jUruiuc $>iït5rijr (ümirant
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
D
Warschau zwaar gebombardeerd
[(jonnementsprijë:
'er kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 2
jranco per post 2.35 portokosten
er week ƒ0.
oor het Buitenland bij wekelijksche
zendingƒ4.
ij dagelijksche zendingƒ5.
V Alles bij vooruitbetaling
osse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/a
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 22710 (na 6 uur: 23166) Postbox 20 Postgiro 58936
MAANDAG 25 SEPTEMBER 1939 20e Jaargang
9ïfoertentieprtj?cn:
Van 1 tot 5 regels 1-17*/»
Elke regel meer022'U
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels2.30 i
Elke regel meer 0.45
Voor het bevragen aan '1 bureau
wordt berekend0.10
No. 6813
1)
u Duitschland den
jolschen veldtocht
voor geëindigd
beschouwt
r Jt lct Duitsche opperbevel deelde Zater-
mede, dat naar zijn meening de strijd
>olen tot een goeden uitslag had ge-
0^ Slechts hier en daar, als in War-
IJ tu, hadden nog plaatselijke gevechten
ts. De Duitsche en de Russische troe-
jhebben elkaar op talrijke plaatsen ont-
en zelfs trekken groote getallen
<sch krijgsvolk terug naar wat is
lid als voorloopige grenslijn tusschen
feelen, welke de vrienden van dit
pblik in onderling overleg voor zich
Djchen. Het heet, dat deze lijn War-
ii in tweeën zal splitsen,
ree belangrijke dingen trekken bij
[allerjongste deeling van het dikwijls
aar beproefde Poolsche land de
acht in het buitenland en waarschijn-
och ook wel in Duitschland. Daar is
3 het onverwachte, hierin gelegen, dat
Rusland een veel grooter brok wordt
►wezen, dan aan het rijk van Hitier.
3schland, hetwelk de laatste jaren
>p, hoe het dringend behoefte had aan
jnsruimte", gooit zelf de deur
üosten op slot, zonder dat er een vrije
[II ing naar de Zwarte-Zee-landen is
^^»gen. Zonder eenige werkelijke in-
^J^oing de Poolsche troepen behoef-
slechts in den rug te worden aange-
n kan Rusland aan zijn geweldige
L^wlking toevoegen niet alleen de stam-
"lante Wit-Russen en Oekraïners, doch
hb avele millioenen Polen.
njor de goedgeefschheid van den
er van het Duitsche Rijk, waardoor
in Polen zoo maar wordt
legeven aan de bolsjewisten, welke
lang als de voornaamste vijanden van
ttionaal-socialisten werden voorge-
i moet een verklaring te vinden zijn.
fcH laatste bolwerk tegen
id, zoo heette het dan.
r n Parijs verklaart men het
- meent hierin te zien de
I; militaire en economische positie,
r voor Hitler is ontstaan, nu Enge-
en Frankrijk zich door niets van hun
Ipunt laten dringen. Tot op het laat-
0 „.ogenblik had bij Hitier en zijn raad-
Pi; a Js de meening overheerscht, dat ook
5? Sal het geluk den Führer zou dienen
n> wenschen inzake Danzig en Polen,
5 geen droppel bloed behoefde te
2-n i.
o p komen wij meteen tot het tweede,
K alk de wereld verbaasd doet staan.
2. jj- a i het feit, dat zonder maandenlange
g k ireiding der binnenlandsche mee-
3 b een streep is gehaald door wat ge-
riide alle jaren vanaf 1920 is gepre-
f-w iet communisme de doodsvijand van
2. itionaal-socialisme, en van geheel
:n- en West-Europa. Nadat Hitier
n? g 5 Januari 1933 door Hindenburg tot
F 2. JJ lier was benoemd, gold op 2 Fe-
c* m het eerste verbod de communisti-
S. 3 partij. In zijn handboek „Mein
1 f" wordt het bolsjewistische Rus
ts i o ils de groote vijand aangewezen,
ipaganda bleef het voortdurend den
vijand noemen van religie en cul-
B. I- -imann Fehst, van de Duitsche Hoo-
>ol voor Politiek, eindigt zijn in 1934
fenen boek over Bolschewismus und
i met de volgende woorden: „De
vrijheidsstrijd van het Russi-
is tegelijk een strijd tegen den
Vijand van alle volken, de commu-
fhe internationale, waarbinnen het
vernietigend marxisme en het inter-
ale Jodendom een verbond tegen den
.en de vrijheid der wereld hebben
5 kn".
communisme grenst vanaf heden
o 2 Nt nationaal-9ocialistisch Duitsch-
g plechts een enkele rivierbreedte
3 3 t voortaan de landen, wier ideolo-
c a ak vuur en water werden voorge-
Inmiddels zijn de Russen in Oost-
w o direct begonnen het leven op com-
ische leest te schoeien. Welk ge-
ier schuilt voor de volkshuishoudin-
co o* Ln 9enabuurde staten en voor
2- 2.»en religie, is niet ineens te over-
Rusland dringt door tot Midden-
'3 5.
verschillende kleine landen den
:n politieken druk beginnen te ge
nu Moskou sterk in macht is ge-
blijkt alleen reeds uit het feit, dat
ige zich haasten aldaar hun opwach-
maken.
ïn is voorloopig verdwenen. Rus-
schoof vooruit naar het hart van
M 3 jjCHR. GEH. ONTHOUDERSVEREEN.
2, dT u '1 vernemen heeft Ds. A. J. Mon-
on E ®ni. predikant te Utrecht, zijn arbeid
gfecteur vin do Ned. Chr. r.eh. Onth.-
w fiir- hij na zijn aftreden weer tijde-
3 2 p z'ch genomen had, neergelegd. Het
jfestuur hee't als adjunct secretaris
®d den heer J. J. Smit te Utrecht,
IQ arbeid bereids heeft aanvaard^
Meer dan duizend burgers gedood,
tal van gebouwen verweest
Nog steeds strijd om Hela
Gedurende het weekeinde heeft Warschau blootgestaan aan een hevig en
langdurig bombardement. Vooral Zaterdagavond was het bombardement bui
tengewoon hevig en van langen duur. Meer dan duizend menschen van dé
burgerbevolking werden gedood. Talrijke gebouwen werden verwoest en op
vele plaatsen ontstond brand.
Gisteravond om acht uur deelde' radio Warschau mede, dat Zondag talrijke
projectielen in het centrum van de stad waren gevallen.
De Kerk van den Verlosser werd tijdens de Mis getroffen. Vele geloovi-
gen werden gedood of gewond, doch de priester bleef voortgaan met het op
dragen van de Mis. Verder zijn de zijvleugels van een ziekenhuis, dat met
het Roode Kruis gekenmerkt was, verwoest, waarbij vele soldaten, vrouwen
en kinderen gedood zijn. De Technische Hoogeschool, de Nationale Schouw
burg en andere gebouwen staan in vlammen. De bevolking, aldus de om
roeper, is vastbesloten tot het einde te strijden.
De leiding van den verdedigingsraad van
Warschau deelde Zaterdagavond draadloos
mede, dat het vooral de zware artillerie is,
die de hoofdstad bombardeert en tal van
gebouwen vernietigt, waarbij brand ont
staat. De grootste schade hebben opgeloopen
hotel Bristol en eenige gebouwen die in
brand staan. Zaterdag werden vier kerken
en drie ziekenhuizen vol gewonden verwoest.
In den sector van Warschau hebben Duit-
schers zonder succes een aanval ondernomen
op de rechteroever van den Weichsel. In de
buurt' van Modlin duren hardnekkige ge
vechten voort. De verdediging van Warschau
en Modde duimt voort en zal worden voort
gezet.
De strijd in de aether
Als gevolg van het feit, dat de Warschau-
sche zender het grootste deel van den Zon
dag zweeg en in zijn plaats de Duitsche
radio op dezelfde golflengte uitzond, waren
er wederom tal van gissingen. De Duitsche
radio deelde mede, dat de stad volledig om
singeld was en dat de situatie voor de Polen
hopeloos was geworden.
In den loop van den avond kwam echter
het telegram van Havas, met het radio
verslag van het bombardement en tevens
met de mededeeling, dat Warschau II nu op
de lange golf uitzond, omdat het andere
station door het bombardement onklaar was
geraakt.
Reuter maakt nog melding van Duitsche
radio-berichten, volgens welke een Duitsch
infanterie-detachement, dat op verkenning
was in een voorstad van Warsah.au, gedwon
gen werd terug te trekken.
Volgens een bericht uit Berlijn heeft
r i n g Zaterdag een bezoek gebracht aan
de afdeelingen van het Duitsche luchtwapen,
die te Noorden van Warschau hun basis
hebben.
De strijd om Hela
Hoewel het Duitsche legerbericht van Za
terdag meldde, dat de veldtocht in Polen is
geëindigd, blijkt dat er nog voortdurend
wordt gevochten.
Het Duitsche legerbericht van Zondag
meldde nL, dat men in het gebied van Tho-
maszow en Zamosc (tusschen Lemberg
Lublin) op in los verband vechtende vijan
delijke strijdkrachten is gestuit. Ten deele
werd de vijand ten Zuidwesten van Zamosc
ingesloten. Een ander deel trok naar het
Oosten terug, waar het op de Russische
troepen zal stuiten.
In de laatste dagen is het aantal overloo-
pers uit Praga en Modlin gestegen.
Zeestrijdkrachten hebben opnieuw de
Poolsche stellingen op het schiereiland
Hela beschoten.
Havas meldt uit Warschau, dat het troe
penbevel aldaar de laatste dagen in radio-
telefonisch contact is geweest met de Pool
sche troepen op Hela. Sinds de eerste dagen
van den oorlog stuiten de Duitsche aanval
len hier op de moderne verdedigingswerken.
De ter zee en te land aangevallen Poolsche
troepen, welke in getalsterkte niet meer dan
een bataljon vormen, konden tot dusver alle
Duitsche aanvallen terugslaan. Zij beschik
ken nog over levensmiddelen en munitie en
het radio-elation is, zooals gezegd, in ver
binding met Warschau.
In aansluiting op de mededeelingen van
het Duitsche opperbevel over de voortzetting
rvan de Duitsche troepenbewegingen naar de
demarcatielijn, schrijft de „Deutsche Dienst",
dat in Brest-Litowsk aan de aflossing van
de Duitsche door de Russische troepen een
plechtig karakter is gegeven. De Duitsche
troepenformaties en afdeelingen van het
Roode Leger maakten een parade-marsch en
trokken daarbij onder muziek langs de
plaatselijke militaire bevelhebbers van beide
'legers.
DANZIG
1807-mi BIJ FRANKRIJK
mi-mi BIJ PRUISEN
mi-1920 BIJ MTSCHLANDI
ISeO-VRUSTAAr ONDER D. VOL
tUNIE MET POLEN
RUSSISCH-SOVJET QEBIED AAN POLEN (CONSRES V1815)
POOR HET VERBRAS K TRIANON IS20
OOSTENRIJKSCH GEBIED AAN POLEN
DOOR HET VERDRAG V RIGA (OCTOBER) 1S20A
T) RUSSISCHSOVJETGEBIED AAN POLEN
VAN LITAUEN AAN POLEN 1920
DOOR VOLKSSTEMMING VAN DUITSCHLAND AAN POLEN 1922
VAN SLOWAKIJE AAN POLEN 1938
(3974)
De zwarte lijn geeft de demarcatielijn tusschen het Duitsche en Russische leger
aan. De stippellijn geeft de grens van de Oekrainsche en Wit-Russische nationali
teiten aan.
Vluchtelingenstroom naar Hongarije
Het aantal burgers, dat uit Polen naar
Hongarije vlucht, neemt af. Daarentegen
■overschrijden er steeds meer Poolsche mili
tairen de Hongaarsche grens.
De mannen worden in de valleien der
•Karpaten onmiddellijk ontwapend en in
'groote kampen geïnterneerd. Al het oorlogs
materiaal wordt aan de Hongaarsche auto
riteiten uitgeleverd.
De cijfers over het aantal Poolsche vluch
telingen, dat Hongarije is binnengekomen,
varieeren tussohen 17.000 en 30.000.
Tot Zondagochtend hadden de Russische
troepen, dif aan de Hongaarsche grens ge
staan hadden, nog geen officieel contact
gehad met de Hongaarsche grenswacht.
Generaal Sikorski, de vroegere Poolsche
minister-president (hij is eveneens minister
van Oorlog geweest), die zich aan 't Pool
sche front bevond, is, meldt Havas uit Boe
karest, aldaar aangekomen. Hij is van plan
naar Parijs door te reizen. Sikorski had
'bevel gekregen Polen te verlaten, om te voor
komen. dat hij in handen van den vijand
zou vallen.
Het Russische legerbericht
In het Sovjet-Russische legerbericht van
gisteren wordt gezegd: „De troepen van het
roode leger hebben hun opmarsch naar de
demarcatielijn voortgezet. Zij hebben de
steden Seiny, Augoestof en Groebesjof
en de hjn AugoestofKnjisjin Briansk
RasnoPisjchatsLioebomlGroebesj of
Lanoef bezet. Ten Zuidwesten van Lwow
zijn Comamo, Dogobitsj en Borislaf bezet.
Bij de voortgezette zuivering van Westelijk
Oekraine van de overblijfselen van het
Poolsche leger, hebben de roode troepen ten
Zuidoosten van Brestlitowsk meer dan 10.000
Poolsche soldaten en officieren ontwapend
gevangen genomen. Ten Zuiden en Zuid
oosten van Groebesjof zijn een infanterie-
regiment en een gemechaniseerde brigade
gevangen genomen.
Calinescu
ter aarde besteld
Ontroerende plechtigheid in
zijn geboorteplaats
Een boer eerste spreker
aan het graf
BOEKAREST, 25 Sept. Overeenkomstig de
laatste wilsbeschikking van den door leden
van de IJzeren Garde vermoorden Roe-
meenschen minister-president Calinescu
werd diens stoffelijk overschot gister ter
aarde besteld in zijn geboorteplaats Curtea
de Arges.
In tegenwoordigheid van koning Carol en
kroonprins Michaël, de koninklijke raad
gevers, leden der regeering en het geheele
diplomatieke korps werd het stoffelijk over
schot van Calinescu van het Atheneum
overgebracht naar het Noordstation van
waar het naar Culea de Arges werd over
gebracht.
In de groote zaal van het Atheneum wel
ke de Roemeensche kleuren rouw omfloerst
vertoonde, heeft de patriarch van de ortho
doxe kerk zelf de kerkelijke ceremoniën
geleid.
Er werden toespraken gehouden door den
patriarch, namens de Roemeensche kerk.
den president van de Senaat, den president
van de Kamer, minister-president generaal
Argeseanu, en den secretaris-generaal <-an
de partij voor de nationale wedergeboorte.
Nadat de koning aan de familie zijn deel
neming had betuigd, trok de lange stoet
naar het station door een haag van troepen
die de militaire eer bewezen.
Een eenvoudige plechtigheid
's Middags om 3 uur arriveerde de extra-
trein in Curtea de Arges. Op een boeren
wagen, bedekt met sparretakken en gedekt
door de Roemeensche vlag, werd de kist
vervoerd. Zes witte ossen trokken de kar.
Vier oud-premiers begeleidden de baar.
Kroonprins Michaël, gekleed in de uniform
van de jagers, liep direct achter de familie
leden van den overledene. Hij vertegen
woordigde den Koning. Tal van hooge auto
riteiten volgden de baar. Langs den gehce-
len weg stonden boerenjongens en boeren
meisjes met ontstoken kaarsen en honder
den bloemen opgesteld. De stoet maakte
een diepen indruk.
Bij den grafkelder van de familie Cali
nescu stond een eerewacht opgesteld. Een
boer, een vriend uit de kinderjaren van
Calinescu, sprak nadat de kerkelijke plech
tigheid door patriarch Metropoliet
Nicodemus was verricht, een korte
rede uit. Vervolgens sprak een vertegen
woordiger van de Hongaarsche minderheid
en een vertegenwoordiger van de Duitsche
minderheid, die na hun leedwezen te heb
ben betuigd, de verzekering gaven van hun
volkomen verknochtheid jegens den Roe-
meenschen staat
Nadat G a f e n c u namens de rïgeering
een laatste hulde had gebracht aan zijn
vriend en chef, condoleerde kroonprins
Michael mevrouw Calinescu.
Onder het spelen van het volkslied door
een militaire muziekkapel werd de baar in
de groeve neergelaten.
VOERMAN DOOD LANGS DEN WEG
GEVONDEN
SITTARD, 24 Sept. Van den 35-jarigen
handelaar in landbouwwerktuigen L Col Ie
uit Sittard sloeg Zaterdagmiddag het paard
plotseling op hol. De man sprong van den
v'el met het hoofd tegen het weg
dek Met een hersenschudding en een her
senbloeding werd het slachtoffer later op
den weg gevonden. De dood waa toen reeds
ingetreden.
Uw leverancic
I <PorThërry I
A V
N B DE BQER.Aol/70 AM/TERDAM.
Weinig strijd in het
Westen
Duitsche jachtvliegers treden
in Polen op
Engelsche torpedojager tot
zinken gebracht
Over het verloop der krijgsverrichtin
gen in het- Westen zegt het jongste
Fransche legerbericht, dat van heden
ochtend:
„Wij hebben onze posities plaatselijk
verbeterd. In de streek ten zuiden van
Zweibrücken was de vijandelijke artille
rie actief".
Het Duitsche legerbericht zegt over
het Westfront, dat er aan weerszijden op
eenige plaatsen verkenners en artillerie in
actie kwamen. Bij luchtgevechten werden
acht Fransche vliegtuigen omlaag ge
schoten.
Het Duitsche opperbevel zegt over
de verrichtingen der weermacht in Polen:
In het Oosten werden op 24 September
de bewegingen der Duitsche troepen op
de demarkatielijn overal zonder wrijving
en in overeenstemming met de Russische
strijdkrachten voltrokken. Herhaaldelijk
hebben jachtvliegers militair belangrijke
doelen te Warschau met succes aange
vallen.
Een Duitsche duikboot, aldus het be'
richt van de Duitsche weermacht,
heeft een Engelschen torpedojager tot
zinken gebracht. Ook in den handelsoor
log werden weer goede successen be
haald.
Wat voor de militairen
gedaan wordt
Hoe de eenige honderdduizenden militai
ren, die nu onder de wapenen zijn zich
kunnen ontwikkelen en ontspannen hebben
de kapitein van den generalen staf J. D. S.
Paters en "e heer K. J. J. L o t s y ver
teld op een bijeenkomst in een zaal van het
Algemeen Departement.
Hiervoor is op initiatief van den opper
bevelhebber een nieuwe sectie van het al
gemeen hoofdkwartier opgericht, aan welke
sectie het ontwikkelings- en ontspannings
werk is opgedragen. Deze sectie is verdeeld
in verschillende sub-bureaux, nl. voor sport,
onderwijs, kunst, film, lectuur en admini
stratie. Voor-J in kleine plaatsen was het
moeilijk voor ontspanning te zorgen. Voor
lectuur wordt via het bestuur van den natio-
nalen bond. „Het Mobilisatiekruis" gezorgd.
Wat het onderwijs aangaat is gebleken, dat
klassikaal onderwijs uitgesloten is. Het wordt
nu op die wijze gegeven, nl. aigemeene ont
wikkeling, practisch. technisch en theore
tisch. Ook voor ontspanning door kunst
avonden en fülmvertooningen wordt zorg
gedragen.
Voor de financiering hoopt de commissie
op steun van particulieren terwijl ook de
minister va: defensie toezegging deed.
Vooral de soldaten op eenzame plaatsen
.,in de rimboe" (vaak komen e uit de steden)
hebben ontspanning noodig
De plaatselijke comité's zorgen vaak voor
eigen plaatselijke ontspanning. Hierdoor ont
staat wel eens ontevredenheid. Het is daar-
^veel beter dat alles landelijk geregeld
Men doet het best de giften te storten op
girorekening 359988 ten name van Ontwik
keling en ontspanning. Algemeen Hoofd
kwartier.
De-heer Lotsy is belast met de alge-
meene leiding van sport en lichamelijke
ontwikkeling der militairen. Het Olympisch
comité en vele sportbonden hebben hun
medewerking toegezegd.
OVERBOORD GESLAGEN
EN VERDRONKEN
Dp 18-jarige J. Hilbrink. uit Amsterdam
is tijdens werkzaamheden aan boord van
het motorschip Elisabeth, dat in het Noord-
z?e-kanaal onder de gem. Westzaan voer
overboord geslagen en verdronken
De Rijkspolitie heeft zijn lijk opgehaald.
20 «n30ct
paften»
Pijp Tabak
Taconis - Leeuwarden
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit TWEE bladen
Te Utrecht is overleden Ds H. H. Bar-
ger, emeritus-predikant der Ned. Herv.
Kerk.
Overleden is de grondlegger van de
leer der psycho-analiyse Dr Sigmund
Freud.
Het aftreden van Mr Crena de Iongh
als president der Nederl. Handel Mij.
Warschau heeft Zaterdag en Zondag
van zware bombardementen te lijden ge
had. Meer dan honderd dooden zijn te be
treuren.
Duitsche onderzeebooten hebben drie
neutrale schepen en één Britsch vracht
schip getorpedeerd.
Rede van Mussolini te Rome. Italië
blijft neutraal.
Calinescu, de vermoorde Roemeensche
Minister-President is gister in zijn geboor
teplaats begraven.
Weinig verandering
Weerverwachting. Plaatselijk och
tendmist. Overigens gedeeltelijk bewolkt
Geen regen van beteekenis. Weinig ver
andering van temperatuur. Zwakke tot
matige wind uit uiteenloopende richtin
gen.
BAROMETERSTAND
Stand vanmorgen half twaalf 771.0.
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen half twaalf 14.6 C.
26 Sept. Zon op 6.52 uur, onder 6.50 uur
26 Sept. Maan op nm, 5.49 u. ond. vm. 4.34 u
FIETSERS LICHT OP:
26 Sept. Van 's av. 7,20 u. tot 's morg. 6,24 u
WILBUR
Prins Hendrikkade 34
AMSTERDAM -0.
Brandblu schapparaten
(Red.)
Troonrede
Wederwoord der Koningin
H. M. de Koningin heeft aan de commis
sie, die Vrijdagmiddag het adres van ant
woord van de Eerste Kamer op de troonrede
ten paleize Noordeinde heeft aangeboden,
het volgende wederantwoord doen toeko
men:
Mijne heeren.
Ik verzoek U aan de Eerste Kamer der
Staten-Generaal mijnen dank over te bren
gen voor haar adres van antwoord.
Met voldoening vernam Ik dat zij van den
inhoud van de rede, waarmede Ik deze nieu
we zitting geopend heb, met belangstelling
en aandacht heeft kennis genomen en dat
zij met Mijn aan het slot uitgesproken
wensch van harte instemt.
Auto botst tegen trein
Do vischhandelaar Kuyt, uit Stroe, op
Wieringen, was met vier familieleden in
een auto op weg van Wijringen naar Scha-
gen. Vermoedelijk heeft hij den trein van
Schagen naar Den Helder, welke om 2 u. 25
in Den Helder moest aankomen, te laat op
gemerkt. Het gevolg was, dat de auto tegen
den trein opreed, waarcoor het geheele
voorste deel van het vo?rtuig volkomen ver
nield werd. K was vrijwel op slag dood.
De vier overige inzittenden, de moeder van
het slachtoffer en een zwager met vrouw
en kind. die achter In de auto zaten, kwa
men met den schrik vrij.
De trein kwam met een kwartier vertra
ging in Den Helder aan.
Neem vóói
den herfst
en den winter het goed
koopst Christelijk Dagblad.
Op ade kleintjes moet in
dezen tijd worden gelet.
Wie zich heden op ons blad
abonneert, ontvangt de tol
1 Oc'ober a.s. verschijnende
nummers gratis.
Voor aanbrengers van nieuwe lezers
een keuze uit fraaie premies.
DE ADMINISTRATIE