Jlktuw geited)t (tfottrmtt
Conferentie der Noordsche Staatshoofden
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Britsch slagschip gezonken
MOLES T-RISICO
^EAGER^
GIN
ponnementsprijö:
O kwartaal ln Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 2.35
nco per post 2.35 portokosten
week 0-18
ir het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
se nummers 5 ct. met Zondagsblad 7 cl.
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 22710 ;na 6 uur: 23166) - Postbox 20 - Postgiro 58936
8bbertentitpnj?en:
Van I tot 5 regels !.17'/a
Elke regel meer0.227»
Ingezonden Mededeelingen
van 1-5 regels 2.30
Elke regel meer0.45
Voor het bevragen aan 't bureau
wordt berekend0.10
Mo. 6830
ZATERDAG 14 OCTOBER 1939
20e Jaargang
CANDINAVISCHE
SOLIDARITEIT
koning van Zweden heeft, gelijk men
kan lezen, een uitnoodiging gericht
koningen van Denemarken en Noor
en tot den staatspresident van F
om tegen Woensdag aanstaande
jjEloLm gezamenlijk te confereeren. De
hoofden zullen bij hun bezoek aan de
^sche hoofdstad door hun ministers
VAuitenlandsche zaken worden verge-
vaaruit men mag afleiden, dat men
rnstig gemeenschappelijk overleg op
3rng heeft, in verband met den nood der
Die nood doet zich in de neutrale
°°t van het hooge noorden reeds nu,
lijks zes weken na het uitbreken van
Engelsch-Fransch-Duitschen oorlog,
1 vrij straffe vrij gevoelen, om nat
imflict zich tot op heden voornamelijk
xx> heeft toegespitst, en het juist de on-
kr£ mogendheden zijn, die daarv
;en overlast ondergaan. Door de uit-
0> contrabande-bepalingen, waardoor
ajgnd en Duitschland elkander trachten
jagven, ondervindt de neutrule handel
h.ige sterke Inperking, dat men gerust
rodembeklemming zou mogen spreken,
loejn er de laatste dagen van eenige
*e\iing sprake is. Het Noordzeegebied
operatieterrein bij uitstek, alwaar
e1ans de eenheden der Engelsche en
ie zeestrijdkrachten bewegen, en uit
veel voorkomende berichten omtrent
en verdwalingen van Duit-
jiegtuigen boven Deensch terrein mag
Afleiden, dat ook het luchtwapen,
maarschalk Goering zoo prat gaat,
rol daarbij speelt. Tusschei
en onderzeebooten is het voor de
•ia jen slecht verkeeren, vandaar dat
ijnleen de Scandinaafsche uitvoer, doch
import ten bate van de voedselvoor-
v» onder den druk van het risico aan
'1 ^schrompelen is. Deze dingen in aan-
lei\g genomen behoeft het weinig ver-
te verwekken, dat de Noordsche
Roofden den tijd gekomen achten, om
iderling over hun gemeenschappelijke
te beraden, want eenheid van
zal ook hier meer effect kunnen
s len, dan afzonderlijk optreden. Gedu-
vorigen oorlog, dien van 1914—
het eveneens koning Gustaaf van
w^., die voor zulk een Scandinaafsche
bespreking het initiatief nam, thans,
if maanden na, juist vijf en twintig
sclgeleden, bij welke conferentie ook
en neutraliteitsrechten de eerste viool
rmo.
)n(^chen is e«r tusschen toen en nu, wat
"imenspreking betreft, een opmerke-
\jrschil. Finland telde toen in de
ve)iaafsche samenleving van onafhan-
•tzestaten niet mee, daar het deel uit-
van het groote Russische Tsaren-
m>t verkeerde in die donkere eeuw
neri historie, waarin het, via een per-
'alliantie met het groote rijk der
gdaarin staatkundig was opgeslokt,
oriebben de Finnen hun eigen staats-
jgelen zajn zij, door lange jaren van
dfeam en werking met hun buren, in-
n eid met de hun zoo na staande
loe! opgenomen in een lotsverbonden-
zich voor zekere doelmerken zelfs
t~QÉ, tot Nederland en België, heeft
j ifikt. Tusschen Zweden en Finland
ienfs zeer nauwe banden gelegd, wat
le militaire positie van de Aalands-
geo, welke voor beide staten van groote
che waarde moeten worden geacht,
mdinaafsche solidariteit komt den
=^hans goed van pas, nu zij door het
m van den Russischen invloed aan
Ier Oostzee in een gevarenzone zijn
waaruit zij zich nauwlijks op eigen
zullen kunnen losmaken. Tegen
1 te vèr strekkende Russische
lebben de ambassadeurs van Dene-
Noorwegen, Zweden en van de
de Staten reeds bij voorbaat dezer
Moskou stelling genomen. Het
initiatief van koning Gustaaf,
bij uitstek als een gebaar van
steun voor Finland bedoeld, kan
ins worden uitgelegd als de wensch
e aBen, het verwante Scandinaafsche
pik in het uur van zijn nood een
:crier den riem te steken, door het er
^aaan te herinneren, dat het vrien-
ims, niet slechts aan de verre overzijde
3n Atlantischen Oceaan, doch ook zeer
huis.
jste berichten over het verloop der
Finsche besprekingen geven overi-
c reden tot eenig optimisme. De
onderhandelaar in de Rus-
iofdstad blijft daar met de Sovjet-
ibers in gesprek, waaruit men
i mogen afleiden, dat hem geen
n zijn voorgelegd, die hij met de
en nationale waardigheid in strijd
len. Molotow heeft hem een memo-
moverhandigd, niet een ultimatum:
fnen kenschetsen den toestand. Er
>infhalve uitzicht op een toekomstig
DE N.S.B. GETREDEN
r J. van H o e y S m i t h die bij de
rovinciale Statenverkiezing optrad
'ekker voor de N. S. B. te Rotter-
ft bedankt voor zijn lidmaatschap
nciale Staten van Zuid-Holland. In
ts is benoemc.', gelijk wij reeds
en, Mr. M. M. Rost van Ton-
- p)e heer J. van Hoey Smith
'c!ns ook voor de N. S. B. te hebben
„Royal Oak" slachtoffer
van duikboot?
De Brltsche admiraliteit deelt mede
De secretaris der admiraliteit moet tot zijn leedwezen
mededeelen, dat Zjjne Majesteits slagschip Royal Oah"
gezonken is, naar men meent te weten, als gevolg van
het optreden van een duikboot. Zoo spoedig mogelijk zal
een lijst met de ramen der overlevenden worden ge.
publiceerd.
Hoeveel opvarenden van het slagschip „Royal Oak" <<e.
red zijn is nog niet bekend.
Deze oorlogsbodem had een voltallige bemanning
meer dan duizend officieren en manschappen. De we
verplaatsing bedroeg 29.150 ton.
De bouwkosten hebben bedragen 2.468.269 pond ster
Na het torpedeeren van het vllegkampschlp ..Courage-
is dit het tweede groote verlies voor de Britsche me
tijdens dezen oorlog.
De oorlog ter zee
Drie Duitsche duikbooten
vernietigd
Het Britsche ministerie van marine deelt
mede, dat gisteren door de Britsche strijd
krachten drie Duitsche duikbooten zijn tot
zinken gebracht Enkele overlevenden kon
den door de Engelschen aan boord worden
genomen.
Naar Reuter meldt heeft een Duitsch
marine-officier in een te Kiel gehouden
radio-interview verklaard, dat in de eerste
weken van den oorlog tegen de Britsche
scheepvaart en neutrale schepen met con
trabande aan boord voornamelijk duikboo
ten werden gebruikt, doch dat men kort
geleden had besloten torpedobootjagers te
gebruiken voor dit doel. Een andere Duit
sche officier zou verklaard hebben, dat de
zij een neutraal schip
ALG. FRIESCHE LEVENSVERZ. MY
LEEUWARDEN - BURMANIAHUIS
GROOT NOORDHCLLANDSCHE
VAN 1845
AMSTERDAM - VAN BRIENENHU1S
BEIDER GARANTIE VOOR ALLE
VERZEKERDEN
Beschrijving van de „Royal Oak"
De „Royal Oalc" is een slagschip van
hetzelfde type als de „Royal Sovereign" en
de „Revenge". Het schip behoort tot de in
den oorlog gebouwde slagschepen. Het is 17
November 1914 van stapel geloopen en was
Mei 1916 gereed. Tijdens den bouw is het
schip, dat als kolen-stokend schip was ont
worpen, tot een vollecigen oliestoker omge
bouwd. Het had een standaard waterver
plaatsing van 29.150 ton en, indien volledig
beladen, een waterverplaatsing van 33.500
ton. Het had een bemanning van ongeveer
1100 man. De lengte was 580 voet op de
waterlijn. De diepgang 28,5 voet en de breed
te 102,5 voet.
Het schip was bewapend met 8 kanonnen
lil 15 inch, 12 van O inoh «n had 8 lucfllt-
afweerkanonnen van 4 inch, plus een aantal
lichtere vuurmonden en machinegeweren.
Beneden de waterlijn had het 4 torpedo-
lanceerbuizen en een vliegtuigkatapult be
zat het schip op zijn derde geschut
Het liep 23 mijl.
De bepantsering was zeer zwaar. D
was voorzien van zware „blisters", d-
een soort van uitwassen buiten de sc
huid, waartegen de torpedo's, alvorei
scheepshuid te treffen ,tot ontploffing
ten komen. Bovendien was de watei
indeeling zeer goed, zoodat de „Royal
geacht kon worden sterk beveiligd t
tegen aanvallen van ondterzeëers.
Het schip dat te Devonport gebouwi
was in 1934 tot 1936 gemoderniseerd.
Twee Vlaardingsche Haring-
loggers naar zee vertrokken
VLAARDINGEN, 14 Oct. Hedenmorgen
omstreeks negen uur zijn de eerste twee
stoom'oggers ter haringvisscherij vertrokken
Het waren de VL 172, schipper C. Poot
en de VL 217, schipper H. van Roon, beide
schepen van de Visscherij Mij Vlaardingen
(fa Van Gelderen). Niettegenstaande het
hard regende, was er aan de Kon. Wilhel-
minahaven, nabij de Zeevischhal veel
belangstelling. Ock burgemeester Siezen be-
>r»d zich onder de aanwezigen. Hij heeft
.aan boord van de schepen nog eenigen
'met de bemanningen onderhouden,
ider de opvarenden bevinden zioh maar
klein aantal Vlaardingsche zeelieden,
meerendeel komt uit verschillende
'ere plaatsen,
m 10 uur zou nog een derde logger, de
216 van dezelfde reederij, vertrekken,
ipper op deze logger is de heer A. Visser,
'p de schepen zijn verschillende veilig-
■ismaatregelen getroffen. De Nederland-
te vlag is aan weerzijden op den boeg
igebracht. Op de verschansing is met
ote letters het woord „Holland"
ilderd.
let ligt ln de bedoeling, dat de loggers
nacht op zee niet doorstoomen, maar
len wachten tot het weer daglicht wordt,
/lorgenavond kunnen zij op de Doggers-
nk aankomen, alwaar men de netten zal
petten. De schepen hebben een volle vleet
Si boord.
mans liggen nog een 10-tal loggers voor
rtrek gereed, en wanneer er niets in den
g komt, zullen deze begin volgende week
;varen.
Het Fransche Iegerbericht
van heden
Het Fransche Iegerbericht van vanm<
luidt: „Kalme nacht. In het gebied ten
ten van de Moezel wederzij dsch'd actie
de artillerie".
Volgende week
Woensdag
te Stockholm
Stelt Rusland gematigde
eischen aan Finland?
De koning van Zweden heeft, naar
officieel wordt medegedeeld, de koningen
van Denemarken en Noorwegen, als
mede den staatspresident van Finland,
uitgenoodigd tot een bijeenkomst. De
staatshoofden hebben deze uitnoodiging
aangenomen en zullen, vergezeld van
hun ministers van buitenlandsche zaken,
naai* Stockholm komen, waar de voorgc-
;n conferentie op 18 October a.s. zal
worden gehouden.
De conferentie te Stockholm wordt, naar
een U. P.-telegrarn meldt, beschouwd alö
een demonstratie van het vaste besluit van
Zweden, de onafhankelijkheid te bewaren
en de politiek van neutraliteit en solidari-
teit voort te zetten.
agenda voor de conferentie is nog
niet vastgesteld, maar men gelooft, dat ook
de economische export-moeilijkheden ter
sprake zullen komen.
Tot dusver is er nog geen enkele aanwij
zing, dat ook een poging tot bemiddeling
tusschen Duitschland en de geallieerden
zal worden gedaan, maar in niet-officieele
kringen wordt dit vraagstuk druk bespro
ken.
Memorandum, geen ultimatum
Het Finsche ministerie van buitenland-
;che zaken deelt mede, dat de besprekingen
tusschen Finland en de Sovjetunie kalm
erloopen. Het zou evenwel niet in het be
lang van een goeden gang van zaken zijn
op het oogenblik reeds bijzonderheden te
onthullen. Aan den anderen kant deelde
I-lavas gisteravond uit Moskou mee. dat
men daar niet verwachtte, dat nog gister
avond een bespreking zou worden gehouden
tusschen de vertegenwoordigers van Fin
land en de Sovjetunie. Paasikivi heeft
na het onderhoud van Donderdag zijn re
geering om instructies gevraagd.
Volgens het Finsche informatiebureau
hebben de Finsche onderhandelaars van
Stah'n een memorandum en geen ultimatum
ontvangst genomen. Het bureau voegt
hieraan toe, dat men op het ministerie van
buitenlandsche zaken te Helsinki tot den
ochtend is bezig geweest met de bestudee
ring van een van Paasikivi ontvangen tele
gram.
Amerikaansche kringen te Helsinki
zegt men, volgens Reuter, dat Stein-,
hardt, toen hij namens de Ver. Staten
zijn démarche bij de Russische regeerihg
deed, den indruk heeft gekregen, dat Rus
land langs den weg van vriendschappelij
ke besprekingen tot overeenstemming met
Finland wenscht te komen. Van vooraan
staande Zweden vernam Reuter, dat Zwe
den zeker troepen zou zenden om Finlarid
te helpen, indien de Aalandseilanden be
dreigd zouden worden.
Besprekingen vorderen tijd
Men Is te Moskou algemeen van mee
ning, dat de onderhandelingen langer zul
len duren, dan de besprekingen met de
Baltische landen, misschien zes of tien da
gen. De Finsche regeering heeft zijn onder
handelaar geen volmacht gegeven en Paa
sikivi kan zijn regeering iederen keer, dat
hij dit nuttig oordeelt, raadplegen.
Te Helsinki blijkt het optimisme, ten
aanzien van het resultaat der Moskousche
besprekingen te zijn toegenomen. De Fin
sche minister van buitenlandsche zaken
E r kk o heeft aan de Scandinavische jour
nalisten meegedeeld, dat het bericht der
Deensche, Noorsche en Zweedsche démar
ches te Moskou in Finland met groote vol
doening ontvangen is. „In moeilijke tijden
als deze zeide hij is het een troost te
weten, dat men echte vrienden heeft."
Koning Gustaaf
DE DISTRIBUTIE
VAN SUIKER
Vanavond wordt het bon
nummer bekend gemaakt
's GRAVENHAGE. 14 October.
Zooals men weet. zal Maandag
suiker verkrijgbaar zijn tegen af-
gifte van een bepaalden bon v$n de
Rijksdistributiekaart. Het nummer
van deze bon is met opzet niet
gepubliceerd om verkoop op heden
te voorkomen. Vanavond, na het
sluitingsuur van de winkels, zal
het nummer in een buitengewone
Staatscourant worden gepubli
ceerd. ln de tweede uitzending van
nieuwsberichten zal men het num
mer kunnen vernemen.
EERSTE NED. NAALDENFABRIEK
TE VAALS
De staking opgeheven
EINDHOVEN, 14 October. De staking bij
de N.V. Eerste Naaldenfabriek A. en F.
Musolf te Vaals is opgeheven. De staking
heeft 25 weken geduurd. Thans is men op
de volgende basis tot een accoord gekomen:
1. de loonen zullen met 10 pet. worden
verhoogd.
2. De algemeen erkende Chr. feestdagen
zullen, indien deze niet op een Zondag val
len. worden doorbetaald.
3. Zes vacantiedagen met behoud van loon
4. beide partijen zullen geen rancune
maatregelen nemen. Het personeel zal ge
leidelijk weer te werk worden gesteld.
Maandag a.s. zullen een tiental arbeiders
en arbeidsters het werk hervatten.
NIET-KOSTWINNERS- EN
MENAGE-VERGOEDING
H'3t Tweede Kamerlid vaa SI een heeft
den Minister van Defensie de volgende vra
gen gesteld:
1. Is het waar, dat in tegenstelling
met hetgeen t.a.v. de kostwinners geschiedt,
aan wie bij verlof schadeloosstelling voor
voeding in den vorm van ean hoogere kost
winnersvergoeding wordt toegekend de
z.g. niet-kostwinners, ofschoon zij geduren
de die dagen ook bij ouders, familieleden
of vreemden „in den kost" zijn, geen uit-
kearing voor menage ontvangen?
2. Indien de voorgaande vraag bevesti
gend moet woraen beantwoord, is de mi
nister dan bereid een regeling te treffen,
welke ook de niet-kostwinners in staat stelt
d-3 kosten van hun voeding tijdens verlof
dagen te vergoeden?
De Directie van de Nederlandsche Spoor
wegen maakt bekend, dat met ingang van
de win terdienstregeling op 15 October a.s.
de sedert 29 Augustus j.l. ingevoerde be
voegdheid om met plaatsbewijzen van da
Nederlandsche Spoorwegen op de lijnen der
A.T.O., G.A.D.O., N.B.M. en N.Z.H.T.M.
reizen, vervalt.
Nevenstaand kaartje geeft in 't uiter
ste Noorden van Europa de begren
zing weer van Sovjet-Rusland, Fin
land, Zweden en Noorwegen, ln dit
gedeelte zijn de belangen der Scandi
navische landen het meest kwetsbaar.
Het zou wel eens kunnen gebeuren
dat de zwarte vlek. welke men op het
kaartje ziet aangebracht, in een geva-
renhaard zou kunnen veranderen
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit TWÉÉ bladen
en het ZONDAGSBLAD
Te Stockholm zal volgende week een
conferentie van Noordsche staatshoofden
plaats hebben.
Engeland brengt duikbooten tot zinken.
Een offensief op het westelijk front
verwacht.
Het Engelsche slagschip „Royal Oak"
getorpedeerd.
Financieel Weekoverzicht.
Een adres van het Chr. Werkgevers
verbond aan de Regeering inzake de eco
nomische noodmaatregelen.
De onbewaakte overweg bij Bunnik
heeft een slachtoffer geëischt.
REGENACHTIG WEER
Weer verwachting. Krachtige tot
matige Zuidoostelijke tot Zuidelijke of
Zuidwestelijke wind. Betrokken tot
zwaar of halfbewolkt. Regenbuien, later
wellicht tijdelijk opklarend. In het Noor
den weinig verandering in temperatuur»
In het Zuiden kouder.
15 Oct. Zon op 6.25 uur, onder 5.U6 uur
15 Oct. Maan op vm. 9.34 u. ond. nm. 6.40 u
16 Oct. Zon op 6.27 uur. onder 5.04 uur
16 Oct. Maan op vm. 10.40 u. ond. nm. 7.26 u
FIETSERS LICHT OP
15 Oct. Van 'sav. 5,36 u. tot 'smorg. 5.57 u
16 Oct. Van 'sav. 5,34 u. tot 'smorg. 5.58 u
Ducht Ge schade door Oorlogsmolest?
Sluit U dan aan bij
in administratie bij „CENTRAAL BEHEER**
SINGEL 126—130 AMSTERDAM (C.)
Telefoon 47190
Vraagt inlichtingen! Stelt niet uit!
Verzekerde waarde thans bijna 1V2 milliard.
(Ree! 1
VOOR WILDBOUTEN
NAAR VIERHOUTEN
Hotel „De Mallejan"
Weekend van Zat v. d. tot Maandag n.
Ontb. 9.
(Reel.)
SPECIAL DRY
Gene., 1 Agent ANDRE KERSTENS. Tilburg
(Reel.)
CAft
dar. L
IWWRS WEIONTEIiqT-f-3-HtT BADKAMER - f-4
De luchtlijn naar Haamstede
Waarschijnlijk binnenkort heropening
De plannen der K.L.M. om een gedeelte
der Zeeuwsche luchtlijn, a.l. het traject
RotterdamHaamstede te hervatten, be
ginnen vasten vorm te krijgen. Besprakin
gen met verschillende instanties hebben er
toe geleid, dat vergunning is aangevraagd
een eenmaal daagschen dienst, welke uit-
sluiteno op werkdagen wordt uitgevoerd, te
openen tusschen Rotterdam an Haamstede.
Keurt de Minister van Waterstaat het
voorstel goed, dan zal de heropening plaats
vinden op 19 October a.s Uit Rotterdam
vertrekt er dan een vliegtuig om 9 u. 30, uit
Haamstede om 14 u. 45.
Ondarzocht wordt nog oe mogelijkheid de
Zeeuwsche luchtlijn in haar geheel te her
stellen, dus door te vliegen tot Vlissingen.
Dit plan is echter in een stadium, waarin
nog niet aan uitvoering gedacht kan worden
V erlofspersoneel
MAG BURGERKLEEDING DRAGEN
De Minister van Defensie heeft de bepalin
gen betrefende de tenue der militairen bij
mobilisatie gewijzigd. Onder meer is thans
bepaald, dat de militairen van liet ver.n >-
personeel tijdens een hun verleend verlof
burgerkleeding mogen dragen, doch niet ij-
dens de reis van ei. naar het kantonnement
Dit dragen van burgerkleeding is echter niet
toegestaan aan hen. die moeten worden
geacht voor eerste oefening in werkelijken
dienst te zijn.