V
Nccn Akkertje
Eischt ;er
Ned. Fabrilcu^
nl kolenfor^ïï
ASBEST RUBB
N.V, KEMPENSCHE ZINKp
KNUTSELAAR!
DONDERDAG 26 OCTOBER 1939
EERSTE BLAD PhNDl
A -rip ,w, r^. Eden over den oorlog
1A 1L I IN DE BRANDING en den na-oorlog
v
li)
De Amerikaansche journalist Gunther,
over wiens boek „Azië in de Branding"
(Uitg. N.V. Eigen Volk, Haarlem) wij in
'n vorig artikel het een en ander vertelden,
heeft ook Singapore bezocht, het voornaam
ste Engelsche steunpunt in 't Verre Oosten,
hetwelk hij aanduidt met den naam van
het ..gepantserde eiland."
Singapore, zoo vertelt hij, beslaat 27
mijlen bij 17 en is aan het vasteland van
Azië verbonden door een dijk in de straat
van Johore. Wellicht is Manhattan het
eenige kleine eiland in de wereld, dat het
nabij komt als buitengewone combinatie
van aardrijkskundige ligging, commercieels
ontwikkeling en strategische beteekenis.
Gelegen aan de punt van Malakka. waar
de schepen moeten wenden voor de reis
naar China en Japan, beheerscht het de
route naar het Oosten. De Britten zijn heel
vriendelijk ten aanzien van bezoekers aan
Singapore, maar zij hebben wel een beetje
van wat men daar plaatselijk de „gele
koorts" pleegt te noemen, dat wil zeggen
do spionnage-rage. De Japanners zien over
al spoken en spionnen; nu doen de Britten
dit ook. Er worden nogal strenge maat
regelen genomen om de mensehen uit de
militaire gebieden weg te houden en som
mige der details op het gebied der defensie
zijn nog geheim. Van alle werklieden op de
werven heeft men de vingerafdrukken, wat
een verstandige voorzorgsmaatregel is. ge
zien de mate van spionnage. die naar men
zegt bedreven wordt Maar de Japansche
spionnagetechniek maakt de Britten nogal
aan het lachen. Japansche „visschersboo-
ten" b.v. doen zoogenaamd „geheime"
loodingen in wateren, die volkomen en
geheel accuraat door de Admiraliteit in
kaart zijn gebracht, en ieder kan die kaar-
ten vrijelijk koopen. Kortgeleden hebben de
Japanners een deftig restaurant, de „Tama-
gawa" overgenomen, waar men bijzonder
goedkoop kan eten, misschien omdat het
restaurant zoo 'n schitterend uitzicht over
de Johore-baai biedt Te Pongon, bij de
luchtbasis, is een verzameling cafê's en
.vischvijvers.
Gunther heeft in Singapore zijn oogen
blijkbaar goed den kost gegeven. Hij ver
haalt van de geweldige olietanks, die een
millioen ton brandstof kunnen bevatten,
van de groote radiomasten, die er worden
opgericht, en die thans hun voltooiing
naderen, en hij weet tevens mee te deelen,
dat de munitie-opslagplaatsen, die onder-
grondsch zijn gelegen, genoeg explosieven
bevatten- om de geheele basis in de lucht
te doen vliegen.
De vlootbasis in zijn geheel beslaat 21
vierkante mijlen. De twee belangrijkste
onderdeelen ervan vormen de twee ge
weldige dokken, een drijvend en een droog
dok, die op een halven mijl afstand van
elkander zijn gelegen. Deze dokken vormen
de citadels van Singapore; zonder hen zou
'de basis weinig nut of doel hebben. Waar
voor zij dienen? Om in geval van een
vlootactie snelle reparaties aan groote
oorlogsschepen mogelijk te maken. Nemen
wij eens aan, dat er een vlootactie in de
Zuidzee zou plaats vinden; wanneer Sin
gapore dan niet bestond, zouden bescha
digde schepen heelemaal naar Malta moe
ten gaan. om weer te kunnen worden op
geknapt. De oorlog zou heel wel voorbij
kunnen zijn, voordat zij terug waren.
China's generalissimus
Over Tsjiang Kai Sjek zegt onze auteur
merkwaardige dingen. Hij is volgens Gun
ther de sterkste man, die China sedert
generaties heeft voortgebracht en een ge
weldig tuchtmeester, maar de vijanden, die
hij vergeving heeft geschonken zijn vele.
Ziin overheerschende zending is China te
vereenigen, te verstevigen en hij heeft het
inderdaad (met zekere hulp van Japan)
i blad van 24 Oct. 1939.
Kou gevat i
Singapore, Enge-
lands steunpunt in
het Oosten
De figuur van
Tsjang K ai-s je k
De Chineesche gene-
•alissimus Tsjang Kai
Sjek en zijn vrouw.
meer tot eenheid gebracht dan eenig ander
man in de geschiedenis van eeuwen,
maar hij bracht tien ellendige jaren door
met burgeroorlogen tegen zijn eigen volk.
F.venals dat van Masarijk met wien hij
overigens niet te vergelijken is, is zijn
leven vol paradoxen; hij is een volksleider
van het formaat van Stalin of Mussolini,
maar hij 13 een slecht politicus en hoe
genaamd ge.n janhagelherder of aanpap-
Der; hij is een overtuigd Chineesche natio
nalist, maar kreeg zijn opleiding voor
een groot deel in Japan; hij is buitengewoon
typisch Chineesch, maar gelooft in het
Christendom en de Y M.C.A. (Christelijke
Jonge Mannen Vereeniging van Amerika.)
Hij staat vroeg op, gewoonlijk met zons
opgang en werkt hard tot het invallen der
duisternis, en hij meent, dat de tijd tus-
schen dagciaad en ontbijt het beste ge
deelte \an den dag is. Na de lunch neemt
hij een korte rust. waarbij hij gewoonlijk
indut bij het spelen van een schorre oude
gramofoon. Zijn lievelingsplaat is Schuberts
Ave Maria eu zijn vrienden in de kamer
ernaast weten, dat hij in slaap is, wanneer
de muziek ophoucft. Na de thee neemt hü 'n
half uur voor gebed of overpeinzing, en
gaat vroeg naar bed. Hij is matig en metho
disch; hij drinkt en rookt niet, vermijdt
zelfs koffie en thee en houdt al jaren een
uitvoerig dagboek bij.
Aardige bijzonderheden heeft Gunther
ook opgestoken over de verschillende
namen van den generalissimus. Zijn fami
lienaam is Tsjiang. de naam dien hij als
jonge man wenschte aan te nemen was
Kai-Sjek, hetgeen grenssteen beteekent,
psychologisch een interressante keus, daAr
de idee van een vaste grens daarin reeds
besloten ligt. Zijn officieele naam echter is
Tsjiang Tioeng-tsjeng, hetgeen „innerlijke
rechtschapenheid" heteekent, en blijkbaar
een sleutel is tot zijn karakter.
Bij deze losse grepen uit Gunthers bonte
Azië-boek willen wij het laten. Wij meenen
ermee te hebben aangetoond, dat de geest
van den auteur even vlug is als zijn
lichaam, dat hij zeer veel heeft gezien, ge
hoord en ondervonden op zijn zwerftocht
door dit zoo belangrijke werelddeel, en dat
hij, zooals men dat pleegt te noemen, zijn
gezelschap waard is. Doch daarbij blijft
zijn arbeid die van den reporter, en uiter^
aard meer geëigend voor dagblad of
periodiek, dan voor den meer vastgelegden
vorm van het boek. In zooverre heeft het
„les défauts de ses qualités".
Engelsche reactie
op Von Ribbentrops rede
Herinnering aan eenige feiten
In verantwoordelijke Engelschs kringen is
men van meening, dat de beschuldigingen
van Von Ribbentrop, volgens welke
Engeland al sedert jaren den oorlog voor
bereid en alle vredesstappen van Hitier ge
negeerd zou hïbben, reeds weerlegd zijn
door de volgende feiten:
1. Engeland heeft toegelaten, dat Hitier
den dienstplicht heeft ingevoerd, een lucht
macht heeft opgebouwd, het Rijnland mili
tariseerde, Oostenrijk en het Sudetenland
bezette.
2. Engeland heeft steeds gestreefd naar
een goede verstandhouding met Duitsch-
land en de tegenwoordige Britsche regeering
heeft uit de Veremigde Staten en andere
neutrale landen veel critiek moeten hooren,
omdat zij bij dit streven zoo ver ging.
3. De Britsche garantie aan Polen is op
31 Maart gegeven, nadat Poten Hitiers
eischen op 26 Maart had afgewezen.
4. Chamberlain keerde het vorige jaar uit
München terug met Hitiers belofte dat
kwesties die tusschen Duitschland en En
geland zouden rijzen door overleg gerïgeld
zouden worden. Chamberlain zeide: „Dit
beteekent vrede voor onzen tijd". Zes ra
den later verried Hitier hem door zijn greep
naar Tsjecho-Slowakije.
5. Zoowel Frankrijk als Engeland hebben
een gunstig antwoord gegeven op het Ita-
liaansche vredesvoorstel van 31 Augustus,
doch beide staten hebben in antwoord op
een tweede voorstel van 2 September ver
klaard, dat voorwaarde zou zijn, dat Duitsch
land het Poolsche gebied zou ontruimen.
6. Duitschland zelf heeft op 1 September
den oorlog onvermijdelijk gemaakt door
Polen binnen te vallen.
Engeland zal beide moeten winnen
Gisteravond heeft de Engelsche minister
voor de dominions Eden een radio-rede
gehouden, waarin hij o.m. zeide:
„De oorlog duurt nog geen twee maan
den, doch reeds heeft Hitler het initiutief
verloren. Het aanvankelijke voordeel van
aanvaller is uitgeput De weg naar het
Oosten is door Rusland geblokkeerd of door
Turkije afgesloten. In het Westen groeit do
kracht der vrije democratieën met de week.
Terwijl on:e stuwkracht snel toeneemt,
komen wij op gang.
De Duitsche luchtaanvallen op onze oor-
logs- en koopvaardijschepen zijn een groote
mislukking gebleken. In vergelijking met
den vorigen oorlog is liewezen, dat de duik
boot geen beslissend wapen is, terwijl het
erliespereentage bij de Duitsche duikboo-
ten oneindig grooter is geweest Onze oor
logsschepen en de koopvaarders zijn nog
meester ter zee. De tot zinken gebrachte
Britsche schepen vertegenwoordigen nog
niet 1 procent der geheele tonnage. Het
luide aangekondigde Duitsche offensief in
het Westen is nog uitgebleven, terwijl de
winter invalt. De winter is ongetwijfeld
voor allen moeilijk, doch vooral de Duit-
schers moeten er beducht voor zijn."
Eden sprak daarna over de doeleinden
van den oorlog en zeide: „Wij vechten n-el
tegen één man, of voor een bepaalde grens,
maar voor het beginsel van goede tromv
tusschen de volken, «onder welke er geen
vrede kan zijn.
De dominions verlangen er naar, een rol
te spelen in den strijd^ welke ten doel
heeft, in Europa en later in de geheele we
reld dien geest van vrijwillige samenwer
king te vestigen, die karakteristiek is voor
het Britsche volkerengemcenebest.
Wij zijn vastbesloten voort te gaan, tot
wij een einde hebben gemaakt aan een
ysteem, dat uitgroeide tot een macht door
het breken van beloften en de verheer
lijking van het gewold. Ditmaal moeten wij
niet alleen den oorlog, maar ook den na-
oorlog winnen en dat kan moeilijker zijn."
Ten aanzien van de neutralen zeide de
minister: „Wij gelooven en weten, dat van
ons bestaan als xrij volk do vrijheid van
vele andere volken afhangt, volken, die niet
direct aan dezen oorlog deelnemen, die ech
ter onder vele gevolgen van den oorlog
hebben te lijden en den uitslag met span
ning afwachten.
Hierin ligt de ware beteekenis van de
houding van Turkije. Het Turksche voor
beeld heeft veel meer dan alleen strategi
sche beteekenis. Turkije staat op do bres
voor hetzelfde beginsel van goede trouw.
Turkije heeft deze houding consequent ge
handhaafd gedurende het geheele tijdperk
na den wereldoorlog. Indien het herziening
van een verdrag wenschte, koos het steeds
den weg van onderhandeling en niet dien
van geweld. Deze politiek vond haar hoogt
punt in de overeenkomst van Montreux in
1936 die door vrije onderhandelingen tot
stand was gekomen."
Verkennings activiteit aan
het Westfront
Het Fransche legerberioht van gister
avond luidt:
Gedurende den dag hebben onze
Leimingseideelingen en die van den vijand
een zekere activiteit getoond. In het gebied,
grenoende aan de Moezel, werd
Duitsdh detachement teruggeslagen.
Havas geeft op de krijgsverrichtingen
den volgenden commentaar:
Maandag en Dinsdag hebben de Duitsche
troepen gepoogd zich meester te maken van
een klein dorp bij het boeoh van Warndt
De heftige tegenetamd van de Fran6ch«
troepen heeft hen evenwel afgeschrikt ei
gister hebben zij in dezen sector geen actie
ontplooid. Gister was de krachtigste actie
van de Duiitsche troepen langs de Moezel
zij zonden een verkenningsaf dee Ling naar
de Fransche linies voor het grensdorp
Apach, aan de monding van een lang en
diep ravijn, dat in de richting Oost-We6l
loopt, loodrecht op de Moezel. Dit detache
ment werd door het automatisch vuur van
de Franschen gemakkelijk teruggeworpen
Aan de rest van het front was de activi
teit ongewijzig-d. De tegenstanders tasten
wederkeering naar eikaars linies met ver
kenningsafdcelingen en kleine p>atrouille6
de Durtschers pog-en zooveel mogelijk in
lichtingen te krijgen en de Fransche troepen
onderhouden het contact, teneinde gewaar
schuwd te worden bij iedere wijziging bin
nen de Duitsche linies en vooral gewaar
schuwd te worden, wanneer nieuwe Duit
sche troepen aan het front komien.
NOG STEEDS
DE „CITY OF FLINT"
Waar is de oorspronkelijke
bemanning
De onmogelijkheid om de verblijfplaats
van de bemanning van de ..City of Flint
te vinden, niettegenstaande de navragen
te Berlijn, Moskou en in Noorwegen,
hebben het incident een ernstiger karak
ter gegeven.
De Vereenigde Staten wachten thans
op de verdere ontwikkeling der zaak en
op nadere feiten omtrent het inbeslagne-
men van het schip.
Cordell Huil. de staatssecretaris,
heeft verklaard, dat de regeering zich
voorbereidt, om Rusland het vrijlaten
van de ..City of Flint" te verzoeken.
Roosevelt zeide, dat hij hoopte,
dat het schip teruggegeven zou worden
en hij heeft daaraan toegevoegd, dat de
.nbeslagnemdng van het schip noort ge
beurd zou zijn, indien de neutraliteitswet
gewijzigd ware geweest
Een lid van de bemanning van het Brit
sche stoomschip „Stonegate" i5000 ton) heeft
naar Reuter uit Oslo meldt, verteld, hoe het
Amerikaansche stoomschip „City of F int"
werd aangehouden. De man is met de rest
der bemanning met een Noorsch kustvaar
tuig te Drontheim aangekomen.
De „Stonegate" was aangevallen en tot
zinken gebracht, niet door een duikboot,
doch door het Duitsche slagschip in zakfor
maat „Deutschland" op reis van Va'paraiso
(Chili) naar Engeland. De bemanning werd
toen overgebracht aan boord van de „City
of Flint", tezamen met de Duitsche prUsbe-
manning.
De „Deutschland" was voornemens, de
„City of Flint" naar een Duitsche haven over
te brengen, doch kreeg een tekort aan waar,
waarschijnlijk ergens in de buurt van Groen
land.
Vo'gens Duitsche kringen werd het op
brengen van het schip naar Moermansik door
de internationale wet gerechtvaardigd, daar
de Duitsche prijsbemanning, bestaande uit
18 personen, bemerkte, dat het schip niet
te navigeeren was. daar er geen enkele kaart
boord te vinden was. Deze waren door
de bemanning van de „City of Flint" ove^
boord geworpen.
In Tromsö, waar het schip allereerst heen
gebracht werd, zouden geen bruikbare kaar
ten te verkrijgen zijn geweest, ten gevolge
waarvan het schip toen naar Moermansk
gebracht werd.
Opvarenden gezond en wel
WASHINGTON, 26 Oct (Havas). Stein-
hardt, de ambassadeur der Vereenigde
Staten te Moskou, heeft het departement van
Buitenlandsche Zaken doen weten, dat de
officieren en leden der bemanning van de
„City of Flint" zich gezond en wel aan boord
van het schip te Moermansk bevinden.
KONING LEOPOLDS REDE
Belga meldt uit Brussil:
Tengevolge van een vergissing in den da
tum is medegedeeld dat koning Leopold
in den komenden nacht een rede zou rich
ten tot de Vireenigde Staten.
Deze rede is in de Vereenigde Staten aan
gekondigd voor den avond van 26 October.
De rede zal dus te Brussel worden uitge
sproken Vrijdag 27 October, des ochtends
omstreeks kwart over twej.
RUSSEN VERMOORDDEN POOLSCHEN
OUD-PREMIER
Volgens berichten uit Kaunas is Skirmunt,
de Poolsche oud-premier en ambassadeur te
Londen, met zijn broeder en zuster in zijn
kasteel te Mo'otov door de Russen gedood.
De uit 20 man bestaande bezetting ver
dedigde zich dapper, terwyl eenige bewoners
van het kasteel, o.w. een aantal Poolsche
notabelen, wisten te ontsnappen en Wilna,
op 80 km afstand konden bereiken. Skirmunt
en zijn broeder en zuster waren te oud om
zoo ver te loopen.
NOG GEEN VERKLARING OVER
DE „ROYAL OAK"
Churchill, de Engelsche minister van
marine, heeft in het Lagerhuis gezegd, dat
hij hoopt ovjr een week in staat te zijn een
verklaring af te leggen over het onderzoek
naar het verloren gaan van de Royal Oak.
Minister-president Chamberlain voeg
de hieraan toe, dat hij e:n aantal verklarin
gen heeft gezien van den commandant
van de duikboot over het tot zinken bren
gen van de Royal Oak. Voor een deel waren
dit herhalingen van hetgeen in het Lager
huis is gezegd en voor eïn deel hadden zij
niets met de zaak te maken.
Churchill zeide verder, dat het eigen
lijk niet juist is Scapa Flow een haven te
noemen. Het is een groote ingesloten baai
van vele mijlen lengte en het eene schip kan
mijlen van het andere af liggen.
Polen onder Duitsch
regiem
Minister Frank gouverneur-
generaal
De toestand te Warschau
Hitier heeft bij decreet den Duitschen
Rijksminister Frank benoemd tot gou
verneur-generaal van de door de Duitsche
troepen bezette gebieden, welke niet bij het
Duitsche Rijk zijn ingelijfd. Zijn plaatsver
vanger is Seyss-Inquart. De gouver
neur-generaal staat onmiddellijk onder
Hitier.
De kosten van het bestuur worden door
het bezette gebied gedragen. De gouverneur-
generaal maakt een begrootingsplan op,
dat goedgekeurd moet worden door den
rijksminister van financiën.
Het lijdon van Warschau
Neutrale reizigers, die uit Warschau te
Kopenhagen zijn aangekomen, berichten,
dat de toestand in de Poolsche hoofdstad
zeer ernstig is. De aangerichte vernieling
is zeer groot Niet alleen het koninklijk pa
leis, de opera, de polytechnische school en
vele andere groote gebouwen zijn verniold,
ook de voorsteden Praga, Saska Kempa en
Grochon liggen in puin.
De electriciteitsvoorziening en de water
leiding zijn nog niet hersteld, do trams rij
den niet en slechts een autobusdienst func
tioneert. Bijna alle winkels zijn gesloten.
Er heerscht bijna hongersnood in de stad;
een kilo aardappelen, dat voor den oorlog
acht tot tien zloty kostte, kost thans 250
zloty. Men doodt honden, om ze te eten.
Reizigers, die uit Berlijn komen, mogen
's nachts niet in de stad blijven, doch moe
ten in hun wagons slapen, aangezien het
1 de straten niét veilig is.
Het burger-comité, dat door generaal
u m m e I is ingesteld, om hem te helpen,
functionneert nog steeds, doch de voorzit
ter, Stefan Starzinski, moet in zijn bureau
op het stadhuis blijven. Hier eet hij, werkt
hij en slaapt hij onder toezicht van agen
ten van de gestapo. Tezamen met Star-
zinsky zijn prins Lubomirski, oud-burge
meester van Warschau, tijdens de Duitsche
bezetting in 1915. en de directeur van het
socialistische blad „Robotnik", Mieczyslaw
Niedzialkowski, angewezen als gijzelaars.
imt Uw plaats in da
wereld van getuid. - Raeds
duizenden slachthoorenden
In het Engelsche Lagerhuis heeft minister
president Chamberlain betoogd1, dat het in
verband met de buitengewone omstandig
heden wenschelijk was. dat het Engelsch-
Fransch- Turksche verdrag zoo spoedig
mogelijk geratificeerd diende te worden en
hij stelde derhalve voor het verdrag onmid
dellijk ter teekening aan den koning voor te
leggen. Er zullen dan maatregelen worden
genomen, dat de oorkonden van de ratifi
catie de volgende week te Ankara zullen
zijn.
DE RUSSISCH-FINSCHE BESPREKINGEN
Naar Havas uit Helsinki meldt, heeft
Erkko, ds Finsche minister van buiten
landsche zaken, in een interview met Scan
dinavische journalisten nog eens herhaald,
dat do Finsche regeering met kracht een
neutraliteitspolitiek zal voeren. Zij staat in
dagelijksch contact met de Scandinavische
regeeringen. Erkko verklaarde, dat het niet-
aanvalsverdrag met de Sovjet-Unte van 1932
voor alle omstandigheden geldt. Wanneer
aan weerskanten de goede wil aanwezig is,
zullen de loopende onderhandelingen tot
bevredigende resultaten leiden.
Gij bevoordeelt day00r
Uw tandgenooten en\G^:^I
-N'oorc
gingen
Koopt Nederlandsche ataagchoud
Dan helpen wij elkaar rbur8
Dit geldt ook
koop van Uw fórmi
\l*A Vraagt daarom,n war,
Uw leverancier -)Ve
P E L G R tVijk
FORNUIS, want dfj. "e
it Ye
ONOVERTROFFEN in KWAlL,
en UITVOERING, en van A. fieeft
NEDERLANDS FABRIKAAT..^
dueel
k g
N.V. „PELGRIM" - GAAND t
CHEM.PRAEPARA'
JTRECHT VERL. HOOGR.
Kent U onze vloeibare pak
Alle andere soorten verpakk
Carborundun Pasta en Auto
in alle kleuren. Oranje Scl
VRAAGT HEDEN NOG PRT.TSOl
VAK OER LIHDEHENYELDHI
1 ROTTERDAM
VOOR ALLE DOELEINDEN TECHNISCHE AR
"4 levi
(Zincs.<1* l« Camplns) Mn
BLORZINK KETEL ZINK ZWAVE1T® r
SUPERFOSFAAT. Jn
Eenige fabrlkante ln Nederland vwn,
MAAGDELIJK BLOKEINEuite
TELEFOON 59 - WE Ekia
FORTO-KOUDLUM IS HET it
St«e<1e eereed. ceen wachten, eeen cekfioot
atoffig poeder. e»en resten, nlterst tulnla u_
blndkrncht,vlekvrH op eiken. Vr.ze Uwf....
of anders ons. onder adresopa. v. Uw lef*1.
FRENCKEN'S FABRIEKEN
PROEFSTATION VOOR BOUWMATH
cn BUREAU voor CHEMISCH ONDEfcdit
«king
Koning Bienjr,
AMSTERDAM. DACOSTA KADE V A
TELEFOON 83047
het bericht van een Zwitsersch blad tegen
volgens hetwelk de vroegere minister van
buitenla-ndsche zaken van Estland, Sel
ter, met de leden der Duitsche minder
heid het land zou verlaten.
Selter behoort niet tot de Duitsche min
derheid. Hij is Estlander van oorsprong en
heeft geenszins de bedoeling het land te
verlaten.
MIJNENVELDEN VOOR DE
FINSCHE KUST
De Fineóho marinestaf heeft bekend ge
maakt, dat er drie mijnenvelden in de Fin
sche territoriale wateren zijn gelegd, nl
langs de Zuidlkust van 21 gr. 30 min. toi
29 gr. 2 min. O.L Ze worden als c
belangrijkste schakels in het verdec
systeem van Finland beschouwd.
Er zijn slechts drie vaargeulen
gehouden, waarvan er één
voert. en
De mijnenvelden liggen dus in ftoi
bied, dat zich van het eiland Ut<%n
Baltisehe Zee uitstrekt tot Sturyd|o
Oosten van de Finsche Golf. feid
J>rv
"tl"'.
Een radiotoestel koope: j*
is een zaak van
Wendt U dus tot de vakken
N.V.Couzv-le Middellatat
ch
Gijs was al ver voorbij de hoef van Hein de Grauw, toen
hij even stil stond om te luisteren, iets meende te hooren,
dat de nadering van Aart kon zijn. Maar alles was stil. 'Er
was ook geen licht van een fietslantaarn. En hij ging met
ongerustheid verder .scherp luisterend nu en dan steeds
uitkijkend naar den kant, vanwaar hij elk oogenblik de don
kere gedaante van Aart meende te zien opdoemen.
Het moest bij elven zijn.
Zou hij verder gaan? Maar als hij thuis kwam zonder
Aart zou Stijn in grooter ongerustheid raken.
Hij kwam dicht bij Grondel en het sloeg elf uur. Blikke
rig waaiden de klanken over het stille land. Elf uur, dat was
nacht en de jongen was niet te zien.
Een lichtje in de verte, waar de eerste huizen waren, gaf
hem hoop, maar het bewoog niet en met wijd-open oogen
ging hij verder.
Hij wist niet waar hij in Grondel zou moeten vragen.
En't was nieuwjaar, de herberg aan den dijk, zou
die nog open zijn?
Door Grondel liep hij. Hij kon zich niet herinneren hier
ooit om dezen tijd van den dag geweest te zijn, of het zou
moeten zijn in den tijd, dat hij nog jong was, zoo van den
leeftijd van Aart, voor hij op den Elzenberm kwam. Toen
waren er ook wel avonden geweest, dat zijn moeder op
hem wachtte.
De huizen lagen donker langs den modderigen grintweg.
Nergens was meer licht. Een petroleum-lantaarn stond op
het kruispunt van den Veerweg en de Kerksteeg en hier
keek Gijs op z'n horloge.
't Was bijna half twaalf.
En Aart, waar moest hij dien zoeken. Met wien ging hij
om hier in Grondel? Gijs was aan de menschen van nu ont
groeid. De Elzenbermers kwamen niet veel hier.
Daar kwamen enkele donkere gestalten aan. Zouden het
menschen zijn, die hij kende? Kon hij vragen naar Aart
Streef van den Elzenberm.
Hij hoorde de mannen praten. Gijs liet hen voorbijgaan,
terwijl hij ineen gedoken tegen de doornenheg stond. Hij
kende ze niet.
Ergens ging een deur open. Een breede lichtbaan viel op
den weg. Gejoel en gelal van aangeschoten manskerels was
er ineens in den nacht.
Bij wien was dat?
Gijs rekende uit wie daar woonde.
't Moest bij Willem de Snoek zijn. Zeker nieuwjaar ge
houden met z'n kornuiten. Dat was 't geschuwde gezel
schap. Oppassen, dat hij uit de nabijheid bleef.
Gijs wachtte. Hij hoorde vloeken. Iemand zette met hak
kelende stem een straatdeun in:
„M'n Vaoder heet 'n bokkie
Een bokkie zonder stèèrt".
De schrik maakte hem beverig. Hoorde hij daar Aarts
naam roepen?
Toen enkelen zijn kant uit kwamen ging hij terug.
Het waren er drie. Eén had een fiets aan de hand.
Onder de lantaarn kwam Gijs niet, hij ging achter het
huis van den bakker heen, waar een smal paadje langs een
donkeren boomgaard hem weer op den weg naar huis
bracht. Hier wachtte hij. Als Aart er bij was geweest zou
hij hier langs moeten komen.
Gijs stond beverig te luisteren, de kraag van zijn jas om
hoog. Toen kwam er een man met een fiets. Hij schold op
de lantaarn, die niet branden wilde. Gijs hoorde het toen hij
den ander liet passeeren.
Het was Aart.
Wat moest hij nu doen?
Achter hem aan blijven loopen, tot hij zag dat de jongen
op de fiets wilde stappen en hem dan aanroepen?
Werkelijk maakte Aart een beweging om op z'n rijwiel
te komen, maar het lukte niet.
Gijs zag dat hr dronken was.
Een woede steeg in hem op. Hij zou hem kunnen tl -r
en neerslaan. pa
Maar hij dacht aan Stijn en hij ging zijn zoon achtate
„Aort, gao mer mee looipe. gif mijn de fiets mer. j£'
De jongen keek om, ontdekte de donkere gedaante^
„Wiezijde gij hetVw...vaoder?'' eft
„Ja, ik kom oe haole." di
„Mer ikik zij nie zat."
„Neje, vanzelf nie, mer Moeder zit op oons te waa
Gewillig liet hij zich de fiets ontnemen en Gijs gr«8
met de andere hand onder zijn okselt. Zoo ging Gijsiye
de Steeg af naar den Elzenberm. Sussend en kalmeerdo
aansporend om vooral rechtop te loopen. Hij was nid*
dronken gelukkig, en de nachtkou kwam te hulp. j
Er kwam geen verwijt uit Gijs' mond, enkel vroeg hij
jongen geweest was. dc
(Wordt ven»n
KENT U
Cl
het eerste deel van dit feuilleton, Re
„DE ELZENBERM"? 224 bladz., geb.
linnen band met gouddruktitel Ijei
Een zeer mooi boek, dat de verhoudingen op het plsib.
buitengewoon goed beschrijft. Een boek dat als feuillef111'
bijzondere belangstelling wekte, vanwege de werkelijk»
die ons yan iedere bladzijde tegenstraalt,
