SPA
BOL
R. MALLIEN
\BNORMALE TIJDEN VRAGEN
\BNORMALE MAATREGELEN
Wat beteekent de afkondiging van
Behandeling van HARTAANDOENINGEN
AUX NEUF PROVINCES S.A.
EEEM M@®ME MMHTTEIL
NOVADA
„AUX ARMES DE BRUXELLES''
AU BOUQUET R O IW A I N
ig.OINSDAG 5 SEPTEMBER 1939
TWEEDE BLAD PAG. 5
mwr if Cf i» tgens een merkwaardig geval, het geval
onder censuur heeft gestaan, en dat nog
O wel terwijl, als gemeld, eerst in 1887 een
(|0ïl SlciciC van OOilUS betreffend artikel in de Grondwet werd op-
genomen!
Ook zij, die de waarde van vrijhejd erken
nen, zullen de beteekenis van de mogelijk
heid om zoo noodig de vrijheid ten bate
van het landsbelang tijdelijk in te perken,
juist wegens deze verheven doelstelling
gaarne willen inzien,
E. D,
,Bij een kalm en ordelievend volk, gelijk
ft onze, moet het intreden van den staat
m oorlog en van den stftat van beleg niet
de eerste plaats mogelijk worden ge-
aakt om inwencl'ige onlusten te kunnen
iteugelen, maar veeleer om met geest-
•acht en voortvarendheid te kunnen vol
ion aan de eischen onzer lands verdedi
ng". Aldus oordeelde de Rogeering van
is land in 1887, toen het er om ging, dat
de Grondwet een artikel zou worden op-
nomen met de mogelijkheid om desge-
nscht tot afkondiging van ongewone
latregelen over te gaan. En na eenige be-
reking werd bij deze Gyondwetsherzie-
u het artikel aanvaard, dat men in onze
lidige Constitutie onder het cijfer 195 zal
ntreffen en dat als volgt luidt: „T-r
.ncihaving van de uit- en inwendige vei
lheid kan door of vanwege den Koning
s, gedeelte van het grondgebied des Bijks
staat van oorlog of in staat van beleg
rklaard worden. De wet bepaalt de wijze
larop en de gevailen waarin zulks ge-
lieden kan en regelt de gevolgen.
.Bij die regeling kan worden bepaald', dat
'grondwettelijke bevoegdheden van 'tbur-
rlijk gezag ten opzichte van de openbare
de en de politie geheel of ten decle op
jt militair gezag overgaan, cn dat de bur
.rlijke overheden aan de militaire onder
ischikt worden.
„Daarbij kan wijders afgeweken worden
in de artikelen 7, 9, 165 en 166 der Grond-
et.
„Voor het geval van oorlog kan ook van
tikel 163, eerste lid, worden afgeweken".
Degene dus, die het Rijksgebied geheel of
n deele in staat van oorlog of in staat van
•leg kan verklaren, is' de Koning of de
jningin. Deze afkondiging zal geschieden
handaving van de uit- en inwendige
dligheid.
Bij de beraadslagingen rondom de op-
iming van het artikel in de Grondwet
erd opgëmërkt, dat' deze doelstelling, de
indhaving van de in- en uitwend'ige vei
lheid, wel wat vaag is. Doch dit bezwaar
jrdt aanzienlijk verminderd door de toe-
icging, dat de wijze waarop en de ge-
illen waarin de staat van oorlog of van
leg verklaard kan worden, bepaald wordt
►or de wet. Welnu, deze bepalingen kan
en vindon in de eerste artikelen van de
ït van 23 Mei 1899. Het betreft de geval-
n Van een ontstanen oorlog, van ontstaan
•rlogsgevaar en het bestaan van binnen-
ndsche onlusten, die de in- cn uitwen-
ge veiligheid van het Rijk of van een ge-
:elte daarvan in dreigend ^gevaar brengen.
'at deze regeling zeggen wil
Het bijzondere nu van den staat van oor-
g of van beleg is dit, dat grondwettelijke
ivoegdheden van het burgerlijk gezag over-
■ÏSan.oR het militair gezag en dat de bur-
•rlijke overheden aan de militaire onoer-
worden. Voorts kan worden atge-
eken van de grondwettelijke regelen be-
effende persvrijheid, recht, van vereeni
ng en vergadering, huiszoeking en post-
iheim. Ook kan het eigendomsrecht be
am mgrijk worden ingeperkt.
Nu het grondgebied van ons Rijk in staat
in oorlog verklaard is, beperken, blijkens
Kajn mededeling van den regeeringspers-
enst, de bevoegdheden, die dientengevolge
Kam het militaire gezag toevallen, zich
jorshands tot vorderingen, die verband
iar ^uden met het oefenen van den troep (het
itred'en van particuliere terreinen) en den
uileg van verdedigingswerken. Dat is dus
"dam ig slechts een geringe toepassing van het
icht, dat de Grondwet voor abnormale
den aan het militaire gezag toekent, maar
'it is uiteraard niet uitgesloten, dat de toe-
Said ftssing in de komende dagen of weken
ïimer wordt.
Zullen deze regelingen op principieele be-
varen stuiten? Wij vermoeden van niet.
0 s nze staatsvorm waarborgt den burgers be-
lalde rechten en vrijheden. Men kan aan-
?men, dat het bezit van deze vrijheid in
26 Se£ginsel onafhankelijk behoort te zijn van
ït bezit eener Constitutie. Doch reeds
•kerheidshalve kan het wenschelijk zijn,
recllten °P bepaalde wijze in de Grond-
et te omschrijven. Maar zooals dusdoende
Jam 3 Grondwet het bezit van deze rechten
isio ingeeft, zoo zal zij ook een bepaling heb
ben te bevatten voor de situatie, waarin 't
bezit van dezelfde rechten tijdelijk wordt
opgeheven. Vandaar, dat Thorbecke een
bedenkelijke leemte constateerde, toen hij
1S4S op wees, dat onze Grondwet in
bet geheel geen regelen kende, die he;
mogelijk zouden maken van de formulec-
ringen der rechten en vrijheden af te
Zoolang de Grondwet zulke regelen niet
kende, mocht men o-p goede gronden be
weren, dat afwijken van haar bepalingen
in tijden van oorlog en oorlogsgevaar
ongeoorloofd was. Zeker, er waren nog be
palingen, dateerend uit den Franschen tijd,
die sloegen op den staat van oorlog en van
beleg, welke men, al waren ze voor de
were omstandigheden gebrekkig, go-
bruiken kon, maar sindsdien was ons land
in liet bezit gekomen van een Grondwet, en
op deze Grondwet pleegt zich onze overige
wetgeving te baseeren, zij pleegt daarmede
althans niet in strijd te komen.
Hoe het zij, deze moeilijkheden zijn in
beginsel uit den weg geruimd, toen in 1887
een betreffend artikel iii de Grondwet werd
opgenomen, en volledig opgeruimd, toen in
1899 de wet uitkwam, waarnaar het Grond
wetsartikel verwees.
Oorlog of beleg niet noodzakelijk
Blijkens hetgeen in deze wet is vermeld,
is duidelijk, dat het bestaan van oorlog of
van beleg niet noodzakelijk behoeft te zijn,
om het uitroepen van den staat van oorlog
of van beleg mogelijk te maken. Men kan
veeleer zeggen, dat zij voorziet in een spe-
cialen „rechtstoestand'" waarbij voor c.b-
normale tijden abnormale maatregelen wor
den genomen. Hoe meer ontwikkeld de
staatsvorm is, des te beter is het zgn,
staatsnoodrecht omsohreven. We treffen het
bv. reeds aan in de Romeinsche rechtsbe-
deeling, terwijl het opmerkelijk is, dat vrii
kort na het uitbreken van de Fransche
Revolutie, die immers onder meer de
proclamatie van bepaalde vrijheden ten
doel had, regelingen getroffen werden om
desnoods op den nieuwge/schapen toestand
inbreuk te maken.
In het algemeen kan men zeggen, dat
hoe hooger de staatsvorm is, hoe meer
zekerheid op vrijheid en recht aan de bur
gers geschonken is. Want het is vanzelf
sprekend, dat in een staatsvorm, welke aan
de onderdanen nauwelijks of geen vrijheid
toestaat, op deze niet-bestaande vrijheid
ook geen inbreuk gemaakt behoeft te wi
den. In zulk een staatsvorm beschikt de
uitvoerende macht reeds over dermate uit
gebreide bevoegdheden, dat inperking
de vrijheden feitelijk niet meer mogelijk is
bij gebrek aan het bestaan der vrijheden.
Stelt de wetgever zich de bescherming
van den persoon en zijn vrijheden ten doel,
dan moet hij bedacht zijn op uitzonderlijke
tijden. Steeds is men zich bewust geweest,
dat het noodzakelijk kan zijn, ter wit le
van het behoud van den staat, ook bij de
beste rechtsregeling de vrijheid tijdelijk in
te perken.
Het verschil tnsschen beide „staten"
Het verschil tusschen den staat van oor
log en dien van beleg bestaat hierin, dat
bij den eersten men minder ver gaat in 't
overdragen van de bevoegdheden aan het
militair gezag en bij het inperken van de
vrijheden dan bij de tweede De vraag is
wel gesteld, of het aanbeveling verdient,
het onderscheid tusschen beide „staten" te
handhaven. We zullen daarover thans niet
debatteei*en, al kan de toestand op een
paald moment zoo zijn en nu is het
blijkbaar zoo gesteld dat eenige inper
king wenschelijk ie, zonder dat men alle
consekwenties behoeft te benutten, waartoe
de wet de mogelijkheid verleent.
Tijdens den oorlog van 1914—1918 heeft
het militair gezag van zijn bevoegdheid om
bv. op de persvtijheid' in te grijpen, slechts
weinig gebruik moeten maken. De historie
van de journalistiek ten onzent meldt var
ingrijpen door militairen op de pers overi-
Het Engelsche
ss. yTAthenia'
dat op den At-
lantischen Ucê.
nan werd
torpedeerd. Aan
boord bevonden
zich H00 per
8onen.
Indië wacht in spanning af
De Saltans betuigen trouw
Verminderend passagiersvervoer
BATAVIA, 4 Sept. (Aneta). Omtrent het
algemeen aspect van het openbare leven en
het zakenleven in de hoofdstad, kan nog
worden gemeld dat uiterlijk alles rustig
blijft
De zaken-wijk, de Kali Bes ar, bewaart
dezelfde afwachtende houding als in de
laatste dagen was aangenomen. Bij de
spaarbanken worden in de laatste dagen
•el enkele bedragen aangevraagd, doch in
alle gevallen was een voor-de-hand-liggen-
de verklaring aanwezig. Van eenige onrust
onder de kleine spaarders is geen sprake.
De geheele 6tad wacht intusschen, onder
zeer groote spanning, de verdere ontwikke
ling van den gang van zaken in Europa af,
in het bijzonder het verloop op militair
gebied.
De Sultans betuigen trouw
MED AN, 4 Sept. (Aneta). Hedenmorgen
bezochten de sultans van Deli, Langkat,
en Assahan den resident van de Oostkust
van Sumatra, ten einde dezen, mede na-
3 den sultan van Serdang, mede te dee-
len, dat de sultans wenschen te getuigen
an hun onverzwakte en onwrikbare
trouw jegens H.M. de Koningin eri jegens
de Indische regeering.
Tevens wilden zij getuigen dat het hun
ensch is om déze trouw en onvoorwaar
delijke loyaliteit onder alle omstandigheden
te behouden en te handhaven, terwijl ver
der het verlangen werd uitgesproken, om,
noodig en zoo mogelijk, op de, hen pas
sende wijze, die hulp te bieden welke nuttig
kan worden geacht.
Het passagiersverkeer
BATAVIA, 4 Sept.. (Aneta). De invloed
van den oorlog op het passagiersverkeer
naar Nederland wordt steeds duidelijker.
Voor de ..Baloeran'" welke 13 Sept. vertrekt,
zijn reeds vele passages ingetrokken, even
als voor de „Marnix" welke 6 Sept. vertrekt.
Ook de Hadji-vaart (de tocht naar Mek
ka! wordt ten zeerste door de internationale
gebeurtenissen beïnvloed. De „Kota Inten"
welke met Mekka-gangers Zaterdag jl. i
vertrokken, zal weer te Tandjong Priok te-
rugkeéren.
Heden vertrok de „Tabinta" voor
Hadji-vaart, doch slechts een klein deel van
de Mekka-gangers, die hadoen voorgeno
men dien tocht te zullen maken, vertrokken
met dezen pelgrimstocht.
Ernstig ongeluk te Zeist
Milicien gedood
ZEIST, 5 Sept Gisteravond om zes uur Is
de 22-jarige ongehuwde dienstplichtige van
Z. uit Rotterdam bij een auto-ongeluk om
het leven gekomen.
Een twee-persoonsauto, waarin vijf per-
men, allen militairen, waren gezeten, reed
met groote snelheid op den Woudenberg-
schenweg in de richting Zeist toen van den
kant van den Jagersingel een militaire
auto den weg wilde oversteken. De wagen
stopte na even te zijn doorgereden, om de
andere auto te latfn passeeren. Dit verhin
derde evenwel niet, dat de bestuurder van
den twoseater ver naar links moest uithalen
om een aanrijding te voorkomen. Doordat
op hetzelfde oogenblik een tegenligger na-
Z.K.H. Prins Bemhnrd heeft het trans
port van troepen en materieel van het
N ederlandsche leger in oogenschouw
genomen.
Het geheim van de Veldpost
Wordt door het stempel verraden
Het wordt uit den treure op alle moge
lijke manieren door de autoriteiten her
haald, dat de plaatsen waar militairen ge
legen zijn niet op de poststukken mogen
worden vermeld.
Dit zij zoo, als het noodzakelijk is, dan
moet dat ook.
Ons bereikten in de laatste dagen echter
.al van poststukken van militairen, die
slechts per „veldpost" te bereiken zijn Even
wel de poststempels vermelden in
bijna alle gevallen zeer duidelijk de plaats
•an herkomst.
Wij vragen1 Is geheimhouding dan niet
oo noodzakelijk dat ook dit voorkomen
moet worden?
Indien een maatregel niet consequent is
door te voeren, is het beter hem niet te
nemen.
DOOR EEN AUTO AANGEREDEN
GRONINGEN, 5 September. Gistermorgen
is de 73 jarige mej. S. H. in de verlengde
Oosterstraat, alhier, bij het oversteken van
den weg aangereden door een personen
auto, bestuurd door den heer B. T. uit
Groningen. D cvrouw werd tegen den
grond geslagen en met ernstige verwon
dingen opgenomen.
Des avonds is zij in het Academisch
Ziekenhuis overleden.
Nederland in Mobilisatietijd
BENZINE IN AUTO-TANKS
De A.N.W.B. brengt onder de aandacht
van automobilisten, die naar het buiten
land gaan, dat zij ingevolge een inge
gaan verbod in hun tank niet meer dan 10
liter benzine mee over de grens mogen ne-
REIZEN NAAR FRANKRIJK
Volgens medeaeeling van het Fransche
consulaat te Amsterdam moet ieder, die
zich naar Frankrijk wil begeven, zich ver
voegen, voorzien van zijn national paspoort,
VERANDERING VAN
GRENSFORMALITEITEN
De A.N.W.B. vestigt er de aandacht op.
dat de grensvoorschriften thans ieder
oogenblik kunnen veranderen en dat het
dus raadzaam is vóór het ondernemen van
een reis nauwkeurig te informeeren bij den
consul van het betrokken lan-d.
RIJKSBUREAU ZEESCHEEPVAART
I>e minister van economische zaken heeft
voor de uitvoering van de Zceschepenvorderlngs
wet 1939 en de Wet Behoud Scheepsruimte 1939
vaart Ingesteld, dat
hage, Rtjnstraafc 24.
De dagelijksche lei
RIJKSBUREAU VOOR
BOUWMATERIALEN
De minister van economische zaken is over
gegaan tot het Instellen van een Rijksbureau
voor Bouwmaterialen.
Bü ministerieel© beschikking Ih vastgesteld,
kregen vergunning, is
te verkoopen,
of te
gevestigd, dat
ankondlglng e>en aigemeene dlspensa-
geldt Voorts heeft het bureau tot taak
positie ten aanzien van de voorziening met
ïwmaterlalen in het algemeen, metalen en
it uitgezonderd, te onderzoel
entariseeren der voorraden.
werken, af
zij er
door het
reau. ook worden ingewonnen bij den Eco-
misohen Voorlichtingsdienst Rijnstraat 24.
n Haag. en bij de Kamers van Koophandel
UITVOER ZUIVELPRODUCTEN
De Ned. Zulvelcentrale, afd. Zuivel.
Haag. brengt ter kennils van exporteurs
melk, boter. kaas. melkproducten en ca!
dat Ingevolge nadere bepalingen, reeds h
tporteurs. die vandaag morgen willen
oeren. en niet in het bezit zün van een
de centrale afgegeven uitvoer-certlflcaa^
ging krti
joordeelen of de
DISTRIBUTIEREGELING
VOOR KOOLTEER
Als onderdeel van de verschillende voo
maatregelen, die door de huidige omstandig
heden geboden worden, heeft de minister va
economische zaken, gebruik makende van c
bevoegdheid, welke hem bU dc z.g. Dlstributl.
mlsche Producten, tw. een voor koolte
ot directeur van deze sectie wordt 1
md de heer P. Hljdelaar. aan wlen de u
ring der distrlbutieregellng ié opgedrag-
Koophandel
HUIDENBESCHIKKING
Van bevoegde zijde worien agenten ei
delaren in huiden, alsmede huiden- en
blooters er op gewezen, dat zU verplicht zijn
onmiddellijk een verzoek in te dienen tot
HuldaiM
Amsterdam-C. D<
i kunnen bü Be-
oemd Rijksbui
zij
ibrikant
>rhandei
en- en vellcnblootei
verplicht van de huidet
Rijksbureau. Ook dezt
moet geschieden or formulieren, welki
spoedig mogelijk bü het RUksbureau moeten
worden aangevraagd.
Als hulden zijn te beschouwen: alle bereide
en onbereide hulden en vellen, voor zoover af
komstig van paarden, runderen, kalveren,
schapen en geiten.
derde, gooide de chauffeur vervolgens het
stuur weer naar rechts om, waardoor de
wagen door de groote vaart in den zachten
berm terecht kwam en omsloeg. De mili
cien van Z. werd hierbij zoo ernstig gewond
na enkele oogenblikken de dood intrad.
De overigen bleven ongedeerd. Het stoffe
lijk overschot van het slachtoffer is naar
het ziekenhuis te Zeist overgebracht
BIJ HET ZWEMMEN VERDRONKEN
HENGELO, 5 Sept. De 17-jarige jongen,
Eckelboom, is bij het zwemmen in het na
tuurbad „De Houtmaat", vroegere kleigaten
van een steenfabriek, verdronken. Toege
schoten hulp poogde nog de levensgeesten
weer op te wekken, doch het mocht niet
baten.
De Poolsche gezant, Z. Exc. W. Ba-
binski, verlaat het ministerie van Bu
tenlandsche Zaken te Den Haag, waar
hij minister van Kleffens mededeeling
deed omtrent den toestand in Pohen.
BONTWERKER
40 GROOTE ZAVELPLAATS BRUSSEL
Eerste Rangscollectie
OPGERICHT 1893
Exclusieve Modellen
GEEN B IJ HUIS
NATUURLIJKE KOOLZUURBADEN
-♦ ALLE SPORTEN EN VERMAKEN «-
HET CASINO is het GEHEELE JAAR GEOPEND
MINERAALWATER SPA-MONOPOLE
Vraagt Hotellijst M. aan het Bureau voor Vreemdelingenverkeer.
Pension Gebr. SCHOTTE
312 Rue Royale 342 BRUSSEL, TeL 173316
Alle comfort, str. koud en warm water.
Volledig pension per maand
900 tot 1200 frs.
PRIMA RESTAURANT
Waar de Hollanders komen.
RESTAURANT
LE FILET DE SOLE
COMPAGNIE ANGLAISE
ROSKAM ET ROLLIN
GROOT KLEEDERM AKERSHUIS
Kleeding naar Maat en gemaakt
Mooiste keuze Engelsche stoffen
Hoek van de Rues de la Cathédrale et
de la Régence LUIK
Koopt om GOED gekleed te zijn, tn het
sedert 100 laar bekende Magazijn!
Burgerlijke en Militaire Kleermakers
„SUISSE NORD"
Hotel-Restaurant en Banketbakkerij
Bekend bij de Hollanders om zijn
gerenommeerde keuken en matige
prijzen. Prima Hotel.
Kruidtuinlaan 78 -BRUSSEL
(2 minuten van Noordstatie)
LA MODISTE r
MARIE ORLEANS
LE PLUS GRAND CHOIX DE CHAPEAUX
DERNIèRES CRéATIONS DE PARIS
80 RUE NEUVE - BRUXELLES
VOOR DE
STAD - REIS - SPORT - ZEE - REGEN
KOOPT MEN BIJ
THE FINEST OF THE WORLD
24-30 PASSAGE DU NORD (Metropole) BRUSSEL
OOSTENDE 44 Rue de Flandre DE ZOUTE 135 Av.du Littoral
BRUGGE 42 Rue des Pierres GENT 29 Rue des Champs
22 NIEUWSTRAAT - BRUSSEL
DINER. 1 fl„ uitgelezen Menu en
k la carte Avondeten naar keuze.
Specialiteit: Kip, Hollandsche Bief
stuk. Elke dag: VERSCHE VISCII
direct uit de Vischmijn v. Oostende.
Attentie-adres: RUE NEUVE 22
Hollanders gedurende Uwe vacantie te
BRUSSEL, maakt van de gelegenheid
gebruik door Uw inkoopen te doen bij:
„ELLEN SPORT", Bd. Anspach 18
Specialiteit in: MANTELS. JAPONNEN.
PULL-OVERS, HOEDEN, ENZ.
RESTAURANT
13 Rue des Bouchers 13
BRUSSEL - Tel. 112118
Gerenommeerde Keuken, waar men eet
-» zooals bij zich thuis 1 «-
GUNSTIG bekend bij de HOLLANDERS
VAN SCHELLE SPORT
HOTEL ROYALbbSÊ'S
(Noord-stationingang v. h. hotel: 1 rue
des Croisades. 150 Kamers. Modern com
fort 38 tot 90 frs.; met privat badkamer
50 tot 125 frs. Telegr.-adr.: Royalotol.
In Brussel
Wissel Uw Geld
bij JOS DE DECKKER
55 Boulevard Adolphe Max 55 centrum.
VOORDEELIGSTB KOERSEN
Specialist in Gelakte
KEUKEN-MEUBELEN
TOONZALEN
61 rue d'Aneleterre.
BRUSSEL-MIDI
HET RENDEZ VOUS DER HOLLANDERS
In geheel Holland bekend om zijn heerlijk IJsl TEA BOOM
BRUSSEL: 126 Rue Neuve BLANKENBERG: 3 Bakkershellin»
DE PANNE: 210 Zeelaan.
