.Gevaarlijke Mist!
e i
Kou, Griet
W'AKKERÏ*
DINSDAG 14 NOVEMBER 1939
lycry
EERSTE BLAD P,
Het antwoord op den
vredesoproep
„Vierkant afgewezen", zegt
Duitsche pers
„Bruggen zijn niet verbrand";
meent men te Rome
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
Het antwoord van den koning van Enge
land en van den President van Frankrijk
op het Belgisch-Nederlandöche aanbod van
goede diensten wordt door de Duitsche pers
als een vierkante afwijzing beschouwd, al
heeft Engeland zijn antwoord met meer
clausules omschreven dan Frankrijk.
Het in het Fransche antwoord vervatte
voorstel, Duitschland weer te verdeelen,
noemt de „D.A.Z." een openlijke bespotting
yan den Belgisch-Nederlandschen stap, waar
op een Duitsche commentaar overbodig is.
Ook het Engelsche antwoord, zoo vervoigt
het blad, stemt zakelijk volkomen overeen
met Chamberlains afwijzing van het vredes
aanbod van den Führer van 6 October. Men
verklaart zich Weliswaar bereid Duitsche
voorstellen „aan een zeer nauwkeurig onder
zoek te onderwerpen", doch vermeldt met
geen enkel woord', dat zulke Duitsche voor
stellen aanwezig zijn en door Engeland,
„hard en onwrikbaar", zooals Lloyd George
het noemde, van de hand gewezen werden.
De beide antwoorden zijn dientengevolge
slechts als een herhaling van de uitdaging
te beschouwen, nadat Engeland, aan den
vooravond van den wereldoorlog, het voor
stel van den Duce ten val bracht, vervolgens
Hitiers vredeshand weigerde en door de
redevoering van Halifax de neutrale bemid
deling reeds verwierp denzelfden dag, waar
op zij werd aangeboden.
Italiaansche persstemmen
De antwoorden van Engeland en Frank
rijk, zoo schrijft de „Popoio di Roma", op
het aanbod van goede diensten van de Ko
ningin van Nederland' en den Koning van
België, hehben de bruggen niet verbrand.
Het antwoord van Engeland verschilt in
'één opzicht van vroegere ministerieele ver
klaringen, n.l, dat het niet als essentieele
voorwaarde voor vredesonderhandelingen
herhaalt, dat er wijziging moet komen in
de regeering of in het regiem van Duitsch-
land, doch alleen een verandering in de
politiek van de huidige Duitsche regeering.
In dergelijke omstandigheden, zegt het
blad het niet onmogelijk te achten een for
mule te vinden, om de resteerende moeilijk
heden te overwinnen. Inmiddels wordt hat
antwoord van Duitschland met spanning
.verbeid.
Herstel van onrecht is eischi
De Fransche avondbladen bespreken de
antwoorden van President Lebrun en Ko
ning George op het aanbod van goede dien
sten, gedaan door Koningin Wilhelmina en
Koning Leopold.
De twee antwoorden zoo schrijven de
bladen eenstemmig hoewel niet in ge
lijke bewoordingen gesteld, stemmen over
een in karakter. Zij bevestigen volkomen
de verklaringen van Chamberlain en Dala-
dier en toonen duidelijk aan, dat de positie
der beide groote Westelijke democratieën,
toen zij de wapens opvatten om de zaak der
vrijheid en onafhankelijkheid van alle vol
keren op het continent te verdedigen, niet
.verschilt en niet kan verschillen, zoolang
'de nazi-tyrannie niet overwonnen is.
De „Temps" schrijft: Aldus zijn de ver
antwoordelijkheden sc-henp vastgesteld, niet
slechts wat betreft den oorsprong van het
conflict, maar ook wat betreft de voortzet
ting van den oorlog.
Een rechtvaardige en duurzame vrede kan
Slechts ontstaan met herstel van de be
dreven onrechtvaardigheden en het defini
tieve afzien van alle geweldmethoden. Hij,
'die geen vrede wil, gebaseerd op recht en
.vrijheid voor allen, legt daardoor alleen den
vrijen volkeren een voortduring van den
'oorlog op, waarvoor hij alleen de verant
woording draagt.
In het antwoord, dat Hitler op zijn beurt
zal moeten geven aan de Koningin van
Nederland en den Koning van België, zal hij
dus stelling moeten nemen voor vrede of
[voor oorlog.
Om het openen van onderhandelingen
mogelijk te maken, schrijft Bernus in de
„Débats", moet Duitschland in de eerste
plaats niet alleen zich terugtrekken uit
Polen, maar ook de vrijheid teruggeven aan
zijn vroegere slachtoffers: Oostenrijk en
Tsj echo-Sl owakij e.
In de „Intransigeant"' schrijft Gallus: Een
!vrede te teekenen van tien maanden of tien
'jaar heeft geen nut. Wat wij noodig hebben
is een blijvende vrede, welke het den volke
ren mogelijk maakt te herademen, te wer
ken, de levensvreugde terug te vinden.
„Gebruikelijke activiteit"
Het Fransche legerbericht van gisteravond
luidt:
In den nacht van 12 op 13 November heeft
een aantal vijandelijke vliegtuigen boven
het Noord-Oosten van Frankrijk gevlogen.
Er was de gebruikelijke activiteit van de
patrouilles, met name ten Oosten van de
Saar.
Het Engelsche bataljon der Welsh Guards
is naar het legergebied vertrokken. Bij het
vertrek uit Parijs werd hst Goor de bevol
king hartelijk toegejuioht
De oorlog ter zee
STRIJD TUSSCHEN VLIEGTUIG
EN DUIKBOOT
De contrabande-controle
te Duins
Te Londen is volgens Reuter officieel mee
gedeeld. dat een Engelsch verkenningsvlieg
tuig van de kustwacht Zondag een aanval
heeft ondernomen op een vijandelijke duik
boot. De duikboot was aan de oppervlakte
toen het gevecht begon, maar begaf zich
onder water, zoodra de strijd zich ontwik
kelde.
Er werd een salvo bommen geworpen,
waarvan sommige aan bakboord, andere
aan stuurboordzijde van de duikboot neer
kwamen. Het scheen den vliegtuigbestuurdcr
toe. dat een bom een voltreffer was en dez9
indruk werd bevestigd door den man aan
het machinegeweer. De zee was erg ruw en
het woelige water maakte het onmogelijk
nauwkeurig waar te nemen in hoeverre er
schade was aangericht.
De „City of Flint"
De Duitsche regeering heeft de Vereenigde
Staten er va» in kennis gesteld, dat aan de
Duitsche oorlogsschepen opdracht is gege
ven de thuisreis naar Amerika van de „City
of Flint" niets in den weg te leggen
Twee Duitsche schepen verloren
De Engelsche admiraliteit heeft medege
deeld, dat de Duitsche stoomschepen Meck
lenburg (S000 ton) en Parana (6000 ton) door
Engelsche oorlogsschepen zijn opgevangen.
De Duitschers gingen van boord na hun
schepen in zinkenden toestand te hebben ge
bracht. Zij werden door de oorlogsschepen
opgepikt. De Mecklenburg en de Parana wer
den door kanonvuur geheel tot zinken ge
bracht. opdat zij de scheepvaart niet zouden
hinderen.
Verkorte controle te Duins?
De Engelsche radio gaf gisteravond een
officieel bericht, volgens hetwelk door de
doeltreffende maatregelen der regeering het
oponthoud der neutrale schepen in de Duins
en andere havens voortaan veel korter zou
duren en enkele schepen reeds na 48 uur
weer hadden kunnen vertrekken. Fr werd
nogmaals op gewezen, dat de reeders het
oponthoud belangrijk konden verkorten door
de Engelsche contrabandecommissie van te
voren den inhoud hunner ladingen mee te
deelen.
Op de lijst van contrabandeartiV. elen is
ook melk gezet, omdat ook melk te pas komt
bij de vervaardiging van nytroglycerine, dat
weer een der bestanddeelen is van bommen
van hoog explosief gehalte.
Twee Engelsche schepen gezonken
Reuter meldt uit Londen,' dat het Engel
sche stoomschip Ponzano, metende 1316 ton,
gisteren aan de Zuid-Oostkust gezonken is
tengevolge van een ontploffing. De beman
ning en de drie passagiers zijn veilig aan
land gekomen.
De „Bremen" vertrokken?
Uit goede bron te Londen ontvangen
nieuws strekt er toe een bevestiging tc geven
'Vian een gerucht, dat de „Bremen" van Moer-
mansk is vertrokken.
Uit Stockholm is namelijk gemeld, dat
gisteren een visscher beweerd heeft, de
.Bremen" te hebben gezien in de territoriale
wateren buiten Gothenburg.
Britsch lijn vaartuig op mijn
geloopen
Elf Aziatische passagiers het slachtoffer
Het Britsche lijnvaartuig „Sirdhana" is in
de wateren van Singapore gezonken.
Officieel wordt medegedeeld, dat elf Azia
tische passagiers, meer end eels kinderen, het
leven verloren hebben en dat negen anderen
vermist worden. Een officieele veritlaring
voor het ongeluk wordt niet gegeven, maar
geloofd wordt, dat het schip op een mijn ge
loopen en in een kwartier tijds gezonken is.
Een onderzoek wordt ingesteld.
De „Sirdhana" was een schip van 7.745 ton
ton en was eigendom van de „British India
Navigation Company" te Londen.
Aan boord van de „Sirdhana" bevonden
zie hook 137 Chineesche gedeporteerden. De
meesten hunner zaten gevangen achter
traliehek in het voorruim, doch zij werden
gered, doordat een Engelsch inspecteur van
politie vijf schoten op het slot van het hek
loste. Terwijl het water het ruim instroomde,
(Reel.)
DE OORLOG IN DE LUCHT
Bommen op de Shetlandseilanden
De Britsche admiraliteit heeft meege
deeld, dat gister Duitsche vliegtuigen
twee aanvallen hebben ondernomen op
de Shetlandseilanden. Het luchtdoelge
schut heeft de toestellen verdreven.
Reuter weet hieraan toe te voegen, dat
de Duitsche bommen gaten van twee me
ter diepte hebben gemaakt. Een der pro
jectielen kwam terecht bij een onbe
woond huis, dat beschadigd werd. Sche
pen werden niet getroffen.
De Shetland-eilanden liggen op onge
veer duizend kilometer van Duitschland.
Er wordt aan herinnerd, dat Duitsche
vliegtuigen ook Donderdag en Vrijdag
j.l. boven de eilanden gevlogen hebben,
Ook nabij de kust van Yorkshire heeft
men het geluid van vliegtuigen en ma
chinegeweren gehoord.
Vliegtuigen boven Parijs
Vliegtuigen, waarvan men de nationaliteit
niet heeft kunnen vaststellen als gevolg
den mist, hebben gistermiddag boven het
gebied van Parijs gevlogen en waren oor
zaak, dat het luchtdoelgeschut in actie kwam.
Havas meldt dat drie personen gewond
zijn, waarvan een zwaar, als gevolg van het
neerkomen van kogels, van het luchtafweer
geschut, dat gistermiddag vuurde op Duit
sche verkenningsvliegtuigen. Onder de ge
wonden bevinden zich een vrouw en een
kind van drie jaar.
Duitsche verlies-
ivinstrekening
Het D.N.B. bericht uit Berlijn, dat aldaar
een deskundige voor de vertegenwoordigers
der pers heeft gesproken over de resultaten
van den luchtoorlog. Uit de door hem ge
noemde cijfers, aldus het D.N.B., blijkt dat
de Engelschen en Franschen tot en met 10
November 80 vliegtuigen verloren hebben,
de Duitschers 17.
De Fransche verliezen beliepen 64, de En
gelsche 16 toestellen.
Hieruit maakte de spreker de gevolgtrek
king, dat de Engelschen een zeer gereser
veerde houding aannemen, ten koste van de
Franschen.
Het onderzoek te München
De advocaat-generaal bij het volksge
rechtshof voor het Duitsche rijk, Lautz, die
met den advocaat-generaal te München vi
den avond van 8 November af het onderzoek
naar den bomaanslag in den Bürgerbrau-
keiler leidt, heeft den rijksminister van
justitie uitvoerig rapport uitgebracht over
oen stand èn het tot dusver verkregen re
sultaat van het onderzoek.
NOG MEER ESTLANDSCHE CONCESSIES
AAN MOSKOU?
De Neue Zürcher Zeitung verneemt uit
Helsinki, dat de Russen aan Estland nieu
we eischen gesteld hebben. De voor de Rus
sische troepen gereserveerde gebieden op
het continent van Estland hebben zich zoo
danig uitgebreid, dat de provincie Wiek
één garnizoen van het Roode leger is ge
worden. Het van kracht zijnde verdrag be
paalt, dat alle Russische vliegvelden op de
eilanden moesten worden aangelegd.
Slechts twee zouden er op het continent
komen. Doch daarna hebben de Russen den
aanleg van twee luchthavens geëischt in
de omgeving van Hapsal. De Estlanders
hebben hiervoor moeten zwichten. De
werkzaamheden zullen de afbraak ver-
eischen van een vijftig kleine boerenhoeven
Er zijn in Estland nog geen Russische
vliegtuigen aangekomen. Men weet ook
niet, of de Russen Estlandsche werkkrach
ten zullen gebruiken voor de uitvoering der
werkzaamheden, of dat zij arbeiders uit
Rusland zullen laten komen, die niet zou
den nalaten den Russischen invloed in
Estland nog te laten toenemen.
haastten de gedeporteerden zich het schip te
verlaten.
Onder de overlevend-en bevindt zich ook de
Amerikaansche goochelaar Nicola, die al z^jn
requisieten, welke geschat worden op een
waarde van honderdduizend dollar en die
niet zijn verzekerd, heeft verloren.
EM MQOIT ZEEP VAIM ONBEKENDE HERKOMST
(Reel.)
RADIO
Scheepvaart. S.00 Berichten ANP.
Schrlftlering-. Meditatie. 8.20 Graj
fi n). 10.30;
12.00 Berichten.
Berichten ANP),
mble ,.C<
izick. 11.15 I
12.15 Orgol^dfuk
i. 1.00 Graj
Op de hierbovenstaande kaart van Fin
land vindt men met pijlen aangeduid
Hangö, waar de Russen een vlootbasis
wenschten te vestigende Karelische
landengte, alwaar zij een grensverschui-
ving naar het noorden verlangen; en
Rabatschi, in het hooge noorden, het
welk zij eveneens in bezit wenschen te
nemen.
BRITSCHE EN FRANSCHE
TROEPEN VERLATEN
CHINA
Slechts kleine contingenten
blijven achter
De Britsdhe regeering heeft om rede
nen van militairen aard, voortvloeiende
uit het conflict in Europa, besloten, in
Noord-Ghina slechts zooveel troepen te
handhaven als noodzakelijk is voor de
bescherming der eigendommen en de
handhaving der orde. Het besluit is ter
kennis gebracht van de verschillende re
geeringen, die volgens het protocol van
1901 eveneens garnizoenen in China
onderhouden.
Reuter weet hieraan toe te voegen, dat dit
besluit van de Britsche Regeering gisteren
door den Britschen ambassadeur in Tokio,
Six Robert C r a i g i e in een nota ter ken
nis van den Japanschen minister van Bui-
tenlandsche Zaken, Nomoera is gebracht.
Het is niet bekend hoeveel manschappen
Engeland zal terugtrekenen maar in des
kundige kringen is men verheugd over dit
Engelsche besluit, dat in overeenstemming
met de Japansche verklaring van 5 Septem
ber is, waarin den oorlogvoerenden gevraagd
werd alle omstandigheden, die mogelijk aan
leiding zouden kunnen geven tot incidenten
in China tusschen hen en Japan te ver
wijderen.
Ook Fransche stap
De Fransche ambassadeur te Tokio, Arsène
Henry, heeft de Japansche regeering me
degedeeld, dat een be'angrijk gedeelte der
Fransche troepen uit Noord-China zal wor
den teruggetrokken.
De Fransche nota was gelijk aan de Brit
sche, die Craigie reeds eerder had overhan
digd.
De Amerikaansche houding
Een ambtenaar van het departement van
buitenlandsche zaken heeft verklaVd, dat
de Vereenigde Staten niet het voornemen
hebben, het voorbeeld te volgen van Groot-
Brittannië en eveneens troepen uit Noord-
China terug te trekken.
Hij voegde hieraan toe, dat de Vereenijde
Staten op het oogenblik 1500 manschappen
verspreid hebben liggen tusschen Shanghai,
Peking en Tientsin.
GEMENGD NIEUWS
Steekpartij met ernstige gevolgen
REILEN, 14 Nov. Een troepje jongens,
afkomstig uit Beilervaart en Diever, zocht
ruzie met enkele andere jongens. Burgers
waarschuwden een marechaussee, die toe
vallig in een hotel in de buurt was. Deze
deelde met zijn gummistok direct zulke
rake klappen uit, dat de belhamels uit
elkaar vlogen. Twee werden gearresteerd' ei
nadat die tijdelijk waren afgeleverd ii
hotel Prakken, wist de marechaussee er nog
twee te grijpen, die achter een woning
waren weggekropen. Een van de vier zakte
in het hotel in elkaar. Het bleek de onge
veer 21-jarige arbeider H. Knol, uit Tiende
veen te zijn. De gemeente-geneesheer con
stateerde een steekwond' in den rug, waarbij
de long vermoedelijk was geraakt. De
troffene, die waarschijnlijk geen aanleiding
tot de steekpartij heeft gegeven, is in zorg-
wekkenden toestand naar het ziekenhuis
„Bethesda" te Hoogeveen vervoerd.
De politie heeft drie jongens in verzeker
de bewaring gesteld en in den nacht nog
een vierden jongen van zijn bed gelicht
rl3ver--bNJ!Hedcmfwïjp emfwijp emfv
De opvarenden van de Finsche
houtboot
Alle negentien gered
TERSCHELLING, 17 Nov. Met inspanning
van alle krachten is het de bemanning van
de „Nioolaas Marius" gister gelukt de
gentien opvarenden van de Finsche houtboot,
welke Zondagavond na-bij Terschelling is ge
strand, behouden aan land te brengen. Hier
mede heeft deze in October van het vorig
jaar in tegenwoordigheid van Z. K. H. Prins
Bern hard in dienst gestelde reddingboot der
Noord- en Zuid-Hollandsche Redding Maat
schappij haar eerste redding volbracht. Na
enkele vergeefsche pogingen heeft de „Nico-
laas Marius" omstreeks half drie wederom
getracht de opvarenden van de houtboot ii
veiligheid te brengen. Na een hevigen strijd
met de golven zijn de zes leden der beman
ning van de „Nicolaas Marius" (schipper T.
C. Dekker) er in geslaagd de opvarenden,
waaronder een Hollandsche loods, op Ter
schelling aan land te zetten.
De positie van de Finsche houtboot, welke
2000 ton groot is en op weg was naar Zaan
dam, is ongunstig.
De „Salland" en „Montferland"
Te Amsterdam aangekomen
AMSTERDAM, 14 Nov. De „Salland" en
„Montferland" van den Koninklijken Hol-
landschen Lloyd, welke overeenkomstig
hun vaarplan veertien dagen na elkaar
van de La Plata-rievier en Brazilië zijn
vertrokken, kwamen Zondagavond en gis
terochtend vrijwel tegelijk te Amsterdam
binnen. Dit beteekent natuurlijk, dat de
„Salland" veertien dagen langer werd op-
muzlek. 4.00 Zal
gram.Tnuzlelc. 4.U6 Felicitatie*
do Jeufrd. 5.15 Gram.muziek. G.00
Distributie-aangelegenheden". 6.
muziek. 6.30 Taalles en technische
7.00 Berichten. 7.15 Causerie „De rt mpn
gen der muziek". 7.45 Gram.mu-zler
Berichten ANP. herhaUng SOS-l«ekreg
8.15 Toespraken, declamatie en heioor he
klein koor en -orkest. 10.00 Berlolcrt de
actueel half uur. 10.30 Vi™™^Ws
NCRV-strükorkesL 11.05
11.50—12.00 Schriftlezing.
ES* »of
jestaat'
itaat'
kan 1
Hilversum li. 301,5 m. vara-uaar de:
ÏO.OO—1O.20 v.nt. en 7.308.00 VPRnnr c
Berichten ANP. 8.10 Orgelspel. 8jZT„_ r
muziek. 9.30 Causerie Onze keukPaa\ 1
Morgenwijding. 10.20 Voer arbeldlUSSChC
Continubedrijven. 11.30 Voor do vrebevinc
Gram.muziek. 12.15 VARA-OrkestlCf hii
Berichten ANP. Gram.muziek. l.Ol u,
VARA-Orkest. 2.00 Handwerkcursiien I1C
Groninger Orlccstvereenlglng (opien vp.
kefl is ve
kost. 6.35 Causerie over Palestlnaf'jl* bij
platen). 7.00 VARA-kalender. 7.051 aen 1
ties. 7.10 Koorzang. 7.30 BUbelveials do
8.00 Herhaling S.O.S.-bericKten. 8.ttpgever
8.15
9.00 Ra
SÜÜHBBHil zljn
Ramblérsr'lO.To^ V ABA- Orkhou d
llste. 10.40 Medische vraagbaak. !komt
ANP. 11.10 Orgelspel en zang. l|n0£ral
Grom.muziek. (n y(u
BRUSSEL 322 cn 484 M. 322 M. 41- Opgl
instrumenten. 7.20 Programma voeiden
ten. 8.20 Ensemble. orensr
4 84 Mi 11.20 Orkest. 11.50 en 12.r|£~
12.50 Orkest. 4.20 Kwartet 4.50 Ol Prebe
Uitzending voor soldaten. 8.00 Sfvordt
orkest 9.30 Orkest jeid' O1
van
recht,
Neem dadelijk *n "AKKJ1'®®
(tol 4 per dag) en krait?a
de wol. Ze bekorlen dej)®
verdrijven koorls en fn?en
ZBVli 1 een
daar
iohte
jaag c
gel
t of
gehouden dan het zusterschip. De is.hel
vertrok van Buenos Aires, toen *2^
geheel voorzien kon worden, vs
standigheden vertraging bij de c(Fe'ai*'
het Kanaal zouden kunnen ople"Ke^
daardoor had de „Salland" een mL*enj
dig om de Britsche controle te rc.
terwijl de „Montferland" in ggjJ'
gereed kwam. t
De „Salland" heeft dan ookjj^j
goederen in Londèn moeten losse
de „Montferland" na beëindiging! tQCj.
onderzoek van de documenten dLat
de Downs naar Amsterdam kon roma
Sedertdien is de „Amstellan(jjen
Downs ten anker gegaan en het
tengesloten, dat het gelukt het taj-g.
van dit schip wederom snellerorgér
plaats vinden. prt i
Op alle importers zonder ondeijoen
zij belang hebben bij groote partF1^
enkele colli's, moet het beroep ge^ó h(
den, om steeds onverwijld zonder jk cc
vertraging aan de reederij, derf
lijken Hollandschen Lloyd, de gej noo|
documenten te verstrekken, om v( zijn
de scheepvaartmaatschappij gevrfe di
den. Dit bespoedigt het vrij laten,
MET ZESHONDERD GULD
het
ER VANDOOR
Thans aangehouden
dzaal
edig
.v. d<
AMSTERDAM, 14 November. Efvree
geleden was in een doktersgezin ippeli
delstraat de huisknecht, toen mefd m
middags weer thuis kwam, verdvf vai
met hem verdwenen uit de la v^n l\ mi
bureau zes bankbiljetten van hoÊ111?
den. Thans is de man, een Amsterd doe
Rotterdam aangehouden. Hij heeft|e®r
kend het geld te hebben weggeno'u'de
derd gulden waren nog over. Van'en v
vijfhonderd had hij de man van f va
gespeeld. 0111,8
gees
invl<
OUD-INDISCH MILITAIneen
STAK ZIJN VROUW NEE en
„die
Vijf jaar gevangenisstraf geqxken
Tegen een 49-jarigen werkloo,^®1'
Indisch militair, die op Hemelvar een
Mei j.l., op straat zijn vrouw, een
met een mes heeft doodgestoken,
hoor door den officier van Justitie
vangenisstraf geëischt.
-niet
filler
i. f
h a j
vroe
rfredi
Nog lang had hij met hem gesproken en op Tinus'
bevende vraag of er dan ten eenenmale geen beterschap
was te verwachten, of tenminste dan nog maar geen ver
ergeren van de ziekte, had de dokter, begaan met de
droefheid, gezegd:
„Laat ik eerlijk zijn: ik geloof het nietmaar nog
eenseen geringe kans blijft."
Toen was hij gegaan en Tinus Streef durfde niet terug
te gaan naar het bed van zijn vrouw.
Dienzelfden avond ging er een boodschap naar den El
zenberm dat Tinus zelf wel eens gauw zou komen en dat
de dokter niet veel gezegd had.
Tinus kwam thuis op een middag dat de hitte trillend
over den polder hing. Hij trof Stijn achter haar huisje in
de schaduw van den appelboom. Aan haar vertrouwde hij
zijn verdriet toe en Stijn trof het als een steek toen hij
schreiend zei na de schokkende mededeeling:
„En waorom mot m ij n det nou treffe. Moeder."
„Jóu, jonge
Ze sprak met zachte, heesche stem.
,,'t Treft allerteerst Sijkes zelf. Gij zijt gezond."
Hij voelde de terechtwijzing en hij schaamde zich.
Stijn dacht: „Hij heet d'n aord van z'n Vaoder, hij wil
beklaogd worde."
ACHTSTE HOOFDSTUK
Veel menschen uit den polder zijn bang voor de
vreugde. Onder hen is ook Gijs Streef. Als later in het
jaar overal in het land nationale feesten worden gevierd
om een zeker heuglijk feit uit 's lands historie te herden
ken en als in alle dorpen der omgeving de voorbereidselen
worden getroffen om elkaar in optocht en volksspelen te
overtreffen, waarbij angstvallig de gelijktijdige viering
wordt vermeden, dan wordt ook de Elzenberm in deze
voorbereiding betrokken. Lindert Driewegen wordt lid
van de feestcommissie van Dengeren.
Als hij er met Gijs oVer spreekt, op een morgen als ze
samen teruggekomen van den Grondelschen loswal, waar ze
koeien hebben afgeleverd aan de veeboot voor de stad,
dan zwijgt de arbeider na de uitlegging van Lindert, hoe
het worden zal.
Gijs aarzelt met zijn bezwaren, maar eindelijk zegt hij,
dat het verkeerd is en niet getuigt van een diep geloof als
men de menschen aanzet tot uitgelatenheid en zondige
vreugde. Lindert begrijpt aanstonds, dat zijn knecht meer
dan voorheen nog, de menschen van het gezelschap
spreekt en bezoekt en dat de geest van deze sombere boet
gezanten hem be-invloedt. Hij wil er niet verder over spre
ken, omdat hij den ander niet wil kwetsen, al voelt hij, dat
er bij Gijs met de toenemende somberheid en het steeds
meer gelaten aanvaarden van alle moeiten en zorgen eti
verdriet een diepere oorzaak moeten wezen voor deze hou
ding, dan de enkele aankondiging van de feestelijkheden.
Alleen kan hij zich niet weerhouden te zeggen:
„Det is jammer Gijs, went ik had net gedocht om op den
Elzenberm un ieerepoort te bouwen, omdet den optocht ook
bij oons langs zal trekken."
„Over den Elzenbermze zijn gek."
„Alla mannekeik zij er ook bij."
„Merhoe kan det dan. 't is tooh veul te wijd overal
vanaaf?"
Lindert legt hem uit, dat hij alleen op deze voorwaarde
lid is geworden en dat de royale bijdrage van hem en Hein
de Grauw in de kosten en ook die van de andere boeren
buiten het dorp anders niet verleend zou worden.
De Elzenberm wordt er in betrokken, omdat de omme
gang door Dengeren te kort zou zijn en de wekenlange
voorbereiding toen wel een uitvoering van enkele uren rij
den kan doen verwachten.
En wat die zondigheid betreft, dat zou wel losloppen.
Dc Elzenbermers werken aan hun eerepojde^
Driewegen draaft enkele avonden per week mel|urte.
per naar Dengeren om het dier te wennen aankcat
berijder en het schetteren van de fanfare. Lien i' van
maakt in stilte een plan, om met de versierde t111 dt
den optocht mee te rijden en zoo te dingen naar'
Maar ze laat er zich niet over uit, hoe het word
Er is iemand op bezoek geweest in het nieuwe
de Steeg. sle 1
Op 'n zomeravond kwam de nieuwe meester \>rzaa
del met een gemaakte boodschap. De man, pas ineiJj0^
zocht kennissen en hij had Hein de Grauw ergenf V2
en bij navraag had hij vernomen, dat diens vjroep
einde raad een boer had getrouwd van minne^ v;
Meester Boonewerf was nog niet gewend de
taxeeren. ,n"
Hij kwam bij Hein en Lien, toen de datum Beer
Dengerensche feest was vastgesteld. Hij zou eenjdan
ken voor de versiering van de tilbury. En het n aa^
neel zijn, nog nooit zouden de dorpsche mensch?
hebben gezien. r d<e
Dit was voor hem tevens een kans om zijn rrverV
>reed
vestigen. fts il?
Gijs werkte ondanks zijn bezwaren toch med) Bijl
stellen van de eerepoort en Stijn kocht goed voor
(Wedt*"1 h
