Vdenking Stichtingsdag
3 Vrije Universiteit
fletveusO
X'AKKERÏJ**-
A(DAG 20 OCTOBER 1939
EERSTE BLAD PAG. 3
™j Dr A. Sizoo spreekt
h4* Eloquentia d.vina
rpj
1
"Hire des gebeds in
j6ajKeizersgrachtkerk
Ren
vergadering van de
unisten N.D.D.D.
101
la<V Prof. Dr. A. Sizoo
Sizoo
rector-magnificus,
Prof. Dr. A.
Sizoo, heden
middag in het
Gebouw voor den
Werkenden
Stand een rede
gehouden over:
Eloquentia divina
het stijlprobleem
der oude Chris
tenen. Spr. ving
aan met op te
merken, dat een
der belangrijkste
kwesties, die zich
aan de ontwik
kelde Christenen
uit de eerste
eeuwen onzer
jaartelling op het
j, terrein van de
^ng van Christendom tot cultuur
to, lag op het terrein der rhetorics,
dat der elocutio of van den stijl,
jppl tijd van woordcultus beheerschte
yrica de wetenschap;.slechts hetgeen
Chth gestileerd was gold vtor litera-
iet lai" plaats van de monumentaal
n je Ciceroniaansche peripde was
>ste de door de tweede sophistiek ge
il |rdc volzin der Asiaansche rheto-
laar vooral gekenmerkt werd door de
•edagiaansche schemata, de antithese,
p)lon en het homoioteleuton. In dezen
I van stilistisch raffinement ver-
in de Westersche wereld de La-
(jl vertalingen.der Heilige Schrift.
=wr de regelen van het rhetorisch
Fisme absolute stijlloosheid, die de
Sip weerhield van kennismaking met
^telijko geschriften, stelde de he
le Christenen voor het probleem
icnvoudige stijl der Schrift te rijmen
ij .jt liun geloof, dat zij door God ge-
llo4d was. Bovendien zagen zij zich
vraag gesteld of zij zelf rhetorisch
I schrijven of dat zij de simplicitas
Bijbel moesten navolgen. Op ver-
ffjje wijzen hebben zij gepoogd ha«ar
Prndigen, maar in hun eigen literaire
Tjven zij kinderen van hun rheto-
ne1rcn tijd-
on' Augustinus heeft gepoogd het
p jk op te lossen. Hij leert dat, daar
.pjjJs der rhetorica experimenteel zijn
s eld op grond van de werken der
oqJi 's en dus voortspruiten uit de in-
md atorum, hun toepassing ook aan-
jri, 1 moet worden in de geschriften
aai 'i die door den Schepper dezer
en. gezonden zijn.
Wijst dan ook op stilistisch schoon-
j .van den Bijbel en is zoo de eerste
rt,h EuroReesche mensch geweest, die
Pofcbcl heeft gezien als een Boek van
eraihcid.
i F,jert, dat haar schoonheid berust op
[)e fheid, omdat de rhetorische oma-
en. een constitutief bestanddeel vor-
II den inhoud: de verba dekken de
l deze gedachte loopt hij vooruit op
titv#hingen van den modernen philosoof
ilic®hetica Benedetto Croce.
ren {tin us heeft echter verder, naar
it. I mcening, eenige grondlijnen
tot e e n a e s t h et i c a v a n
1« Eijn belangstelling richt zich op da
psche schemata. In de rhetorische
ie ziet hij een uitdruksel van
ten# in het wereldbestel; de eloquentia
apsJn ontleent haar aesthetische
wde eloquentia rerum, die schoon is
ir tod haar Orator 's- Naar Augus-
•oKfcvatting berust de schoonheid niet
gs-jfan de sensibele, maar ook van de
n dfbele wereld op het getal en een-
mglumerositas beheerscht ook de
;n de rhetorisch gebouwde perioden,
bieif mag, in de sfeer van Augusti-
jedachtenwereld, aannemen, dat
Ik den rhetorischen zinsbouw ziet
I (tdruksel van den rhythmischen
ouwJGod geleiden gang der gansche
indiil. Zoo heeft hij op het gebied van
""•pijl in den Deus Creator gezien
(Reicus Artifex.
Itinus' stijltheorie is echter deels
«grepen, deels genegeerd of niet ge-
de 9e eeuw leert nog Notker Bal-
lat men uit den Bijbel bij uitstek de
q en tropen, d.i. de gansche wijs-
a ir wereld leeren kan en nog in de
ei?Tr gaat Petrus Damianus prat op de
l h<de rusticitas. Ook Calvijn beoordeelt
:t zij der Schrift nog naar de regelen
t ajleka rhetorica en vindt in haaa- een
^Jjsten en ruwen eenvoud. Maar in
^«entieële beteekenis heft hij de Hei-
hrift uit boven elke letterkundige
vofehng, omdat haar rede niet is in
lijke woorden der menschelijke wijs-
ar in betooning des Geestes en der
Jt^ds.
e gr
es gebeda
p Keizersgrachtkerk is gisteravond
des gebeds georganiseerd door het
^""Comité van de Ver. v. H.O. op Geref.
|ag, waarin voorging Prof. Dr J. H.
dA c k, de pas opgetreden zendings-
^,/raar te Kampen en te Amsterdam,
jiekst voor het bit
ftkozen de woord
ant de blijdschap des Heeren die is
f ofrkte". en
w!wees erop dat de bidstond voor de
Universiteit ditmaal plaats heeft in
fójd, nu geheel Europa vervuld is
Jpaglijke spanningen. Bij dezen oor-
'Igmnaar niet in geding een mnchtsévhö
wicht van groote mogendheden, doch zijn
betrokken wereldbeschouwingen. Allerlei
machten treden in Europa naar den voor
grond: Communisme, Nat. Socialisme, Li
beralisme, dat 't onder God stellen wil.
Zoo zijn er allerlei tegenstellingen en gaat
't om wereldbeschouwingen en gedachten.
Komende tot zijn tekst, wees Prof. Ba-
vinck erop, dat telkens in den Bijbel het
woord sterkte voorkomt, soms in verband
met stilheid en vertrouwen, dan weer in
verband met de zwakheid, hier in verband
met de blijdschap.
Na te hebben gewezen op het tekstver
band: Het volk Israel, beschut door den ge
bouwden muur, sidderend tegenover de wet
Gods, die Ezra en Nehemia het volk voor
houden, wees Prof. Bavinck er op, dat de
V.U. ook is als een muur om de studenten
te bewaren tegen de verderfelijke invloeden.
Maar gesteld tegenover de wet Gods er-
aren de vrienden der V.U. dat zij wel een
gebouwd bet-ben, doch zelf zwakke
zondaars zijn. Doch staande in het geloof,
zijn de blijdschap, dat God in Zijn
trouw, ontferming en genade ben heeft wil
len roepen door Zijn Woord, de blijdschap
•ereld is iets anders dan het
Heidendom, n.l. het Kruis van Christus.
De V.U. zal het in dezen tijd moeilijk
krijgen. Financieel? Ja, dat is best moge
lijk. Doch zeker en vooral geestelijk. In de
chaos, die in Europa heerscht, wil zij een
brandpunt zijn van christelijk leven en ge
loof.
Dan zullen wij samen blijde zijn om Gods
oneindige liefde, trouw en genade. Dan zul
len wij sterk zijn in Hem. Dan houden wij
zal God ons gebruiken tot eer van
Zijn Naam en tot zegen van vele zielen.
Nadat vervolgens gezongen was het „Zoo
Gij in 't recht wilt 1 reden", droeg Prof. Ba
vinck de Vrije Universiteit met haar noo-
behoeften in het gebed od voor Gods
troon.
Ontmoetingsavond in Bellevue
Na afloop van het biduur in de Keizers
grachtkerk had het Lokaal Comité een ge
zellig samenzijn georganiseerd in „Belle-
waar de voorzitter van genoemd Co
mité Mr D. W. O. A. Schut, begon met
een causerietje o\er de „Camera Obcura"
en vele andere zaken, waarbij hij den nieu-
hoogleeraar, Prof. Bavinck onder ap
plaus welkom heette.
Nadat de rector-magnificus, Prof. Dr A.
izoo, en Prof. Dr H. Dooyeweerd
de vergadering hadden toegesproken, werd
het samenzijn verder in onderling discours
doorgebracht.
VERGADERING REÜNISTEN
AMSTERDAM, 20 Oct Onder leiding van
Prof. Dr H. Dooyeweerd is gistermid-
het Artrerican-Hotel de 12de Dies ge
houden van de Reünisten-organisatie van
„Nil Desperandum Deo Duce", het studen
tencorps aan de V.U.
In zijn openingswoord vestigde de voor
zitter de aandacht der aanwezigen op den
tweeden wereldoorlog, die zooveel ernstiger
is dan de vorige, omdat wij ons van vele
zijden bedreigd gevoelen. Het Christendom
is hierbij mede in geding, want de strijd
het dienen van God naar Zijn
Woord en de gemeenschappelijke en per
soonlijke vrijheid ertoe.
Op dit openingswoord liet spr. volgen een
afzonderlijk welkomstwoord tot den rector-
magnificus, Prof. Dr A. S i z o o en den rec-
r en ab-actis van het Studentencorps.
Na het afdoen der huishoudelijke zaken,
aarbij Prof. Vollenhoven als voor
zitter werd herkozen, verkreeg Dr G. J. D,
ZO .1UIST VER SCH E N EN
de bijbelse' geschiedenis
aan kinderen verteld
zesde herziene druk door
C. J. E. STELMA—LOOSJ CS
en Dr. J. H. STELMA.
Geïllustreerd met ongeveer 200 koper
gravuren. 622 bladzijden; prijs slechts
f 4.25 gebonden; mei een register,
waarin vermeld, welke Bijbelgedeelten in
elk hoofdstuk behardeld worden.
Deze Bijbelse Geschiedenis bevat «Ie
verhalen van Genesis lot en met de
Handelingen der Apostelen.
L'ilgave van A. VOORHOEVE, Rotterdam
alom in den Boekhandel verkrijgbaar
(Keel.)
Antisemietisme in de Oudheid,
waarin spr. er op wees, dat door de gebeur
tenissen van den laatsten tijd het Anti-
se.mietisme en zijn geschiedenis in het cen
trum der belangstelling is gekomen. Eigen
lijk moeten wij, zei spr., zeggen Anti-Juda-
isme. Allerlei factoren zijn er die het uitbre-
van dit verschijnsel in den bekenden
gewelddadigen vorm beïnvloeden, e
toch zijn de diepste motieven van f
chologischen aard en vaak moeilijk
te speuren.
er verklaring ging spreker het Anti
semietisme na, zooa.'s het zich in de Oud
heid vertoonde, waarbij hij eerst memo
reerde den geweldigen invloed, die van het
Jodendom in de antieke wereld is uitge
gaan.
Toch is bij vele auteurs der Oudheid
grove onkunde betreffende de Joodsche ge
schiedenis te constateeren. Anderen praat
ten elkander slechts na, waardoor een ver
derfelijke algemeene meening omtrent het
Jodendom ontstond. De haat tegen de Jo
den, die zich reeds in de antieke wereld
openbaarde, was stellig, volgens spr., mede
n gevolg van de onjuiste bel"
ng van het Jodendom.
Spr. citeerde hierop enkele der voornaam
ste heidensche schrijvers, om vervolgens
aandacht te vragen voor de waardeering,
die, zij het ook sporadisch, bij sommige
schrijvers in dien tijd tot uiting komt.
Wat het algemeene motief voor den smaad
van het Jodendom betreft, zag spr. naast
exclusivisme en atheïsme de oorzaak van
den Jodenhaat der Oudheid in den
st van den Antichrist, tot sta
ving waarvan spr. betoogde, dat het Anti
semietisme in dezen tijd ook een anti-
Christelijk karakter vertoont.
Jodenvervolgingen of „pogroms" heeft
men in de oudheid niet gekend, al hebben
de JJoden toen wel van vervolgingen te lij
den gehad. Spr. gaf voorbeelden ten be
wijze dat de Joden under sommige Romein-
sche keizers zelfs een bevoorrechte positie
innamen. Het verschijnsel deed zich voor,
dat bij de Christenvervolgingen Christenen
meermalen overgingen tot het Jodendom
om daar bescherming te zoeken.
Ten slotte gaf spr. als algemeene conclu
sie, dat de moeilijkheden, die de Joden in
de Oudheid ondervonden, van verschillen
den aard waren en dat de Joden dikwijls
zelf oorzaak gaven.
NED. HERV. KERK.
Beroepen: Te Oostorwierum, camd. Ph.
M. Becht te Arnhem. Te Den Haag (vac,
Dr. E. J. W. Posthumus Meyjes) Dr. J. Scho
ne veLd te Groningen.
BEROEPBAAR VERKLAARD
De classis Almelo dier Geref. Kerken heeft
praeparatoir geëxamineerd en beroepbaar
verklaard de heer G. Ph. P h
OLdenzaal, camd. aan de Theol. Hoogesohool
te Kampen.
HULPPREDIKER
Cand. C. Vers pu ij heeft zijn arbeid als
hulpprediker der Geref. Kerk te Hilver
sum aangevangen. Hij behoudt ruim
schoots de gelegenheid tot de Wcordbedie-
nlng in andere kerken. Zijn adres is: Silene
straat 26, Hilversum. (Telf. 5746).
Benoemd tot hulpprediker van de Geref.
Kerk van Slikkerveer cand. M. Pos
te Zaandam, welke deze benoeming heeft
aanvaard.
Bij de Ned. Herv. Gemeente te Halfweg
benoemd' als hulppred'ker camd. H. v
N i e 1 te Haarlem.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
SchoonebeekEindhoven
Ds. H. J. F. W e s s e 1 d ij k te Schoonebeek
hoopt Zondag 29 October afscheid te nemen
de Ned. Herv. Gemeente te Schoone
beek en Zondag 5 November zijn intrede te
doen te Eindhoven, na bevestigd te zijn door
Ds. L. J. W ess eld ijk, em.-pred. te Huis
ter Heide.
Schaarsbergen
Inn den datum, waarop Ds J. H. Wesse 1
uit Bussum zijn intrede zal doen bij de Ned.
Herv. Gemeente te Schaarsbergen, is wijzi
ging gekomen. Bepaald is nu, dat de intrede
21 Januari in den middagdienst zal plaats
hebben.
Ds. F. ANKER
Woensdag 25 October zal het 25 jaren ge
leden zijn, dat Ds. F. Anker, pred. der Ned.
Herv. Gem. te Goudriaan en Ottoland, het
predikambt aanvaardde te Brakel. Ds. Anker
is 52 jaar, is in 1914 candidaat geworden en
diende de gemeenten van Lopik en 's-Gra-
venmoer. Hij is praetor van den ring Slie-
drecht en lid van het classicaal bestuur van
Dordrecht.
Ds. D. E. J. HUPKES
Ds. D. E. J. Hupkes, em. predikant der
Ned. Herv. Kerk sedert Mei 1935, hoopt 27
Oct. 40 jaren predikant te zijn. Hij behoort,
evenals Ds. Lans, tot de bekende figuren in
den Geref. Bond en den Geref. Zendings-
bond. Hij is in Juni j.L 80 jaar geworden. An
candidaat geworden, diende hij de ge
meenten van Zeerijp, Sprang", Genemuiden,
Waddinxveen, Staphorst, Warnswerd en Oos-
terwolde.
Ds. G. LANS
Vrijdag 27 October hoopt Ds. G. Lans,
Ned. Herv. predikant te Huizen (N.H.) den
l-jaxigen leefijd te bereiken. Ds. Lans. se
dert Jam. 1910 in het amibt en sedert Juli 1931
te Huizen, is een bekende figuur in den
Geref. Bond en heeft inzonderheid voor de
jeugd vereenigingen en het Chr. onderwijs
belangstelling getoond; voorts is zijn
liefde voor Zending en Evangelisatie in lei
dende functies tot gelding gekomen. Ds. Lams
heeft vóór Huizen de gemeenten van Doeve-
St. Annaland. Ooltgensplaat, Monster,
Ouderkerk a. d. IJssel en Suawoude gediend.
Tusschen 1898 en 1992 was hij werkzaam als
onderwijzer te 's-Gravenzande en te Vlaar-
dingen.
Ds. D. MEERIBURG f
76 jaar is te Zeist
GODSDIENSTONDERWIJZER
Inzake de benoeming van den heer A. P.
de Jong tot Godsdienstonderwijzer bij de
Ned. Herv. Gem. van Waddinxveen,
wordt oms gemeld dat de kerkeraad hemal
leen heeft aangesteld voor het catechetisch
onderwijs. Er ontstaat dus geen Evangelis-
Te Moordrecht.
Ds. H. YSEBRANDS
Zondag viert Ds. H. Yse brands,
Ned. Herv. predikant te Terheijde (Z.H.)
zijn 40-jarig ambtsjubileum.
De jubilaris werd 17 Aug. 1673 te Gorin-
chem geboren. Hij studeerde aan de R. U. te
Utrecht theologie. In 1899 werd hij candidaat
Zuid-Holland en 22 Oct. van dat jaar
kwam hij te Garijp in zijn eerste gemeente.
In 1908 ging hij naar Eexta. Hier werd hem
wegens ziekte in 1917 emeritaat verleend.
Tot 1922 heeft Ds. Ysebrands toen te Utrecht
gewoond en in dien tijd diende hij de ge
meente van Hekendorp als hulpprediker.
Weer hersteld stelde hij zich opnieuw be
roepbaar en verbend zich 1 Maart 1926 aan
de gemeente van Terheyde. In 1927 werd Ds.
Ysebrands gekozen tot lid van het classicaal
bestuur van 's-Gravenihage en in Juli 1933
volgde hij wijlen Ds. B. Tichelman op als
praeses. Ook is de jubilaris voorzitter van de
afdeeling Mens ter - P celdiij k-Terheyde van
het Ned. Bijbelgenootschap, vice-voorzitter
van het comité voor bijzondere nooden te
Monster, bestuurslid van de afdeeling
het Roode Kruis, lid van de commissie
schoolvceding en eere-vcorzitter van
schillende plaatselijke vereenigingen.
Ysebrands nam het initiatief tot de oprich
ting van een classicale zendingscommissie,
waarvan hij sedert 1935 voorzitter is. In die
kwaliteit heeft hij zitting in het hoofdbe
stuur van het Ned. Zendelinggenootschap
van de Utrechtsehe Zendingsvereeniging. De
jubilaris was de eerste predikant
Westland die in zijn gemeente jeugddiensten
invoerde, die hij geregeld eens per maand
leidt.
Veel heeft Ds. Ysebrands ook gedaan
de restauratie van het kerkgebouw in
gemeente, die bijkans geheel buiten bezwaar
van de kas der kerkvoogd-ij tot stand is geko
men. Van de hand van Ds. Ysebrands
scheen een werk getiteld: Zondagsboek, ter
wijl bijdragen van hem verschenen zijn
Zondags'bode.
EEN 65-JARIG JUBILEUM
Een zeldzaam jubileum, dat van het 66-
jarig predikantschap, hoopt Ds. P. Nieu-
w e n h u i s te Apeldoorn te herdenken. In
Nov. 1674 heeft Ds. Nieuwenihuis zijn ambt
aanvaard als predikant bij de Ohr. Geref.
Kerk van Uithoorn. In 1889 werd hij predi
kant bij de Protestantsche Kerken in Ned.-
Indië, waar hij o.a. werkzaam is geweest te
Scerabaja en te Batavia. In zijn tijd door mi
nister Keuchenius benoemd, was Ds. Nieu-
wenhuis een der eerste Geref. predikanten,
die naar Indië zijn uitgezonden. Dertig jaar
heeft hij, ongerekend twee verloftijden, in
Indië gewerkt. Hij is officier in de orde van
Oranje-Nassau.
VRIJZINNIGE LEGERPREDIKANTEN
In de „Avondpost" is geklaagd over de to
tale afwezigheid van vrijzinnige predikanten
in het corps der „vrij talrijke" permanente
leger- en vlootpredikanten. Het totaal is
echter slechts zeven. Hierbij zijn twee vrij
zinnigen. Van bevoegde zijde deelt men ons
mede. dat op 1 Mei j.l., naast de zeer lang
durige vacature door overlijden van één
rechtzinnig functionaris, een tweede ontstond
door vertrek van één der vrijzinnigen, die
den pensioengerechtigden leeftijd bereikt
had.
In deze beide plaatsen is nog geen benoe
ming geschied.
Om te kunnen beoordeelen of „geheime
machten" in de bestaande vacature
rechtzinnige functionaris wenschen, moet
men weten öf voordrachten zijn ingediend en
vervolgens óf op de lijst voor de vrijzinnige
plaats geen vrijzinnige candidaten zijn op
gegeven.
De klacht van de Avondpost, vergezeld van
de gebruikelijke vriendelijke veronderstel
lingen, rust derhalve niet op den werkelijken
toestand.
GEREF. KERK VAN AMSTERDAM
Decentralisatie niet aanvaard
De kerkeraad van de Geref. Kerk van Am
sterdam heeft na breede bespreking in een
aantal vergaderingen besloten, het door een
speciale Kerk er a&dsc om m issie ingediende
rapport, om te komen tot decentralisatie van
het kerkelijk leven, niet te aanvaarden.
Deze beslissing is mede genomen onder
invloed van de veranderde -tijdsomstandighe
den. Hiermede is de z.g. verscherpte wijkin-
deeling afgewezen.
Prikkelbaar en opgewonden?
Neem 'n "AKKERTJE" - het
werkt kalmeerend op Uw ge-
heele gestel en.... in korten tijdl
(Reel.)
Delft. Proi
leeren L. van d-
ra. Meester Con
Mant «Inricht In i
I cand. die allen
le heeren J. Kal ff, P. E.
Poppets.
aed. scheikundig Ingenieur:
Gesl. MeJ. A.
d a m. Geel.
H. M. Over-
A. A. F. Rugebregt, den Haag.
te danke aan die tydige oprigting van 'n
Teologiese Seminarium.
In Suid-Afirika word 'n veelvuldigheid van
werksaiam-hedie wat op die gebied van die
diakonie tuishoort ten omregte deur vereni-
gings, wat bowendien nie onder toesig van
die Kerkrade staanen nie in sa-mewerking
met hul handel nie, behartig.
INAUGURATIE PROF. Dr. A. DE BUCK
Bij de aanvaarding van het ambt van bij
zonder hoogleer aar aan de Rijksuniversiteit
te Leiden heeft Prof. Dr. A. de Buck van
middag een rede uitgesproken over: „De
godsdienstige opvatting van den slaap, in
zonderheid in het oude Egypte".
VERBETERING VAN DEN
LEERLINGENSCHAAL
Adres aan den Ministerraad
De commissie van samenwerking uit d<
hoofdbesturen van den Bond van Ned. On
derwijzers. het Kath. Onderwijzers Verbend
het Ned. Onderwijzers Genootschap, de Unie
van Chr. Onderwijzers en de Vereen,
Hoofden van Scholen heeft tot den 1
van Ministers een adres gericht, waarin te
leurstelling wordt uitgesproken over het uit
blijven van maatregelen ter verbetering
den leerlingenschaal, temeer daar nu door
de afwezigheid van de vaders in de gezin
nen van vele gemobiliseerden, die taak van
de school als opvoedkundig milieu belang
rijk is verzwaard.
Nu de Regeering maatregelen neemt tot
krachtige bestrijding der werkloosheid, mag
niet over het hoofd gezien worden, dat iedere
aktebezitter, die door scbaailverbetering eer
plaats als onderwijzer verkrijgt, een werk-
Looze minder beteekewt, aldus het adres.
Hierdoor kan dus tegelijkertijd een eind
gemaakt worden aan den hoogst onge-
wenschten en met alle begrippen van sociale
rechtvaardigheid strijdenden toestand, die
ontstaan is door het te werk stellen van
„kweekeüngen met akte" tegen geringe
zelfs in geheel geen belooning.
De commissie verzoekt daarom alsnog
gelden beschikbaar te stellen, waardoor het
mogelijk zal zijn, ingaande 1 Januari 1940
een verbetering der huidige schalen tot stand
te brengen.
ONDERWIJZERS-BENOEMINGEN
Amersfoort. C. N. School Rozenstraat.
Tot kw .m. a.: Mej. M. E. de Ruyg te Hil
versum.
Haarlem. Chr. M.U.L.O.-school. Tot on
derwijzer: de heer C. F. van K o o t e n,
derwijzer M.U.L.O.-school te Schiebroek.
Leeuwarden. Gem. Gymnasium. Tot
EXAMEN SCHOOLRAAD
Op het gisteren te Utrecht gehouden
examen van den Schoolraad voor de Scho
len met den Bijbel zijn geslaagd de heeren
P. de Vries, ond. m. H. A. te Grootegast, E.
Bouwman, id. te Voarthuizen, W. Soelen id.
te Souburg, T. Wijnsma id. te Andjjk, G. J.
KUNST
Sam Swaap
50 jaar en 25 jaar Residentie-orkest
Het was den leden van het „Orkest-
Euterpe'' bekend geworden, dat Sam
Swaap 25 jaren verbonden was als
conc-'rtmeester aan het eRsidentie-or-
kest en tevens, dat hij in het begin van
deze weeok zijn 59e verjaardag haa
gevierd.
De leden meenden beide feiten niet onop
gemerkt te mogen laten voorbijgaan. Op den
repetitie-avond van jl. Dinsaag is Swaap dan
ook bij nionda van den heer 'ih. de Groen,
voorzitter dezer vereeniging, gehuldigd. De
heer Swaap, die zoovele jaren verbonaen was
aan het Residentie-orkest, was algemeen
bekend om zijn buitengewone muzikale ta
lenten. Euterpe, steeds strevend naar grooter
blori, verzocth hem destijds de leiuing van
Euterpe op zich te willen nemen. De vereeni
ging acht zich thans gelukkig, dat Swaap
hpt directeurschap heetf willen aanvaarden.
De voorzitter wees vervolgens op zijn
groot geduld om met de leden van een dilst-
tantenorkest orkestwerken van groote mees
ters in te studeeren en ten slotte op zijn bui
tengewone goede karaktereigenschappen. Hij
hoopte, dat Swaap nog vele jaren mst het
bestuur en de leden zal willen samenwer
ken. Daarna werden den jubilaris bloemen
een geschenk aangeboden namens alle
Euterpi&nen.
„SOLI DEO GLORIA" TE BERKEL
De Chr. Zangvïreen. „Soli Deo Gfciria", te
Berkel (Z.H.) heeft als directeur benoemd
de heer W. H. v. d. Kaaij Jr, organist en
koordirigent te Den Haag.
In den ouderdom
overleden Ds. D. Meerburg, em. predi
kant der Ned. Herv. Kerk.
De overledene werd in 1863 geboren en in
1888 candidaat in Friesland om 2 Sept. vam
dat jaar te Waarde het predikamts te aan
vaarden. Vandaar vertrok hij in 1890 naar
Vreeswijk, welke standplaats in 1900 met
Aarlanderveen verwisseld werd. Hier werd
hem op zijn verzoek met ingang van 10 Oct.
1918 eervol emeritaat verleend, waarna hij
zich metterwoon te Zeist vestigde. Zijn stof
felijk overschot zal a.s. Zaterdagmiddag om
half twee te Vreeswijk worden teraardebe
steld.
JUBILEUM Ds. J. H. v. d. WAL
Te Wageningen, waar hij sedert April 1925
arbeidt, is Ds. J. H. v. d. W a 1 ter gelegen
heid van zijn 25-jarig ambtsjubileum gehul
digd. Er had zich uit de Ned. Herv. Gemeen
te een comité gevormd, welks voorzitter, Ds.
Bos, den jubilaris toesprak en een album
aanbood met de namen der talrijke gevers en
geefsters. Dit album bevat de ex- en inte
rieurs der kerken van Lopik, Woubrugge,
Papendrecht en Wageningen. Tevens over
handigde Ds. Bos nog een tweetal geschen
ken, nl. een Delftsch blauw Beatrix-bord en
de jubileumuitgave van de Camera Obscura
met teekeningen van Jo Spier.
Onder de 130 personen, die ter receptie
kwamen, waren o.a. de volgende predikan
ten: Ds. H. J. v. Schuppen te Lunteren, Ds.
Steenibeek te Oidenbroek, Ds. H. A. de Geus
te de Bilt, Ds. J. C. Klomp te Barneveld
Ds. W. Mulder te Veenendaal. Ook Ds. Groe-
newoud, collega van den jubilaris, was aan
wezig.
Na de reoeptie werd te 8 uur een samen
komst gehouden met tal van colleges,_bestu
ren en genoodigden. Hier heeft Ds.
n e w o u d het woord gevoerd, vervolgens de
heer I. J. Brouwer namens de kerkvoogdij
mej. B. v. d. VI iet namens de Zendings-
krans; verder werd een feestlied gezongen
en een tableau vertoond en na den zang
een dubbel quartet sprak Ds. v. d. Wal
dankwoord.
CLASS. ZENDINGSCOMMÏSSIE
In de plaats van Dr. H. van Oyen te
Breda, die naar Groningen vertrok, wees de
Classicale Zendingscommissie in de classis
Breda der Ned. Herv. Kerk als voorzilier aan
Ds. C. J. L a m b o u r te Lage Zwaluwe.
ONDERWIJS
PROMOTIE
Dr. F. J. MENTZ POTGIETER
Hedenmorgen is aan de Vrije Universiteit
te Amsterdam gepromoveerd tot doctor in
de H. Godgeleerdheid op* proefschrift „Die
verhouding tussen die teologie en die filoso
fie bij Ca-lvijm" de heer F. J. Mentz Pot-
giet er, geboren te Barkley-Oos (KJP.),
Zuid-Afrika.
De bij de Noord-Hoilandsche Uitgevers-
Mij. te Amsterdam uitgegeven dissertatie
bevat na een inleiding, waarin Dr Potgieter
warmen dank en groote hulde brengt
zijn promotor Prof. Dr. V. H e p p, eerst een
hoofdstuk over de vorming van Calvijn;
vervolgens beziet de -chrijver de ontsluiting
van Calvijms schriftelijke nalatenschap: dan
komt hij tot de kern van zijn onderwerp
het oordeel van Calvijn over de verhouding
tusschen theologie en filosofie. Dr Potgieter
is van meening, dat Calvijn nooit de theolo
gie heeft onderhoorig gemaakt aan een
Christelijke filosofie, maar ook nooit de fi
losofie aan de theologie (blz. 246). Beide zijn
volgens Calvijn zelfstandige wetenschappen,
met onderlinge relaties, in den zin van wis
selwerking (blz. 249). Inzake het subject
van beide is er geen verschil of hoogstens
verschil van aanleg (blz. 252), maar wat het
object betreft loopen zij kennelijk uiteen.
En eindelijk: „noch de theologie noch de fi
losofie zal erin slagen, de wijsheid Gods, in
Schriftuur en natuur neergelegd, te door-
vorschen; Calvijn heeft daarnaar nooit
gestreefd".
Van de stellingen, door Dr. Potgieter bij
gevoerd drukken we enkele af:
'n Christelike metafisika het bestaansreg,
maar niet 'n sg. Christelike, formele logika
Karl Barth onderskei in sy opvatting
van die verhouding tussen die
filosofie nie tussen de algen
wat deur die testimoniu
mense verseker word en sodanige aprioris-
tiese waarheidsoordele wat alleen aan die
revelatio specialis ontleen kan word
Aangesien aan dóe gemeente as sodanig
geen regeermag toekom nie en dit nie dit
bevoegdheid besit om 'n ver?«dering te kon-
stitueer nie, is die term gemeente-vergade
ring kerkregtelik onjuis.
Dat die stryd teen die Liberalisme in die
Ned. Geref. Kerk 'i Suid-Afrika gedurende
die tweede helfte van die vorige eeu met
soveel sukses gevoer kon word, is grootliks
BINNENLAND
De Willibrord-herdenking
Op 7 November in den Dom te Utrecht
Naai- wij vernimen zal de Willibrord-her
denking, uitgaande van het nationaal comité
op 7 November a.s. den dag, waarop deze
groote apostel der Nederlanden twaalf eeu
wen geleden gestorven is, des middags om
half drie in dm Dom te Utrecht worden ge
houden.
Bij die gelegenheid zullen het woord voci
ren Prof. Dr Gerard Bro m over „Willi-
brord, Apostel van het Christendom"; ProL
Dr J. H u z i n g a over „Willibrorde betee
kenis voor de N aderlandsche beschaving" en
Prof. Dr W. J. A alders over „Willibrord
en het heden".
Bij de plechtigheid zal o.a. worden gezon«
gen de antifoon „Egregius Christi Pontifex
Wiilibrordufi". De muziek en de tekst van
deze antifoon zijn naar em handschrift der
Universiteits Bibliotheek te Utrecht uit de
twaalfde eeuw, dat eens toebehoorde aan
het kapittel der St. Mariakerk te Utrecht.
Ban koor, gevormd uit de beste zangers
van Utrechtsehe zangvereenigingen met een
de Kool, id. te Slikkerveer, Y. Rienstra, id. jongenskoor brengt ten gehoore „Exultato
te Utrecht, G. Verhoef, ond. te Ameide, al- Deo Adjutori Nostro" van Palestrina.
len met de aant. C. N. S. en G. S.; W. de I Verder staan op het progrmma „Intrada"
Groot, ond. m. H. A. te Den Haag en J. Lan-
gelaar, id. te Amsterdam, beiden met aant.
C.NS. en J. Keijzer, id. te Voorthuizen, met
aant. G. S.
De heer S. R. Hoff, ond. m. H.A. te Hau-
lerwijk, reeds in het bezit van het diploma
verkreeg daarop de aant. C.N.S. en G.S.
N.C.S.V.-CONFERENTIE OVER
„DE KERK EN DEZE OORLOG"
De Ned. Chr. Studenten Vereeniging houdt
voor haar leden en oud-leden in het gebouw
voor K. en W. te Utrecht op 28—29 Octo
ber een conferentie over bovengenoemd on
derwerp.
Zaterdag spreekt mr. G. H. Slotema-
er de Bruine over „De Kerk en deze
oorlog", 's avonds wordt een liturgische
dienst in de Pieterskerk gehouden. Zondags
middags spreekt Ds. J. J. Busk es over
hetzelfde onderwerp, waarna 's avonds prof.
mr. F. M. baron van As beek spreekt over
„De beteekenis van de neutraliteit".
TIJDSCHRIFTEN
In de Septemiber-aflevering van EItheto
zijn opgenomen de jaarverslagen van de
N.C.S.V. Het kringwerk in de afdeelingen
heeft in ÏOSS/^ omvat 61 kringen met 760
deelnemers. Het conferentie-bezoek was hoo-
ger dan ooit tevoren en voor de kampen was
het een topjaar: 29 kampen, met 633 jongens
en 396 meisjes. Het saldo op een rekening
van pl.m. f22,090,was nauwelijks f250,'—.
In de October-afleverinig behandelt Ds A.
Dönsze lmann de interessante vraag:
Waarom laat God den oorlog toe? Dr H. C.
Weiland bespreekt het isolement van den
intellectueel. Van Rev. D. T. Niles is er
indruk van het Wereldjeugdcongres.
Prof. Dr H. Visscher geeft in
Theologica een artikel over religieuze
en wijsgeerige levens- en wereldbeschou
wing. De schrijver acht het van groot
lang, dat voor het onderscheid tusschen de
religieuse en de philosophische wereld-
levensbeschouwing de oogen opengaan
dezen tijd, want in dit syncretisme ligt
oorsprong van de ingezonken
heid van het kerkelijk le\
„Het moet ons klaar voor den geest staan,
dat wie tot God bidt, niet aanroept den be
gripsgod van Spinoza, noch „das Allgemei-
ne" van Hegel, maar Hem, die het leven
heeft in zichzelven en ook den Zoon g
ven heeft, het leven te hebben in Zichzelven
en onze oogen daarvoor opent door Zijnen
Heiligen Geest".
EXA7IENS
ivaatrecht L. A. J. Beekmai
g e n. Doet. Rwna uiache
(Freasch) de heer J. D. vi
r d a m. Ned. Econom. hoo
om. wetenschappen de heer«
J. Rijklans.
van Dr Joh. Wagenaar „Sonata Piau
Forte" van G a b r i e 1 i, beide geblazen op
trompettan, hoorns, bazuinen en contra
fagot.
Na afloop van de bijeenkomst zal de Com-
issaris der Koningin in de provincie
Utrecht, Jhr. Mr Dr Bosch Ridder van
Rosenthal, een gedenkplaat onthullen,
welke aan de zijde van den Kloostsrho'
ordt aangebracht.
tettik allerlei vers;ltJkln
handleiding zal, naar wö
ichelden rendet
•sbepalin
lan gl Dopende lee-
Talrijke Poolsche krijgsgevangenen zijn in
Duitschland op last der regeering aan den
arbeid gezet. Onder bewaking begeven
eenige gevangenen zich naar hun werk
