TRIUMPH Daladier laakt Hitiers woordbreuken VOOR SLECHTS I CENT n TOPPRESTATIE EN WEK UW LEVER-GALOP 'n TRIUMPH VAN SMAAK a- VRIJDAG 22 SEPTEMER 1939 EERSTE BLADJ 1 Frankrijk wil strijden voor een betrouwbaren vrede Engeland en Frankrijk zullen eensgezind blijven De Fransche minister-president D a- 1 a d i e r heeft gisteravond een radio rede gehouden, waarin hij o.a. zeide: Ik houd niet op aan u te denken, gij strij dende jonge mannen, ongeruste, maar stoïcijnsche Fransche vrouwen, wier ge dachten slechts leven voor uw zoon, uw man, uw verloofde. Ik heb gezien door welk een rustigen moed en welk een mee- 'sleepende kracht onze soldaten bezield zijn. Zij weten waarvoor zij strijden. Zij willen een einde maken aan een systeem, dat ons driemaal in één jaar drong onze (toevlucht te nemen tot een mobilisatie, welke den boer losrukte van zijn grond, het economische leven verlamde en de ge zinnen uit elkander scheurde. Zij strijden, omdat zij niet willen, dat (Frankrijk verpletterd wordt onder een regime van terreur en moreele vewording. Deze heerschappij en de terreur bestaan (sedert- jaren in Duitschland. Zij wierp zich iop Oostenrijk, op Tsjecho-Slowakije. Thans Werpt zij zich op Polen. Alle inspanning, lelie wij hardnekkig volbrachten, tot aan het ieinde om den vrede te redden, iedere edel moedige actie, die door de hoogste zedelijke politieke autoriteiten van Europa en de Ver- ieenigde Staten werd ondernomen, de krachts inspanning van Engeland, het initiatief van 'de Italiaansohe regeering, dat alles kon slechts op een mislukking uitloopen, omdat (tot de vernietiging van Polen van tevoren ln het geheim was besloten. Die vernietiging werd voorbereid met de Wapenen en rnet geheime verdragen, terwijl men veinsde te onderhandelen. Op het geko zen uur, toen men zich verzekerd had van zekere medeplichtigheden, deed men op Po len een onweer van ijzer en vuur neerrege- ïien. Het edele Polen bepaalt zich er echter ïiiet toe ons het .voorbeeld te geven van zijn martelaarschap. Het' voegt daar de les van zijn heldendom dan toe. Op het oogenMik echter, waarop de infan teristen en cavaleristen te Kutno streden tegen de Duitsohe gemotoriseerde divisies, Of voor Lwow de vijandelijke voorhoeden tot staan brachten of het omsingelde Warschau alle aanvallen braik, rukte het Roode leger op zijn beurt krachtens een geheim pact Po- Jen Linnen. In werkelijkheid was reeds op 23 Augustus leen accoord gesloten tusschen Duitschland èn de Sovjet-Unie betreffende de verbrokke ling van Polen. Hitler had beweerd, dat hij Slechts Danzig wilde en een volksstemming in den Corridor, benevens een autoweg. Hij strooide nog kwistig zijn verzekeringen hond, toen hij het kostbare contract in han- iden had, waarin Duitschland en Rusland de nog levende prooi verdeelden. Welk eerlijk man. in welk land ter wereld het ook zij, Zou nog geloof kunnen slaan aan het woord Van hen, die verklaren thans voldaan of vredelievend te zijn, terwijl him handen be dekt zijn met bloed? Welke Franschman zou geloof kunnen hechten aan de beloften Van vandaag, terwijl sinds jaren alle ver plichtingen werden geschonden en alle on- derteekeningen verscheurd? Geschonden beloften Öp 17 Maart 1934 verklaarde H i 11 e r, dat 0e Duitsche regeering de geldigheid van hot verdrag van Locarno niet in twijfel trok. Op 7 Maart 1936 verscheurde hij liet verdrag 'door remilitariseering van het Rijnland. Het zij zoo. dacht men. Het Rijnland is Duitsch land. Op 21 Mei 1935 verklaarde hij in den rijksdag: „Duitschland heeft noch het voor hemen, noch den wil om tusschenbeidie te komen in de binnenlandsche politiek van Oostenrijk". Op 13 Maart 1936 annexeerde hij Oostenrijk met geweld. Het zij zoo. dacht men. Oostenrijk is van Germaansoh ras en taal. Op 26 September 1938 zeide hij „de Sudeten Duitschers zijn 't laatste probleem, dat zal moeten worden opgelost. Ik heb Chamberlain de Verzekering gegeven, dat wanneer dat probleem eenmaal geregeld is, er geen territoriale problemen meer zullen zijn". En op 29 Sept. 1938 bevestigde liij ons herhaaldo malen op de conferentie van Mün- chen, dat hij er geenszins aan dacht de Tsjechen te annexeeren, dat hij ze tot geen prijs wilde hdbhen, omdat hij de zuiverheid Van het Duitsche ras onaangetast wilde lafcri. Hij eischte het land der Sudeten. De meer derheid der bevolking was Duitsch van ras en taal. Het zij zoo, dacht men. Maar op 13 Maart 1939 werd Praag bezet, werden Bohe- rnen en Moraine overweldigd en werd geheel Tsjecho Slowakije tot slavernij gebracht. Op 12 Sept. 1938 zeide Hitier nog: .Duitschland heeft besloten en beloofd de grenzen met Po len als onherroepelijk te beschouwen Ook Frankrijk bedreigd En daarom, wanneer Hitier thans tegen ons zegt, dat hij. na Polen vernield te heb ben, niets meer vraagt, wanneer hij ver klaart, dat hij niets wil van Frankrijk en DALADIER dat hij zijn grenzen zal eerbiedigen, weten alle Franschien, dat hij n:et in gebreke zou blijven, wanneer hij dat kon, om Frankrijk te vernietigen, zooals liij Oostenrijk var nietigd heeft, zooals hij Tsjechoslowakiji vernietigd heeft, zooals hij Polen tracht te vernietigen. Mein Kam-pf waarschuwt ons. Staat daar in niet geschreven, dat „Frankrijk geïso leerd en neergeslagen" moet wordlm? Duitschland heeft getracht iti ons land een propaganda tot ontwikkeling te brengen, die de ontwricliting van ons vaderland ten doel had. Het heeft getracht met geld auto- nomisische bewegingen uit te lokken, ten ednde onze provincies van elkaar te schei den. Het [heeft landkaarten laten druk ken, waarop ons land geamputeerd, ont wricht was. Het heeft Duitsche vrouwen verkleed als Elzassisohe can ze ap congres sen en feesten te laten n&radieerea Het heeft geprobeerd om voor goud eeniige ve: raders te vinden in Bretagne of in <len Elzas. 't Brengt niets nieuws in z'n metho den. Het aoekt overal Seyss Inquarts om hun vaderland te verraden. Het hoopt Ha cha's te vinden om er bet verval van te onderteekeroen en de slavernij er van 1e wijden. Maar geheel Frankrijk is opgestaan. Bij ons zijn geen verraders, maar is een eensgezind volk, moedig en vastberaden dat op zijn vanen schrijft: vrijheid of dood, „De oorlog van Hitler" Het is duidelijk, dat de Duitsche propa ganda thans nog slechts twee doeleinden heeft Zij wil oneenigheid brengen tusecben Frankrijk en Engeland. ZIJ wil oneendgheid brengen tusschen de Frauschen onderling Maar wanneer de Fransehen de vijandelij ke golflengten hun hooren zeggen, dat deze oorlog een oorlog van Engeland is, dan antwoorden zij: neen. het is de oor log van Hitler. Hoe zou men de Fransohen die sinds maanden het gevaar aan hun eigen grenzen voelen toenemen, kunnen doen gelooven, dat zij ooi log voeren voor Engeland? De Duitsche propaganda heeft ongelijk, dat zij haar wijze van optreden niet wijzigt, wanneer zij buiten Duitsch ge bied komt De Franschen kennen ook, uit ervaring, evenzeer als uit gevoelen, de waarde van de Britsöhe vriendschap. Zij zien de Engelsohe vloot de Duitsche duikhooten verjagen, zij zien zijn vlieg tuigen in ons luchtruim strijden, zijn zonen, niet meer als vrijwilligers, maar als sol daten uit plicht, zich voegen bij de onzen aan de grenzen van Frankrijk. Zij wet-*n ook, dat hetzelfde ideaal van menschel ijk e vrijheid en waardigheid het hart doet klop pen van Frankrijk en Engeland en van honderden miHioemen mannen, die in hun onmetelijke rijken al hun krachten wijden aan do gemeenschappelijke zaak. De Hit- leriaansche radio kan dit thema tot in het oneindig© hervatten. Geen Franschman kan er de dupe van zijn. Nog belachelijker is de hbop de Fran sohen te doen opstaan tegen hun vader land. Goebbels of zijn opvolger kan voor zijn radio de stemmen doen hooren van vrouwen, die beweren te spreken uit naam van de Fransche moeders. Deze bedienden van zijn propaganda kunnen htm oproep voorlezen, die niets anders is dan een beleediging voor de smart der werkelijke mnc-ders. De strijd voor Frankrijk Wij zullen voortgaan or.ze maatregelen op binncnlandsoh gebied voor tucht en zuinigheid te nemen, opdat het gehele land zal deelnemen aan de gemeenschap pelijke inspanning. Wij zciLen niet toestaan, dat sommigen zich verrijken, terwijl ande ren hun bloed geven. Wij zijD kalm en vast beraden. In ons spookt niet, zooals bij onze vijan den, de vrees voor een langen oorlog. Wij denken slechts aan één aing: aan de al geheel e overwinning. Die overwinning beschouwen wij als behaald, zoodra wij den vrede en hechte grondslagen kunnen vestigen, zoodra wij eindelijk Frankrijk de veiligheid kunnen brengen, die de Hitleriaansche onderne mingen het sinds drie jaar ontnomen heb ben. De beproeving is hard. Maar Frank rijk heeft grootere gevaren overwonnen. Niemand heeft het ooit kunnen vernieti gen. Frankrijk heeft de wapens niet opgeno men om steden in brand te steken, om vrouwen en kinderen den dood in te ja gen, om weerlooze mannen te martelen. Het heeft de wapens opgenomen voor een rechtvaardige, menschelijke zaak. Daarom zal het de overwinning behalen". Een Engelsch witboek Documenten uit den tijd vlak voor de oorlog uitbrak. Er is te Londen een Engelsch witboek uit gegeven, waarin o.m. is opgenomen het Duitsche antwoord op het Britsch'3 ultima tum van 3 September j.l. Voorts behelst het witboek de Engelsche en Duitsche mededee- lingen uit den tijd voor den oorlog. Het genoemde Duitsche antwoord zegt: „De Duitsche regeering en het Duitsche volk weigeren de eisohen in den gsest van een ultimatum, dat gesteld is door de Brit- sche regeering, te aanvaarden, laat staan na te komen. Wij zullen iedere agressieve actie van den kant van Engeland met dezelfde wapens beantwoorden en in denzelfden vorm". Het Duitsche memorandum, dat om elf uur twintig aan Henderson werd overhan digd, dus twintig minuten na het verstrij ken van den tijdlimiet van het Britsdhe ul timatum, verklaarde, dat de Britsoha regee ring „het voorstel van Mussolini, dat nog in staat geweest zou kunnen zijn om den vrede te redden, had verworpen. De Britsche re geering draagt derhalve de verantwoorde lijkheid voor al het ongeluk en de ellende, die thans over de volkeren is gekomen en op het punt staat over hen te komen". Onder de vele opmerkelijke hijzonder- heden, die het witboek publiceert, bevindt zich o.m., dat Hitler in het onderhoud, dat hij op 28 Augustus met Henderson had, vroeg of Engeland bereid zou zijn een bond genootschap met Duitschland te aanvaar den. In een vroeger onderhoud zeide Hitier tegen Henderson, dat Engeland hem tot een overeenkomst met Rusland had gedwongen In een telegram aan Halifax voegde Hen derson aan deze mededeeling toe: „hij scheen niet enthousiast fes zijn over het ver drag, maar voegde hieraan toe, dat, nu hij de overeenkomst eenmaal gesloten had, het voor een langen tijd zou zijn". In een commentaar op het Duitsch-Rus- sische pact deelde Henderson aan Halifax mede: „Het zou mij verbazen, wanneer het niet aangevuld was met iets meer dan al leen de non-agressie". Toen Henderson met Goring sprak over het resultaat van een Engelsch—Duitschen oorlog, zeid'3 Gbring, dat de geschiedenis van Duitschland er een is van ups en downs en dat men thans een periode van „up" beleef de. In het verslag van zijn onderhoud' met Von Ribbentrop op 30 Augustus schreef Hen derson: „Ribbentrops geheele wijze van op treden tijdens het onaangename onderhoud was een na-aping van Hitier op zijn ergst". DE VLUCHT VAN DE „ORZEL" De beide Estlandsche schildwachten, die aan boord van de Poolsche duikboot „Or- zel" waren op het oogenblik, dat de boot uit de haven van Tallinn is ontsnapt, zijn gisteren op het eiland Gotland aan wal ge zet. Zij verklaarden, dat de duikboot tot de grens der Zweedsche territoriale wateren was opgevaren, waarna de kapitein hen in een kleine open boot had laten vertrekken. Het was kalm weer geweest en er was geen gevaar, dat zij de kust riet hadden kunnen bereiken. en u zult 's morgens uit bed springen, gereed om bergen te verzetten, lederen dag moet uw lever een liter lever-gal In uw ingewanden doen vloeien. Wanneer deze stroom van lever-gal onvoldoende ls, verteert uw voedsel niet, het bederlt. U voelt u opgeblazen, u raakt verstopt. Uw lichaam is vergiftigd, u voelt u beroerd en ellendig, u ziet alles zwart. De meeste laxeermiddelen zijn slechts lapmidde len. U moet CARTER'S LEVER-PILLETJES nemen om deze liter lever-gal vrij te doen vloeien en u zult u een geheel ander mensch voelen. Onschade lijk, plantaardig, zacht, onovertroffen om de lever- gal te doen vloeien. Eischt Carter's Lever-Pilletjes bij apothekers en drogisten, f. 0.75. ReclJ Goebbels ontvangt buitenlandsche pers Duitschland zal Belgische en Nederlandsche neutraliteit ontzien Voor Luxemburg geldt hetzelfde Goebbels, de Duitsche propagan da-minister, heeft gister te Berlijn de vertegenwoordigers der buitenlandsche pers ontvangen, en stellig ontkend, dat gelijk geruchten in het buitenland het wilden, Duitschland het voornemen zou hebben, de neutraliteit van België en Ne derland te schenden. Ilk ben in 6taat, zoo zeide Goebbels, de desbetreffende berichten categorisch tegen te spreken. De Duitsohe regeering heeft nooit het voornemen gehad, hoeft ook thans niet dit voornemen ep zal het ook in de toekoonst nooit hebben, de neu traliteit van Nederland of België 'te echen den. De vertegenwoordigers van de buiten- landedhie pers stielden hi: rna vragen, welke door den minister als volgt werden be antwoord: Ook Luxemburg kan natuurlijk in doze verklaring worden inbegrepen. De Britsoh© berichten, dat het Rijnland van Aken tot Saarbrücken zou zijn ont ruimd, omdat men hier een Fransehen aan val verwacht, zijn niet overeenkomstig de waarheid. Nooh de stad Aken, nooh andere steden aan den Neder-Rijn zijn ontruimd Na het beantwoorden van de vragen, sprak Dr Goebbels nog uit zichzelf een aantal onjuiste berichten tegen, o.a. het bericht van den Amerikaanschen journalist Kniakerbooker, det de nationaal-socialiïti- eche leiders in het buitenland geheime bankrekeningen zouden hebben aangelegd. Vervolgens zeide hij: „ln de buitenland sche pers doen steeds meer berichten de ronde, dat gerekend moet vwrden op zeer ernstige moeilijkheden in' het protectoraat, of dat deze moei lij kh'edleni reeds iiu te zien zouden zijn. Ook in dit geval kon ik. deze berichten met klam tegenspreken. De toe stand in het protectoraat is absoluut kalm en bevredigend voor onze behoeften. Het derde dementi behoef ik eigenlijk nu niet uit te spreken. Ik heb met groot genoegen in de buitenlandsche pers gele zen, dat ik reedB dood Dec, of dat ik beD GOEBBELS afgetreden, o-f dat ik mij niet kan vereenï gen met het oorlogsdoel van den Führer of de rijksregeering. Dit zijn zulke belachelijke, domme en naieve praatjes, dat ik er niets op behoef te antwoorden. Ik maak hier alleen uit op. dat de Britsohe leugenpropaganda onge veer dezelfde wegen bewandelt al6 in de jaren 1914 tot 1918. Do Britsche leugenpropaganda zou ook gelijk hebben, wanneer c-ndertueschen in Duitschland niet een afweer zou zijn in gesteld. U kunt begrijpen, dat i'k met een zeker welbehagen deze pogingen van de Britsohe regeering gade sla, nu plotseling een propagandaministerie in te stellen, dat daar ministerie van voorlichting wordt ge noemd, om de wereld met een vloed van leugens over Duitschland te overstelpen. Deze kinderlijke pogingen kunnen ons natuurlijk niet beïnvloeden in onze rust en onze souvereine zekerheid; Ik zie derhalve ook geen aanleiding, om geruchten, alarmeerende en valsche be richten over mijn persoon recht te zetten Het antwoord, dat ik geef is de Duitsche informatie, wanneer u wilt de Duitsche propaganda en ik geloof, dat wij op dit gebied, naa6t de groot© successen, welke onze weermacht in Polen beeft bereikt, het oök met succes tegen Engeland hebben op genomen in de afgeloopen weken, zoo-lat ik geen aanleiding heb zakelijke demen ti's over mijn persoon naar voren te brengen. Mijn persoon behoef ik niet meer te legitimeeren, want ik gejoel dat die u ook in den arbeid van de laatste drie weken op eenigerled wijze ondor de oogien is ge komen". Van het oostelijk front POLEN HEBBEN HEVIGEN AANVAL AFGESLAGEN Generaal Gzuma verwond In een door radio-Warschau voorgelezen communiqué wordt medegedeeld, dat de Polen Duitsche aanvallen blijven afslaan en dat zij een bijzonder hevigen aanval in den sector van Praga, ten oosten van Warschau, over de Weiohsel hebben afgeslagen. In het communiqué wordt beweerd, dat van het begin der vijandelijkheden af tot Donderdag boven Warschau 87 vliegtuigen zijn omlaaggesohoten. De buitenlandsche diplomaten, die nog in de stad waren achtergebleven, zijn Donder dagmiddag uit Warschau vertrokken. De Poolsche hoofdstad, zoo meldt Havas uit Warschau, is geheel door loopgraven omringd en van het overige deel van het land vrijwel afgesloten. De bezetting blijft, hardnekkig weerstand bieden. Aan alle kanten dringen de Duitsche troepen op, het meest op den rechteroever tegen de voor steden Wola en Zoliborz, alsmede op den linkeroever tegen Praga. De bevolking van de stad had' hier sedert veertien dagen een net van loopgraven aan gelegd, waarvan er enkele dwars door de straten loopen, welke op 't land uitkomen. Slechts in het Noord-Westen konden de Duitschers eenige vorderingen maken, docli de bezetting kon hen weer terugwerpen. De bezetting bestaat uit verscheidene divisies van het geregelde leger, versterkt door butaljons vrijwilligers, welke voornamelijk uit de vakvereenigingen zijn gevormd. Het doel is een enkele verbinding met de streek van Modlin te handhaven, waar de Polen in de versterkingen nog altijd stand houden. Generaal Czuma, die als opperbevelheb ber optreedt, is bij een der jongste aanval len gewond. Het bevel is thans overgegaan op generaal Rommel. De Dnitsch-Russische scheidingslijn De Times-correspondent aan de grens van Litauen meldt, dat Sovjet-troepen gister avond het grootste deel van den spoorweg tussöhen Wilna en Grodno hebben bezet cn dat men uit geloofwaardige bron heeft ver nomen, dat de Duitsche.en Sovjet-autoritei ten het eens zijn geworden over een grens, die Wilna, Grodno, Bialystok, Brest-Litowsk en Lwow in Russische handen laat. De Duitschers verwachten van de Russen, dat zij de aldus aangegeven lijn niet zullen overschrijden, ook niet tijdelijk. Van het westelijk front ZWEIBRüCKEN THANS IN ZICHT Een kalme dag in de linies „De dag was over het geheèl genomen kalm. Activiteit der vijandelijke artillerie ten Zuiden van Saarbrücken. Verkenningstochten in de lucht werden uitgevoerd, ondanks het slechte weer en de vijandelijke beschietingen". Tot zoover het communiqué. De Fransche berichten melden, aldus „U. P.", dat de posities van de Fransche voor hoede tusschen de rivier Blies en Bornbach voor de eerste maal zoo ver naar voren ge schoven zijn, dat de eerste Fransche posten Zweibrücken in zicht hebben. Zweibrücken ligt in de hoofdlinie van de Siegfriedfortificaties. Het stadje ligt buiten het Saargebied, in de Pfalz achter het ko lenbekken, maar het is van vitaal belang, aangezien het met het stadje Pirmasens den ingang tot den corridor beheerscht van een terrein^ dat zeer gunstigen toegang geeft om achter Kaiserslautern om naar den Rijn in de nabijheid van Mainz te komen. Op dat punt is de Siegfriedlinie ongeveer 12 K.M. van de Fransche grens verwijderd en buitengewoon geducht, daar zij op dat punt ongeveer 20 K.M. breed is. Op dat punt is de Fransche penetratie het diep§t in het gebied tusschen de Moezel en den Rijn. Fraaie JKlectr. Ornamenten Voor elke kamer, voor elke beurs I N.V. Couzy. Ie Middellandstr. 72 GARANTIE-STAN GARANTIE.STAN GARANTIE.STAN GARANTIE - STAN GARANTIE - STAN IARCHITECTEN - HUISEIEet Vraagt Uw schilder bij alle werken bovenstaande rnJQQ Worden 5 Jaar ge( ing Vliegtuigen redden J schipbreukelingen oii Jhce: Angstige uren midden op zee s Het Britsche Ministerie voor ir ting deelt mede, dat gisteren vo? maal schipbreukelingen per vlieral s ligheid zijn gebracht. Twee vlieg1* r den n.l. oe bemanning van h?e vrachtschip Kensington Court 11 van hat zinkende stoomschip. Tkn w nadat het schip gezonken was, L* en Ij op breui; 7 n dc 't j ter plaatse aan. Zij vonden een ]j volle boot, terwijl nog schipbre het water lagen, die zich aan klemden. Terwijl de eene vliegboi hield in de lucht, streek de and' nam veertien man aan boord, van gen in wanhopigen toestand Daarna daalde de tweede vliegto de de overige twintig man. °f' ten, NIEUWE CENTRALE REGEERl v VOOR CHINA over De Japansche premier heeft nte dat begin November een nieuwr. regeering in China zal worden'"'f; onder Wang Tsjing Wei, nu ee|. stemming met de voorluopige rf', Peiping en Nanking tot stand i HET BOMBARDEEREN VAN OPEN STEDEN Havos meldt uit Londen, dat a_ trale regeeringen en het Vaticaai is voorgelegd, een neutrale comv onderzoek te zenden naar het' front, om een onderzoek fu te st het bombarde eren van open stei. Het plan is door de Xbreenii aanvaajvL, idin{ ii. tta l.e: De opperbevelhebber (van de nine heeft den commandant en ning van den onderzeeër, welke sche vliegkampschip „Courageou.. ken heeft gebracht, zijn erkenteli,r gesproken. vaE In strijd met de Engelsche beri ja gens welke deze duikboot tot zinkke gebracht, wordt door het D.N.B^Yk" teerd, dat deze duikboot zelf v fa uren na haar aanval op de „Cc de haar overwinning gemeld heeft. n 0 GEEN BRITTEN IN DE MAGINO De militaire attaché van de t ra ambassade te Tokio, majoor Paf baut, heeft ontkend, dat de Bri' pen in de Maginot-linie zouden z^' De majoor noemde dit onmogel^r 1 ln de Maginot-linie alleen gespef :i^ troepen kunnen werken. Men kan'55*1 andere troepen leggen, evenmin k'ir- infanteristen op een oorlogsschip bruiken. Ook is het niet waar, dat artR" wordt gewisseld tusschen Magin<^va Westwall, de wederzijdsche artr,'!^ de linies niet bereiken. DOOR EEN AUTO AANGEREDEN KAMPEN, 22 September. Gistei'*; bij het oversteken van de straat d j, petroleumventer Z. door een per' bestuurd door van D., aaingeredei11- scbedelbasisfractuur en gecofln^ breuken in beide beenen is de ma' stadsziekenhuis vervoerd, waar F °P tot bewustzijn te zijn gekomen, ei1 later is overleden. fren flus KWALITEIT en LIJN harmf volkomen in de W. L. D. Heeren die noegen kenj W. L. D. S C H 0 E EERSTE HOOFDSTUK Een jaar had Tinus Streef, die van den Elzenberm was gekomen, nu al op het kleine stoomgemaaltje gezeten in het Achterveld. Hij was er heen gegaan op een Meidag, toen de kopwilgen langs de slootkanten hun takkenpruiken begonnen uit te zetten en de leeuwerikken uit de bebloemde weiden opstegen om in jubelende trillers te zingen boven het groene land. Het gerij van Lindert Driewegen, den boer, waar zijn vader Gijs Streef zooveel jaren als arbeider had gewerkt, bracht hem en zijn vrouw Sijke naar hun eerste gezamenlijke woning Sijke was uit Linderts huis getrouwd. Een blozende boerenmeid, die in het gezin van Driewegen op den afgelegen Elzenberm tusschen Dengeren en Grondel enkele jaren als dienstbode had verkeerd en er den jongen Streef had leeren kennen. 't Was Tinus' verlangen niet geweest om daar ver het Achterveld in te trekken na zijn trouwen. Veelmeer had hij gehoopt op een baantje aan de nieuwe sluis in het Beemster- kanaal. Maar jong reeds had hij moeten ervaren, dat de be loften van menschen gemakkelijker worden gedaan dan ge houden. Ingenieur Vermeer, van het kanaal, had bij zijn be zoeken op den Elzenberm beloofd hem te zullen helpen bij het verwezenlijken van zijn plannen. Doch tot groote teleur stelling van den verbolgen Tinus en de meer gelaten ouders had de ingenieur in Driewegen's familiekring, waar hij kwam om Lien de oudste, moeten bekennen, dat hij zijn woorden niet gestand kon doen. Maar^ invloed van den boer en verandering van tijden had den op 't juiste tijdstip voor het trouwlustige paar een nestje gevonden, toen de wrakke watermolen van Bas Smuikers in het Achterveld na diens overlijden was afgebroken en vervan gen door een met de eischen des tijds meer in overeenstem ming rakend stoomgemaaltje. Groot was de dankbaarheid van de brave ouders, die nu hun gebed voor hun oudste zagen vervuld. Van jongsaf aan hadden zij zich reeds voorgesteld, dat hij geen boerenarbeider zou worden en al was niet alles- gegaan langs de wegen, die zij zich hadden gedacht, hun wensch was vervuld. Tinus werd „machinist''. Erg veel ervaring had hij nog wel niet op gedaan toen hij op de grondtreinlocomotiefjes langs den Ka naaldijk schommelde en later als manusje-van-alles op de Zeehond voer, doch het mechaniek van het Achterveldsche ge- maaltje was niet zoo ingewikkeld en met schade en schande zou hij wel wijs worden. Dien Meidag in de schokkende tilbury van Lindert Drie wegen, toen ze door Monshuizen reden zei de boer: „En nou zijn we onder de miense vandaon". Werkelijk, het stoomgemaaltje lag misschien nog eenzamer in de wijde, uitgestrekte velden dan de Elzenberm. Ze waren door de Uilensteeg gereden, steeds langs de Boezemsloot. Hier en daar was nog een huisje. Boerderijen in boomgroepjes braken de eentonigheid van het landschap. Het kleine huisje van Mecheltje, de pleegdochter van wijlen Bas Smuikers, stond tien minuten van hun nieuw tehuis. Verderop, aan de andere zijde van de kade rees tusschen de wilgenbosschen de hooge molen op van Bram van Woerkom, hun naasten buur, „Tinus", zei Lindert, toen ze het nieuwe roodpannen dak van hun huis al tusschen het groen zagen. „Ge mot un bietje vurzichtig zijn mee oewen burman, mee Bram van Woerkom". „Wet zou die dan vur kwaods wullen?" „Det zalde wel gewaor worde es tie de kaans krijgt, mer haauw mijn op de hogte". „Is det dieje miens mee diejen baord?'' vroeg Sijke. „Mieer baord es miens", lachte Lindert. „Ik zij bang vur um". „Bangkom nou Sijke, es tie oe te nao komt zallen we de kolenschup op zunnen baordige kop krom slaon". Tinus was op 'n leeftijd dat hij nog moest leeren begrijpen, dat kracht en behendigheid, durf en overmoed veelal niet voldoende waren om den invloed van een naijverig i keeren. Voor de volgende oogst uit de polders zou v6 zijn wist hij 't bree Toen ze langs het huisje van Mecheltje reden n r' spottend: „Daor zit de toiverheks aachter d'r kapotte gerdifV,.]! Ze zagen het oude vrouwtje nieuwsgierig naar'oli zien en toen schielijk zich van het raam terugtrekken Gr op" zei Sijke bezwerend. „Dinkt er om Tinuske, es gij oew vrouw nou al rdgG. maake, dan neem ik ze mee vrom nar den Elzenbermrt v dan vat ik Mecheltjes'", plaagde Tinus. Zoo waren ze in hun nieuwe woning gekomen; dii 08 huwelijksreis geweest. In de tilbury van Lindert T van den Elzenberm, tusschen Dengeren en Gronde^, afgelegen Achterveld, waar geen menschen woondenk Een zomer was heengegaan. Het leven was hu*1 vallen. Arbeiders, boeren, visschers, melkers, altijd?0 menschen in de buurt. En bij regenweer was het sto,t„ V. een geliefkoosd verblijf voor allen die de bui wilde it \i In de vroege ochtenden, als de nevel optrok, was -U- W uv.t, ujjuua, was IK om over den poMer uit te zien, en in de avonden !*r: ---- i---- "'i •-<- cu ui ue avonaen dikwijls gekuierd langs de grint- en polderwegen. ^ni A een mooi stuk tuin, die veel van zijn tijd vroi machientje was zijn trots. f Wordt t

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1939 | | pagina 2