Jliruwr (iourant
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
De bezorging van ons blad
abonnementsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 2.35
Franco per post 2.35 portokosten
Per weekf 0,18
Voor hel Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling T
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/: ct
NO. 6792
Bureau: Breestraat 123 - Telefoon 22710 (na 6 uur: 23166) - Postbox 20 Postgiro 58936
DONDERDAG 31 AUGUSTUS 1939 20e Jaargang
abbrrtentitprihtn:
Van 1 tot 5 regels IJ7'/»
Elke regel meer&22'/i
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer0.45
Voor het bevragen aan 'I bureau
wordt berekend0.10
Diplomatiek
tusschenspel
Het diplomatiek contact tusschen Lon
den en Berlijn houdt aan, en neemt zelfs
ian intensiviteit toe, hetgeen bij al den
:n;t, welke den toestand blijft beheer-
chen, een gunstig teeken mag worden ge.
loemd. De uitwisseling van boodschappen
i/aartoe Hitier oorspronkelijk den stoot
teeft gegeven, gaat met vrij langdurige
:sprekingen gepaard, ook al weder een
,/mptoom, hetwelk men slechts in eene
richting kan uitleggen. Zoo heeft Hender-
ij son, toen hij gister op een zeer ver gevor-
uur aan minister Von Ribbentrop de
'.jongste Britsche nota ter hand kwam stel.
len, met dezen ruim een half uur gecon
fereerd. Uit dit alles mag men dunkt ons
[afleiden. dat er tusschen de beide hoofd
steden, die in dit tijdsgewricht den toon
langeven, nog een zekere rekkelijkheid
aeerscht, de mogelijkheid, van meeningen
jte wisselen, zonder dat men daarbij direct
stuit op onoverbrugbare dingen. Er is nog
jeen diplomatiek tusschenspel gaande; men
heeft nog steeds niet het gevaarlijke, cri.
'tische punt bereikt, waar de strijd zou
gaan tusschen ja en neen! Zoolang er
«deze betrekkelijke soepelheid in de ver
houdingen blijft, verschaft deze reeds aan-
'stonds het voordeel van tijdswinst, en wat
zou men in een dergelijk respijt anders
doen dan zich aan weerszijden opnieuw
'ernstig bezinnen, nu bij het steeds
meer naar den achtergrond geraken van
[de laatste, alleruiterste beslissing voor de
oogen van beide partijen de eventueele
oorlogscatastrofe steeds duidelijker al haar
afzichtelijke mogelijkheden gaat afteeke.
Het is een heel ander ding, met een
spontane woede zich in een conflict te
werpen, waarbij men zich nauwelijks re
kenschap van krachtsverhoudingen en
consekwenties geeft, dan met een koel
hoofd een besluit te onderteekenen, het.
'welk als een helsche machine heel de
/westersche samenleving en cultuur tot
iexploisie zou moeten brengen.
Omtrent den waren aard der Duitsch-
Engelsche gedachtenwisselingen is het
moeilijk tot iets anders dan min of
leer waarschijnlijke veronderstellingen te
comen. Ook hierin merkt mén dezelfde
speelruimte op tusschen optimisme en pes.
isme op, welke momenteel in heel de
jerichtgeving over het Duitsch-Poolsche
conflict aan den dag treedt. Wat het eene
persorgaan als terloops mededeelt, wordt
door het-andere met groote nadrukkelijk,
ïeid van letter en opschrift naar voren ge
bracht, als zou het de laatste druppel aan
den emmer zijn. Alles hangt hier af van
-het inzicht, met hetwelk men de feiten van
Ifden dag beziet. Acht men de waarschijn.
Iliijkheid gering, dat het Derde Rijk, mid
den in zijn opbouw, een oorlog zou onder-
glpemen, louter om het twijfelachtige presti.
ge-voordeel van het weder toebrengen van
e,«en betrekkelijk onbeteekenende stad.
p&welk in wezen ook nu Duitsch wordt be
dan ziet men achter de Duitsch on.
^rerzettelijkheid iets geheel anders dan
yoorlogsbereidheid tot eiken prijs, en ver-
men de thans hangende besprekin
gen als niet anders dan een poging, om
Danzigsche vraagstuk, zonder te veel
j prestige.verlies, uit de gevaren-zone te
'"angeeren. Meent men van den Duitschen
fiihrer een roekelooze houding, een alles
alles zetten, te moeten verwachten, dan
il men geneigd zijn tot de stelling, dat
tot het einde zal blijven overvragen,
ij voor ons houden het er eerder voor.
it bij alle partijen, zonder uitzondering,
ede het groote doelwit is. en laten daar-
'm de hoop niet varen, dat men meer en
meer tot het inzicht zal geraken dat naast
De reactie op het
Koninklijk aanbod
Allerwege met sympathie
ontvangen
De antwoorden, die tot dusver door de
Nederlandsche regeering zijn ontvangen
op het aanbod van H.M. de Koningin en
Z.M. de Koning der Belgen, zijn als volgt
samen te vatten:
De Fransche regeering heeft zich be
reid verklaard het initiatief met alle kracht
te steunen. De Duitsche regeering heeft
met dankbaarheid van het aanbod kennis
genomen, terwijl de Poolsche regeering,
welke eveneens met sympathie van het
aanbod kennis nam, in herinnering brengt,
dat zij in haar antwoord op het voorstel
van President Roosevelt haar standpunt
heeft bepaald, waardoor het haar thans
onmogelijk is meer omstandig op het Ne-
derlandsch-Belgische aanbod te antwoor
den.
Uit Brussel meldt „Belga", dat de Bel
gische minister-president en minister van
buitenlandsche zaken. Pierlot, vanmiddag
den ambassadeur van Duitschland. von
Bulow-Schwante heeft ontvangen, die hem
mededeelde, dat de Duitsche regeering
kennis heeft genomen'van 't minzame aan
bod door Hunne Majesteiten den Koning
der Belgen en de Koningin der Nederlan.
den gedaan en dat hij opdracht had den mi
nister-president de diepe dankbaarheid
van zijn regeering te betuigen voor dit
edelmoedige gebaar.
OPGEVORDERDE PAARDEN
EN MOTORRIJTUIGEN
Geen beroep inzake de vergoeding
In verband met door onjuiste bericht
geving ontstaan misverstand aangaande de
procedure, welike gevolgd zou moeten
den wanneer eigenaars van opgevorderde
paarden en eigenaars of beheerders van
motorrijtuigen opgevorderd bij de algemee-
ne motorverordening het niet eens zijn met
de hun toegeschatte vergoeding voor
paarden of motorrijtuigen, wordt ons van
officieele zijde medegedeeld, dat in dgl. ge
vallen geenerlei beroep openstaat. Dit in
tegenstelling met de onjuiste berichten,
wellke spraken van de mogelijkheid van be
roep op een gemengde commissie van mili
tairen en burgers.
SOESOEHOENAN BIDT VOOR DEN VREDE
SOLO, 30 Aug. Aneta). De Soesoehoenan
van Solo zal zich Vrijdag, 1 September a.s.,
met groot gevolg naar den Missigit begeven
om daar in gebed den wereldvrede af te
smeeken. (Hierbij zij opgemerkt dat de Vrij
dag Djoemahat de biddag is voor Mo
hammedanen),
dit unieke doel alle andere vraagstukken
slechts van tweede beduiding zijn. Wat
zou men tusschen Londen en Berlijn nog
veel praten, zoo het niet ware over het in
zicht, een algemeene bespreking te kunneu
arrangeeren. die voor de toekomst een
schoone lei zal moeten maken?
Derhalve is ook terwijl wij dit schrijven
nog onze conclusie: vertrouwend afwach.
ten, en middelerwijl naar het oude ge
zegde zijn kruit droog houden. Onze over
heid heeft, door krachtige defensiemaat.
regelen, alles gedaan wat menschlijker-
wijs mogelijk is, om onze zelfstandigheid
en neutraliteit te beschutten. Laten wij
haar, ieder voor zich, ondersteunen, door
het bewaren van evenwicht en van een
rustigen geest.
Door benutting van alle mogelijkheden zijn
wij er gisteren nog vrij aardig in geslaagd,
ondanks de zeer beperkte spoorwegdienstrege
ling, al de plaatsen, waar wij lezers hebben,
te bereiken.
Wij hopen vandaag weer enkele moeilijkheden
te kunnen overwinnen. Ook heeft de directie
der Spoorwegen toegezegd, dat, indien eenigs-
zins mogelijk, binnen enkele dagen meerdere
treinen zullen worden ingelegd. Echter zullen
morgen en overmorgen voor het vervoer
helaas extra moeilijke dagen zijn. Wij
blijven bij den voortduur de welwillendheid
der lezers inroepen. DIRECTIE
Koninginnedag 1939
„Een stille Koninginnedag is het... Geen
blijde marsch- en paradepracht, geen bloe-
mentooi en wapperende wimpels, geen jube
lende fanfares en verblindend lichtspel.
Alle openbaar feestbetoon is gebannen.
Het moest om den nood der tijden.
Zoo kon men lezen in de bladen van 31
Augustus 1914.
We zouden het thans bijna woordelijk
kunnen herhalen. Een kwarteeuw nadat de
algemeene mobilisatie van 1914 werd t
kondigd, moest de Nederlandsrhe v
macht andermaal aantreden. Dit en de op
dit oogenblik nog zeer ernstige bedreiging
van den vrede, doen het feestlied dempen
en alleen de stille vlaggenhulde is nu de
tolk van wat er in onze harten leeft.
Een stille Koninginnedag dat wil zeg
gen: op één uitzondering na. Onze j e u g
mocht haar lichte stemmen vrij doen hot
ren, en in de overigens stille steden en dor
pen heeft vandaag toch wèl de kinderzang
weerklonken, hebben onze jongens en meis
jes feest gevierd in bevlagde of versierde
straten. Bij alle donkerheid van deze dagen
was dit een blij geluid, al zal menig ouder
hart den weemoed der omstandigheden niet
hebben onderschat
Men heeft gisteren gevraagd: moest er nu
ook gevlagd worden? Maar natuurlijk!
luidde het antwoord en zoo hebben dan de
driekleur en de Oranjewimpel vandaag
allerwege en in zeer grooten getale de blijd
schap en de dankbaarheid vertolkt, welke
Nederland vervult
Voorts, een stille Koninginnedag behoeft
nog niet een leege Koninginnedag te zijn.
Integendeel! De 31e Augustus 1939 zal, even
als die van 1914, in het historieboek getee-
kend staan als een der beste. In de huise
lijke Godsdienstoefening en in den kerke-
lijken bidstond is vandaag het reukwerk
der gebeden ontstoken: het tumult van de
feestende straat werd vervangen door de
intimiteit van het smeekgebed tot den God
van Nederland en Oranje; de schittering
der illuminatie moest nu wijken voor het
gedempte licht der bedehuizen, en de volks
zang in de open lucht werd voor ditmaal
overstemd door de in kerk en huis aange
heven psalmen en gezangen.
Daarom is deze Koninginnedag dienst
baar geweest aan de verinwendiging van
het nationale leven in betrekking tot den
verjaardag onzer geliefde Koningin er
het Koningschap van Christus over het
leven van ons land en volk. Dankzegging
voor zóóveel goeds, in en met haar door
Nederland ontvangen, gebed om zóóveel
wijsheid en kracht, thans voor en met haar
noodig in een tijdperk van drukkende zorg.
En die dank en dat gebed vereenigd in den
lof, welke geen vierdagen kent, wijl hij
altoos onderhouden wordt door een al
toos zorgend Vader, in wiens Naam onze
hulp is voor Nederland en zijn beminde
Koningin, toen, en nu, èn in de onzekere
toekomst.
De Vragenrubriek per radio
Beantwoording uitsluitend
via Omroep Controle Commissie
Ter waarborging van een juiste beant
woording der door de bevolking gestelde
vragen inzake de maatregelen welke thans
met het oog op de bijzondere omstandig
heden van overheidswege worden genomen,
is het aan de omroepvereenigingen niet
langer toegestaan zelfstandig hunnerzijds
een antwoord op deze vragen te geven.
De vragen moeten schriftelijk worden in
gediend bij het secretariaat van de radio-
omroep controle commissie. Mauritskade 1'
te Den Haag, dat zich terzake met de be
voegde autoriteiten in verbinding zal stel
len en voor doorgifte van de officieele be
antwoording aan de omroepvereenigingen
zal zorg dragen.
Hitier heeft
Engelands antwoord
ontvangen
Londen verwacht verdere
gedachtenwisseling
Behoedzaam hoopvol" is de City
Het Britsche antwoord aan Rijkskan
selier Hitler is gistermiddag naar Berlijn
geseind.
Naar vernomen wordt, laat het de
deur open voor verdere onderhandelin
gen en verwacht men te Londen een
nieuw antwoord van den Führer.
De Britsche regeering heeft de regee
ringen van Frankrijk en Polen volledig
op de hoogte aehouden, terwijl de regee
ring van de Vereenigde Staten bij wijze
van beleefdheid eveneens volkomen op
de> hoogte wordt gehouden van de ont
wikkeling van den toestand.
De Britsche ambassadeur te Berlijn,
Henderson, heeft kort na midder
nacht het Britsche antwoord aan Von
Ribbentrop overhandigd. De Duitsche
minister heeft het vervolgens aan Hitier
gebracht.
Het bezoek van Henderson aan Von
Ribbentrop heeft ruim een half uur ge
duurd.
Den geheelen dag zijn in de rijkskanse
larij besprekingen gehouden.
Op het Foreign Office is in den loop
van gisteren een aantal ambassadeurs ont
vangen. Te drie uur arriveerde de ambassa
deur der Vereenigde Staten, Kennedy. Latei-
volgden successievelijk de ambassadeurs
van China, Japan en Griekenland
Chamberlain heeft zich des middags naar
Buckingham Palace begeven om een bezoek
te brengen aan den Britschen Koning.
Eerder in den middag heeft de Koning
een bezoek gebracht aan de ministeries van
oorlog en luchtvaart. Hij werd daarbij ver
gezeld door den hertog van Gloucester. De
Koning inspecteerde de verschillende
regelen, welke zijn genomen.
In verband met beweringen, dat het par
lement eerder zou bijeenkomen dan op den
datum welke gisteren bij de verdaging
bepaald, n.l. Dinsdag a.s., verneemt Reuter,
dat tot dusverre geen maatregelen genomen
zijn om het parlement vóór Dinsdag bijeen
te roepen.
Ofschoon men in de Britsche hoofdstad
niet over gezaghebbende inlichtingen be
schikt. is men, naar de lobby-correspondent
van Reuter meldt, dezen avond in Engelsche
politieke kringen „behoedzaam hoopvol in
zijn conclusies". Uit het feit. dat de leiders
van de oppositie, ofschoon zij ongetwijfeld
van den inhoud van het antwoord aan Ber
lijn op de hoogte zijn, niet hebben aange
drongen op een bijeenroeping van het parle
ment, leidt de correspondent verder af. dat
zij voldaan zijn over den koers, dien de
Britsche regeering volgt.
De uitreiking der distributie
stamkaarten
Slechts een voorbereidende maatregel
Het departement van economische zaken
deelt mede:
De uitvoering van de prijsopdrijvings-,
de hamster- en de distributiewet, voorzoover
het betreft de distributie van levensmidde
len e. d. aan den consument, is opgedragen
aan het Centraal Distributiekantoor.
Het bureau is gevestigd: Bezuidenhout-
scheweg 107/111 te 's-Gravenhage, telefoon
720060 (interlokaal letter G).
Het verstrekken van de „distributie
stamkaarten" houdt geenszins in. dat
reeds met distributie van bepaalde arti
kelen zou zijn begonnen, maar is slechts
op te vatten als een onderdeel van de
voorbereiding daarvan, teneinde dit uit
gebreide apparaat terstond in volle wer
king te kunnen doen treden, wanneer
inderdaad de distributie noodzakelijk
mocht blijken.
De toestand
in Duitschland
Hoe het er op dit oogenblik is
Dinsdag hadden wij een onderhoud met
een ingezetene uit Zeist, die zoo juist uit
Dusseldorf, waar zij een viertal weken met
vacantie bij haar familie had doorgebracht,
was teruggekomen.
Deze dame, Duitsche van geboorte, doch
door haar huwelijk Nederlandsch onder
daan, verklaarde ons nadrukkelijk, dat de
huidige toestand in Duitschland, althans in
de Rijnstreek, allertreurigst is te noemen.
Zij verzekerde ons, dat de stemming on
der de bevolking gedrukt en somber is. Men
heeft allerminst vertrouwen in de toekomst
en verwacht van het bondgenootschap met
Rusland weinig goeds.
Het mannelijk deel der bevolking tot en
met 40 k 45-jarigen leeftijd is opgeioepen
voor den militairen dienst Dag en nacht
trekken de troepen door de straten, uitgelei
de gedaan door wanhopige vrouwen, die
met rood behuilde oogen hun echtgenooten
of zoons wegbrengen. Van een „frischer
fröhlicher Krieg" als in 1914 is geen spoor
te bekennen.
Een zeer groot deel van de vrouwen moet
thans de plaats der mannen op de fabrie
ken, op de trams en in verschillende bedrij-
innemen, hetgeen tot uiterst verwarde
huiselijke toestanden aanleiding geeft Ver
betering hierin acht men uitgesloten, daar
elk oogenblik de oproepingen van meerdere
lichtingen zijn te verwachten.
Alle auto'S en verdere middelen van ver
voer zijn in beslag genomen. De distributie
werkt reeds in vollen omvang. Zoo goed als
niets is meer te verkrijgen zonder bonnen.
Reeds Zondagmiddag had onze zegsvrouw
met haar zoontje Dusseldorf willen verla
ten. Er bestond echter geen kans, om met
een trein mede te komen. Dit gelukte haar
pas Dinsdagmiddag.
Hotel ITT MAN N
NUNSPEET
(niet meer aan den grooten verkeersweg)
Pensionsprijs Voorseizoen 5.—
Hoogseizoen f 5.50 en 6.-
Grooten Tuin met allweather Tennisbanen
T rompenberg's
PALACE HOTEL
Hilversum - Telef. 7941 (2 lijnen)
Het geheele jaar geopend
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit TWEE bladen
Het aanbod van Koningin Wilhelmlna
en Koning Leopold der Belgen is aller
wege met sympathie ontvangen.
De Amsterdamsche Gemeenteraad heeft
het erfpachtsdebat beëindigd.
Op den rijksweg Tilburg—'s Hertogen*
bosch is een ernstig verkeersongeluk ge-
beurd.
Dagorder van den Commandant van
het Veldleger.
Nieuwe Regeeringsmaatregelen In ver*
band met de mobilisatie.
Henderson heeft aan Von Ribbentrop
het nieuwe Engelsche antwoord overhaa*
digd.
Hitier stelt een „ministerraad voor de
defensie" in.
Polen heeft nieuwe defensie maatrege#
len afgekondigd.
H.M. de Koningin
verjaart
Dagorder van den Commandant
van het Veldleger
Het wezen en de kracht'van een
goede weermacht
sGRAVENRAGE, 31 Augustus. De com
mandant van het veldleger, luitenant-gene
raal J. J. G. baron van Voorst tof
Voorst, heeft een dagorder uitgevaardigd
aan al de onderdeelen van het veldleger,
van den volgenden inhoud:
„Ten volle vertrouw ik dat leger c-n vloot
onder alle omstandigheden hun plicht zul
len doen".
Uit deze woorden, gesproken door H. M.
de Kiningin in de radiorede op den dag, dat
de algemeene mobilisatie werd bevolen,
blijkt dat de Koningin reeds bij voorbaat
haar volle vertrouwen in u allen lieeft
gesteld.
Dit Koninklijk vertrouwen zult gij niet
beschamen. Huis en hof hebt gij verlaten
om uw plicht te vervullen, nu het vadpr-
land u noodig heeft. Evenals uw voorgan
gers tijdens den grooten oorlog staat gi]
thans met het geweer bij den voet op wacht,
ons grondgebied beschermend en beveili
gend tegen aanranding door wien ook en
welke zijde ook komende.
F.n zoo waakt gij voor onze hoogste goe
deren: onze vrijheid en onafhankelijkheid
nabij de plek waar gij zijt geboren en opge
groeid en velen uwer een gezin vormden.
Maar gij zult alleen dan wat u dierbaar is
kunnen „handhaven" volgens de fiere
spreuk van ons Vorstenhuis, indien gij u vol
ledig bekwaamt in het gebruik der wapenen,
die u zijn toevertrouwd en in een goede
tucht en met een opgewelcten geest u
samenwerking in al uwe rangen eigen
maakt, die het wezen en de kracht var
goede weermacht uitmaken.
Gemobiliseerde officieren, onderofficieren,
korporaals en soldaten van het veldleger, ik
reken er op. dat gij allen en ten volle zult
voldoen aan het vertrouwen dat de Ko
ningin in u stelt.
Gpeft daarom op den geboortedac ian uw
Koningin uiting aan uw vasten wil daartoe,
door u allen te vereenigen in den uitroep:
Lang leve H. M. onze geëerbiedigde Ko
ningin".
A. W. ROELOFS SCHORTENINDUSTRIE 6EMERT
Het betere
genre schort
Kleurecht
Waschecht
Bij alle goede manufacturenzaken
DROOG WEER
Wecrvcrwachting: zwakke ver
anderlijke wind. Helder tot gedeeltelijk
bewolkt. Droog weer behoudens geringe
kans op onweer. Weinig verandering in
temperatuur.
BAROMETERSTAND
Stand vanmorgen half twaalf 761.3.
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen half twaalf 22.4 C.
FIETSERS LICHT OP:
1 Sept. 's avonds van 8.19 tot 5.42.
RecL)
TOT 9 SEPTEMBER
15% KORTING
op verven en stoomen van
JAPONNEN en MANTELS
P A L T H E
NU KUNT U PROFITEEREN VAN DE
P A L T L E KWALITEIT
(Red
VOOR SLECHTS IV, CENT
noodig om dere annonce uitgeknipt In open
envelop eli drukwerk ean
den. ontvangt U uitvoerige brochure* over het
HERSTEL VAN UW HAARGROEI
V«rw«l* Uw UW M sdr»,
(RoftJ «novloap* «drvnw
Or. H. NANNUIG't Phra. F.krWk N.Y„ OEN HAAG
BRIEVEN AAN MILITAIREN
Niet vrijgesteld van briefport
Er wordt nog eens de aandacht op
gevestigd, dat alleen briefkaarten
en c.ouranten aan en door militai
ren, echter a 11 e e n benedon den
rang van officier, vrij van port
kunnen worden verzonden
De briefkaarten mogen alleen medo-
deelingen van particulieren aard bevat
ten, terwijl de couranten niet zwaarder
mogen zijn dan honderd gram. Brie
ven aan en door militairen
verzonden zijndu* niet vrij
van port.
Vrijdag en Zaterdag
geen Burgervervoer
Spoorwegen geheel in dienst
van de weermacht
Jteizigers op autobussen
aangewezen
Naar wij vernemen zullen de Neder
landsche Spoorwegen op Vrijdag 1 en
Zaterdag 2 September geheel beschik
baar zijn voor het militair vervoer.
Evenals op den eersten mobilisatiedag
zal geen burgervervoer plaats vinden.
De reizigers zullen geheel op de auto
bussen aangewezen zijn. Post en goede
ren zullen evenmin per trein worden ver
voerd. Getracht zal worden ook dit met
de bussen mee te geven. Niet onmogelijk
is. dat in het begin van de volgende
week, voor het publiek een uitgebreider
dienstregeling kan worden ingevoerd.
Met zekerheid is echter daaromtrent
niets te zeggen, want het militair ver
voer heeft ten allen tijde voorrang.