ÏESLAG BIJ DUINS
NATIONALE INDUSTRIE
1301
Q3pAG 20 OCTOBER 1939
TWEEDE BLAD PAG. 5
jg'de
huje/en te stoomen. waardoor een zeer groot voordeel moet worden verkregen boven het inkuilen
auwen toestand. De aardappel-stoomachine in werking.
Ergens in Engeland. Een der zware stukken geschut wordt op een
station van den zoo juist gearriveerden artillerie-trein geladen.
Helsinki, de Finsche hoofdstad, in dagen van internationale spanning. Brandbaar materiaal
wordt uit vele huizen verwijderd en op straat gedeponeerd, om weggebracht te worden.
mlilna weder Litausch. Ter viering van den terugkeer dezer Tijdens den aanval van
td onder Litausch bewind had te Kaunas een groote betoo-
Duitsche luchtstrijdkrachten op de Britsche vloot werd een der bommenwerpers neer- Langs den Rijn op vijandelijk gebied bracht de Engetsche luchtmacht de
gehaald in zee. De bemanning, waarvan een deel zich trachtte te redden in een rubberboot, werd door een En- Sicgfried-linie fotografisch in kaart. Een der groote spoorbruggen, waar
plaats. waarbij staats-president Smetona 't woord voerde, gelschen torpedojager opgepikt en gevangen genomen. van de zware deuren gesloten zijn.
21 OCTOBER 1639
D wonderlijcke grootse doden
11 poort vaderUmdt soo moedich
uitghevoert
er iingtGode danck voor syn ghenaeden,
Die onse Heldenharten heeft ontroert,
doen beswijcken al het
Spaens gheweldt,
steijLoef Trou-heyt blijcken, met
er a den stouten heldt
ïoiïVoor ons op Zee gestelt.
'OOli
de slotstrophe van „Ghesangh
„Victory", waarin bezongen wordt
1 Gtflandsche overwinning behaald in
««lag bij Duins op 21 October 1639.
r puilden zeker nog wel tien andere
ïaarü over deze merkwaardige gebeur
de Gnnen citeeren, want deze zeeslag
erk' de tijdgenooten een geweldige
inmaakt. Tal van platen en gedich-
it. chenen om de heugenis aan dit
komtle waPenfeil voor 't nageslacht te
te «ende zeegevecht mag zeker ge-
de vorden tot de meest treffende be-
nz^an de dapperheid en onverschrok-
wu, van den Nederlandschen janmaat
gouden eeuw. En als we ons weer
1(jerJjdicpen in de nuchtere feiten, dan
igiai na drie eeuwen nog verbaasd over
ufe en beteekenis, die een klein land
°on£ we^en Te veroveren en over de
n jaartoe 't in staat was.
•anB krijgsverrichtingen te land waren
dertiger jaren van de zeventiende
voorspoedig. De Staten wei-
noodige geld beschikbaar te
In 1636 moest Frederik Hendrik
ire JfcVVil men geen middelen verschaf-
et®Jen oorlog, zoo mag ik het rapier
sW'eggen."
6 waren we echter gelukkiger. In
l 1636 wgrd een Duinkerksch smal-
>r Jan Evertsen overwonnen; een
tot kr een ander smaldeel door Ban-
Februari 1639 had een ontmoeting
chrtfisschen Maarten Harpertsz. Tromp
tte*uinkerker kapers. De Hollandsche
jt.jfitond uit slechts 11 schepen, maar
't toch den vijand aan te vallen,
'Ide%eschikto deze over 26 schepen. De
in i in de nabijheid van Duinkerken
in ondanks de overmacht behaalde
ichelr een schitterende overwinning.
'rt dertig,
hginder v
taak 't i
Maarten Harpertszoon Tromp
Maar Tromips overwinning in den herfst
van datzelfde jaar was nog veel grooter.
Een groote Spaansche vloot beproefde
troepen in Vlaanderen te brengen. Deze
vloot bestond uit 67 schepen, 170-J stukken
geschut en 2-i.000 manschappen. Tegenover
deze geweldige macht maakte 't kleine
vlootje van TromD een bijna belachelijk
figuur: 't telde slechts zeventien schepen.
Maar toch aarzelde hij geen oogenblik den
vijand aan te vallen.
Meermalen is er op gewezen, dat in de
gouden eeuw de Nederlandsche zeemacht
onverschrokken was, zij aarzelde nooit als
't ging tegen dc vijanden der Republiek.
Datzelfde verschijnsel zien we ook weer in
den befaaruden zeeslag bij Duins. Tromp
ging aanstonds lot den aanval over en.
de Spanjaard probeerde een geregeld ge
vecht zooveel mogelijk te ontwijken. En
toen hij door de Hollanders steeds meer in
't nauw gebracht werd, nam hij de wijk
naar Duins.
Zoo had Tromp de vijand ingesloten,
maar dal was hem niet genoeg. Hij wilde
de Spanjaard ook verslaan. Maar zulk een
stout plan kon hii toch moeilijk met 20
schepen ondernemen.
Wat nu te doen? Groen van Prinsterer
zegt 't zoo puntig in zijn Handhoek:
„gansch Holland een scheepstimmerwerf."
Men moest in den kortst mogelijken tijd
een behoorlijke vloot in zee zien te bren
gen. En dit plan gelukte. Binnen vier weken
had men 96 oorlogsvaartuigen en 11 bran
ders bijeen.
Zou men 't wagen de Spaansche vloot
onder de Eag« 'sche kust aan te vallen?
't Was toch wel een hachelijke onder
neming. Engeland was met Spanje bevriend
vaarschuwdo dan ook de Staten geen
gekheid uit te halen.
Maar toen de vloot klaar was gaven de
Staten aan Tromp bevel onverwijld tot den
aanval ovor te gaan, en in den trant van
de onyerschroV Ren Hollandsche zeelieden
der zeventiende eeuw zei Bestevaer: Dat
zal je gebeuren.
De Spanjaard was echter doodsbenauwd
om zich in een strijd te mengen met den
geduchten vlootvoogd Tromp. Alle moge
lijke voorwendsels werden verzonnen om
aan een zeeslag te ontkomen.
't Begon Tromp eindelijk te vervelen en
toen deed hii voorstel, waarover elke
Hollandsche schooljongen zich rneer dan
eens verkneukeld heeft „Wanneer de
hceren bij geva' gebiek aan kruit en lood
hebben", zoo ongeveer luidde zijn voorstel,
„dan hen ik gaarne bereid ze die te
leveren."
Op 21 October was aan 't geduld van
Tromp een einde gekomen en ging hij tot
den aanval ever En deze tweede Spaansche
ai-made werd door den Hollandschen zee
leeuw totaal verslagen.
Veertig Spaansche schepen werden door
de Hollanders veroverd en vernield; slechts
achttien schepen wisten te ontkomen.
Zevenduizend Spanjaarden verloren in
dezen slag t leven, achttienhonderd wer
den gevangen gemaakt
De Nederlandsche verliezen waren onge
looflijk gering- één schip ging verloren en
nauwelijks honderd zee- en krijgslieden
werden vermist.
De Spaansche zeemacht heeft bij den slag
van Duins zulk een geweldig verlies ge
leden, dat ze oc-ze nederlaag nooit meer is
te boven eekomen.
Over de Engelsche houding bij dezen zee
slag is veel te doen geweest Het Britsche
rijk was toch zeker wel in staat geweest
de Spaansche schepen te beschermen? Had
het onbewimpeld gezegd dat het een aan
val der Hollanders binnen Duins voor een
oorlogsverklaring zou opnemen aldus is
de meening van R. Fruin dan zou zulk
Óf"
'aren facuorderi
^l9olf?stvel uaart
NUTSSPAARBANK BREDA
Catharinastraat 15
Renteberekening 2.7 pCt 's-jaars
Schoolsparen Spaarbusjes
Safe-inrichting
een waarschuwing de Staten zeker hebben
afgeschrikt
Aan deze houding moet de Engelsche
baatzucht niet geheel en al vreemd zijn.
Toen de Spaansche gezant niet ophield 'le
Engelsche gastvrijheid ten behoeve der ar-
maoe in te roepen, verklaarde Koning
Karei I zich bereid om zijn bescherming te
verleenen of liever teverkoopen
voor 150.000 pond sterling, waarvan 50.000
aanstonds betaald moest worden. De Span
jaarden hebben inderdaad getracht de 50.000
pond van de Antwerpsche geldschieters op
te nemen.
Maar eer het geld! bijeen wae had Tromp
reeds zijn slag geslagen
De slag bij Duins in 1639 is een roemrijk
feit in de annalen van Nederlands hel
dendaden ter zee. Bovenal ook omdat er
voor de Nederlanders geen geringe zedelijke
moed nood'ig was om tegenover Engeland
zóó te handelen.
Wij, die de toedracht der zaak geheel
kunnen nagaan zegt Dr. P. L. Muller in
„Onze Gouden Eeuw" mogen tot de slof
som komen, dat er zooveel gevaar niet wai
maar noch de Prins, noch de Staten, noch
bovenal Tromp en zijn volk wisten dat, en
hun toegrijpen wekt te meer onze bewonde
ring, omdat toegrijpen zelfs m onze gouden
eeuw niet altijd onze kenmerkendste eigen
schap was.
In het distributie
tijdperk
De handel in luchtbeschermings
materiaal
In raadsvergaderingen is de vraag ge
rezen, wat het gemeentebestuur kan doen
om de bevolking aan' luchtbesohermings-
materiaal, bv. gasmaskers, te helpen. Van
gratis uitdeeling kan geen sprake zijn- daar
zijn zoo groote bedragen (drie a vier keer
zooveel guldens als er inwoners zijn) mee
gemoeid, dat men zich die uitgave niet ge
troosten kan. Wel hebben sommige gemeen
tel estuurders zich bereid verklaard' als tus-
schenpersoon op te treden.
Dit is noodig, omdat de handel geen
materiaal aan particulieren levert, noch
tegen contante, noch tegen termijnbetaling.
Sedert eenige maanden heeft de Nederland
sche Vereeniging voor Luchtbescherming
alles in handen. Tot c'«eze organisatie kuu-
nen gemeentebesturen zich wenden voor de
aanschaffing bv. van gasmaskers. De be
sturen stellen dan een crediet ter beschik
king voor den aankoop en leveren de gas
maskers aan de burgerij tegen kostprijs,
verhoogd met eenige administratiekosten en
een klein bedrag om eventueele risico van
wanbetaling te dekken.
Intusschen beschikte de Ne& Ver. voor
Luchtbescherming tot voor kort niet over
een speciale organisatie, die de distributie
van luchtbeschermings-materialen ter hand
kon nemen. De wenschelijkheid van een
dergelijke distributie bleek echter geduren
de den laatsten tijd steeds meer en het is
daarom, dat de Stichting „Lubema" in het
leven is geroepen, die, onder leiding en con
tróle van de Vereeniging het distributie-
vraagstuk ter hand zal nemen. Het kantoor
der stichting is gevestigd te Den Haag, Nas
sau Ouwerkerkstraat 3, telef. 776446.
De Lubema zal zorgdragen voor een snelle
en rechtvaardige distributie, in de eerste
plaats onder de leden der Vereeniging. Hier
toe worden de afdeelingen der Ned. Vereen,
voor Luchtbescherming in het distributie
systeem ingeschakeld. De Lubema wil ech
ter meer. Zij zal bemiddelend optreden tus-
schen verkooper en kooper van luchtbe
schermingsartikelen en -materialen, waar
zulks gewenscht blijkt. Onder de huidige
omstandigheden zal deze werkzaamheid er
toe kunnen bijdragen, dat artikelen van
Nederl. Fabrikaat hun weg in ons land zul
len vinden.
De stichting zal voorts waken tegen prijs
opdrijving en het leveren van minderwaar
dige materialen.
De winst, welke eventueel verkregen zal
worden, zal dienen om onvermogenden *e
helpen en voorts in het belang der luchtbe
scherming worden aangewend.
Reeds nu, zoo vernemen wij, is gebleken,
dat de Lubema, die al op volle kracht werkt,
in de bestaande behoefte voorziet. Van tal
van zijden werd reeds medewerking verkre
gen, waardoor de distributie van artikelen
op de jui6te wijze bevorderd kan worden.
OFFICIEELE BERICHTEN
md ls
Plet
an het
artillerie.
Leger cn Vloot. Tijdelijk benoemd en aange
steld ztin bü het reserve-personeel der land
macht, bij het wapen der genie, met bestem,
mlng voor den verbindingsdienst, a. tot res.-
majoor, de referendarissen der P.T.T., E. ten
Kate, J. Haberman en J. de Groot: b. tot res.-
kaplteln de referendarissen der P.T.T., P. L.
Meflneke en C. H. Baeten.
Aan den res.-kapltein H. Andrlesse, stations-
ndnnt van den staf der Inf., Is de titu
laire
Beno«
'erlee
VOOR NEDERLAND EN N E D E R L A N D SC H -1 N DI E
Zeeslag bij Puins. (Uit Leven en bedrijf van Frederick Hendrick"t door J, Comme lin),
KIND ONDER ZANDAUTO GEDOOD
PATERSWOLDE. 20 Oct. Gistermidr.ag
omstreeks vier uur is het 5-jarig zoontje
van de familie Oosting te Paterswolde bij
het spelen op den straatweg door een zand-
auto overreden. Hït ventje was op dag dood.
Nederlandsche vliegtuigen
zijn beter dan
Buitenlandsche vliegtuigen
KOOLHOVEN VLIEGTUIGEN ZIJN NEDERL FABRIKAAT
N.V. KOOLHOVEN VLIEGTUIGEN
WAALHAVEN ROTTERDAM
Willem Smit Co's Transformatorenfabriek N.V. Nijmegen
DTNAIW0DRAAD
mat katoen, asbest
en papier-isolatie.
LASCHTRANSFORMATOREN
LASCHAUTOMATEN LASCHELECTR00EN
TRANSFORMATOREN
voor elk v>nr©gen en elke spanning.
ELECTRISCHE OVENS
voor warmte-behandeling en smelten.
