HPS®
„KNAL"
Si
t i93<fOENSDAG i NOVEMBER 1939
TWEEDE BLAD PAG. 5
Graafwerk in den Limburgschen bodem. Op 35 meter diepte bevinden zich te Tegelen de leem-
groeven, waar een groote Jacobsladder den zandgrond afgraaft, welke de benoodigde klei
onder zich verborgen hield.
Vier en dertig personen werden
gedood bij de mijnexplosie in
de nabijheid van Dunfermline
(Schotland). Familieleden van de
slachtoffers wachten voor de
mijngebouwen op de resultaten
van het reddingswerk
Mevr. de GeerVoorhoeve, echt*
genoote van den minister-presi
dent, helpt in Den Haag mee aan
den verkoop van polsmoffen voor
militairen.
üuitsche piloten, die, nadat hun machines door de Britsche strijdkrachten waren neer
geschoten, gevangen genomen werden, bij aankomst onder gewapend geleide te Londen
Onder commando van de gezagvoerders Kooper, Geyssendorfer en Hondong zijn de
„Oehoe", „Emoe" en ,jReiger" gisteren van Schiphol naar Napels vertrokken, om het
materieel op de Indië-route te versterken. Even voor den start.
SMAAKT ALS CHAMPY
Idü uLt
Deze worden gratis disponibel
gesteld bij aankoop van één
pakje S3!) smeerkaas.
s West&i's
GOUDSIROOP
ZUIVERE RIETSUIKERSIROOP
IN FRAAIE BUSSEN
VAN Vz-1 en 2Vz K.G. NETTO
1813 - De Wasscherij met 'n meer
dan 100-iarige ervaring 1939
N.V. Delftsche
gen i Stoomwasscherij
vJl A. VAN OSSSLEN
■ffenjj Oostrinyel 151-152, DELFT, TeL No. 166
DUURTEBIJSLAG
cshuis- personeel, wat betreft de kostwinners en
dering gehuwd personeel, zoowel op kantoor als
en in- in fabriek, met ingang van 1 Nov. a.s., eer
Lureau duurtebijslagregaling Ingevoerd, ten be
ieiaren drage van 5 van het verdiende loon.
óv'S DE niJKSAFSLAG TE IJMUIDEN
Het Staatsvisschershavenbedrijf deel'
tn ge- mede, dat de omzet op den rijksafslag te
in later iJmuiden in de maand October 1939
M in- S 342.732.71 bedroeg (v. j. 78fi.8B5.78). Dr
nan- totale omzet in de tien maanden van 1939
veriga bedroog 5.090.695.28 (v.j. 5.685.422.97).
Het postwisselverkeer tusschen Neder
land en Uruguay is in beid© richtingen
gestaakt.
De staat van beleg in 1914-'18
Met het oog op vluchtelingen
en tegen smokkelaars
De mededeeling van Minister De Geer
dat de Regeering voornemens zou zijn in
enkele streken van het land den staat van
beleg af te kondigen brengt eens te meer
de jaren 1914'18 in herinnering, toen deze
maatregel eveneens hier en daar werd toe
gepast
Zooals zulks thans het geval is, ging ook
toen aan den staat van beleg die van
oo rlog vooraf. Voor eenigen tijd hebben
wij kortelijks uiteengezet, wat de staat van
oorlog inhoudt. De beteekenis van den
staat van beleg kan men misschien het
best aldus aangeven, Jat bevoegdheden van
burgerlijke autoriteiten overgaan op mili
taire. Beide „staten" komen hierin met el
kander overeen, dat bepaalde vrijheden van
de burgerij kunnen worden opgeschort, ge
heel of gedeeltelijk. Men denkt daarbij on
willekeurig aan maatregelen ten aanzien van
drukpers, briefgeheim en dergelijke.
Op 5 Augustus van het jaar 1914 werden
de gebieden rondom de stelling van Den
Helder, de gebieden om Je monden van de
Maas, van het Haringvliet en de omgeving
van de Hollandsche waterlinie in staat van
oorlog verklaard. Deze maatregel werd
vijf dagen later uitgebreid over de drie Zui
delijke provincies alsmede Gelderland be
zuiden de Waal.
Voor het eerst werd de staat van beleg
afgekondigd op 29 Augustus 1914, en wel
voor de grensgemeenten in Limburg, Noord-
Brabant en Zeeuwsch-Vlaanderen. De
stroom van vluchtelingen uit het Zuiden
nam namelijk steeds grooter vormen aan en
derhalve was het wenschelijk, dat militaire
autoriteiten over min of meer verstrekkende
bevoegdheden konden beschikken. Op 8 Sep
tember werd deze maatregel uitgeschreven
voor heel Zeeuwsoh-Vlaanderen, het grootste
deel van Noord-Brabant en heel Limburg.
Hierbij werden gevoegd mkele gemeenten
Gelderland aan den Boven-Rijn. Dienzelf
den dag ging de stelling over van den staat
van oorlog op dien van beleg.
Was de staat van beleg dus eerst voorna
melijk bedoeld als hulpmiddel tegen onge-
wensohte gevolgen van de vluchte'ingen-
invasie, weldra bleek, dat no? een ander
verschijnsel zijn uitvaardiging wensche ijk
maken. Het euvel van de smokkelarij
name.ijk onrustbarende vormen aan en
■het had er allen schijn van, dat men tegen
dit euvel slechts met voldoende succes kon
optreden, wanneer de grensstrook in staat
beleg werd verklaard. Zulks geschiedde
staat van be'eg verklaard, en verdei
vrij gebleven deel van Zeeland en gedee'ten
van de territoriale zee. Dit laatste werd ge
daan met het oog op mijnengevaar voor
visschers.
Goede resultaten
Dat de maatregel tegen de smokkelarij wel
resultaten opleverde, toont b.v. het schijn-
simpele, maar toch zoo duidelijke feit,
dat in 1915 niet minder dan 37000 processen-
verbaal werden opgemaakt tegen lieden van
dit gilde.
Vermeldenswaard is, dat men overwogen
schijnt te hebben, behalve de reeds genoem
de landstreken ook de steden Amsterdam
en Rotterdam in staat van beleg te ver-
Aangezien de staat van beleg, meer dan
zulks met den staat van oorlog het geval is,
de mogelijkheid bood van inperking der bur
gerlijke vrijheid, was de kans net uitgeslo
ten dat eenige moeilijkheden zich ten dezen
zouden voordoen. Dat er nu en dan werkelijk
zu"k een moeilijkheid was, zou men kunnen
afleiden uit klachten, die nu en dan naar
voren kwamen, ook in het parlement, ïn dit
verband moet genoemd wordea een motie,
door den heer K. ter Laan ingediend op
12 Mei 1915. en luidende: „De Kamer van
oordeel, dat opzettelijke belemmering van
het politieke leven door militaire autoritei
ten door den aard der buitengewone om
standigheden niet geboden en dus ontoe
laatbaar is .noodigt den Minister van Oorlog
uit tot de betrokken autoriteiten een aan
schrijving te richten, waarin wordt aange
drongen op de handhaving van het recht van
vereeniging en vergadering en op eerbiedi
ging van de vrije keus van bladen en ge
schriften bij de dienstplichtigen." Na eenig
debat werd deze motie door haar voorsteller
ingetrokken, het beste lot dat haar wellicht
beschoren kon worden! Want vooral achter
af kan men zich niet aan den indruk ont
worstelen, dat de klachten als regel wat
overdreven waren en niet geheel in overeen
stemming met de bijzondere positie, waarin
de militaire overheid in deze moei'ijke dagen
gesteld was.
Wat dat aangaat kan het aanbeveling ver
dienen, te vermelden, dat een Memorie van
Antwoord van 3 April 1918 met veel waar
deering gewaagde van de wijze, waarop de
militaire autoriteiten, die geroepen werden
tot een hun vreemde taak in weinig gemak
kelijke omstandigheden, zich van deze taak
hebben gekweten. En verder lezen we o.m.:
„Gevallen, dat het militair gezag ingreep,
waar onthouding plicht was, behooren tot ie
zeldzaamheden."
Het is aan deze woorden, die veel licht
vaardige critiek in het juiste licht ste'den,
dat we herinneren, nu de regeering opnieuw
afkondiging van den str®t van beleg in be
paalde gebieden overweegt. Het militair ge
zag krijgt hierbij een taak te vervullen, die
moeilijk is. Gelukkig is er wel zoo goed als
iemand, die meenen zal, dat het uitvaardigen
van zulk een maattregel bij de regeering
niet in goede handen is. Over den omvang
van zulk een maatregel ze'ven make men zich
vooral geen overdreven voorstelling, en
zeker niet, zoo'ang dienaangaande niets
naders bekend is
ezu e 1 a heeft aan
r K.L.M. ver
door middo'
te brengen
Venezolaan
mtvangen is
vember zal de foto
K.L.M.-bedrijf in West
werkzaamheden in Vene
De verschillende vluchter
BIJ DE CONSTRUC
TIE WERDEN GE
RAADPLEEGD, DE
RICHTLUNEN VAN
DEN RIJKSINSPEC
TEUR VOOrt BE
SCHERMING VAN
DE BEVOLKING BIJ
LUCHT
AANVALLEN
SCH UILLOOPGRAVEN
VRAAGT ONS DESKJ DIG EN VRIJBLIJV. NO ADVlES
OOSTHOEK ZOON N.v.
ALPHEN A. D. RIJN - TELEF- 28
Distributie van aceton
De Staatscourant van 31 Oct. jl. bevat een
beschikking van den minister van econo
mische zaken, waarbij aceton wordt ver
klaard tot distributiegoed. Het bestuur van
het rijksbureau voor chemische producten,
Bezuidenhoutscheweg 64, te 's Gravenhage
is belast met de uitvoering der rïgeling.
Fabrikanten, importeurs, industrieele ver
bruikers, grossiers en handelaren, behalve
detaillisten, zooals apothekers en drogisten,
moet 2in binnen 3 dagen na de inwerking
treding der beschikking schriftelijk bij ge
noemd rijksbureau inschrijvingsformulieren
aanvragen. Aan niet-ingeschrevenen zullen
in het algemeen geen vergunningen tot het
aangaan van transacties in aceton kunnen
worden verleend.
Gedurende een termijn van 14 dagen zul
len echter normale leveranties nog zonder
deze vergunning mogen plaats vinden.
Binnenkort zullen verder inlichtingen ge
publiceerd worden.
De beschikking treedt in werking met in
gang van 1 November 1939.
DRIE K.L.M.-VLIEGTUIGEN
NAAR NAPELS
De K.L.M.-vliegtuigen Oehoe Emoe er
Reiger zijn gister van Schiphol naar Napelj
vertrokken, om op de Indië-lijn dienst te
doen. De reis wordt gemaakt over Kopen
hagen en Weenen. Donderdagavond hoopi
men in Napels te arriveeren.
OFFICEEELE BERICHTEN
Controle op de grond-
stoffenprijzen
Bestrijding van prijsopdrijving
bij de bron
Minister gaat systematisch
werken
In de eerste week na het uitbreken van
den oorlog verklaarde de Minister van Eco
nomische Zaken een verhooging der prijzen
boven het peil van Augustus IJ. ongeoor
loofd, tenzij een dgl. verhooging op grond
van stijging van den kostprijs gerechtvaar
digd was. Tevens werd 't standpunt ingeno
men, dat een prijsberekening waarbij van de
vervangingswaarde werd uitgegaan in begin
sel niet kon worden aanvaard.
Intussehen is het vraagstuk der vervan
gingswaarde sedert J|et uitbreken van den
oorlog in beteekenis "erminderd, doordat de
voorraden, welke bij het uitbreken van den
oorlog aanwezig waren, geleidelijk worden
geruimd. De tot nu toe genomen maatregelen
droegen vooral een incidenteel karakter. De
minister van Economische Zaken acht thians
naar wij van bevoegde zijde vernemen, het
oogenblik gekomen, om tot een meer syste
matische behandeling van het prijsprobleem
over te gaan.
Daarbij zal er van worden uitgegaan, dat
de prijsontwikkeling het beste kan worden
gevolgd, door in de eerste plaats de prijzen
der grondstoffen bdj den invoer of bij de
productie dus bij de bron te controlee
ren en ook ertegen te waken, dat onredelijke
prijsverhooging plaats heeft. Door deze con
trole aan de bron zal de basis voor de prijs
politiek worden gelegd en zal het makkelij
ker vallen prijsopdrijving tegen te gaan, dan
wanneer het product zijn volgende stadia bij
den groothandel en bij den kleinhandel door
loopt. De controle in deze stadia kan dan
beperkt blijven tot het nagaan of niet meer
dan de normale marge in rekening wordt ge
bracht. De kosten van het levensonderhoud
zullen aldus niet meer stijgen dan strikt
noodzakelijk is.
De Regeering. die immers de prijzen der
voeding door haar landbouw-crisispolitiek
beïnvloedt, kan op deze wijze ook de priizen
van andere levensbehoeften als kleeding.
schoenen en dergelijke die voor het levens
onderhoud der minder draagkrachtigen van
veel beteekenis zijn, meer in de hand hou-
Bij de controle aan de bron staat niet de
bedoeling voor om starre prijzen vast te. sti l
len. maar prijzen, die met de groote beweeg
lijkheid van de huidige economische ontwik
keling rekening houden. Ook thans zal weder
een scherp onderscheid worden gemaakt tus
schen een geoorloofde prjisverhooeing en
een strafbare prijsopdrijving. Alleen dit laat
ste zal met kracht worden tegengegaan.
Geen bezwaar zal kunnen worden gemaakt
INDISCHE UITRUSTINGEN
HEERENKLEEDING NAAR MAAT
STEMMERIK C°
LAAN VAN MEERDER VOORT tb
DEN HAAG
EIGEN ZAAK SOERABAIA GEMSLONGAN.
Dit jaar koopt U EEN HAARD
Of HAARD KACHEL van
BECHT DYSERINCK
Omdat ze DE BESTE zijn. CA
Haardkachels reeds v.af J
N.V. HAARDENFABRIEK
BECHT DYSERINCK
alleen te WEESPERKARSPEL
tegen een prijsverhooging, die voortspruit
uit hoogere productiekosten, tegen een prijs
verhooging die een gevolg is van een prijs
stijging van het product op de wereldmarkt,
van gestegen vrachten, hoogere verzekerings
premies enz. De regeering vertrouwt op deze
wijze een geleidelijke prijsontwikkeling te
kunnen bevorderen, waarin het productie
proces zich aanpast bij de gewijzigde econo
mische verhoudingen, terwijl tegelijk de be
volking van Nederland tegen prijsopdrijving
wordt beschermd.
Het spreekt vanzelf, dat aan deze materie
voortdurend groote aandacht wordt geschon
ken door de overheid. Het is uiteraard niet
mogelijk om thans reeds waar de practijk nog
gering is, principieele wijzigingen aan te
brengen.
Bloemen blijven in trek
Een fleurige kant in het Westland
Het peeft een wel fleurigen kant in het
Westlandsche bedrijfsleven, dat. terwijl de
lijst van doorgedraaide producten ook nu
weer zoo lang is het met de bloementeelt
heel wat gunsiigei gesteld is dan andere
jaren Ten spijt van aller verwachting, dat
het chrvsanthen-seizoen, hetwelk nu is aan
gebroken, het met de culturen niet veel
heter zou maken dan hij de groenten- en
fruitteelt het geval is "geweest, is nr bevre
diging in het verloop van dezen handel.
De koningin van de herfst, de clvysanth,
heeft haar intrede in het groote gebouw der
Centrale Westlandsche Snijhloemenveiling
gedaan, en vooral Maandag was de aanvoer
enorm groot.
En toch was de afzet regelmatig en behoef
den de wijzers van de veilingklok niet door
te draaien, zooals dit b.v. in het vorig jaar
het geval was.
Bij alle ongunst van de. tijden blijkt dus
de belangstelling voor de bloem niet te ver
flauwen: is zij eerder gestegen Zelfs Ouitscn-
land behoort nog tot de regelmatige koopers
van onze bloemen, terwijl ook ons eigen
land de animo voor de bloem niet verloren
blijkt te hebben. Men meent de toekomst
voor deze teelt niet donker te moeien inzien
en er zijn hoopvolle verwachtingen dat ook
Engeland binnenkort weer ruimer aan Ie
markt zal verschijnen. Bij alle moeilijkhe
den van de Nederlandsrhe kweekers is het
deze teelt die nu nog bevrediging schenkt.
Misschien is het juist de somherheid van de
tijden, die de interesse voor deze Reurige
bloem heeft doen verhoogen!
GEVRAAGD:
AGcNÏFN
voor verkoop van Friesche Kleipootaanl-
appelen, Tuin-, Bloem- en Landbouwzaden.
HOOGE PROVISIE
Friesche Zaadhandel - Oranjewoud
(ReclJ
