De Geref Zuiderkerk in
gebruik genomen
WOENSDAG ii OCTOBER 1939
TWEEDE BLAD PA(?
Stadsnieuws
Hooggestemde samenkomst
in het schoone gebouw
Rede van den Heer
Tj. Kuypers
Verschillende toespraken
Ds Wiersinga leidt den
dienst des Woords
Met man en macht is in de laatste weken
nog gewerkt om de laatste hand te leggen
aan het nieuwe gebouw der Geref. Kerk, dat
ban den Lammenscihansweg is verrezen.
Maar gisteren, op den dag van de opening,
■was dan ook alles klaar, ook wat het exte
rieur betreft. De tuin was aangelegd, de pa
den weren van grint voorzien en in de
bloembakken bij de zij-ingangen waren
bloemen geplaatst, een vriendelijk accent
de strakke lijnen van het gebouw. Van den
toren waaide de driekleur en toen de tijd
naderde waarop de samenkomst, waarin de
ingebruikname zou plaats vinden, aanvangen
moest, hoorde men de twee klokken, die zoo
langen tijd in den beiaard van het stadhuis
gezongen hebben, ver in den omtrek hun
sonore stem verheffen o®n op de heugffijke
(gebeurtenis de aandacht de vestigen.
Het kerkgebouw was stampvol. Vele zit
plaatsen moesten warden geïmproviseerd.
Onder de aanwezigen bevonden zidh o.a. de
burgemeester, Mr A. v. d. Sande Bakhuyzen,
wethouder Jac. Wilbrink, de gemeente-
EeoretaTis Mr Dr C. E. van Sftrijen, de archi
tect de heer A. v. d. Kraan uit Rotterdam,
afgevaardigden van de classis en van gena-
buurde kerken en verschillende predikanten.
Bij den aanvang der samenkomst werd
gezongen Ps. 105 2: Juicht elk om strijd
met blijde galmen. Ds H. A. Wier6inga,
die den dienst leidde, las 2 Kron. 6 18 e.v.
Daarna was in de eerste plaats het woord
aan den Voorzitter van de Commissie van
Beheer, den heer Tj. Kuipers, die het
kerkgebouw aan den kerkeraad overdroeg.
Motieven voor den bouw
Hoe velen hebben reeds langen tijd, aldus
spr., met belangstelling of nieuwsgierigheid
nagegaan hoe de bouiw van onze nieuwe
Zuiderkerk, die in stijl en trant zoo afwijkt
,van het gewone, zich zou ontwikkelen. Cri-
tiek is niet gespaard, niet alleen over den
bouw zelf, doch ook over de noodzakelijk
heid van het bouwen van een nieuwe kerk.
Onze Gereformeerde Kerk heeft toch drie
kerkgebouwen in deze stad, hetgeen, wat
plaatsruimte betreft, wel niet overdadig is,
doch toch wel in de gemiddelde Dehoefte
voorziet. Dit punt is echter voldoende èn
door de Commissie van Beheer èn door den
Kerkeraad overwogen, Niet alleen was eenl-
ge uitbreiding van ruimte in een steeds
groeiende Kerk als de Geref. wenschelijk.
doch ook het feit dat vooral de ligging van
de drie bestaande gebouwen in de 'onmid
dellijke nabijheid van elkaar, ongunstig was,
en de belangrijke uitbreiding der stad,
waardoor ontvolking van de binnenstad is
ontstaan, leverden voor velen moeilijkheden
de kerk te bezoeken. Bovendien moest de
Hooigrachtkerk. welke bij in gebruikneming
van de nieuwe Zuiderkerk zal worden geslo
ten, een belangrijke restauratie ondergaan,
wilde deze blijven voldoen aaJi de meest ge
wone eischen, wélke aan een kerkgebouw
moeten worden gesteld. Volgens deskundige
voorlichting van de bekwame Bouwcommis
sie werden de kosten hiervoor geraamd op
12 15 duizend gulden en daarmede zou
alleen dit zijn bereikt, dat de diensten daar
nog eenige jaren zouden konden worden
voortgezet, terwijl haar ligging weinig be
vorderlijk bleef.
Daarom werd besloten dit gebouw buiten
gebruik te stellen. Deze kerk tot welker
houw onder leiding van den voorzitter van
den toenmaligen kerkeraad, Ds. .T. H. Dou-
ner in 1855 werd besloten en die volgens
het historisch boek van den heer J. de
Lange over da afscheiding tp Leiden op
Zondag 2 October 1859 dus juist 80 jaar
geleden, in gebruik werd genomen, omdat
een gebouw staande aan de Oude Vest niet
meer voldoende werd geacht, zal nu op
nieuw moeten wordfen verwisseld voor een
nieuwere en meer naar de eischen des tij ds
ingerichte kerk.
A. J. MANDFRS! OOT
JUWELIER - DONKERSTEE 14
LEVERDE HET
DOOR DE JEUGD GESCHONKEN
ZILVEREN DOOPVONT
De financiering
Reeds in 1938 legde de Commissie van
Beheer de vraag aan den Kerkeraad voor,
hoe zij dacht over aankoop van grond voor
een nieuwe kerk. De Kerkeraad' droeg in
verband met dien vraag aan de Commissie
op om hier naar uie te zien en het gelukte
(le Bouwcommissie in datzelfde jaar de
hand te leggen op dit terrein aan den
Lammenschansweg dat door zijn ligging
bijzonder geschikt werd geacht
Dank zij de medewerking van de ge
meente Leiden kon de grond groot 2286 M2
van haar worden gekocht voor den prijs van
f 27.500.
Met welk een enthousiasme is toen de ac
tie ingezet en met. welk een fraai financieel
resultaat werd die bekroond. In dezen kor
ten tfjd werden ruim f 10.000,aan giften
toegezegd, vele rentelooze obligaties ge
plaatst en aan jaarlijksdhe extra-bijdragen
voor de nieuwe kerk plm. f 1000,— per jaar
toegezegd.
Op verschillende wijzen werd de actie
voortgezet. Steeds groeide hierdoor het to
taalbedrag der giften en jaarlijksche bijdra
gen, zooc-at behalve het geplaatste bedrag
aan rentelooze obligaties de grjnd geheel
hieruit kon worden voldaan en alleen nog
voor de financiering van den opbouw be
hoefde te worden gezorgd. Reeds direct werd
een bonnen-actie ingesteld, welke onder de
bekwame leiding van den heer Mulder, aan
het werk ging. De jeugd werd gemobiliseerd
om de bonnen aan de gemeenteleden te ver-i
koopen en dank zij de intensieve wijze
waarop d-it is geschied is de opbrengst hier
van schitterend geworden. Ongeveer f 5000
wend op deze wijze tot heden bijeengebracht.
Even later kwamen ook de zus:ers
gemeente in beweging. Met liefde en
wijding zetten zij .rich aan den arbeid en
vormden de kerkbouwkransDoor den ar
beid van vele nijvere handen en door het
organiseeren van een bazar hébben zij
som bijeengebracht waarvan de stoffeering
der kerk ban worden bekostigd.
De zusters verzochten spr. uit haar naam
de stoffeering den Kerkeraad aan te bieden,
van welke aangename taak spr. zich bij deze
'kweet.
De rijpere jeugd zal door klc.ne giften
van henzelf een zilveren doopvont schen
ken, terwijl een commissie van oud-leden
een voetstuk van coromanderhout voor het
doopvont door bijdragen van vroegere ieden
der gemeente, welke naar el de: 5 zijn ver
trokken, kan aanbieden. Tenslotte schonk
een oude broeder nog een kanselbijbel voor
...juwe kerk. En zooeven kwi
het verblijdend bericht bij den penning
meester onzer kerk binnen, dat voor de
Kerk een gift binnen gekomen is groot vijf
duizend gulden, alsmede een week extra uit-
keering aan de ondersteunden door de Dia-
conie.
Ook de gemeente Leiden liet zich niet on
betuigd en maakte het mogelijk tegen een
billijke vergoeding een paar klokken van
het carrillon van het verbrande stadhuis
over te nemen en te plaatsen in onzen toren.
Voor al deze medewerking bracht spr., in
't bijzonder ook aan de Bouwcommissie on
der leiding van haren kundigen voorzitter,
den heer Brienen, die met den heer Rave-
stein groote vakkundigen steun aan de
Commissie van Beheer gegeven heeft.
Het bouwplan
Spr. zette daarna uiteen hoe de bouw
plannen tot stand kwamen. Op voorstel
van de Commissie van Beheer werd door
den Kerkeraad in Januari 1937 een besloten
prijsvraag uitgeschreven onder enkele ge
reformeerde architecten.
Een deskundige commissie werd benoemd
bestaande uit de Bouwcommisie de heeren
Brienen en Ravestein, waaraan toegevoegd
werden de heeren Ir Westra en Wattez, ter
wijl op voordracht van deze commissie
mede als adviseur werd benoemd de heer
Jos. de Jonge. Architect te Rotterdam. Ge
noemde commissie van vijf leden vormde
dus de jury voor de beoordeeling der plan-
i. Wij betreuren het zeer dat onze broe
der Wattez, d:e met bijzondere kennis >p
aesthetisch gebied' het nu uitgevoerde plan
aanprees, door God, vóór de gereedkoming
der kerk is weggeroepen.
Het plan dat uit de schetsenontwerpen,
door een 14-tal architecten kosteloos onder
een schuilnaam ingediend, werd gekozen
was van den architect A. v. d. Kraan te
Rotterdam, welke ons het consequent door
gevoerde z.g. centraal-type ook wel radicaal-
type genaabd als één zijner idealen heeft
voorgelegd en het moet wel de kroon op
z'n voortdurend streven zijn geweest, dat de
kerkeraad dit principe als eerste der groo-
tere stadskerken heeft willen aanvaarden.
Tot de bouw werd besloten en op Zater
dag 26 November j.l. kon de eerste steen
legging door den voorzitter van onaen
kerlkeraad, Ds Wiersinga. plaat6 hebben
Waarbij eene gecalligrafeerde oorkonde,
door br. C. H. v. Ulden vervaardigd, werd
ingemetseld.
Critiek op dit kerkijtype bleef niet uit.
Tijdens de uitvoering van den bouw open
baarde zich echter een steeds grooter waar
deering en velen beschouwen thans, dat
■men met de toepassing van dit principe
een belangrijke stap is nadergekomen tot
de verwezenlijking van een eigen zelfstan
dig protestantsch christelijk kerk-type. Im
mers reeds meer dan dertig jaar geleden
heeft Dr A. Kuyper de principieele richt
lijnen daartoe aangegeven in zijn alom be-
DE STOFFEERING
werd verzorgd door
S. BULTHUIS
BOTERMARKT 23 LEIDEN
Woninginrichting - Tapijtmagazijn
Ikende wertc „Onze Eeredienst". In de daar
na tot op heden verstreken jaren is op on-
derecheiden wijnen meer of minder conse
quent, ook wel eene inconsequent, doch
steeds duidelijker zich afteekenend, dit
rprincipe voor een waarlijk Protestantsch,
zoo niet specifiek Gereformeerd kerktype,
naar voren gekomen. Bij den bouw van
deze kerk is gegrepen naar een meer coa-
Bequente bouwkundige oplossing daar
van. Wat moeten wij hieronder verstaan?
Ik wil trachten dit met een enkel woord
«enigszins te verduidelijken. Het geheele
gebouw in zijn totale verschijningsvorm
boowbI als in alle onderdooien af
zonderlijk, „diene" de gemeenrte in haar
samenkomen en geve uitdrukking aan haar
•eenheid als Lichaam, van Christus door de
tmassale Centrale groepeering en riohting
van alle aanwezigen (de gemeente). Deze
schaart zich om haar heerlijk Hoofd ge
openbaard in „Het Woord". Het Woord en
de bediening daarvan, alsook de bediening
van de sacramenten: „doop en avondmaal"
hebben in dit gebouw de hun toekomende
plaats gekregen in het meest centrale punt
Dit centrale punt is het hart der gemeente,
van waaruit alleen alle leven is en waarojj
wederkeerig alle geestelijke concentratie
moet plaats hebben.
Deze wisselwerking wil dit gebouw niet
alleen niet belemmeren, doch is er
met do zeer speciale bodoeling op gericht
deze te bevorderen. Het geheele ge
bouw alsook alle onderdeelen daarvan, de
spanten in het gewelf, de wanden, de zit
plaatsen, zij allen dwingen u uw gedachten
te richten op het liturgische centrum, ter
wijl alle deze deelen vanuit het oentrale
punt u grijpen en omvatten, ja dwingen
te hooren de roepstem, de leiding de sa
menbind! ng van „Het Woord".
Dankend voor het vertrouwen, dat in de
Commissie van Beheer is gesteld, droeg spr.
daarna met een zegenbede het gebouw aan
den kerkeraad over.
Namens de Classis Leiden werd het woord
gevoerd door Ds C. M. v. d. Loo uit Rijns-
burg, die de gemeente hartelijk geluk
wenschte met dit schoone gebouw. Spreker
hoopt dat de heele dienst in dit gebouw cr
telkens op zal uitloopen, dat het Woord
Gods het troostrijk middelpunt van aller
gedachten wordt. De classis verheugt zich
ook over deze ingebruikname omdat zij nu
weer de beschikking krijgt over een uitne
mende vergaderplaats in een der bijgebou
wen.
De burgemeester Mr A. v. d'. Sa
Bakhuyzen wees er op, dat de opening
van een kerkgebouw niet een alledaagsche
gebeurtenis is. Het is bovendien een gebeur
tenis die voor een groot gedeelte der Leid-
sche burgerij van ingrijpende beteekenis is.
Het gebouw draagt een bijzonder archi
tectonisch karakter en verfraait de gemeente
niet weinig. Dit zijn alle goede redenen
voor den burgemeester om hier namens de
gemeente het woord te voeren. In dit nieu
we gedeelte van de stad moet modern wor
den gebouwd. Spr. is voor dit gedurfd bouw
sel zeer dankbaar en feliciteert hartelijk
den architect, dat hij zich hier heeft mogen
uiten en dat bij het op deze manier heeft
gedaan.
Er is veel verschil tusschen den kerkbouw
van vroeger en die van nu, maar wat van
daag niet anders is dan vroeger, is het mo
tief waaruit kerkbouw ontstaat, het motief
nl. niet om zich schatten te vergaderen op
aarde maar in den hemel.
Met vereende krachten is hier een schoon
resultaat bereikt en de wording hel
Godshuis spreekt van een krachtig geeste
lijk leven. Spr. acht dit voor een gemeente
een groote zegen. Spr hoopt dat vanuit dit;
centrum het geestelijk leven schoon en goed
zich moge ontwikkelen.
Dr A. de Bonot van Den Haag voerde
het woord namens de oud-Leidenaars. Deze
oud-Leidenaars, die hier gedoopt zijn en be
lijdenis hebben gedaan en die met groote
oankbaarheid terugzien op wat zij hier ont
vangen hebben, willen iets tastbaars aan
bieden, iets blijvends, dat een herinneriög
aan hen is. Dit geschenk bestaat uit een
coromandelhouten onderstuk van het doop
vont. Coromandelhout is een harde en on
verwoestbare houtsoort Zoo onverwoestbaar
en stevig is Gods Verfbond.
Namens het Jeugdgeschenk-comité bood de
heer G. Goslinga een zilveren d...opvont
aan. In de voet van de vont staat gegraveerd
Geschonken door de Jeugd
10 October 1939
aldus spr. Wat willen wij nu met dit ge
bouw? Laat het niet zoo zijn, dat wij het
willen gebruiken tot onze eigen glorie. La
ten wij niet denken, dat wij een gebouw
voor God kunnen bouwen, een Iluis Ilem
waardig. Hij staat er zoo oneindig boven
verheven. Wie zijn wij, dat wij God
huis zouden bouwen, wij zondige men-
schen?
Wat bedoelt Salomo met den bouw van
den tempel. Het is hem alleen een dank
offer aan den hoogen God. Hij wil het Hem
alleen maar wijden als reukoffer, omdat
God in zijn kleine leven inkwam.
Zoo moet ons ook deze kerk zijn, een ont
moedig dankoffer aan God, die zich
diep neerboog voor ons, in Jezus Christus
God is begonnen met bouwen, met Zijn ge
nade te leggen in ons hart. Nu willen en
kunnen we ook niet anders dan God die
nen in ons leven. Dit kerkgebouw is werk
van den grooten Bouwmeester. Hij is in dit
gebouw bijzonder tegenwoordig. Hij woont
hier door Zijn Woord en Geest Hij is aaD
deze plaats, als onze genadige Vader. Dezo
aparte plaats van samenkomst wijst ten
slotte echter ook weer van zichzelf af. Het
is slechts een hulpkerk. Want wij verwach
ten Jezus Christus, die het heelal zal maken
tot één groote kerk.
Het gebouw is een cirkolsector, een
deel van den volkomen cirkel. Het is
hier nog maar een onvolkomen eenheid.
Wij bidden otn de heilige algemecne
Christelijke Keric, de una sancta, waar
in de gebrokenheid zal zijn opgeheven.
Ook in dit sahoone kerkgebouw belijden w
dat we pelgrims zijn naar do stad, waarin
geen tempel meer zijn zal, omdat God de
tempel is, en het Lam. Hij is in allen en
allen zijn in Hem. Zoo zij onze vurige bede
met de gansche Kerk van Christus: Kom,
Heere Jezus en breek de kerkgebouwen ai,
ja, kom haastelijk.
Met gebed en psalmgezang werd do hoog
gestemde samenkomst gesloten.
De aanvaarding
Namens kerkeraad en gemeente aanvaard
de Ds Wiersinga het kerkgebouw met dank
aan degenen, die aan den bouw hebben
meegewerkt, speciaal aan die commissie van
Beheer en de bouwcommissie.
Spr. richtte zich daarna tot architect Van
der Kraan. Wij hebben het met uw ont
werp gewaagd, aldus spr., maar het bleek
hoe langer hoe minder een waagstuk te zijn.
Spr. is er van overtuigd, dat allen, die dit
kerkgebouw principieel bezien, het hoe lan
ger hoe meer zullen gaan beschouwen als
een echt protestantsch kerkgebouw. Spreker
hoopt, dat de heer Van der Kraan nog vete
malen in de gelegenheid zal zijn dit baan
brekende werk vnor den protcstantechen
kerkbouw voort te zetten.
Spr. dankte ook den aannemer, den heer
eegwater, den opzichter, den uitvoerder,
e onderaannemers, o.w. de stoffeerder, de
heer Bulthuis en de heer Kleer, die kansel
en banken maakte. Spr. dankte voorts voor
de velschillende sprekers en voor de ge
schenken In 't bijzonder dankte spr. de
jongens en me;sjes, die week aan week de
bonnetjes hebben verkocht, alsmede de
jonge menschen en kinderen, die 't doop
vont schonken. Dat de jeugd zoo intens
met dezen bouw heeft medegeleefd vervult
hart met de mjziok der hoop.
Dienst des Woords
Met een korten Dienst des Woords werd
het gebouw ten slotte ingewijd. Ds Wier
singa sprak over 2 Kron. 2 6. Er is reeds
dadelijk een vraag, die oprijst in ons hart,
De Armenraad in 1938
De invloed der reorganisatie
In den zomer van 193S werd de Armen
raad voor de zesde maal vernieuwd. In zijn
nieuwe samenstelling telt hij 56 leden, die
46 instellingen vertegenwoordigen.
Het bestuur onderging belangrijke wijzi
ging, doordat van de zeven aftredende leden
slechts vier in het nieuwe bestuur terug
keerden. De functie van waarn. voorzitter,
welke jarenlang door Dr. H. J. M. Boonacker
was vervuld, ging over op den heer F. A.
M. Gründemann.
Op 2 Juni vierde de Armenraad in plech
tige vergadei'ing met genoodigden zijn 25-
jarig bestaan.
Daar de reorganisatie van het bureau op
1 Maart 1937 heeft plaats gevonden, is
het eerste jaar, waarin de invloed daarvan
volledig valt waar te nemen. De onderzoe
ken en de bezoeken op het spreekuur too-
nen belangrijken teruggang: 1527 onderzoe
ken in 193S tegen 3831 in 1936. 1043 bezoeken
tegen 1713 in 1936. De vermindering der cor
respondentie was minder groot: aantal ver
zonden brieven 215S tegen 2674 in 1936. Het
aantal berichten inzake dubbele ondersteu
ning, sociale renten van ondersteunden e.d.
beliep 2039 tegen 1869 in 1936.
Bij de Commissie voor den Onderhouds
plicht werden 83 gevallen aanhangig ge
maakt, waarvan 17 tot een oplossing kwa
men voor ze in de Commissie-vergadering
behoefden te worden behandeld. De Com
missie trof dus een regeling voor 66 geval
len, tegen 111 In 1936. De bijdragen, die
werden opgelegd, vertegenwoordigen een
jaarbedrag van f 11461 (in 1937 f 15311 in
1936 f 13S09). Hierbij komen de bedragen
van onderhoudsplichtigen die reeds steun
den, voor het geval bij de Commissie werd
aangebracht en welke door de Commissie
voldoende werden geacht, deze vormen een
jaarbedrag van f 2145. Bij controle bleek,
dat van de onderhoudsplichtigen die in 193S
voor het eerst voor een bijdrage werden
aangeslagen 76 hun verplichting ten volle
nakwam, 13 ton deele en 11 in het ge
heel niet.
De Commissie voor de ongehuwde moe
der werd uitgebreid met vertegenwoordig
sters van de Josephine Butlervereenlging.
Zij stelde een subcommissie in voor gere
geld overleg met den Gemeentelijken Dienst
Maatschappelijk Hulpbetoon betreffende on
dersteuning van ongehuwde moeders.
Bij herhaling vond de secretaris aanlei
ding de medewerking van de pers in te roe
pen om tejivaarschuwen tegen ongunstig
bekend staande instellingen en zwendelaars.
Het verslag bevat belangrijke gegevens
over het armwezen in het algemeen.
De daling van de werkloosheid, in 1937
begonnen, zette zich in 1938 voort, ip Leidon
in mindere mate dan gemiddeld over het
geheele land. Het werkloosheidscijfer over
onze gemeente over 1938 werd berekend op
28.8 tegen 31.5 over 1937, het aantal
werkloozen, bij de arbeidsbeurs ingeschre
ven beliep einde Juni 37S0 tegen 3896 in
1937.
De kosten van levensonderhoud toonden
slechts geringe schommeling.
De ondersteuning geschiedde in hoofdzaak
in den vorm van geld en natura. Ze be
liep in totaal f 2.414.000, dat is ruim 41.000
gulden meer dan in 1937. Het leeuwendeel
kwam uit overheidskassen. Wat de kerke
lijke instellingen te zamen besteedden liep
terug van f 93.000 in 1937 tot f 87.000 in
1938, het totale bedrag van de particuliere
instellingen van algemeenen aard van
f 15.000 tot f 12.000.
Hier staat tegenover, dat door bemidde
ling van de Commissie van Samenwerking
voor Bijzondere Nooden f 17.000 werd ver
strekt, welk geld uit verschillende bronnen
bijeenkwam.
Aan uitbesteding in gestichten en gezin
nen werd in totaal f 61.000 uitgegeven, dat
is f 1000 meer dan in 1937.
Loonen in werkverschaffing verdiend be
liepen f 44.000 tegen t 33.000 in 1937.
Het aantal openbare collecten voor lief
dadige doeleinden steeg van 86 tot 84, waar
bij ruim f 28.000 werd ingezameld tegen
f 21.000 in 1937
De belangrijkste veranderingen in het
werk van de instellingen, gestichten en ver-
eenigingen zijn de volgende: de Gem. Dienst
voor M.H. ving aan met een schoenrepara-
tiedienst; opgericht werd de afd. Leiden van
de Vereen. A.V.O. (Arbeid voor Onvolwaar
dige n) welke een consultatiebureau sticht
te; het R.K. Par. Wees- en Oudeliedenhuis
opende het St. Dominicushuis voor bejaar
de echtparen; de Vereen. Maatschappelijk
vlerk in de Ziekenhuizen opende de gele
genheid tot onderwijs aan verpleegde kin-
DIEFSTAL IN DIENSTBETREKKING
Door de politie is aangehouden de 34-
jarige mej. M. J. S., verdacht van diefstal
van levensmiddelen, in dienstbetrekking
ten nadéele van het Acad. Ziekenhuis ge
pleegd. Als verdacht van heling werd aan
gehouden de 36 jarige C. B.
Van het Stadhuis
De Petroleumdistributie
Do Directeur van het Distributiekantoor
deelt mede
Morgen, Donderdag 12 October, zal de
Post do laatste Fetrotaumformulieren huis
aan huis bezorgen. Men wordt verzocht,
^oor nauwkeurige invulling zorg te dragen,
do ruimte rechts boven op de tweede blad
zijde, genummerd 1, 2, 4, open te laten, de
formulieren te bewaren en ze mede te bren
gen wanneer men zich naar de uitreiking
van de bons begeeft. Tevens moet men dan
medebrengen de reeds vroeger uitgereikte
Rroeric distributiekaart, waarop het woord
„Hoofd1" staat afgedrukt.
Men beware dus het formulier en houde
de groene distributiekaart gereed. De da
turn van de uitreiking der petroleumbons
en de adressen der posten, waar deze zal
plaats vincVn, zullen binnenkort langs de
zen weg bekena gemaakt worden.
Zij, die onverhoopt geen formulier heb
ben ODtvangen, zullen daarvan worden
voorzien aan het Distributiekantoor, Oude
Rijn 132, onmiddellijk na de uitreiking der
bons. Men make zich dus niet ongerust.
Leiden, 11 October 1939.
De Directeur van het Distributie
kantoor,
P. ROOSENBURG.
Kamerorkest der Maatschappij
voor Toonkunst
Het ligt in de bedoeling der Maatschappij
voor Toonkunst over te gaan tot oprichting
van oen orkest, onder den naam van „Ka
merorkest der Maatschappij voor Toon
kunst", ten doel hebbende de beoefening
van het orkestspel door liefhebbers.
Het is het voornemen, dat dit orkest jaar
lijks een of meer uitvoeringen zal geven en
zoo noodig zijn medewerking zal verlee-
nen aan de jaarlijksche groote uitvoering
door do vergevorderde leerlingen van de
Muziekschool der Maatschappij.
Het Bestuur verheugt zich den bekenden
jongen dirigent Jan van Epenhuysen
bereid te hebben gevonden de leiding van
genoemd orkest op zich te nemen. Ofschoon
genoegzaam in ons land bekend, moge ten
overvloede worden vermeld, dat deze diri
gent zijn opleiding genoot nnn het Amster-
damsch Conservatorium, daarna zich in het
buitenland verder bekwaamde en verschei
dene groote orkesten in ons eigen land
meermalen dirigeerde; o.a. het Concertge
bouw-Orkest, hot Residentie-Orkest het
Utrechtsch Stedelijk Orkest en het Orkest
van do Groningscho Orkestvereeniging.
De Maatschappij voor Toonkunst meent
in een behoefte te voorzien door in Leiden
de gelegenheid tot beoefening van het or
kestspel open te stellen en betwijfelt daar
om niet, dat vele muziekbeoefenaars zoo
wel bespelers van strijk- als van blaasin
strumenten zich als lid van het orkest
zullen opgeven. De heer van Epenhuysen
acht het uit artistiek oogpunt noodzakelijk
dat het orkest tenminste uit 20 leden zal
bestaan.
Daar de dirigent zich voorstelt een veel
zijdig repertoire in studie te nemen, spreekt
het Bestuur de hoop uit, dat dienovereen
komstig degenen, die in het orkest zullen
medespelen, eenigszins gevorderd zullen
zijn.
CAFE-RESTAURANT DEN HOUT
Het aangewezen adres voor Uw maaltijden
GROOTE EN KLEINE ZALEN VOOR GEZELSCHAPPEN
Door een drijfriem gegrepen
Vijftienjarig meisje op slag gedood
Gistermiddag is in de fabriek der Neder-
landsche Lichtbouwplatenrlnd-ustrie, Ma-
redijk 163, het vijftienjarig meisje H.
d. R. door een drijfriem gegrepen, waardoor
zij bekneld raakte en vrijwel op slag werd
gedood. Het stoffelijk oversohot is door
de politie in beslag genomen en naar het
poli tie-bureau overgebracht Er wordt een
onderzoek ingesteld naar de vraag of de
drijfriem voor de veiligheid van het per
soneel voldoende was afgesoharmd.
Kamer van Koophandel
voor Rijnland
Handelsregister
W ij z i g i n g. N.V. Foto-litho Inrichting
Koningsveld en Zoon, in oprichting. Leiden.
Breestraat 24. Bovengenoemde zaak is thans
definitief omgezet in een naamlooze vennoot
schap onder den naam; N.V. Foto-litho
Inrichting Koningsveld en Zoon. Ned. Staats
courant: 28 Augustus 1939, Bijvoegsel nr.
1169. Dir.: J. L. Koningsveld, Haarlem.
Comm.: C. F. A. Moorrees, 's-Gravennage en
G. W. J. Moorrees, Voorschoten. Maatsch.
kap.: f 5000, waarvan geplaatst en gestort
f 1000.
LUCHTBESCHERMING WIJK 8, BLOK L
Gisteravond hield dit wijkgedeelte haai
2e bijeenkomst in één der lokaliteiten van
de N.V. Hollandsche Constructiewerkplaat
sen. Door de bewoners onderling, is
aanzienlijk bedrag bijeengebracht, zoodat
voorzitter mede kon deelen, dat een
volledige uitrusting voor de verbandpost
is aangeschaft kunnen worden.
Prof. Kranenburg heeft een gedeelte van
zijn woning aan den Zoeterwou-dsöheweg
no. 5, spontaan beschikbaar gesneld, waar
wekelijks een twintigtal dames onder des
kundige leiding, onderricht zullen ontvan
gen in verbandleer. De eerste oefenavond
is reeds aangevangen. Hedenavond vangt
eerste les aan voor de heeren.
Het blokbestuur heeft beslag weten te
leggen op pl.m. 80 M. brandslang met toe-
behooren. zoodat met medewerking van
bevoegde instanties de blokbrandweer, des
kundig onderricht, binnen enkele dagen
water" za-1 kunnen geven.
Verder werd besloten, maandelijks een
kleine contributie te heffen ter dekking
van verschillende onkosten.
Uit bovenstaande blijkt, dat hier door
particulier initiatief, met medewerking van
de overheid, reeds veel is bereikt.
Met het secretariaat blijft belast: H. E
Christiaanse, Zocterwoud6cheweg 88, te
Leiden.
BURGERLIJKE STAND
ONDERTROUWD: J Karei 32 Jr en M A
21 J°rUten 25 J=" 111108 26 Jr e" A M Willarrt
GEHUWD: D E Abeg-g en L Fontein
BEVALLEN- S SleraSpringer dr C Rlerat
—v EU gen dr-MC de Haas—v d Velden dr
J F v Ingen—Vis dr
OVERLEDEN: W Zwanenburg zn 28 jr C
Seinen vrouw van C Vis 25 jr H E v d
Linden vrouw van J F Joha «3 jr
Gemeentelijk
Radiodistributiebedrijf
WOENSDAG 11 OCTOBER |J
Programma 3: 8.00 Keulen (9.20 Ber.). 1
diversen, 3 0.00 Keulen. 11.20 Brussel VI.
Ber.), 1.20 Keulen (Ber.). 1.50 Radio Danre
3.50 Keulen, 4.20 Bruasel VI., 5.1-9 Radio 1
mark, 5.35 Motala. 6.20 Brussel VI., 6.35
7.20 Brussel VI.. S 50 Brussel Brussel Fr.,
Brussel VI. (Ber.), 10.20 Deutschla. (11.20 f!
Programma 3: 8.00 BrusselVL, 8.20 Enge
9.20 Gram.muziek Gem. Rad. Dlsr. of dlv.. l,
Engeland. 1135 Brussel VI.. 12.35 ParUs EP
(Ber.), 1.20 Engeland, 4.20 Brussel Fr.. 5p
5.rt Schcvonlngen Haven (Ber.), 5.20 Enges
(Ber.). 5.35 Brussel Fr., 6.20 Engeland. s 50 n
Radio (Berichten). 7.20 Keulen (Berichten)
Bcromünslcr, 7.50 Radio Donmark, 8.20 EP
land (Ber.), 5.38 Deuschl.sender, 9.20 Kq(
(Berichten). 9 30 Beroinünater, 9.50 R. Bard,,
DONDERDAG 12 OCTOBER J
Programma 3: 8.00 Keulen (9-20 Ber R
diversen. 10.00 Keulen. 11.29 Brussel Vl' (p
Ber.). 1.20 Keulen (Ber.), 1.50 Radio Dannw
3.50 Keulen, 4.20 Brussel VI.. 5.10 Radio J
mark. 6.35 Brussel Fr., 6.20 BeromUnster, a
Boedapest, 7.20 Brussel VI., 7.50 Deutschlll
der 9,20 Brussel VI. (Ber.). 10.20 Weencn, |s
Dc-utschl.sender (Ber.).
Programma 4: 8.— Brussel. 8.20 Engel1
(1120 ber.). 11.35 Brussel Fr.. 12.05 ParUlI
(ber.), 3.20 Esgeland (ber.), 4.20 Brussel 0
4.50 Engeland, 5-5.99 Schev. S. (ber.). 6.20
geland, G.36 Motala of dlv., 6.20 Engeland, I1
ParUs R (bor) 720 Keulen (ber.), 7.35 Brift!
Fr.. 8.20 Egela'nd (ber.), 8.35 Brussel Fr., Je
Keulen (ber.). 9.30 Brussel Fr. 10.20 R. d{j
N.V.DüRDRECHTSCHEHYPOTHEEKBft
Dordrecht Groenmarkt 58 Tele». I1
HYPOTHEKE;
op BILLIJKE VOORWAARD^
Rijksherbarium de
in
Jaarverslag over 19381939 Bi
Aan het jaarverslag van den hoogleer^"
directeur van het Rijksherbarium over Ir
1939, ontleencn wij het volgende:
Gedurende het verslagjaar werd
Rijksherbarium bezocht door 51 person
van wie er 18 laugeron of kortoren tijd,
het instituut werkzaam waren.
Dr. H. R. Sin ia vervaardigde door n
del van een groot a/intal steekproeven L
kaartsysteem van verzamelaars en veP
melingen, dat door de secretaresse. i|nj
B t li 1 i n c k, met een geografisch gerd™
schikte lijst zal worden aangevuld, een H
ander ten behoeve van de voorgenomenj)
ternationale inventarisatie van herbaria^
De hoogJeeraar-directeur maakte
tweetal buitenlandsche reizen, n.l. naar*
Afrika en Madagascar (met A. D. J. M e 'm
se), Augustus 193S—Januari 1939, en als.
geeringsafgevaardigde naar het 6th Pat
Science Congress in Californië, Juli—
1939. Bij beide reizen werden botanisch i
teriaal verzameld, instituten bezocht 3e
connecties aangeknoopt. Gedurende ziji^|gl
wezigheid trad de conservator Dr. J. 5j0
Henrard als waarnemend directeurirj
Samen met den hoofd-assistent, Dr. Srii
van Ooststroom, nam hij ook de f r
paedeutische colleges waar. )rt
Het verslag bevat voorts een overzivc
in het door de stafloden verrichte wsjrv
schappelijke werk en de titels van hun hd.
blicaties. jgt
De bibliotheek nam toe met 31 boeken 8*
793 overdx-ukken, het aantal loopende td>
schriften met 21 tot 480. fe8
De aanwinsten bedroegen 8312 (v.j. dl
ex., waarvan 8187 (v.j. 7657) planten.
aantal uitgegeven doubletten bedroeg r.'
(v.j. 4708). J;
Gemonteerd werden 16290 ex. (v.j. 252Tq,
voor de eerste maal in de collectie opge p'
men 14001 ex. (v.j. 11209). .eb
Met het oog op den oorlogstoestand ls»ic
van belang te vermelden, dat zich op 1 She
1939 6266 ex. ter leen in het buitenland e p
vonden, waarvan 2699 in Duitschland, 1 C
in de Vereenigde Staten. 725 in Frankirvi
Ned.-Indic 715, Zweden 396, Polen 20. sur
Aan publicaties verscheen Blumea, 1de
III, No. 2 (blz. 203387). Hiervan wer>:
ïx. verzonden. vol
DE RESIDENTIE IN STAX
VAN LUCHTVERDEDIGIP hi
I
s-GRAVENHAGE, 10 Oct. Een wel ide
merkwaardige plechtigheid is hedep toen
burgemeesterskamer ten stadhui ze I h'
's-Gravenhage verricht: de aanbieding tt
een postcheque van 315.000 als gesohf v
van vele tienduizenden Haagsohe bur|" di
aan 't gemeentebestuur om dit in staatlfor
stellen tot krachtige verdediging van de^b
sidentie tegen luchtaanvallen. D<
Mït den burgemeester mr S. J. R. de M°o
chy waren bij deze overdracht aanwezig
wethouders mr S. de Vries (financiën), j#da
Ir C L. van der Bilt (Onderwijs) eipve
Vrijenhoek (Stadsontwikkeling en Voide
huisvesting), de gemeentesecretaris, mr
J. J. Boasson, de gemeente-ontvanger P. LI.
Wijk en vele andere autoriteiten.
Mr A. B. Cohen Stuart, voorzitter ttEI
het Comité, zeide o.m. in zijn toespra^-
"-fih
Van alle kanten hebben we medeiwerlL.1-,
ondervonden. En vandaag zijn wij allenL
lukkig en dankbaar, want de penningmC,en
ter van ons Comité kan aan den ontv
der gemeente 315.000 overhandigen i
's-Gravenhage door tusschenkomst van i
Staat 20 kanonnen voor zijn luchtverdf015'
ging kan bestellen. I®8
vij aiiend
enningmC.
n ontvair
ligen zo<?.ed<
ast van r
uchtverdFps,;
ging kan bestellen. |cs
Bij de overhandiging van de bijdrage P,
Flaagsche burgerij is onze oprechte en rkt
telijke wonsch oat zegen moge rusten p-001
hetgeen naar yvij vertrouwen, door saai™'
werking van gemeentebestuur en regeer'
thans zal worden tot stand gebracht tïr ir*vr
zekering van ons aller veiligheid. 1
Het woord was hierna aan den heel
Hoogendijk om als penningmeester
het comité de belangrijke cheque aan ieds
burgemeester te overhandigen. De ll gei
Hoogendijk kweet zich van deze gewichfus
taak met de medeaeeling dat 7400 inwoBUir
van s-Gravenhage rïchtstreeks hun bijta
gen aan hit comité hadden doen toekoï ing
en dat van de rest talloos velen hun ifnen
ninske hebben gestort tijdens de hiertoef de
houden collecte. pt v
Onder de felle beschijning door groote li
pen werd deze overdracht voor de film
eeuwigd. L
Burgemeester d-3 Monchy aanvaaiftM
de cheque met een hartelijke en vaJÉrem
grootste waardeering getuigende toespriomc
Het resultaat is een schitterend sue de 1
voor den initiatiefnemer en al zijn mYe he
werkers, zei spr. Naast hartelijken dank Ing, tl
hen bracht spr. dank aan de generator,
Best en Carstens, aan kapitein Den Heritor
voor hun waardevolle ad-viezen en aanl de c
vertegenwoordigers van de diverse groeier,
uit de bevolking. ard,
De heer Van W ij k nam hierop met
vriendelijk gebaar de cheque onder
beheer.
