5\°
WEK UW LEVER-GALOP
B>L.OEMBOLL EN
TOR KEN Buk C
MAANDAG 23 OCTOBER 1939
EERSTE RLAD^d
SCHOONMAAKBEDRIJF
GLAZENWASSCHERU
AMSTERDAM ROTTERDAM
VELSEN
HAARLEM
DEN HAAG
DELFT
Dagelijks Inwendig schoonhoud»
DORDRECHT
UTRECHT
HILVERSUM
GRONINGEN
BRUSSEL
en gebouwen
RecU
De Duitsche
ontruiming van Tirol
Bevolking heeft keus tot
tot 31 December
Emigratie moet geschieden
binnen drie jaar tijd
Het tusschen Italië en Duitschland ge
sloten accoord betreffende de in Ita-
liaansch Tirol wonende Duitschers be
paalt o.a„ dat de personen van Duitsche
nationaliteit binnen drie maanden
bedoeld gebied moeten verlaten. De per
sonen van Duitschen oorsprong
hebben de keuze tusschen vertrek naar
Duitschland, of behoud van de Italiaan-
sche nationaliteit, in welk laatste geval
zij in Italië mogen blijven wonen.
Het officieeie communiqué luidt volgens
D.N.B. als volgt:
„De minister van Buitenlandsche Zaken,
graaf Ciano, de Duitsche ambassadeur von
Mackensen en de gezant Clodius hebben
Zaterdag de overeenkomsten in zake den
terugkeer naar Duitschland der Duitsche
onderdanen en der vollks-Duischers in de
lAlto Adigo onderteekend.
Door den aard der overeenkomsten was
een diepgaand onderzoek van talrijke pro
blemen van piractisch en technisch belang
noodzakelijk, voortvloeiende uit de verbui-
zing van de bevolking van het eene land
naar het andere.
De moeilijkheden zijn in vriendschappe-
lijken geest geregeld, hetgeen een nieuw
bewijs is van de mogelijkheid, dat de twee
regeeringen samenwerken ten einde ook de
ingewikkeldstbe problemen te regelen, welke
in andere Europeesche landen tot groote
conflicten geleid hebben. Door de genoemde
overeenkomsten worden inderdaad alle
kwesties geregeld, die voortvloeiden uit de
on'angs te Berlijn gemaakte afspraken, be
treffende de veithuizing van de Duitschers in
Aho Adige naar Duitschland.
De zware keuze
In detaiil worden de normen voor de ver
huizing der personen en voor het overbren
gen van hun bezittingen geregeld. De be
palingen bekrachtigen het hoofdbeginsel.
volgens hetwelk de verhuizing der in AJito
'Aldige wonende Duitsche onderdanen ver
plicht is, en binnen drie maanden na de pu
blicatie van de overeengekomen bepalingen
moet zijn voltooid. De emigrattie der volks-
Duitschers is vrijwillig.
Verder wordt in de overeenkomsten be
paald, dat al£j in Alto Adige wonende en
daarvan afkomstige volks-Duitschers vóór
31 December 1939 naar eigen oordeel, doch
nadrukkelijk moeten verklaren, of zij van
plan zijn in Italië te blijven, met behoud
van de Italiaansche nationaliteit, dan wel
de Duitsche nationaliteit willen aannemen,
om naar Duitschland te emigreeren.
Deze verklaring zal een definititief en
bindend karakter hebben.
De emigratie der volks-Duitschers, die om
'de Duitsche nationaliteit verzoeken, zal op
zijn laatste vóór 31 December 1942 geschie
den. Voor de overdracht van de opbrengst
der hun behoorende goederen, die in het
vrije verkeer verkocht zullen worden, zijn
alle noodzakelijke bepalingen vastgesteld,
opdat deze overdracht, met volkomen be
scherming der individuéele en algemeene
belangen, zoo eenvoudig en snel mogelijk
kan geschieden.
j Australië krijgt dienstplicht
Minister-president M e n z i e s van Austra
lië heeft bekend gemaakt, dat met ingang
,van Januari a.s. dienstplicht zal worden
ingevoerd voor ongehuwden, die Op 1 Juli
1940 21 jaar oud zijn. De opleiding geschiedt
voor dienst in het binnenland, tenzij een
vrijwillige verbintenis wordt aangegaan
voor diensten overzee.
en a zult 's morgens uit bed springen,
gereed om bergen to verzetten,
lederen dag moet uw lever een liter lever-gal ln uw
Ingewanden doen vloeien. Wanneer deze stroom van
lever-gal onvoldoende la. verteert uw voedsel niet,
het bederft. U voelt u opgeblazen, u raakt verstopt.
Uw lichaam ls vergiftigd, u voelt u beroerd en
ellendig, u ziet alles zwart.
De meeste laxeermiddelen zijn slechts lapmidde
len. U moet CARTER S LEVER-PILLETJES nemen
om deze liter lever-gal vrij te doen vloeien en u
zult u een geheel ander mensch voelen. Onschade-
lijk, plantaardig, zacht, onovertroffen om de lever-
gal te doen vloeien.
Elscht Carter's Lever-Pilletjes by apothekers en
drogisten, f. 0.75.
(RecL)
Duitsche luchtaanval
op convooi ter zee
Steeds nieuwe duikboot
slachtoffers
Koopvaarder contra duikboot
Zaterdag werden op de Noordzee, al
dus het Engelsche ministerie van lucht
vaart, door een convooi vijandelijke vlieg
tuigen waargenomen. In antwoord op een
oproep werden gevechtsvliegtuigen uitge
zonden, die aan den vijand, toen deze op
de escorteerende oorlogsschepen het vuur
openden, verliezen toebrachten.
Tenslotte werden drie vijandelijke toe
stellen door de Britsche gevechtsvliegtui
gen omlaag gehaald, een vierde vliegtuig
werd door de luchtdoelartillerie gedwon
gen te dalen.
Het Britsche ministerie van voorlichting
publiceert voor den eersten keer een verhaal
over een gevecht tusschen een Duitsche
duikboot en een Britschen gewapenden
koopvaarder.
De koopvaarder was van Engeland op weg
naar Zuid-Amerika toen hij door een duik
boot werd aangevallen. Direct werd het ge
schut in actie gebracht. Na een heftig vuur
gevecht werd de duikboot getroffen. Kort
daarop naderde een Britsche torpedojager,
welke de duikboot tot zinken bracht
Ondergang der „Gustav Adolf"
Te Moss in Noorwegen is de kapitein aan
gekomen van het Zweedsche schip „Gustav
Adolf", dat ter hoogte van de Shetland-
zinken is gebracht. Drie en een half uur
eilanden door een Duitsche onderzeeboot tot
lang, meldt United Press, heeft de Duitsche
onderzeeër de sloepen met de bemanning
van de „Gustav Adolf" door een hooge zee
gesleept, totdat men de rook kon zien van
het Noorsche koopvaardijschip „Biscaya",
dat de schipbreukelingen overnam, nadat
de commandant van het Duitsche schip en
kel schoten had afgevuurd om de aandacht
te trekken.
Een tweede bemanning, welker schip werd
getorpedeerd, heeft eveneens den vasten
wal bereikt. Het is die van het Britsche
s.s. „Neaton". dat aan boord van een Bel
gisch schip in Weymouth is gearriveerd.
„Wij dachten, dat wij geramd werden", zoo
vertelde een stoker, volgens een Reuterbe-
richt, „maar op het laatste moment, draaide
de onderzeeër bij, zoo dicht naast ons, dat
wij over hadden kunnen springen. Een jong
officier had een revolver in de hand. een
ander een fototoestel. De eerste dreigde ons
met een revolver en gebood ons te lachen.
Wjj hadden geen keus, maar ik kan njet
zeggen, dat het van harte ging."
Wat de „Independence Hall" meemaakte
Verder maakt Reuter nog gewag van de
hartroerende tooneelen. die de opvarenden
van het Amerikaansche s.s. „Independence
Ha.ll", hebben meegemaakt Dit schip heeft,
zooals men weet, achtereenvolgens de be
manningen en passagiers opgenomen van
de „Yorkshire". Ons schip snelde te hulp,
doch enkele uren later ontvingen wij even
eens een S.O.S. van de „City of Mandalay",
die nog dichter bij ons was.
Het was een verschrikkelijk gezicht Ter
wijl de „City of Mandalay" langzaam onder
de golven verdween, zwommen menschen en
kinderen rond. De reddingsbooten waren
volgepropt met menschen. Twee uur lang is
men bezig geweest allen die of in de zee
of in de booten ronddreven, te redden.
Er heesch zich een man aan boord, die
zorgvuldig een klein pakje in zijn a.men
hield. Het was een baby van zes maanden,
waarvan de moeder blijkbaar was omgeko
men. Slechts twee der officieren van beide
schepen zijn den dooc1 ontkomen. De anderen
zijn met hun schepen ondergegaan. Een der
officieren van de „Yorkshire" die het aller
laatst van het dek in zee sprong werd mee
gezogen, toen het schip verdween, doch
kwam later weer boven. Hij werd gered.
Naar de „New York Times" uit Mexico
Stad meldt, is het Duitsche tankschip „Em
my Friedrich" met 9000 vaten olie uit Tam-
pico vertrokken. Volgens de papieren is het
sahip onderweg naar Malmö, doch men ge
looft algemeen, dat de olie bestemd is voor
een der Duitsche schepen in de Caralbische
Zee.
Het Deensche vrachtschip „Sessa" meldt,
dat het bijna ls aangevaren door den groe
ten Duitschen koopvaarder „Dresden" die
met gedoofde lichten voer. Het schip heeft
bij zijn vertrek medegedeeld, dat het zich
door de straat Magelhaens naar Europa zou
begeven. Het voer echter in Noordelijke
richting.
Het Duitsche boterrantsoen
Het D.N.B. heeft onlangs bericht, dat ii
Duitschland het boterrantsoen met 80 gram
zou worden verhoogd. Het totale wekelijk-
sche vetrantsoen, waaronder ook de boter is
begrepen, wordt echter slechts 1 y4 gram
"hooger. Het verschil is. dat men 3U/2 gram
minder kunstvet, en 323^ gram meer boter
krijgt. Waarom? Omdat men het kunstvet
gemakke1 ijker dan de boter kan conservee-
ren en langeren tijd in voorraad houden.
NOG EENS DE RAMP
DER „ATHENIA"
Göbbels beschuldigt Churchill
Twaalf beëedigde getuigen
bevestigen echter de torpedeering
G o e b b e 1 s, de Duitsche propagan
da-minister, heeft Zondagavond in zijn
eerste radio-rede sinds het uitbreken van
den oorlog een heftigen aanval gedaan
op Churchill, den Engelschen mi
nister van marine.
„Wij verlangen" zoo zeide minister
Goekbels o.a. duidelijke antwoorden
op duidelijke vragen. Churchill is de be
klaagde. Hij staat voor de rechtbank der
wereld.
U hebt misschien geloofd, mijnheer
Churchill, dat het u door het tot zinken
brengen van de „Athenia" zou gelukken,
evenals in 1917, Amerika mee te sleuren
in den maalstroom der gebeurtenissen.
Wij hebben gister in de Duitsche pers
met een boven eiken twijfel verheven
neutralen getuige den Amerikaanschen
staatsburger Anderson, na het reeds lang
geleverde bewijs op grond van aanwij
zingen, thans ook ten overvloede
het klare en gedecideerde bewijs geleverd,
dat gij zelf, mijnheer Churchill, de „Athe
nia" door het vuur van drie Engelsche
torpedobootjagers tot zinken hebt laten
brengen.
Wij hebben dus het recht van u óe be
antwoording der volgende vragen te ver
langen.
1. Hoe kon u van een Duitsche torpedo
spreken, terwijl u toch wist en moest weten
dat drie Engelsche torpedobootjagers de
.Athenia" tot zinken hebben gebracht?
2. Hoe wilt u de werelc' wijs maken, dat
de „Athenia" nog 14 uur lang na de zgn.
torpedeering door een Duitsche duikboot
boven water bleef, terwijl uw Britsch reu-
zenslagschip de „Royal Oak" door Duitsche
torpedo's binnen enkele minuten zonk?
3. Waarom hebt u tot dusverre nog niets
gezegd over het vuren van drie Britsche
torpedojagers op de „Athenia", ofschoon dat
toch het belangrijkste bewijsötuk voor hel
vinden van den dader was?
4. Waar hebt u de getuigen gehuurd, die
kort na e'en ondergang van het schip voor
de Engelsche radio precies het tegendeel
verklaard hebben van wat thans door de
verklaringen van den onverdachten getuige
Anderson als vaststaand kan gelden?
5. Waarom rwijgt u thans zoo halsstarrig,
mijnheer Churchill, terwijl u toch na den
ondergang van de „Athenia" zoo spraak
zaam was? Zoo bent u toch anders ook niet.
Schrikt u terug voor de gevolgen, die thans
niet meer kunnen uitblijven? Dat de „Athe
nia" niet door een Duitsche duikboot tot
zinken gebracht is, geldt thans voor ieder
een als bewezen. De wereld wil thans weten
wie de .Athenia" tot zinken gebracht heeft
Wel degelijk een duikboot 1
Twaalf beëedigde verklaringen
Als eerste antwoord op den aanval van
Goebbels op Churchill weerlegt
Press Association de bewering van den Rijks
minister, dat de eerste Lord der Admirali
teit aan Duitsche onderdanen belet zou heb
ben scheep te gaan op de .Athenia", om
geen lastige ooggetuigen te hebben. Press
Association herinnert eraan, dat van de 1104
passagiers van de „Athenia", toen dit schip
getorpedeerd werd, 28 Duitsche onderdanen
waren en dat zich voorts 6 Oostenrijkers, 23
Tsjechen en 5 Dantzigers aan boord bevon
den.
De officieele lijst der 93 slachtoffers, ver
sohenen op 9 Oct. behelsde de namen van
4 Duitschers. Hun namen, opgegeven door
de Donaldson Atlantic Lijn, van wie de
,Ath«nifT was, waren Henri Braunschwei-
ger, oud 33 jaar, jurist; Hildegard Ehrlich,
oud 16 jaar, Lottie Künstlicher, en Edith
Lustig.
Press Association herinnert er ook
dat de passagiers van de „Athenia", in strijd
met hetgeen Goebbels beweert, duidelijk een
duikboot aan de oppervlakte hebben zien
komen, nadat het schip getroffen was door
een torpedo. De duikboot kruiste rondom
het zinkende schip, na een granaat te heb
ben afgeschoten, die op de brug ontplofte.
Twaalf overlevenden hebben dit bevestigd
ln beëedigde verklaringen.
Geen antwoord van Churchill verwacht
Volgens de „Daily Mail" werd te Londen
verklaard, dat Churchill de door Goebbels
gehouden toespraak heeft gelezen. De mee
ning bestond, dat de toespraak te propa
gandistisch, te fantastisch was, om een
antwoord te rechtvaardigen.
LLOYD GEORGE WIL
VREDESCONFERENTIE
lPLaat ons de laatste kans
aangrijpen"
Lloyd George heeft opnieuw in een
rede gepleit voor het houden van een vre
desconferentie. eer het te laat is. Ilij zeid'3
o.a., dat men zijn redevoering in het Lager
huis verkeerd had verklaard en hem val-
schelijk ervan beschuldigd had, dat hij
Engeland zich wilde laten overgeven.
Lloyd George zeide, dat zijn toespraak
verkeerd is uitgelegd. Hij had aange
spoord, de gelegenheid aan te grijpen,
mogelijk de laatste voor jaren, te confe-
reecn vóórdat de „onbeschrijfelijke ver
schrikking en rampspoed van den grooten
oorlog aan millioencn gezinnen in vele
landen dood en verderf zou brengen
„Ik zal geen stap terugwijken van de
politiek, welke ik steeds heb bepleit",
aldus Lloyd George, „een krachtige hou
ding tegenover dictatoren. Op een con
ferentie kan men even vastberaden zijn,
als op het slagveld".
Indien het op een conferentie zou blijken
wat Hitier voornemens was, vast te houden
aan zijn veroveringen, zouden wij de con
ferentie met een zuiver geweten kunnen ver
laten.
Lloyd George acht het noodig. dat thans,
na den opmerkelijken diplomatieken triumt
van het Turksche verdrag, een hetere ver
standhouding met Rusland zal komen.
Hij noemde het één der tragecMeön van de
geschiedenis, dat Rusland bits is afgewezen
en dat wij de kans hebben gemist, de agres
sie zonder bloedvergieten tot staan te
brengen.
De Britsche onderhandelingen te Moskou
werden geleid1 door een „vijfderangs-bureau-
craat van het Foreign Office" en een „vol
komen minderwaardige militaire missie,
welke geen omlijnde instructies had".
Lloyd George vroeg of het geen tijd
is, het Russische denkbeeld van een in
ternationale conferentie te aanvaarden.
Hij voegde hieraan toe, dat het bemidde
lingsvoorstel van de Noordsche konin
gen een verdere gelegenheid bood.
„Laat ons deze misschien voor ja
ren de laatste kans aangrijpen, om te
confereeren", aldus Lloyd George.
VERSTOORDE KERK
DIENSTEN IN SCHOTLAND
Zondag tweemaal luchtalarm
Zondag hebben zich tweemaal aan de
Schotsche kust Duitsche vh'eamachines
vertoond. De eerste maal was het één
enkel vliegtuig, dat langs de oostkust in
noordelijke richting vloog, juist op het
uur, van den ochten dkerktiid. De tweede
maal doken er twee Duitsche toestellen
op: dit was in den mid'daq.
Geen van heide keeren hebben de
Duitschers homtnen »T"orpen.
Terwijl overal ir. do Sdhotsche kerken dc
ochtendgodsdienstoefening aan den gang was
weerklonken eensklaps storend de sirenes,
die luchtalarm mjldden. De diensten werden
onderbroken en een deel der kerkgangera
verliet overhaast de kerkgebouwen, om de
schuilplaatsen op te zoeken. Velen bleven
echter in de kerken, om te wacliteh tot alles
weder veilig zou zijn. terwijl op de straten
de krantenverkoopers en óe melkboeren
onverstoorbaar doorgingen met het aan den
man brengen van hun kranten en het uit
venten van hun melk.
Toen in den middag de sirenes ten twee
den male weerklonken, bleken 't twee Duit
sche vliegtuigen te zijn, die boven zee langs
de Schotsche kust vlogen.
De Britsche toestellen stegen op en visten,
nog voordat hun tegenstanders de kustlijn
hadden bereikt, de vijandelijke vliegers te
verdrijven. F.en der toestellen van laatstge
noemden werd hierbij neergeschoten.
De geheele week zoo zegt United Press in
een overzicht van de luchtaanvallen op de
Sdhotsche kust. hebben de Duitsche verken
ningsvlipgtuigen de luchtverdpdigine aan de
Oostkust beproefd en men gelooft derhalve
dat men te Berlijn voorbereidingen treft
voor het verhoogen van den druk op Groot
Brittnnnië op dit punt
Het Fransche legerbericht van
heden
Het Fransche legerbericht van heden
morgen luidt: Een kalme nacht aan het
heele front.
Voedt Uw huid 's nachts met
want zij wordt er zoo zacht en mooi, zuiver en gezond door. Doe dit 1
Ook vetwormpjes, vlekjes, pukkels en uitsl ag verdwijnen er door. Tube 45. Di|
'et R,/
it 1 ol 2 X*
OOK VooR uw
BODEGRAVEN
(Reel.)
Weensche Joden
moeten naar Polen
Duitschland wil daar Joodschen
bufferstaat stichten
Tweeduizend Joden uit Weenen zijn
gedurende het weekeinde per extra-trein
vertrokken naar de omgeving van de
Poolsche stad Lublin, waar hun woon
plaatsen zijn toegewezen. Naar verluidt
zou Duitschland hier een groot Jodenre-
servaat willen stichten, hetwelk een buf
ferstaat zou moeten vormen tusschen het
Duitsche en Sovjet-Russische grensge
bied.
Het transport is georganiseerd door de
Joodscho gemeente, welke daarvoor orders
van de poiitie kreeg. Een weak geleden ont
vingen dc daartoe uitgezochte Joden een
brief, dat de autoriteiten verlangden, dat zij
spoedig naar een speciaal „reservaat" in
Polen zouden vertrekken. Zij moesten zich
Vrijdagmiddag om 5 uur op het Anspang-
station malden en o.a. meenemen: warme
kleeren. dekens, kookgerei noodrantsoenen
en verder de gewone bagage. Op het station
werden de passagiers voor den extra-trein
vlug geïnspecteerd en vervolgens naar de
wagons geleid Kruiers sleepten de ba
in de goederenwagons.
Vernomen wordt, dat dit het eenste van
een reeks transporten is. De eerste groep
bestond hoofdzakelijk uit in Polen geboren
Joden, die gedurende of na den wereldoorlog
naar Weenen kwamen.
Naar aanleiding van dit transport meldt
United Press uit Berlijn, dat in Joodsche
kringen gevreisd wordt, dat dit de eerste
stap zal zijn voor de vestiging van een
Joodschen staat in Polen, waarheen alle
Duitsche Joden of minstens alle Poolsche
Joden in Duitschland uitgewezen zullen
worden. Er gann geruchten, dat eventueel de
geïnterneerde Polen, van wie bijna allen
Joodsche mannen zijn van 1565 jaar, naar
Polen gezonden zullen worden. Zeven dui
zend van deze mannen bevinden zich thans
in Sachsenhausen, waar de omstandighe
den naar gemeld wordt, ongeveer dezelfde
zijn als in d?n herfst van 't vorige jaar,
toen daar 35.000 Duitsche Joden in een con
centratiekamp waren ondergebracht
Van de geïnterneerden zijn slechts enkele
honderden, die van de Poolscher?geering
een speciaal stempel op hun paspoort hadden
gekregen, formeel Poolsche burgers en daar
door in het genot van de bescherming door
de Zweedsch-i legatie. De Poolsche regeering
ontnam sinds November jl. den meesten over
blijvenden hun staatsburgerschap, toen
Duitschland 16.000 Poolsche Joden uitwees.
Een andere reden, waarom de Joden ge-
looven, dat zij naar een Joodschen staat ge
zonden worden, is, dat de Rijksbond van
Duitsche Joden op order van de Gestapo nu
een special* telling van de Joodsche bevol
king heeft voltooid, waarbij speciaal de aan
dacht werd besteed aan den datum vaa
vestiging en de grootte van het bezit
RADIO
DINSDAG, 24 OCTOBER 11
HILVERSUM I. 1875 en 414.4 M. Ken
dins. 8.00 Berichten ANP. 8.05—1 J
Gram.muziek. U.30 Godsdien*.
12.00 Berichten. 12.15 Het H
(12.451.00 Berichten ANP en,
2.00 Voor de vrouw. 3.00 Modd
Gram.muziek. 4.15 Het KRO-Or|Lln,
De KRO-Melodlsten en solLst. F.w
tatles. 6.05 Vervol* concert. 6.35A
uur. 7.00 Berichten. 7.15 Cyclua:(ei
dienstig leven ln het nabUe d
7.35 Reportage. 8.00 Berichten I
deellngon. 8.15 Het Stedelijk Jc<?r
Maastricht en solLst (9.00—9.20ja
ziek). 10.00 Gram.muziek. lO.h
over schaken. 10.30 Berichten LU,
Lecuona Cuban Boys (opn.) ll.F0,
Gram.muziek. Ier
HILVERSUM II 301,5 M. AVROjjU'l
11.0011.30 v.in. en 0.30—7.00 B| 0
Berichten ANP, Gram.muzlek. 9
orkest en soliste (opn.). 10.00
Kinderkoor. 5.00 Klnderhalfu.
roeporkest. 6.30 C:
zoeken?" 7.00 Voi
Zlnalda Rostova t
;elspeL 7.35 Cycluj
Jke wereld". 8.35 1
tletrcln. 9.45 Gram.muzlek.
Antwoord. 10.40 Causerie
gerlch* op Finland". 11.00
Gram.muzlek. 11.30—12.00
keet.
BRUSSEL 322 en 484 Mi 82 2 Mi
11.50 Gram.muzlek. 12.30 Orkei
4.20—5.05; 6.50 en 6.20 Gram
Programma voor soldaten. 8.2
484 M: 11.35; 12.301.20 en 4
NOG STEEDS KALMTE
AAN WESTFRONT
Reuter over den Franschen
terugtocht
Volgens de communiqués van het
Fransche opperbevel aan het westelijk
front, is aldaar nog steeds de toestand
zeer rustig, en worden er niet anders dan
verkenningen verricht.
Afgezien van enkele observatieposten
op Duitsch gebied, vallen de Fransche
linies thans samen met de grens, terwijl
de Duitsche troenen voor het overstroom
de gebied van Rijn, Moezel en Saar
staan.
Havas schrijft in het dagelijksche mili
taire overzicht, dat, indien de Fransche
voorposten zich niet zes dagen geleden had
den teruggetrokken, zij zich thans in een
uiterst netelige situatie zouden bevinden,
daar de rivieren ln het Saargebied voort
durend stijgen en steeds meer land onder
water zetten. Het water van den Rijn stijgt
zooddnig, dat de versterkingen aan de
oevers bedreigd worden. Ook de Saar en de
Blies zijn buiten haar oevers getreden; de
bruggen zijn overstroomd.
Indien de voorposten niet tijdig waren
teruggeroepen, zou de ravitailleering van
deze troepen thans uiterst moeilijk geweest
zijn en zij zouden dan ook in een hopelooze
positie verkeerd hebben, Indien de Duitsche
aanval een week later gehouden was.
Ook in het Warndtbosch zijn de Fransche
troepen tot bij de grens teruggetrokken. De
vooruitgeschoven posities in dit woud bo
den nu bij de defensieve opstelling van de
Fransche strijdkrachten geen voordeel meer
De Franschen zijn reeds verscheiden da
gen geleden tot de evacuatie van het boscn
overgegaan. Eerst eergisteren evenwel ont
dekten de Duitschers, dat het bosch niet
meer bezet was.
Russen houden verkie
in Polen
Poolsche regeering in Frankrijk ji
In de voormalige Poolsche gebif*
Westelijke Oekraine en in het
Wit Rusland zijn Zondag, naar htf
meldt, algemeene verikiezingen I
Stemrecht hadden alle inwoners
18 jaar. Per 5000 kiezers wordt éérfc
cigde gekozen. Zetel der volks verf r
diging van de Westelijke Oekrainfia
berg zijn. die van Westelijk \V|
zal bijeenkomen in Bialvstok.
Naar aanleiding van deze veil
heeft de Poolsche minister van BÏv
9che Zaken. Zaleski, zich, naar Haki
in een interview met een correspir'
do „Polish Daily", een in New-'
schijnend Poolsch blad, geuit over
ting van Poolsch gebied door de So
„Ik verklaar nogmaals", aldui
Zaleski. „dat de Poolsche regeerinf
regeeringen heeft doen weten, dati
tig protesteert tegen 't bezetten v*)
grondgebied door de Sovjets. Het l
dot in dat gebied heeft plaats gem
door de Poolsche regeering niet erlr
den.
Russische handelsmissie!
Duitschland
De Duitsch-Sovjet-Russlsche
onderhandelingen hebben, naar I
werd zoo wordt van beide zijdf
een positief verloop. Ritte
naar Tass meldt, nadat men he!
principieele dingen eens geworde»
naar Berlijn begeven, terwijl da
delegatie onder loidïng van geza#
re de onderhandelingen met de Sol
ring voortzet
In de komende dagen zal een ij
Sovjet-Russische economische
onder leiding van volkscommii
wossjan naar Duitschland v
om de vraagstukken te beetud
samenhangen met Öe Sovjet-Rus
stellingen in Duitscland en met
schen uitvoer naar de Sovjet-Unie
Van Zeeland en Thei
in Amerika
Geen vredespogingen
De vroegere Belgische premier
land, die uit Europa in de 1
Staten arriveerde, heeft bij zijn
naar aanleiding van een vraag om
desgeruchten verklaard, dat het e
van zijn reis naar Amerika ligt in
nemen aan de besprekingen van
nationaal vluchtelingencomité,
genoot Theunis, eveneens ouJ
die tegelijk met Van Zeeland l
was volgens zijn verklaring, naarl
gekomen ter bestudeering van del
heid tot verbetering der Amef
Belgische handelsbetrekkingen.
Radioreparatledienstl
100% service vakkundi|j
le Middellandstr. 72. TeL 3<S
Gijs zocht zijn plaats in de rijen van hooge banken achter in
'de kerk. Stil aan begon de ruimte zich te vullen. De binnen
komst van enkelen, die slechts op dezen avond naar de kerk
plachten te gaan, bracht als vanouds bewegingen van verras
sing onder de zittenden. Groote petroleumlampen, aan
lange ijzeren draden neerhangend uit het tongewelf, wierpen
het licht neer van onder haar ijzeren kappen. Schaduwen
viuchtten in grilligen gang langs de gewitte wanden. Boven
in het klankbord was een verlicht raampje. Het orgel, door
Koordeweg bespeeld, zong een fantasie over het lied van
dezen dag: Uren. dagen maanden, jaren". De stem van het
instrument verried de vaardige hand van een gevoelig mensch.
Lindert zat links van den preekstoel te praten met een
ouden boer, wiens zwarte kalotje de zilveren haren dekte als
een fez.
Van buiten kwam het bonzend gelui van de klok.
In Gijs was niet die rust van anders als hij in de kerk was.
Het jaar, dat op 'n enkele snik na uitgeleefd was. had zoo
veel zorg gebracht, en in elkaar gedoken bedacht hij met
vrees, dat de vooruitzichten voor het nieuwe, dat straks over
den polder en Dengeren en de wereld zou rijzen niet zoo be
moedigend waren.
De man naast hem zei zacht: ,,'t Is ter bekaant gewiest,
Gijs.
En danwet zulle we krijge?"
„Det weten we nie Tunnis. det leet vur oons verburrege".
Even zwegen ze, starend in de gelige lampeschijn.
Toen ging de ander verder:
„Ik heb nie veul verwaachting van de preek vanaovend".
Gijs zweeg. Hij was niet meegegaan om opgebeurd te wor
den. Hij wilde liever beklaagd, dan bemoedigd zijn.
De dienst begon.
Gijs zong niet en de psalm was hem bij het nalezen in het
boekje, dat hij naar het licht moest houden om te kunnen zien
zonder troost. Psalm 95 vers 1. In Gijs was meer verlangen
naar uiting van ellende, naar de woorden waaruit de droef
heid klonk dan naar de blijde dankbaarheid.
Hij zag hoe Lindert zong. Het hoofd omhoog, de oogen
gericht naar een plek ergens in het gewelf.
Was het nu wel de echte vroomheid bij dien man?
Zag hij niet de straffende hand des Heeren ook in zijn
gezin?
Of had Gijs het zelf niet bij het rechte eind?
De glans van het leven verbleekte voor hem, er was moede
loosheid gekomen voor den vroegeren vrede.
De aankondiging van het voor te lezen gedeelte uit Lukas
15, de geschiedenis van den verloren zoon ontnam hem de
laatste hoop op een preek voor hem persoonlijk.
Maar toen dominee Kaspers zijn tekst noemde uit Jeremia's
klaagliederen, hoofdstuk 3 vers 22 zocht hij zoo haastig hij
kon het genoemde vers op, en volgde de woorden van den
prediker: „Het zijn de goedertierenheden des Heeren, dat
wij niet vernield zijn, dat zijne barmhartigheden geen einde
hebben".
Dat was weer die stem van dankbare blijdschap, terwijl hij
liever hoorde van doffe berusting. Hoe gaarne had hij dezen
avond Aart naast zich gezien. Enhad hij eigenlijk wel
veel stof tot dankbaarheid aan het einde van dit jaar, was het
geen tijd van groote teleurstelling geweest, Tinus, Aart en
Tineke, hun gedrag had zijn hoofd dieper gebogen. Stijns zor-
genplooien om den mond verdiept en hij voelde zich machte
loos staan tegenover den anderen geest van zijn kinderen.
De dominee was een slecht spreker en de bedoeling van
zijn woorden was misschien milder dan er in het eerst uit
viel op te maken. Toch kon de man op den kansel niet nalaten
dezen bijzonderen avond te misbruiken om zijn hoorders bij
herhaling te wijzen op hun tekortkomingen.
En de menschen zouden er toch wel van overtuigd zijn.
Gijs wist het maar al te goed.
Maar de prachtige tekst werd ïn plaats vaö een troost nu
een aanklacht.
„Dat wij niet vernield zijn, gemeente, dit woord j
dat wij het zeker verdienden om vernield te worcj
scheurd, geslagen, en dano het zou vreeselijki
alleen gelaten te wordenalleen met onze zoij
hart waarin geene hoop meer over was, want ookl
was dan vernield. Er zijn er onder u, die veel verdril
gehad in dit jaar, er zijn anderen die stonden aan d
hier buiten, waar het lichaam van onze dierbaren ver
Er snikte ergens een vrouw.
Veel hoofden wendden zich om naar haar kant. Hc
de man op den preekstoel en zijn somber relaas val
ellende ging door.
Er waren veel menschen die met moeite hun oi
trachtten te verbergen.
Gijs zat er bij als geslagen.
Na den tusschenzang scheen er toch nog iets vaui
schap, waarvan de tekst gewaagde door het sombi
van het eerste gedeelte der preek en het slot: „Zit!
voorgaande vers en laten wij doen als de proftl
Klaagliederen schreef, „dit zal ik mij ter harte n'
daarom zal ik hopendat het Zijn goedertierenhi
die ons hebben behouden en ook dat Zijne barmha.'
toch nog blijven, nu en morgen. Amen!"
