^liniuir ^rittsdje tmran t
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
De Duitsche
vredeswil
DE DUITSCHERS BEZETTEN LODZ
Fransche troepen over
de Duitsche grens
De loop der
gebeurtenissen
Herfstinzameling 1939
abonnementsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 2.35
Franco per post 2.35 portokosten
Per week 0.I8
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Lossemummers 5 ct. met Zondagsblad 77» cf.
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 22710 (na 6 uur: 23166) Postbox 20 - Postgiro 58936
MAANDAG 11 SEPTEMBER 1939 20e Jaargang
a&brrtentiEprijjen:
Van I tot 5 regels 1.17 7»
Elke regel meer 0.22'/»
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer 0.45
Voor het bevragen aan 't bureau
wordt berekend 0.10
N°. 6801
In het kader van een groote betooging van
lerlijnsche industrie-arbeiders heeft maar
:halk Goering eon rede gehouden,
iet grondthema was Duitschlands vredes-
il. Spreker betoogde, dat deze wil diep en
as in het hart van het Duitsche volk,
het bijzonder in het hart van den
'ührer, doch dat de omstandighedi
luitschland den strijd hadden opgedrongen,
ir handhaving van Duitschlands levens
Rechten in het gebied van zijn oostgrenzen
Bet Duitsche •volk had in deze streken
teschil met het Poolsche, en Groot-Brittanii
ou daarvan hebben gebruik gemaakt om di
'olen tot een oorlog op te zetten, waarvan
iet eerste doel weliswaar zou zijn Polens
anspraken te handlhaven, doch het fei te-
ij ke en dieper liggende een poging,
luitschland opnieuw te knechten, en zelfs t-e
erniotigen.
Goering wees ar verder op, dat het Der-le
lijk thans twee fronten kent. dat der mill
viren, die in het oosten strijden, en aldaar
orderingen hebben gemaakt, grooter dan
oen zelfs te Berlijn had verwacht, en dan
log een front, hetwelk daarachter ligt, dat
an de arbeiders, die door het handhaven
n geleidelijk opvoeren van de productie er-
oor moeten zorg dragen, dat 't land econo-
nisch in staat blijft zichzelf te handhaven,
len moet niet alleen produceeren, om i
iigen behoeften der (bevolking, en die
iet leger te voorzien, doch tevens 01
;unnen uitvoeren, want uit dit surplus
ient te worden betaald al wat het land aan
nvoer-artikelen noodig heeft.
Dit deel der rede droeg een eenigszins
weeslachtig karakter. Nu eens leek het, of
spreker wilde doen uitkomen, of het
lerda Rijk economisch sterk genoeg is om
zijn behoeften te voorzien, dan weder als-
deze kracht eerst was verkregen door de
igste veroveringen, waardoor het rijke go-
ied van Poolsohe Silezië opnieuw bij de
•uitsche industrie was gevoegd. Op gelijke
rij ze kon men opmerken, dat nu- eens do
preker het oog scheen te hebben op een
orten oorlog, dan weder op een strijd, die
ilijk in 1914, jaren zou moeten duren,
veeslaohtigheid vindt haar juiste verkla-
ing in de onzekerheid omtrent de naaste
jekomstontwikkeling, welke nog immer
et Derde Rijk schijnt te heerschen. On-
inks de duidelijk aan den dag gelegde
ritsche en Fransche vastbeslotenheid om
en strijd te willen voeren tot het bittere
inde, en op alle fronten schijnt men in
Wlijn aan de verwachting vast te houden,
at 200 Polen binnen korten tijd tot volledi-
je overgave zou zijn gedwongen, er wel op
jieuw met Londen en Parijs te praten zou
lillen. Men schijnt in de Duitsche hoofdstad
V meenen, dat het uitblijven nan nieuwe
•mbardementsvludhten van Engelscho
iegtuigen hoven Duitsch gebied, en het
og niet in algemeene beweging geraken
an de Britsche en Fransche legers uitge-
•gd mogen worden als een laatste aarzo
ng, om tot het allerverschrikkelijkste over
gaan. Vandaar dan ook, dat de maar-
ihalk met zoo gr00ten nadruk de Duitsche
accessen op het oostelijk front naar voren
racht, alwaar de veronderstelde val van
IVarschau had dienen te fungoeren
m symbool man een (vergeefs verder nog
hort te zetten strijd.
De lezer weet, dat over het lot van
oolsclhe hoofdstad inderdaad veel te doen
st. De Duitsche legerberichten aan
et einde van de vorige week deden ver-
loeden, dat Warschau, zoo het niet reeds
derdaad geheel in Duitsche handen zou
toch zeker binnen eenige uren zou
oeten capituleeren. Leek het niet reed9
rijdagavond, alsof de Duitsohe omroepers
ch bedienden van de Radio-Wargch.au? La-
is gebleken, dat dit station nog in Poolseh
&zit was, doch dat de Duitsche omroep zich
m de Warschauschc golflengte had he
iend, gelijk hij ook op de Luxemburgsche
ilflengtc heeft uitgezonden. Daden derhalve
paganda, waardoor men de tegen-
anders tracht te misleiden en te ontmoc-
gen. Ook werd hierdoor in de neutrale
uiden een niet volkomen juiste bcrichtge-
ng in de hand gewerkt. De tijd van „es ist
cht wahr" en „es ist wahr" is zoo onge
ler teruggekomen.
Goering heeft derhalve van Duitschlands
edeswil getuigd, uitgaande van de gedach-
dat de val van Warschau eenzelfde denk-
ield zou suggereeren. Maar de Polen ver-
idigen zich nog in hun hoofdstad, an zul-
n wellicht ook den tijd hebben gevonden,
ch op een verkorte frontbreedte tegen ver-
sr Duitsch opdringen te verzetten. Zijn ge-
ichte, om alsnog den strijd in te binden,
eeft bovendien in Londen en Parijs zulk 'n
eerstand gevonden, dat men goed doet zich
iet de hoop op zulk een einde van het
onflict maar niet te zeer te vleien.
Veer Oslo-besprekingen
Brussel
Te Brussel heeft heden wederom een
ijeenkomst der Oslo-staten plaats ge-
'onden. waaraan de gezanten dier staten
lebben deelgenomen. Vermoed wordt, dat
i.a. 'de neutraliteitsschendingen der afge-
Dopen week en enkele economische pro-
•lemen aan de orde zijn geweest;
Van het Oostelijk front
Het lot van Warschau nog niet beslist
Duitsch opperbevel meldt verdere successen
Omtrent het lot van Warschau blijven de meeningen verdeeld. Vol
gens Polen is de stad nog steeds in Poolsche handen; de Duitschers
houden vol, dat zij de stad zouden hebben bezet.
De industriestad Lodz is door de Duitschers genomen.
Omtrent de operaties aan de verschillende fronten in Polen publiceert
het opperbevel der Duitsche weermacht het volgende communiqué:
„Tusschen het gebergte en den bovenloop van den Weichsel hebben
de Duitsche strijdkrachten de vervolging van den verslagen vijand in
Oostelijke richting voortgezet. In de groote bocht van den Weichsel
tusschen Sandpmierz en Kutno heeft de snelle doorbraak der gemotori
seerde en gepantserde afdeelingen tot aan de rivier, groote successen
opgeleverd. Gedeelten van talrijke Poolsche divisies rond Radom zijn
van den Weichsel afgesneden en aan alle zijden omsingeld. Ook den
uit de streek SkierniewiceSochaczewKutno naar het Oosten trek-
kenden vijand is de aftocht over den Weichsel bij Warschau en naar het
Zuiden onmogelijk gemaakt. Het lot van deze Poolsche legerafdeelingen,
met welke nog hevige gevechten worden geleverd, zal in de eerstvol
gende dagen zijn beslist.
De in Noord-Polen aan weerszijden van den Weichsel oprukkende Duit
sche troepen zijn ten Westen van Wloclawek en ten Noorden van
Plock aangekomen.
Ten Noordoosten van Warschau hebben de Duitsche troepen zich aan
den Zuidelijken oever van de Boeg genesteld. Om Lomza en het gebied
ten Oosten daarvan wordt nog gestreden.
De luchtmacht heeft de van Warschau naar het Oosten en Zuid-Oos
ten leidende wegen en spoorwegen door bomaanvallen geblokkeerd en
de aldaar nog aanwezige kampementen aangevallen. Tijdens een aanval
op Lublin zijn in een strijd tegen een escadrille gevechtsvliegtuigen en
bommenwerpers zeven Poolsche vliegtuigen neergeschoten en acht
Poolsche vliegtuigen, die op den grond stonden, met bommen zwaar
beschadigd.
Ter ondersteuning van het leger hebben de vliegers troepen in het ge
bied rondom Radom, alsmede tusschen de Narew en de Boeg met suc
ces aangevallen."
Polen beschieten htm
eigen hoofdstad
Het D.N.B. meldt nog: De onverwacht
inelle opmarsch der Duitsche troepen naar
Warschau en het binnendringen in de Pool
sche hoofdstad op den achtsten dag der ope
raties, hebben niet alleen het Poolsche
opperbevel zwaar getroffen, maar blijkbaar
ook groote verwarring aangericht in de
rangen der Poolsche troepen. De buiten
Warschau staande Poolsche troepen be
schieten thans hun eigen hoofdstad' met
artillerie. Deze van militair standpunt be
zien onzinnige beschieting kan slechts
overbodige vernietiging van niet-militaire
installaties en onnoodige slachtoffers onder
de Poolsche burgers in de hoofdstad tot
gevolg hebben.
De Poolsche berichtgeving
De radio-Warschau meldde Zondag
ochtend:
Onze troepen hebben alle aanvallen
op Warschau afgeslagen; de Duitschers
zijn nergens doorgedrongen. Er werden
32 Duitsche tanks vernield. Zelfs vrou
wen en kinderen helpen bij het aanleg
gen van versterkingen, op eenige Km.
ten Westen van Warschau.
Des namiddags werd medegedeeld,
dat rond Warschau de hevige gevechten
voortgezet werden. De Poolsche troepen
trekken langzaam terug, doch de Duit
schers kunnen geen vorderingen maken.
Des avonds deed de burgemeester va<n
Warschau weer 'n dringend beroep op de
burgers om zich tot den laatsten druppel
bloed te verdedigen. De Duitschers zijn
nog op 10 Km. afstand, aldus de burge
meester.
Volgens verdere radio-berichten zou
den veertien luchtaanvallen op War
schau ondernomen zijn. Vijftien Duitsche
machines moeten zijn neergeschoten.
Slowaaksche opmarsch gestaakt
United Press verneemt van welingelichte
zijde te Bratislava, dat de Slowaak6che
troepen haar opmarsch in Polen gestaakt
hebben nu zij het gebied bezet hebben, dat
Polen in 1920, 1928 en 1938 aan Slowakije
ontnomen heeft. De Slowaaksche generale
staf heeft al in geen twee d'agen meer een
legerbericht gepubliceerd.
Hitier vliegt over het front
Hitier heeft zich bij het legerkorps uit
Silezië gevoegd, dat langs Czestochowa,
Kielce en Konskie is opgerukt. Met een
bombardementsvliegtuig heeft hij een tocht
langs de slagvelden van deze week gemaakt
en daarna heeft hij op groote hoogte over
de wegen gevlogen, waarlangs het Poolsche
leger thans terugtrekt. Na bij Radom ge
land te zijn, is hij daarna weer verder ge
vlogen in de richting van Warschau tot aan
het punt, waar de Poolsche troepen, die
van de hoofdmacht afgesneden zijn, trach
ten zich een doortocht te banen, onder het
vuren der Duitsche artillerie.
Namens H.M. de Koningin, werd Za
terdag bij het monument ..Voor hen
die vielen" in Den Helder een krans
gelegd door den adjudant i.b.d. van
H.M.gep. schout bij nacht C baron
de Vos van Steenwijk. ter nagedach
tenis van de slachtoffers van de
..Willem van Ewijck"-ramp. Over
zicht tijdens de plechtigheid.
Het Duitsche Legerbericht
GROOTE SLAG IN POLEN
NADERT ZIJN HOOGTEPUNT
Warschau ten deele Duitsch,
ten deele Poolseh
Vliegveld van Saarbrücken
ontruimd
BERLIJN, 11 S.ept (D.N.B.) Het opperbe
vel der weermacht maakt bekend:
De groote slag m Polen nadert zijn hoog
tepunt: de vernietiging van het Poolsche
veldleger ten Westen van den Weichsel.
Terwijl in Zuid-Polen de zich taai vi
werende tegenstander over den San werd
teruggedrongen en de overgang over de ri
vier in den sector Sano Jawornik Polski
werd bezet, begonnen de in verschillende
gebieden ingesloten troepen de wapens r
te leggen. Overal werden pogingen der
gesloten troepenafdeelingen door te breken,
verhinderd.
Het is na harden strijd om de Poolsche
versterkingen aan den Narew gelukt bij
Nowgorod en Wizna brughoofden te vor
men aan den Zuidelijken oever.
Poolsche artillerie van ieder kaliber heeft,
van de oostelijke deelen van Warschau uit,
het vuur geopend op onze zich in het weste
lijk deel der stad bevindende troepen.
De insluiting van de Poolsche oorlogs
haven Gdingen werd voortgezet; Neustadt en
Putzig bevinden zich in Duitsche handen
Zeestrijdkrach ten ondersteunen het optro
den van het leger door een succesrijke be
schieting van Poolsche batterijen en vt
oorlogshaven Gdingen.
Het luchtwapen heeft de wegen en spoor
lijnen ten oosten van Warschau in de gebie
den van Lemberg en Lublin-Chelm herhaal
delijk aangevallen en de zidh aldaar bevin
dende colonnes cn troepentransporten ver
slagen. Te Lemberg werd het Station-west
verwoest.
Van het Westelijk front
Duitschers doen
tegenaanvallen
In het Westen werd het ontruimde
vliegveld van Saarbrücken door Fran
sche artillerie beschoten. Boven het
Duitsche gebied werden drie Fransche
vliegtuigen omlaaggeschoten.
Te Berlijn is thans het eerste wumum-
qué gepubliceerd over den strijd op het
westelijk front. Het luidt als volgt:
„In het westen zijn voor het eerst
Fransche verkennerstroepen over de
Duitsche grens getrokken en hebben den
strijd aangebonden met onze op grooten
afstand van den Westwall staande voor
posten. De vijand heeft talrijke dooden en
gevangenen, o.w. een officier achtérge
laten.
In den nacht van 8 op 9 September
hebben Britsche vliegtuigen pamfletten
geworpen in eenige steden in Noord- en
West-Duitschland. De bemanning van
een bij Ueberstedt (Thüringen) gevallen
Engelsch vliegtuig is gevangen genomen.
Aan de Westgrens zijn drie Fransche
vliegtuigen boven Duitsch gebied neerge
schoten. Bomaanvallen zijn niet gedaan."
Het Fransche communiqué verklaarde:
Wij slaagden erin door een serie me
thodisch uitgevoerde operaties vorderingen
te maken tusschen de Saar en de Voge
zen.
De vijand is een offensieve beweging
begonnen vlak ten oosten van de Moezel,
in het gebied ten N.O. van Sierck.
De Fransche en Engelsche oorlogs
schepen hebben mijnversperringen ge
legd in bepaalde zones van het Kanaal en
de Noordzee.
Een Fransche toelichting
Ter toelichting van den strijd in het Wes
ten worat van Fransche zijde medegedeeld,
dat het opperbevel zich des morgens er toe
heeft bepaald, mede te deelen, dat de Duit
schers tegenaanvallen hebben ondernomen
en dat in den loop van den nacht de situatie
onveranderd was gebleven.
De Fransche troepen, aldus de toelichting
hebben zich gehandhaafd in de veroverde
positris en verbindingen tot stand gebracht
met hun vorige posities, ondanks de terrein-
moeilijkheden veroorzaakt door de be
bosohte heuvels van de Saarvallei en door
het bosch van Warndt.
De vijand heeft de bruggen ovar de Lauter
bach, die door het industriesta&je Volklingen
loopt vernield. Na hevigen strijd hebben d_'
Fransche troepen belangrijke posities kun
nen veroveren, waaromtrent hat opperbevel
thans geen nadere mededeelingen kan doen.
LUCHTGEVAAR BRANDGEVAAR
MINIMAX SNELBLUSSCHERS
BLUSSCHEN ELK BEGIN VAN BRAND
Goedgek. door bev. instanties. Ned. Fabr.
N.V. IFFA-MINIMAX, TeL Bussum 5380.
Rotterdam: Telefoon 44151.
Den Haag TeL 395677. Arnhem TeL 21275.
(Reel.)
Een Duitsch communiqué heeft
bekend gemaakt, dat de Poolsche
industriestad Lodz door de Duit
sche troepen is bezet. De Duit
schers zouden ook elders in Polen
hun successen hebben voortgezet.
Wat Warschau aangaat, blijven de
berichten ook thans nog elkander
tegenspreken, doch het lijkt gewet
tigd, aan te nemen, dat de Polen
nog steeds hun hoofdstad tegen den
vijand blijven verdedigen.
Het Fransche legerbericht
meldt methodisch uitgevoerde ope
raties tusschen de Saar en de Vo
gezen en een Duitsche tegenbewe
ging ten Oosten van de Moezel, ten
noordoosten van Sierck.
Naar verluidt heeft Hitler in een
Duitschen bommenwerper een tocht hoog
boven het front in Polen gemaakt.
De Fransche en Engelsche oorlogs
schepen hebben mijnversperringen ge
legd in bepaalde zones van Kanaal en
Noordzee.
Frankrijk heeft verschillende finan-
cieele en monetaire maatregelen geno
men, zooals een kapitaal- en goud-em
bargo, en gaat over tot invoering van
een wisselcontrole.
Reynaud heeft een rede gehouden
over Frankrijks economische weer
kracht, en opgewekt tot opvoering der
productie. Ook Goering heeft te Berlijn
een rede gehouden, waarin hij op het be
lang van den economischen strijd wees,
en gewaagde van den Duitschen wil,
een „fatsoenlijken vrede" te sluiten.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit TWEE bladen
De Duitschers melden de bezetting van
Lodz.
Thans ook Duitsche berichten van strijd
op het Westfront.
Goering spreekt over een „fatsoenlijken
vrede".
Fransche crisismaatregelen afgekondigd
Maatregelen van den opperbevelheb
ber inzake oefengelegenheid voor de
troepen.
Verschenen is het voorloopig verslag
der Tweede Kamer inzake de wijziging
van de Lager Onderwijswet.
Bij een auto-ongeluk te Hillegersberg is
één persoon gedood en zijn drie ernstig
gewond.
DE OORLOG ZOU MINSTENS
DRIE JAAR DUREN
In Engeland neemt men
dienovereenkomstig maatregelen
Het Engelsche oorlogskabinet heeft
besloten zijn politiek te richten naar de
veronderstelling dat de oorlog drie jaar
of langer zal duren. Instructies zijn ver
zonden aan alle regeeringsdepartementen,
om te bewerken, dat alle plannen voor de
toekomst terstond gebaseerd worden op
bovengenoemde veronderstelling. Voorts
zijn maatregelen genomen om de produc
tiecapaciteit van alle munitie zoo op te
voeren, dat in alle behoeften zal worden
voorzien. Het kabinet acht het van be
lang, den uitvoer te handhaven ten bate
van de behoeften der burgerbevolking.
Het oorlogskabinet vertrouwt, dat deze
belangrijke beslissing den steun zal ont
vangen van het Britsche volk en aan de
bondgenooten en vrienden van Engeland
welkom zal zijn.
KOELER WEER
Weerverwachting: Matige tijdelijk
toenemende meest Westelijke wind.
Zwaarbewolkt tot betrokken met tijde
lijke opklaringen. Enkele regenbuien.
Iets koeler.
BAROMETERSTAND
Stand vanmorgen hall twaalf 7563
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen hall twaalf 17.6 C.
FIETSERS LICHT OP:
12 Sept. Van 'sav. 7,53 u. tot 'smorg. 6,00 u
20-tonn«n m i
•„onder de 60"e« de deunt»
wogen» die et m»—- »oor oGw|
»en de «betfe bumpe»^
:oo groeil tteed» het oantoft
h*" 4» irft eigen erroring
N.V. BETONBOUW
V.h. Fa. Kool en Wildeboer
Fabriek en Kantoor HOOGKERK (Gron.)
Telefoon 1766
Bijkantoor DEVENTER, TeleL 3863
Uitvoering van Beton-, Utiliteits-, Burger
en Waterbouwwerken. Groote voor
raden Betonartikelen, ook met asphalt
geïmpregneerd oi gepenetreerd tegen
agressieve invloeden.
BETON EMAILLE en ARTILUX-
MATERIAAL voor mnnrbepleisterlng en
gevelstukken.
Lezers van dit blad, laat het U niet weer
houden. ook eens bij ons aan te vragen.
Steeds wordt door ons geleverd door het
geheele land.
(Reel)
WILBUR
Prins Hendrikkade 34
AMSTERDAM -0.
Brand bluschapparaten
(Reel)
Dr NEDERBRAGT TE RIGA
Onder de voormalige bewoners van Danzig
.ie bij het uitbreken der Duitsch-Poolsche
ijandelijkheden naar Riga zijn gegaan, be
vindt zich ook de voorzitter van den Haven-
raad van Danzig, de Nederlander dr. J. A.
Nederbragt.
De groofe oogst
moet nu worden ingehaald.
ONZE
hebben we ingeluid en ze
moet worden voortgezet.
Prachtige en praktische
premies zijn beschikbaar.
Nu aan het werk. De tijd
is er rijp voor.
We geven nieuwe abonné's de
nummers van ons goedkoopst
Christelijk Dagblad tot 10ct. gratis
KIND VERDRONKEN
WOUBRUGGE, 11 September. Zater
dagmiddag is het 2>4-jarig zoontje van H.,
dat met zijn vader een bezoek aan Haarlem
bracht bij zijn grootouders, in een onbe
waakt oogenblik in een sloot naast de wo
ning geraakt en verdronken.
MOTORRIJDER GEDOOD
GRONINGEN. 11 Sept. Zondagmicdag is
de 34-jarige gehuwde metselaar H. K. aan
den Heerensingel alhier met zijn motor
rijwiel tegen een boom gebotst. De man liep
een schedel basisfractuur op. Hij is van
nacht overleden.
DOODELIJK ONGELUK TE MALANG
MALANG, 11 September Aneta). Za
terdagmiddag is de 9-jarige Harry Koopman
het slachtoffer geworden van een ernstig on
geluk. Hij wilde op een lorrie springen,
waarbij hij misstapte en daaronder terecht
kwam. Zijn pols werd afgereden en zijn
gelaat ingedrukt. Het slachtoffer viel in een
ravijn en was op slag dood.
K.L.M.-VLIEGTUIG IN VERBODEN ZONK
MED AN. 1 lSeptember (Aneta). De
..Sumatra Post" verneemt, dat het KLM-toe
stel voor Nederland, bij Rangoon door een
misverstand in een verboden vliegzone is
terechtgekomen. Nadat deze kwestie was on
derzocht en gebleken was dat misverstand
hiervan de oorzaak was, kon de reis worden
voortgezet.
rH a/s
Pijp Tabak
Taconis - Leeuwarder»
