Ö.VRIJDAG 3 NOVEMBER 1939
TWEEDE BLAD PAG. 7
Het Fransche legerbericht
Het Fransche legerbericht van vanoch
,gnd luidt: Een kalme nacht; vuur van df
^-tillerie en infanterie.
R Op 2 November werd een Duitsch twee
aotorig verkenningsvliegtuig boven ons
Gfr-ondgpbied do»1" 0011 Britech jachtvlieg
omlaaggeschoten.
(R
Nieuwe secretaris van
Hengelo (O)
De heer P. Bersgma benoemd
De Gemeenteraad' van Hengelo (0.)
feeft benoemd tot gemeente secretaris den
»r.) fer P. Bergs ma, tot dusver secretaris
div#n de gemeente Wageningen.
r^ftiiDe heer Bergsma is In verschillende ge
1 P'jeentcn werkzaam geweest ter secretarie,
BrfU in Amersfoort, Ivami>en en Deventer,
i Bei 1936 werd hij te Wagcning.n benoemd,
hij spoedig een invloedrijke positie
iDe heer Bergsma is oud-voorzitter v
|d. Overijssel van den Ned. Bond van
0 Kimeente-ambtenaren en oud-bcstuurslid
de woningstichting „Patrimonium' te
fageningen. De heer Bergsma is lid van
t A. R. Partij.
t
VdJD-BURGEMEESTER VAN DINXPERLO
Fr., MOET OPNIEUW TERECHTSTAAN
eutsi\r men weet ls de oud-burgemeester
tr Dinxperlo mr. H. J. Verbeek,
dagen door de Arnhemsche rechtbank
ind r sproken van het ten laste gelegde,
1 (k .ij financieel voordeel getrokken zou
Ier.),, ,.n van het verstrekken van verblijfs-
nningen aan Joodsche vluchtelingen.
ns heeft de Officier van .1 ustitie i oo
stn-. jroep aangeteekend zoodat de oud
meester andermaal zal moeten te-
st3an.
>CHE BOND VAN COÖPERATIEVE
ZUIVELFABRIEKEN
3 k Jond van Coöperatieve Zuivelfabrie-
Friesland, een organisatie die onge-
_J fabrieken omvat, heeft als opvolger
wJtn den heer U. Kooistra benoemd ir P.
11 i n g a, thans als ambtenaar in alge-
..eenen dienst aan den Bond verbonden en
^^acteur van het maandblad.
BEROEPINGSWERK TE EDE
Het classicaal bestuur van Arnhem heeft
Ede een derde predikantsplaats geves-
i, noodig geworden wegens de uitbreiding
DENjr gemeente.
ai
ECONOMIE EN FINANCIEN
Een nieuwe Staatsleening
I
Minister vraagt machtiging
voor 300 millioen
!Wet van 1936 biedt niet voldoende
armslag
igeddend is een ontwerp van wet tot het
gaan van een of meer geldleeningen ten
e van het R'jk.
er toelachtkig zegt de minister van Fi-
langezien de vlottende schuld tot een
[merkelijk bedrag is opgeloopen, terwijl
im 3 verdere stijging niet zeil uitblijven, acht
ingéminister het noodig te kunnen beschik-
i over een wettelijke machtiging tot -het
igaan van een of meer geldleeningen,
leg0£e voldoende ruimte geeft om op gun-
jng fe tijdstippen aan de leeningbehoefte van
te kunnen voldoen. Wel is van de
d hijhtiging, vervat in de Leeningswet 1936
niet ten volle gebruik gemaakt, doch de
^volge die wet nog beschikbare machti-
g tot het opnemen van f 200 millioen
de jlt voor de naaste toekomst niet voldoen-
armslag.
r. evraagd wordt daarom een nieuwe
belitiging tot een bedrag van f 300 mil-
ond I1 d-w-z- 0611 bedrag, overeenkomende
,elen'dat van de vorige machtigingswet.
ermits ook overigens alle bepalingen
het wetsontwerp overeenstemmen met
Üer Leeningwet 1936, is de minister van
^heifeel* met deze toelichting te kunnen
'cht iaan-
Dm, i
lijks E SPAARGELDEN IN SEPTEMBER
dientoote opvragingen om te „hamsteren"
i de maand September heeft het uit-
:en van den oorlog duidelijke sporen
tergelaten in het spa&rbankbedrijf. Het
goed te merken, dat h.et publiek in
geld wenschte om te zetten in
l®re^-
d® Rijkspostspaarbank overtroffen de
de inlagen gedurende die
eI]nd met niet minder dan f 123^ millio
W i de particuliere spaarbanken was deze
noS sterker. N,aar het „Vakblad v.
Spaarbanken" mededeelt, bedroegen
le particuliere spaarbanken in Septem-
de inlagen f 9.862.600, de terugbetalin-
f 23.385.000.zoodat ca. lSVfe millioen
pge vraagde
opvragingen waren het sterkst in de
heéte steden:
>wacl: Inleg- Terubetallng
litenL <In duIz- guldens)
llieiuSrdam 1.579,6 3.647,1
terdam 609,1 1.193,6
fivenh. (Nutsp.b.) 2.483,6 4.382,0
AKU EN VER. GLANZSTOFF
Bestuursmutaties
directie der Algemeeno Kunstzbde-TTnie
mede. dat de heeren H. J. Abs. dr E. H.
N freiherr K. von Sohröder en J. Kiehl ont-
Jiebben genomen als commissaris en de heer
^hmekel als directeur der vennootschap.
Ijktüdig hebben alle Nederlandsche heeren
iet bestuur der vennootsohap hun functies
Verelnlgte Glanzstoff Fabrlken en andere
Duitsche ondernemingen neergelegd.
ichtte men he
Dultsohe heeren hun bestuursfu:
Aku neerlegden en omgekeerd dal
renwoordigers van de Aku niet verder
In verschillende gemeenten van Ne
derland is thans de Staat van Beleg
afgekondigd, waartoe de kennisge
ving aan de raadhuizen werd aange
plakt.
Nederland
in Mohll'sstJ^HiH
SPIRITUSDISTRIBUTIE
jkens een mededeeing in de Ned St.<
en overheidsinstellingen vrljstelll!..* ,„a«r,ui
ïn.d yan da jrerpljdlitlng tot inacfcrUvlng-j tot dusver gebruikelijk
Beschuldiging en afstraffing
Onder den titel „Flitsen" publiceert de
heer Eduard Polak, lid van Gedeputeerde
Staten van Noord-Holland, in het sociaal
democratisch orgaan „De Gemeente" kro
nieken, waarin niet alleen de gemeente
politiek, maar ook de landspolitiek wordt
besproken.
Ook in het Septembernummer van dit
blad heeft de heer Polak op deze wijze
„geflitst" Hierin komt een passage voor,
welke wij onder de aandacht van onze
lezers willen brengen. Deze passage luidt
als volgt:
Dr. Colijn en zijn Minister van
Financiën, Mr. de Wilde, hebben de
vlottende schuld van maand tot maand
zien stijgen en zij hebben haar niet om
gezet in vaste, langloopende leeningen,
Ook niet toen de kapitaalmarkt in staat
en bereid was daartoe op schappelijke
wijze mede te werken. Doch in den
zelfden tijd hebben zij wel er het initia
tief toe genomen, om het mogelijk te
maken, dat de millioenen der Rijksfond
sen tegen een lage rente verhuisden
naar de kluizen van de Bataafsche
Petroleum Maatschappij. Men kan in
dit land toch wel gemakkelijk de repu
tatie verwerven van een groot financier
te zijn!"
Op hoog peil staat deze wijze van criti-
seeren niet, want deze sociaal-democraat,
die zoo langzamerhand toch wel geleerd
moest hebben wat voorzichtig te zijn met
het spreken over corruptie, wil hier blijk
baar de suggestie wekken, dat de Bataaf
sche Petroleum Mij. wel erg in de pas staat
bij anti-revolutionaire ministers. Waar de
roode pers niet nagelaten heeft deze vage
beschuldiging verder te verspreiden, is het
van belang kennis te nemen van de af
straffing. welke de Magistratuur aan
den criticus toedient:
Wat is de zaak? De belegging van de
kapitalen van Rijksfondsen en instellin
gen geschiedt niet door de regeering,
maar door een zelfstandig college,
«samengesteld uit 7 vooraanstaande en
ter zake kundige Nederlanders, genoemd
de Centrale Beleggingsraad. De wijze
waarop de belegging moet geschieden is
geregeld bij de wet van 19 Dec. 1928
Stbl. 507. En met name worden in deze
wet aangewezen de fondsen, waarin be
legging kan plaats vinden.
Tot begin 1939 kon die belegging uit
sluitend plaats vinden in obligaties en
dergelijke van Nederlandsche publiek
rechtelijke lichamen, schuldbrieven van
Nederlandsche hypotheekbanken, eerste
hypotheken op onroerende goederen in
Nederland gelegen en dergelijke. Bij de
wet van 30 Dec. 1938 Stbl. 416 werd de
beleggingsmogelijkheid echter verruimd
door aan den Beleggingsraad de bevoegd
heid toe te kennen om de kapitalen der
Rijksfondsen ook te beleggen in schuld
brieven van volgens de Nederlandsche
wet opgerichte en in Nederland geves
tigde maatschappijen. Deze verruiming
was in het belang van de verzekerings
fondsen opdat zij dientengevolge niet
uitsluitend meer zouden zijn aangewezen
op Staatsobligaties en dergelijke.
Wanneer men nu bovenstaande pas
sage van den heer Polak leest, zou men
den indruk verkrijgen dat er bij de
S.D.A.P. tegen belegging van de kapi
talen der sociale fondsen in obligaties
van particuliere maatschappijen zeer
ernstig bezwaar bestaat. Doch daarvan
is, althans bij de behandeling van laatst
bedoelde wet in de Eerste en Tweede
Kamer, niets gebleken. Wel heeft men in
de Tweede Kamer van de zijde van de
N.S.B. bezwaar gemaakt tegen een al te
eenzijdige belegging van de kapitalen
dezer fondsen in Staatsobligaties. De
leden der S.D.A.P. hebben met geen
enkel woord bezwaar gemaakt tegen
uitbreiding van de beleggingsmogelijk
heid en de wet is dan ook zoowel in de
Eerste als in de Tweede Kamer zonder
hoofdelijke stemming aangenomen.
Ziehier de simpele feiten. En wanneer
nu de Centrale Beleggingsraad van deze
verruimde beleggingsmogelijkheid ge
bruik gemaakt heeft om een gedeelte
van de kapitalen der fondsen te beleg
gen in soliede Nederlandsche particu
liere maatschappijen, waaronder ook de
Bataafsche Petroleum Maatschappij,
gaat het dan ar op de wijze als de heer
Polak doet te suggereeren dat het
Kahinet-Colijn een initiatief genomen
heeft strekkend om bevoordeeling van
bedoelde maatschappij mogelijk te
maken?
bil de sectie spiritus,
rieën spiritus in norm
r.ormalo doeleinden vei
KOOLTEERDISTRIBUTIE
,0V°pens e?n «ededeellnar van den Minister
ran Economische Zaken In de Ned. Staatscou-
ant wordt aan alle bti de sectie koolteer Ins
chreven ondernemingen tot nader order vrristel-
me- vorleend van de verplichting: tot opgave
harer voorraden, bln-
elke
twee dagen na der
rderlng plaats vond
Durf en overtuiging
De Christelijke vakorganisatie
heft een eigen banier op
Sommige tweede-rangsblaadjes worden
niet moede de vakorganisatie te beschimpen
en de leiders demagogen te noemen; al
denkt men daarbij dan vooral aan rood en
roomsch-katholieken.
Natuurlijk, er wordt ook op dit terrein
demagogie bedTeven. Dat geeft zelfs de
roode pers toe. Van de wilde staking in de
Houthaven te Amsterdam zegt zij, dat hoe
wel het gevraagde minimum-loon niet on
redelijk lijkt, deze staking toch af te keuren
is, want het is de drijvers, die er achter
staan om iets neel anders te doen.
Er moet in Amsterdam heibel komen
daarom stookten de communisten
„Bosch en Lommer" de arbeiders tegen de
organisaties op en daarom moet in de
Houthaven gestaakt worden.
Nieuw is deze methode niet. In Amster
dam kent men dit euvele spel al van ouds
her. Het is om de oppositie tegen de orga
nisaties te doen en niet om verbeteringen
voor de arbeiders.
We stemmen dit gereedelijk toe. Maar w«
voegen er de vraag bij, of de roode vakbewe
ging haar leden wel dermate gestaald en ge
wapend heeft, dat zij bestand zijn tegen de
demagogie? Kan de socialistische vakbewe
ging wijzen op een durf en overtuiging, zoo
als deze spreekt in een artikel, dat voo
Christelijk georganiseerde landarbeiders ge
schreven werd? In het orgaan van dien bond
kon men het volgende lezen, dat waard is
verder verspreid te worden:
Naar de gehoorzaamheid aan het
Woord des Heeren terug, dat is de ver
maning voor volkeren en volksgroepen.
Ook op het terrein van den arbeid.
Maar dan zijn we toch nog niet klaar,
Want het gevaar bestaat om de schuld
aan anderen te geven, om ons zelf aan
de verantwoordelijkheid te onttrekken.
En dat laatste gaat toóh niet op. Wij zijn
mede-verantwoordelijk voor den gang
van zaken in de wereld. Ook voor de
verwarring, ook voor den nood. Het moet
n u door ons worden verstaan, dat de vol
gelingen van den Heiland, die toch de
Koning der Koningen is, een geweldige
taak hebben, maar ook een mooie.
He eerste mag wel en moet zijn het ge
bed, maar daaraan zich parend het wer
ken. Nooden lenigen, rechtvaardigheid en
naastenliefde betrachten, -jpofferingsge-
zind zijn. Het komt op deze vraag aam
„Worden we geleid door den Geest
Christus?" zoo ja, dan houden we
verre van kankeren. We doen niet mee
met hen, die gelijk een struisvogel weg
kruipen voor het gevaar en den nood.
Want die struisvogelpolitiek zien we ook
in ons land. Allerlei comité's worden op
gericht met het doel: werken voor loons
verhoging. etc. En dat onder het mom
van het welzijn van de arbeiders, t Is
niet anders dan verlakkerij. Speculatie
van de slechtste soort. Een Christenarbei-
der houde zich daar verre van.
Dit alles verdient dankbare vermelding.
We hebben den indiruk, dat op de ge
noemde manier communistische cellen
worden gevormd. Een zelfde speculatie
zien we ook In werk geverskringen. Als
een landbouworgaan Inzake vergoedingen
vergelijkingen maakt tusschen een boer
en een luitenant dan is dat een speculatie
die misschien voor een tijd een groepje
echt bekoorlijk vindt, maar op die ma
nier bouwen ze niet aon de gezondma
king. Werken met tegenstellingen leidt
niet tot verheffing.
Wil diat nu zeggen, dat in alles berust
moet worden?
Neen, zoo bedoelen we het niet. Maar
eenerzijds staat het toch zóó, dat niemand
zich mag verbeelden, dat alles op denzelf
den voet zal kunnen worden voortgezet.
Oorlog en oorlogsgevolgen leiden tot ont
wrichting. Moeten noodwendig leiden tot
het opleggen van verplichtingen zwaar
om te dragen, doch eveneens tot het bren
gen van een offer. We staan nog maar
pas aan het begin en nu beginnen de
wroeters reeds.
De Christelijk-georganiseerden dragen
verantwoordelijkheid, en hebben zich dus
uitsluitend te houden aan de organisato
rische lijn. De organisatie is het orgaan,
dat hun tot hulp en steun was in het ver
leden; die kan dat ook zijn in den nood
van dezen tijd. De beste steun wordt niet
geboden door mede te doen aan allerlei
vragen en wenschen, die niet zijn te ver
wezenlijken. De eenig juiste en de beste
hulp biedt de christelijke vakbeweging
door zichzelf te blijven en op de juiste
wijze allerlei maatregelen te bespreken
en te nemen.
Van beperfring en prijsstijging kan
reeds worden gesproken.
Voor overdrijving wachte men zich.
Ook in dezen schaadt overdrijving. Paraat
zijn we allen. Onze organisatie zit goed
in elkaar en niemand onzer heeft behoef
te aan namaak-producten, die zich aan
dienen als comité's of vereenigingen.
De arbeiders, werkzaam op dorschma-
chines, vlasbewerkers, aardappelrooiers
enz., kortom, land-, tuin-, bloemist-, zui
vel- en veenarbeiders hebben juist nu
den plicht om alle toekijkers en ver
dwaalden te trekken tot de christelijke
vakbeweging; deze allen behooren in on
zen N.CL.B.
Christelijke georganiseerden. nu mo
biel.
Jong en oud, het gaat om de ontvou
wing van de Christelijke beginselen,
waarmede nauw samenhangt het welzijn
van een volk.
Daarom: in den nood van dezen tijd is
versterking van de christelijke vakorga
nisatie plicht. Allen in onzen N.CB.B.
WE i ENSCHAP
Ironie in Woordbeteeke'nis
De bekende Germanist Dr C. B. van
Haeringen heeft ter gelegenheid van
de opening van het 25ste studiejaar van de
School voor Taa!- en Letterkunde een rede
gehouden over ironie in de woordbeteeke-
nïs. Dit onderwerp ia er een van actueel
belang in zooverre als in de laatste jaren
de semantiek of de semasiologie in de taal
kunde zoozeer naar voren is gekomen.
Vroeger onderzocht men vooral de klanken
en construeerde zoogenaamd „ausnahms-
lose" klankwetten; daarna kreeg men oog
voor allerlei nevenverschijnselen en nog
later voor de vormen als geheel en voor
het verband waarin ze voorkwamen; aan
de eene kant kwam de phonetiek op en
later de phonologie, aan de andere kant
de semasiologie en de moderne gramma
tica.
In on9 land is het vooral de Nijmeegsche
School van Prof. van Glnncken die nieuwe
en soms vrij gedurfde wegen bewandelt,
waarvan men zich wel eens afvraagt of ze
niet verder gaan dan te verantwoorden is,
al worden ze ook met nog zooveel overtui
gingskracht voorgedragen. Hoe belangrijk
echter sommige resultaten zijn. blijkt vol
doende uit een in een der laatste nummers
van „Onze Taaltuin" verschenen artikel
over de woordfrequentie, van welk artikel
wij in ons blad indertijd een samenvatting
hebben gegeven. Uit deze statistieken blijkt
zonneklaar, dat men goed moet onderschei
den tusschen wat men zou kunnen noemen
hoogfrequente woorden en de groote mas
sa, die zeldzaam of zeer zeldzaam is. De
historie dier woorden moet met deze feiten
samenhangen en ze met de klankwetten
alle onder één hoed te vangen is een
mogelijkheid. In de handboeken is hier
misschien tot nog toe wel wat weinig aan
dacht aan geschonken.
De geschiedenis der woorden is dus zeer
belangrijk. Elk woord heeft ook z'n sociale
standing. Ieder weet uit z'n eigen omgeving
wel, als hij tenminste niet meer piepjong
is. dat vroeger zeer nette woorden thans
alles behalve meer netjes zijn: ze zijn in
stand achteruitgegaan. Deze ontwikkeling
noemt men pejoratief en hierover schroef
H. Schreudor indertijd zijn proefschrift Het
schijnt daarbij in de woord-maatschappij al
net te zijn als in de menschenmaatschappij.
men verliest een beter? positie makkelijker
dan dat men een b'terp verovert. Daarom
was de taak van Dr G. A. van Dongen ook
lang niet makkelijk toen hij op dit laatste
verschijnsel de aandacht vestigde in zijn
werk over „Amelioratieven in de Engelse
taal", waarvan wij het zij tusschen haak
jes opgemerkt nog altijd het tweede deel
tegemoet zien.
In de rede van Dr. van Haeringen, die bij
Noordhoff in Groningen in brochurevorm is
uitgegeven, worden een groot aantal geval
len behandeld waarin woorden of uitdruk
kingen door ironiseering óf heelemaal niet
meer óf slechts in beperkter mate in hun
oorspronkelijke beteekenis kunnen gebruikt
worden. Hij wijst erop, dat het proces soms
zeer snel kan gaan, zooals b.v. blijkt uit
het woord „braaf" (blz. 15). De schrijver er
kent ook dat het verloop vaak pejoratief is.
„Ironie", zegt hij, „is nu eenmaal spot en
wordt gauw sarcasme. En spot v?rheft niet
maar trekt naar beneden". Toch moet men,
zoo vervolgt hij, niet te gauw sombere con
clusies over de mensohelijke geest, die zich
uit in de taal. trekken. In eerste instantie
is de ironiseerin# lang niet altijd sarcas
tisch, zij kan zeer wel gemoeaelijk zijn, al
zijn de semantische gevolgen voor aldus ge
bruikte woorden niet beter dan wanneer
het uitgangspunt sarcastisch ware geweest.
Spot, gemoedelijke of venijnige, gemeen
zaamheid, oneerbiedigheid zijn de drijfveren
die achter het hier beooelde taalverschijn
sel schuilen, maar daarachter waardeeren
wij, aldus besluit Dr. van Haeringen zijn
leerzame en interessante lezing, „die ge
moedelijke en ten slotte wijze kijk op het
leven en zijn verhoudingen, die wij b u-
mor plegen te noemen" (blz. 25).
De lezing van Dr. van Haeringen heeft
h*t groote voordcel, dat zij in 't geheel niet
van een dergelijke technische opzet is, cat
ze voor niet-vakmenschen moeilijk verstaan
baar is. In tegenstelling met vele oraties van
deze aard kan ieder behoorlijk ontwikkeld
mensch de redeneering van begin tot eind
volgen. En is dat niet eigenlijk een groote
lofprijzing? Wat he?ft men aan een weten
schap, die kwasi-ingcwikkeld gemaakt is?
Dikdoenerij is er veel te veel in de wereld,
het dient vaak slechts om gebrek aan in
houd te camoufleeren. Hier ontbreekt
dikdoenerij, maar aan wie iets van dit
derwerp weet, blijkt op iedere bladzijde dat
men hier te doen heeft met een nauwgezet
onderzoeker, die een groote kennis heeft van
wat hij hier behandelt.
Ten slotte kiezen we, eenigszins op goed
geluk, een citaat uit de rede, om te doen
zien hoe de stof wordt besproken:
„Het woord deftig is niet meer onge
rept; het wekt terstond de bijgedacht? aan
stijfheid en komische gewichtigdoenerij.
Ernstiger zijn nog plechtig en statig
maar hoe licht krijgen ook deze een ironi
sche tint Bij het dubbel opgelegde plecht
statig behoort die ironische tint al tot de
vaste trekken van het semantische woord
gezicht. Er zijn heel wat meer van zulke
adjectieven t? noemen, die nog wel zonder
bezwaar serieus kunnen worden gebezigd,
maar waarvan men toch voelt dat zij aan
de rand staan van een hellend vlak, waar
van ze, als ze maar een klein duwtje krij
gen, afglijden naar de ironisoho depreciatie.
Ik wijs op achtbaar, achtenswaar
dig, eerwaardig, voornaam, waar-
d i g. Een dat van het vlak is afgegleden, is
hoogdravend, dat nog in c.e 18e eeuw
zonder glimlach gebruikt werd in de bete
kenis „hooggestemd". Of ook het vroeger
veel gebruikte arentfest aan deze iro
nische depreciatie is ondergegaan, zou ik
niet durven uitmaken: misschien hebben
puristische motieven geleid tot de afschaf-
s-,wtziend
Pr.
Burgerlijke Standen
ALPHEN AAN DEN RIJN. Bevallen: E G van
er ZwamErnste dr G v den OeverMoen
P M H HoogervorstVsaer dr.
Overleden: H SnellenianMuller wed 73 jr
van der Helmdo Jong 60 Jr.
Ingekomen van. Valkenburg (Z.-H.). Valken-
urgerweg 99. m Zandbergen, knderjuffrouw.
Raadhuisstraat 44 Zandvoort, Haarlemmer
straat 11. W J de Wilde. leerl.-verpleegster.
Raadhuisstraat 44 Boskoop, Emmakade 25.
ïndert Koster, boomkweeker. Trompstraat 20
Anrem. Diikstraat 7. A. A Goedhart, gasfit-
.v. Diikstraat 19 Rotterdam. Schooter-
boekbinder.
De paria's van Japan
Drie millioen „Etats" als minder
waardigen beschouwd
Heeft men in Britsch-Indië een bepaalde
groep menschen, die als uitgestootenen tot
een aparte kaste behooren, ook in Japan
heeft men een groep menschen, die honvel
geen uitgestootemen. toch er veel op ge
lijken.
Dit zijn ae zg. „Etats" een overblijfsel uit
den ouden feodalen tijd, die feitelijk in
Japan nog nooit is opgehouden.
De naam „Etat" beteckent feitelijk „on
rein" of „niet menschelijk". In het vroegere
Japan waren de etats aangewezen op d?
baantjes als beulen, slachters, looiers en
doodgravers, en het waren deze bezigheden
zelf, die hen als het ware buiten den maat-
schappelijken omgang plaatst?n. Nog heden
ten dage houden de Japanners, wanneer zij
een etat ontmoeten, vier vingers van de
rechterhand in de hoogte en duiden daar
mee aan: „viervoetig", dus: „di?r" en geen
mensch.
De overlevering wil, dat de etats afstam
men van krijgsgevangenen en misdadigers,
die belast werden met allerhande bezighe
den, waarvoor de Japanners zich fr? hoog
voelden.
De Japansche historici beweren dat
kaste der etats veel ouder is dan het tot
552 n. Chr. teruggaand? Boeddhisme. Reeds
eeuwen aaarvóór zou het „Shintoïsme" voor
de beroepen, die strijdig waren met den toen
geldenden afschuw voor bloed en dood, een
bijzondere groep menschen gevormd
hebben, aie destijds „kongarabo" zouden
hebben geheeten, hetgeen zooveel zeggen wil
als „verontreinigde menschen".
In 1871 kondigd? de Mikado Mutsuhito
zijn vermaarde proclamatie af, die een der
verstrekkende klasseverschillen ophief, door
dat ae niet-militaire klas6? der boeren,
kooplieden en handwerklieden met de etats
tot een nieuwe kaste, dr? der „Hei-min'
(Plebejers) versmolten werd. De etats te-
groetten dit edict met gejuich, maar hun
vreugae was slichts van korten duur, want
thans kregen zij den bijnaam „Shin-hei-
min"; „nieuwe Plebejers", en het groote
vooroordeel, dat jegens hen bestond, vermin
derde eenigszins. Zij werden zelfs in een
zesduizendtal etat-districten ondergebracht
en bleven uitgesloten van iedere deelneming
aan het openbare leven.
Toen kwam de wereldoorlog, gevolgd door
een tijdperk van roerigheid op velerlïi ge
bied.
In Maart 1922 vergaderden 2500 etatvei^
iegenwoordiger3 te Kioto en stichtten de
„Suiheisha" met een strij&program waarvan
de kernpuntïn neerkwamen op maatschap
pelijke bevrijding en toelating tot alle ba-
roepen. Haar banier stelt een doornenkroon
in een rood veld voor met als onderschrift:
„Drie millioen broeders uit de 6000 distric
ten v?reenigt u! ge hebt niets te verliezen
dan uw ketenenl"
De Suiheisha telde bij het uitbreken van
den huiaigen oorlog tegen China meer dan
200.000 leden, en regelmatig kwam het tot
bloedige botsingen met nationalistische
eenigingen.
Is het ?tat-vraagstuk op te lossen? Zie
daar een actueel probleem.
Beweerd wordt, dat twee onlangs ge
pensioneerde generaals van het Japansche
leger van etats-oudef afstamden, maar zij
waken zoo naarstig over het geheim van
hun afstamming, dat niemand er achter
kan komen. Dergelijke geheimhouaingen zijn
inderdaad mogelijk, zoo al niet op het plat
teland, dan toch in de groote steden; men
behoeft alleen maar wat geld te hebben om
het etat-district t? verlaten, zich vervolgens
onder de arbeiders van een of anaere voor
stad te mengen en zich langzamerhand in
te werken en aan te sluiten.
Van een ?tat-ras is geen sprake. De etats
zijn Japanners als iedere andere Japanner
en tot een rassen-theorie, waarmee men in
Europa zoo gemakkelijk omspringt, is het
niet gekomen. Ontkend kan ook niet word?n
dat de Japansche overheio alles doet om hot
vooroordeel tegen de etats uit de werïld te
helpen, maar \an sociale gelijkgerechtigheid
is vooralsnog geen sprake, en dit verklaart,
dat de strijd eer etats nog altijd en verwoe-
d?r dan ooit in het verre Oosten gestreden
wordt
SASSENHEIM. Ondertrouwd: C M Stijnman
W Witteman 32 Jr.
Getrouwd: C W Cuaell 33 Jr en A Hansen 26
Jr J J Kroon 28 Jr en M van Tol 23 Jr J
C Visser 27 Jr en P W M van den Broek 26 Jr.
Ploeg:. Kerkla^
J Hoogrervorst. J p Gouver-
SUbekarspel B 59; H. van der
55, van Groningen, Graspad 61:
wed C van Klaveren—Krösschell. Hoofdstraat
ohterweg 40; H. G WlsslnK,
Wasbeekerlaan 12. van Bodegraven, WeUland
63a; J. Pel, Kerklaan 64, Amsterdam, Stadion-
tg 76; A. C. van Hout. Hoofdstraat 16. van
Helmond. Jullanalaan 38: P H A M Wensten.
Teüllngerlaan 17. van Eindhoven. Helmerslann
12; M. A. van der Voet, Rijksstraatweg 67, van
Noordwükerhout. Nieuwe Duinstraat 24
P M van den Berg, Hoofdstraat
3e Poellaan 13; G J van Leeu-
ïstrastraat 15. naar NoordwUkor-
49b; M van Tol. Beukenlaan 12.
naar Leiden. Aloëlaan 31; E J van Hoogmoed,
Lelden.
•n Broek, Leidsohe vaal
iweg 72; C van DuUver
Fl. Schi
108: P W M van d'
ar NoordwUk. Offei
en gezin. H. Bad)
dani.Nieu wend Ijle 38; J C J de Groot, KerklaaJi
Grachtweg 9; C van der Maden,
ïaar Haarlemmermeer, Hoofdweg
A M Koz&k, Beukenlaan 6, naar
rm van Schravenzandeweg 107.
WOUBRUGGE. Getrouwd: R j Bloemberg 24
1593 (Abbe
Was
Aan den Sloterweg te Amsterdam is
het Nationaal Luchtvaart Laborato
rium in aanbouw, dat o.m. zal worden
uitgerust met een grooten luchttunnel
Nagekomen Marktberichten
nkaas kleine f24.50, pei
3.10. 3400 kg uien 3 30—3.40. grove uien 3.20.
drieling uien 1.70, 7000 kg peen 1.70—2.30, 75
stuks bloemkool 13.10—17.10, 35.300 kg vroege
witte kool 1.70—2.48, 22.500 struik andövie
0.40—1.30, 100 kg anljboonuen 28, 516 kg drui
ven, frankenthalers 16.50, black alicante 17.10
LEEUWARDEN, 3 Nov. V e
pr(Jzen: 35 enterstieren f 100—210, 72 twenter-
stieren f210355. 533 vette koeien f 125260
(38—65 ct per kg). 1129 melk- en kalfkoeien
kalveren f 4—6, 425 vette schapen f 1424. 180
weldeschapen f 1020, 424 lammeren f816, 243
vette varkens f 55—180 (6067 ct per kg), 32
magere varkens f 18—55. 99 kleine biggen f 8—
16, alles per stuk; 2 9bokken of geiten en 22
tionnaire prllzen. Melk- en kalfkoeien en pinken
voor de goede soort handel redelük en wel prijs
houdend, voor de afwijkende soort zeer kalm.
prjjzen vrijwel gelUk. Vette kalveren door het
korte aanbod geen noteering. Graskalveren
handel nog stug, doch prijzen vrijwel gelijk.
Nuchtere kalveren handel redelük en ongeveer
nri'shoudend. Varkens handel stationnair en
prijshoudend. Kleine biggen Iets vlugper en
iets hooger. Wolvee handesl stug. prüzen iets
>rdt i
intal koelen gekocht. De N.V.C. i
Woens-
i, 3 November. Heden kwamen
aan de VIs;chmarkt alhier 2 motorkustvaar
tuigen en werden van IJmuiden en elders 140
kisten versche visch. 20 kistjes; lev. paling. 15
kl3tjes garnalen. 6 k. snoekbaars. 1 k. rivler-
18 k. levende bot, 10 k. spiering. 5 k. ger. sprot
aangevoerd. Van Noorwegen kwamen 27 k.
schelvisch en kabeljauw en van Denemarken
38 kisten schar en gullen.
Prüzen: Middel tong 70—75. kleine tong
1 3545, Slips tong 20—25. middel tarbot
25—35. middel schol 1830. kleine schol ƒ8
—15, punf schol 5—7. kabeljauw 14—16, gr.
schelvisch 12—16. middel schelvisch 10—15.
kleine schelvisch 58. makreel 710. grooto
gupllen 10—14. wijting 7—C. schar 5—12,
spiering 1.20—1.70. bolk 4—6, snoekbaars
11—13. versche haring 6—8. rlvlervisch 4
6, garnalen 1.602. per kist Dikke versche
paling 0.45—0.50. middel paling 0.300.35. dun
ne paling 0.12—0.16. levende bot 0.120.20 per
pond; ger. sprot 3.103-50 per kistje.
niJPWETERiNG. 2 Nov. (Velling R.P.V.),
Eieren. Aanvoer 1172 stuks. Prüzen: kip
eleren f 5.706.20. heneleren f 4.305.10. per 100
Pluimvee. Kippen 3050 ct, konünen f 0.70
1.15. belde per stuk
3 Nov. (Groentenvelling).
f 1.202.20 per 100 stuks, id.
f2.20—4 per 100 kg. bloemkool le srt f 12.80
22.40. 2e srt f5.60—74.30. 3e srt f 2.20—11.40,
boerenkool f 33.70, druiven f 7.808.60, gele
sav. kool f 2.40—2.80 gr. ld. f 8—4.20. per 700
kg; knoll enwltte f 2.20—3.20, knolselderij f 16
—26. kropsla f 0.70—1.40, kroten f 120—1.70 per
100 bas. ld. f2.40—3.2-0 per 100 g. peterselie
f 1.10—1.50, postelein f 7.70—8.30. prei f 8.S0—4
per 100 kg. radtfswltpunt f 1.30—2. rammenas f 2
—2.70, roode kool f 1.50—3.60 per 100 kg. seldery
9—21 ct, spinazie f 11.80—14, ld. natuur f8.10—
10, spruiten le srt f 1620. kassnüboonen f27—
33. tomaten f2.505. koude grond veldsla f2.
Aangeroerd 3623 st..
schotten
f 125175, guste koelen ovor de vetwelde of
stal f 120—145. dito vaarzen en schotten f130—
150, voorjaarskalvende koelen f 125150, 1V4-
Jarig esprlnpstieren f 65100, 1%-jarlge pinken
f 90125. nuchtere kalveren f 4065, alles per
stuk: vette koelen en ossen aan bouten 4462
ct, vette stieren 4268 ct, belde per kg: vette
schapen f 1628. lammeren f614, 6-weekseho
biggen f 1113, 14-weeksche biggen f 1316.
drachtig evarkens f 50—90. mager evarkens f 13
55. alles per stuk; vette varkens 4508 ct
per kg.
Vet vee aanvoer ruim, goed prijshoudend Ge-
bruiksvee behoorlük te plaatsen. Voorjaarskal
vende en guste koeien handel en prüzen stug.
Vaarzen en pinken vlot Gras- en nuchtcro
kalveren stug. Schapen en lammeren station
nair. Biggen en loopers handel stug. niet prlis-
houdend. Drachtige varkens handel kalm. Ma
gere en vette varkens handel stationnair. prü
zen niet hooger.
LEIDEN, 3 Nov. Vee. Aan'
11 stieren f200—260 (54—58
gewioht). matig. 111 kalf- en
260. iets vlugger
ct per kg schoon
melkkoeien flGO
koelen f 90290,
koeien f 190—280 (52—76 ct
per kg schoon gewicht), matig, 183 graskalvereu
f 2045. stroef. 12 vette kalveren f 80—IO5 (70—
90 ct per kg schoon gewicht, matig, 150 nuch
tere kalveren f 4—12. Iets vlugger. 300 vette
achapen f 1828 tameltfk vlug. 85 weldeschapen
ƒ1421. iets vlugger, 500 vettelammeren f24
18, tamelijk. 27 zeugen f 40—75. 306 mestvar-
kens f 20—34, 385 biggen f 10—14, alles matig.
14 bokken en geiten f 38. matig .alles per st.
Kaas. Aangevoerd 49 partüen Goudsche en
15 partüen Leidsche kaas. Prllzen: Goudscho
le srt f3234. 2esrt f 30—31. Leidsche le srt
f 26.5028.50, 2esrt f 2426,alles per 50 kg. Han
del matig.
DELFT. 2 Nov. Eieren. Aanvoeren en prü
zen: 12104 kipeieren f 5.60—6.89. 107 eendeieren
f 4.204.50, 5208 heneieren f 4.40—5.40.
SCHEVENINGEN. 3 Nov. Binnen van de ha-
ringvisscherii: van de 2e reis SCH 89, K. Buis
(27 Oct vertr.) met 19tfc last
Vanmorgen was te IJmuiden binnen SCH 84-
E. Grootveld (26 Oct vertr.). met versche ha-
f2.79—4.10. alles
Met versche vi
5 kotter SL 54.
EN, 3 Nov. K a
De FJ^.Z.-not
plus 4648 ct, id. volvet 56—58
20 plus 29—31 ct. ld. 40 plus 4547 ct. broorf-
40 plus 46—48 ct. Leidsche 20 plus 30—9'
les per kg. Handel matig.
rchstraat 98a. Jacob van Klei
Vertrokken naar: Utingerradeel. AkmarÜP p.
P. Kuipers. K. Kuipers. opvoedkundige.
Raadhuisstraat 44 Opsteriadn. iinjeterp 213, J
Mulder, boerenknecht. Achtermiddelweg 6
56. H van Zwleten.
Hilvert)
Oudsho<
16c, B.
■de. Raadbiilssti
■weg 45. M Verhorst. zonder
■rnsrheweg 112 Soest. B
ran Oosten, typograaf. Heeren
(Callfornië) V.SA., M G Ver!
^KOUDEKERK A. D. RTJ.V Bevallen: J de
TFTDERDORP BevnllenS Borreman—
eüer zn G TruüersUitenbogaart zn M
M v d StoelTreur dr
