lANDAG 16 OCTOBER 1939
EERSTE BLAD PAG. 3
- a i il Vertrek van Ds D. J. B. Allaart
nieuwe Tariefwet Alg. Ned. Verbond j naar Java
aan de orde
toestand niet rooskleurig
ïiterdag i«i onder v<
Afs«
de Keizersgrachtkerk
cl de wetsontwerpen,
- <rin*C der Tweede 10
Ds. J. N. P ,lt
elwip van AMSTERDAM, 16 Oct. Na in de laatste
erg.i taring Kerkeraadsvergadering afscheid te hebber.
Va" .1 genomen, heeft Ds. D. J. B. Allaart, mis-
img>wooi c sionair predikant van de Geref. Kerken in
BINNENLAND
HET OUDE WAS GOED
In sommige roode en rose persorganen
heeft inen zich sinds het verschijnen der
bezuinigings-Millioenennota van tiet kabi-
net-dc G gr-Albarda reeds ettelijke malen
verheugti getoond over de daarin voor
komende mededeeling, dat in het belang
van de werkloosheidsbestrijding voon-
z gaan zal worden met de uitvoering van
productieve openbare werken, ook voor zoo
ver deze niet rendabel zijn maar voldoende
economische waarde hebben, en bij voor
keur de blijvende werkgelegenheid ten
goede komen.
Men 7,ag hierin de bevestiging van de
aankondiging in de Troonrede betreffende
krachtige voortzetting van de werkloos
heidsbestrijding en -telde hel dan voor
alsof die in gevaar was geweest en dat
deze dreiging nu afgewend was, mede dank
zij een voortlevenden min of meer karmo
zijnen mystieken hervormingswil.
't Klinkt alles niet kwaad, moeten we
zeggen, maarer schuilt toch niets
met ons
5 pet. Het
ve het on-
;daan. Na
kingon
Iioogingen
aar 10 en
t aanhan-
wo ineens
bns Tarief
m\ Aldus
eldóe, dat
T word op
Dat dit aau den lagen
de ervaring sinds de onmid-
v.erkingtreding der nieuwe hef-
geleerd. Van de gevre^te prijs-
tinsvm in den detailhandel is niet
om 2j>l .ken en evenmin van een realisee-
ien 4m de agitatorische, demagogische
waiba" de socialistische pers- tarfofs-
Ie werkloosheid. De werkloosheid'
jaar, tot voor enkele weken, juist
-■rongen terug. We constateeren dit
I 'Ider daar evenwel do conclusie aan
II nden, dat zulks een gevolg is van
jtionistisch werkende nieuwe Tarief
eerrechten.
-e aanvankelijk sterk oplevende cri-
a: ren laatsten tijd niet veel meer ver-
.^Misschien zijn de gevreesde gevol
a.1 meegevallen!
Ci;" gezegd was het maximum van het
p- tarief gesteld op 20 pet. Niet alle
==i werden echter even zwaar getrof-
„ïieffingspercentage is bepaald naar
toestand in onderscheiden bedrijfs-
1 rniit wenschelijk deed voorkomen. Het
■>e ,T. >omomelijk zes takken van nijver-
v Eirom het ging: glas- en aardewerk,
wegitl papier-, hout-, leer en mietaal-
hem d-
cc; .-uusschen aan het nieuwe wetgevend
nog wel wat te schaven viel, heeft
ïsleuijrige voorbereiding wel geleerd.
en ;zooveel tijd in beslag, dat de in de
lt,m :htigingswet opgenomen termijn
r .-,. jtalf jaar voor parlementaire afdoe-
:e hSt worden verlengd,
nnul423 Mei jl. verschenen voorloopig
lindhflw" Kamer was nogal critisch ge
baren er van meet af „vele leden",
w-aren er hun steun en stem aan
24 Juni verscheen de Memorie
Door t°en de moeilijkheden in en
h' kabinet, dat toen aan het bewind
Ti ach'een ernstig karakter hadden aan-
was dus begrijpelijk, dal het
ra v,TP, dat niet onbelangrijk was
en verb.eterd, bleef liggen.
Steenberghe zal nu Dinsdag zijn
at handelspolitieke middelen in-
iv nfe Dr' Colijn reed3 zes jaren ge-
jfi de toekomst mogelijk noodzalie-
.vatersp, kunnen verdedigen. Helaas
kcrin»}schieden onder omstandigheden,
ns die voor enkele maanden nog
«i- °D' handelspolitieke oorlog, die
"laren woedde en waarin we ons
vondfeer wilden stellen, hoeft plaats
-a ar een strijd met de verwoesten-
apenen. Daardoor zijn verhou-
ie t' g 1 leven geroepen van gansdh an-
:'ur dan in vredestijd en we zul-
af te wachten, wat daarin de
fan ons nieuwe tarief zal kun-
Bj] de economische grondver-
ke ooi van de laatste weken is daar-
'elnig te zeggen.
hij tin
t'u invioea nebben, i
spr.'smeening moet hieraan een einde
komen.
De Voorzitter merkte op nooit ie
van de bezwaren van den voorsteller li
merkt te hebben. Waarschijnlijk uiten deze
zich alleen te A rustend aan. Dit werd echter
door den afgevaardigde van Amsterdam be
twist. De toeslnnd» in Amsterdam is, aldus
spr., niet van dien aard, dat bedoelde zi
ring noodig is.
De Voorzitter merkte hierna op, dat
het verbondsroglemont in voorkomende
vallen volooende richtsnoer voor handelen
geeft Zoo laijg spr. voorzitter is, zal het met
ernst gehanteerd worden in gevallen welke
worden aangebracht. Wie tceon 't algemeen
Nederlandsch belang ingaat, in of buiten
het A.N.V., zal hem en het heele bestuur
op zijn pad vinden.
De Algemeen Vertondsvoorzitter, de heer
P. J. de Kanter zeide tenslotte nog, dat
hij de bestrijding van het voorstel met groot
genoegen had gehoord.
Een andere kweutle is, al9 een zekere
(partij zou tradhten zich meester te maken
van het A.N.V., want dat zou de politiek er
in hrenigen. Kwesties op nationaal en cul-
nireel gebied ontloopt het Verbond niet, wel
zaken waar 't niets mee te maken heeft en
daar mag het geen verwijt voor treffen. Hij
besloot met den wiensch, dat het A.N.V. zich
onder de buitongewone omstand'ighcden
goed zal ontwikkelen.
Hierna werd de vergadering gesloten.
i hier tl
stilleL_^
&LOGIE EN HERALDIEK
n van t 1 van den tweeden jaargang
lerlandsche Archief voor Gene-
raldiek, uitgave S. W. Melchior
ik -Mfti ?et de heer Pama zjjn in-
,uvcl over wapensymboliek voort
arm critiek op de theorie van
nkamp, die aan de heraldische
haafhjphschc afkomst toeschrijft.
1 k lazen we ook dit artikel
J* yolgende reeds uit.
egen vdere inhoud van dit maandblad
a - tten weds van bijzondere beteekenis
s vaiQi genealogie on' heraldiek.
LW o4
KERK EN ZENDING
HULPPREDIKERS
Tot hulpprediker bij de Gereformeerde
Kenk van Sc h ie b r o ek-H il leger s -
berg is benoemd candidaat J. Z. Potjer
te Winschoten.
Tot hulpprediker bij de G#reL Kerk te
Lutterade (L.) is benoemd cand. G. W.
H ij k e e n te Zeist.
Bij de Ned. Hervormde Gemeente te
Heukelum is tot hulpprediker benoemd
Ds. J. J. H. van dier Ree van Vianen, die
al sinds enkele weken, de taak als zoodanig
vervult.
AFSCHEID, BEVESTIGING EN INTREDE
Eefdc
Gistermiddag heeft Dr H. N. Ridder
bos, die naar Rotterdam-Charlois vertrekt,
afscheid genomen van de Gereformeerde
Kerk te Eefde-Gorssel, sprekende over Ju
das 20 en 21. Aanwezig waren de beide
wethouders, predikanten uit den omtrek, ter
wijl DsC. A. vanNood namens de classis
Zutphen hem toesprak; namens den Kerke-
raad sprak de heer H. R. J. Hos sink. Toe
gezongen werd Psalm 120, 4.
Stad aan 't Haringvliet
Gister werd' de een half jaar bestaande
vacature in de Ned. Herv. Gem. te Stad aan
't Haringvliet vervuld door de overkomst
van cand. J. Vink uit Utrecht. Des morgens
ond de bevestiging plaats door Ds. J. H. d e
Dree van Rijnsaterwoude, die tot tekst had
2 Tim. 4 2a. Aan de handoplegging nam
'behalve die bevestiger ook deel Ds. van Ga
den Bommel, als consulent, 's Mid
dags deed Ds. Vink intrede in de Ned. Herv.
Gemeente met een predikatie over Luc. 5
5. Na de prediking werd hij nog toegespro
ken door den consulent en ouderling J.
Trommel namens den kerkeraad. Aanwe
zig waren verder Ds. v. d. K o o y uit Nieuwe
Tonge namens den ring en het college van B.
en W.
Wolfheze
De bevestiging van Ds G. Toornvliet
van Nieuiwerkerk a. d. IJssel, die het be
roep naar de Gereformeerde Kerk te W o 1 f-
aannam zal plaats hebben op Woens
dag 3 December in den avonddienst door ds
J. Douma, em.-predikant van Arnhem,
terwijl dan op Maandag 4 December des
avonds Ds. Toornvliet zijn intrede zal doen.
De catechisaties zullen tot zoolang geleid
worden door cand. Baerends van Zet-
i, daar cand. Kramer van Velp i:
In aansluiting op deze smeeking voor den
troon des Heeren had spr. als tekst gekozen
2 Corinthe 9 8 over de macht van Gods ge
nade, die uitkomt in den zegen hiervan en
in dc onderwerping hieraan.
Bij het ontvouwen vah dit tekstwoord leg
de spr. er nadruk op, dat Indië dankbaar is
voor de Hoiiandsche Liefde en offervaardig
heid om Christus" wil. De jonge Inlandsche
Kerk is een monument daarvan. Het liefde
betoon in de gemeente mag evenwel niet
verslappen in het voldoen aan den eisen
Gods. De macht Gods ma3kt haar bekwaam
tot de daad, waartoe de gemeente op zen-
dingsgebied gehouden is, en door het Evan-
ge'ie mag de inlander die macht zien als een
schuilplaats van Gods genade.
Aan het einde van den dienst verzekerde
Ds. D. Sikkel den vertrekkenden leeraar,
dat kerkeraad en gemeente in dezen gevaar
lijken tijd in sterke tt...te met hem en zijn
gezin meeleven, meebidden en meedanken.
In zeker opzicht zijn wij, aldus richtte spr.
zich tot Ds. Allaart, jaloersch op U, omdat gij
als zendingsarbeider meer vrucht op uw ar
beid ziet dan de broeders in Nederland. Wij
bidden u toe, dat i: door Goo's genade veel
lentevreugde worde gegeven. Spr. verzocht
aan de jonge Javaam-che Kerk den wensch
der gemeente over te brengen om veel te
bidden voor de oude Kerk in het Westen, op
dat Gods Koninkrijk moge komen. Spr. be
sloot met Ds. Allaart en zijn gezin in des
Heeren hoede aan te bevelen. De gemeente
zong Ds. Allaart Psalm 121 4 toe, waarvoor
deze ook namens zijn gezin dankte.
Vele gemeenteleden drukten Ds. Allaart en
de zijnen de hand tot persoonlijk afscheid.
Heder. is Ds. Allaart met de „Johan de
Witt" van Amsterdam naar Lissabon ver
trokken om zich daar in te schepen aan 'boord
■••an de ..Marnix St. Aldegcnde" Binnen
EMERITAAT Ds. H. Ph. INGWERSEN
Voortdurende ongesteldheid heeft Ds. H.
Ph. Ingwersen, predikant der Geref.
Kerk te K at wij k aan Zee, genoopt, eer
vol emeritaat aan te vragen. Ds. Ingwersen
is 61 jaar en in Nov. 1931 aanvaardde hij het
predikambt te Koudekerke. In 1906 ging hij
naar Indië (Midden-Java) vanwaar hij
1'914 terugkeerde, om vervolgens de kerken
van Berlikum, Nijkerk en Katwijk aan Zee
waar hij sedert Jan. 1928 is, te dienen.
CONFESSIONEELE VEREEN.
De Prov. Commissie Zuid-Holland vai
Confess. Verg. zal Woensdag 18 October haar
jaarvergadering houden in de Prinsenkapel
te Rotterdam. In de middagvergadering, die
openbaar is, spreekt Ds. J. Douw es
's-Hertogenbosch over „Handhaving en her
ziening der belijdenis", terwijl de heer
v. d. M e e r Jr. als Evangelist mededeelingen
zal doen over zijn werk op Voorne en Put
ten.
GIFTEN EN LEGATEN
Ten bate van de Diaconie der Ned. Herv.
Gemeente te Den Haag werd in de Groo-
te Kerk aldaar een gift van duizend gulden
gecollecteerd.
ONDERWIJS
ONDERWIJZERS-BENOEMINGEN
Gouda. Joh. CalvijnschooL Tot hoofd
(vac. wijlen A. Kuizinga) de heer A. Her
stel, Mulo-onderwijzer aan de School m.d.
(Bijbel U.L.O. te Arnhem (1 Jan. 1046).
Hardenberg. C.N.S. Tot tijdelijk on
derwijzer: de heer Joh. Blom, kw. m. a.
Bijz. L. S. te Hoogeveen.
Woerden. Wilhelminaschool U.L.O. Tot
onderwijzer de heer W. E. Renkema, on
derwijzer van Noortschool te Amsterdam.
CHR. SCHOLEN OP OOST-JAVA
Door het Ned. Zendelinggenootschap op
O.-Java is benoemd tot Zendeling-onderwij
zer de heer G. v. d. Hoven v. Gende-
hoofd van de Chr. School te Modjo-
kerto.
De heer Van Genderen wordt belast met
de leiding van het Algemeen Schoolbeheer
der Oost-Java-Zending.
EXAMENS
EMERITAAT Ds. L. AALDERS
Met ingang van 1 Nov. a.s. heeft het Prov.
Kefkbestuur van N. Brabant en Limburg
vol emeritaat verleend aan Ds. L. A a 1 d
predikant der Herv. Gem. te Etten
Leur, die om gezondheidsredenen hiertoe
verzoek had ingediend.
Ds. Aalders is 61 jaar oud en heeft ook de
gemeenten van Westkappele en Vaals ge
diend. Van 19121922 was hij geestelijk ver
zorger van „Vrederust" te Bergen op Zoom.
In 1934 kwam kh in zjjn tegenwoordige ge-
GODSDIENSTONDERWIJZER
Het Classicaal Bestuur van Arnhem heeft
na examen het diploma Godsdienstonderwij
zer in de Ned. Hervormde Kerk uitgereikt
aan Mej. H. E. ten Bruggencate te
Apeldoorn en den heer G. J. A. Hendriks
te Arnhem.
3rel el t. Cand.
Amsterdam. Gem. Univ. Doet Genees
kunde: mej. L. M. C. Rlenks en de heeren C. P.
van Amerongen, J. M. van Kalnrhout, A. P.
M. de Meyer, W. Bagnay en L. H. J. van Lan-
greveld, cand. oeconomie de heer J. W. Werl-
wün.
Groningen. Ned. taal- en letteren de
heer H. Tuin, Noordbroek: artsexamen le deel
de heer J. M. A. "Wind Arnhem; bevorderd tot
arts de heer R. Oostlrigh. Nieuw-Buinen.
Delft. Prop. civielingenleur F. M. Meertens
Soerabaja; prop. werktulgk. ingenieur G.
Hljszeler, Leeuwarden: prop. eleetro-technisch
•ingenieur A. W. Kuüsten, Rotterdam: prop.
scheikundig ingenieur T. Renner, Nurnberg.
M. O. nktc K. (wiskunde) Den Haag. Ge
slaagd de heeren Th. Baas, Den Haag en J. de
Haan. Amsterdam.
er het wets-
D OOI <■-■,, ;ing van het
- de Memo-
veiaciieen z-, terdag j.I.
verklaarde I)r Coliin, dat dit ontwerp in
zijn algomeene strekking zou wordm ge
handhaafd, n! zal bij de uit te voeren wer
ken natuurlijk een scherpe selectie moeten
worden toegepast, ten einde te voldoen a^n
den eisch, dat geen oneconomische kapi-
taalsinvestatie.® mogen plaats hebben.
„Ik gebruik" aldus ging de minis
ter-president voort „nog eens na
drukkelijk het woord oneconomisch en
ik leg daarbij den nadruk hierop, dat
oneconomisch en onrendabel
niet hetzelfde zijn, en dat men
dus uit mijn eisch, dat geen oneconomi
sche werken moeten worden uitgevoerd,
niet mag afleiden, dat ik den eisch stel
dat alleen rendabele werken moeten
worden uitgevoerd. Het is toch alge
meen bekend, dat openbare werken
slechts zelden in directen zin rendabel
zijn."
Reeds bij vroegere gelegenheden had Dr
Colijn dezelfde opvatting uiteengezet.
Het is verblijdend, dat de combinatie de
Geer- Albarda—v. d. Tempel zoo volkomen
in de lijn gaat van haar voorgdhgers, gelijk
uit het Ixivenstaande blijkt Er is niet het
minste essentieel verschil en de verheuging
van de bladen, welke we op het oog hebben,
behoorde dus eigenlijk eenigszins anders te
zijn geaccentueerd, wil zij aan recht en bil
lijkheid de haar toekomende plaats geven.
Eén lijn trekt ook het huidige kabinet
met zijn voorganger in de circulaire, welke
minister v. d. Tempel dezer dagen heeft
doen uitgaan tti zake van de wederopne
ming van werkloozen in het bedrijfsleven.
Een nieuw geluid? was onze eerste vraag.
Na lezing moesten we concludeeren: in
geen enkel opzicht.
Het is om hc-t zoo te zeggen een vol
de „Arbeiderspers" boven de regeerings-
publicatie de groote koppen aantreffen:
„Scholing arbeidskrachten" en „Naar we
deropneming van werkloozen in het be
drijfsleven".
Uit en ter na heeft Dr Colijn steeds deze
dingen op den voorgrond gesteld in den tijd
toen van zijn kabinet nog gesproken werd
als van het in socialen zin vruchtbare kabi
net door hen, die zich thans teleurgesteld
toonen over het kabinet, dat den 9den
Augustus is opgetreden en het toen met
vreugde inhaalden.
Geen nieuw geluid, we herhalen het.
Het was blijkbaar niet noodig voor de
nieuwe bewindslieden.
Het oude was kennelijk zoo voortreffelijk,
dat aan een nieuw geen behoefte gevoeld
werd. Voor 'verantwoordelijke
staatslieden was en is het blijkbaar vol
komen voldoende.
Zekere pers geeft gaarne hoog op van
„stuwkracht" harer beweging.
Misschien vindt ze ook eens tijd om
hulde te brengen aan de stuwkracht
denkbeelden, welke zij voorheen te vuur
te zwaard bestreed, iftaar die thans onder
verantwoordelijkheid van uit haar geest
verwanten voortgekomen ministers in de
practijk ten volle worden gehandhaafd en
doorgevoerd.
Ons dunkt, het moet haar een vreugde
zijn van deze harmonie en verbondenheid
te kunnen getuigen.
Men behoeft niet bij het oude te zweren,
om toch te kunnen erkennen, als er iets
of veel goeds in gelegen is.
JEZUÏETENORDE
We vinden in de buitenlandsche pers de
vermelding, dat het archief van de Je
zuïetenorde, dat na de verovering van Rome
in 1870 naar Nederland was overgebracht,
in Augustus j.l. wederom naar Rome is te
ruggebracht.
UIT OOST- EN WEST-INDIE
De ramp van Timbang
Tien vermisten
MAGELANG, 1G October. (Aneta). Om
trent de raimp, welke Timbang heeft ge
troffen, kan nog het volgende worden ge
meld: Vrijdagmiddag werd eerst een aard
beving gevoeld, welke werd gevolgd door
stoom-explosies. De eerste geschiedde be
neden de kampong Timbang. waarop de
bevolking de vlucht nam. De door deze
eerste explosie ontstane krater was al aan
stonds uitgewerkt. Later volgden nog twee
groote uitbarstingen in de kampong zelf.
waardoor twee groote kraters werden ge
vormd. De noordelijke krater is een 6plcet-
kx-ater van 150 meter lengte en 50 meter
breedte terwijl de andere iets kleiner is
Beide kraters waren Zaterdagmiddag nog
in werking met een modderfontein van 40
meter hoogte. Van de dessa Timbang, welke
63 huizen groot was met een bevolking van
299 zielen, is geen sipoor meor teruggevon
den. Zeven volwassenen en drie kinderen
worden vermist.
Evenals in 1928 wordt ook thans voor de
vorming van stikgassen gevreesd. Met het
oog op dit gevaar zijn uitgebreide maatre
gelen getroffen.
Een nette organisatie
Verecniglog tot het plegen van misdrijven
Den laatsten tijd deed de Mïdansche onder
werïld nogal vau zich spreken. Herhaalde
lijk werden, op verschillende punten in de
stad, Chineezen en inlanders afgerost mc
Europeanen had men zich tol nog toe niet
ingelaten en wel onder zooaanige om
standigheden, dat bij de politie het vermoe
den soeds sterker werd, dat hier van een
georganiseerd optreden sprake was. Dit ver
moeder. is, naar wij in de .,Sum.posf' lezen,
duidelijk bevestigd. De politieke inlichtin-
geuuienst en de stadspolitie zijn er namelijk
op uitgetrokken om een vijftiental huiszoe
kingen te verrichten, waarbij zoodanig
tiriaal werd gevonden, dat hier klaarblijke
lijk gesproken kan worden van een veix
ging, als bedoeld in art 160 van het Wet
boek van Strafrecht, een vereeniging die zich
ten doel stelt, misdrijven te plegen.
Het onderzo?ik verkeert in zekeren zin nog
in 'n beginstadium, maar reeds nu iheuft men
al een vrij duidelijk beeld kunnen krijgen
van liet karakter der vereeniging, welker le
den nu niet bepaald siiraacn der Medan-
sche samenleving mogen heeten. Het zijn
Chineezen en inlanders uit de onderste la
gen, veelal lieden, die al bij herhaling met
de justitie in aanraking zijn gewsest.
Werkverschaffing voor Indische
raelaatschen
Op verscheidene plaatsen in Indië be
vinden zich in sanatoria lepraleiders, dk
daar een goede verzorging genieten. Voor
hen, wier ziekte in een beginstadium ver
keert en die nog over normalen werklust
beschikken, is het zaak, behalve een goede
verzorging, ook gelegenheid tot arbeid te
krygen.
De moeilijkheid, waarmede de inrichtin
gen algemeen te kampen hebben, is de
schaarsohte aan middelen. En verder geldt
het bezwaar van de onverkoopbaarheid
(wegens vrees voor besmetting) van de
producten van den arbeid des melaatschen.
Hoe deze moeilijkheden bestreden moe
worden, is een netelige kwestie, maar iat
men in Indië daarvoor een open oog heeft,
blijkt uit het volgende bericht, over het
sanatorium „Donorodjo" onder directie van
Dr Gramberg.
Naar aanleiding van een liefdadigheids
vendutie, waaraan Je dames van Tjepoe van
alle gezindten en landaarden medegewerkt
hadden, kwam de administrateur der B.P M.
te Tjepoe, Ir J. de Pril, ir contact met Dr
Gramberg.
Bij een bezoek aan het sanatorium kwa
men bov-mgenoemde bezwaren ter sprake
en de heer De Pril deed toen een voorstel
voor een goede oplossing. Op het bedrijf der
B.PM. te Tjepoe is steeds zeer veel oude
boorkabei over die vrijwel waardeloos is,
maar bij splitsing zeer bruikbaar materiaal
oplevert. Nu is die splitsing tijdroovend en
onder gewone omstandigheden niet loonend.
Voor patiënten van een inrichting ge^n
die bezwaren niet. Daardoor kwam men op
de gedachte de oude boorkabels van Tjepoe
ter beschikking van „Donorodjo" te stellen.
Nadat de draden gevlakt zijn, worden
die in een eenvoudig handapparaatje ge
vlochten tot harmonicagaas, voor het af-
rastereen van terreinen.
Een gelukkige omstandigheid was, dal
„Donorodjo" kilometers van dat gaas noodig
heeft en deze dure afrastering nu vrijwel
kosteloos gemaakt kon worden.
Behalve harmonicagaas kunnen gebruiks
voorwerpen als stalen borstels, papierman
den, vloermatten, enz vervaardigd worden,
die voor den verkoop geschikt gemaakt kun -
nen worden na ontrnettiiie door gezonde
mensohen. Stalen voorwerp-.n zijn ger
kelijk te ontsmetten door een kookbad,
waarna ze volkomen „veilig" zijn.
Wij hebben dit voorbeeld aangehaald als
een bewijs, dat met mateiialen afval nog
veel nuttig werk gedaan kan worden. Wel
licht kan nog op velerlei wijze het leed van
deze ballingen worden verzacht.
BATAVIA. 16 Oct. (Aneta). De Christen-
Batak-Gemeente te Batavia heeft het feit
herdacht dat twintig jaar geleden cle gere
gelde samenkomst van Bataksche Christenen
in hoofdzaak werd ingesteld. Er is een fees
telijke dienst gehouden in de Batak-kerk,
waarbij afgevaardigden van alle zusterge-
meenten tegenwoordig waren, alsmede de
Zendingsconsul Mr graaf van Randwijck.
hït mooist is en waarna het derde deel ons
weinig zeggen kon. Het spel van Helmann
was zeer verzorgd, ad refn wat toonvormirig
betreft, meegaand met de muziek. En dc sa-
vrking tusschen orkest en solist klopt»
als een bus.
In Beethoven trof Ililmann ons door tee.-
heid van klank, door diepte van weergave,
terwijl het orchestrale deel, althans iu het
eerste stuk, voor ons besef tegen -liet spel van
óór dï pauze mocht geruild worden. D*
tweede Romance ging figuurlijk sterk cres
cendo.
Ietwat rommeiig werd het slotstuk van
Liszf. Dit niet altijd evenwichtige werk
aagt een bij uitstel: stevige greep op het
geheel naast '?en technische neheersching
an alle instrumenten Ontbreekt hieraan
iets, dan rammelt het dra, hetgeen te meer
merkbaa? v~°-
dicht al
tolkingei
hier wel
De tot.
dan een
da belar
voor dit
talies v
dirigen
Op zc
nu dc
kort",
her wet
sombei
voor o
zooals we m
deden. Moge
gelijk 'zij n
KUNST
FLIPSE BRACHT OUDE
EN NIEUWE MUZIEK
Ferdinand Helman, uitnemend violist
ROTTERDAM, 14 October. Flipse heeft
vanmiddag zijn tradities op gelukkige wijze
voortgezet door verantwoord oudere en nieu
were muziek tot één geheel te vereenigen.
Vóór de pauze hoorden we de „Gedenck-
clanc-k"-suite van Badings, datserend uit
het vorig jaar, en het vioolconcert, dat R u-
dolf Mengelberg in 1930 op het papier
zette. Na de pauze volgden nog de feitelijk
te weinig gehoorde beide Romances voor
viool en orkest van Beethoven, alsmede
de maar-al te bekende Préludes van Li
Zulk een program belooft weer heel wat
voor het seizoen, dat we dan nu zijn inge
gaan, en ook het spel wettigt hooge ver
wachtingen. Er is blijkbaar uitnemende voor
studie geweest en meer dan één passage
maakte een uitstekenden indruk.
Toch komt men bij zulk een gevarieerd
program al spoeaig tot afwegen van hoeda
nigheden, en dan mogen we wel opmerken,
hoezeer dit orkest bij uitstek gedisponeerd is
voor modernere muziek. Zooals nu eenmaal
elke dirigent één of meer lievelingscompo
nisten pleegt te hebben, zoo schijnt ook een
orkest op bepaalde muziek ingesteld te ra
ken. De genegenheid jegens een genre wsrkt
door, en dus ondergingen we voor ons besef
de werken van vóór de pauze dieper dan die
daarna.
Het viel ons niet mee, in de suite van
Badings een zekere eenheidsgedachte te bele
ven, tenzij dan dat de verschillende onder
deden alle ontleend zijn aan dï mooie ver
zameling van Valerius. Gelukkig heeft Ba
dings de liederen niet geheel uit hun ver
band geirnkt door hun, hetzij een luchtige
hetzij '2en z\\4aarmoedige bewerking te ver
schaffen voorzoover dit niet met de melodie
in overeenstemming zou zijn. Zeer getroffen
werden we bijvoorbeeld door de Intrada met
de fijne omhoogstuwende passages voor d3
violen. En de finale is een juweeltje! Zoo is
aan dezo „oude" muziek een nieuwen licht
val gegeven, zijn wijzen van vele jaren her
gestoken in een kleed vam onzen tijd, zonder
dat zulks misstond. D? eeuwen zijn hier
voortreffelijk overbrugd.
Helmann speelde het vioolconcert van
Rudolf Mengelberg, een concert, waarin het
allegretto ons nog het minst boeide. Aanmer
kelijk beter ging het met de feitelijke trage
spanning in het tweed» deel, dat werkelijk
ECONOMIE EN FINANCIEN
De begrooting van Groningen
Voor 1940 evenwicht verkregen
B. en W. van Groningen hébben de be
grooting 1940 bij den Gemeenteraad inge
diend. Het is hun gelukt evenwicht te ver«
krijgen tusschen inkomsten en uitgaven,
welke voor het jaar 1940 zelf worden ver
wacht, maar zij konden er nie: in slagen
bovendien nog dekking te vinden voor het
gedeelte van het nadeelige saldo der reke
ning over 1938, ten bedrage van f 140.936.36,
dat overeenkomstig de bestaande voor
schriften, ten laste van de begrooting van
1940 moet worden verwacht.
B. en W. stellen voor :noemd bedrag,
afgerond tot 140.000.-- ten .iste va.i den
kapitaaisdienst te brengen en dit bedrag a£
te schrijven in ten hoogste tien jaarlijksche
termijnen.
EMISSIE NED. KABELFABR1EK
Naar wij vernemen, werden b|) de gehout'.en
Inschrijving op 2010 aandeelen f 1000 eer
N.V. Nederlandsche Kabelfabriek op enkele
stukken na, alle aandeelen geplaatst.
SMIT EN CO's
TRANSFORMATOPENFA.BRIEK
Dividend 18 (als v. j.)
Blijkens het jaarverslag over 1938/1939
van W. Smit en Co's Trnnsformatoronfa-
brlek te Nijmegen wordt voorgesteld een
onveranderd dividend van 10 pCX uit te
keeren. De behaalde winst bedraagt 480.655
(v.J. t 422.081
Gedurende het venalagjaor ls do vraag naar
transformatoren wederom bevredigend geweest
De afzeit is ongeveer gelük gebleven aan dien
van L.et vorige jaar, zoodat do bezetting van
de fabriek wederom zeer goed Is geweeat. De
afzet naar het buitenland. Indië Inbegrepen.
het, vorige boekjaar. De afzet -
ts teruggeloopen,
afdeellng eli
die
draad-fabriek
H isch
i. De oorlog, -welke thans
in ons werelddeel woedt, maakt, het doen van
voorspellingen voor de toekomst onmogelijk.
De faibrie<ken eijn ruimschoots van orders
terwijl
digde
steeds, hoewel tragei
SCHAKEN
Om het kampioenschap
van Nederland
Euwe behoudt zijn titel
Na zes partijen was, zooals men weet. de
stand ln den wedstrijd tusschen Dr Euwe en
den heer S. Landau, om het Nederlandscho
kampioenschap schaken 4%1% voor Euwe. De
zevende partij zou dus de beslissing kunnen
geven en gezien de laatst gespselde partijen
was daar veel kans op. want al zou dr Euwe
remise krijgen, dan nog behield hij den titel.
Er was dan ook Zaterdagavond in het N.V.-
huls te Utrecht groote belangstelling.
Landau, die met wit speelde en bü zijn ach
terstand geheel op winst wilde spelen, begoi
al spoedig nt
ontwikkeling;
en liet den a
wone beantwoording van de Engelsch'
die gespeeld werd, niet toepaste door in de
derde zet niet d7do, doch c7—c5 te spelen en
na de 4e zet van wit. e4o5, niet d-i te spelen,
doch Ff6g8.
Door na te lang met roeheen
iet zijn
-htte te lang met rocheeren
Euwe over, die de ge-
hebben in de 13e zet de lange roohade t
kreeg 't spel 'n scherp karakter. Landa
tie werd slecht en hij offerde kwaliteit
posi_
i door middel vai
en der Loopers onschadelijk te maken
het initiatief te nemen voor een aan,
de Koningsstelling, die opengebroken
den meester-
Zwart: Dr M. EUWEJ
e opening
19 Pc3b5 Le7ffi
7 b2—b3
8 Ddlc2
9 e5Xd6
10 Lelb2
11 Pc3e4
12 De2e3
15 Lfl—g2
16 Pf3Xe5
17 De3Xe5
Pf6—gS
Pb8cf.
Pg8—e7
d7d6
Lf8Xd6
0—0
Ld 6e7
f7—f5
Pg6Xe5
I.g4Xd1
a 7aS
Tb8cS
-- Lg2d5f Kg8—h8
22 Dc5 X b5
23 Db5—c5
24 Lb2 X ff
25 Kclc2
26 f2—f4
27 Ld5Xc4
28 Dc5f2 _l»10ei
29 Kc2—bl a 6a 5
30 d2d4 a5—a4
31 d4—d5 De7b
D'2_c2 a4 X 63
33 a2Xb3 TeSe3
34 Kblb2 TeSa8
35 Tdl—d3 Db4a3t
36 Kb2—c3 Da3—a5r
37 b3b4 Da5alt
38 Dc2—b2 TnS—a3t
i partij heeft dr Euw
VOETBAL
Alle wedstrijden uitgesteld.
Twente
Excelsior—Sparta
AchillesOr. Nassau
