X
*LADjJSDAG 20 SEPTEMBER 1939
EERSTE BLAD PAG. 3
^nerale Synode der Geref. Kerken
m^ttaatsgelden - De Zendingsorde - Zendingssynode
Evangelisatie in België, N.-Brabant en Limburg
Geestelijke verzorging der militairen
met a
rekenin
den har
felegd de elfde zitting
de Dui
een nog van gistermorgen ving aan met
tutrale n van Psalm 66 vers 2. Bij het ap-
fs, een naai bleek dat ouderling M. M.
tiligheid a van Anjum was varvangen door
jdus, ouderling E. Me'
Brits).) en ouderling Ds J. v. d. Berg
d®rling P. Koning te Amersfoort.
dat jZeeuwsche primi-ouderlingen wa-
door hun secundi P. Douw
inde en A. Geschiere te Grijps-
)or Noord-Brabant was eveneens
aanwezig, namelijk ouderling
rper w«erden van Raamsdonksveer. Ook
irling W. H u m m e 1 e n te Alphen
itserlaniprimus van Zuid-Holland, voor hel
ïn vaibvezig. Al deze Synodeled an be-
erper vjjoor opstaan instemming met de
de bonggchriften.
dat emitter deed voorlezing van een in-
is twee schrijven van Ds J. Douma van
is (namens het Comité tot herdenking
'komen^ieiding van 1834, vergezeld van het
:emplaar van het eerste deel van
eiei die archiefstukken dar Afschei-
castten zal, welk deel werd doorge-
is or Dr F. L. Bos te Wilnis. In het
de ver van D°uma wordt medege-
rerantso4 de uitgetrokken som van f 10.000
welkem de bibliotheek tan goede is ge
er dag*6 Synode nam met dankbbaarheid
Ier dan n di4 scliriiven met bijgevoegd
,m vo .i besloot een schrijven van dank-
groote' aan bedoeld comité te zenden.
ert ziSde verdaagd
da4 fitter wees er nu op, dat de Synode
4-de vergaderweek is ingegaan. Het
en Sp! gewenscht voor. deze week d(
te wone zaken af te doen en dan de Sy-
vrage^erdagen wijl de zaken Drachten en
i nog diet Synode-rijp zijn, en d e
Engekssie voor de leergeschil-
'Verwinze week nog ni-at ge
gint mt haar werk.
jrzitter gaf deze gedachte in over-
gen wPPdat de Synode er over denken en
ie mai'op van den dag beslissen zal.
and m< Drachten
k rapporteerde hierna over
omité-Generaal genomen besluit, ten
van de zaak-Drachten. Met alge-
RE^T»ienimen werd besloten op voorstel
'■'Mikken commissie om in de zaak-
„Duitó Deputaten te benoemen, die alles
t de erk zullen stellen, om de partijen te
die irf f® verzoenen, en den vrede in d(
teerde,11 Drachten te herstellen, welke De-
et eenvóór 15 November rapport zullen
echts
ar1J we6s er ter toelichting opt dat
m Deputaten een zeer bread man-
tvangen om alles te doen wat den
in bewerkstelligen. -
node keurde bet voorstel der com-
uit literaard n-t ajgemeene stemmen
iden «benoemde als Deputaten de heeren
p- w- «rosheide, Prof. Dr K.
ebbpls ouderlin« W. v. En gen te Steea-
"s.e reads als Deputaat in deze zaak
%kzaam geweest.
;en lsH>rzitter wenschte deze broeders toe
geveqjgjd van Salomo, het geduld van
iet vojiefde van Johannes -an de ijver van
luslar
van
nstan K. O.
s zijnC- Bruyn rapporteerde hierna
de n1 verzoek en voorstel van de Part.
dat <van Groningen, om stappen te doen,
bewa)n 104 verlaging van de las-
ake art 13 K.O. en een uitspraak
Synode van Middelburg (berekening
thans geldige diensttractementen")
rd Ml nemen wijl dit onbillijkheden in
fficier1 r06Pt.
wminjnode besloot geen stappen te d-oen
;ing der lap-ten inzake art. 13 en
tak van 1933 niet terug te nemen,
rechte toepassing .van deze uit-
^geen enkele onbillijkheid schept.
Ja' B r u y n rapporteerde ook over een.
v&n de classis-Stadsksnaal, die
en in'in? van maximum-uitkeering aan
iangeen vraagt. Besloten werd, dat 'le
ieutifericbt zal worden, .dat de Synode
192 Jk niet in behandeling nemen kan,
1 verf «lassis zich tot de Part. Synode
ie n#inE®n wenden moet.
aarde
?ede/dingsorde
beslgens rapporteerde prof. dr G. Ch,
over een missive van Ds K. v.
Wonosobo, waarin hij bezwaren
legen de voor te stellen wijziging
dingsorde en wel tegen het niet
*'en van het concept; verder de
_jot uiting komende verhouding van
LiHe Kerk en inheemsche Kerk en in
l daarmede de wijziging van art, 1b
ir Zendingsorde, alsmede de toevce-
ji een nieuw art 20. Voorts de reeds
geopperde bezwaren, dat de Zen-
de meerderheid der plaatselijke
een ondergeschikte en mindenvaar-
ecfo'5ata geeft in vergelijking met de
de Kerk". Tevens, dat voor het Zen-
rk heel duidelijk het ambt van
noitfst is gegeven.
ver?t,e. verzoekt Ds v, Dijk de Synode
uit 40 s4el^en f°4 een volgen-
net concept in banden te stellen
n commissie, met de opdracht de
e s^'de wijzigingen en 'ngebrachte be-
estain s4u-dlie te nemen en daarvan
,.,]PP°rt aan de Kerken uit te brepgen.
DiiKiet einde van zijn beredeneerde rap
as telde prof. A aid ere namens de
e^ige conclusies voor, waarvan
1 Jn aanvaard"
:1 oïiea
ode 1)6sIui4:
yj6 voldoen aan het verzoek van Ds
Dijlk, om de herziening van de Zen-
teg^e tot dle vo*Konde Synode uit te
aangezien do door dezen aar.ge-
|jj Bronden daan oor niet voldoende
jjjleputaten te benoemen met de op-
om de eerstvolgende Generale 3y-
Hi dlonen van rapport en advies ïn-
wenschelijkheiil oni do afzon-
l3ïiC Zendin?sordc l'c doen
KiMicn en dc algemeene bepalingen
iele de Zending in de Kerkenorde-
■röL e .nernen en indien zij in laatsfge-
lile Tnoc1'14 ed'viseeren, met aan-
i rolk(', bepalingen in do kerkon-
eeag een, plaats zouden moeten vinden,
I en onder overlegging van het ontwerp
eener regeling, waarin de noodige bijzon
dere bepalingen voor den arbeid dei Zen
ding zijn opgenomen.
Discussie
Aan de discussie namen deel Ds W.
Breukelaar, prof. dr S. Greydanus,
Ds D. Hoek en prof. dr H. H. Kuyper.
Ds Breukelaar herinnerde er aan,
dat hij de eenige is, die nog in leven is
van hen, die in 1902 op ae Synode van Arn
hem de Zendingsorde hebben helpen vast
stellen. Zij heeft ook wel goed' gewerkt.
Maar deputaten zijn unaniem van oordeel,
dat zij in de Kerkenorde behoort te worden
geïncorporeerd. God heeft de Zending der
Geref. Kerken rijk gezegend, naar epr. met
een enkel cijfer illustreert. De Zending
moet nog minder Dcputaten-Zending en nog
meer Zending van' de Kerken worden en
daartoe kan het thans gebodene uitnemend
dienen, waarom spr. er gaarne mee mee
gaat.
Prof. Greydanus wees er op, dat Ds
v. Dijk geen scheiding maakt tusschen de
Kerken en de leden d'av Synode, maar een
onderscheiding.
Ds Hoek onderschreef het rapport der
commissie zeer hartelijk.
Prof. Kuyper wees er op, dat wie be
denkingen heeft, die niet brengen zal ter
kennis van de afgevaardigden, maar van de
Kerken in Generale Synode vereenigd. Dat
heeft elke predikant in het formulier, dat
hij heeft onderteckend, beloofu en daarom
is de handeling van Ds v. Dijk onjuist.
Na een korte repliek van prof. Aalders
en eenige discussie over de redactie van
conclusie 3, waaraan de hoogleeraren Ri d-
derbos en Nauta deelnamen en waarbij
oen amendement-N a u t a wer.cï aangenomen
werden de eerste en 4er^e conclusie vast
gesteld.
Conclusie 2, waarin verschillende wijzi
gingen werden voorgesteld, kwam alinea's-
gewijze in behandeling.
Bij de voorgestelde wijziging van art 16
der Zendingsorde, ontwikkelde Prof. Grey
danus -principieele bezwaren.
Na repliek van den rapporteur ontspon
zich een breede discussie, waaraan deel
namen Ds W Breukelaar, Ds N. Duur
sema, Prof. Dr J. H. B a v in ck, Ds J.
Fernhout, Prof. Dr J. Rid-derbos,
Prof. Dr D. Nauta Prof. Dr S. Greyda
nus en de Praeses.
Te half één werden de besprekingen
onderbroken en vereenigde men zich aan
de koffietafel.
DE MIDDAG
De Zendingsorde
In de om 2 uur aa. w
gadering stelde Pref. Dr Ch. Aalders
namens de commissie een nadere redactie
voor >al kon hij daarbij, helaas, aan de be
zwaren van Prof. Dr S. Greydanus niet
tegemoet komen. De commissie stelde
de tweede helft ran art 16 der Zendings
orde te wijzigen.
Prof. Greydanus, erkennend, dat de
voorgestelde -wijziging een verbetering is,
kon daarmede toch niet meegaan en
wenschte daarvan aanteekening in de acta
Prof. Dr K. Schilder kon evenmin met
het voorgestelde meegaan.
De Voorzitter vroeg hun, die niet
meegaan, wat zij er dan principieel tegen
over stellen.
Prof. Greydanus wees er op, dat hij
dit gezegd heeft en dat de practische uit
voerbaarheid nader is te regelen.
De Synode nam daarop de voorgestelde
redactiewijziging aan, die luidt:
Tndien cMe kerken Bijbelvertalingen, be
lijdenisgeschriften, leerboeken, zangboeken
of formulieren invoeren, tegon wier inhoud
ernstige bezwaren rijzen, wordt daarover
de Generale Synode, gehoord het ad
vies der Bijzondere Vergadering van miss.
predikanten, beslist.
In dit geval wordt voorloopig gebruikt
wat daarvoor door de Bijzondere Vergade
ring geschikt zal worden geacht, totdat de
Generale Synode haar beslissing zal hebben
genomen.
De Commissie stelde aan de Synode voor
deputaten te danken en te dechargeer;
opnieuw vier deputaten te benoemen, uit te
spreken, dat dit werk recht heefl op den
voortdurenden steun van alle Kerken en
deputaten te machtigen jaarlijks eer
lecte te vragen voor dit werk.
Ds H. de Bruyn stelde voor, opnieuw
vijf deputaten te benoemen, zooals voo
heen. Aangenomen.
Evangelisatie in n.-Brabant en België
Prof. v. Gelderen rapporteerde over
een voorstel van de Part. Synode van Bra
bant en Limburg inzake een jaarlijkschc
collecte voor den Eivangelisatiearbeiö in
Noord-Brabant en Limburg. De Part. Sy
node verzoekt deze zaak dringend bij alle
Geref. Kerken aan te bevelen.
De commissie stelde voor aan dit ver
zoek te voldoen en het moderamen pp te
dragen een dringende aanbeveling te geven
aan deze kerken bij hun aanvrage om e
iaarlijksche collecte. Conform besloten.
Geestelijke verzorging der militairen
Hierna kwam aan de orde het rapport
van deputaten voor de verzorging va
geestelijke belangen onzer militairen,
bij tevens aan de orde kwamen voorstellen
van Gelderland, Drenthe, Zeeland
classis Batavia en een schrijven van
hoofdbestuur van den Ned. Militairen Bond,
betrekking hebbend op financieelen steun
aan garnizoenskerken, de vereenig-
baarheid' van de functie
reserve-officier en het ambt
dienaar des Woord s, de zelfstandig
heid van de classiscale deputaten in Indië
en een aanbeveling voor een extra-collect»
zoo mogelijk op Zondag 5 Nov. a.s.
Het rapport van deputaten is bereids in
druk verschenen en de kerken toegezonden.
De commissie stelde aan de Synode een
groot aantal conclusies voor. die één voor
één in behandeling kwamen.
Aan de discussie namen deelcn de Sy
node-leden J M ann i. Prof. Dr K. D ij k, Ds
T. J. Hagen, J. v. Woerden, Ds W. H.
den H o u t i n g, Ds D. Hoek, Ds J. de
Vries, Prof. Dr H. H. Kuyper, Dr J.
T h ij s, Ds N. Duursema, J. Verwoerd
en de Praeses
De discussie bewoog zich om de positie
van dc kerk van Curasao, hei aan r
Minister van Defensie te richten schrij-
over enkele misstanden en het aanvaarden
van de door den Minister van Defensie aan
de plaatselijke predikanten van verschillen
de kerken beschikbaar gestelde toelage en
naar de bedoeling van den Minister
distribueeren.
De Synode kwam: met de behandeling
van deze zaak in de middagzitting niet ge
reed, terwijl enkele conclusies werden aan
gehouden en andere in comité-zitting nader
Zendingssynoden
Bij de discussie over art. 19 stelden
ouderling J. M a n n i en Ds S. I d e m a een
vraag, ln betrekking tot de bestaande Zen-
dingssynoden, die men nu wil doen ver
dwijnen.
Ds Breukelaar wees er op, dat het
toch eigenlijk mis is met die Zendings
synoden. De Kerkenordening kent dit insti
tuut niet 'en in preg.uantcn zin is het toch
geen Synode, naar spr. nader uiteenzette
t wekt ook de gedachte, dat de Zending
zoo wat naast staat. De Zending moet
in de Kerken al meer de plaats hebben, die
haar toekomt. De Zending moet op elke
kerkelijke tafel haar schotel hebben. Er kan
zeer wel samenwerking plaatsvinden, al is
er geen zendingssynode, naar dc praktijk in
meerdere provincies leert Zij kosten ook
geld en dat kan beter worden besteed.
Dr W. A. v. Es heeft in !het iicht van de
ervaring niet zooveel bezwaren tegen een
Zendingssynode en ziel ook niet in, waar
om een Zendingssynode geen volstrekte be
voegdheden in Zendingszaken zou hebben.
Toch zijn Zendingssynoc'«>n iets abnormaals
en de praktijk leert, althans in Friesland,
dat zij de belangstelling voor de Zending
niet bevorderen. Dat er een zachte wenk
gegeven wordt (haar op te heffen als dat
kan, juicht spr. toe.
Dr H. Kaa.ian stemt toe, dat de Zen
dingssynode in de luoht hangt, al heeft zij
ook wel iets goeds. Er zijn bezwaren uit
kerkrechtelijk oogpunt en appèl-zaken kan
zij niet behandelen.
Prof. Aalders beantwoordde hierna de
gemaakte opmerkingen. De commissie is
niet verder gegaan dan op haar weg lag en
deed daarom ook geen voorstel, de Zen
dingssynode op te heffen. Zij volstond alleen
maar met een vingerwijzing.
Art. 18 werd hierna goedgekeurd.
Hierna werd de Zendingsorde met de
voorgestelde wijzigingen aangenomen. De
Voorzitter dankte deputaten en com
missie voor al den arbeid aan deze zaak
besteed.
Evangelisatie in België
Hierna rapporteerde Prof. Dr C. v. Gel
deren over liet rapport van deputaten i
voor den Evangelisatie-arbeid in België,
welk rapport van de 'hand van Ds P. van'
Dijk van Zaandam, is. Het rapport ge
waagt van goeden voortgang van het werk
dat niet ongezegend isi
den w..
I. deputaten .._i telijk dank te zeggen voor
hun veel vulcf'igen arbeid, waarbij aan alle
gegeven opdrachten is voldaan;
II. deputaten te déchargeeren van
door hen gevoerde financieel beheer;
III. opnieuw deputaten te benoemen
voor de behartiging der geestelijke belan
gen van onze militairen, n.l. 7 deputaten
en 2 secundi voor den arbeid in Nederland'
en onder deze ook iemand te benoemen,
die door zijn arbeid regelmatig met de
marine in aanraking komt; en 6 dep. voor
Indië, aan te wijzen door de classis
Batavia;
IV. aan de deputaten in Nederland op
te dragen:
1, Voor zoover noodig correspondentie te
onderhouden met de regeering:
er toe mee te werken, dat in de gar
nizoenen d'e hand worde gehouden aan
art. 45 sulb 5 van het reglement inw. dienst;
3. goede samenwerking te onderhouden
met den Geref. legerpredikant en de Geref.
reserv-veldpredikers in Nederland.
4. er voor te zorgen, dat tijdens de her
halingsoefeningen onze militairen geeste
lijke verzorging ontvangen;
5. met de garnizoenskerken de volgende
regeling te treffen:
haar eens per Jaar op te roepen voor
een conferentie over den arbeid in de gar
nizoenskerken;
b. aan garnizoenskerken, die veel onkos
ten maken voor de militairen (porti etc.)
per militair een maximum van f0.25 per
jaar te vergoeden;
6. bij mobilisatie, oorlog of legering van
militairen op verren afstand van Geref.
Kerken alles te doen, wat in hun vermo
gen is, om aan onze militairen geestelijke
verzorging te geven;
7. de kerk van Curasao te blijven steu
nen voor haar arbeid onder de militairen
met hoogstens f 1000 per jaar.
8. aan de kerk van oen Helder een sub
sidie te verleenen van hoogstens f3000 per
jaar voor eventueele beroeping van een
dienaar de^ Wpords voor den aibeid onder
dienenden bij de Marine, plus een subsi
die van hoogstens f400 per jaar voor ad
ministratie, en aan de kerk van Vlissingen
een subsidie van hoogstens f800 per jaar
voor de benoeming van een eventueel nood
zakelijken hulpprediker voor do Marine;
met dien verstande, dat,
a. de beroeping en benoeming geschiede
in overleg met deputaten;
b. jaarlijks een begrooting en rekening
door d"ie kerken bij deputaten worden inge
diend;
c. in overleg met deputaten een instruc
tie voor de geestelijke verzorging van de
bij Marine dienenden, worde opgesteld.
ZEXDINGSZUSTERS BENOEMD
iDoor de deputaten der zendende Geref.
Kerk van Delft en van de samenwerkende
classes zdjn tot zusters benoemd in het Zen-
dimgsziekemhuis te Solo de dames W. Wirts
te Utrecht en T. Post erna te Groningen,
respectievelijk werkzaam in de Acad. Zie
kenhuizen te Utrecht en Groningen.
Tevens benoemden deputaten tot zen-
dkvgszuster om naast Mej. Goemaat in
Solo te werken Mej. A. Hoeks erna, on
derwijzeres pan de Ohr. School te Bierum.
NED. HERV. KEtElK
Drietal: Te Amsterdam
terman) G. Grootjans Thz. te
H. C. J. Hoogendijik te Roerm
van Ucheden te Meppol (Vac.
P. A. Klïisener te Bodegraven,
nes te Strijen en J. E. Uitman
Beroepen: Te Papendrec'
L. Tukker te Hoek van Holflan<
hem (vac. Drost), Th. E. va.
Harlingen.
GERiEF. KERKEN
Tweetal: Te Wolfheze. D. J. Ras te
Vleuten-De Meern en G. Toornvliet te Nieu-
werkerk a. d. LTssel.
Aangenomen: Naar Bruchterveld,
cand. A. Brink te HoogersmiLde.
AFSCHEID. BEVESTIGING, INTREDE
Arnhem
Ds. J. Loos, Ned. Ilerv. predikant te Arn
hem, die het beroep heeft aangenomen naar
Workum, preekt zijn afscheid niet op Zon
dag 15 October, doch op Zondag 5 NOT. a.s.,
's avonds 7 uur, in de Groote Kerk.
Ds. A. DROST Azn.
Ds. A. Drost Azn., Ned. Herv. pred. te
Arnhem, die 1 Nov. a.s. eervol emeritaat ver
krijgt, hoopt Zondag 29 Oct. as., 's avonds
7 uur, in de Groote Kerk aldaar, van zijn Ge
meente als herder en leeraar afscheid te
nemen. Ds. Drost zal evenwel vrijwillig met
catechiseeren doorgaan, terwijl hij tevens
voorzitter van de stichting „Vredenhof"
(tehuis voor ouden ivan dagen) blijft
ZENDINGSNOODEN
Halveering der tractementen
De voorzitters der samenwedkewde Zen-
dings-corporaties en de Directoren van het
Zendingsbureau Oegetgeest, richten zich met
den brief welken zij aan de Zendelingen
geschreven hebben in verband met den fi
nancieelen nood- der Zerudingskas tot de
Protestantsche Christenheid in Nederland.
Zij deelen in dien brief mede, dat zij hoe
zwaar hun dit ook valt voorloopig moe
ten overgaan ingaande 1 September 1939, tot
halveering der tractementen
zoowél in Nederland als in Indië. De verlo
ven ziuillen slechts in zeer dringende geval
len verleend worden.
Ds. G. SALOMONS
G. Salo mons, predikant der Chr.
Geref. Kerk te Amsterdam-West sedert
1932, heeft zijn gemeente verlaten en is als
predikant en lid der Chr. Geref. gemeente
afgetreden. Ds. Salomons is 4-9 jaar oud en
heeft ook de gemeenten van Bussum, Amers
foort en 's-Gravenaande gediend.
EMERITAAT Ds. M. BARENDRECHT
M. Barendrecht, predikant der
Ned. Herv. Gemeente te Austerlitz (zijn eer
ste en eenige gemeente sedert Maart 1399)
is voornemens binnenkort met emeritaat te
gaan, daartoe genoopt door zijn gezondheids
toestand, welke algeheele rust voorschrijft.
ZWITSERSCHE KERKEN
Uit de jongste statistische gegevens blijkt,
dat Zwitserland 2.339.300 Protestanten telt,
1.666.390 Roomsdh-Katholiéken, 18.600,
51.310 memschen die tot kleinere kerkge
meenschappen bëhooren.
J. N. van Munster 70 jaar
Pionier der Middernachtzending
Vrijdag 22 September hoopt de heer
J. N. van Munster, door velerlei maat-
söhappelijken arbeid welbekend, zijn
zeventigsten verjaardag te vieren.
Eigenlijk mogen we dat zóó niet zeggen.
Want de heer Van Munster aeide ons na
drukkelijk, dat hij vian geen „viering" wil
de weten. „De tijdsomstandigheden zijn er
niet naar. En bovendien houd ik niet van-
juibileeren. Het bereiken van den zeventig
sten verjaardag is een genade Gods, geen
verdienste.
Dat is natuurlijk zoo. Maar als iemand,
die zulk een omfvan gr ijken en gezegenden
aribeid verrichtte, een dergelijke mijlpaal
passeert, ken een enkel woord van „geden
ken" toch niet misplaatst zijn.
En dan valt hier heel wat te gedenken. Op
September 1869 te Amsterdam geboren,
lowam de heer Van Munster op nog geen
20-jarigen leeftijd) in aanraking met den ar
beid der Middernachtzeniding, waaraan de
namen van Dr. H. Piers on, Joh. van
Steur en G. van Velth,uysen
ivoor immer veibondén zullen blijven. In
11892 besloot hij zich geheel aan het werk
der Middernachtzenidinjg te geven, waarbij
journalistieke arbeid moest dienen om „in
zijn nooddruft te voorzien". Niet minder dan
afldeelingen der intusschen opgerichte
Ned. MiddernachtaendinigBvereen. werden, op
eijm initiatief opgericht. Op tal van plaatsen
werden volkspetities gehouden met het doel
de plaatselijke politie-verordeningen dusda
nig gewijzigd te krijigen, dat het plegen van
ontucht niet aan bepalingen gebonden, doch
kortweg verboden werd.
De krachtig doorgezette actie werd' be-
kroondi met de op 29 Mei 19)18 in de Staats
courant afgekondigde Rijkswet tot beteuge
ling der zedeloosheid.
Kan Dr Pierson als ,4e geestelijke vader"
worden genoemd, het was vooral de heer v.
Munster, die met zijn enthousiasme en slag
vaardigheid, „het klavier van het volksge
weten" wist te bespelen, en zoodoende veler
tegenstand of onverschilligheid, in hartelyk
medewerken omzette.
Een gelijksoortige beweging werd later
georganiseerd ten gunste van een regeling
inzake het onderzoek naar het vaderschap.
In 1990 werd' de heer Van Munster be
noemd tot directeur van het Tehuis voor
maatschappelijk ontwrichten, „Welkom" te
Arnhem, welke functie höj tot 1 Mei 1936
heeft bekleed.
Het in 1910 geopende zeemanshuis te Den
Helder dankt, voor een niet gering deel, ook
zijn ontstaan aan den aibeid van den heer
Van Munster, die met het lot der Mariniers
begaan was, en van de bedreigingen welke
-an „de hyena's aan den wal" beslopen,
op de hoogte was.
Van het Bureau voor Rechtskundig Ad
vies te Arnhem is de heer Van Munster
mede-oprichter en nog steeds voorzitter.
Voorts maakt hy deel uit van den Arnhem-
schen gemeenteraad, is hij lid van den Voog
dijraad. van den Reclasseeringsraad, be
stuurslid van Maatschappelijk Hulpbetoon,
het Provinciaal Comité van A. R. Kies-
vereemringen in Gelderland enz.
Er zou nog meer te noemen zijn. Maar we
gelooven wel te mogen zeggen dat de heer
v. Munster, bij de velerlei functies welke hij
bekleedt, toch steeds die van „algemeen
secretaris der Ned. M idderna dhteend ing-
vereemgirug" de belangrijkste acht.
De heer Van Munster is Ridder In de
Orde van Oranje Nassau. Ook werd hc-"> het
Witte Mlobilisatle-KruLs toegekend.
rSOVERDRACHT
NIVERSITEIT
Dr. J. F. Koksma
heeft Prof. Dr. J. F.
Koksma het rectoraat der Vrije Uni
versiteit overgedragen aan Prof. Dr. A.
Sizoo.
De aLUedernae rector-magnificus schetste
in het begin van zijn rede het contrast tus
schen ons nationale léven en den dreigenden
internationalen achtergrond, waartegen zich
dat afteekent en herdacht de geboorte van
Prinses Irene.
Vervolgens vermeldde spreker de uit den
6taat van oorlog, waarin ons land verkeert,
voortvloeiende gevolgen voor de Vrije Uni
versiteit: Twee lectoren en vele
studenten venkeeren onder de wa
penen. In dit verband, prees spreker het
initiatief der studenten tot het oprichten
hunner Ameterdamsdhe Organisatie voor
Hulpverleening.
Spreker memoreerde den 70en verjaardag
van Dr. Colijn (president van directeuren)
en Mr. de Vries (pres. van curatoren)
het herstel van den directeur MrJ. Terp
stra en den 75sten verjaardag van Prof.
Dr. H. H. Kuyper. Verder brachit spr. de
eere-procaotie van Dr J. J. C. v. Dijk_in
herinnering, alsmede de huldiging van
Colijn door het Dames Comité „Vrouiwen
V. U. Hulp" op de Universiteitsdagen in
Arnhem, die nog versch in het geheugen lig
gen.
Trad Mr G. H. A. Grosheide als pen
ningmeester van Directeuren af, met Mr.
Byleveld kwam een oude bekende
in het Directorium terug.
In het College van Curatoren hadden geen
mutaties plaats.
De Rector constateerde, dat de Theologi
sche hoogleeraren hunne activiteit naar de
Synode van Sneek hebben verlegd en memo
reerde de tournée door Amerika van Prof.
Dr G. C. Aalders, die de Geref. Kerken in
Nederland bij eenige Synodes aldaar ver
tegenwoordigde. Hij noemde de activiteit op
buitenlandsohe congressen en conferenties
zijner collega's Grosheide, Dooye-
weerd, Rutgers, Gerbrandiy, Van
Haaften en Waterink en stond stil bij
vele verrichtingen van andere Professoren.
Vermeld werd het eervol ontslag van Prof.
Gerbrandy en het optreden der lectoren
v. Dalen, Haantjes en Grosheide,
alsmede de aanstelling van een vijftal leer
aren tot het leiden van leergangen in de Di
dactiek hunner vakken.
Ingrijpende verbeteringen in de faculteit
en de laboratoria der Wis- en Natuurkunde
waren financieel mogelijk gemaakt, dank zij
de resultaten van 't „Vrouwen-V.U.-Plan".
In totaal werden ingeschreven 633 studen
ten, waarvan 49 dames (233 Theologen, 192
'Juristen, 93 Litteratoren, 89 Natuur-Philo-
sofen, 10 Medici en 16 studenten voor twee
"of meer der A. Faculteit-ii).
Spreker betreurde 't, dat deze cijfers ten-
'gevolge van de ontwrichtende werking der
huidige coliegegeldregeling, die het thuis-
'studeeren in de hand werkt, geenszins het
(werkelijk aantal studenten weergeeft.
Hij memoreerde de adhaesie der Vrije
Universiteit aan de door het Rectoren-Col
lege voorgestelde regeling der collegegel
den.
Voor het eerst werden ingeschreven 109
studenten, waaronder 8 dames. Hierbij zijn
22 Theologen, 46 Juristen, 6 Litteratoren, 21
Natuur-Philoeophen en 6 Medici. Er vonden
'13 promoties plaats, waarvan 3 cuim laude.
Het verloop der examens was bevredigend.
De Rector roemde den geest onder de stu
denten en hunne activiteit. In dit verband
memoreerde hij onder anderen den welge
slaagden politieken dag op 8 Maart 1939. De
Directrice van het Hospitium. Mevr. L
gen, verkreeg op haar verzoek eervol ont
slag en werd vervangen door mevr. Br af
sprekend over de Universiteit in hnar in-
ter-academiale verbanden, herinnerde de
Rector aan de voordrachten door Prof. van
den Heever uit Johannesburg en Ds. de
Saussure van Genève.
Bij het overdragen zijner waardigheid aan
Prof. Dr. A. Sizoo, sprak Prof. Koksma de
bede uit, drat de vrijheid en de vrede, waar
in deze handeling mag gesdhieden, door God
ook in het komende jaar mogen worden be
stendigd.
ONDERWIJS-BENOEMINGEN
Almelo. Chr. Lyceum. Tot tijdelijk
leerares Fransch: mevr. J. A. Lyesen-
Both aldaar.
Amsterdam. Chr. Meisjesschool met
5-j. cursus. Tot leerares lich. oef.: mej F.
G. v. Grunsven (M.O.) en tot low. m. a.
aan de Chr. Meisjesschool L. O.: mej. J.
Baas te Heemstede en mej. W. H. C. Wil-
te Baarn.
-.eerbroek. Ghr. School. Tot tydel.
hoofd: de heer W. v. d. Heu vel, tydel. on
derwijzer Pr. Juiianascbool te Barneveld.
CHR. H.B.S. DORDRECHT
Het 26-jarig bestaan der Chr. H.B.S. te
Dordrecht zal op 26 September herdacht
wonden. Als sprekers op den wijdingsavond
zullen optreden Prof. Dr. Th. L. Haitje-
m a van Groningen en Prof. Dr. J. Wate
rink van Amsterdam.
EXAMENS
proefschrift getiteld ..Over bwtrlldln* vj
•lnchtszlekten", sociaal-genee.<»ktin<Mgo be-
1 -varlmg-on te Rot-
louwlneen op grond
terdejn.
Academische Examen*
Lelden. DocL wls-
vak dierkunde, de h.
maortn den Haag.
Machinisten. Den E
voorloopig diploma de heofei
h. J- Schmk. Bakkum; F. Berg
(Seal
het
H. Franesen
Rijthoven; M. Kramer. Haarl.
Alkmaar; A. J. Muller. Dorircohf H
Roel. Slledreoht; D. N'. W. rit? Dordrecht""c
J- A-van H°av«- mm:
BINNENLAND
GEEN OLYMPISCHE SPELEN?
Volgens een bericht in de Tel. heeft het
Finsrli Olympisch Comité medegedeeld, dat
net ar iet van de organisatie van de )lvmpl-
sdie Spelen in 1940.
Volgens een A.N.P.-bericht uit Helsinki
echter v.orden de voorbereidende werkzaam-
kracht voortgazet en heeft men
ap de vraag of de spelen door zullen gaan
nng geen beslissing genomen. Men v - -M af
noe de toestand zich ontwikkeld,
Nieuwbouw voor de Marine
Op den gewonen dienst
voor 18.031.000,uitgetrokken
Op de Begrooting van Defensie 1940 ri
voor nieuwen aanbouw uitgetrokken op den
gewonen dienst f 18.031.000~ waarvan 4 mil-
iioan als derde termijn voor den kruiser
1938, f 3.250.000 als derde termijn voor do'
torpedobootjagers 1938, 3 millioen als der
de termijn voor de onderzeebooten 193S,
2 millioen als eerste termijn voor kanon-
neerbooten 1910, f 300.000 als tweede ter
mijn voor de torpedomotorbooten, terwijl
voor groote zeeverkenners is gerekend op
15.481.000, waarvan f4.981000 voor aan
schaffing van vliegtuigen en f500.000 vonr
artillericmaterieel.
Op den kapitaaldienst wordt aangevraagd
f24.700.000, waarvan voor 3 kanonneerboot
ten (3e termijn) f 4.000.000; 1 flottieljeïei-
der (3e termijn) f3.200.000; 1 kruiser 1933
(2e termijn) f.6.500 000, 6 mijnenvegers (2e
termijn) i 2.000.000. 1 tankschip (2e termijn)
f 1.000.000, 19 torpedomotorbooten (2e ter
mijn) f3.000.000, 22 torpedo-watervliegtui
gen (2e termijn) f2.500.000, 1 kanonneer
boot (le termijn) f2.500.000.
De drie kanonneerbooten, waarvoor bij
deze begrooting op den gewonen dienst een
le termijn wordt aangevraagd, zullen moe
ten dienen ter vervanging van Hr Ms
kanonneerbooten „Brinio", „Friso" en
„Gruno", welke wegens ouderdom aan den
dienst zullen komen te ontvallen.
Nederlanders in Polen
Het Nederlandsche gezantschap te War
schau heeft bericht, dat de volgende Neder
landsche onderdanen veilig en wel bijeen
zijn in het Nederlandsche. gezantschap te
Warschau: familie Wauterscheid; familie
Broos en 2 kinderen uit Appingedam; de heer
Custers uit Eindhoven; de heer Krijgsman
uit Dordrecht; de heer Jode uit Arnhem; de
heer Van der Ben uit Eindhoven; (ie heer
Van der Wiede uit Eindhoven; de beer De
Jong uit Eindhoven: pater Daniel uit Vlis
singen; mevr. van Baren-van Gilsen met 3
kinderen; moiT. van Loon met kind uit
Tiel; mevr. van Laarhoven met kind; consul
nevr. Peereboom; mevr. en mej. Peere
boom: baron en baronesse Gevers.
Te Warschau bevinden zich voorts in goe
den welstand: de heeren Broersma uit .Am
sterdam en de heer Munder. Do jieer Rut-
hing uit Appingedam is op 5 September naar
lamberg vertrokken. Consul de Bruin is op
6 September wederom naar Krakovic ver
trokken.
Een aantal woorden in het radio-telegrafi
sche bericht zijn niet doorgekomen. Het is
dus mogelijk dat in het oorspronkelijke be
richt een groot er aantal namen van Neder-
landers is opgenoemd dan vermeld kori
worden.
Buitenland
DE „REX" VAART TERUG NAAR EUROPA
Het Italiaansche mailschip „Rex" is thans
op de thuisreis van New-York naar Italië.
De kapitein heeft geweigerd om aan houders
van Duitsche en Tsjechische paspoorten too
te staan, met genoemd schip naar Europa
te vertrekken, waarop de betreffende perso
nen het schip moesten verlaten.
De officieren weigerden om een uitleg
hiervoor te geven. Zij beperkten zich tot do
mededecling, dat zij de orders, die van het
hoofdkantoor te Genua waren gekomen, ten
uitvoer legden.
Sedert de Britsche blokkade waren da
Duitsc'hers slechts in staat om hun vader
land via Italië te bereiken.
FRANSCHE LEENING AAN POLEN
Het Fransche staatsblad publiceert een
decreet, waarbij de minister van financiën
gemachtigd wordt, de Poolsche regeering
een crediet tot 600 millioen franc toe to
staan, terug te betalen over ten hoogste 15
jaar en tegen een rente van vijf procent.
Het staatsblad publiceert verder een lijst
van firma's in neutrale landen, die als
vijand worden beschouwd.
KUNST
Lodeivijk van Deyssel 75 jaar
L odewijk van Deyssel (pseudo
niem van Dr K. J. L. Alberdingk Thijm)
hoopt a.s. Vrijdag 75 jaar te worden. Hij is
de eenig overgebleven aanvoerder van do
„Nieuwe Gids"-groep en voorvechter van de
beweging van '80.
'o
V
ft*
Karei Johan Lodewijk Alberdingk Thijm
werd op 22 September 1864 te Amsterdam
geboren als zoon van den Katholieken let
terkundige en hooglecraar Josephus Alher-
tus Alberdingk Thijm en genoot zijn oplei
ding aan de R.K. gymnasia te Rolduc en te
Katwijk-Binnen.
Reeds op 17-jarigen leeftijd werkte Ilij
mede aan het letterkundig tijdschrift „Dc
Dietscho Waranda". Hij kwam in contact
met Willem Kloos en dat leidde er toe.
toen in 1885 de „Nieuwe Gids" werd opge
richt, dat hij tot de redactie toetrad. Onder
den naam van Lodewijk van Devssel publi
ceerde hij in het strijdbare tijdschrift dor
jonge generatie zijn vlammend proza, felle,
vlijmende critieken, schetsen en proza-
studies.
Na het uiteenvallen der „Nieuwe Gid*"-
groep was van ri Van 1894 tot 1905
samen met A1r Vonvcv redacteur van
het „Tweemaandri h, Tijdschrift", dat la,
eei,nhecten en zich in
1910 vereenigde n et de „Nieuwe Gids"
5??irJriV;an I)p>,'"'1 no!< na dPn dar"t vu'
Willem Klooe redacteur en medewerker is
gebleven.
