TakkmM
„Duitschland moet zijn keuze doen"
EUMATIEK
Kou, Grief
VRIJDAG 13 OCTOBER 1939
EERSTE BLAD PA<
■dJ
Chamberlain beantwoordt de vredes
voorstellen van Hitier
Geen vertrouwen in de beloften van de
huidige Duitsche regeering
Nu geen woordenmaar daden
Gistermiddag heeft Chamberlain in het Britsche Lagerhuis zijn met
groote spanning tegemoet geziene verklaring afgelegd en gesproken
over de vredesvoorstellen van Hitier. Hiervan zeide hij o.m.
„Het zou onmogelijk zijn voor Groot-Brittannië, een dergelijken
grondslag te aanvaarden, zonder te kort te doen aan haar eer en
haar eisch op te geven, dat internationale geschillen moeten worden
geregeld door besprekingen en niet door geweld-
Chamberlain stefde het volgende alternatief: of wel de Duitsche
regeering moet een overtuigend bewijs geven van haar verlangen
naar vrede door definitieve daden en door het verschaffen van doel
treffende waarborgen ten opzichte van haar voornemen om haar ver
plichtingen na te komen, of wel wij moeten in onze taak volharden
tot het einde.
Het is aan Duitschland om de keuze te doen.
Ia zijn rede gaf Chamberlain allereerst
nog eens een overzicht van de gebeurt?nis-
sen, die tot het uitbreken van den oorlog
op 3 September hebben geleid. Ondanks alle
pogingen can den vrede te bewaren, is Hitier
op 1 September Polen binnengevallen, waar
bij hij met geweld den weerstand van het
Poolse h? volk brak.
Zooals neutrale waarnemers hebben ge
tuigd, werden óe Poolsche steden en dorpen
gebombardeerd en in puin geschoten en
werden de burgers op groote schaal omge
bracht, met schending van alle verplichtin
gen, waarover Hitier thans met trots spreekt
alsof hij ze had nagekomen. Thans, na deze
moedwillige agressie, welke zoovele Pool
sche en Duitsche levens heeft gekost, die zijn
opgeofferd om te voldoen aan zijn eigen
aandrang voor het gebruik van geweld, doet
dc Rijkskanselier zijn voorstellen.
Indien men zou venvachten, dat in deze
voorstellen eenige poging zich zou bevinden
om voldoening te geven voor deze misdaad
jegens de menschheid, welke zoo spoedig
gevolgd is op de schending der rechten van
het Tsjecho-Slowaaksche volk, wordt men
hierin teleurgesteld. De Poolse!» staat en
zijn leiders worden met scheldwoorden be
laden. Wat het lot zal zijn van dat deel van
Polen, hetwelk Hitier beschreven heeft als
ï»t Duitsche belangengebied, blijkt niet
duidelijk uit zijn redevoering, maar het is
ouidelijk, dat hij deze kwestie alleen door
Duitschland wil laten regelen in overeen
stemming met de Duitsche belangen, m.a.w.
hij wil n»t het veroverde gebied doen wat
hij wil.
Het zou onmogelijk zijn voor Groot-
Brittannië zulk een grondslag te aanvaar
den zonder zijn eer te verbeuren en zijn
eisch prijs te geven, dat internationale ge
schillen dienen te wordèn opgelost door over
leg en niet door geweld.
De passages in de redevoering, welke be
stemd zijn nieuwe verzekeringen te geven
aan nabuurlanden van den heer Hitier, ga ik
voorbij, aangezien deze landen zullen weten
welke waarae daaraan gehecht kan worden,
bedenkende dezelfde verzekeringen, welke
hij vroeger gegeven heeft.
Het vertrouwen gebroken
Chamberlaiiv.zeide, dat het gemakkelijk
zou zijn uitlatingen van Hitier te citeersn
uit redevoeringen van 1935, '36 en '3S, waarin
hij in de meest absolute termen zijn besluit
kenbaar maakte, Oostenrijk en Tsjecho-
Slowakije niet te zullen axmexeeren of eenige
territoriale eischen te stellen in Europa,
nadat de Sudeten-Duitsche kwestie geregeld
zou zijn. Ook kunnen wij Hitiers radicale
afwijking van d3 sinds lang beleden begin
selen van zijn politiek en overtuiging niet
voorbijgaan. Dit herhaalde negeeren van zijn
woord en de plotselinge wendingen van zijn
politiek maken het voor mij uitermate moei
lijk mij bezig te houden met de voorstellen
die vervat zijn in de rede van den Rijks
kanselier. De eenvoudige waarheid is, dat
het na onze jongste ervaring niet langer
mogelijk is vertrouwen te stellen in het ijöelj
woord van de huidige Duitsche regeering?
(Luide en langdurige toejuichingen).
Onze politiek is er n»t op gericht de Juiste
plaats in Europa te ontnemen aan een
Duitschland, dat in vriendschap en vertrou
wen met andere landen wil leven. Integen
deel, wij gelooven, dal geen doeltreffend ge
neesmiddel voor de kwalen der wereld ge
vonden kan worden, indien gfsen rekening
gehouden wordt met de rechtvaardige
eischen en nooden van alle landen. Wanneer
de tijd mocht aanbreken, dat de lijnen ge
trokken moeten worden voor een nieuwe
vredesregeling, zou de Britsche regeering
inzien, dat *2r voor de toekomst weinig hoop
zou bestaan, indien niet een zoodanige rege
ling bereikt wordt door de methoden
onderhandeling en overeenstemming.
Daarom gingen wij niet met wraakgierige
voornemens den oorlog in, maar eenvoudig
ter verdediging van de vrijheid (toejuichin
gen). Niet slechts ae vrijheid van da kleine
landen staat op het spel, het gaat ook om
het vreedzame bestaan van Groot-Brittannië,
van de Dominions, van Indië en de rest
het Britsche rijk, van Frankrijk en van alle
vrijheidslievende landen.
De donkere toekomst
Wat ook de uitslag zal zijn van den hul
digen strijd en op welke wijze het einde ook
bereikt wordt, de wereld zal niet gelijk zijn
aan die, welke wij voorheen gekend hebben.
De Britsche regearing weet maar al te goed,
cat in een modernen oorlog tusschen groote
mogendheden de overwinnaar en de over
wonnene beide wreede verliezen moetan
lijden, maar zich overgeven aan verkeerd
handelen zou alle hoop wegnemen en alle
levenswaarden vernietigen, welke aoor de
eauwen heen het kenmerk en de bezieling
geweest zijn van den menschelijken vooruit
gang (toejuichingen).
Wij zoeken geen materieel voordeel voor
cms zelf (geroep: bravo). Wij wenschen niets
van het Duitsche volk, dat zijn zelfrespect
zou kwetsan (bravo). Wij zijn niet slechts
uit op de overwinning, doch kijken veeleer
verder, t.w. naar het leggen van een grond
slag voor een beter internationaal stelsel,
waarbij oorlog niet het onvermijdelijke lot
van elk opeenvolgend geslacht behoeft te
zijn (luide toejuichingen). Ik ben er zeker
van, dat alle Europeesche volkeren, het
Duitsche volk incluis, vrede wenschen, een
vrede, welke hen in staat zal stallen zonder
vrees te leven en hun krachten te wijden
aan de ontwikkeling van hpn beschaving,
de najaging van hun idealen en de veibete-
•ring van hun matiarieele welvaart
De vrede welke wij besloten zijn te ver
krijgen, moet echter een werkelijk gevestigde
vrede zijn, niet een lastige wapenstilstand
welke door voortdurend herhaalde bedrei
gingen onderbroken wordt (toejuichingen)
Wat staat zulk een vreoe in den weg? Het
is de Duitsche regeering en de Duitsche
regeering alleen.
Geen goedpraten van agressie
Na betoogd te hebben, dat Frankrijk
Engeland eensgezind zijn, schetste Cham
berlain de houding van de Britsche Regee
ring als volgt:
Hitier verwierp alle vredesvoorstellen tot
dat hij Polen overweldigd had, zooals hij
vroeger Tsjecho-Slowakije neerwierp. Vredes
voorwaarden kunnen niet aanvaard worden
wanneer zij beginnen met een agressie goad
te praten. De voorstellen in de redevoering
van den Rijkskanselier zijn vaag en onzeker
en bevatten geen denkbeeld om het onrecht
goed te maken jegens Tsjecho-Slowakije en
Polen. Zelfs indien de voorstellen van den
heer Hitier nauwkeuriger zouden zijn aan
gegeven en denkbeelden aan de hand deed
om dit onrecht goed te maken, zou het nog
noodzakelijk zijn te vragen met welke
practische middelen de Duitsche regeering
voornemens is da wereld te overtuigen, dat
de agressie zal ophouden en dat beloften
zullen gehouden worden (toejuichingen). De
ervaring in het verleden heeft aangetoond,
dat geen vertrouwen gesteld kan worden in
de beloftan van de huidige Duitsche
regeering. Dienovereenkomstig moeten er
daden, en niet alleen woorden komen al
vorens wij, hot Britsche volk en Frankrijk,
onze dappere en oprechte bondgenoot, ge
rechtigd zouden zijn op te houden met in
spanning van al onze krachten oorlog te
voeren.
Slechts wanneer het vertrouwen der
wereld hensteld is, zal hat mogelijk zijn met
de hulp van allen, die van goeden wil zijn,
de oplossing te vinden voor de kwesties,
welke de wereld verontrusten, de ontwape
ning in den weg staan, het herstel van den
hanael vertragen en een verbetering van da
welvaart der volkeren verhinderen. Er moet
dus aan een primaire voorwaarde voldaan
worden. Alleen de Duitsche regeering kan
aan deze voorwaarde voldoen. Indien zij het
niet wil kan er voorloopig nog geen nieuwe
of betere werelaorde ontstaan van het soort
waarnaar alle landen verlangend uitzien.
De zaak is dus duidelijk: ofwel da Duit
sche regeering moet een overtuigend bewijs
geven voor dc oprechtheid van haar ver
langen naar vrede door definitieve daden en
door het verschaffen van doeltreffende waar
borgen van haar voornemen om haar ver
plichtingen na te komen, ofwel wij moetan
in onze taak tot het einde volharden.
Duitschland moet zijn keuze doen.
De oppositie spreekt
Namens de labourpartij heeft A 111 e e,
na Chamberlain, het woord gevoerd. Hij zei-
de o.a.: Men verzoekt ons, can misdaad door
de vingers te zien en den misdadiger te ver
trouwen. Geen Britsche regeering zou een
ander antwoord kunnen geven, dan de mi
nister-president heeft gedaan.
Het volk van Duitschland moet beseffen,
dat het leiders heeft, die elke aanspraak
op vertrouwen verbeurd hebben.
Het opgeven der agressie is niet een bepa
ling van een vredesregeling: het is een on
misbare voorwaarde".
Sinclair, leider der liberale oppositie,
bracht hulde aan de verklaringen van
Chamberlain en zeide vervolgens: „Indien
de gedachte van verovering deel uitmaakt
van de politiek en het stelsel van Hitier,
dan volgt daaruit, dat het Hitlerisme ver
nietigd moet worden. Slechts één man zou
het tegendeel kunnen bewijzen. Hitier zelf.
Laat hem zijn troepen terugtrekken uit alle
landen, die hij in de laatste twee jaar door
geweld verkregen heeft Laat hem toestem
men in herstel van de vrijheid van Polen en
Tsjecho-Slowakije! Laat hem er in toestem
men, dat het Oostenrijksche volk bij volks
stemming zijn eigen lot bepaalt! Alleen
dan zal het mogelijk zijn, vredesonderhan
delingen met Hitier te overwegen
In het hoogerhuis
Stanhope heeft in het hoogerhuis de
rede van Chamberlain voorgelezen.
Hier sprak de liberaal C r e w e o.a. de
merkwaardige woorden:
„Wij zeggen tot de Duitsche regeering:
kunt ge u werkelijk voorstellen, dat twee
landen als Engeland en Frankrijk, die een
lange historie hebben, bereid kunnen zijn,
plotseling af te dalen tot mogendheden van
den tweeden of den derden rang, terwijl gij
een nieuwe kaart van Euroa teekent en lan
den verdeelt?''
Zaterdag Chamberlain voor de radio
Chamberlain zal zich Zaterdagavond tot
het Britsche volk richten in een radio-toe
spraak, waarin hij de laatste ontwikkeling
van den internationalen toestand zal be
handelen.
HOE RUSLAND ^ZUIVERDE"
De vroegere chetf van den sovjet-Russi
schen militairen inlichtingendienst vooi
Europa, generaal Krivitsky, is door d^
commissie Dies, die een onderzoek instel,
naar het optreden van buitenlandsche orga
nisaties, in de Vereen. Staten, als getuige
gehoord. Hij verklaarde, dat tijdens de
„zuivering" van 1936 en 1937, 30.000 officie
ren gefusilleerd, 300 tot 400.000 personen
gevangen gezet of verbannen en ruim een
millioen naar concentratiekampen gezon
den zijn. Onder de geëxecuteerden bevon
den zich Bela Kun en zes Duitsche leiders.
Pas op! Er is een R in de maand
de R van
Regenachtig en guur herfstweer staal voor
de deur dat weer waar U zoo gevoeliig
voor bent Neem bijtijds Uw maatregelen.
Nü is 't nog tijd Uwe rheumatische pijnen
in hun oorzaak aan te vallen en ze te voor
komen. Begin vandaag nog Uw bloedzuive
rende kuur. Neem Kruschen Salts. De aan
sporende werking van de zes minerale
zouten die Kruschen bevat, brengen Uw
lever, nieren en ingewanden tot hernieuwde
actie. Daardoor wordt Uw bloed gezuiverd
alle overtollige en schadelijke zuren, die
zich anders in Uw spierweefsels vastzetten
en die de oorzaak zijn van die ondragelijke
pijnen, die U het leven vergallen. Wacht
niet tot de klachten zich weer openbaren.
Begin nü Kruschen Salts te nemen, iederen
morgen, zoovéél als er op een cent gaut.
JCruscben Salts, verkrijgbaar bij apothekers
en drogisten 0.40, 0.75 en 1.60 (extra
groot pak). Fabrikanten: E. Griffiths Hughes
Ltd., Manchester (Engeland). Opgericht 1756.
(RecL)
GARANTIE-STANDGR O EN
GARANTIESTAND B RUIN
GARANTIE-STAND ROOD
GARANTIE.STANDZWART
GARANTIE-STANDBLAUW
IARCHITECTEN - HUISEIGENAREN
Vraagt Uw schilder bi] alle buitenverf-
werken bovenstaande merken
Worden 5 Jaar gegarandeerd
Wed. Boonstoppel Zn.
Lak- en Vernisfabriek
WADDINXVEEN - TELEF. 50
ÖEEN ITALIAANSCH
VREDESONTWERP
„lln. Press" meldt uit Rome, dat al
daar van gezaghebbende zijde de Brit
sche berichten, volgens welke de nieuw
benoemde Italiaansche ambassadeur te
Londen, B a s t i a n i n i, een vredes-me-
morandum, of een Italiaansch voorstel
om een internationale conferentie bijeen
te roepen, bij zich zou hebben, worden
ontkend.
Er wordt aan herinnerd, dat Italië
eerst vorige week officieel had aange
kondigd, onder de huidige omstandighe
den een dergelijk initiatief niet te nemen,
welk standpunt momenteel nog gehand
haafd zou zijn.
Vliegtuig tegen vliegkampschip
De emigratie der
Baltische Duitschers
Worden ook de Polen „verplant"?
Reeds drukke voorbereidingen
De Times meldt van de Litausche grens:
Hitler's order aan meer dan 55.000 Duit
schers in Letland en 15.000 in Estland, om
naar Duitschland terug te keeren, en alles
wat daarmee verband houdt, is het onder
werp van alle besprekingen en beheerscht
het leven in de Oostzeelanden. In het bij
zonder de Duitsche kolonies zijn er door in
een toestand van hevige opgewondenheid
geraakt. Zij die van Duitsche nationaliteit
zijn, 4000 in Letland en 1000 in Estland, zijn
reeds op weg gegaan naar de havens van
inscheping. Schepen van 5000 tot 9000 ton
liggen in die havens gereed, o.a. zes te Riga,
te Libau en zes in Estlandsche havens,
terwijl er nog dertig onderweg zijn. De vroe
ge aankomst van deze schepen wijst er op,
dat de voorbereidingen voor deze verhui
zing reeds vergevorderd waren voordat Hit
ler zijn rede, waarin hij ze aankondigde,
had uitgesproken. De Duitsche consulaten
etn legaties werken hard en regelmatig vol
gens een vast omlijnd programma, dat met
militaire nauwkeurigheid is opgemaakt
In den loop van den Zondag kreeg elk
Duitsch gezin afzonderlijk te Riga cn er
wonen djaar 38.000 Duitschers nauwkeu
rige aanwijzingen betreffende den tijd en
de wijze van hun vertrek. Blijkbaar werd
vanzelfsprekend aangenomen, dat allen zou
den gaan, maar dit is te optimistisch ge
dacht. De Oostzee-Duitschers bezitten veel
onroerend goed in Estland en Letland, in-
dustrieele en commercieele bedrijven en
eenige bankinstellingen. Groote sommen
zijn hiermee gemoeid en de overdracht van
of de schadeloosstelling voor dit kapitaal
is alsnog een van de onopgeloste proble
men, die thans worden aangepakt met be
hulp van de evacuatie-commissie die uit
Duitschland is overgekomen.
Men heeft hier het nieuws ontvangen.dat
Hitier voornemens is, ook do Polen weg te
halen uit het door Rusland bezette Poolsche
gebied en hen over te brengen naar het door
Duitschland bezette Polen, terwijl hij dan
Wit Russen en de Oekrainers in ruil zou
geven.
Wat een Duitsche vlieger vertelde.
In de Völkische Beobachter geeft de Duit
sche vlieger Francke de volgende beschrij
ving van zijn aanval op een Britsch \lieg-
kampschip op 26 September. Zooals men
weet beweren de Duitschers dat deze aanval
de vernietiging van het schip ten gevolge
heeft gehad, de Engelschen houden daaren
tegen vol, dat het schip geen schade heeft
opgeloopen.
Tegen 12 uur des middags, zoo vertelt
Francke kregen wij bericht dat een groote
Britsche vloot was uitgevaren. Het bevel dat
ij kregen luidde als volgt: Zware Britsche
zeestrijdkrachlen in de Noordzee. Zwaarte
punt van den aanval: het vliegkampschip.
Even voor één uur startte ik. Ik ben een
•varen zeevlieger en vloog op een hoogte
in 500 meter, aangezien er een dik wolken
dek boven ons was, dat ons. wanneer wij
hooger hadden gevlogen het uitzicht zou
hebben ontnomen. Na ongeveer anderhalf
uur vliegen ontdekte ik den vijand. Om een
goede basis voor mijn aanval te hebben,
steeg ik tot 3000 meter hoogte. Toen ik naar
beneden dook bemerkte ik dat de aanval
niet het gewenschte resultaat zou kunnen
hebben. Ik brak hem daarom af en steeg
opnieuw door het wolkendek. De hpgelei-
dende Engelsche oorlogsschepen openden
een dicht vuur op mij, doch ik kon zonder
•noemenswaardige schade te hebben opge
loopen, de geschikte hoogte bereiken
een tweeden aanval. Ik begon dezen aanval
op een hoogte van 2700 meter. Ook thans kon
ik door het wolkendek aan het begin mijn
doel niet zien.
Toen ik door de wolken heen brak, ont
dekte ik het vliegkampsohip voor mij. De
eerste bom viel 20 metar naast het schip,
doch de tweeae trof hem aan stuurboord.
Een razend vuur van het afweergeschut ont
ving mij. Ik zelf heb niet kunnen zien dat
de bom trof, doch de bemanning van het
vliegtuig vertelde mij dat zij aan stuurboord
van hat vliegkampschip een dikke zwarte
rookwolk heeft gezien en vuur.
De vloot werd den volgenacn dag 1
waargenomen, doch het vliegkampschip
er toen niet meer bij. Een haven kan het
schip in dien tusschentijd niet bereikt heb
ben. De eanige mogelijkheid is, dat de tref
fer zoo ernstig is geweest, dat het vliegkamp
schip met alle vliegtuigen aan boord ge
zonken is.
KNICKERBOCKER
HEEFT NIETS BEWEZEN
De commissie van buitenlandsche jour
nalisten, onder wie Nederlanders, Italianen,
Denen en Zweden, welke een onderzoek
heeft ingesteld naar de mededeelingien
Knickerbocker, volgens welke Duitsche'
staatslieden kapitalen in het buitenland in
veiligheid hebben gebracht, "heeft verklaard
aldus het D.N.B., dat geen schaduw van
bewijs voor de beweringen van Knicker
bocker gevonden kon worden.
de Hon-
Komt Roemenië aan de beurt
De mogelijkheid is niet uitgesloten, dat
Rusland, na zijn belangen in het kustgebied
van de Oostzee te hebben behartigd, ertoe
zal overgaan, vervolgens in het Zwarte Zee
gebied zijn eischen te stellen. Roemenië, het
welk in Bessarabië een vroeger Russisch ge
weest territoir bezit, zal wellicht worden aan
gesproken, om dit al te staan.
Een Havas-correspondent te Moskou brengt
dit vraagstuk ter sprake en zegt:
Ter gelegenheid van de viering van den
vijftienden verjaardag van de autonome
publiek Moldavië, afhankelijk van de
Oekraine, spreekt de Russische pers over de
bevrijding van de rasgenooten van Wit-
Rusland en stelt zij de welvaart van de be
volking van Moldavië aan de Russische zijde
van de Dnjepr tegenover het lijden van hen,
die aan de overzijde van de rivier leven,
d.wi. de bevolking van Bessarabië.
Hongaarsche berichten melden in tusschen.
dot de Roemenen troepen
gaarsoh-Roemeensche grens
dirigeeren.
Dinsdag bezet Litauen Wilna
De Litausche delegatie is gisterochtend te
Kaunus, bij haar terugkeer uit Moskou, door
een groote menigte hartelijk verwelkomd.
Op grond van het Russisch-Litausche ver
drag, dat, naar verwacht wordt, Zaterdag
zal worden geratificeerd, heeft Litauen niet
alleen de stad Wilna gekregen, doch het ge
bied van Wilna, waartoe behoorene 57 kleine
steden, verscheidene honderden dorpen, 220
mijl spoorweg en 425 vierk. mijlen bosoh-
grond.
Dinsdag zullen de Litausohe troepen Wilna
binnenrukken, het Roode leger is begonnen
met de geleidelijke ontruiming van de stad.
De voorloopige maaht in de stad is in han
den van de plaatse'ijke militie.
Het presidium van den oppersten Sovjet
heeft het verdrag geratificeerd, waarbij de
stad Wilna en het omliggende gebied wordt
overgedragen aan de republiek Litauen, a's-
mede het verdrag van wederkeerigen bij
stand tusschen Sovjet-Unie en Litauen, dat
10 October te Moskou is onderteekenid.
OOK TERUGKEER DER DUITSCHERS
UIT ZUID-SLAVIë?
Het „Deutsche Volksblatt" schrijft, dat
een uitwisseling der Duitsche bevolking
wordt overwogen voor de Duitsche „oilan-
den", die zich niet zullen kunnen hand
haven. Waar zulk een uitwisseling onmo
gelijk is, zal den Duitschers verzocht wor
den, aldus het blad, hun grond en bezittin
gen'te verkoopen tegen vrije deviezen, die
hun zullen worden uitgekeerd bij aankomst
in Duitschland.
Hitiers uiteindelijk doel is het, zoo zegt
men, betere grenzen te vestigen, waardoor
de oorzaak voor twisten wordt weggenomen
De overwogen maatregelen zouden be
trekking hebben op 600.000 Duitschers, voor
het meerendeel rijke boeren en handwerks
lieden, wier familie sedert eeuwen in Zuid-
Slavië heeft gewoond.
Neem dadelijk n "AKKER
(tot 4 per dag) en kruip o
de wol. Ze bekorten de zi«
verdrijven koorts en pij
RADIO
ZATERDAG 14 OCTOBER
niLVERSI M 1. 1875 en 414,4 M KltO-I
«llnK. 8.00 Berichten ANP. 8.03_9.15
uur Gram.platen. 11.31 Godsdienstig
uurtje. 12.00 Berlohten. 12.15 KRO-C"
(12.45—1.10 Ber. ANP, Gram
Voor de rüpere Jeugd. 2.30 Grt
Ktndcruurtjc. 4.00 Gram.plal
„Ouders en kinderen
.35 Actueele aetherflltsees:
ledodeellngen. 8.16 Met
3 omlijsting. 8.35 Gram.)
Programma. 10.30 Ber.
e „Het onvergankell>ke
le omlijsting). 11.1012|
r/1
Morgenwijding. 10.21 Voor arbeiders
continubedrijven. 12.00 Gram.muxlek.
12.45 Ber. ANP). 2.00 Fllmpraatje. 2
- - i«e. 3.:
11 Es#
4.50 Gram.platon. 6.30 S
land. 5.60 Orgelspel. 6.15 Uit de
jeugrdbeweglng. 6.45 Kin-derleesclub. "I»,
VARA-K a lender. 7.05 Felicitaties. T.lr
Utlek radioJournaaL 7.30 Cyclus: p
werkt, de kerk"? (I.) 8.90 Herhaling
Berichten. 8.05 Ber. ANP. VARA-kl
8.15 Vraag en Antwoord. 8.30 Het Souu
9.00 ToespraaJt. 9.0
12.00 De Ram bh
tl SSEL. 322
Prograi
2 2 M 6.05 Orkea-,
daten. 8 50 RaAr
Symphonle-orkest. 10.45 ide^i
4 84 Mi 12.51 en 1.30 Orkest 2.55 M
lineclub .20 Viool.. 5.05 Zang. 5.35 ere
Orkest 6.35 Zang en plano. 8.20 Ultadh
voor soldaten. 8.50 Cabaret 9.20 O
10.30 Orkest. 10.51 Orkest fl(
I PRACHT IQ VAN TOON»
IS DE KLEINE HOFMANN PlANCg
IRIJKEN h LAN
^BINNENROTTE I54ROTTERI
DE OORLOG IN HET-
WESTEN
Fransche verkenning van Saarbrüc^F
Het Fransche legerberidht van u
avond luidt: Jk
Hier en daar werden hinderlagen fp
en patrouilles uitgezonden. Activiteit
onze voorhoedd-elementen, vooral in h
bied' ten Zuiden van Saarbrücken. 4
Uit een commentaar van Havas o|fl
jongste Fransche legerbericht blijkt, ckj
Fransche troepen, die Zuidelijk van
brücken opereeren en die het boschgj
Warndt tot een stevig steunpunt hebbaj
maakt, den toegang tot Saarbrückenm
sperd vinden door een van de 6tevigs<
grootste verdedigingswerken van dc
friedlinie, het fort Winterberg, ap eeng
vel van 500 meter, 4 kilometer van de
HOE DE OORLOG VAN 1939 ONTS','
De heer A. Cohen, hoofdredacteur vaf«
A.N.P., heeft een boek 6amengesteld,j
titeld: „Hoe de oorlog van 1939 antt
van „München" tot September 1939".
Het boek is uitgegeven bij Andries Br
Amsterdam en bevat een samenvattinj
de briefwisselingen, démarches en ren
ringen van staatslieden dier landen, 'j
thans in oorlog zijn gewikkeld.
Dr. H. Colijn heeft een inleiding oj^
boek geschreven, waarin hij o.a. opc.
dat een boek als dit „de waarheid s
kan benaderen. Trouwens, tot meer da
benadering van de waarheid kan men J
schijnlijk thans nog niet komen." fj
juist, doch dat neemt niet weg, dat hii
verdienstelijke poging is gedaan om
overzichtelijk te rangschikken, wat ei|
laatste jaar geschreven is en gezegd.
Aan het boek zijn toegevoegd de oprv'
welke de Paus, de Koning van Belgil
ningin Wilhelmina, President Rooseve^
tot de betrokken regeeringen hebben g|
om den vrede te behouden.
Wie zich nog eens in het gebeureij
tot het Jiuidige conflict leidde, wil v
pen, schaffe zich dit boek aan.
VICTORIA-
WATER
GEZONDHEID
door G.R.vaa der BEEK
„Dam zijtie gij unne prefieet", lachte de boer.
Ze zaten naast elkaar op dien wagen en keken over het
lamd, waarboven de zomerzon stond.
Als hier een huis kwam, was de vlakheid van den pol
der gebroken.
„Rij met deur", gebood Lindert, „d'r komme mee den
tijd nog mieer huis rondom den Elzeniberm".
Gijs keek hem aan. Zijn gezicht was één vraag, maar
ihij waagde het niet ze uit te spreken.
De boer keek strak voor zich.
Toen wendde hij zijn gezicht naar den knedht.
..Kande det ook profetieere?"
„Lindert. ik zal er over zwijge".
De ander steldé hem gerust. Het was geen kwaad, wat hij
gedaan had en van dat allernieuwste waarover hij repte had
Gijs geen besef. Alleen begreep hij voor de zooveelste maal,
gat eerr&oer machtiger was dan rij in hup stand, .Geld is
macht, gelukkig als het rust in de handen van menschen als
Lindert Driewegen, wier leven gezegend was.
Tegenover Stijn kon Gijs dien avond niet zwijgen en weder
om was er bij hen vreugde over de goede oplossing, die er zou
komen voor Lien.
„Es 't mee oonzen Aort ook nog is zoo goed kwaam*' zucht
te de vrouw, die onder alles toch weer dacht aan haar eigen
kind in de Meer enaan die vrouw in het Achterveld.
„Latte we mer vertrouwe, det 't nog is goed maag terecht
komme" zei Gijs berustend.
Hij wist van zijn reis naar Demerum af. het geheim van
Tineke, waarover de Moeder zich nog geen zorg behoefde te
maken. Na dien had hij er niets meer van gemerkt, waar
Tineke bleef op avonden, dat ze uitging. Er waren enkele op
geschoten arbeidersjongens in de andere buizen van den El
zenberm, maar met hun ouders hadden hij en Stijn weinig
omgang, het waren menschen, die één, twee jaren in den pol
der woonden en weer vertrokken.
De afstanden schenen voor hen nu te groot. Ze waren on
geduriger dan Gijs vroeger en toch was alles zooveel gemak
kelijker geworden. De wegen waren beter en er kwamen
fietsen, zelfs in de gezinnen van arbeiders. Een van die jon
gens kón het niet zijn, dacht Gijs, maar hij vroeg haar niet.
wie het toen wel was geweest.
Knelis was zijn trots. Merakels zooals die jongen leerde,
om vooruit te komen. Hij was sinds het vertrek uit het Deme-
rumsche smederijtje in Zandwijk over de Beems, waar de fa
brieken hem hadden aangetrokken
Fabrieken met machtige machines, waarvan hij de gehei
men wilde kennen en 'het wonder van hun samenstelling. Van
de teekeningen snapte Gijs niets en Knelis' uitlegging drong
niet tot hem door. Doch hij prees en vroeg englimlachte.
En inwendig was hij trotsch op zijn jongsten zoon, die het
ver zou brengen, omdat hij in zijn leven had leeren begrijpen,
dat ijver èn verstand den weg banen naar het doel, dat zelfs
een arbeiderskind zich stellen mag. Waar hij tenslotte zou
komen, was verborgen, maar één troost was het te weten, dat
hij niet zou zijn als z'n Vader straks, krom gewerkt, oud en...
nog arm.
Want wat waren de enkele tientallen guldens, die er op
het boekje stonden bijgeschreven, dat Stijn als een schat be
waarde onder haar bescheiden stapeltje heldere lakens in het
kastje.
Hij vergaapte zich aan den schijn. Of een blauw, met olie
en vet besmeurd pak van een mensch een wezen van hooger
orde maakt, dan een gelapte broek en grauwe kiel doen
Als Aart nu ook nog eens zou willen loopen in het gareel,
dat voor hem als boerenarbeider aangemeten was, dan zou er
eigenlijk niet veel te wenschen over blijven. Want al met al.
Gijs was tevreden. Hij woonde op den Elzenberm, hij was er
mogen blijven, ondanks alles wat gedreigd had. Lindert was
een baas uit duizend en de verbondenheid met hem door hun
eenerlei vertrouwen en geloof, door hun zelfde verwachting
maakte hem gelukkig. Ziekte was niet als een verontrusting
in hun kalm leven gekomen de laatste jaren enwan
eigenlijk niet gelukkig met hun kinderen, nu de schandi
ze over zich voelden komen door Aarts gedrag en vluchfe
veranderd in een stille berusting, gevoed door hun ver
wen op een behoorlijke oplossing. Want hun was gebL
dat Bram van Woerkoms mededeelingen eer laster dan j
heid bevatten, en dat van een voortzetting der kennismf
na Aarts vertrek en qjjdanks de reizen van de vrouw vai
Canadas naar haar professor in Leiden geen sprake wi
jongen scheen het ginder goed te maken, al vreesde GijJ
hij niet in eenen zijn wilde haren had verloren.
Het liefst had hij Stijntje thuis, die haar ouders vre
was, met vaardige hand Knelis' das wist te strikken el
overhemd streek, zoodat Moeder Stijn zich afvroeg, was
kind het geleerd had.
Over Stijntje was een stille bescheidenheid, zooals <1
zoo graag zag in een mensch. Tevreden en hulpvaarci
stil luisterend met devote aagdacht, als hij 's middags e»
Zondags las uit zijn ouden Bijbel.
Was het geloof der ouders, dan toch nog in een vat
kinderen zichtbaar. De anderen leefden luchtiger en ar
de vader liever gezien, dat zij zich meer bezonnen op
ernst van het lven, hij wist van zichzelf, dat zooiets zic^
laat dwingen en dat de nood en het verdriet goede leidsl®
zijn op den weg naar de overgave. En bovenal het voor
Wordt vervC
