Eischt
Ned. Fabrikaat
A.U.ljoekhólt
N.Y. KEMPENSCHE ZINK MIJE
KNUTSELAARS
DONDERDAG 2 NOVEMBER 1939
EERSTE BLAD PAG. £)i
Europa's jongste republiek
Tiso gekozen tot staatspresident
Gezellig kan de tijd, waarin wij leven,
niet genoemd worden. Maar geheel zonder
romantiek is hij toch niet. Zoo tusschen de
bedrijven door krijgt men soms iets te be
leven, dat de opmerkzaamheid van de po
litieke problemen afleidt naar een bijkom
stigheid, welke verkwikkend werkt. Wij
denkon in dit geval aan het feit, dat Slo
wakije in de persoon van den katholieken
.•priester, gt. Josef Tiso, thans zijn eersten
president gekregen heeft. De geschiedenis
.van de laatste twintig jaar dat is dus
zoo ongeveer de bestaansduur van het
thans alweer van de kaart verdwenen
Tsjecho-Slowakije is, voorzoover het Slo
wakije betreft, nauw verbonden met de per
60on van dezen katholieken staatsman.
Dr. Josef Tiso werd 13 October 1SS7 to
Volka Bycta geboren, dus in don tijd, toen
Oostenrijk-Hongarije nog onder het 'bewind
van het Huis Habsburg «stond. Onder den
druk der Magyaren werd ieder streven
naar het handhaven van de Sloweaksche
taal en den Slowaaksdhen volksgeest al
net eender onderdrukt als zulks met de
Tsjechen het geval was. Te Sillein en te
Neutra bezocht hij als knaap het gymna
sium en zijn theologdsohe studie voltooide
hij te Weenen aan het Pazmaneum. Als
veldprediker begaf hij zich in 1914 naar het
front en hij weet dus uit persoonlijke er
varing, wat oorlog be teekent Na zijn te
rugkeer wijdde hij al zijn krachten aan de
bevrijding van het Slowaaksohe volk. Zoo
doende kwam hij weldra in contact met
Andrej HHnka. den eigenlijken voorvechter
van den Slowaakschen staat. Te Praag
keurde men deze toenadering geenszins
goed en dr. Tiso werd bij wijze van straf
overgeplaatst naar het kleine sladje Bano-
vec, waar hij onder Hongaarscb bewind
reeds als kapelaan had gewerkt. Maar het
effect was juist omgekeerd: hier leefde hij
als priester onder zijn volk, ontwikkelde hij
zich eerst recht tot den strijder voor waar
heid en recht en begon men in hem den 'a-
teren opvolger van Hlinka te zien. Sedert
1925 behoorde hij tot het parlement 111
Praag en meerdere malen had hij zitting
bij de centrale regeering aldaar.
Door zijn strijd voor d'e zelfstandigheid
van Slowakije kwam hjij in contact met de
Duitsche volksgroep en 15 Maart 1938 be
gaf hij zich voor de eerste maal op uit-
noodiging van Hitier naar Berlijn. En daar
werd'toen het besluit tot Slowakije's rela
tieve zelfstandigheid genomen, waarvan
men thans te Pressburg de officieele ver
vulling beleeft: het parlement te Pressburg
heeft met algemeene stemmen dr. Josef
Tiso, tot dusver minister-president, gekozen
als eersten president van Europa's jongst.?
republiek.
Zulk een c"ag van historische beteekenis
heeft deze Donaustad sedert onheuglijke
tijden niet meer beleefd. Na oe langdurige
onderdrukking van Oostenrijk, n^ twintig
jaar onbevredigende samenwerking met
Praag is thans de groote dag aangebroken,
waarop een volkje van 2,5 millioen boeren
zijn eigen wit -blauw-roode vlag mag uitste
ken als teeken van zijn onafhankelijkheid.
En ter herinnering aan Hlinka ziet men
ook zoo hier en daar diens blamv-witre
strijdhamer wapperen.
Pressburg maakt op den vreemdeling een
merkwaardig ongeregeld en indruk. Men
ziet er oude, statige gebouwen, die even
aan Praag doen. denken, maar onmiddellijk
daarnaast komt men dan voor eoht Ame-
rikaansche „Wolkenkrabbers" te staan, zoo
als men die ook in den tijd van 1920 tot
1930 in verschillende wijken van Berlijn uit
den grond gestampt heeft. Toen kort na den
oorlog van 1914/T8 de Tsjecho—Slowaak-
sche republiek gefundeerd was. voelden de
Tsjechen zich toonaangevend en na den
dood van professor Masaryk nam dat onder
het beleid van dr. Benesj vormen aan, d'e
tot een definitieve scheiding d"en stoot héb
ben gegeven.
Maar thans is dat alles zooal niet ver
geven, dan toch voor een paar dagen ver
geten. Overal ziet men in de étalages de
■portretten van Hlinka en Tiso. De landelijke
bevolking is naar de stad gekomen, om de
zen grooten historisohen dag mee te maken
en men kan cf«e veelkleurige kleederdrachi
van vrouwen zoowel als mannen bewonde
ren.
Dc eigenlijke plechtigheid vindt plaats in
de feestzaal van de universiteit. Om 10 uur
is de zaal en zijn de loges en galerijen dicht
bezet. De bejaarde moeder van dr. Tiso is
aanwezig en Italië, Duitsohland, Hongarije,
Spanje, Roemenië, Joego-Slavië en Zwec<en
zijn door gezanten, zaakgelastigden of con
suls vertegenwoordigd, tiet protectoraat
schijnt bij deze gelegenheid geen represen
tant gezonden te hebben, wat alleszins be
grijpelijk is.
De formeele „verkiezing" neemt nauwe
lijks een half uurtje in beslag, want wel
dra deelt dr. So kol, de president van het
parlement, mee, dat dr. Tiso met algemeene
stemman tot president der republiek is ge
kozen. Terwijl we naar het buiten door een
militaire kapel gespeelde volkslied staan te
luisteren, begeeft een commissie rich naar
het gebouw der regeering, om den gekozer.
president tot het afleggen van den eed op
de open Eggende grondwet af te halen. Met
21 kanonschoten wordt dit heuglijk feit den
volke kond gedaan.
Dan zien we dr. Tiso binnenkomen, rijn
borst getooid met het grootkruis der orde
van den Duitse/hen Ad"elaar, een onderschei
ding, die hem van Hitler ten deel gevallen
is en even later is de plechtigheid ten
einde. Staande wordt in de zaal de natio
nale hymne gezongen en tot besluit richt
dr. Sokol een paar woorden van erkentelijk
heid en trouw lot den eersten president van
Europa's jongste republiek.
Buiten staat een equipage op president
Tiso te wachten en geëscorteerd door dra
gonders te paard begint de zegetocht door
Pressburg. Toegejubeld door de dankbare
bevolking begeeft hij zich naar het paliea,
dat voor dit doel gerestaureerd is. In de
hal van het paleis wordt de president be
groet door het kabinet bij monde van dr.
Tuko, van wien men ons vertelt, dat hij
dr. Tiso als minister-président zal opvolgen.
Brood on zout worden hem geboden en ter
wijl een militaire kapel opnieuw het volks
lied inzet, neemt hij den sleutel ter hand,
die zijn benoeming tot president nogmaals
officieel bevestigt.
SpSt.rheumatseki
Nee'nAKKERTJE
De Britsche
contrabande-controle
Mededeeling omtrent de genomen
maatregelen
Volgens Reuter heeft het Engelsche minis
terie voor den economischen oorlog in de
algeloopen week verdere stappen gedaan tar
bespoediging van de controle op cte neutrale
scheepvaart.
Gedurende de week, eindigende op 28 Oc
tober, heeft de contrabande-commissie de
lading van 133 schepen gecontroleerd'. De
lading van drie sohepen werd geheel in be
slag genomen, die van 81 schepen geheel
vrijgelaten. In 29 gevallen werd een deel
der lading in beslag genomen en de rest vrij
gelaten, opdat zooveel mogelijk schepen bun
weg zouden kunnen vervolgen.
Men heeft ook toestemming verleend voor
het lossen van kleine gedee'ten der lading
tijdens 't onderzoek, om mogelijk te maken,
dat het schip in kwestie zijn reis zonder
verdere vertraging kon voortzetten. Deze ge
deelten worden later inet een ander schip
vervoerd, indien de commissie tevreden ge
steld is.
De arbeid van do contrabande-commissie
wordt zeer verzwaard', doordat Duitschland
zijn pogingen verdubbelt om overzeeschc
grondstoffen door de neutrale staten in
Europa in te voeren. Dit is een gevolg van
de groeiende moeilijkheden, die voor den
Duitschen exporthandel voortvloeien uit het
gebrek aan grondstoffen.
In welingelichte kringen zegt men, dat
veelal uitvluchten worden gezocht om dc
controle te vermijden. Verscheidene dier uit
vluchten kent men nog uit den wereldoor
log. Het ministerie hoopt steeds meer onder
scheid te kunnen maken tusschen neutrale
ondernemingen, die zich met den handel in
contrabande bezighouden en de firma's, die
dat niet doen. Men zal alles in het werk
stellen om tegemoet te komen aan de
kelij'ke handelsbehoeften van laatstgenoem
de firma's.
Tot de gemelde kunstgrepen behoor en d'e
manifesten in duplo met verschillende ge
consigneerde en vervalschte cognossemen
ten.
De houding van het Ministerie voor den
Economischen Oorlog wordt van gezagheb
bende zijde als volgt weergegeven: „Wij be
klagen ons niet over deze kunstgrepen. Wij
verlangen slechts er op te wijzen, dat zij
worden toegepast en neutrale handelaars en
reeders te waarschuwen, dat hun zaken on
getwijfeld vertraagd zullen worden, wan
neer zij daaraan medewerken.
Indien men dit wenscht, kan een regeling
getroffen worden op grond waan'an mien
den Britschen autoriteiten garanties zou
verstrekken, die het oponthoud tot enkele
uren zouden verkorten".
Men beseft te Londen volkomen, dat de
Duitsche propaganda in de neutrale landen
ontstemming over de vertraging tracht op te
wekken. Men doet dit ongetwijfeld in de
overtuiging, dat Engeland de controle zal
verzwakken, indien de neutralen tot protes
teeren bewogen kunnen worden.
Intusschen overweegt men een regeling
voor de invoering van 't „navycert"-systeem
te zijner tijd. In dit systeem, waarvan in
den wereldoorlog veel gebruik is gemaakt
geven co Britsche vertegenwoordigers in 't
buitenland certificaten af voor zekere ver
sohepingen, waarvan tot bevrediging be
wezen is, dat zij niet voor Duitschland be
stemd zijn.
Het is duidelijk, dat daarbij samenwer
king tusschen handelaren en reeders noocL'ig
is, doch men verwacht, dat door invoering
van dit stelsel veel ontstemming zal worden
weggenomen".
Geen nieuws van het front
Het Fransche legerbericht van gisteravond
luidt als volgt:
Gedurende den dag de gebruike'ijke acti
viteit van de lichte infanterie-afdeelingen
aan beide zijden op verschillende punten van
het front.
HET DOEL VAN HET
DRIEZIJDIG VERDRAG
„Een gebied van veiligheid te scheppen"
Bij de opening van die zitbing van de
Groote nationale vergadering heeft de
president van de Turksohe republiek,
Ismet I n n een rede gehouden, waar
in hij o.a. over het Britsch-Fransch-
Turksch verdrag heeft gezegd: „Door dit
verdrag streven wij het doel na om ons
te verzetten tegen de uitbreiding van het
treurspel van den oorlog door een gebied
van veiligheid te scheppen in Europa,
dat worstelt in de verschrikkingen van
den oorlog. Het verdrag zal alleen
werking treden, wanneer een staat poogt
onze wettige verlangens te beknotten.
Behalve in dit geval zal ons verdrag met
de geallieerden en onze samenwerking voor
het hooge ideaal, dat wij tezamen hebben
bekend gemaakt, niet onze normale en
vriendschappelijke betrekkingen met andere
staten aantasten. Wij zijn ons volkomen be
wust van de verplichtingen en verantwoor
delijkheid, welke wij op ons hebben geno
men en we hopen oprecht, dat de oorlog,
we-'ke thans de menschheid schokt, zoo spoe
dig mogelijk zal eindigen en dat de komende
geslachten nooit het lijden zullen kennen
van deze jaren.
We verlangen oprecht, dat ons land nu
en in de toekomst buiten het ooriqgsterrein
zal blijven, vooropgesteld, dat onze veilig
heid niet in gevaar komt en onze verplich
tingen niet worden geschonden.
Gelijk in het verleden zal Turkije ook in
de toekomst de vriendschappelijke betrek
kingen met Rusland handhaven."
West-Oekraine bij Rusland
ingelijfd
In de gisteravond te Moskou gehouden
zitting van den oppersten Sovjet is op plech
tige wijze de Westelijke Oekraine opgeno
men in de Sovjet-Unie en vereenigd met
de> Oekrainsche Sovjet-republiek.
De voorzitter van de West-Oekrainsche
delegatie Panchisjin bracht aan den opper
sten Sovjetraad het verzoek om toelating
van de Westelijke Oekraine tot de Sovjet-
Unie over. Hij zeide Stalin dank als de
„vriend en leider van het bevrijde Oekrain-
sche volk en van alle arbeiders."
Wisjinski, de vroegere procureur-gene
raal, bekend uit de Trotzkistenprocessen,
hield vervolgens een rede, waarin hij ver
klaarde, dat „Poolsche landheeren nooit
meer de West-Oekrainers zullen knechten"
en dat „geen kracht ter wereld het rad der
historie terug kan draaien."
De Duitsch-Russische handels
besprekingen
Zoo goed als voltooid
Do economische besprekingen tusschen
Duitschland en de Sovjet-Unie te Moskou
zijn thans, naar liet Duitsche Nieuwsbureau
meldt, ten aanzien van de voornaamste goe-
derengebieden beëindigd. Een deel van de
Duitsche onderhandelaars zal zich thans
naar Berlijn begeven om hier deel te nemen
aan de besprekingen tusschen Duitsche en
Sovjet-regeeringscommissies over groote be
stellingen bij de Duitsche industrie door de
Sovjet-regeering. Na het einde van deze be
sprekingen en het hieraan verbonden be
zichtigen van fabrieken, zullen de Duitsche
onderhandelaars weer naar Moskou terug-
keeren om de besprekingen af te sluiten.
ZWEEDSCHE VLOOTUITBREIDING
De Zweedscho Rijksdag heeft een crediet
van 2-3 millioen kroon voor den onverwijlden
houw van een torpedobootjager en 18 mij
nenvegers gevoteerd.
Eert Duitsche bommenwerper, die een
verkenningsvlucht boven Schotland maak'
te, werd gedwongen bij de „Lammermuir
Hills" te landen, waarbij het toestel ge
deeltelijk werd vernield. Van de vier in
zittenden waren twee personen gedood en
één gewond. De piloot bleek ongedeerd
te zijn.
Engelsche distributie van
boter en spek
De Engelsche minister van voedsel-voor-
ziening Morrison heeft in het lagerhuis
meegedeeld, dat thans is besloten omstreeks
het midden van December over te gaan tot
rantsoeneering van boter en bacon. De
nauwkeuirige datum zal later worden be
kend gemaakt. Rantsoencering van vleesch
wordt op het oogenblLk niet noodig geacht.
Hetzelfde geldt voor suiker: de voorraden
inheemschg en ingevoerde suiker zijn vol
doende voor de normale behoeften. Indien
iedere verbruiker rijn aankoopen beperkt
iot een pond per week, zal er voor ieder ge
noeg rijn.
Het rantsoen voor boter en bacon zal vier
ons per week bedragen. De regeering ver
wacht dat de botervoorraad later zal toene
men. De productie van margarine is sedert
het uitbreken van den oorlog zeer toegeno
men, terwijl er ook voldoende spijsvetten
zijn.
Intusschen doet de regeering een beroep
op het volk. geen voedsel te verspillen.
Volgens Reuter is het rantsoen van vier
ons bacon per week een derde van de ge
wone gemiddelde consumptie. Wat boter
betreft.! bedraagt het gemiddelde verbruik
ongeveer een half pond per hoofd per week,
hetgeen onder het distributiestelsel wordt
gehalveerd, doch er is ruimschoots voldoen
de margarine zoowel als spijsvetten.
Onderwijs wordt in Engeland
hervat
Delawarr, de Engelsche minister van
Onderwijs, heeft in het Hoogerhuis meege
deeld, dat de thans bestaande toestand ten
aanzien van de geëvacueerde kinderen niet
mag blijven voortduren. Eén oplossing zou
zijn, de driekwart millioen kinderen, die nog
niet geëvacueerd zijn, uit de kwetsbare cen
tra te verwijderen, doch de regeering wil
geen dwang opleggen, behalve in zeer moei
lijke omstandigheden.
Een andere oplossing bestaat in herope
ning van scholen in het kwetsbare gebied,
en daartoe heeft de regeering besloten.
In dit bes'uit moet men niet het teeken
zien, dat thans alles veilig is en men naar
het evacuatiegebied kan terugkeeren. Men
kan echter niet driekwart millioen kinderen
laten, opgroeien zonder onderwijs, school-
tucht en medische zorg.
De minister drong er op aan, dat de
ouders de geëvacueerde kinderen zouden
liten waar zij heengebracht zijn. Zooveel n
gelijk scholen zullen heropend worden.
Relletjes te Vilnius (Wilna)
In de aan Litauen toegewezen Poolsche
stad Wilna, die thans Vilqius heet. hebben
zich antisemiet'sche uitspattingen voorge
daan, waarbij een vijftigtal Joden is gewond.
De relletjes begonnen Dinsdagochtend op de
markt. Aanleiding was de prijs verhooging
van brood, dat meer dan dubbel zoo duur
werd verkocht als den dag tevoren. Een
groep betoogers liep de Internationale zin
gende met een roode vlag door de stad en
raakte voor het raadhuis slaags met een
groep Poolsche nationaal-democratcn. Deze
gingen Joodsche voorbijgangers te lij.f en
plunderden een aantal winkels en huizen.
Litausche soldaten hebben de orde her
steld. Een eskader van 36 Litausche vliegtui
gen heeft boven de stad ge\ logen. Om onbe
kende reden is ook een 40-tal Russische
tanks daarbinnen gerukt.
Britsoh oudstrijder met
gewetensconflicten
Zijn zoon macht geen dienst nemen
Tijdens de behandeling voor de Londensohe
rechtbank van het request van een wcrkloo-
zen kantoorbediende, die wegens gemoeds
bezwaren dienst had geweigerd, heeft zich
heden een incident voorgedaan.
De vader 'vian den jongeman, zelf een in-
•alide uit den Wereldoorlog, die in verband
met deze zaak werd gehoord, noemde den
oorlog „vuil en verachtelijk".
„Ik nam indertijd vrijwillig dienst", zoo
erklaarde hij. „omdat ik een boerderij m
Canada had. Men had mij verteld, dat ik
tegen de Duitscbers moest verdedigen.
Toen ik terugkwam bleek mij echter, dat ik
haar niet togen de Duitschers, doch tegen
hem, voor wie ik was gaan vechten, moest
beschermen. Nadat ik vijf jaar in een hospi
taal bad gelogen, waarvan twee jaar voort
durend op mijn mg en gedurende dien tijd
door anderen moest, worden gevoed, nam ik
mij voor dat ik mijn zoon zou verbieden ooit
dit „vuile en verachtelijke" werk te ver
richten".
Deze verklaring ontlokte een luid applaus
op de puiblliioke tribune en toen de rechter
gelastte do tribune te ontruimen ontstond
een tumult. Verscheidene vrouwen weiger
den aan het bevel gevolg te geven en
sclireeuwden: „Dictatuur, deze zaak mag
niet met gesloten deuren worden behandeld".
Zij gingcp pas uiteen, nadat een deputatie
van ihen, die eveneens hadden verzocht we
gens gemoedsbezwaren vrijgesteld te worden
van den militairen dienst, het ipubliek had
gevraagd de rechtzaal te verlaten.
Later werd beslist dat de kantoorbedien
de. die dit geheele incident had doen ont
staan, inderdaad gemoedsbezwaren had en
dat hij in den landbouw zou worden te werk
Australia's defensiemaatregelen
Een verzwaard bewapeningsprogramma
Na de bijeenkomst van het Australische
oorlogskabinet heeft minister-presid.enit
Menzies medegedeeld, dat het bewape
ningsprogramma een belangrijke uitbreiding
zal ondergaan.
Ten eerste: In plaats van vijftig zullen
honderd Lockheed-vliegtuigen van de Ver-
eenigde Staten worden gekocht, wanneer de
neuitraliteitswet zal zijn opgeheven.
Ten tweede: Drie in plaats van twee tor
pedojagers zullen worden gebouwd.
Ten derde: Het leger zal worden gemoto
riseerd. De kosten hiervan bedragen
1.500.000 pond sterling.
Ten vierde: Nog vier munitie-fabrieken
zullen worden gebouwd.
Ten vyfde: Een Australisch expeditie
corps van 20.000 man zal overzee worden
gezonden, tenzij de omstandigheden dit on
mogelijk maken.
Ten zesde: De regeering zal een aantal
snelle en krachtige koopvaardijschepen
charteren en bewapenen, opdat zij in staat
zijn op te treden tegen vijandelijke bewa
pende koopvaarders en torpedojagers. Zestig
koopvaardijschepen zullen worden bewapend
om ridh te kunnen verdedigen.
Menzies zeide verder ,dat de oorlogs
uitgaven van Australië 59.500.000 pond be
dragen, afgezien van de kosten van het deel
nemen aan de imperiale luchtvaartopleiding.
De Australische vliegtuigfabrieken zullen
binnenkort zes toestellen per week afleveren
en ook het werk op de fabriek van Bren-
mitrailleurs zal bespoedigd worden.
BRITSCH SCHIP TOT ZINKEN GEBRACHT
Gisteren is te Londen vernomen, dat het
Britsche stoomschip Bronte, dat 1317 ton
mat en te Liverpool thuishoorde, op den At-
lantischen Oceaan na een duikbootaanval
is gezonken. De uit veertig man bestaande
bemanning en een passagier zijn door een
ander schip gered en in een Britsche haven
aan wal gebracht. De aanval moet reeds
eenigc dagen geleden gedaan zijn. De Bronte
bleef nog een aanzienlijken tijd drijven en
men heeft zelfs nog getracht haar naar een
haven te sleepen.
DARANYIOVERLEDEN
Naar Havas uit Boedapest meldt is Kolo-
man Daranyi gistermiddag om 10 uur 35
tengevolge van trombose overleden. Hij was
voorzitter van de Kamer en oud-minister-
president
Daranyi heeft de bewapening van
Hongarije bevorderd en de eerste Jodenwet
voorbereid. Wat de huitenlandsohe politiek
betreft, verdedigde hij nauwe samenwerking
met de spil Rome—Berlijn. Aan Daranyi zijn
verder te danken de uitbreiding van de be
voegdheden van den regent, uitbreiding van
de bevoegdheden van het Hoogerhuis en een
herziening van tie kieswet.
UIT OOST- EN WEST INDIF
WEER AMOK
MEDAN, 1 Nov. (Aneta). De „Deli Cou
rant" verneemt, dat een Batak, wiens iden
titeit nog niet kon worden vastgesteld,
amok maakte te Seriboedolok, bij Kaband-
jahe. Drie Batakkers en twee Chineezen
werden ernstig gewond. Een Batak is later
in het ziekenhuis te Kabandjahe aan zijn
verwondingen overleden.
De amokmaker werd door een agent van
politie met een klewang overmeesterd,
waarbij zoowel de amokmaker als de agent
ernstig werden gewond.
le
Gij bevoordeelt daacmed-
Uw tandqenooten en U ze lm
MET EEN PELGRIM
FORNUIS
kunt U steeds
voordelig stokerf
en prima koken,
Bovendien krijgt U op 'n „PELGRIM!
fornuis nooit geen vuile pannen meer).
omd&t U boven op de plaat kunt kokenj
Een ONOVERTROFFEN PRODUCt
in EIGEN LAND vervaardigd1
N.V. „PELGRIM" - GAARDERE1
CS
Elp
TRANSPORTBANDE
DRIJFWERKEN DRAAGR0LLE
A I 1 D ,6RONINC
GEBROEDERS VRAET
MACHINEHANDE
BILTHOVEN (HOLLAND) Tel 3191
SPECIAAL INF^
Moderne WerFp1"6
tulgmachines
Draaibanken, hild<
Revolverdraai- rn-
banken, Excei
terpersen, Trehord
persen, Schoppersen, Forceerbanke^
Schaafbanken, Boormachines, Fraisban^
Iran air Vnonl 11
ken etc. etc. Vraagt vertegenw.bezoek
jgdei
(Zlnca.da te- Camplno) ^h
EiOKZÏNK KETELZTNK ZWAVELZUUB Na<
SUPERFOSFAAT. p
Benig» fabrikant» In Nederland van rh.jwogd
MAAGDELIJK BtOKZINE -rordt
TELEFOON 59 W E E R f*n-
Pi
FORTO-KOUDLIJM IS HET IDEAen
Steeds gereed, geen wachten, geen geknoei
stoffig poeder, geen resten, uiterst zuinig, en<
blndbracht,vlekvrij op eiken. Vr.ze Uw wlnk
of andera ons. onder adresopg. v< Uw leverai si
FRENCKEN'S FABRIEKEN - WEI
PROEFSTATION VOOR BOUWMATERIAL
in a
Koning Bienfa
Spr.
AMSTERDAM, DACOSTA KADE 104 ÜJ in
TELEFOON 83047
Een natte October kir
Normaal aantal uren zonneschijn 'jnder
Het Kon. Ned. Meteor. Instituut de De tp5°n
deelt het volgende mede:
Gemiddeld over de 5 hoofdstations wa aoon
October de ochtend temperatuur 1M g a con,
beneden normaal, in de 3 dekaden ïesp, irtior
graad beneden, V2 graad boven en 1V2 g
beneden normaal. De grootste afwijkii oer
kwamen voor op den 9den en den 15 OI
resp. W'i graad beneden en 2H graad b<
normaal. De gemiddelde dagelijksche n uit
mumlemperatuur was 2V2 graad en hetrnoda
middelde minimum 1 graad beneden Uonui
maal. h
Het aantal vorstdagen (met minimaL— n
neden het vriespunt) bedroeg te De B: T(yt
tegen 3 normaal. Op den 4den en Ssten kunoen
in het Noord-Oosten van het land sto
nachtvorst voor. Op den 31sten over
grootste deel van het land. L p'
De neerslag was in Overijsel, Gelder!
Utrecht, Noord-Brabant en Limburg 25
50 pet. boven normaal en overigens 5(
100 pet. boven normaal. j
Te De Bilt werden 10S uren zonnesqV3®.
waargenomen tegen 104 uren normaal.
De Demerumsche winkels konden Liens verlangens niet
voldoende bevredigen en daarom werden huisraad en veel
andere dingen betrokken uit de provinciale hoofdstad, die sinds
fiets en betere spoorwegverbinding de afstanden verkortten,
steeds meer koopexs tot zich trok.
Het was voor Lien een lichte teleurstelling, dat Hein wei
nig belangstelling toonde voor alle nieuwigheden, maar als
ze met hem in groote magazijnen tusschen de nieuwmodische
dingen rondging en zocht naar alles wat hun nieuwe woning
aantrekkelijk kon maken, voelde ze, dat zijn verlangen naar
andere zijde ging.
En meermalen moest ze bij het stil overdenken haar ge
dachten afwenden van André Vermeer den modernen inge
nieur, die zoo anders was in zijn waardeering dan Hein de
Graauw, de boer.
Maar ze had gekozen en ze wist dat zij Heins onhandige
manieren en boerschheid op den duur liever had; dan André's
beschaving en knappe verschijning, omdat ze zich aan den
eersten innerlijk verwant wist.
Menigeen, die over de Steeg ging kwam om het huis te be
kijken en de inricheting, die wel in hoofdtrekken het stempel
droeg van het boerenhuis uit den polder week toch genoeg
daarvan af om velen jaloersch te maken.
Inmiddels had Hein de oude hoef verlaten en zijn be
drijf naar de nieuwe woning overgebracht, waar hij in de
keuken huisde met z'n oude spulletjes. De huishoudster was
naar haar familie teruggekeerd en zoo kwam de aanstaande
bruidegom op de etenstijden geregeld naar Liens ouderlijk
huis, om de nachten alleen in de nieuwe woning te verblijven.
Het was duidelijk geworden, dat zijn bezit nog minder groot
was, dan Lindert eerst vermoedde doch deze liet van zijn
zorg tegenover Lien niets blijken en toen zij hem er eens
naar vroeg, antwoordde de Vader:
„Es jullie saome goed vur oeuw bedrijf wilt zurge is er
gin nooid, mer es 'n rijke boerevrouw zalde oewen trouw
dag nie ingaon."
Het gevolg was een ernstig onderhoud tussdhen de twee
op een avond, dait ze den weg naar den Beemsdijk ingesla
gen waren. Hein probeerde haar voor te rekenen dat het
met zuinigheid kon. want de lasten waren zwaarder dan
hij zich voorgesteld had. Zij, nooit gewend aan bekrom
penheid en geldzorgen, was onder den indruk. Ze was op
een leeftijd gekomen, dat het huwelijk voor haar iets an
dere was dan voor haat zuster BerKha»
Maar voor zorgen zou ze niet op zij gaan en op Heins
goedheid en trouw durfde ze bouwen.
Dit was voor hem genoeg.
Hij wilde, dat zij het huis zou inrichten naar eigen zin,
en ze wandelden tot aan den hoogen dijk door het stille
land, twee menschen, die elkaar liefhebben en vol hoop de
toekomst in durven kijken. Want het tijdelijk bezit is voor
hen van minder waarde dan het behoud hunner ziel.
De bruiloft bracht veel drukte op den Elzenberm. Veer
tien dagen lang stonden er op de meeste middagen til
bury's en koetsjes van bezoekers en tal van fietsers kwa
men uit den omtrek naar Linderts huis.
Gijs en Stijn zagen het alles stil aan en bleven door
Stijntje op de hoogte van het nieuws. Het kind was opgeto
gen over de geschenken, die er meegebracht werden en ze
slaakte eens de verzuchting, wat het toch een genot moest
wezen om zóó rijk te zijn.
Stijn glimlachte. Dacht Stijntje dan dat geluk niet kan
wonen in een klein huis?
Voor Stijn zelf was het een groote voldoening dat ze
den dominee van Dengeren naar haar huisje zag komen
toen hij bij Lindert op bezoek was geweest.
De tijden van vroeger, dat ze gemeden werden, waren
toch veranderd.
Maar hoe werd ze teleurgesteld, toen de predikant over
de kinderen begon en haar liet blijken, dat hij van het
doen en laten van Aart en Tineke op de hoogte was.
Stijn kon zich niet verdedigen toen hij haar op hun bJGiste
plicht wees de kinderen te vermanen en weder te l^>ud d
gen op het rechte spoor, want zoo hadden ze toch een#n Ha
loofd. De man toonde weinig begrip van den geest der^r 1
groeiende jeugd te bezitten. De'h
Waarom Tineke niet meer op den Elzenberm ferken:
vroeg hij. En Stijn kon niet naar waarheid antwoordePwogei
zijn vraag, die de eer van haar gezin raakte. Dochrj®^- 1
bleek dat er iets van de ware toedracht tot de Deng^J^"
sc'he pastorie was doorgedrongen, want bij het wecjvrkrij's
zei hij: it de
„Als uw dochter beter niet meer in de buurt van
wegens huis verkeert, dan is het toch goed, dat
ginds uw oogen over haar laat gaan. Ze is een meisjeUnmei
toezicht noodiig heeft." ïtingiei
„Jao, domenie", zei Stijn bedeesd, „we doen oons °P
mer wet zal ik zegge't is gin keind mieer, en...^d**
t'er twee kijven hebben d'r twee schuld." jy d,
„Driewegen is een zeer verstandfig man, vrouw See moi
gedraag je naar zijn inzichten." hiij
Hij ging. re^fan
Onvriendelijk was hij niet geweest, maar hij liet Leader
toch achter in bitterheid. ien m<
even, d
fad bea
Daarn
(Wordt uervCzumari
