HILIPS IEUWE SERIE 1939m ■rfnodt/ue ci&f&hututiq Kristalhelder^eluid Nederland in Mobilisatietijd MAANDAG 18 SEPTEMBER 1939 prijzen vanaf fl. 92.50 GA ZE ZIEN EN HOOREN BIJ UW RADIOHANDELAAR genlschap somt mslar1 tijden had de mobilifl GELUKKIG nten om i Er welt uit menig moederhart Een zucht van diepe vreugd, :??r ;pei Want eindlijk maakt het leger, Voor onze lieve jeugd T i::Q Die eindeloos vacantie had t vt En thans begrepen heeft ie Q Dat zelfs de vaak verguisde s£e(^e Haar goede zijde heefteel ande ilitaire en Vacantie is een kostelijk Izakelijk En nuttig apparaat nstandigh' Mits zij niet boven t maximunien, welke Van vier vijf weken gaatrom hand Zooals het nu was in de stadv en on Verblijd met garnizoen, dijk en c Was 't voor de moeders en Ziefdhaving Niet langer meer te doen. isschen d< over de I Met nieuwe vreugd gaat nu c?de gevar Naar school, en pakt weer aan Met nieuwe moed ziet moeder jnrede in De kinders henen gaan. recept v Zoo keeren rust en regelmaat 1914 de In school en huisgezin i aankom En gaan wij blij en opgewekt naatregel Het nijver najaar in. de situ (Nadruk verboden.) bering d LATE WIJSHEID We zouden aan de wellevendheid tegen over de sociaal-d'eanocratie te kort doen, wanneer wij niet met instemming gewag maakten van haar veranderde opinie over de Vrijwillige Burgerwacht. De gang tot ommezwaai zit er nu eenmaal in bij de sociaal-democraten en telkens verrassen ze ons met een gewijzigde houding, welke van verhelderd inzicht getuigt. Het is vaak wel late wijsheid, doch de kwaliteit is goed. Dit geldt ook ten aanzien van de Vrij willige Burgenvacht. Wie geloof sloeg aan de voorlichting der roode pers moest in 1918 meenen, dat de Burgerwadht was op gericht om 'Stakingen te breken en kei harde patroons in hun harteloos optreden tegenover arbeiders te steunen. Thans ech ter heeft de Voorzitter van de S.D.A.P. ont dekt, dat Art 2 der Statuten van de Vrij willige Burgerwacht Amsterdam tot algemeen doel der vereeniging ver klaart: Onze democratische staatsinstellin gen te beveiligen, zoowel tegen ondermij ning op geestelijk gebied als tegen eiken gewelddadigen aanslag. „Noch in de verdere doelomschrijving, noch in de aanduiding van de middelen, waarmee men het doel wil trachten te be reiken, is een punt te vinden, waartegen sociaal-democraten zich principieel zouden moeten verzetten"; zoo merkt hij op. En hij voegt er voorts aan toe, dat dit in de kringen zijner partij wel eenige verwon dering zal wekken. Ongetwijfeld zal dat het geval zijn en menigeen zal zich afvragen: waarom heeft het partijbestuur ons dat niet eerder ver teld? Ja, waarom niet? Omdat de Vrijwil lige Burgerwacht tot heden op de lijst der verboden vereenigingen stond en raadsleden bij de behandeling der gemeente-begrooting konden volstaan met de verklaring, dat zij „op de algemeen bekende gronden, over eenkomstig de opvatting der partij", tegen een subsidie aan de Burgerwacht zouden stemmen. Thans zullen zij hun houding moeten herzien, want het partijbestuur is het eens met den commandant van de Amstcrdam- sche Burgerwacht, dat „wanneer de buiten- landsche vijand met behulp van onverant woordelijke elementen in Nederland zou probeeren een paniek te versterken en acties tegenover de wettige regeering te ont ketenen", de Burgerwacht van te voren geoefend moet worden en men begrijpt, „dat een burgerwacht op een te smalle politieke basis onder dergelijke om standigheden eer een gevaar dan een hulp zou zijn". Inderdaad, wij begrijpen dat en het is verheugend, dat de sociaal-demccraten zich deze wijsheid' ook verworven hebben, al is het weer wat laat. Maar het feit, dat de Voorzitter der S.D.A.P. in zijn aanbevelend artikel voor de Burgerwacht herinnert aan „de ontwikkeling van de nationale en inter nationale verhoudingen sinds 1933" (het jaar van de „Zeven Provinciën) bewijst vol doende de oprechtheid van de gewijzigde overtuiging. Te K e s s e 1 (L.) hebben Zaterdagmiddag om half zes grenstroepen een onbemanden Duitschen ballon omlaag geschoten en in beslag genomen. De ballon, die vermoede lijk deel uitmaakte van een versperring, was waarschijnlijk door oostenwind boven Nederlandsch gebied geraakt. De strijd in Polen. Een Duitsche pantserafdeeling trekt een der Pool- sche dorpen binnen, dat tijdens de hevige gevechten verwoest werd. Een Zondag thuis 't Eerste verlof A LS een vriendelijke zonnestraal, borend door sombere, dreigende wolken zoo was 't bericht, dat aan onze gemobili seerde militairen twee dagen verlof werd toegestaan. Het dagblad is als een spiegel, waarin we 's avonds 't beeld weerkaatst Zien van den dag, die ging. En welk een somber beeld is 't in dezen veelbewogen tijd. De Bijbelterm: oorlogen en geruchten van oorlogen is thans meer dan ooit actueel. Maar een golf van echte blijdschap ging Woensdagavond over ons land, toen de krant de tijding bracht: de militairen krij gen twee dagen verlof. Men moet de vreugde gezien hebben in de oogen van vrouwen en kinderen. Men moet 't hebben hóóren zeggen: Mijn man komt thuis! En er juichte iets in kinder stemmen toen ze 't vertelden: Zondag is vader weer bij ons! De dag van gisteren is een feestdag ge weest in duizenden Nederlandsche gezinnen Zaterdag begon 't al. Vrouwen gingen hun mannen, kinderen hun vaders van de treinen halen. Die blijdschap deelde zich mee aan ieder, die er van getuige was. Eind Augustus hebben we de solidariteit in dagen van spanning en vreeze doorleeft. Nü was er de solidariteit in dagen van vreugd. Er zijn mannen en vaders, die heel ver van hun gezin verwijderd zijn. Zoodat er niet aan gedacht kon worden hen te bezoe ken. Op den mobilisatiedag, Dinsdag 29 Augus tus waren ze weggetrokken, 't Duurde soms veie dagen eer men wist naar welke pl of oord ze waren gedetacheerd. Mét hoeveel vreugde werd de eerste brief ontvangen. Van toen af kon 't schriftelijk contact wor den voortgezet. Vooral voor die gezinnen was de dag van gisteren een vreugdedag. Na bijna drie weken van scheiding was 't gezin weer compleet. De oude gewoonte kon weer worden ge handhaafd: vader en moeder met de kin deren naar de kerk! De meeste predikanten hebben die vreug de verstaan en er ook uiting aan gegeven. We hebben gisteren in de kerk kinderen gezien, die zich dicht tegen hun vader aan vlijden vader, die zoo lang was weg ge weest en vanavond weer zal vertrekken. Dat laatste temperde soms de vreugde wel even maar de weelde was er op dat oogenblik en werd volop genoten. Vader was weer. thuis! Oorlogen en geruchten van oorlogen. Ook gisteren waren die geruchten weerRusland trekt Polen binnen Die genachten hebben ons met nieuwi ernst bevangen. De bange vreeze ga steeds meer in vervulling: al verder grijpt de oorlogsfakkel om zich heen. En vanavond vertrekken ze weer: mannen en vaders, die hun vrouwen en kinderen moeten achterlaten. Omdat 't Va derland hun waakzaamheid opvordert. Dat scheiden zal niet zonder weemoed zijn. Men is soms zoo ver van elkaar en er kan zoo veel gebeuren. Zeggen dat de berichten aan militairen bijna niet eiken dag? Maar toch kan en zal bij dit afscheid de dankbaarheid overstemmen. Wat een weelde! Men is weer twee d thuis geweest. En zoo God wil komt dit voorrecht over twee weken weer. Men heeft vrouw en kinderen, ouders en familie weer mogen ontmoeten. Hoe heel anders is dit in de landen, dit in den oorlog gewikkeld zijn. En al is men heel ver van elkander ge scheiden men heeft ervaren, dat ze thui9 onze gemobiliseerden niet vergeten. Hoe stond dat ook weer in 't mooie ..Wij bidden voor jullie en jullie voor - en zoo is er altijd contact Bij het Renkumsche veer is een vrachtauto met aanhangwagen in den Rijn gereden. De twee inzittenden kwamen om het leven. De beide wa gens nadat zij waren gelicht. Flottieljeleider te water gelaten „Jacob van Heemskerck" loopt vlot van stapel Eenvoudige plechtigheid te Amsterdam Zaterdagmiddag is Hr. Ms. Flottielje leider „Jacob van Heemskerck" onder zeer groote belangstelling op vlotte wijze tewater- gelaten van de helling der N.V. Ned. Scheeps bouw Mij. te Amsterdam, waar het schip voor rekening van het departement van De fensie wordt gebouwd. De tijdsomstandigheden waren oorzaak, dat de plechtigheid 'n sober karakter droeg. Onder de belangstellenden bevonden zich o.m. luit-gen. N. A. Rost van Tonningen, ka pitein ter zee L. A. C. M. Doorman, kap.-lt ;r zee D. C. M. Hetterschij, kapitein ter zee l. Kruys, en de burgemeester van Amster dam, Dr W. de Vlugt, alsmede de volledige directie van de werf en ir Maas, directeur an „Werkspoor". De doopplechtigheid were: verricht door mevrouw P. G. Vos-Römer eohtgenoote van vice-admiraal A. Vos. Nadat het schip in snelle vaart in het water was gelaten en door de sleepbooten was opgevangen en naar de wal gesleept, verzamelden de genoodigden zich in het directiegebouw, waar het woord werd gevosrd ooor den heer D. Goedkoop Dzn., directeur van de N.V. Nederlandsche Scheepsbouw Mij. en door vice-admiraal Vos De heer Goedkoop merkte o.a. op, dat dit nieuwe schip nooit anders dienen zal dan om de vrijheid' en onafhankelijkheid van Nederland te handhaven. Innig hopen wij, aldus spr., dat de „Heemskerck" uitsluitend preventief zal kunnen werken en nooit tot daden zal behoeven over te gaan. Maar mocht iemand de vrijheid van Nederland willen aanranden, dan weten wij, dat de be kwaamheid van en de geest in onze Kon. Marine zoo is, dat de „Heemskerck" zijn plicht zal doen, zooals de admiraal, wiens naam hij draagt, dat deed. Met een dronk op H.M. de Koningin besloot de heer Goedkoop zijn rede. Admiraal Vos schetste hierna de betee- kenis van deze tewaterlating in verband met de tijdsomstandigheden. Niemand twijfelt aan onze bedoelingen aldus de admiraal. Wij willen ons zelf zijn en blijven en daar voor is waakzaamheid, eensgezindheid en bovenal kracht noodig. Zooals bekend is de „Jacob van Heems kerck" een zusterschip van cte „Tromp", die 24 Mei 1937 van stapel liep en thans onder weg naar Ned. Indië is De „Jacob van Heemskerck" moet 1 Juni 1940 gereed zijn voor het houden van de proeftochten. Na de te waterlating van de „Heems kerck", die bestemd is voor den dienst in Nederland, werd op de vrijgekomen helling de kiel gelegd voor een enlcelschroefmotor- sohip van ca 9000 ton, te bouwen voor de N.V. van Nievelt, Goudriaan en Co's Stoomv. Mij te Rotterdam. De nieuwe burgemeester van 's Graveland Met ingang van 1 October is tot burge meester van 's Graveland en Ankeveen be noemd G. graaf Schimmelpenninck Graaf Schimmelpenninck is te Diepmheim O. geboren en is 42 jaar oud. Hij is eenigen tijd op de secretarie te Laren (G.) werk zaam geweest en vertoefde daarna veclvul- en langdurig in het buitenland. Tijdens zijn verblijf in Biskra (Noord-Afrika) werd hij benoemd tot burgemeester van Neder- horst den Berg, welk ambt hij thans nog bekleedt. Graaf Schimmelpenninck, die de laatste tien jaar mede om gezondheidsrede nen te Hilversum woont, heeft steeds ge streefd naai' de behartiging van gemeen schappelijke belangen van het Gooi en de Vechtstreek. Daar 's Graveland juist op grensgebied ligt zal hij dit streven voortzet ten. De nieuwe burgemeester zal zich te 's Graveland vestigen. Graaf Schimmelpenninck is de opvolger van Mr D. baron van Harinxma thoe Sloo- ten, die na 37 dienstjaren wegens het over schrijden van de leeftijdsgrens zijn functie heeft neergelegd. In clc laatste raadszitting was nog besloten om den minister van Binnenlandsche Zaken te verzoeken den burgemeester in deze ongewone tijoen zijn ambt te doen blijven bezetten. Dit verzoek is blijkbaar niet ingewilligd. MOEDER REDT HAAR BABY DEN HELDER, 18 Sept. Zaterdagmiddag ontstond brand in de woning van den korpo raal-machinist J. de Leeuw in de Vischstraat alhier. De vrouw des huizes kwam terug van een boodschap, die zii in de buurt had gedaan, toen zii haar huis in brand zag staan. Ter stond rende zii den brandenden trap van hel huis op, om haar baby van een jaar, die op zolder in de wieg lag te schreeuwen, te halen. Zij slaagde er in het kind ongedeerd uit de reeds fel-brandende woning te redden, doch bekwam daarbii brandwonden aan beide voe ten De gemeente-geneesheer, dr. Buchli- Fest verbond de wonden De woning, eigen dom van Gebr Boot. brandde geheel uit. Door het spoedig optreden van de brandweer konden de zes andere woningen van het blok, die gevaar liepen en waarvan er reeds eenige ontruimd waren, behouden blijven. EEN HACHELIJK AVONTUUR Nadere bizonderheden over het neergehaalde marinevliegtuig De Duitschers zagen het voor een Engelsche machine aan Over het incident met het Nederlandsche marinevliegtuig bij de Waddeneilanden wordt nog uit Delfzijl het volgende meege deelde Het vliegtuig R 5 bevond zich vijf mijl uit de kust, toen het plotseling beschoten werd door een Duitseh vliegtuig, De bemanning had dit Duitsche vliegtuig eenigen tijd tevo- reeds waargenomen en was het toen tot een halven -kilometer -genaderd om zijn nationailtieit vast te stellen. Toen men zag, dat het een Duitsdh vldegituig •was, heetöt men een zwenking gemaakt in de ridhting van Ameland. Even later werd het plotseling in den rug beschoten en zag men de kogels voor zidh uit in het water terecht komen. Het bleek dat het Duitsche toestel de R 5 was gevolgd en nu het vuur opende van^ een hoogte van 50 meter boven het Nederland sche vliegtuig. De oorzaak daarvan was, na-ai later bleek at een der Duitschers, de letegrafis-t, an oordeel was geweest, dat het Nederlandsche tcv-iie! op het Duitscihe had geschoten. Maar icHjnlijk, zoo verk'aarde men later Duitsche zijde, heeft een loszittend on derdeel van het toestel erg geklapperd en heeft men d-t geluid- voor mitraMeursennten ge-houden. Tevens' gaven de Duitschers nog te ken ter, dal zij gem .'end hadden met een Engeflsdh vliegtuig te doen te -hebben, dat d Nederlandsche kleuren zou hebben aanigeno men. Het Ned'erlandsöhe vliegtuig, waarvan bij dezen verrassend'en overval door het mitrail- leurvuur het instrumentenbord- en de voor ruit vernield werden, was daardoor tot lan den gedwongen. Bij de landing sloeg tenge volge van het lek schieten van een drijver het vliegtuig over den kop, waardoor het verloren ging. Terwijl de Nederlandsche bemanning zich trachtte te redden was het Duitsche vliegtuig gedaald en naderbij gekomen. Een der Dui' vliegers stond op den vleugel met een revol ver in de hand, welke hij op de Nederlan ders richtte, en riep: „Sind- sde Englander?" Op het ontkennend antwoord van den commandant hebben de Duitschers daarna de Nederlanders opgepikt en hen vervolgens aan boord van de Duitsche machine naar Nordemey gebracht. In dit verband kan nog worden vermeld, dat de Duitschers eerst nog langs radiotelegrafisdhen weg geprobeerd hadden van Norderney twee Roode-Kruis- vliegituigen ontbieden om de Nederlanders te vervoeren, Deze Vliegtuigen lieten echter zoo lang op zich wachten, dat men de naar beneden ge schoten -bemanning maar zellf trachtte te transporteeren, hetgeen ook is gelukt. Achteraf wilde de Nederlandsche beman ning thans wel bekennen, dat deze vlucht in den Duitschen verkenner hiun nog het hache- Lijkste van het geheele avontuur voorkwam, want het had best kunnen gebeuren, dat Britsdh vliegtuig het zwaar belaste Duitsche vliegtuig had aangevallen. Halverwege Nor demey kwam men de Roode Kruis-vliegtui- gen tegen, die daarna terugkeerden. In-tussCben .putten de nog zeer jonge Duit sche vliegers zich ui-t in verontschuldigingen. Op Nordemey werden de gewonden naar het hospitaal gebracht. De Nederlanders werden zoo hartelijk mogelijk onthaald en ieder kreeg een volledig stel hleedimgstukiken. Per boot zijn de Nederlandsche marinevliegers Donderdag naar den vasten wal gebracht en vandaar per auto naar Nieuweschans, van waar zij des avonds door militaire auto's we-^"" afgehaald en naar Delfeijl gebracht. 'inrede v« •ts meer. sombe jrts woo _ng; Terugkeerende verlofgangers Extratreinen zullen later loepen De regeeringspersdien3t meldt: Van be lang voor van verlof terugkeerende milit-ai ren uit Den Haag, Rotterdam, Amsterdam Utrecht en omstreken ec besteand voor Brabant en Limburg (spoorlijnen Eindho venMaastricht, EindhovenVenlo, als mede BoxtelGennep) is het volgende: De extratrein Q Den Haag H.S.Rotter dam D.P.BredaBoxtel—Eindhoven rich ting Maastricht en richting Venlo, alsmede trein R AmsterdamUtrecht C.S.-Boxtel- BestEindhoven, welke te Eindhoven op trein Q aansluit, zullen a s Maandagavond Woensdagavond en volgende avondien tot nader order belangrijk later loopen dan aan van-kelij'k bepaald is, en wel op volgende dienstregeling: Een extra terin Q: Den Haag H.S. vertrek 21.00, Rotterdam D.P. vertrek 21.25, Dor drecht vertrek 21.46, Lage Zwaluwe vertrek 22.02, Breda aankomst 22.16, Tilburg aan komst 22.40, Boxtel aankomst 23.00 (alhi< overstappen voor Best en voor de rioht'ng BoxtelGennep), Ejndlhoven aankomst 23.19 Verder stopt deze trein te Geldrop, Heeze— Leende. Maarheeze, Weert, Roermond, Sit- tard (met aansluiting naar Heerlen) en Maastricht, aankomst aldaar 1.25. Deze trein stopt niet te BaexemKeythuizen, doch wel te Haelen. Het gedeelte van trein 0 van Eindhoven tot Venlo (aankomst 0 45' stopt te Helmond (aankomst 23.46) en al.< volgende stations. Extratrein R loopt als volgt: Amsterdam C.S. vertrek 21.40, Amsteidam W.P. vertrek 21.50, Utrecht C.S. vertrek 22.16, Geldermal- sen aankomst 22.34, 's-Hertogenbosch aan komst 22.50, Boxtel aankomst 23.04 ("hier overstappen voor richting Gennep), stop' te Be6t, aankomst Eindhoven 23.23, met aansluiting op trein Q voor richting Venlo en Maastricht. Hierdoor wordt dus aan de betrokken te rugkeerende verlofgangers een latere reis gelegenheid gegeven, waarvan allen uit genoemde steden in Noord- en Zuid-Hol land en uit Utrecht gebruik moeten ma«cen Militairen, die nog niet precies de regr ling voor de terugreis z-juden weten, kun nen zich wenden tot de stationschefs, die volledig op de hoogte zijn DE WERKTIJD VAN BESTUURDERS VAN VRACHTAUTO'S De minister van Sociale Zaken heeft é.e met ingang van 17 dezer afloopend-e ver gunning voortvloeiende uit art 52, 9e lid, van 't rijtijdenbesluit voor bestuurders van viachtauto's tot en met 30 Sept. a.s, ver lengd, echter met dien verstande, dat een werktijd niet meer dan 13 uren, de geza menlijke duur van de in één week vallen.'i PLOTSELING OVERGESTOKEN MEIJEL, 18 Sept. Zaterdagavond omstreeks zes uur speelden enkele kinderen langs den weg VenloMeijel. Kort achter elkaar nader den uit de richting Venlo twee auto's. Nadat de eerste wagen de kinderen was voorbij- gereden, stak het zes-jarig dochtertje van de familie S., den weg over. De tweede auto greep het kind en smakte het tegen den weg. De kleine was op slag dood. dijk ont werktijden en gedeelten van lardoor niet meer dan 66 uren cn éénar kan niet meer dan 15 uren mag bed,mdat m wijl een tusschen twee ope< zj:nj w diensttijden gelegen rusttijd ten, uven moet bedragen. Naar van bevoegde zijde wort critieK deeld, kan op verdere verlengde noc vergunning ni et worden geiekeaaH de 1 en da NIEUWE BEPALINGEN DISPEfc-^ trol UITVOERVERBODEN vachten rtmenter iodel i jrbodien uitgegeve* offs a .lï-o vorTnolrformu'1, g.ratii® omst baar bü de Kamers van Koophand en de' ln het belang van de exporteurs plaa-r van deze gewijzigde handleddlTecnKx agen. jorlogs REGELING KUNSTMESTSTOFF?' Do minister van Economische Zak genei ;t volgende bekend: 3at Ol Hoewel verwacht mag worden, dal ziening van land- en tuinbouw met. Ml met toffen voorloopig geen moellijkhede_u* ever-en, zal het niettemin ncodzakd0 •egelingen te treffen, waardoor eet OOlt natige verdeeling wordt gewaarbon .oe wordt, ingesteld een Kunstmest DiCn jureau, hetwelk gevestigd zal zijn gn jui fïaag. Lange Voorhout 3. De leidinj lureau Is opgedragen aan den heer dat d lew ij n, afdeeltngschef bü de StaatSjCn yc jimbursr. gera.ken tot- een dlstriieid, V :ststoff. "fphtei iet inventariseeren van d. geen wezlge voorradea. Zij. dl uitgezonderd kalkmol dat. of in voorraad hebben, jgjd b Sept. te U ■isat-Ie-,». aad dier goedei Ing en opzending en, welke met Ingang van hedien tei esecretarie hunner woonplaats verlm W< uilen zü-n. De verplichting geldt nj^ (Ojema? stoffen uitgezonderd 1 ging naa •alt. zooals vanzelf t WOC m de opslagplaats J )öperatlere aankoojPa bruiker. Aan ver zijn ,-ak niet worden afj, j loeveelhe-ien van stehd m. llijk e dagen nadere re, n, kan het KunstmEVCTl ;n het aan dit bureaej Q omen; een vervoer lke echter slechts wee: lfrearegeier d Inisa 'te z bijz. behandelin De Duitsche opmarsch in het Oo;n Een rijwielafdeeling, die per ffyai portvliegtuig tot vlak achter het jie werd gebracht, wordt uitgeladen^g€ stel disc rde nal val ide

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1939 | | pagina 8