dat bij het Openb. lager onderwijs
in totaal 856. bij het Prot. Chr. 441 en bij
het R.K. 1048 leerkrachten afvloeiden.
Uit de dusver genoemde gevallen van
ontslag en overlijden is ontstaan de ver
vangingsbehoefte. Deze is in 1938, bij een
totaal van 33576 leerkrachten, 1286 geweest,
dat is 96 meer dan in 1937. Verdeeld naar
de onderwijsrichting, waren de verhou
dingspercentages bij het Openb. onderwijs
(in 1938) 4.3, bij het Prot. Chr. 36 en bij
het R.K. 5.3 pCL En gesplitst naar
seke, resp. 2.9 m. en 16.2 vr., 1.5 en
2.9 en 4.7 qCt.
Uit deze cijfers blijkte dat de vermeerde
ring der vervangingsbehoefte in 1938
liet grootste gedeelte kan worden gesteld
op rekening van de pensionneeringsfactor,
welke in 1937 1.1 pet. en in 1938 1.4 pet
bedroeg. Hierbij zij aangeteekend, dat een
dergelijk verschil geenszins op buitenge
wone omstandigheden behoeft te wijzen.
Intusschcn dient er tevens de aandacht
op te worden gevestigd, dat de toeneming
der vervangingsbehoefle zich sterker bij
het U.L.O. en het B.L.O. dan bij het G.L.Q.
vertoonde, en dat de stijging bij de vrou
welijke leerkrachten soms aanzienlijk
sterker was dan bij (te mannelijke.
Tegenover de ontslagenen :ijn in 193?
genoteerd 2581 aanstellingen bij het L.O.,
348 bij het U.L.O. en 108 bij het U.L.O.,
samen 3037 leerkrachten, zoodat een
meerdering van het geheele corps met 277
leerkrachten is te constateeren.
e eisen moet
1 kinderboek
ld >en P
at voor ln de nieuwe
'40 van den uitgever
0 R H 0 E V E
Noordsingel 104
is verkrijgbaar Is.
an Boekenkoffer
48 Kerstboakjes
M. J. DE VRIJER-STRUIJS
30 JAREN DOMINEESCHE
HET geschenk bij uitnemendheid
11de Druk. In den Boekhandel f 2.25 geb.
THEOL. HOOGESCHOOL
DER GEREF. KERKEN
Overdracht van het Rectoraat
Het College van Hoogleeraren der Theolo
gische Hoogeschool te Kampen deelt mede,
dat de plechtige overdracht van het Recto
raat der Theologische Hoogeschool door Prof.
Dr. J. R i d d e r b o s aan Prof. Dr. S. G r e ij-
d a n u s zal plaats hebben Vrijdag 8 Decem
ber des middags te 3.30 uur in de Groote
Aula der Theologische Hoogeschool.
AMBTSAANVAARDING
Prof. Dr. F. B. J. KUIPER
Hedenmiddag heeft Prof. Dr. F. B. J. K u 1-
p e r als opvolger van Prof. Dr. J. Ph. V o-
gel, benoemd tot gewoon hoogleeraar aan
de Leidsche Universiteit om onderwijs te ge
ven in het Sanskriet en zijn letterkunde ii
de Indische oudheidkunde, dit ambt aan
vaard met het uitspreken van een rede i)
veld; P. G. M. Mellema c
onotn. wetenschap-
heeren B. Wester-
ÏV. K. Moree.
FEDERATIE VAN CHR.
VEREEN. VAN EN VOOR
VROUWEN EN MEISJES
Prinses Juliana kwam een
kijkje nemen
DEN HAAG, 24 Nov. Op den tweeden
dag van de jaarvergadering van bovenge
noemde federatie, zorgde Prinses Juliana
voor een verrassing. Als beechernwrouwe
gaf zij namelijk persoonlijk blijk van Haar
belangstelling, door de samenkomst van den
middag bij te wonen. Zij werd ontvangen
door de dames Van Reygersberg Versluys
Mary Barger, resp. presidente en eecreta-
De presidente gaf voor H.K.H. een
overzicht van de Federatie, waarna met het
afwerken van de agenda werd voortgegaan.
Mej. Voors gaf cenige impressies van 't
Wereldcongres der Christen jeugd, om ei
dan een paar beschouwingen aan vast te
knoopen. Zij wees op de breede kloof, die tc
zien was tusschen dit congres en de wereld
wees tevens op de dure plichten, die de
Christenjeugd daarom te vervullen heeft.
Daarna vertelde freule W 11 e w a a 1 van
Stoetwegen een en ander over den ar
beid der Cie Vrouwen-Crisiszorg, welke
beid het laatste jaar aanzienlijk uitgebreid
werd. In Groningen werd in April een tehuis
geopend voor 42 meisjes en te Arnhem een
(vrijzinnig) tehuis voor 20 meisjes. I
door kunnen de gezamenlijke tehuizen thans
iedere drie maanden honderd meisjes voor
de huishouding opleiden. Dat de opleiding
goed is, daarvan getuigt de groote \raag
naar dit soort meisjes. Toch blijkt plaat
sing altijd nog een lastig probleem te zijl-
Vervolgens zijn nog enkele andere zaken
onder de loupe genomen, waarop de verga
dering op de gebruikelijke wijze is geslot<
Ruwe Huid
Ruwe Handen
Ruwe Lippen
PU ROL
Dook 30 cent.
By Apoth. eu Drogn-i
Passagiers en le
den der beman
ning van het Ja-
pansche motor
schip Terukani
Maru", dat nabij
de Engelsche
Oostkust op een
mijn liep, wach-
na hun red
ding in een Brit-
sche haven op
verder transport.
Een veelbelovend initiatief
Het oordeel van
Mr Dr F. L. J. van Haar en
De weg RotterdamBrielle
Geen voetgangers op den rijweg
De provinciale weg RotterdamBrielle is
des zomers door de bevolking der aan den
weg gelegen gemeenten uitverkoren als pro
menade, hetgeen vooral des Zondagsavonds
tot stagnatie van het verkeer en tot ern
stige gevaren leidt. Meerdere slachtoffers
zijn daar dientengevolge reeds gevallen, zon
der dat nochtans aan dc hand van de be
staande wetgeving verbetering kon worden
bereikt.
Bij een door de K.N.A.C. georganiseerde
bijeenkomst van belanghebbenden in deze
kwestie, werd destijds door medewerking
an den Provincialen Waterstaat een moge
lijke oplossing gezien, wanneer eenmaal de
Weeenverkeerswet in werking zou zijn ge
treden.
De hoofdingenieur van den Provincialen
Waterstaat berichtte nog aan de K.N.A.C.,
dat het in het algemeen niet in de bedoe
ling van de Provincie ligt om op eenigszins
beteekenende schaal over te gaan tot den
aanleg van wandelpaden langs den provin
cialen weg Rotterdam—Brielle.
Zouden de gemeentebesturen willen over
gaan om zelf wandelpaden langs den weg
aan te leggen, dan mag wel worden aange
nomen, dat de Provincie daarbij zal willen
medewerken door de wegbermen, voor zoo
ver zij daarvoor geschikt zijn, kosteloos ter
beschikking te stellen.
Voorts ligt het in de bedoeling om, wan
neer het Wegenverkeersreglement in wer
king is getreden, aan Gedeouteerde Staten
voor te 6tellen eenige daarvoor in aanmer
king komende gedeelten van den weg voor
voetgangers af te sluiten. Het is dan niet
uitgesloten te aahten, dat de Provincie langs
die weggedeelten zal overgaan tot aanleg
van een voetpad van zeer bescheiden breed
te en constructie.
Ingezonden Stukken
MEET DE MINISTER MET
TWEE MATEN?
Uit een mededeeline van den Minister van
Economische Zaken bUJkt mil. dat alleen can-
tlnes van tenminste 25 personen In aanmer-
mlndei
lulker koi
Ik vind die regeling een
vonderlöke en begrllp niet j
engang deze oplossing heef
sel telt,
redelijke
lke geda
ïrd. Iem
die op
meer sociaal gevoel bezitten dan die bil
groot bedr(1f ln dienst ls; HU of^*11
Of allemaal geen suiker,
:er.
Honende, dat e
r allemaal wel sul-
n.l gegronde bezwaren
zal worden gekomen, teeken lk met
r de plöatslng.
Hoogachtend, H. WISSELAAR K.J.Zn.
Eenige dagen geleden hebbon wij .n ons
blad melding gemaakt van de opri .bf.ing
van de „Economische Commissie Neder
land—West Indië.'"
Deze commissie stelt zich ten doel de
bevordering van de economische bel; ngen
allereerst van Suriname en Curasao, l ot dc-
initiatiefnemers behoort ook de burgemees
ter van Schiedam, Mr. Dr. F. L. J. v a n
Ilaaren, die een kenner is van onze W..:
in tal van onderdeelen.
De heer van Haaren heeft van 19221935
in- Suriname vertoefd en heeft aldaar ach
tereenvolgens de functiën bekleed van
advocaat-generaal, gouverncmentssecretaris
en procureur-generaal; als onder-voorzitter
van den Raad van Bestuur trad hij drie
malen op als waarnemend gouverneur. Hij
leeft nog zeer mede met dit deel van het
Koninkrijk der Nederlanden en de belan
gen hiervan liggen hem dan ook na t
het hart. Aangezien de heer vari Haa::n
uitermate op de hoogte is met het nd en
ziin bevolking, hebben wij ons tor u
wend met de vraag, welke plannen do
Commissie heeft.
„Hoe is men eigenlijk tot dit initioi;-
gekomen?", zoo vroegen wij den he«r *.ai!
ilaaren.
„De eerste stoot is uitgegaan van Mr.
Dr. L. N. Deckers, die vorig jaar een reis
naar de West heeft gemaakt en zooals ieder
die dit deel van onze koloniën, om het
outte woord nog piaar eens te gebruiken,
beeft bezocht, kwam hij er enthousiast
vandaan. Het is merkwaardig, doch ieder
een, die er is geweest, draagt een g voel
\a aanhankelijkheid aan dat land en zijn
bevolking in zijn hart mecte. Naar aanlei
ding van zijn reis, heeft de heer Deckers
met eenige personen gesproken om iets
voor dit land te „doen". Het land is vroeger
rijk geweest, doch in de negentiende eeuw
is het achteruit gegaan door een samenloop
van omstandigheden. Sommigen, aldus de
heer van Haaren, meenden, dat d kwam
door de opheffing der slavernij. Men moet
het echter zoeken op verschillend a
in. verschillende oorzaken, zooals inder
daad ook in gebrek aan werkk chten,
in ziekten, welke de cultures gi ust ri
hebben, in concurrentie uit. andere inden,
waarbij o.m. onze Oost en de Westk - .an
Afrika een voorname plaats innemen Onze
Rijksgebieden in het Westen staan te
weinig in het centrum der belang.' e!:ing;
men heeft zich steeds in het bijzon ier tot
Oost-Imlië bepaald. Vroegere plannen om
meer belangstelling voor Surinai en
Curacao in ons land te wekken hebban ni.:t
geleid tot die resultaten, welke men ervan
hoopte en verwachtte.
Het nu opgerichte comité wil het niet
bij plannen laten, zoo zeide de heer van
Haaren ons met nadruk, doch tot practi-
sche daden komen om deze gebiedsdeelen
te helpen".
„Kunt U een verklaring ervoor geven,
dat de Regeering nooit eens met belangrijke
daden voor de West gekomen is?"
„Ueze vraag, zeide de heer van Haaren.
zou ik zóó niet willen stellen; er diep op in
gaan, zou ook niet beantwoorden aan uw
bedoeling om slechts enkele korte mede
deelingen van mij te vernemen; in het
algemeen genomen, zou ik echter niet w I
len zeggen, dat d.e Regeering Surin. ue
links lapt liggen. Zoo wordt b.v., om c- u
der laatst genomen maatregelen te noem.
gedurende tien jaren f 400.000.'s i iars
beschikbaar gesteld voor irrigatie en immi
gratie. En dat de regeering met ons plan
sympathiseert, blijkt wel uit het feit, dat
de Minister van Koloniën, Z.Exc. Ch. J.
M. Weiter, de oprichtingsvergadering an
de Commissie heeft bijgewoond.
Zooals gezegd zijn er vele omstandigh»
den, die schuld hebben aan den niet of
minder voorepoedigon gang van zaken; laat
ik nog met name noemen gebrek aan be
langstelling en a f z ij d i g b 1 ij v e n van
het Nederlandsch kapitaa 1."
„Wat zijn. nu de plannen van de Com
missie?" zoo vroegen wij verder.
„Wij willen de relaties in en met d n
driehoek Nederland, Suriname en Curac
nauwer aanhalen. Suriname heeft te weiniz
invoer uit het moederland en dit laats
evenals Curasao betrekt weer te ve
producten uit andere landen, welke Sur
name, althans voor een deel, ook zou kim
nen leveren, zoo bijv koffie pn rijst. Deze
Mr Dr F. L. J. van
pri-idi■- '"ii also hout. kunnx
eu L'I Lumc«u veel ïueci u
lonfaal gebied geïmporteerd
thans het geval is. In dit vri
de lieer .u Haaren een klein
1937 bedroeg de waarde var!
Curasao k. mihoen gulden. Dl
gering aantal inwoners een
drag te noemen. De ingevo»
waren o.a. hout, suiker, rijst,!
en vruchten. Het gedeelte, dat
kwam, was klein en uit SuriMf
tisch niets aangevoerd. Alles
melijk door Amerika goleveri I
ders. De bodem van Surinan.(I
geschikt voor producten vanj
irnane, naar d
Comn.: ie, redelijker js meef*,
wil de Commtaie ook in dipl"®'®
ken en hoopt zii tastbare rot
reiken. Er moet tusschen lvan
rlname en Curacao grootcrel01
in- en uit voer'kpmen. ^'atineel.
lijke regeling toi - r. Komt"i ^e,
'i Relc
[EN
15
erai
ertrouwen, dat dit zal n
mo t er een ai/etgebied en
en omzet dan J:idige te v,l ^t
Jij Commissie wil op financi«atie
gebied leiding en advies geven,f_ is
bij andere in-t.uiiic<s ..oncunC ve
doen. Wij denken, aldus de tojkoj
ren. an een bureau, dat b.v. |ais
met firma's ln ons land, nan pfCe r
stanti in\
k&ndèr brengen, aan de mogejHjjV
Cnmn ->ie als adviseerend lie aa
Repeei ag en v .or den handel »r w
den. Di- Commissie wil alles i
len om in ons land meer bel
te v\ k) en en meer nuttig efk l
wegen, flEn
doeltreffendst zullen zijn, hocpl(
lin^ beraad en overleg, te vinkitust
stellen.
In de allereerste plaats g^
ze gen 10 len en hun bevolkin
intensief orden geholpen, wanwi
mogelijkheden, welke er zijn, 1
doende tot haar recht gekomet
rijf
ja
veel
vaat", zoo besloot de heer
Het veelbelovend initiatief vanKk
missie, verdient dq tot langste "°r
Nou landers, die de betccken
hun land als koloniale mogend! v™
kort i zij wellh-iu - be? oei ®at
1 1, die hier steun kunnen ver!" !in(
hebben het vertrouwen dat d' l
gerd zal worden. Het is een U
plan, dat aller aandacht waai
pen, dat de Commissie in hei
za! slagen pn dat haar arbeid
hebben. Het za! niet aHe~n vw
voldoening zijn, doch bovenal 7.8
ken tot de bevordering van een s
menwerking tusschen Nederland >r
Westen.
loniën i
het
ONTVANGEN BOEKE*
ier»