Jlir uwr t(tfourant
HET ALLERERNSTIGSTE MOMENT
De inhoud van Hitiers rede
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Danzig bij het
Duitsche Rijk
Bureau: Breestraat 123 - Telefoon 22710 (na 6 uur: 23166) - Postbox 20 - Postgiro 58936
NO. 6793 VRIJDAG 1 SEPTEMBER 1939 20e Jaargang
De Duilsche Führer Adolf Hitler heeft een dagorder aan de weermacht
uitgevaardigd, gedateerd op 1 September.
Deze luidt als volgt:
De Poolsche staat heeft de vreedzame regeling van de
nabuurbetrekkingen waarnaar ik gestreefd heb, afge
wezen. Hij heeft in plaats daarvan een beroep op de
wapenen gedaan. De Duitschers in Polen worden met
bloedige terreur vervolgd, van huis en hof verdreven.
Een reeks van voor een groote mogendheid onverdraag
lijke grensschendingen bewijst, dat de Polen niet langer
bereid zijn, de Duilsche rijksgrenzen te eerbiedigen. Om
aan dit waanzinnige optreden een einde te maken, blijft
mij geen ander middel dan van nu af aan geweld tegen
over geweld te plaatsen.
De Duitsche weermacht zal den strijd om de eer en de
levensrechten van het herrezen Duitsche volk met harde
vastbeslotenheid strijden. Ik verwacht, dat ieder soldaat,
gedachtig aan de groote traditie van het eeuwige Duit
sche soldatendom, zijn plicht tot het uiterste zal ver
vullen. Blijft u steeds en in alle lagen bewust, dat gij de
vertegenwoordigers van het nationaal-socialistische
Groot-Duitschland z|jt.
Leve ons volk en ons rijk.''
Hitier heeft in zijn vandaag in den Rijksdag gehouden rede medege
deeld, dat hij vastbesloten is:
1. de kwestie-Danzig op te lossen
2. de kwestie van den Corridor op te lossen
3. ervoor te zorgen, dat in de verhouding Duitsch-
landPolen een wending intreedt, welke een
vreedzame samenwerking garandeert.
Hij zal, aldus verklaarde de Führer met nadruk verder, zoolang
strijden, totdat de Poolsche regeering geneigd is die toestanden tot
stand te brengen, of totdat een andere Poolsche regeering zal
worden gevonden, welke daartoe bereid is.
Hitier deelde in zijn redevoering mede, dat hij het veldgrijs dat hij
vandaag weer heeft aangetrokken, pas zal uittrekken, na de over
winning of dat hij anders niet meer zal leven. Tot zijn opvolger voor
dan wijst hij generaal-veldmaarschalk Göring aan. Mocht dezen iets
overkomen, dan komt rijksminister Rudolf Hess als opvolger.Mocht
ook dezen wat overkomen, dan zal door een wet een senaat worden
ingesteld, welke uit zijn midden den waardigste, d.w.z. den dapper
ste zal kiezen.
Een wetsontwerp is ingediend inzake de
geneeskundige voorziening onder de bur-
jerbevolking in geval van oorlog, oorlogs
gevaar of andere buitengewone omstandig
heden.
VRIJ WARM WEER
Weerverwachting: plaatselijk
ochtendmist. Overdag gedeeltelijk be
wolkt. Droog vrij warm weer. Zwakke
wind uit zuidelijke richtingen.
BAROMETERSTAND
Stand vanmorgen half twaalf 763,4.
FIETSERS LICHT OP:
2 Sept. 's avonds van 8.16 tot 5.44.
StcmnrinrnteprijS:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agenlschap gevestigd is 2.35
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/a ct
Vóór den Oorlog?
De itoestand rond het Poolsch-Duitsche
zonflict ontwikkelt zich gedurende 't laat-
te etmaal :nct zulk een catastrofale snel-
eid. cat sch. r van oogenblik tot oogen-
lik de situatie zich wijzigt, en niet kan
orden voorspeld, waarop uiteindelijk dit
alles zal moe n uitloopen. Duitschlands
aorstellen aan Polen, die niet onredelijk
waren, schijnen inmiddels door de grond
wetswijziging van de Vrije Stad Danzig.
Vvaarbij deze :ich met het Duitsche Rijk
vereenigd verklaart, te zijn achterhaald.
[Was het voor de Poolsche nationale waar
digheid reeds niet doenliik, zich door
Duitsche pressie tot onderhandelingen te
Berlijn te laten dwingen, thans moet het
voor Polen v 1 haast onmogelijk worden
geacht, nog op eenigerlei wijze met
Duitschland cot nieuwe voelingname te
komen. Zelfs Hitlers order aan de Duit
sche weerrr icht, schoon een dreigend
symptoom, ag niet zonder meer als het
atste woord worden beschouwd; een
proep is n> g geen oorlogsverklaring.
Onrust v. rwekken intusschen berichten
'uit verschil :nde bron, d^t Poolsche ste
den door'D; itsche vliegtuigen zouden zijn
gebombarde :rd.
De zittin.i van den Rijksdag, waarin de
Führer het /oord heeft gevoerd, en waar
toe op eeinverwacht moment heden-
pacht weru besloten, kenmerkte zich niet
door een kj achtig aan den dag gelegde
overtuiging. Hitier duidde meer aan, dan
hij omschreec, en repte wel ervan, dat hij
leger en luchtmacht bevel had gegeven,
hun plicht te doen, doch van een bepaal
de taak heef hij daarbij geenszins ge
sproken.
Intusschen bericht Berlijn zelf, dat het
Duitsche lea er en de luchtmacht in Po
len oorlogsdaden hebben ondernomen,
ter^,bescherming van de Duitsche belan
gen', zulks in opdracht van den Führer
aant de v z rmacht. Dit beteekent dus,
da. nu hel woord is vervangen door de
daad; het u '.zicht, dat er alsnog door be
sprekingen i ;ts zal tot stand kunnen wór
■den gebraohi, lykt helaas uiterst gering.-
Het Engelsche parlement zal heden
avond eveneens bijeenkomen. Wellicht
at intusschen de historie zich verder in
duidelijker lijn zich zal hebben ontwik
keld.
Thans moet worden gevreesd dat over
West-Europa een donkere nacht gaat
vallen.
Algemeen vliegverbod*
boven Dui schland
BERLIJN, 1 Sept. (D.N B.). Bij verorde
ning van dfn Rijksminister voor de lucht-
aart en opperbevelhebber van het lucht-
>wpen, wordt, met intrekking van alle
gere ve-ordeningen, het geheelc lucht-
^er met binnen- en buitenlandschr»
uigen ver Duitsoh gebied onmiddel-
rerbode
b ve: - dening is niet van toepassing
miegtuigm, die in dienst van de Duit-
s> .e weermacht geb-uikt worden en op
rt. eeringstoestellen.
Bij overtreding stelt men zich bloot aan
hot gevaar van beschietings
De Vrije Stad herziet
haar grondwet
Proclamatie van Forster aan
de bevolking
F or s t er, de gouwleider van Dan
zig en sedert kort reeds formeel hoofd
van de Vrije Stad, heeft thans het vol
gende telegram aan den Führer gezon
den, waaruit blijkt, dat Danzig zich
thans door een wetsivijziging met
Duitschland heeft vereenigd.
Mijn Führer,
Ik heb zoojuist de grondwet van den
staat, de hereeniging van Danzig met
het Duitsche rijk betreffende, ondertee
kend, en daarmede van kracht ver
klaard.. De wet wordt genoemd: „grond
wet van den staat van de vrije stad
Danzig, de hereeniging met hét Duit
sche Rijk betreffende, van 1 September
1939".
Tot opheffing van den dringenden
nood van volk en staat der vrije stad
Danzig vaardig ik de volgende grond
wet voor den staat af:
Art.1: De grondwet van de vrije
stad Danzig is met directen ingang op
geheven.
Art. 2: Alle bevoegdheden en het uit
voerende bestuur worden uitsluitend
uitgeoefend door het staatshoofd.
Art. 3: De vrije stad Danzig vormt
met directe inwerkingtreding met haar
gebied en haar volk een deel van het
Duitsche rijk.
Art. U: Tot de definitieve bepalingen
over de invoering van het Duitsche
rijksrecht door den Führer blijven de
gezamenlijke wettelijke bepalingen uit
de grondwet, zooals zij op het oogenblik
van de uitvaardiging van deze grond
wet van den staat gelden, van kracht.
Danzig, 1 September 1939.
w.g. Albert Forster, gouwleider.
Ik verzoek u, mijn Führer, in naam
van Danzig en zijn bevolking, aan deze
„grondwet van den staat" uw toestem
ming te geven, en bij rijkswet de her
inlijving bij het Duitsche Rijk te vol
trekken.
In toegewijdheid betuigt Danzig u,
mijn Führer, onvergankelijke dankbaar
heid en eeuwige trouw.
Heil u, mijn Führer.
w.g. Albert Forstergouwleider.
FORSTERS PROCLAMATIE
Mannen en vrouwen van Danzig:
Het uur, waarnaar gij sedert twintig
jaren hebt gesmacht, is aangebroken
Danzig is met ingang van heden terug
gekeerd in het groote Duitsche injk
Onze Führer Adolf Hitler heeft ons be
vrijd. Op de openbare gebouwen in Dan
zig waait vandaag voor den eersten
keer de hakenkruisvlag. De vlag van
het Duitsche rijk. Zij waait evenwel ook
van de vroegere Poolsche gebouwen en
overal in de haven. Van de torens van
het oude raadhuis en de eerbiedwaar
dige Mariakerk luiden de klokken het
uur der bevrijding van Danzig in. Wij
danken God onzen Heer, dat hij den
Führer de kracht en de mogelijkheid
heeft gegeven, ook ons te bevrijden van
het kwaad'van het dictaat van Versail
les. Wij, Danzigers, zijn gelukkig, thans
ook burgers te mogen zijn van het rijk.
Mannen en vrouwen van Danzig, wij
willen in dit plechtige uur zij aan zij
staan, elkander de hand reiken en den
Führer de heilige belofte geven alles te
doen, ivat in onze macht is, voor ons
heerlijke groote Duitschland.
Leve het bevrijde weer tot het rijk
terug gekeerde Daiizig. Leve ons groote
Duitsche vaderland. Leve onze geliefde
'leider Adolf Hitler.
Danzig, I September.
Naar het D.N.B. meldt heeft Hitler
telegrafisch den terugkeer van Danzig
bij het Rijk aanvaard.
DUITSCHE TROEPEN
OVER DE POOLSCHE GRENS
BERLIJN, i Sept. Het opper
bevel van de weermacht maakt
bekend
Op bevel van den Führer en op
perbevelhebber heeft de weer
macht de actieve bescherming van
het rijk op zich genomen. Ter ver
vulling van haar opdracht een halt
toe te. roepen aan het Poolsche ge
weld, zijn troepen van het Duit
sche leger vanmorgen over alle
Duitsch-Poölsche grenzen tot den
tegenaanval overgegaan. Gelijktij
dig zijn eskaders van de lucht
macht opgestegen om de militaire
doeleinden in Polen onschadelijk
te maken. De oorlogsmarine heeft
de bescherming van de Oostzee op
zich genomen.
Poolsche steden
gebombardeerd
Duitsch offensief in drie
richtingen
PARIJS, 1 Sept. (Havas). Volgens hier
ontvangen inlichtingen zijn de Duitsche
troepen vanmorgen het offensief in de vol
gende richtingen begonnen:
In het noorden van Polen op de grens van
Oost-Phuisen wordt een aanval uitgevoerd
in de richting van de steden Mlawa, Dzial-
dowo en Chojnice.
In het znaiden heeft de Duitsche aanval tot
doelwit op de grens van Silezië het Silezische
steenkolenbekken en in het bijzonder dat van
Ozetobhowa.
Ook de haven van Gdynia is vanmorgen
door de Duitsche luchtmacht gebombardeerd
Krakau, Kattowitz en andere Poolsche ste
den zouden uit de lucht zijn gebombardeerd.
In Warschau, dat ook gebombardeerd is,
moeten veel slachtoffers zijn.
Engelsche parlement
vandaag bijeen
LONDEN, 1 Sept. Officieel wordt
medegedeeld, dat beide huizen van het
parlement vanmiddag om zes uur bijeen
zullen komen.
DUITSCHLAND HEEFT DE
POOLSCHE GRENS
GESCHONDEN
Mededeeling van Poolsche
ambassade te Parijs
PARIJS, 1 Sept. (Havas). De ambas
sade van Polen deelt officieel mede:
Duitschland heeft de Poolsche grens op
vier punten geschonden. De Duitsche
berichten over een beweerde schending
van Duitsch grondgebied door Polen zijn
zuiver verzinselen, evenals de fabel van
een aanval van Poolsche „insurgenten"
op Gleiwitz,
HET KONINKLIJK
AANBOD
Antwoorden van Engeland
en van Italië
De eerste minister en minister van
Buitenlandsche Zaken. Pierlot van
België heeft gistermiddag de am
bassadeurs van Italië en groot Brit-
tannië ontvangen. De Italiaansche
ambassadeur heeft den premier mede
gedeeld, dat de Italiaansche regee
ring met aandacht acte genomen heeft
van het aanbod van goede diensten
van H.H.M.M. de Koningin der Ne
derlanden en den Koning der Belgen.
Zij waardeert dit initiatief hooge-
lijk en verzoekt de Belgische regeering
de tolk te willen zijn van haar zeer
levendigen dank.
De Britsche ambassadeur heeft,
van zijn kant, de volgende mededee
ling gedaan: de Britsche regeering
heeft met genoegen de mededeeling
ontvangen, volgens welke de Koning
der Belgen en de Koningin der Ne
derlanden in gemeenschappelijk over
leg hun goede diensten willen aan
bieden met het doel een bevrediging
te brengen in de huidige crisis en met
de hoop den oorlog te vermijden. De
Britsche regeering begroet dit aan
bod met sympathie en zal er gaarne
gebruik van maken, wanneer de ge
legenheid zich daartoe voordoet. Zij
waardeert hoogelijk de bedoelingen,
die bij dit initiatief hebben voorge
zeten.
Warschau gebombardeerd
PARIJS, 1 September (Reuter). Volgens
een metedeeling uit Poolsche kringen, werd
Warschau vanochtend om negen uur ge
bombardeerd,
Duitschlands laatste
voorbereidingen
De Duitsche zenders hebben hedenochtend
in den berichtendienst eerst voorgelezen de
reeds vermelde dagorder van den Rijks
kanselier aan het leger en lieten daarop
medcdeelingen volgen over verordeningen,
waaraan het volgende is ontleend:
Het schoolbezoek is vanaf heden in geheel
Duitschland tot nader order afgelast.
Gerekend moet worden door allen wien
het aangaat met militaire operaties boven
dc Danziger bocht en boven het Poolsche
grondgebied.
Alle Duitsche scheepvaart in het oostelijk
deel van de Oostzee en in het bijzonder in
de Danziger booht wordt gewaarschuwd uit
de buurt te blijven en de aanwijzingen van
de Duitsche zeeestrijdkrachten op te volgen.
Deze waarschuwing is gegeven in dc Duit
sche, de Engelsche en de Scandinavische
talen.
De haven van Gdynia is geblokkeerd. Het
in- en uitvaren brengt het risico van ver
nietiging mee.
Aanwijzingen van Roosevelt
Aan leger en vloot
WASHINGTON, 1 Sept. (Reuter). Presi
dent Roosevelt heelt bepaald, dat aan alle
schepen van de vloot en aan de comman
danten van het leger onmiddellijk kennis
moet worden gegeven door de radio van het
begin cïer Poolsch-Duitsche vijandelijk
heden. Het Witte Huis Fiee/t bekend ge
maakt, dat de ambassadeur der Vereen igde
Stater, te Warschau vanochtend om zeven
uur vijftig den president er telefonisch van
op de hoogte heeft gesteld, dat. Duitschland
in Polen was gevallen en dat vier Poolsche
stetfen waren gebombardeerd.
9ifotrtentieprij?tn:
4.
Van I tot 3 regels 1.17'/»
Elke regel meerVu» - - - 0.22'/j
(ReciJ
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit 12 bladzijden,
waaronder het Zondagsblad.
Duitschland publiceert zijn voorstellen
aan Polen.
Engeland voltooit de mobilisatie van
zijn marine.
Het Duitsch-Russische non-agressie
pact door beide partijen geratificeerd.
Spoorbrug bij Luik geëxplodeerd; tal
rijke dooden.
Oproep van Hitier aan de Duitsche
weermacht.
Förster wijzigt de grondwet van Danzig
en voegt de stad bij het Duitsche Rijk.
Rijtoer van H. M. de Koningin door
Baarn en Soest.
De viering van Koninginnedag in Indië.
De inventarisatie van voorraden vol-
REIN1GT EN ONT VLEKT ZELF UW
KLEEDEN. TAPIJTEN EN LOOFERS
UF ivl.F.VURN IvOMEX AI.9 NIEUW TERUG
ONOV F.KTREFnARE RESULTATEN
TüRCO
BLU- Vj|) -FAX
HOIlh.VOS" Hnndel MU N-V. - Zuldbloak 22
(Reel.)*
KWALITEIT en LIJN harmonieeren
volkomen in de W. L. D. Schoen
Heeren die het ge-
f noegen kennen van
bet beste ie
dragen kie-
zen daarom
steeds
W. L. D. SCHOENEN
(Reel)
FOTO
SCHAAP Co.
AMSTERDAM ROKIN 106
MOOIERE AFDRUKKEN
6x9 4 ets.
(Ree-,
VOLLEDIGE MOBILISATIE
DER BRITSCHE VLOOT
Te Londen is meegedeeld, dat in aanslu:«
ting op de reeds genooiun maatregelen,
besloten is tot volledige mobilisatie van de
Engelscnt vloot en tot hft oproepen van'
de rest der geregelde legerreserve en do
aanvullende reserve.
Ook zal een nieuw aantal manschappen
van de vrijwilligersre6e.-#e van de „Royal
Airforce" worden opgeroepen.
De bovenbedoelde cue ledeeling, welko
door Downingstreet is ui (gegeven, mout
niet worden geïnterpreteerd sla een alge-
meene mobilisatie, want dat is zij niet.
Het is een completeerlng van de mobi
lisatie der marine,
De bezorging van ons blad op vandaag
'oor vandaag en morgen is het geheele trein
verkeer opgeëischt door den militairen dienst.
Maandag hoopt men weer treinen beschikbaar
te kunnen stellen voor het- gewone verkeer.
Met behulp van sterk uitgebreide eigen auto
vervoer, alsmede van de Posterijen, welke zich
ten behoeve van het publiek zeer inspannen,
hopen wij in staat te zijn de meeste deelen
van het land nog te bereiken. Ofschoon wij
helaas voor den tijd van ontvangst niet kunnen
instaan. Opdat onze lezers althans vóór den
Zondag allen het Zondagsblad zullen ontvangen,
is dat bij het grootste deel onzer oplage inge
sloten. Een beroep op de welwillendheid onzer
lezers is nu zeker wel overbodig.
DIRECTIE