iodiOj) De tijd voor daden is gekomen,! zegt Chamberlain ZATERDAG 2 SEPTEMBER 1939 Ms CHAMBERLAIN Gistermiddag om zes uur is het En- gelsche Lagerhuis bijeengekomen tot het aanhooren van een rede van Cham berlain. Het Lagerhuis was stampvol. Ook de tribunes waren meer dan be zet. Chalmberlaln, zoowel als Green wood, werden luide toegejuicht, toen zij de zittingzaal betraden. Chamberlain ving zijn rede aan om vijf minuten over zes, en was zeer on der den indruk, J)e eerste woorden van zijn rede waren bijna onhoorbaar. De eerste woorden van Chamberlain waren: „Ik ben niet voornemens heden avond veel woorden te zeggen. De tijd is gekomen voor daden (toejuichin gen) veeleer dan voor woorden. Acht tien maanden geleden bad ik dat de verantwoordelijkheid niet op mij zou mogen vallen oen dit Huis te vragen de vrceselijke scheidsrechterlijke uitspraak van een oorlog te aanvaarden. Ik vrees dat ik niet in staat zal zijn die verant woordelijkheid te vermijden. De rampspoed van den oorlog, zoo zeide Chamberlain, ligt op de schouders van één man den Duitschen Rijkskanselier. De Duitsche Rijkskanselier heeft de wereld in ellende gedompeld, om zijn eigen zinne- looze eerzucht te dienen (luid'e toejuichin gen), aldus Chamberlain. Ik zou echter geen duidelijker omstandig heden wenschen, dan zij vandaag zijn ten aanzien van de vraag waar mijn plicht is gelegen (toejuichingen). Wij hebben geen enkel middel verwaar loosd om het kristalhelder te maken voor de Duitsche Regeering, dat, wanneer zij er aan vasthield' wederom geweld ta gebrui ken op de wijze waarop zij dit in het ver leden heeft gebruikt, wij vastbesloten wa ren ons met geweld tegen haar te verzet Nu alle desbetreffende documenten ge publiceerd zijn, aldus Chamberlain verder, zullen wij voor de rechtbank der historie staan, wetende, dat de verantwoordelijkheid voor dezen verschrikkelijken rampspoed ligt op de schouders van één man (lulde toejuichingen). De Duitsche Rijkskanselier heeft niet geaarzeld om de wereld te dom pelen in ellende olm zijn eigen zinnelooze eerzucht en ambities te dienen (luide toe juichingen). Een witboek samengesteld Ik heb thans alle met de Duitsdhe Regee ring gevoerde correspondentie in den vorm van een witboek doen stellen. Ik denk niet dat het noodig is in bijzonderheden te re fereeren op dit oogenblik naar deze docu menten, die reed's voorbije historie zijn. Zij maken het volstrekt duidelijk dat ons doel is geweest er naar te streven besprekingen tot stand te brengen omtrent het Poolseh- Duitsche geschil tussohen de beide regee ringen zelf op voorwaarden van gelijk heid (toejuichingen). De regeling zou er een moeten zijn geweest welke de onafhanke lijkheid van Polen waarborgde en haar he hoorlijk in acht nemen veilig stelde door een internationalen waarborg. Chamberlain vervolge*: De Britsche ambassadeur heeft Ber lijn medegedeeld, dat tenzij verzekerin gen werden gegeven, dat iedere agressie ve actie wordt opgeschort en de Duit sche troepen uit Polen worden terug getrokken de Britsche Regeering zon der aarzeling haar verplichtingen zal nakomenj Bewogen zitting van het Britsche Lagerhuis Engeland zal zijn verplichtingen nakomen Duitsche troepen moeten uit Polen worden teruggetrokken Zinnelooze eerzucht van één man" Wanneer het antwoord h'erop ongun stig luidt zal óe Britsche ambassadeur zijn (paspoort aanvragen. In zijn rede zeide Chamberlain nog: Er is één passage in de mededeeling d.d. 30 Augustus, die ik zou willen aanhalen, om dat zij toont, hoe gemakkelijk een uiteinde lijke botsing zou hebben kunnen zijn ver meden, wanneer er het geringste verlangen had bestaan aan den kant van de Duit sche Regeering om tot een vreecizame rege ling te komen. In dit document zeiden wij: „De Engelsche Regeering erkent ten volie de noodzakelijkheid van spoed bij het in gang brengen van besprekingen en zij deelt de ongerustheid van den Rijkskanselier, voortvloeiende uit het in elkanders nabij heid staan van twee gemobiliseerde legers, tegenover elkancier". „Dienovereenkomstig zou zij op de sterk ste wijze er bij beide partijen op willen aan dringen zich te verplichten, dat gedurende de onderhandelingen geen agressieve mili taire bewegingen zullen plaats vinden. De Britsche Regeering heeft het vertrouwen dat zij een dergelijke verplichting van de Poolsche Regeering kan verkrijgen, wan neer de Duitsche Regeering soortgelijke verzekeringen zou geven". Dit telegram, zoo vervolgde de pre mier, bracht een onmiddellijk antwoord van de Poolsche Regeering, gedateerd op 31 Augustus, waarin de Poolsche re geering zeide, dat zij bereid was op ba sis van wederkeerigheid, de garantie te geven, dat in geval van onderhandelin gen Poolsche troepen niet de grens zou den schenden van het Duitsche Rijk, mits een overeenkomstige waarborg door de Duitschers werd gegeven. Wij hebben nooit eenig bericht ontvangen van de Duitscihe Regeering op dit voor stel. Engeland is gereed Sprekende over den aan den Britschen ambassadeur in Berlijn opgedragen stap zeide Chamberlain nog: „Wanneer het antwoord' van de Duitsche Regeering op onze waarschuwing ongunstig is en ik veronderstel niet, dat het waar schijnlijk anders zal zijn, heeft de Britsche ambassadeur instructies gekregen om zijn paspoort te vragen. In dat geval zijn wij gereed. Gisteren hebben wij verdere stappen genomen in de richting van een vervollediging der defen sievoorbereidingen en hedenmorgen hebben wij bevel gegeven tot algeheele mobilisatie van de geheele vloot, het geheele leger en (-•e geheele luchtmacht. Wij hebben ook een aantal andere maatregelen genomen, zoo wel in het binnenland als in het buiten land, waarvan het Huis niet zal verwach ten, dat ik in bijzonderheden een uiteen zetting geef. Ook zijn stappen genomen om de positie te beveiligen ten aanzien van de materiaal- en levensmiddelenvoorraden van verschillenden aard. 1914—1939 De gedachten van velen onzer moeten op dit oogenblik onvermijctelijk terugkeeren naar 1914 en naar een vergelijking van onze positie van thans en die. welke toen be stond. Hoe staan wij er ditmaal voor?, zoo vroeg Chamberlain. Alle drie de diensten zijn gereed. De toe stand is in alle richtingen veel gunstiger en geruststellender dan in 1914. Achter de strijdende diensten hebben wij een uitgc- breicl'e organisatie voor civiele defensie cp gebouwd en ten aanzien van onze onmid dellijke hoeveelheid manschappen zijn de behoeften van vloot, leger en luchtmacht in een gelbkkige positie aangezien zij bijna evenveel manschappen hebben als zij op dit oogenblik passend kunnen gebruiken. Het voornaamste en meest bevredigende om op te merken is, dat het niet noodig is in algemeenen zin een oproep uit te vaardigen De evacuatie van de Parijsche school kinderen is op groote schaal geschied. Het vertrek van een der stations. INDUSTRIE-TERREINEN GUNSTIG GELEGEN TERREINEN uitsluitend bestemd vooi Handel en Naai keuze van gegadigden: koop, erfpacht of huur. voor recruten gelijik door Kitchener 25 jaar geleden gedaan werd Wat de toekomst betreft is het van essen tieel belang, tegenover de geweldige taak. ons te wachten staat, meer in het bij zonder met het oog op onze ervaring van het verleden, ons manschappenmateriaal ditmaal te organiseeren op een zoo metho dische, billijke en economische basis als maar mogelijk is. J- Wetgevende maütrgSllen Wij stellen derhalve voor terstond wetgevende {maatregelen in te voeren met dit doel. Er zal een wetsontwerp worden ingediend dat voor alle practi- sche doeleinden zal neerkomen op een uitbreiding van de wet op de militaire oefening tot alle valide mannen tus- schen 18 en 41 jaar, welke onderhevig zijn aan militairen dienst. Stappen zullen genomen worden om te verzekeren, dat he'. vereiscihte manschap- penmateriaal voor de industrie niet wordt weggenomen. Er is nog slechts één opmerking, die ik zou willen maken, aldus verklaarde Cham berlain tenslotte, en dat is rrijn voldoening en de voldoening van dev Regeering van Z. M. uit te spreken, dat gedurende de*/.c laatste dagen van de crisis ook Mussolini zijn best heeft gedaan voor een oplossing (toejuichingen). Het blijft thans aan oils onze tanden op elkaar te zetten en deze worsteling in te gaan, naar welker vermijding wij zoo vu rig hebben gestreefd, met den vasten wil om deze tot het eindp tae door te zetten. Wij zullen deze worsteling ingaan met een zuiver- geweten en met den steun van de dominions en van het Britsche Rijk en tevens met de moreele goedkeuring van het grootste deel der wereld (opnieuw luide toejuichingen) Wij hebben geen twist met het Duit sche volk (toejuichingen), behalve dat het toestaat te worijen geregeerd door een nationaal-socialistische regeering. Zoolang die regeering bestaat en de me thoden gebruikt, oie zij zoo hardnekkig in dc afgeloopen twee jaren heeft toege past, kan er geen vrede zijn in Europa (toejuichingen). Wij zijn vast besloten dat er aan deze methoden een eincle moet komen en wanneer wij in de wor steling in de wereld wederom de wet ten kunnen vestigen van goeden trouw en afstand van geweld, dan zouden zelfs de offers, die d'it met ons zal mee- sleepen, hun meest volledige rechtvaar diging vinden (toejuiehingen). Greenwood aan het woord Na Chamberlain voerde Greenwood namens de Labouroppositie het woord, zeggende, dat dit een keerpunt is in de geschiedenis der menschheid. Hij voegde hieraan toe, dat de teerling thens is ge worpen. „Ik bevestig thans opnieuw en zeg voor de derde maal in dit huis aldus Greenwood dat de Engolscho Labour aan zijn gegeven woord vasthoudt. De wooróen \an den eersten minister zijn krachtig ge weest. Hij heeft woorden uitgesproken waaraan hij niet kan en, daar ben ik zeker vnn, niet zou willen ontsnappen. Wij zou den echter onze hoop op zand bouwen, wan neer wij den indruk hadden, dat de Duit srhe regeering eenigerlei gunstig .antwoon zou gaan geven op het beroep dat tot haai is gericht. Een actieve voortgang van za ken vindt reecjs plaats en Hitier iieeft ziel afschuwelijk in het ongelijk gesteld Hij i- de aartsvijand geworden van de mensch heid en staat schuldig niet alleen aan hel ernstigste, laaghartigste verraad jegens deze regcering en dit Volk. maar aan laf hartig verraad jegens alle volkeren u ien hij in het verleden beloften heeft gegeven. Verwijzende naar Chamberlains verkla ring, dat geweld met geweld' zal worden beantwoord, zeide Greenwood, dat dit hel gevoelen was dat practisoh door ieder lid an het Lagerhuis beantwoord wordt. Ten slotte verwijzende naar de verklaring welke de Labourpartij hec'e.navomi uitgeeft aan het land en aan de wereld, citeerde Greenwoord daaruit één zin. nl. dat de Eritsche Labour-beweglng ©en beroep d 0 op al haar leden om hecht achter haar (c staan in den weerstand aan de agressie. Van die houding, aldus Greenwood, zullen wij nooit afstappen en wij zullen de worste ling intreden met grimmige vastberaden heid om het systeem omver te wennen en te vernielen van een regeering, die rf'o vrijheid met voeten heeft getreden en die mannen en vrouwen heeft gemarteld. (Al- gemeene toejuichingen). Uit de rookende puinhoopen van die worstelirg zal een nieuwe orde der maatschappi oprijzen. De vrijheid zal overheersohen Sinclair aan het wooid De leider der liberale oppositie, Sin- 1 a i r, verklaarde, dat ihamherlain niet 1 slechts gesproken heeft oor zichzelf, zijn partij en de regeering, naar namens de natie als geheel. „En wi steunen liern in het standpunt, dat hij hans heeft ingeno men. De Britsche regeelng, aldus Sinclair, heeft niets ongedaan gdaten om bij te dra gen tot een vreedzam» regeling waarov n vrijelijk zou zijn ondo'handeld en 't waren niet Engeland of Frihkrijk of Polen, die weigerden aan de gpene tafel te gaan zit ten om te onderhandelen, maar het was Hitier." Sprekende over de wetsontwerpen, die hedenavond zouden worden ingediend', zei- cle Sinclair: „Wij zullen ze steunen aange- "en het van essentieel belang is, dat een regeering in het leven wordt geroepen, die rij genoeg staat om van te voren plannen te maken en sterk genoeg is om krachtig vlug te handelen. Wij moeien ons de noodzakelijkheid voor oogen houden van een opbouwende krach tsinspannuig voor den wederopbouw van oen nieuwe orde in Europa met wgiks bouw wij een begin heb ben gemaakt." Het Lagerhuis nam vervolgens het cre- diet van 500 millioen pond Sierling aan. Het crediet geldt voor kosten gedurende een periode tot 31 Maart 1940. Het ontwerp werd achtereenvolgens in alle stadia afge handeld en doorgezonden naar het Hooger- Halifax in het hoogerhuis Halifax heeft in het hoogerhui6 een gelijksoortige verklaring afgelegd als de premier in het lagerhuis. Hij bracht hulde aan den eersten Minister, zeggende, dat geen man ooit met meer toewijding voor den vrede gewerkt heeft dan hij. (Toejui chingen). En geen sterker bewijs kan ge leverd worden voor het feit, dat de huid ge situatie Engeland is opgedrongen, dan dat het juist Chamberlain moest zijn, wien het te beurt valt, Engeland, wanneer dat mocht zijn, in den oorlog te leiden. Een ieder, die de documenten van het Witboek over de Enge;scnDuitsche cor respondentie leest en die het instinctieve verlangen naar overeenstemming kent, dat, naar ik geloof, gemeenschappelijk is a-.11 het Duitsche en het Britsche volk, kan tragedie afmeten, die besloten ligt in de volstrekt onreohtvaardige actie, die do">r de Duitsche leiders is ondernomen en 0 de eerste en belangrijkste plaats is onder nomen door den Duitschen rijkskanselier, op wien in de geschiedenis stellig e*-n overweldigende verantwoordelijkheid zal 1,4 M. ».55 VARA. 12.00 AVRO. 5.00 VARA. 6.30 VPRO. 8.00 13.00 AVRO. 8.55 Gram.muziek. 9.00 Ber. 9.05 Tuinbouwhalfuur 9 3o Gram.muzlek. 9 15 Causerie „Van Staat en Maatschappij" 9.59 Ber. 10.00 Viool en Plano. 10.40 Decla matie en gram.muziek. 11.00 VARA-Orkcst en dubbelmannenkw-artet „Smetana". 12.00 Omroeporkest (ca. 12.1; 9.15 Declamatie. 9.. ►o-l 1st. 9.55 12.45 Gi .00 Omroeporkest. 1.30 Causerie. „Wat er ln I-ndlë gebeurt". 1.50 Gram.mu ziek. 2.00 Boekbespreking. 2.30 Gradn.mu- ziek. 3.00 Residentie-Orkest en soliste. Ir de pauze: Gram.muziek. 4.30—5.00 Repor tage. 5.05 Meisjeskoor „Jong Leven" en so liste met pianobegeleiding 5.30 VARA-Or- kest 6.00 Gram.muziek. 6.15 Sportnieuw* ANP. Hierna: Gram.muziek. 6.30 Causerl. „Religieuze kunst in het- Prado te Genève' 7.00 Ned. Herv. Kerkdienst. 8.00 Ber. AN! Radiojournaal, mededeeli tieorke* AVRO-. Declamatie. 10.05 AVRO en de Melody Sisters. 10.30 Gram.mu-zlek met toelichting. 11.00 Ber. ANP, hierna t 12.00 Gram.muziek. HILVERSUM II. 301,5 M. 8.30 NCRV. 0.30 ui KRO. 5.00 NCRV. 7.4511.15 KRO. 8.30 Morgenwijding. 9.30 Grjm.muziek. 10.00 u Plechtige Hoogmis en Te Deum. 12.00 Ca serie „Christus tegemoet ln de lucht". 12.20 Koninklijke Harmonie ..Sophii ging". 1.00 Boekbespreking 1.20 KRO-Or- kest. 2.00 Vragenbeantwoording. 2.45 muziek. 3 00 KRO-Melodlsten en solist. 3.45 Gram.muziek. 4.00 Zleltenlof. 4.55—5.00 Gram.muziek. 5.05 Gewijde muziek (gr.pl.) 7.45 Gram.muziek. 8.00 Ber. ANP. Mededee- ltngen. 8.15 Ken. Militaire Kapel. 8.45 u Gram.muziek. 9.05 Vervolg concert. 9.30 u. KRO-Melodisten en solist. 10.00 KRO-Or- kest. 10.30 Ber. ANP. 10.40 Epiloog. 11.90— 11.15 Esperamtonieuws. DROITWICH 1500 M. 12.20 Liedjes. 12.40 Orkest. 1.20 Vocaal kwartet. 2.35 Orkest. 3.35 Mandoline-Orkest. 4.20 Lui: 4.50 Orkest. 5.20 Causerie 5.40 Strlj-kkwartet 6.30 Europeesch overzicht. 6.50 Plan-xiuetten' 7.20 Orkest. 8.15 Kerkdienst. 9.10 Berich ten. 9.25 Radiotooneel. 9 50 Harmoiieorkest 10.35 Declamatie. 10.50 Epiloog. BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M. 10.2( Orkest. 11.20 Reportage. 11.35 Carillon. 12.50 aur Orkest. 3.35 Onkest. 3.50 Repo-rtage. 4.20 u. Orkest. 7.20 Reportage. S.20 Orkest. 1030 Orkest. 484 M: 10.20 Concert. 11.20 Harmonie. ll.iO Piano. 12.35 Orkest. 3.10 Piano-kwart-ét. 3f5i Reportage. 6.20 Causerie. 8.20 Orkest. 10.31 414 M. Algemeen Pro gramma, verzorgd door dc AVRO. 8.Or gelspel. 8.15 Ber., gramofoonmuziek. 10.— Morgenwijding, 10.15 Gewijde muz. (gr.pl..), 10.3) Voor de vrouw. 10-35 Het Lyra-trio. 11.20 Declamatie. 11.45 Ensemble Jetty Can tor (ca 12.15 Ber. c-n 12.30—1.— Gramofoon-. muziek), 1.30 ..The Kllauea's. AVRO-girla en Orgelspel (opn.), 2.30 Zang met pianobege leiding en gramofoon muziek. 3.— Omroep orkest. In de pauze: Gramofoonmuziek. 4.30 itsork, ïmuzlek (ca. 6.25 Ber.), 7.— Planovoordraoht. 7.30 Declamatie. 8.Berichten ANP. 8.15 Gramofoonmuziek, 9.Radiotooneel. 10 05 Omroeporket en so- 9.Radioibooaieel. 10.05 Omroeporkest- en 80s Ensemble Majo Marco. HILVERSUM II, 301.5 M. NCRV-Uitzending 8.— Schriftlezing, meditat'e, 8.15 Berichten, gramofoonmuz. (9.30—9.45 Gelukwenschen). 10.30 Morgendienst, 11.Christelijke lec tuur. 11.30 Altviool-toordracht met piano begeleiding. 12.Berichten, 12.15 Vervolg van 11.30. 12.35 Gramofoonmuziek, 1.Or gelconcert, 2.Voor de scholen. 2.35 Gra mofoonmuziek, 3Causerie „Wat dc pot sohaft", 3.30 Gramofoonmuziek. 3.45 Bijbel lezing. 4.45 Gramofoonmuziek. 5.136.15 Voor de kinderen. 6.20 Gramofoonmuziek. Ber.. 8.39 Vragenuur (7.00—7.15 Ber.). 7.45 Causerie „Drie maanden onder do Armeen- sche vluchtelingen in Syrië", 8.Berlchton ANP, herhaling SOS-berlcJiten, 8.I5 Nederl, Strijkkwintet. 8.50 Causerie ..School er huis'', 9.20 Gemengd koor „Toenadering" en Gramofoonmuziek, 10.Berichten ANP, ac tueel halfuur. 10.30 Nederl. Strijkkwintet 11— Gramofoonmuziek. 11.50—12.— Schrift lezing. DROITWICH, 1500 M. 11.50 Orgel. 12.20 Zangers 12.50 Liedjes en piano, 1.50 Orgel. 2.20 Ttio 2.50 Viool en plano. 3.20 Orkest. 4.20 Mu- settemuzlek, 5.50 Kwintet, 6.20 Berichten hierna Causerie, 6.50 Boekbespreking. 7.1C Orkest. 7.50 Band. 8.20 Syimphonie-orkest. 9.50 Causerie. 19.05 Harmonie-orkest, 10.5C Band, 11.20 Orkest. RADIO-PARIJS. 1648 M. 11.20 Orkest, 12.3C Zang, 3.35 Zang, 3-50 Plano. 5.05 Zang, 6.3c Koor, 8.35 Piano. 8.50 Opera. KEULEN, 456 M. 7 35 Militair Orkest. 8 50 ..Dré 12.20 en I.35 Symphonie-ork. 4.20 Orkest, 8 20 Onbekend Musikai 2.30 Concei 11.— Orkes BRUSSEL, 322 cn 484 M. 322 M.« 8.20 Cabaret. 484 M.! 12.20 Orkest. 1.30 Orkest, 5.20 Orkest, 6.35 Zang. 7.05 Piano, 8 20 Opera's. Het begin der vijandelijkheden Een uiteenzetting van Poolsche zijde Aanvallen op 17 plaatsen tegelijk WARSCHAU. 2 Sept. Het Poolsche tele- graafagentschap meldt: Bij het aanbreken van den dag van den eersten September 1939 hebben de leger- strijdkrachten van het Duitsche Rijk de vijandelijkheden tegen Polen geopend. De Poolsche grens werd op verscheidene plaat sen overschreden. De Duitsche troepen over vielen het Poolsche garnizoen der Wester- platte te Dantzig, dat dezen aanval afweer de. De Duitsche luchtmacht ondernam ver scheidene luchtaanvallen op Krakau en de steden van Opper-Silezië, als Czenstochowa, Tczew, Puck, en Grodnó en bombardeerden deze plaatsen. De verraderlijke aanval werd ontke tend eenige uren nadat de ambassa deur van Polen in Berlijn de rijksre- geering in kennis had gesteld van de welwillende houding der Poolsche re geering tegenover de pogingen der r«- geering van Engeland om den vrede te bewaren. De agressie, welke in ruwheid ongeëven aard is, zal den vastberaden wil ontmoeten van het geheele verdedigingsstelsel der ge heele Poolsche natie, die zijn vrijheid, zijn rechten en zijn eer tot het einde toe zal ver dedigen. Tot dusver zijn de volgende aanvallen ge signaleerd: 1. Een aanval op Myszynice met een iueh - bombardement op de steden Myszynice, Grn- jewo, Chorzele en bet Chorzele, ten noorden van Warschau. 2. In Opper-Silezië een aanval fussscher Ncumittelwalde en Richt.hab Duitsch Een colonne wielrijders onderweg ti dens het groote troepentransport, dat Vrijdag een aanvang nam. UIT OOST- EN WEST-INDIF' h« De gebeurtenissen in Europa Reactie In Indië Sombere ernst en groote opgewondenheid aai BATAVIA, 2 Sept. (Ancta). Het eerste b$- richt omtrent de vijandelijkheden in Europap viel in den heetcn namiddag, terwijl een.*1*2 groot deel van de hoofdstad oogenschijnlijk het in diepe stilte en rust verkeerde. Door dit b-u bericht werd de laatste twijfel weggenon. welke nog bestond naar aanleiding van ht tevoren ontvangen bericht uit Berlijn, be treffende de proclamatie van Hitier aan d*ons weermacht, welk laatste bericht nog in ver- Van schillende toonaarden werd ontvangen en te c op diverse wijzen werd becommcntariseerd. plaj De berichten wérden hier met sombere ernst 2 en daa. weer in de grootste opwinding ont- vangen. In officieele kringen werden deze J" berichten met de gewone kalmte vernomen, *ra< alhoewel ditmaal uiteraard vermengd met ven een diepen ernst omtrent den toestand. gen Het regeeringsapparaat. is echter geheel j^] klaar voor alle gebeurlijkheden. diéii Geen nervositeit wat BATAVIA, 2 Sept. (Aneta). Nadat de eer- ste berichten omtrent de gebeurtenissen in Europa door dc dagbladen per bulletin wa- aaa ren bekend gemaakt, waarbij op het ge- ®nw loei van de sirene zich een groote menig- om te voor het gebouw van „Aneta" verzamel- opni de, kcei de geleidelijk de rust onder het pu- pQje bliek terug. In de omgeving van het Aneta- einj de E gebouw en in de winkelbuurten bleven de menschen nog geruimen tijd bijecn-groepen c om het nieuws uit Europa te bespreken. ver Alhoewel de ernst van den toestand uiteraard een stempel op het leven van de hoofdstad drukt, is uiterlijk van een bepaal- de nervositeit niets merkbaar. JF' De winkels zijn geopend als gewoonlijk. r terwijl de pasar gambir, welke kort geleden De E was ge pend, den gewonen sprookjesach een c gen aan' lik bood. Het eenige wat opvi 1 strike was, da het in den vooravond op stra it -li.-. iets min- >r druk was dan gewoonlijk. 8 De radi '-telefoon-verbinding met het bui- zo^( tenland e.i wel speciaal met Nederland, is Za drukker bezet dan ooit. groot De telegraaf-dienst is vooral sterk bezat of za tengevolge van diverse regeeringstelegram- na e, men. Verschillende kleinere kantoren, wel- r ke reeds gesloten waren, zijn weer tot her- :e?, opening opgeroepen. He Te Tan Ijong-Priok is het algemeen rustig een t en nocli op straat, noch aan de haven is ruller, iet? ongewoons merkbaar. De gouverneur generaal en mevr. Van Starkenborgh bezochten den pasar gambir en maakten, vol belangstelling,.een rondgang langs do diverse stands. Zij wer« den door het comité ontvangen in de comité» zaal.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1939 | | pagina 8